Upload
flevum
View
105
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
STEFAN DANNEL
CIRCULAIR BOUWENHEIJMANS VERDUURZAAMT EN WAT DOET U?
CIRCULAIR BOUWEN IS HET MINIMAAL GEBRUIKEN EN HET
MAXIMAAL HERGEBRUIKEN VAN GRONDSTOFFEN EN PRODUCTEN
BIJ HET ONTWERP EN DE EXPLOITATIE VAN GEBOUWEN
WAT IS CIRCULAIR BOUWEN?
MAAR ER IS MEER!
DE CIRCULAIRE STAD
WHY?WAAROM WILLEN WE EEN CIRCULAIRE STAD?
BEDREIGINGEN - ALLEEN EEN ENERGETISCH VRAAGSTUK?
co
nsu
mp
tio
n
Worldwide consumption of
fossil fuels and depletion of
materials during the party era
THE PARTY ERA
Fo
ss
il f
ue
ls c
Society is circular and biobased
-1000 0 1000 2000 3000 4000 5000
Time in years
Society is circular and biobased once again
6000
BEDREIGINGEN - VEELVOUDIGER
BIODIVERSITEIT KLIMAAT
GRONDSTOFFEN ECOLOGISCHE VOETAFDRUK
KANSEN
NIEUWE ECONOMISCHE MODELLEN KLEINERE WERELD
PARTICIPATIE, LOKAAL, DIGITAALINDUSTRIE 4.0
RUIMTELIJKE WEERSLAG
VERSTEDELIJKING TOT 70% IN 2050 - TOENEMENDE AFSTAND VAN PRODUCTIE EN CONSUMPTIE
De stad als ecosysteem; ontwerpen met stromen Ideenprijsvraag voor de Blaak/Westblaak in het kader van de IABR 2014 De opgave
DEELNAME AAN OMWENTELING NAAR EEN NIEUWE WERELD
DE CIRCULAIRE STAD ALS AUTARK ECOSYSTEEM
1. op niveau
2. op maaiveld
3. onder maaiveld
4. ondergrond
Als eerst postitioneren we Buiksloterham in de Circulaire stad, land en de wereld. Het Circulaire Stad raamwerk van Metabolic is een interpretatie van het Von Thunen model, waarin de afstand tot een stadskern bepalend is voor het (optimale) grondgebruik. Nabij de stad vind je hoogwaardiger vormen waarbij - bij voedselproductie - versheid een belangrijker rol speelt. Hoe verder van de stad, hoe extensiever het grondgebruik is en hoe houdbaarder de geproduceerde goederen daar zijn.
Ook op lokaal niveau speelt ordening in de horizontale ruimte een grote rol waar het gaat om uitwisseling en positionering. Wat is de beste locatie voor een ingreep? Waar zijn uitwisselingen mogelijk?
De lagenbenadering in landschapsarchitectuur is ooit ontstaan vanuit twee gedachten: ten eerste heeft de (onzichtbare) ondergrond heeft eeuwen ecologische- en occupatiepatronen bepaald, en biedt zij handvatten voor ruimtelijke onwikkeling. Ten tweede helpt een verticale benadering multifunctioneel ruimtegebruik mogelijk te maken.
Van boven naar beneden - letterlijk - heeft de post industrile stad zeer diverse kenmerken. Op hoogte waait het, schijnt de zon feller, en is het geen prettig klimaat om te leven. Dalen we af, dan kom je in het traditionele speelveld van de ontwerper: het maaiveld. Ook onder het maaiveld speelt zich van alles af dat cruciaal is voor de circulaire stad: bodemleven, waterbuffering, een enorme kluwen infrastructuur, restanten van bebouwing, heipalen, bodemvervuiling, ...
Ordening in de verticale ruimteOrdening in de horizontale ruimte
VERANKERING IN DE CONTEXTdenken in dimensies: horizontaal, verticaal en tijd
Circulairiteit heeft wat ons betreft alles te maken met tijd en ruimte. Wij zien het sleutelen aan het metabolisme van de stad als een continue proces. Een circulaire stad is een stad die zichzelf steeds opnieuw uitvindt en verbetert.
