ECT 2011

elektroconvulsietherapieECT

dr. koen titecadienst psychiatrie, psychosomatiek en psychotherapie

az Groeninge Kortrijkkoen.titeca@azgroeninge.be

@koenti2

vrijdag 30 september 2011

bronnen

ISBN 978 90 382 1027 8

ISBN 978 90 5898 170 7

definitie

ECTElectroconvulsietherapie (ECT) of

elektroschocktherapie (EST) is een behandeling waarbij een epileptisch insult (convulsie) wordt opgewekt

indicaties

indicaties (1)

• depressie - psychotische kenmerken

• depressie - medicatieresistentie

• depressie - suïcidaliteit

• depressie - ouderen

• depressie - adolescenten

depressie• somberheid

• anhedonie

• verandering van eetlust

• verandering slaap

• schuldgevoelens

• cognitieve stoornissen

• verandering psychomotoriek

• suïcidaliteit

depressie

prevalentie depressie

• life-time prevalentie 14,1%

• 12 maand prevalentie 5%

• 1 op 17 Belgen doet depressie

BMC Medicine, 2011

In 2009 stierven 1102 Vlamingen door zelfdoding. Het ging om 792 mannen tegenover 310 vrouwen, respectievelijk 8 en 4 procent meer dan het jaar voordien.

Vlaanderen blijft het met die cijfers slechter doen dan het Europese gemiddelde. Volgens Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen (CD&V) moeten

psychische problemen meer bespreekbaar worden gemaakt.

De Standaard 09 september 2011

suïcidepoging Vlaanderen 2009

• 10.300 geregistreerde via spoedopname

• 165 per 100.000 inwoners

• 28 per dag

• 53,5% poging in voorgeschiedenis

• 45,8% poging minder dan 1 jaar geleden

• 9,8% 4 pogingen of meer

IPEO, 2009vrijdag 30 september 2011

Life-timeprevalenties van suïcidaliteit van de volwassen Nederlandse en Vlaamse bevolking

(Van Heeringen, 2006)

Nederland (%) Vlaanderen (%)

Doodsgedachten 35 -

Suïcidegedachten 11 8

Suïcideplan - 3

Suïcidepoging 3 3

Suïcidaal proces

SuïcidaleTendens

Signaal

PogingSuïcide

Niet observeerbaar

Observeerbaar

suïcideniveauSNIV

risiconiveau suïcidaliteit

SNIV 0 geen risico geen suïcidegedachten

SNIV 1 licht risico af en toe vluchtige suïcidegedachtengeen suïcideplannen

SNIV 2 matig risicopermanent duidelijk aanwezige

suïcidegedachten geen suïcideplannen

SNIV 3 ernstig risico suïcideplannen

SNIV 4 zeer ernstig risico suïcideplannen en voorbereidingof suïcidepoging

basisvragen suïcidaliteit

Voorgeschiedenis 1) Heeft u in het verleden een zelfmoordpoging ondernomen?

Hopeloosheid2) Had u ooit het idee dat uw leven niet de moeite waard meer was?3) Voelt u zich hopeloos?

Suïcidegedachten4) Denkt u er soms aan dat u beter dood zou zijn?5) Heeft u de laatste tijd gedachten gehad een einde aan uw leven te maken?

Suïcideplannen 6) Heeft u er over nagedacht hoe u uzelf wilt verwonden of beschadigen? Welke methode zou u dan gebruiken?

Voorbereiding 7) Heeft u al voorbereidingen getroffen?

Controleerbaarheid 8) Voelt u zich op dit moment veilig?

indicaties (2)

• manie, rapid cycling, bipolaire depressie en cyclothymie

• schizofrenie, schizoaffectieve stoornis

• katatonie, neuroleptisch maligne syndroom en delier

• ziekte van Parkinson

manie• abnormaal verhoogde stemming

• grootheidsidee, overdreven eigenwaarde

• afgenomen slaapbehoefte

• toegenomen spraak

• gedachtevlucht

• verhoogde afleidbaarheid

• toename doelgerichte activiteit

• bezig met aangename activiteiten

schizofrenie

• positieve symptomen

• wanen

• hallucinaties

• incoherentie

• sterk afwijkend gedrag

• negatieve symptomen

contra-indicaties

absolute contra-indicaties

• feochromocytoom

• recent myocardinfarct (4 tot 6 weken)

• instabiele angina pectoris

• recent CVA en intracraniële chirurgie (3 maanden)

relatieve contra-indicaties

• cerebraal aneurysma, arterioveneuze malformatie en ruimte innemend proces

• instabiele cervicale wervelkolom

• aorta aneurysma

geen indicatie

geen indicatie (1)

• dementie en amnestische stoornissen

• aan middel gebonden stoornissen

• angststoornissen

• somatoforme stoornissen

• seksuele en genderidentiteitsstoornissen

• eetstoornissen

geen indicatie (2)

