Aof muhasebe ve finans

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Muhasebe ve finans›n önemini ve rolünü aç›klayabilecek,Temel finansal bilgi kullan›c›lar›n› ve onlar›n bilgi ihtiyaçlar›n› tan›mlayabilecek,Muhasebe sürecini ve temel finansal tablolar› tan›yabilecek,Finansal yönetimin iflletme faaliyetleri ile ba¤lant›s›n› anlayabilecek,Finansal yönetimin fonksiyonlar›n› anlayabileceksiniz.

‹çindekiler

• Muhasebe• Finans• Bilanço• Gelir Tablosu• Nakit Ak›m Tablosu• Öz Kaynaklarda De¤iflim Tablosu

• ‹flletme Faaliyetleri• Finansman Faaliyetleri• Yat›r›m Faaliyetleri• Proforma Finansal Tablolar• Nakit Ak›m Bütçesi• Sermaye Bütçesi

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

��

Genel ‹flletme

• G‹R‹fi• MUHASEBE VE F‹NANSIN ÖNEM‹• MUHASEBE B‹LG‹LER‹NE ‹HT‹YAÇ

DUYAN TARAFLAR VE B‹LG‹KULLANICILARININ B‹LG‹‹HT‹YAÇLARI

• MUHASEBE B‹LG‹S‹N‹N SAH‹POLMASI GEREKEN N‹TEL‹KLER

• MUHASEBEYE ‹L‹fiK‹N TEMELKONULAR

• F‹NANSAL YÖNET‹M‹N ‹fiLETMEFAAL‹YETLER‹ ‹LE BA⁄LANTISI

• F‹NANSAL YÖNET‹M VE ‹fiLEVLER‹

‹flletmelerdeMuhasebe veFinansal Yönetim

8GENEL ‹fiLETME

G‹R‹fiMuhasebe ve finans dünyas›na hofl geldiniz. Bu ünitede muhasebe ve finansla il-gili genel bilgiler verece¤iz. Konuya muhasebe ve finansman›n iflletmedeki rolün-den bahsederek bafllayaca¤›z ve hem muhasebenin hem de finans›n karar vermesürecindeki de¤erinden söz edece¤iz.

Birço¤unuz ya da baz›lar›n›z için muhasebe veya finans, temel ilgi alan›n›z ol-mayabilir ve genel iflletme dersi kapsam›nda, neden bu konular› ö¤renmek zorun-da oldu¤unuzu merak edebilirsiniz. Konuyla ilgili temel kavramlar› ö¤rendiktensonra ise muhasebe ve finans›n sizinle ne kadar ilgili oldu¤unu fark edeceksiniz.

MUHASEBE VE F‹NANSIN ÖNEM‹Muhasebe, iflletmede gerçekleflen finansal nitelikli olaylar›n tan›mlanmas›, ölçüle-rek kayda al›nmas›, analiz edilip yorumlanmas› ve karar vericilere iletilmesi süre-cini kapsayan bir bilgi sistemidir.

Bilgi, iflletme hakk›nda karar vermek, plan yapmak ve yap›lan iflleri kontrol et-mek zorunda olan taraflar için gereklidir. ‹flletme yöneticileri iflletme ile ilgili karar-lar› do¤ru verebilmek ve do¤ru de¤erlendirebilmek için bilgiye ihtiyaç duyarlar.Yöneticilerin kararlar›nda kulland›klar› bilgilerin büyük bir k›sm› finansal bilgidir vemuhasebe taraf›ndan sa¤lan›r. Örne¤in iflletme yöneticileri, afla¤›daki konularda ka-rar vermek için muhasebe bilgisine ihtiyaç duyarlar (Atrill, McLaney, 2004, s. 2):

• Yeni ürün veya hizmet gelifltirmeli miyiz?• Mevcut mal ya da hizmetlerin fiyat veya miktarlar›n› de¤ifltirmeli miyiz?• ‹flletmeyi finanse etmek için kredi kullanmal› m›y›z?• ‹flletmenin faaliyet kapasitesini art›rmal› ya da azaltmal› m›y›z?• Sat›n alma, üretim veya da¤›t›m yöntemlerini de¤ifltirmeli miyiz, yoksa de-

