Preview:
DESCRIPTION
Citation preview
- 1. TIRO : Teens and ICT: Risks and Opportunities IBBT-SMIT-VUB:
Prof. Dr. Caroline Pauwels (algemeen co rdinatrice TIRO-project)
Prof. Dr. Joke Bauwens Chris Vleugels UA-OSC: Prof. Dr. Michel
Walrave Sunna Lenaerts Sabine De Moor
- 2. TIRO Teens and ICT: Risks and Opportunities Apestaartjaren
2.0 06.03.2008 Sunna Lenaerts & Chris Vleugels IBBT-SMIT-VUB
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 3. Opdrachtgever en Doelstelling
-
- Opdrachtgever Federaal Wetenschapsbeleid - Onderzoek in het
kader van het programma Samenleving en Toekomst
-
- Wetenschappelijke ploeg: SMIT-VUB, OSC-UA, CITA &
CRID-FUNDP
-
- ICT-gebruik, beleving en - betekenisgeving in het dagdagelijkse
leven van jongeren (12-18 jaar)
-
- Dubbelzijdigheid: kansen en mogelijkheden, maar ook risicos en
uitdagingen
-
- Beleidsvoorbereidend onderzoek
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 4. Operationalisering
-
-
- Disciplines, onderzoekers, methoden, data, theorie n
-
-
- Panel: 34 tieners, 10 maanden
-
-
- Survey: 1318 tieners en 571 ouders
-
-
- 21 Focusgroepen en 12 Brainstormsessies
-
-
- 2 Seminaries met stakeholders
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 5. Operationalisering IBBT SMIT studies on media, information
and telecommunication
- 6. Structuur Presentatie
- Cyberteens: facts and figures
- Cyberteens: beleving en betekenisgeving
- Cyberrisks: confrontatie, omgang en maatregelen
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 7. Cyberteens: facts and figures
- Digitale vaardigheden en ICT-opvoeding
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 8. Internetgebruik
-
- 96 % teens gebruiken het internet (W < Vl)
-
- Gemiddeld 2u/dag (W < Vl) varieert naargelang schooldag,
woensdag, vrije dag
-
- Onderschatting online tijd door ouders
-
-
- Jongens willen meer online, meisjes minder
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 9. ICT in thuisomgeving
- Sterke verwevenheid ICT en dagelijkse leven
-
- Informele sfeer - thuisomgeving - vrije tijd
-
- De getijden van het internetgebruik
-
-
- Afwisselend vertoeven tussen gezinsleden en peers
-
-
- ICT-gebruik gestructureerd door
-
-
-
- Maaltijden, huiswerk, slapen, televisie
-
-
- Iedereen gebruikt meer ICT
-
-
- Maar vooral tieners die tijdens de week al veel gebruik maken
van ICT (Xtreme gamers en communitygamers)
-
-
-
- We hebben samen met een paar vriendinnen van de klas en de
scouts zitten chatten en filmpjes gekeken op YouTube en zo. Het was
echt leuk om dan samen te zijn. (Lieselot, 13 jaar)
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 10. ICT en school
- Internetgebruik op school
-
- 63 % van de teens kunnen online op school
-
-
- 89 % steeds een leerkracht in de buurt
-
-
- 56 % enkel online voor schoolwerk
-
-
- 81 % gebruiken internet tijdens de les
-
-
- 44 % betrouwbaarheid van online informatie
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 11. ICT en school
-
- Meer gebruik maken van ICT tijdens lessen is gewenst
-
- Mogelijkheid tot toegang tussen de lessen wordt weinig
gebruikt
-
- Entertainment onder vrienden om verveling te voorkomen
-
- Kritische stemmen zeldzaam
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 12. ICT en school
-
- ICT en huiswerk gaan hand in hand
-
- Google en Wikipedia, maar daarnaast weinig andere bronnen
-
- Betrouwbaarheid: beperkt vergelijken van websites en raadplegen
ouders (12-13j)
-
- Kennis uit netwerk op voorwaarde van wederkerigheid
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 13. Digitale vaardigheden
-
- Leeftijd (ouder > jonger)
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 14. Digitale vaardigheden en ICT-opvoeding: perceptie afspraken
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 15. Digitale vaardigheden en ICT-opvoeding: Ouderlijk toezicht
- Invloed van sociale achtergrond
-
- Beperkt en algemeen verwoord
-
-
- Hoge SES vertellen en vragen meer
-
-
- Lage SES vragen hulp uitsluitend aan peers
- Ouderlijk toezicht en begeleiding
-
- Basisregel: Huiswerk gemaakt en goede schoolresulaten
ruilhuishouding
-
- Lage SES: restrictieve begeleiding en beperkte evaluatieve
begeleiding
-
- Hoge SES ook niet-gefocuste begeleiding
-
- Diversificatie vooral aanwezig bij 12- en 13-jarigen met hoog
opgeleide ouders
-
-
- Downloaden en kritische geest t.a.v. informatie
