Polska jako były lider technologii kryptowalutowych - czy są szanse na zmiany?

Polska jako były lider technologii

kryptowalutowych- czy są szanse na zmiany?

Ministerstwo Cyfryzacji, 11 lipca 2016 r.

Witam!

Dr Krzysztof PiechCzłonek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Bitcoin,

Prezes Instytutu Wiedzy i Innowacji, prezes InvestOn Ltd – inwestowanie na dziesiątkach rynków na

świecie..

Twitter @krzysztof_piech

Witam!

Dr Krzysztof PiechWykładowca Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

zajmujący się analizami polityki gospodarczej i innowacyjnej.

Były pracownik Katedry Informatyki Gospodarczej SGH.B. doradca Minister Nauki Szkolnictwa Wyższego.

Polska - byłą potęga bitcoina

Teza wystąpienia:

Polska była w 1. dziesiątce na świecie pod względem rozwoju rynku bitcoina.

Obecnie, coraz bardziej pozostaje w tyle za światowymi innowatorami w tym zakresie.

Ale może jeszcze nie wszystko stracone?Co potrzeba, by nie przegapić szans?

1.Zainteresowanie innowacjami

w PolsceZaczniemy od kilku stwierdzeń o ogólniejszej naturze,

czyli teoria innowacji ludzkim językiem

Zainteresowanie innowacjami

▣10 lat temu (powstanie Instytutu Wiedzy i Innowacji), zainteresowanie innowacyjnością było niewielkie, zwłaszcza wśród władz.□ Zainteresowani byli głównie naukowcy, np. szefowa Rady IWI

(b. wiceminister nauki prof. Ewa Okoń-Horodyńska z UJ). ▣W ostatnich miesiącach to się zmieniło. Szczególnie to widać w

nastawieniu rządu do kwestii nowoczesności. □ Wyrazem tego jest Rada ds. Innowacyjności, składająca się z

najwyższych w kraju urzędników (wicepremierzy, ministrowie). □ Jednak szereg deklaracji zderza się z realiami politycznymi (w tym

międzynarodowymi), systemowymi i społecznymi.

Dlaczego zainteresowanie władz publicznych innowacyjnością jest ważne?

▣Zgodnie z modelem potrójnej helisy (dominującym na świecie), dla stworzenia w kraju systemu innowacji, interwencja władz jest niezbędna. □Ale niekoniecznie jako aktywna, a bardziej – pasywna

polityka innowacyjności.▪ To podejście dostrzegł też NBP w raporcie nt.

innowacyjności z maja br. ▪ Co to znaczy? Bodźce do rozwoju,

a nie zastępowanie decyzji rynku.

Dlaczego zainteresowanie władz publicznych innowacyjnością jest ważne?

▣Rolą władz jest doprowadzić do zbliżenia do siebie biznesu i nauki, gdyż cele ich działania są zupełnie różne.□Biznes -> zyski; nauka -> publikacje.□Rolą władz jest stworzenie systemu bodźców, by

efektem była dynamizacja rozwoju kraju.▣Ale biznes to nie tylko duże firmy; coraz ważniejsze są

startupy, które im często „dostarczają” pomysłów.□System ten prawie nie istnieje w Polsce.

Dlaczego zainteresowanie władz publicznych innowacyjnością jest ważne?

▣„Dolina śmierci” – zadanie władz, jeśli brakuje rynku

▣Rynek aniołów biznesu – mało rozwinięty;

▣VC nie wchodzą na etapie seed;

▣Inkubatory – różnie jest z ich efektywnością

Źródło: Dlaczego firmy na wczesnych etapach potrzebują pomocy?, http://www.tcrinnovations.com/?c=whyTCR

2.rozwój rynku bitcoina

w PolsceCzyli ogólnie - jak to dotąd było?

Kopalnie, giełdy, prawa własności, inne firmy, instytucje

Jedna z największych „kopalni” w Europie

aktualna moc – kilkadziesiąt MW (małe miasteczko)

8. najstarsza i 5. największa na świeciew 2014 r.: „spółdzielnia” Polmine

jeden z kilku na świecie projektantów mikroprocesorów (do koparek btc)

marka Bitfury

Producent najszybszych „koparek” USB na świecieCryptopol

KOPALNIE BITCOIN

Najwięcej instrumentów spośród giełd w EUBitmarket (handel z dźwignią, swapy)

PLN – 5. na świecie waluta na giełdach bitcoinowychpod koniec 2013 r.