¤ifltirmemeli miyiz?Bu kararlar›n hem finansal sonuçlar›n› ortaya koymada hem de de¤erlendirme-

de muhasebe bilgileri kullan›lacakt›r. ‹flletme yönetiminin ald›¤› kararlara göre ger-çekleflen iflletme faaliyetleri, iflletmenin varl›klar›nda ve kaynaklar›nda de¤iflmeleryarat›r. Bu de¤iflmelerin izlenmesi, kontrol edilmesi, ölçülmesi ve ekonomik faali-yetlerin belirlenmesi görevini muhasebe gerçeklefltirir. Muhasebe fonksiyonu, ifl-letme yönetimini, di¤er iflletme fonksiyonlar›n›n yapm›fl olduklar› ifllemlerden sü-rekli olarak haberdar eder (fiimflek, Çelik, s.207).

‹flletmelerde Muhasebe veFinansal Yönetim

‹flletme yöneticilerinin d›fl›nda baflka taraflar da iflletme hakk›ndaki kararlar›n-da muhasebe bilgisine ihtiyaç duyacaklard›r. Örne¤in (Atrill-McLaney, 2004, s.2):

• ‹flletmeye ortak olal›m m›, olmayal›m m›?• ‹flletmeye borç verelim mi, vermeyelim mi?• Kredili olarak mal satal›m m›, satmayal›m m›?• ‹flletmeye mal satma veya iflletmeden mal alma konusunda anlaflma yapal›m

m›, yapmayal›m m›?Görüldü¤ü gibi hem iflletmenin yönetiminden sorumlu olan taraflar hem de ifl-

letme d›fl›ndan olan taraflar iflletme hakk›nda kararlar vermek zorundad›r. Kararla-r›n›n isabetlili¤i de kulland›klar› bilgiye ba¤l› olacakt›r. O nedenle hangi düzeydeilgiye sahip olurlarsa olsunlar, iflletme hakk›nda karar verecek olan taraflara ifllet-me hakk›nda bilgi verilmelidir.

Muhasebenin temel amac›, iflletme hakk›nda karar verecek olan taraflar›n da-ha do¤ru kararlar vermelerine yard›mc› olmakt›r. Buna ba¤l› olarak, muhasebenintemel amac› iflletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçlar› ve nakit ak›fllar› hakk›n-da karar vericilere faydal› bilgi sa¤lamakt›r. Bazen muhasebenin amac›n›n deftertutmak ve kay›t yapmak oldu¤u zannedilir. Bu ifller, muhasebenin görev alan› için-dedir ama ana amaç sadece defter tutmak de¤ildir. Muhasebenin esas amac›, kararvericilere kararlar›nda dayanak olacak faydal› finansal bilgi üretmektir.

Muhasebe sistemi, ekonomik bir giriflim hakk›nda karar vermede faydal› ola-cak finansal ve say›sal verileri elde edebilmek için iflletmede gerçekleflen tüm fi-nansal nitelikli ifllemleri tan›mlar, kaydeder, s›n›fland›r›r, finansal tablolar hâlindeözetler ve analiz yap›p yorumlad›ktan sonra, karar vericilerin ihtiyac› olan finan-sal bilgileri üretir ve ilgili taraflara sunar. Muhasebe, finansal bilgilerin karar veri-cilere iletilmesi görevini yerine getirebilmek için finansal tablolardan ve raporlar-dan yararlan›r.

Finans da muhasebe gibi, karar vericilere yard›mc› olmak için vard›r ve ifllet-mede fonlar›n nas›l sa¤land›¤› ve nerelere yat›r›ld›¤› ile ilgilidir. Finansal yönetim,en basit hâli ile her türlü iflletmenin faturalar›n› ödeyebilecek, ifllerini sürdürebi-lecek ve acil durumlarda yeterli olabilecek kadar paras›n›n olmas› gereklili¤i te-meline dayan›r (Bovee, s.552). ‹flletme var oldu¤u sürece paraya olan ihtiyaç de-vam edecektir. Bir iflletmenin hem mevcut hem de gelecekteki nakit ihtiyac›n›nplanlanmas› finans›n ya da finansal yönetimin çal›flma konusudur (Bovee, s.553).Küçük iflletmelerin ço¤unda iflletmenin finansal kararlar›ndan iflletmenin sahibisorumludur. Fakat daha büyük iflletmelerde finansal kararlardan finansal yönetimsorumludur.