De rol van de ontwerper in een transitie naar een circulaire economie, behelst het toepassen van de juiste technische innovaties op het juiste moment op de juiste plek. Optimale integraliteit tussen systemisch en ruimtelijk ontwerp.
De integratie van tijd, in aanvulling op het traditionele lagenmodel in de landschapsarchitectuur, past in circulair denken wanneer het gaat over materiaalgebruik, maar speelt ook een cruciale rol binnen de trage transitie van het gebied.
De drie genoemde dimensies vormen handvatten voor het vervolg van deze studie. Ze geven inzicht in mogelijke koppelingen, maar ook mogelijkheden in ruimte: gelaagd landgebruik, divers gebruik in tijd.
Denken in een tijd-ruimte veld brengt uitdagingen met zich mee op het gebied van representatie. Op een kaart zijn alleen verticale ruimtes te tonen. Op een axometrisch schema of varianten hierop is ook horizontaliteit te tonen. Om ook tijd te duiden zijn meerdere van dergelijke schemas nodig. De komende hoofdstukken zal je dan ook veelvuldig tijdsbalken tegenkomen waarin isos vervat zitten.
VERKLEINEN VAN KRINGLOPEN
IN SAMENHANG MET DE NATUUR
SAMEN EN AANPASBAAR (1+1=3)
TIMINGHet ontwikkelen van sociale, economische en technische scenarios met een hoge omloop- en reactiesnelheid maken steden veerkrachtiger. In het algemeen geldt dat hoe hoger de dichtheid in een gebied, hoe efficinter en effectiever geld, informatie, materialen en energie door de systemen kan worden verwerkt. Ontwikkelingen zijn nooit af en bieden blijvend ruimte aan verbetering. Deze flexibiliteit is complex maar tegelijkertijd de kwaliteit van het proces. Een proces waarbij gelijktijdige ontwikkelingen in elkaar opgaan in plaats van opvolgend. DIVERSITYEen grote variatie op ieder denkbaar front, zoals voedselbronnen, kavelmaten, functies en bewoners, maakt dat schokken en invloeden van buitenaf kunnen worden geabsorbeerd en dat systemen daar bovendien snel van kunnen herstellen. Simpel gezegd: wanneer n systeem uitvalt, kunnen de andere blijven functioneren. Omvangrijk internationaal onderzoek leerde ons om de fysieke en sociale dynamiek van oude stadswijken als inspirerend uitgangspunt nemen juist voor nieuwe ontwikkelingen. Diversiteit maakt een omgeving duurzaam aantrekkelijk en dus is het streven om een mix van bewoners en gebruikers in ieder gebied: rijk-arm, groot-klein, oud-jong. SUPERSIZE MEVoor het opvangen van veranderingen en pieken in systemen, is het creren van overmaat essentieel. Het gaat hierbij vooral om infrastructurele systemen die zorgen voor elektriciteit, brandstof, afvalwater en meest belangrijk ons voedsel en drinkwater. De overmaat in de maatvoering van bouwkavels draagt bij aan flexibele structuur die de condities schept voor de grootst mogelijk variantie aan typologien. Overmaat zal de efficiency op onderdelen weliswaar verlagen, het verhoogt echter de broodnodige veerkracht. LEARNING LABOm gebieden duurzaam aantrekkelijk te maken in ruimtelijke zin wordt een inventief maatsysteem voorgesteld met schaalverkleining