PLN – jedna z 3. najczęściej używanych walut na MtGox

ostatnie 30 dni: CNY 10,8m, USD 3,1m, EUR 460k, JPY 250k, PLN 100k

GIEŁDY BITCOIN

W top 10 giełd świataBitcurex – jedna z najstarszych, wciąż działających giełd

bitcoinowychNajsprawniejsza współpraca giełd BTC i banków w EU

BitBay - dobra współpraca z policją, prokuraturą, integracja z bankami

Pierwsza w EU krata płatnicza zasilana z konta BTCMasterCard / Millenium / BitBay

1. na świecie licytacja dzieł sztuki za bitcoiny

Sopocki Dom Aukcyjny, 2014

1. Na świecie certyfikat własności dzieła sztuki zapisany w blockchain

Polska Grafika Cyfrowa, 2014 r.

PRAWA WŁASNOŚCI

Jedna z 3. na świecie giełd udziałów firm w BTCPicoStocks, od 2012 r. (!)

Pierwsza na świecie, w pełni legalna sprzedaż akcji w spółce za bitcoiny

InPay S.A., 2014

InPay S.A.

2013 r.Pierwszy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie systemów płatności detalicznych bitcoin.

2014 r.Pierwsza na świecie legalnie przeprowadzona kampania crowdfoundingowa, w ramach której można było nabyć udziały płacąc za nie legalnie bitcoinami.

2015 r.Jeden z trzech finalistów konkursu Startup Roku 2014. Pierwsza na świecie firma umożliwiająca zakupy na Aliexpress za bitcoiny.

PŁATNOŚCI BTC

2016 r.Zamiana bitcoinów na gotówkę w 6200 bankomatach w kraju.

Jedna z kilku firm inwestycyjnych BTC na świecieInvestOn, 1. firma na świecie, która przeszła pełną weryfikację na ponad 40 giełdach

świata

RÓŻNE TIN-TECH

Jeden z kilku na świecie producentów Bitomatów Quark

1. na świecie producent niezniszczalnych portfeli BTCCryptosteel

3. Największa firma pożyczkowa BTC (P2P) na świecieGetLine (d. Yikes)

Jeden z kilku na świecie dostarczycieli płynności giełdom btc (market maker)

Turbine Analytics

Największa w EU sieć bankomatów obsługujących BTCfirmy: Bitbay, Bitstar oraz InPay

Jeden z kilku na świecie Serwisów „śledzących” bitcoinyCoinfirm

1. w Europie i 3. na świecie Ambasada BitcoinaPo Montrealu i Tel Awiwie (już nie działa)

INSTYTUCJE BTC

PSB – jedna z pierwszych NGO bitcoin na świeciePolskie Stowarzyszenie Bitcoin

2. organizacja studencka na świecie – Bitcoin Club SGHpierwszą był Bitcoin Club MIT

1. na świecie prezentacja idei płacenia podatków w BTCdr Marek Goleń (Bitcoin Club SGH), wiosna 2014

Polska - 2. na świecie próba „regulacji” rynku (po USA);1. na świecie inicjatywa oddolna

Minimalne Standardy Bezpieczeństwa Giełd Bitcoinowych

3. Jak to było możliwe?

Jak taki zacofany technologicznie, mało innowacyjny kraj, stał się w 2014 r. światową potęgą bitcoina?

Jak to było możliwe?

Ile Polska wydała, by być w pierwszej 10. na świecie pod względem jakiejkolwiek, nowoczesnej technologii? Vide:▣niebieski laser▣grafen▣(A ile w tym czasie wydano na górnictwo węgla?)

Ile Polska wydała pieniędzy publicznych, by być w pierwszej 10. świata w zakresie rozwoju bitcoina?

Jak to było możliwe?