‹flletme dedi¤imiz ekonomik birim, yat›r›mc›lardan fon sa¤lamak ve daha son-ra bu fonlar› yat›r›mlarda kullanmak ve sahiplerinin servetlerini veya refahlar›n› ar-t›rmak için vard›r. Fonlar›n iflletmenin belirli ihtiyaçlar›na uygun olacak flekildesa¤lanmas› ve sa¤lanan fonlar›n iflletmeye getiri sa¤layacak flekilde yat›r›mlara yö-neltilmesi gerekir. Dolay›s›yla finansal yönetim iflletme tan›m›n›n tam kalbinde yeral›r. Yat›r›mdan sa¤lanan getirinin ve yat›r›mla ilgili risklerin de¤erlendirilebilmesiiçin de finans›n iyi bir flekilde anlafl›lmas› gereklidir (Atrill, McLaney, 2004, s.2).

Buraya kadar yapt›¤›m›z k›sa aç›klamalardan da anlafl›ld›¤› gibi hem muhasebehem de finans karar verme sürecinin finansal yönü ile ilgilidir.

‹flletmelerin yap›lar›ndaki de¤ifliklikler nedeniyle finansal bilgilere duyulan ih-tiyaç daha da artm›flt›r. ‹flletmeler tek kifli iflletmelerinden sermayenin ön plandaoldu¤u çok ortakl› sermaye flirketi flekline dönüflmüfl ve buna ba¤l› olarak yöneti-cilik ile iflletme sahipli¤i birbirinden ayr›lm›flt›r. Dolay›s›yla yöneticilerin iflletme sa-

180 Genel ‹fl letme

Muhasebe, iflletmedegerçekleflen ve para ile ifadeedilebilen finansal nitelikliifllemleri tan›mlayan,kaydeden, s›n›fland›ran,özetleyen, analiz ve yorumatabi tuttuktan sonra, ilgilitaraflara raporlayan bir bilgisistemidir.

hiplerine karfl› hesap verebilme yükümlülü¤ü do¤mufltur. Ayr›ca geliflen teknolojive artan insan ihtiyaçlar›na ba¤l› olarak daha büyük çapl› iflletmeler do¤mufltur.Sonuç olarak iflletmeler hakk›nda karar verecek taraflar›n say›s› ve dolay›s›yla bil-gi ihtiyaçlar› ve çeflitleri artm›flt›r.

MUHASEBE B‹LG‹LER‹NE ‹HT‹YAÇ DUYAN TARAFLAR VE B‹LG‹ KULLANICILARININ B‹LG‹ ‹HT‹YAÇLARIMuhasebenin faydal› olabilmesi için bilginin kim taraf›ndan ve hangi amaçla kulla-n›laca¤›n› bilmek önemlidir. Belirli bir iflletme ile ilgilenen ve o iflletme ile ilgili çe-flitli ve de¤iflik kararlar verme durumunda olan çok say›da farkl› taraf vard›r. Her bi-rinin iflletme ile ilgilenme nedenleri, dolay›s›yla ihtiyaç duyduklar› bilgiler de fark-l›d›r. ‹flletme ile ilgili taraflar iflletmenin yöneticileri, iflletmenin sahip veya sahiple-ri, iflletmeye borç verenler, iflletmenin müflterileri, iflletmenin tedarikçileri, iflletme-de çal›flanlar, rakip iflletmeler, devlet ve kamu kurumlar› vb. olarak s›ralanabilir.

‹flletmenin Yöneticilerine Sa¤lanan Bilgiler: ‹flletmedeki her düzeydeki yö-neticiler temel olarak üretim, pazarlama, finans ve insan kaynaklar›na iliflkin ifllet-me fonksiyonlar›n›n planlanmas›, yürütülmesi ve kontrolü için bilgiye ihtiyaç du-yarlar. ‹flletmeyi iyi bir flekilde yönetebilmek ve iflletmeyi hedeflerine ulaflt›rabil-mek için iflletmenin faaliyetleri iyi bir flekilde planlanmal›, sonuçlar do¤ru bir fle-kilde ölçülmeli ve kontrol edilmelidir. Karar vermeyi, planlamay› ve kontrolü sa¤-layabilmek büyük ölçüde muhasebe bilgilerine ba¤l› olacakt›r.