als uitgangspunt. Een opdeling van nieuw te bebouwen locaties in kleine eenheden biedt letterlijk ruimte aan bewoners, collectieven en bedrijven van uiteenlopende aard - ook in de toekomst. In dit systeem van afstemmen, in plaats van bestemmen, kunnen nu nog onbekende functies en vragen later worden gefaciliteerd. Er is dan ook geen eindbeeld.Dit fysieke lab draag bij aan een duurzame economische ontwikkeling en geeft een stimulans in innovatie van ondernemerschap. ZELF ORGANISATIE Zelf-organiserend vermogen en collectiviteit zijn belangrijke krachten in ons gedachtengoed. Participatie is essentieel. Zowel het maatschappelijke en menselijke kapitaal als de intelligentie en energie van gebruikers en bewoners worden beschouwd als startpunt voor omarming van circulaire ambities. De samenwerking tussen grotere partijen en zelfstandige burgers wordt van meet af aan gestimuleerd. Het delen van voorzieningen zoals energie, wassen, parkeren, opslag, gereedschap, autos en fietsen worden georganiseerd. LOOPINGVoor het optimaal laten functioneren van delen van de stad opteert Studioninedots voor een zoveel mogelijk zelfvoorzienend systeem. Met de focus op een zo groot mogelijke levenskwaliteit fungeert de circulaire wijk als een collectieve machine waarbij water-, groen-, materiaal-, energie- en voedselsystemen met elkaar worden gekoppeld en samenkomen. De focus ligt op kringloopsystemen die bijdragen aan een zelflerende en toekomstbestendige wijk. Het sluiten van kringlopen maakt ons onafhankelijk van schaars wordende grondstoffen en daarmee zelfstandig.
HOLISTISCHE AANPAK ALS KANS VOOR DE ONTWERPER
HOW?HOE VOLTREKKEN WIJ HET PROCES VAN LINEAIR NAAR CIRCULAIR?
6
circulair oostenburg
VOORWOORD
Binckhorst Den Haag
Kop Grasweg Amsterdam
Buiksloterham Amsterdam Wisselspoor Utrecht Coberco Arnhem
kauwgomballenfabriek Amsterdam
Suikerfabriek Groningen
Oostenburg Amsterdam Coberco Eindhoven
TRANSFORMATIE POSTINDUSTRIELE GEBIEDEN IN NEDERLAND
De stad als ecosysteem; ontwerpen met stromen Ideenprijsvraag voor de Blaak/Westblaak in het kader van de IABR 2014 De opgave
COMPLEXITEIT VAN DE OPGAVE
SPECIALISTEN
GEBRUIKERS
INSTANTIES
OPDRACHTGEVERS
GEMEENTE
De stad als ecosysteem; ontwerpen met stromen Ideenprijsvraag voor de Blaak/Westblaak in het kader van de IABR 2014 De opgave
COMMUNICATIEMIDDEL VOOR TRANSFORMATIE
1.ANALYSE
2.AMBITIE OPSTELLEN
3.WEGING
4. VERBEELDING
1.ANALYSE
ENERGIE
bedr
ijvgh
eid
wone
n APP
wone
n EGW
hore
ca/h
otel
detai
lhand
el
kanto
or
MAAIVELD
GRENSEN
kavelgrens
GELUID/EMMISSIES
geen waarde
< 40 dB
40 - 45 dB
45 - 50 dB
50 - 55 dB
55 - 60 dB
60 - 65 dB
65 - 70 dB
70 - 75 dB
> 75 dB
ECOLOGIE
KLIMAAT
VERKEER
MENGING
08.00 02.0020.0012.00
WERKEN
HORECA
HOTEL
CULTUUR
WONEN
08.00 02.0020.0012.00
WERKEN
HORECA
HOTEL
CULTUUR
WONEN
ontsl
uiting
bebo
uwd
brutt
o bo
uwlan
d
EFFICIENTIE DICHTHEID
INFRASTRUKTUUR
PP
P
Bestand
Ontsluiting
Nieuwbouw
Park
nutsparkeren open grond
GEBRUIKERS
625 BewoHner
350 Arbeitspltze