Mrzonki o stymulowaniu innowacyjności za pomocą środków publicznych.▣Ten model innowacji został sfalsyfikowany jeszcze w latach

60. XX w.▣Europejski Paradoks Innowacyjności (im więcej euro z UE

na innowacyjność tym niższa innowacyjność regionu).▣Ryzyko dla Planu Morawieckiego

i próba zmniejszenia go przez wzrost inwestycji firm w innowacje (ale jednak spółek skarbu państwa).

Jak to było możliwe?

W czym Polska jest mocna na świecie? ▣Gry komputerowe i mobilne▣Druk 3D▣Kształcenie światowej klasy informatyków▣Bankowość internetowa▣Bitcoin

Jak to było możliwe?

Mimo braku środków publicznych wydanych na rozwój technologii bitcoin (z jednym wyjątkiem), bez żadnej strategii rządowej itp., Polska stała się światową potęgą w tym zakresie.

Było to możliwe tylko dzięki indywidualnym działaniom entuzjastów bitcoina (early adopters). ▣ Niektórzy z nich, mimo braku VC inwestujących w

bitcoina (z dwoma wyjątkami) założyli firmy.▣ Niektóre z nich są w pełni profesjonalne, mając

zabezpieczenia lepsze od bankowych.

“Seminarium „Polska potęgą bitcoin - szanse i zagrożenia”, SGH, XII 2013 r.:

Mając jednych z najlepszych informatyków na świecie, możemy zaprzepaścić szansę na biznesowe wykorzystanie tego potencjału, gdyż regulacje władz

publicznych nie nadążają za zmianami rzeczywistości. 

K. Piech

4.Problemy regulacyjne

Dlaczego libertariane (jednak) chcą regulacji?

Problemy z legislacją

Wczesny rozwój jakiejkolwiek technologii – brak regulacji jest na ogół korzystny (vide początki internetu). ▣ Ale nie w Polsce, gdzie zasada „co nie jest zabronione,

to jest dozwolone” w praktyce nie jest stosowana. ▣ Dominuje podejście: „pokażcie przepis, który

wskazuje, że działacie legalnie”. Wszyscy pytają o „podstawę prawną”.

▣ Polskie społeczeństwo jednym o najmniejszym zaufaniu na świecie. Efekt: niska współpraca firm, urzędów, startupów, nauki. --> Niska innowacyjność.

Problemy z legislacją

▣ Problem: nieufność sektora publicznego do firm (a do startupów w szczególności). □ Ile startupów wygrało dotąd jakiekolwiek

zamówienia publiczne w Polsce?□ Represyjność aparatu skarbowego. 40 służb

mogących dokonywać kontroli w firmach.

□ Efekt: wysokie koszty transakcyjne. ▪ Ograniczenie efektów działalności gospodarczej.

Problemy z legislacją

Do dziś brakuje jakichkolwiek wytycznych Ministra Finansów w zakresie opodatkowania rynku bitcoina. □ Wypowiedź urzędnika z Min.Fin., grudzień 2013 r.:

„bitcoin nie jest nielegalny w Polsce” to przez ponad dwa lata jedyne, oficjalne stanowisko polskiego rządu nt. bitcoina.

□ Przełom: „Blockchain i kryptowaluty” jako planowany „strumień” prac Programu Ministerstwa Cyfryzacji „Od papierowej do cyfrowej Polski” (czerwiec 2016 r.)

Problemy z legislacją

Jedyne, dostępne regulacje, to wyroki dotyczące UE oraz w Polsce – dotyczące poszczególnych firm / osób.

Gdy nie ma jasnych reguł gry: ▣ rosną koszty transakcyjne (np. obsługa prawna);▣ poszukiwanie przyjaznych jurysdykcji (np. UK).

▣ Dochodzi do paradoksu regulacji: libertariańsko przeważnie nastawiona branża oczekuje (przyjaznych) regulacji, by móc być prawnie uznana za równoprawnego partnera dla urzędów i dużych firm.

Oddolne próby zmian

Problem początku 2014 r. – ew. upadek giełd bitcoinowych (vide głośna sprawa MtGox) prowadzący do zahamowania rozwoju całego rynku.