‹flletmenin Sahiplerine Sa¤lanan Bilgiler: Yöneticilerin iflletmeyi etkin birbiçimde idare edip etmediklerini de¤erlendirmek ve gelecekteki risk ve getiri dü-zeyleri hakk›nda karar vermek, iflletmede ortak olarak kal›p kalmama karar›n› de-¤erlendirmek için iflletme sahiplerinin bilgiye ihtiyaçlar› vard›r. ‹flletmeye sermayesa¤layarak yat›r›m riskini üstlenen sahipler yat›r›m›n tafl›d›¤› risklerle ve yat›r›m›ngetirisi ile ilgilenirler.

‹flletmeye Borç Verenlere Sa¤lanan Bilgiler: ‹flletmenin borçlar›n›n hem fa-izini hem de anaparas›n› zaman›nda ödeme gücü olup olmad›¤›n› ve iflletme ile iflyapma olanaklar›n›n devaml›l›¤›n› de¤erlendirmek için bilgiye ihtiyaçlar› vard›r.

Müflterilere ve Tedarikçilere Sa¤lanan Bilgiler: ‹flletmenin faaliyetlerine de-vam etme gücünü de¤erlendirmek ve al›mlar›n› veya sat›fllar›n› iflletmeden karfl›la-ma olanaklar›n›n devaml›l›¤›n› görmek için bilgiye ihtiyaçlar› vard›r.

‹flletmede Çal›flanlara (Yöneticilerin d›fl›ndakiler) Sa¤lanan Bilgiler: ‹fl-letmenin çal›flanlar›na istihdam sa¤lama gücünün devam edip edemeyece¤ini, ça-l›flmalar›n›n karfl›l›¤›n› al›p alamayacaklar›n› de¤erlendirmek için bilgiye ihtiyaçla-r› vard›r. ‹flletme yaflam›n›n süreklili¤i çal›flanlar›n ifllerinin de süreklili¤ini sa¤la-yacakt›r.

Rakiplere Sa¤lanan Bilgiler: ‹flletmenin kendi performans ve etkinliklerinide¤erlemede rakip iflletmeyi benchmark olarak kullanmak için rakip iflletmelerhakk›nda bilgiye ihtiyaç vard›r. Ayr›ca rakip iflletmenin pazar pay› ve kârl›l›k ko-nusunda yaratt›¤› tehlikeleri de¤erlendirmek için de bilgiye ihtiyaç duyulur.

Devlete ve Kamu Kurumlar›na Sa¤lanan Bilgiler: ‹flletmenin ne kadar ver-gi ödeyece¤ini, iflletmenin fiyatlama politikalar›na uygun davran›p davranmad›¤›n›ve finansal destek gerekip gerekmeyece¤ini de¤erlendirmek için bilgiye ihtiyaçvard›r. Ayr›ca iflletmenin faaliyetlerine iliflkin yasal düzenleme yapmak, vergi poli-tikas›n› belirlemek, ulusal gelir ve di¤er istatistiki hesaplar› yapmak için de bilgiyeihtiyaç duyulur.

1818. Ünite - ‹fl letmelerde Muhasebe ve F inansal Yönet im

‹flletme ile ilgili taraflara ve ilgi nedenlerine bakt›¤›m›zda baz›lar›n›n do¤rudando¤ruya iflletme ile ilgili ç›kar ba¤lar› varken baz›lar›n›n ilgisi daha dolayl› düzey-de kalabilmektedir. Ayr›ca bu taraflar›n bilgiye eriflim olanaklar› da farkl›d›r. Buba¤lamda bilgi kullan›c›lar›n› bilgiyi iflletmeden do¤rudan elde etme imkânlar›nagöre “iflletme içi taraflar” ve “iflletme d›fl› taraflar” olmak üzere iki gruba ay›rabi-liriz. ‹flletme yöneticileri iflletme içi bilgi kullan›c›lar›n› olufltururken yöneticilerind›fl›nda kalan tüm taraflar iflletme d›fl› bilgi kullan›c›lar›n› oluflturur. E¤er iflletmesahibi ayn› zamanda iflletme yönetiminden de sorumlu de¤ilse o da iflletme d›fl›bilgi kullan›c›s› say›lacakt›r. Çok ortakl› bir iflletmeyi düflünün. Örne¤in, bu ifllet-menin 500 tane orta¤›, yani 500 tane sahibi varsa her birinin iflletmeye gidip ken-dileri için ayr› ayr› bilgi almaya çal›flmas› ne kadar zor olacakt›r.