De stad als ecosysteem; ontwerpen met stromen Ideenprijsvraag voor de Blaak/Westblaak in het kader van de IABR 2014 De opgave
2.AMBITIE VASTLEGGEN
Energie
Mobiliteit
Biodiversiteit
Stofstromen
Water
Structuur
toeko
mstbe
stend
ige ge
bouw
en
flexib
ele in
frastr
uctuu
rhergebruik
stedenbouw
nieuwbouw
energie- en stofwinning
besparing drinkwater
afkoppelen hem
elwater
circula
ir mate
riaal
herge
bruikt
mate
riaal
afval gebouwgroen
buurtgroen
verbindend groen
duurzame mobiliteit
collectieve mobiliteit
verdeling openb
are ruimte
duurza
me ins
tallatie
s
036
Identiteit
vitale
eco
nomi
e
Diversiteit
Zelforgan
isatie
Socia
le co
hesie
Gezondheid
Collectiviteit
3.WEGING
energie mobiliteit groen materiaal water structuur
EnergieMobiliteitGroenMateriaalWaterStructuurSociaal-economischsociaal-economisch
ambitie standaard
WKO
WKO
CS
4.VERBEELDING
STRUCTUUR ENERGIE MOBILITEIT
BIODIVERSITEIT STOFSTROMEN WATER
onder regie van
in samenwerking met
NIET ALLEEN
WHAT?WAT GAAN WIJ DAARVOOR DAN EIGENLIJK DOEN?
DE MELKFABRIEKNIEUWE HOTSPOT VAN ARNHEM
Flexibele verkaveling
Integratie klimaat
Hergebruik bestaande gebouwen Nieuwe structuren zijn divers & flexibel
city fabric
several contractorstypologieen verschillende initiatief nemers
grote differentiatie in typologien en functie
plotmaatminimaal 100x100m
min.
100x1
00m
city fabric
several contractorstypologieen verschillende initiatief nemers
grote differentiatie in typologien en functie
plotmaatminimaal 100x100m
min.
100x1
00m
city fabric
several contractorstypologieen verschillende initiatief nemers
grote differentiatie in typologien en functie
plotmaatminimaal 100x100m
min.
100x1
00m
Hergebruik melkfabriek
WKO
WKO
WKO
WKO
Warmtenetwerk
Smartgrid Opslag
WKO
WKO
WKO
WKO
Energievoorziening uit hernieuwbare bronnen Flexibele netwerken voor lokale verdeeling
PV op maaiveld
WKO
WKO
CSCSCS
Mobiliteit wordt collectief, verduurzaamd en gespreid, waardoor meer ruimte ontstaat
Logistiek
Centraal Parkeren
shared spaces
helli
ng m
ax. 2
0%
helli
ng m
ax. 2
0%
openbare parkeergarage-parkeervak 2500x5130
-parkeerweg: 6900-26pp/laag
-eenrichtingsverkeer
6
CS
Fietssnelweg
Collectieve auto
CS
Ecologische zone Rijnoever
openbaar groen
Urban gardening
Groen vraagt om meer ruimte en diversiteit ter versterking van de sociale en ecologische waarde
Groene daken
Waterstromen worden gescheiden en lokaal hergebruikt, zodat vraag lager en klimaatbestedigheid hoger wordt
Rainproof
Reiniging water
Wiedernutzung
scheiding regenwater
Materialen en producten worden gemaakt voor een tweede levenscyclus en afval wordt hoogwaardig hergebruikt.
Recycelmaterial
Circulair interieur Gevelmateriaal
Biobased constructie
3.Vitale economie
1.Sociale cohesie
4.Zelforganisatie
2.Identiteit
HOLISTISCH MODEL
WKO
rainproof maaiveld
Pluktuin op de Singel
warmte-koude-net
smartgridvoedselproductie
facilitypoint
diverse verkaveling
zuivering regenwater
hergebruik grijswater
interieur uit recyceld materiaal
circulaire materialenlijst Coberco
biobased constructies
flexibele bouwstructuren
shared spaces
CIRCULAIRE STAD ALS INTEGRAAL MODEL