Próba rozwiązania przez Polskie Stowarzyszenie Bitcoin – projekt Minimalnych Standardów Bezpieczeństwa Giełd Bitcoinowych. ▣ Kilka miesięcy prac.▣ Zaangażowanie najważniejszych osób ze społeczności

bitcoina w Polsce.▣ Konsensus najważniejszych (konkurujących ze sobą)

firm na rynku.

29

Podstawy prawne i zawartość

Do opracowania Standardów wykorzystano m.in.: □ zapisy międzynarodowej normy ISO 27001:2013, □ nowojorskiej propozycji BitLicence, □ polskiej Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz

finansowaniu terroryzmu□ Opinie przedstawicieli środowiska i ekspertów zewnętrznych.▣ Zawartość: ok. 40 kryteriów podzielonych na pięć grup, tj.:

1. Bezpieczeństwo prawne2. Bezpieczeństwo techniczne3. Bezpieczeństwo kryptowalut4. Bezpieczeństwo finansowe5. Bezpieczeństwo organizacyjne

Oddolne próby zmian

Próba zainteresowania władz publicznych kwestiami bitcoina i opracowanymi Standardami przez PSB – nieudana:

▣Ministerstwo Finansów – gorąca pochwała inicjatywy (i tylko tyle).

▣NBP – ostry sprzeciw przeciwko „pseudowalutom”. Publiczne wypowiedzi Prezesa NBP krytykujące bitcoina.

▣Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji – nie nasza sprawa, a Ministerstwa Finansów.

▣Generalny Inspektor Informacji Finansowej – liberalne podejście (nawet zbyt bardzo).

Oddolne próby zmian

5 lipca 2016 r. – Komisja Europejska „zaostrza zasady dotyczące przejrzystości firm kryptowalutowch i ich klientów”.

Sytuacja w Polsce – regulacja neutralna dla największych, polskich giełd bitcoinowych. Projekt Komisji nie wprowadza żadnych zaostrzeń. Dlaczego?▣ Ponieważ zgodnie z porozumieniem z 2014 r.

(Standardy), największe giełdy bitcoinowe w Polsce same, nie będąc podmiotem zobowiązanym w myśl prawa, wprowadziły pełne zasady KYC/AML.

5.Problemy rynkowe

Dlaczego firmy bitcoinowe w Polsce nie rozwijają się już tak szybko?

Problemy rynkowe

▣ Brak regulacji -> przekonanie całej administracji, co do niejasnej sytuacji prawnej kryptowalut.

▣ Efekt – brak związków sektora publicznego ze startupami bitcoinowymi.□ Odrzucanie wniosków o granty z NCBiR:

▪ np. na konstrukcję mikroprocesorów (jednych z najwydajniejszych na świecie).

▪ cytat z oceny innego wniosku: „Wnioskodawca wykorzystuje aktualną niestabilną sytuację legislacyjną do plasowania tam przedmiotu prac projektowych”.

□ Bez nakładów na badania – innowacyjność słabnie…□ Wyjątek: dwa spotkania Minister Cyfryzacji z

przedstawicielami społeczności (maj i lipiec 2016 r.).

Problemy rynkowe

▣ Słabość krajowego sektora finansowego (brak zasobnych kapitałowo VC).

▣ Brak jakichkolwiek regulacji rynku bitcoinowego. □ Nie chodzi o BitLicence na wzór NYC, ale o

uznanie legalnego działania firm bitcoinowych w formie prostej deklaracji rządu.

□ Zrównanie giełd bitcoinowych z wymogami KNF wobec tradycyjnych giełd doprowadziłoby do upadku (lub do ucieczki z Polski) tych pierwszych.

Problemy z legislacją

▣ Nieufność dużych firm wobec startupów (inaczej niż na Zachodzie). □ Wyjątek: Google, Alior, Idea Bank, ale już nie

PKO bp, KGHM czy Orlen. □ Może program StartInPoland PARP coś zmieni.

▪ Ale czy stworzony zostanie akcelerator wyspecjalizowany tylko w startupach kryptowalutowych?

Nieefektywność władz

▣ Brak zainteresowania rządu wspieraniem FinTech.□ Poza tym niechęć wobec branży finansowej.

□ Przez wiele lat: promowanie inwestycji w beton, a nie software. ▪ Nieefektywność POKL.▪ Porażka działania 8.1 POIG.▪ Dopiero od niedawna – gry komputerowe

w grantach NCBiR.