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 16. Digitale vaardigheden en ICT-opvoeding: Onderwijs
- Leerkrachten als doorgeefluik van ICT-vaardigheden
-
- Instrumentele vaardigheden: overbodige hardware en welgekomen
software
-
- Informatievaardigheden: eerder beperkt en
voorgestructureerd
-
- Vraag naar meer aandacht voor creatief gebruik
-
- Leerkracht niet als expert geraadpleegd
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 17. 2. Cyberteens: beleving en betekenisgeving
- 1. Typologie van jonge gebruikers
- 2. Ik communiceer, dus ik ben
- 3. Beleving van e-mail en gaming
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 18. IBBT SMIT studies on media, information and
telecommunication
- 19. IBBT SMIT studies on media, information and
telecommunication
- 20. Ik communiceer, dus ik ben
-
-
- Voor meisjes voornamelijk een hoofdactiviteit, voor jongens een
nevenactiviteit bij voornamelijk gamen
-
- Zelfpresentatie in sociale netwerken
-
- Identiteit is actief puzzelen met zelfpresentatie en feedback
van peers
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 21. Beleving en betekenis van E-mail en Gaming
- E-mail: functioneel equivalent zonder ziel
-
-
- Onder de 17 jaar wordt er weinig e-mail gebruikt
-
-
- Schoolwerk en jeugdbeweging
-
-
- Ziellozer en trager dan MSN
-
-
- Ondersteunig van sociale relaties
-
-
-
- Peers (genderverschillen), familie en onbekenden
-
-
- Aantrekkelijk vorm van digitaal entertainment
-
-
- Van eenvoudige minigames op internet/gsm tot complexe 3-D
videogames en grootschalige online rollenspelen
-
-
- Genderverschillen: soorten, motivatie, vaardigheden,
cultuur
-
-
- De socialiteit van het gamen
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 22. Creatieve Gebruikers
- Vbn: Sociale Netwerken, Cadeaus, Videoclips, Game
-
- Motivatie, beleving en betekenis
- ICT vnl als verlengstuk voor creativiteit
- Mythe van iedereen prosumer
- Creatief potentieel van ICT nog niet ten volle benut
- Samenspel voorziening, motivatie en beleving
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 23. 3. Cyberrisks: confrontatie, omgang en maatregelen
- Confrontatie (jongeren centraal bij invulling
risicobegrip):
- Potentieel schadelijke webinhoud: porno, geweld, racisme
- Downloaden, plagiaat, kritische zin online bronnen
- Omgang (aandacht voor coping door jongeren):
- Maatregelen (ook prioriteiten volgens jongeren):
-
- Prioriteiten volgens tieners en ouders
-
- Rol van peers, ouders en leerkrachten
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 24. Cyberrisks: confrontatie met risicos
-
- Schaal internetafhankelijkheid
-
-
- 73 % zou gemakkelijk enkele dagen zonder internet kunnen
-
-
- 65 % gaat (helemaal) niet akkoord met de stelling dat ze liever
tijd op het internet doorbrengen dan iets anders te doen
-
-
- 42 % zou een leven zonder internet saai en leeg vinden
-
-
- Ik leer nog altijd liever mensen kennen in het echt. Ik kan het
echt degoutant vinden dat al die mensen op MSN zitten bijvoorbeeld
en dat er niemand buiten komt.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 25. Cyberrisks: confrontatie met risicos
-
-
- Profielgegevens zoals lievelingsproducten, hobbys en geslacht
gemakkelijker vrij in ruil voor geschenk
-
-
- Contactgegevens minder makkelijk vrij
-
-
- Zeker en vast bij bepaalde sites, dat wordt dan toch
doorgespeeld naar reclamebureaus en zo.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 26. Cyberrisks: confrontatie met risicos
-
-
- 77 % al eens ongevraagd reclamemail ontvangen
-
- Agressieve marketing voor gsm-beltonen :
-
-
- 24 % moest al meer betalen voor een beltoon dan ze
oorspronkelijk dachten
-
-
- Een moeder aan het woord: Mijn jongste dochter van dertien
(...) wou een bepaald beltoontje (...). Na een hele tijd zei ze
mama, mijn belwaarde is alweer op, hoe kan dat nu? (...) Dat er
alle maanden geld van haar rekening werd afgehaald voor dat
toontje, dat wist ze dus totaal niet. En daar blijken heel veel
kinderen in te trappen en ge kunt daar moeilijk vanaf geraken
(...). Ze doen dat ervoor, zo echt naar de kinderen toe.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 27. Cyberrisks: confrontatie met risicos
-
-
- 34 % al eens gepest geweest via internet of gsm
-
-
- Rollen dader en slachtoffer hangen enigszins samen
-
-
- Tieners die meer met cyberpesten geconfronteerd worden, zowel