• slaapstoornissen

• stoornissen in de impulsbeheersing

• aanpassingsstoornissen

• persoonlijkheidsstoornissen

praktisch

elektrodeplaatsing

bifrontotemporaal (BT)

drie centimeter boven het midden van de lijn tussen ooghoek en meatus

aucousticus externus

rechts unilateraal (d’Elia 1970) (RUL)

1 elektrode 3 cm boven midden lijn (BT) 1 elektrode 3 cm van middellijn op lijn tussen beide buitenste gehoorgangen

bifrontaal

beide elektroden vijf centimeter boven de buitenste ooghoeken op voorhoofd

conclusies

• verschillende elektrodeplaatsingen effectief

• aangetoond

• BT effectiever dan RUL

• BT meer kans op geheugenproblemen dan RUL

• mogelijks

• BF effectief antidepressief

• minder cognitieve bijwerkingen dan BT

insultduur

insultduurmotorisch 20 sec

EEG 25 sec

frequentie ECT

gewenste frequentie?

• twee maal per week

• levensbedreigende situaties (katatonie, MNS en/of ernstige suïcidaliteit) kan hogere frequentie worden overwogen

• drie maal per week sneller effect maar meer bijwerkingen

aantal behandelingen

hoeveel behandelingen • behandelen tot volledige remissie of tot

plateau in herstel (geen zichtbare verbetering gedurende de laatste vier bilaterale behandelingen)

• geen maximum aantal behandelingen bekend

• minstens tien bilaterale adequate behandelingen voordat gebrek aan effect wordt geconcludeerd

informed consent

voorlichting patiënt

• informeren van patiënt en/of familie

• voortdurend proces

• inhoud: objectieve info aangepast aan patiënt

• doel: angstreductie en stigma wegnemen

patiëntenperspectiefwat is de effectiviteit van ECT?

patiëntenperspectiefinformatiebehoefte is verschillend van

patiënt tot patiënt

patiëntenperspectiefonbekend of desinformatie

onderwerpen (1)

• effectiviteit en duur van ECT

• mogelijke alternatieve behandelingen

• risico bij afwezigheid ECT

• verwachte risico’s en bijwerkingen van ECT

• behandeling na beëindigen ECT

onderwerpen (2)

• risico’s bij autorijden, gebruik van gevaarlijke machines, het gebruik van alcohol en signeren van documenten na een ECT onder narcose

• informed consent is vrijwillig en kan steeds worden ingetrokken

• aanbod om vragen te beantwoorden (evt. later)

praktisch• arts en verpleegkundige

• voorlichtingsmateriaal (folder, foto’s, film,...)

• herhalen van info en nagaan op verschillende momenten of patiënt nog op de hoogte is van de info

• nagaan of er info/kennis is via internet, media en derden

• info op maat

bijwerkingen

acute bijwerkingen

algemenebijwerkingen

neurologischebijwerkingen

psychiatrischebijwerkingen

hoofdpijn (10-45%)nausea (25%)

gebitsbeschadiging (3%)spierpijn (2%)

mortaliteit (1/80000-100000)

passagère symptomen(afasie, apraxie, agnosie,

dyskinesie)

non-convulsief status epilepticus

(casuïstiek)

postictale confusie (10%)

ontremmingpostictaal delier

postictalte psychose

post-ECT-hoofdpijn (1)

• informeren van behandelaar

• pijnstilling geven via infuus

• infuus laten uitlopen

• plaatsing elektroden

• type van de stimulus

post-ECT-hoofdpijn (2)

• pijnstilling: paracetamol of NSAID (ibuprofen)

• koud gelgezichtsmasker

nausea

• informeren van behandelaar (vocht/anti-emeticum)

• voeding en vocht na ECT

• anti-emeticum

postictale confusie• informeren van behandelaar (elektrodenplaatsing)

• algemene maatregelen ter bescherming van patiënt

• intra-veneus benzodiazepine

• midazolam 1-3 mg (dormicum®)

• lorazepam 0,5 - 2mg (temesta®)

• diazepam 5 - 10 mg (valium®)

• bij herhaald optreden evt. post-ECT profylactisch benzodiazepine toedienen

spierpijn

• behandelaar informeren (toedienen van meer spierverslapper)