‹flletme içindeki ve d›fl›ndaki bilgi kullan›c›lar›n›n muhasebe bilgisine hangiamaçla ihtiyaç duyduklar› dikkate al›narak muhasebe, “Yönetim Muhasebesi” ve“Finansal Muhasebe veya Genel Muhasebe” olarak iki temel alana ayr›lm›flt›r.

‹flletme faaliyetlerinin planlanmas›, yürütülmesi ve kontrolü gibi temel iflletmefaaliyetlerinden sorumlu olan ve iflletme içindeki bilgiye kolayca eriflim olana¤›olan yöneticiler çok daha ayr›nt›l› bilgiye ihtiyaç duyacaklard›r. Dolay›s›yla maliyetanalizleri, kârl›l›k raporlar›, bütçeler gibi araçlarla iflletme içi bilgi kullan›c›lar›n›nbilgi ihtiyac›n› karfl›layacak alan “yönetim muhasebesi” olarak belirlenmifltir.

‹flletme d›fl› bilgi kullan›c›lar›n›n bilgi ihtiyac› ise finansal muhasebe taraf›ndanhaz›rlanan genel amaçl› finansal tablolar arac›l›¤› ile sa¤lan›r. Biz bu ünitede, ko-nuyu finansal muhasebe aç›s›ndan ele alaca¤›z. ‹lerleyen y›llarda muhasebeninalanlar› ayr› ayr› derslerde ayr›nt›l› olarak incelenecektir.

‹flletme hakk›nda bilgi ihtiyac›nda olan taraflar kimlerdir ve bunlar nas›l grupland›r›-labilir?

MUHASEBE B‹LG‹S‹N‹N SAH‹P OLMASI GEREKEN N‹TEL‹KLERMuhasebe bilgisinin faydal› olabilmesi için finansal bilgi ilgili, güvenilir, karfl›laflt›-r›labilir ve anlafl›labilir olmal›d›r.

‹lgililik: Muhasebe bilgisi, kararlar› etkileme gücüne sahip olmal›d›r. Bilgi, ge-lecekteki olaylar› tahmin etmek (gelecek y›l ne kadar kâr elde edebiliriz gibi) ve-ya geçmifl olaylar› do¤rulamaya yard›mc› olma konusunda (geçen y›l›n kâr› ne ka-dard›) ilgili olabilir.

Güvenilirlik: Muhasebe bilgisi önemli hata ve ön yarg› içermemelidir. Bilgikullan›c›lar›n›n, bilginin neyi aç›klamay› hedefliyorsa onu temsil etti¤ine güvenme-leri gerekir.

Karfl›laflt›r›labilirlik: ‹flletmede gerçekleflen de¤iflmelerin belirlenebilmesi(örne¤in, son befl y›ldaki sat›fllar›n e¤ilimini görmek için) ve di¤er iflletmelerin per-formanslar› ile karfl›laflt›rmalar yap›labilmesi için bilgi karfl›laflt›r›labilir olmal›d›r.Karfl›laflt›r›labilirlik, ayn› olaylara ayn› ölçme ve sunufl usullerinin de¤ifltirilmedenuygulanmas› ile sa¤lan›r.

Anlafl›labilirlik: Finansal tablolar mümkün oldu¤u kadar ilgili taraflar›n kolay-ca anlayabilece¤i kadar aç›k bir flekilde aç›klanmal›d›r.

Sa¤lanan bilgi, tahmin de¤eri ve/veya geribildirim de¤eri ile ve do¤ru zamandasa¤land›¤›nda karar verme sürecinde fark yaratacakt›r, dolay›s›yla ilgili bilgidir.


