Intihar (Dr Fuad Bashirov)

İntiharDr. Fuad Bashirov

• Emile Durkheim’e göre, “Ölüme götüreceğini bilerek, olayın kurbanı tarafından girişilen olumsuz eylemin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak meydana getirdiği her ölüme intihar denir.”

• Edwin Shneidman’a göre, “İntihar dayanılmaz acıları, ağır sorunları olan, şaşırmış, bozulmuş ve gücü azalmış benliğin çözüm arayıcı bir eylemidir.”

• Psikiyatristler için tıbbi hastalığı olan bireylerin intihar durumlarını değerlendirmek daha zor olmaktadır

• Şu ana kadar yapılan çalışma sonuçları bazı medikal durumların intihar düşüncelerini arttırdığını göstermektedir

• akciğer hastalıkları 1.8 (Goodwin ve ark. 2003)

• peptik ülser 2.1 (Goodwin ve ark. 2003)

• kanser hastalıkları 1.73 (Quan ve ark. 2002)

• kronik akciğer hastalıkları 1.86 (Quan ve ark. 2002)

• prostat hastalıkları 1.7 (Quan ve ark. 2002)

• nörolojik hastalıkları 3.8 (Wearn ve ark. 2002)

• kanser hastalıkları 3.4 (Wearn ve ark. 2002)

• dializ hastalıkları 1.84 (Kurella ve ark. 2005)

• Shneidman’nın intiharın kubik model kavramı

• Mann’ın diates-stress modeli: tek başına akut stres yaratan durumlar intihara düşüncelerine neden olmaya yetmez , her zaman akut yaşanan stress durumlarıyla beraber önceden var olan bir risk faktörü de vardır.

• stress: psikiyatrik hastalık (demans, depresyon, deliryum, anksiyete), madde kullanım (intoksikasyon, çekilme sendromu), akut medikal hastalık (tedavi sonuçları), akut ailesel ve sosial stress (mali durum, tedavi ücreti, düşük gelir), diyet (düşük kolestrol düzeyi)

• diates: genetik risk, kronik hastalıklar, kronik madde kullanımı, kişilik karakteri, baş etme yöntemleri

• Biyolojik belirteçler:

• ventral prefrontal korteks serotonerjik hipofonksiyonunda agressif ve impulsif davranışların inhibisyonundaki yetersizlik sonucu intihar davranışları görülebilir

• 2006 yılında ABD de 33.300 birey intihar sonucu ölmüştür, tüm ölümlerin %1.4

• intihar oranı yaşa göre:her 100.000 de

• 5-14 yaş arası 0,5; • 15-24 yaş arası 9.9;

• 24 yaş üstü 15.9• intihar sıklığı erkekler kadınlardan 3.8 kat da

fazla

• erkeklerde yaşam boyu intihar görülme sıklığı erken erişkinlikte ve 75-84 yaşlarda artmakta

• kadınlar arasında intihar sıklığı ise orta yaşta artmaktır

• erkek intihar yöntemleri: iple asma, suda boğulma, ateşli silah

• kadın intihar yöntemleri: kesmek, yüksek doz ilaç

• intihar girişimleri en fazla gençler, kadınlar, evlilerde ve ilaç kullananlarda görülmekte

• intihar ölümle sonuçlananlar en fazla yaşlı, erkek, bekarlar arasında görülmektedir

• yıl içinde her 100 intihar girişiminden 1i ölümle sonuçlanmaktadır, bir kez intihar girişiminde bulunan birinin genel topluma göre intihardan ölme riski 100 kat daha fazladır

• 2006 yılında ABD de 832.500 birey intihar girişiminde bulunmuştur. Ölümle sonuçlananlardan 25 kat daha fazla

• 1999 yılında yine ABD de yapılan çalışmada initahar girişiminde bulunan hastaların %80 de anksiyete ve depresyon belirtilerinin olduğu gösterilmiştir

• intihar gişimi ve ölümle sonuçlanma oranları gençler arasında 200-300/ 1; yaşlılar arasında 4/1

• Danimarkada yapılmış bir çalışmada intihar grişiminde bulunan bireylerin %52 de somatik hastalığı olduğu, %21 nin ağrılardan dolayı analjezik kullandığı gösterilmiştir

• Medikal hastalıklarda intihar• Finlandiyada hastanede yatan hastalar üzerinde

yapılmış bir çalışmada intihar görülme oranı %2• Çinde 3000 yataklı hastanede yapılmış bir

çalışmada 10 yılda 75 intihar girişimi, 15 ölümle sonuçlanma gösterilmiş

• Harris ve ark 1994 yılında yayınladığı bir derlemede 63 medikal hastalığın initihar riskini arttırdığını not etmiştir. HİV, AİDS, Hungtington, kanser (özellikle baş, boyun), MS, peptik ülser, son evre böbrek yetmezliği, spinal kord yaralanmaları, SLE ..

• Tıbbi hastalıklarda intihar fenomeni stabil seyir etmemektedir. Örn: Hungtington hastalarında belirtilerin olup ama tanı netleşmeden önce ve bilişsel ve fiziksel belirtiler şiddetlendikten sonra intihar riski artmaktadır

• Danimarkada yapılmış bir çalışmada sadece epilepsi tanısı olan bireylerde intihar riski genel topluma kıyasla 3.17 kat artmakta, aynı hastalarda psikiyatrik komorbidete tansı konulduktan sonra bu risk ilk 6 ayda 5.35 olarak gösterilmiş

• bir başka çalışmadaysa psikiyatrik hastalığı olanlarda intihar riski 13.7 kat fazla, epilepsi tanısı almış psikiyatri hastalarında ise bu oran 29.2 kat arttığı gösterilmiştir

• Freud'a göre melankolide kişinin egosu ile içine yansıttığı (introjeksion) bir bakıma içine yerleştirdiği sevgi objesi birbiriyle kaynaşmış durumdadır. Kaybettiği bu sevgi nesnesinin yerine, normallerde olduğu gibi yeni bir obje koyamazsa kaybetmiş olduğu nesneye yönelttiği saldırganlık kuvvetlerini kendisine yöneltmiş olur

• yaklaşım

• medikal hastalıklarda psikiyatrik komorbiditenin erken tehşisi

• hastaya ve ailesine tıbbi hastalığın seyri ve sonuçlarıyla ilgili bilgi verilmesi

• Ciddi tıbbi hastalığı olan her bireyde intihar düşüncesinin sorgulanması

• ümitsizliği ve impulsiviteyi değerlendirmek

• Uygun ilaç tedavisi başlanması