Problemy rynkowe

▣ Słabe zainteresowanie polskich banków branżą FinTech - w porównaniu do Londynu czy USA.

▣ Przyczyny? Hipotezy:□ Część decyzji zależy od zagranicznych siedzib.□ Silna regulacja rynku bankowego. □ Brak wiary w to, że można i warto robić

innowacje na skalę światową? (ale bankowość internetowa jest bardzo rozwinięta)

□ Mentalność społeczeństwa? (ale płatności w Polsce są już bardzo nowoczesne)

□ Inne przyczyny?

6.Blockchain hypeHype na świecie, ale nie w Polsce

blockchain

▣ Rok 2013/2014 – rok bitcoina.▣ Rok 2015 – rok technologii blockchain.▣ Rok 2016 – powrót do bitcoina (i blockchaina

bitcoinowego).

▣ Czym jest a czym nie jest blockchain?□ Internet a intranet; blockchain bitcoinowy a inne.

Rodzaje blockchainów

▣ Różne rodzaje blockchainów: □ blockchain bitcoinowy – najtrudniejszy do

podważenia;□ Blockchainy prywatne – skrojone na miarę,

dostosowane do konkretnych potrzeb, ale mniej wiarygodne;

□ Blockchainy hybrydowe (prywatno-otwarte), gdzie zapisy w zamkniętym blockchainie uwiarygadniane są w blockchainie bitcoinowym (rodzaj niepodważalnej kopii bezpieczeństwa).

Źródło: http://raconteur.net/public/img/articles/2016/06/UKF_web_dash11.jpg

Możliwe zastosowania

blockchainów

Giełdy papierów wartościowych i towarowe eksperymentujące z blockchain

▣ 1. Australian Securities Exchange (ASX)

▣ 2. CME Group▣ 3. Deutsche Börse▣ 4. Dubai Multi

Commodities Centre▣ 5. Japan Exchange Group

(JPX)

▣ 6. Korea Securities Exchange

▣ 7. London Stock Exchange (LSE)

▣ 8. Nasdaq▣ 9. New York Stock

Exchange (NYSE)▣ 10. TMX Group

Czy WGPW (kiedyś) dołączy, czy kupi gotowe rozwiązanie z zagranicy?

Bierność państwa i sektora finansowego

▣ W kwestiach legislacji dot. kryptowalut obowiązywała doktryna czekania. □ Czekanie na wytyczne z Brukseli, czekanie na wyroki

sądów.▣ Żadnej, aktywnej polityki państwa względem bitcoin /

blockchain. ▣ Sektor finansowy w Polsce też się głównie przygląda.

□ Bankowcy nie wiedzą, co to jest konsorcjum R3.▣ NBP – czeka. Choć kilka banków centralnych na świecie

rozpoczęło eksperymenty z zastosowaniem blockchain.□ NBP: kilka lat opóźnienia w zakresie wiedzy nt. innowacji;

1. raport na ten temat dopiero z maja 2016 r.

Główne zastosowania blockchain

▣ Tymczasem, zastosowania blockchain przede wszystkim do rynków finansowych – wszędzie tam, gdzie ważne jest zaufanie.□ Te zaś w Polsce jest skrajnie niskie.

▪ Przez to, paradoksalnie, potencjalne zastosowania technologii blockchain w Polsce są ogromne.

▣ Polskie VC są zbyt słabe finansowo, by inwestować w tak poważne przedsięwzięcia.(wywiad z szefem jednego z VC mającego doświadczenie w inwestowaniu w firmę bitcoinową).

7.Czy są możliwe zmiany?

Czy Polska może wrócić do grona światowych liderów bitcoin / blockchain?

Rząd jako katalizator postępu?

▣ Rząd (Min.Cyfryzacji?) mógłby pełnić rolę katalizatora zmian, łącznika między:□ Bankami i innymi firmami finansowymi,□ Administracją publiczną, sądownictwem,□ Regulatorami (KNF, UOKiK, GIODO, GIFF),□ Spółkami skarbu państwa□ Prywatnymi podmiotami□ Startupami technologicznymi (bitcoinowymi)

▣ Plan Morawieckiego i StartInPoland idą w tym kierunku. □ Ale czy obejmą technologie kryptowalutowe?