Genel amaçl› finansaltablolar düzenleyerekiflletme ile çok çeflitlidüzeylerde ilgili olan hemiflletme içi hem de iflletmed›fl› bilgi kullan›c›lar›n›nbilgi ihtiyac›n› karfl›layanmuhasebe türü, finansalmuhasebe veya genelmuhasebedir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE SIRA S ‹ZDE

AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ � �K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P


‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

1

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Önemlilik: Sözünü etti¤imiz nitelikler finansal bilginin faydal› olup olmad›¤›-na karar vermede kullan›l›r. E¤er bir bilgi, bu nitelikleri tafl›yorsa faydal› olabilir.Ancak nihai karar› verirken bilginin önemli olup olmad›¤›na da bakmam›z gerekir.Yani bilginin finansal tablolarda olmamas› ya da yanl›fl sunulmas› karar vericilerinkararlar›n› gerçekten etkiler mi veya de¤ifltirir mi? E¤er bilgi önemli de¤ilse finan-sal tablolarda ayr›ca sunulmas›na gerek yoktur.

Muhasebe bilgisinin faydal› olabilmesi için tafl›mas› gereken nitelikler nelerdir?

Muhasebe bilgi sistemi taraf›ndan sa¤lanan bilgilerin kararlarda fayda sa¤laya-bilmesi için kararla ilgili olmas›, güvenilir olmas›, karfl›laflt›r›labilir olmas› ve anla-fl›labilir olmas› gerekti¤ini ö¤rendik. Tabi bilginin bu niteliklere sahip olabilmesiiçin muhasebe sisteminde uyulmas› gereken, esas al›nmas› gereken baz› unsurlarvard›r. Muhasebenin temel kavramlar›, genel kabul görmüfl muhasebe ilkeleri, mu-hasebe standartlar› veya finansal raporlama standartlar›, muhasebe politikalar›, il-gili kurulufllar ve mevzuat, hem kayda almada hem de raporlamada oldukça önem-li araçlard›r. Muhasebenin amac›n›n do¤ru ve tam bir flekilde yerine getirilebilme-sinde bize yol gösterirler.

MUHASEBEYE ‹L‹fiK‹N TEMEL KONULARMuhasebeyi çok dar kapsamda düflünen baz› taraflar, muhasebenin sadece deftertutma oldu¤unu ve muhasebecilerin de iflletme içinde finansal faaliyetleri defterle-re geçiren bir kâtip oldu¤unu zanneder. Elbetteki iflletmede gerçekleflen finansalnitelikli olaylar defterlere kaydedilmelidir ama art›k iflin bu defter tutma ya da kâ-tiplik k›sm› büyük ölçüde bilgisayarlar taraf›ndan yap›lmaktad›r.

Muhasebeciler muhasebe sisteminin tasarlanmas›, finansal tablolar›n haz›rlan-mas›, finansal bilginin analiz edilip yorumlanmas›, finansal tahmin ve bütçelerinhaz›rlanmas›, vergi ile ilgili belgelerin haz›rlanmas› gibi ifllemleri de yerine getir-mektedirler. Geleneksel muhasebe görevlerine ek olarak, müflteri iflletmelerin iflsüreçlerinin gelifltirilmesi, geleceklerinin planlanmas›, ürün ya da performanslar›-n›n gözden geçirilmesi; müflteri baz›nda veya ürün grubu baz›nda kârl›l›¤›n analizedilmesi gibi çeflitli yönetim dan›flmanl›k hizmetleri de muhasebeciler taraf›ndanverilebilmektedir (Bovee, s. 520).

Muhasebeyi anlamak için finansal tablolar›n unsurlar› olan ve kay›t sistemininoluflturulmas›nda kritik öneme sahip baz› muhasebe terimlerini ve kay›t esaslar›n›bilmek zorunday›z. Afla¤›da bunlar k›saca ele al›nacakt›r.

Muhasebe Süreci‹flletmelerde meydana gelen finansal nitelikli ifllemler, dönemler itibar›yla izlenir.Dönem bafl›ndan dönem sonuna kadar yap›lan muhasebe ifllemlerine muhasebesüreci veya muhasebe döngüsü denilir.