als dader en als slachtoffer, zeggen de pesterijen minder erg te
vinden
-
-
- Meisjes meer slachtoffer, jongens meer dader
-
- Probleem door ouders onderschat:
-
-
- Tieners zouden al meer cyberpesterijen hebben meegemaakt dan
hun ouders vermoeden
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 28. Cyberrisks: confrontatie met risicos
-
- Vragen rond seksualiteit:
-
-
- 21% al in contact met oudere die zich als jongere voordoet
-
-
- 16,1 % al de vraag gekregen om seksuele informatie over
zichzelf te geven van iemand die veel ouder is
-
-
- 10,6% al de vraag gekregen om seksuele handelingen te stellen
van iemand die veel ouder is
-
- Verschillen tussen groepen:
-
-
- Meisjes worden meer dan jongens geconfronteerd met risicovolle
chatcontacten die seksueel getint zijn
-
-
- De hoogste twee graden zouden in vergelijking met de eerste
graad ook meer zulke chatcontacten hebben gehad
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 29. Cyberrisks: confrontatie met risicos
- Potentieel schadelijke webinhoud: porno, geweld, racisme
-
-
- 61 % al per ongeluk op pornowebsites beland te zijn
-
-
- 61 % beelden die ze gruwelijk of walgelijk vinden
-
-
- 57 % filmpjes en fotos met gewelddaden tussen mensen
-
-
- 25 % al geconfronteerd met racistische boodschappen online
-
-
- Porno, dat is gewoon nep.
-
-
- Les garons ont tendance attendre de nous des choses
impossibles.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 30. Cyberrisks: confrontatie met risicos
- Downloaden, plagiaat, kristische zin online bronnen:
-
-
- 78 % muziek downloaden van websites die geen financile bijdrage
vereisen voor de auteursrechten
-
-
- 82% zegt informatie van het internet te gebruiken zonder
hierbij naar de bron te verwijzen
-
-
- Een jongere waagt zich soms aan het betere knip- en
plakwerk.
-
- Gebrek aan kritische zin:
-
-
- 67% is ervan overtuigd dat ze het verschil kunnen zien tussen
betrouwbare en onbetrouwbare informatie op een website
-
-
- Een jongere: Ik denk toch dat dat vooral nog is bij de mensen
die jonger zijn dan ons. Voil, wij zijn er nog juist niet mee
opgegroeid.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 31. Cyberrisks: confrontatie met risicos IBBT SMIT studies on
media, information and telecommunication
- 32. Cyberrisks: omgang & maatregelen
-
- t ieners hebben vaak al praktijken ontwikkeld om met de risicos
van ICT-gebruik om te gaan en/of visie op maatregelen
-
- een aantal manieren van omgaan met het risico en/of een aanzet
tot oplossingen
-
- door de tieners, ouders en leerkrachten
-
- tijdens de verschillende onderzoeksfasen
-
- participatieve brainstormsessies, survey en
focusgroepsgesprekken
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 33. Cyberrisks: omgang & maatregelen
-
- Scenario: Eline zit nu al de hele dag achter haar computer
spelletjes te spelen. Dat gebeurt wel meer. Tijdens het weekend
brengt ze vele uren door al spelletjes spelend. Ze gaat niet meer
naar de Chiro.
-
-
- Peer-to-peer begeleiding: confronteren met een
ex-verslaafde
-
-
- Game-industrie: spellen sneller uitgespeeld
-
-
- Ouderlijke verantwoordelijkheid en begeleiding: afspraken Een
moeder: Hij heeft voor de rest heel weinig hobbys. Zaterdags gaat
hij (...) bowlen. Vroeger deed hij atletiek en daar heeft hij
totaal geen interesse meer voor. (...) Wij hebben gezegd, je moet
iets doen om sociaal contact te hebben. (...) Maar dat was
uiteindelijk toch meer op aanraden van ons dat hij dat verplicht
was van te doen maar hij doet dat nu wel.
-
-
- Professionele hulpverlening
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 34. Cyberrisks: omgang & maatregelen
-
- Scenario: Roxanne surft wat op het internet en komt op een
website terecht waar ze mee kan doen aan een wedstrijd en zo een
nieuwe gsm kan winnen. Ze waagt haar kans en vult haar naam en
e-mailadres in. Enkele weken later ontvangt ze steeds maar meer
mails met reclame.
-
-
- Tieners zelf: spam weggooien, tweede e-mailadres
-
-
- Privacybeleid van websites: kort en krachtig, meer opvallende,
minder saaie presentatie, waarom niet in een pop-up?
-
-
- Bedrijfswereld: deontologische code
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 35. Cyberrisks: omgang & maatregelen
- Potentieel schadelijke chatcontacten:
-
-
- hey, heb je de nieuwe clip van the artic monkeys al
gezien?