Otwarte pytania nt. roli władz

▣ Czy rząd będzie w stanie zaufać otwartym technologiom, rozwiązaniom zdecentralizowanym, open source’owym?□ Czy pójdzie w kierunku zamkniętych, scentralizowanych

rozwiązań?▣ Takie pytania zadawano kilkanaście lat temu: czy zaufać

internetowi, czy może budować intranety (po kilka w jednym ministerstwie)?□ Dzisiaj odpowiedzi na te pytania są dość oczywiste…

▣ Czy słaba dotąd współpraca rządu z sektorem prywatnym będzie kontynuowana? A co ze startupami? Mission impossible?

Czy potrójna helisa zadziała?

Rząd NaukaBiznes:banki i

startupy

Jest nadzieja, ale i niepewność

Rola rządu▣ Czy rząd będzie

animatorem postępu technicznego w kraju, czy tylko opóźnionym w czasie naśladowcą?

▣ Czy rząd doprowadzi do współpracy rynku i sektora nauki?

▣ Czy rząd będzie inwestował w polskie rozwiązania, czy kupi je za granicą?

Rola rynków finansowych▣ Czy krajowe

instytucje finansowe będą na tyle odważne i podejmą ryzyko eksperymentowania z technologią blockchain?

▣ Czy też będą – za kilka lat – importowały rozwiązania zagraniczne?

Rola startupów▣ Czy startupy będą w

stanie wygenerować podaż rozwiązań technicznych odpowiednio wysokiej jakości?

▣ Czy będą dominowały rozwiązania programistyczne, czy może z udziałem wiedzy naukowej?

8.Oczekiwania i możliwości

Co by się nam przydało, by się lepiej rozwijać i zaproponować nowsze, innowacyjne rozwiązania?

realizowane projekty społeczności bitcoina w Polsce w zakresie zastosowania technologii blockchain

▣ System konkurujący z Google na rynku reklamy internetowej (w trakcie realizacji) oparty na nowym blockchainie.

Sektor publiczny▣ Zastosowanie

kryptowalut i blockchain do głosowania w ramach partii politycznej oraz do współtworzenia programu wyborczego (dwie inicjatywy).

Prawa własności▣ Potwierdzanie świadectw

udziałowych oraz udziałów/akcji spółek w blockchain.

▣ Potwierdzanie własności w blockchain.

▣ Emisja długów (weksli, pożyczek, obligacji firm) przez blockchain.

Oczekiwania rynku bitcoin

▣ Jakiekolwiek, przyjazne „regulacje” w formie wyrażenia woli. Najlepiej dokonywane przy współudziale rynku (na wzór grupy roboczej rządu Japonii).

▣ Włączenie technologii kryptowalutowych do Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. (Dlaczego bitcoina pominięto?)

▣ Określenie minimalnych standardów dla projektów dot. zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz zarządzania ciągłością działania, by możliwa była współpraca startupów bitcoinowych z krajowymi operatorami w ramach poszczególnych systemów infrastruktury krytycznej.

Oczekiwania rynku bitcoin

▣ Uznanie bitcoina na prawach pieniądza: możliwość płacenia podatków, możliwość rozliczeń podatkowych na zasadach takich, jakie są przyjęte dla tradycyjnych walut□ Wzrost wartości USD na koncie / w „skarpecie” nie powoduje

zysku; w przypadku bitcoina już tak nie jest.

Oczekiwania rynku bitcoin

▣ Stymulowanie przez rząd dużych spółek do otwartości na innowacyjne rozwiązania proponowane przez startupy, być może biorąc na siebie część ryzyka z tym związanego. □ Tak, jak rząd bierze na siebie ryzyko niepowodzenia badań

podstawowych – wszędzie na świecie finansowanych ze środków publicznych.

Dziękuję!

Ewentualne komentarze poproszę na:Krzysztof@bitcoin.org.pl

Credits

Special thanks to all the people who made and released these awesome resources for free:▣ Presentation template by SlidesCarnival▣ Justice icons by Arthur Shlain▣ Photographs by Unsplash