Muhasebe sürecinde ilk ad›m, dönem bafl› ifllemlerinin yap›lmas›d›r. Daha son-ra dönem içinde gerçekleflen finansal nitelikli ifllemler, belgelerine dayanarak ta-n›mlan›r ve buna göre hangi ifllemlerin kaydedilece¤ine karar verilir. Sadece finan-sal nitelikli ifllemler muhasebeye konudur. fiekil 8.1’de muhasebe sürecinin deftertutma ifllevinde yer alan ad›mlar› görebiliriz.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Muhasebe sürecinde muhasebenin öncelikle gerçekleflen ifllemleri kay›t alt›naalmas› gerekir. Bunun için iflletmede gerçekleflen tüm finansal nitelikli ifllemlerbelgelerine dayanarak, günlük olufl s›ras›na göre, maddeler hâlinde yevmiye def-terinde kaydedilir ve daha sonra, her yevmiye maddesi büyük defterde yer alanilgili hesaplara aktar›l›r. Dönem sonunda günlük ifllemler tamamland›ktan sonraönce Genel Geçici Mizan haz›rlan›r. Genel geçici mizan, yevmiye defterinden bü-yük deftere aktarmalar›n do¤rulu¤unu kontrol için haz›rlan›r. Genel geçici mizan-da borç ve alacak kalanlar›n›n denkli¤i sa¤land›ktan sonra, s›ra dönem sonu ifl-lemlere gelir.

Dönem sonunda muhasebe d›fl› ve muhasebe içi envanter ifllemleri tamamlan-d›ktan sonra, varl›k ve borçlara iliflkin hesaplar›n kalanlar› onlar›n dönem sonun-daki gerçek de¤erlerini gösterir hâle gelmifl olur ve kesin mizanda listelenir. Kesinmizandaki hesaplar›n kalanlar› yard›m›yla art›k iflletmenin finansal tablolar› haz›r-lanabilir.

Daha sonra ise kay›t süreci sonucunda elde edilen muhasebe bilgilerinin karar-larda kullan›labilecek bilgilere dönüfltürülmesi için analiz edilip yorumlanarak ka-rar vericilere iletilmesi gerekir. Bu da muhasebenin ikinci ifllevidir.

Muhasebenin ifllevleri nelerdir?

Temel Muhasebe Eflitli¤i ve Unsurlar›‹flletmeden söz edildi¤inde, her bir iflletmenin insanlar›n ihtiyaçlar›n› karfl›layacakmal ya da hizmet üretmek zorunda oldu¤unu biliyoruz. Bu mal ya da hizmetlerinüretilebilmesi için de mutlaka baz› üretim faktörlerinin kullan›lmas› gerekmektedir.‹flte muhasebe dilinde mülkiyeti iflletmeye ait olan ve iflletme faaliyetlerinin sürdü-rülmesi için gerekli olan ve bir de¤ere sahip olan bu faktörlere iflletmenin “varl›k-lar›” diyoruz.

Varl›klar, iflletmenin sahip oldu¤u ve gelecekte iflletmeye fayda sa¤layacakolan ekonomik de¤erlerdir, di¤er bir ifade ile iflletmenin sahip oldu¤u üretim fak-törleridir. Para, makine, arsa, bina gibi fiziki niteli¤e sahip olan varl›klar›n yan› s›-ra, alacaklar gibi hak fleklinde fiziki niteli¤i olmayan varl›klar da olabilir. ‹ster fizi-ki niteli¤i olsun, ister olmas›n, tüm varl›klar iflletmeye fayda sa¤lama kapasitesiolan ekonomik de¤erlerdir. ‹flletme bu varl›klar› kullanarak faaliyetlerini yerine ge-tirebilecek ve dolay›s›yla gelir sa¤layabilecektir. Örne¤in, iflletme hammaddesi,makinesi ve di¤er araç gereçleri olmadan üretim faaliyetini gerçeklefltiremeyecek-tir. ‹flletme, sahip oldu¤u varl›klar›n› faaliyetlerinde kullanarak bunlardan fayda ve


• Finansal Nitelikli ‹fllemler

BELGELER

• Finansal Nitelikli ‹fllemlerin günlük olarak kayd›

YEVM‹YEDEFTER‹

• Yevmiye kayd›nda kullan›lan hesaplara aktarma

BÜYÜKDEFTER

• Tüm hesap kalanlar› listelenir

GENEL GEÇ‹C‹M‹ZAN • Muhasebe d›fl›

• Say›m ve de¤erleme• Muhasebe içi ayarlama ve düzeltme kay›tlar›

ENVANTER‹fiLEMLER‹

• Envanter kay›tlar›ndan sonra tüm hesap kalanlar›

KES‹NM‹ZAN

• Finansal Durum Tablosu(Bilanço)• Gelir Tablosu

F‹NANSALTABLOLAR

fiekil 8.1

Muhasebe Süreci

Finansal tablolar›n analizedilip yorumlanarak ilgilitaraflara iletilmesimuhasebenin ikinciifllevidir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Varl›klar, iflletmenin sahipoldu¤u ekonomikde¤erlerdir.

kazanç sa¤layacakt›r. Varl›klar olmadan faaliyetler gerçeklefltirilemez. Dolay›s›ylavarl›klar, kaynaklar›n kullan›ld›¤›, yat›r›ld›¤› yerlerdir.

