- 1. 6 Gaia txanela ``NATURAREKIN BAT IZANETAHARREMANETAN
SARTZEA
2. Zer da ekosistema
- Ekologian, ekosistemaingurune jakin bateko osagai fisiko eta
biologikoek osatzen duten sistema da. Oro har, ekosistema batean
ingurune fisikoa (hau da, faktore abiotikoak: arrokak, lurzorua,
ura, etab.) eta elementu biotikoak (landareak, animaliak), habitat
berean kokatuta egonik, elkarrekin harremanetan daude, sistema bat
osatuz.
3. Zer da ekosistema
- Ekosistemaren kontzeptuaren ideia nagusia da izaki bizidunek
inguruan duten elementu fisiko bakoitzarekin elkarrekintzak sortzen
dituztela. Eugene Odumen definizioa hau da: "Gune jakin bateko
organismo guztiak (alegia, "komunitatea") eta ingurune fisikoarekin
dituzten elkarrekintzak barne hartzen duen unitatea, bertan
sortutako energia-fluxuaren ondorioz egitura trofiko argiak,
aniztasun biotikoa eta materialen zikloak agertzen
direlarik."[1]
4. Zeintzuk dira izaki bizidunen funtzioak
- Nutrizio funtzioa animalien munduaNutrizio funtzioa landareen
munduanneskema orokorra 5. Erlazio funtzioa landareen munduan 6.
Erlazio funtzioa animalien munduan
7. Zelulatik organismoa
- Bizidun zelulanitzetan, zelula guztiak ez dira berdinak eta
bete behar duten funtzioaren arabera ehunetan elkartzen
dira.adibides, zelula batzuek animaliei babes-lana egiten dute;lan
hori betetzeko ,larruazala edo ehun epiteliala osatzen dute. Era
berean,beste batzuek muskulu -ehuna osatzen dute, muskuluedo
giharrak sortzeko; edo ehun adiapoitiba osatzen dute, gatzak
metatzeko; nerbio-ehuna, nerbio eratzeko... landareetan er gauza
bera geratzen da.
8. Ezpezie berekoen arteko harremanak 9.
- 1.Zer gertatuko litzateke kontsumitzaileen taldea desagertuko
balitz? 2. Zer gertatuko litzateke ekoizleen taldea desagertuko
balitz?. Arrazoitu erantzuna . 3. Ekosistema batean bizi diren
izaki bizidunen arteko harremanakkonplexuagoak baldin badira, haien
arteko erlazioak hobeak dira eta ekosistemako bizitza sendotu
egiten dute. Egia al da?. Arrazoitu erantzuna.
10. Ezpesie desberdinen arteko harremanak Espezie desberdinetako
animaliek ere elkarri laguntzen diote. Adibidez, aktiniak
ermitariaren maskorraren gainean bizi dira. Horrela, biek lortzen
dute onura: aktiniek euren garroak erabiltzen dituzte ermitariak
beste animalia batzuengandik babesteko eta ermitariak,aktinia bere
maskorraren gainean eramaten du toki batetik bestera. 11.
Elikate-katea
- Ekosistema bateko bizidunen atera sortzen diren harremanak
artean garrantzitzuena elikadura-harremanak da.
- Beren artean jantendira elikadure bat egoteko.
12. 13. 14.
- Animalia bat beste bateri jaten dio gero ori 15. besteari
,besteak besteari eta orrelan denbora 16. gustian
Elika katearen maia trafikoak 17. Zelan gertatzen da
fotosistema
- Lanareak eguskia ateratzen deneaoan atzen dukarbono dioxidoaeta
botatzen du. Oxigenoa,ura eta gatz mineral baina landarea gauez
oxigenoa atzen ditu eta botatzen du karbono dioxidoa.
18. Landare loradunen ugalketa
- Landare loradunak dira planetan hedatuenak. Loreenbidez
ugaltzen dira;loreek haziak sortzen dituzte,eta horiek,egoera
egokietan, landare berri bilakatzen dira.
19. Lorerik gabeko landareak ugalketa
- Goroldioak eta hepatikoak briofito izenazdira ezagunak.
Goroldioak hosto berde txikiakditu, baina ez du ez zurtoinik ez
zuztrairik, zentzu hertzian.Hostoen bidez xurgartzen ditu ura eta
elikagiak, eta leku hezeetan ,lur,harri edo enbor gainean azten
da.