• pijnstilling (paracetamol , NSAID)

gebitsbeschadiging

• preventief dient elkeen bij de tandarts te passeren en bij elke patiënt wordt er gebitsbescherming geplaatst

passagère neurologische symptomen

• treden direct post-ictaal op en verdwijnen binnen het half-uur

• bij fatische stoornissen: UL ECT rechts

cognitieve bijwerkingen

• 1 op 3 patiënten

• meer bij

• BT

• frequentie toename

• aantal behandelingen

• dosis

cognitieve bijwerkingentijd klacht herstel

voor aandacht en concentratie

ziektebeeld

tijdens

aandacht en concentratieanterograde

amnesie

voorbijgaand(8 weken na)

naverwardheidretrograde amnesie

voorbijgaandblijvend

pre-operatief

ASA-classificatieAmerican Society of Anesthesiology

preoperatieve lichamelijke toestand van de patiënt

ASA I normaal gezonde patiënt

ASA II patiënt met lichte systemische aandoening

ASA IIIpatiënt met invaliderende systemische aandoening die

normale activiteit beperkt

ASA IVpatiënt met invaliderende systemische aandoening,

constante bedreiging voor leven

ASA V patiënt is moribund

verpleegkundig (1)

• patiënt geürineerd

• patiënt nuchter

• medicatie

• makkelijke loszittende kledij

• make-up/nagellak verwijderd

• haar gewassen (geen lak of gel)

verpleegkundig (2)• juwelen/haarspelden verwijderd

• contactlenzen verwijderd

• bloeddruk

• hartritme

• temperatuur

• verwittigen anesthesist/behandelend psychiater van elke abnormaliteit

post-operatief

verpleegkundig

• bloeddruk

• hartritme

• oriëntatie

• bijwerkingen (hoofdpijn, nausea, spierpijn)

• opmerkingen

ontslag tegen adviesrisico op ontvluchting

wegloopgevaarrisiconiveau

cijferrisiconiveau omschrijving interventies

WG 0 geen geen voorgeschiedenisgeen subj/obj aanwijzingen

WG 1 laag voorgeschiedenisgeen subj/obj aanwijzingen

info team

WG 2 matigsubj aanwijzingen

aanwijzingen verwardheid/realiteitsdaling

toezichtsafspraken

WG 3 hoog objectieve aanwijzingensterk verward

sterk verhoogde controle

kleurcode

kleurcodeskleurcode verlaten afdeling verlaten ziekenhuis

ROOD onder begeleiding professionele hulpverlener

onder begeleiding professionele hulpverlener

GROEN* onder begeleiding betrouwbare derde

onder begeleiding professionele hulpverlener

GROEN alleenonder begeleiding professionele

hulpverlener

BLAUW* alleenonder begeleiding betrouwbare

BLAUW alleen alleen

Vragen ?

ECT 2011

Health & Medicine

4A Purchasing Archit ect-Engineer Services · 2011. 8. 1. · 4A Purchasing Archit ect-Engineer Services 4.1 Policy ... 4.4.5.e-40 Work Group 2 — Postal Service Office In-House

Terapi ECT

Pengertian Ect

HSE PLAN ECT - ECT Egyptww1.ect-egypt.com/mphotos/HSE-PLAN-ECT.pdf · ect health and safety plan hse dept engineering construction & trading (hsse) safety plan alaael‐desoky table

- ECT/ECT - Seminário 7... · Created Date: 20140102154425Z

neoclasico ect

ECT Manual

ECT - 00019

The Drude Model - uni- · PDF file · 2011-11-25metals Electrical conductors Faraday e ect Hall e ect ... The Drude model links optical and electric properties of a ... consider a

G5-series AC Servo Drives with Built-in EtherCAT Communications R88D-KN -ECT · 2018. 12. 2. · Item R88D-KNA5L-ECT R88D-KN01L-ECT R88D-KN02L-ECT R88D-KN04L-ECT Continuous output

ALTUS ARGENTINA - AUTOMATIZACION - PLC FATEK - HMI ... · modelo icu1-os01p-a3u2 ect -0802p.a3s2 ect ect -0802n.a3s2 f-ap2. 1604p.a3u2 f-ap2. 1604n.a3u2 fcp,ii -1202p.a3u2 cp,ii ect

Ect camera

ECT (Electro Convulsie Therapie) - Reinier van Arkel · 2017. 7. 26. · ECT (Electro Convulsie Therapie) Centrum Ouderen- en Ziekenhuispsychiatrie Wat is ECT? ECT staat voor Electro

ECT-ERT hardware and sensor · 2011. 1. 27. · 13 2.2 Dual modality ECT/ERT sensor •The same electrodes for ERT and ECT; •The same wires for ERT and ECT; •The same hardware

ECT Supplement

Biochar and Manure Aff ect Calcareous Soil and Corn … and Manure...1034 Journal of Environmental Quality priming eff ect of biochar was also reported by Zimmerman et al. (2011),

Board Resolution No 1 for ECT 2011

Análise da nova situação da ECT com a lei 12.409/2011

Cer13095 Ect Annual Report 2011

1-årsutvärdering av projektet Ett coil till (ECT) · 2019. 1. 14. · Referens ECT År 1 ECT jan-sept Ekipage ECT 60 tons totalvikt ECT 74 tons totalvikt ECT 74 tons totalvikt Mätperiod