-
-
- ja koel, h, heb op je profielpagina gezien dat je die goed
vindt
-
-
- ik weet eigenlijk nog nikske over u behalve je naam, vertel
eens iets over u
-
-
- ben 13, best wel groot, heb blond haar, ben van hasselt
-
-
- ah hasselt, ik ga daar vaak uit, waar ergens woon je?
-
-
- ah, koel, zal ik eens langskomen als ik nog eens in hasselt
ben?
-
-
- Raad oudere broers/zussen: geen persoonlijke gegevens
vrijgeven
-
-
- Peers onder elkaar: Caro afraden om op uitnodiging van bijna
onbekende in te gaan, haar zeker niet alleen laten gaan, chat via
gesloten chatboxen
-
-
- Als je zon nickname kiest, dan zoek je het zelf.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 36. Cyberrisks: omgang & maatregelen
- Potentieel schadelijke chatcontacten:
-
- Scenario: Nick zet Liesbeth onder druk om de nieuwe bikini die
ze tijdens de koopjes heeft gekocht te showen voor haar webcam.
Liesbeth heeft daar niet zoveel zin in maar wanneer Nick dreigt
anders hun intieme gesprekken door te sturen naar vrienden, doet ze
het toch maar.
-
-
- Peers onder elkaar: nooit iets doen onder druk, bewust dat
beelden kunnen misbruikt worden, Nick blokkeren, defecte webcam
veinzen
-
-
- Laagdrempelige jongerenorganisaties: bij langdurige druk of
nood aan luisterend oor eventueel jongerenadviescentrum
-
-
- Webcam als controle-instrument: zowel in vertrouwen met goede
vrienden als nagaan of ze wel degelijk aan het chatten zijn met
persoon die ze op basis van de nickname verwachten, dus dubbel:
instrument waar je maar beter mee uitkijkt n tool om jezelf te
beschermen
-
-
- MSN is best wel veilig, veiliger dan wanneer je iemand in het
echt leert kennen.
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 37. Cyberrisks: omgang & maatregelen
-
- Prioriteiten volgens tieners:
-
-
- 70 % centraal meldpunt voor klachten over gevaren op het
internet
-
-
- 67 % strengere wetten over porno online
-
-
- 65 % een ruimer aanbod aan websites op maat van jongeren
-
-
- 62 % websites met tips over hoe het internet veilig te
gebruiken
-
-
- 61 % filtersoftware om toegang tot websites te blokkeren
-
-
- 60 % meer onderwijs rond de gevaren van het internet
-
-
- 55 % meer informatie of advies voor ouders
-
-
- 53 % strengere wetten voor commercile activiteiten gericht op
tieners op het internet
-
- Prioriteiten volgens ouders:
-
-
- 98 % strengere wetten voor porno online
-
-
- 97 % een centraal meldpunt voor klachten
-
-
- 96 % meer onderwijs voor hun kinderen over online gevaren
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 38. Cyberrisks: omgang & maatregelen
- Rol peers, ouders en leerkrachten:
-
- Preventief waarschuwen voor gevaren:
-
-
- 52 % wordt door de ouders gewezen op mogelijke gevaren van het
internet
-
-
- 28 % media als bron van waarschuwingen
-
-
- 21 % van niemand informatie
-
-
- 17 % leerkrachten, vriend(inn)en of oudere broers of
zussen
-
- Luisterend oor/hulp achteraf:
-
-
- 55 % vrienden of vriendinnen
-
-
- 20 % met niemand of een oudere broer of zus
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 39. Cyberrisks: omgang & maatregelen
- (Informatica)les op maat:
-
-
- informaticales behoort niet tot het verplichte curriculum in
Walloni
-
-
- noodzaak vak informatica en vakoverschrijdend in bijvoorbeeld
lessen godsdienst, Nederlands of leefsleutels
-
-
- spelenderwijs ipv een taboe
-
-
- vragende partij om meer lestijd te besteden aan het internet en
dit zowel aan de gevaren als aan de mogelijkheden: verslaving,
virusscanners, omgaan met spam, downloaden, privacystatements,
gevaren bij het chatten, websites leren maken, info opzoeken.
Iedereen zou een e-mailadres moeten leren aanmaken op school.
-
-
- les project algemene vakken (PAV), omgangskunde of
informatica
-
-
- gelijke kansen inzake ICT-vaardigheden en -gebruik
-
-
- enige toereikende oplossing het onderwijs
-
-
- informaticales niet noodzakelijk, eerder vakoverschrijdend
werken
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 40. Bedankt voor het luisteren!
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication
- 41. TIRO-team
-
- Prof. dr. Caroline Pauwels
-
- Prof. dr. Claire Lobet Maris
IBBT SMIT studies on media, information and telecommunication