‹flletme dedi¤imiz ekonomik birim kendili¤inden ortaya ç›kmad›¤›na göre, fa-aliyette bulunabilmesi için gerekli varl›klar›n bafllang›çta iflletmenin kurucular› ta-raf›ndan iflletmeye sa¤lanm›fl olmas› gerekir. ‹flletme, faaliyetine bafllad›ktan sonraborçlanarak da varl›klar›n› art›rabilir. Ama varl›¤a sahip olabilmek için ya ortaklar-dan ya da borç verenlerden kaynak sa¤lanm›fl olmas› gerekir. Dolay›s›yla iflletme-nin varl›klar›n›n toplam›, kaynaklar›n›n toplam›na eflit olacakt›r. Kaynak buluna-mam›flsa varl›k art›fl› da sa¤lanamayacakt›r.

VARLIKLAR = KAYNAKLAR

‹flletme kaynaklar›n›n ortaklar taraf›ndan m›, yoksa borç verenler taraf›ndan m›sa¤land›¤›n› bilmek de son derece önemlidir. ‹flletme sahipleri taraf›ndan iflletme-ye sa¤lanan kaynaklar “sermaye” olarak; kreditörlerce sa¤lanan kaynaklar da “borç-lar” olarak adland›r›l›r. Bu durumda eflitli¤i afla¤›daki gibi yazabiliriz:

VARLIKLAR = BORÇLAR + SERMAYE

Sermaye, iflletme sahiplerinin varl›klar üzerindeki haklar›n›; borçlar ise üçüncüflah›slar›n varl›klar üzerindeki haklar›n› ifade eder. Yani iflletmenin kapanmas› du-rumunda iflletme varl›klar› paraya çevrilir; önce borçlar ödenir ve daha sonra ka-lan k›s›m ortaklara da¤›t›l›r.

Bu eflitlik, iflletme kuruldu¤u anda karfl›m›za ç›kar ve iflletme kapan›ncaya ka-dar her zaman sa¤lanmak zorundad›r. ‹flletme faaliyetlerini sürdürdükçe varl›klar›-n›n, borçlar›n›n ve sermayesinin tutar› ve türleri de¤iflse bile, toplam varl›k kaynakeflitli¤i de¤iflmeyecektir. Bu eflitlik tüm muhasebe süreci için temeldir ve temel mu-hasebe eflitli¤i olarak ifade edilir.

Çift Tarafl› Kay›t Esas›: Temel muhasebe eflitli¤inden hareket ederek, finansal nitelikliolaylar›n çift tarafl› etkilerini kayda alan çift tarafl› kay›t esas› benimsenmifltir. Temel mu-hasebe eflitli¤inin her zaman eflitlik hâlinde kalabilmesi için finansal nitelikli olaylar›nkayd›nda mutlaka en az iki ayr› hesap kullan›l›r.

Genel Amaçl› Finansal TablolarVarl›klar›n, sermayenin ve borçlar›n türleri, büyüklükleri ve dolay›s›yla bu unsur-lar›n birbirlerine karfl› oransal büyüklükleri bak›m›ndan yap›s›, iflletmenin finansaldurumunu ve gücünü ifade eder (Cemalc›lar, Erdo¤an, s.6). ‹flletme yönetimininald›¤› ve uygulad›¤› kararlar sonucunda bu yap›da de¤ifliklikler olur. ‹flletmeninyeni ulaflt›¤› finansal durumun ve faaliyetlerinin sonucunda elde etti¤i kâr veya za-rar›n›n bilinmesi al›nacak kararlar için çok önemlidir. ‹flte bu bilgileri raporlayabil-mek için iflletmenin finansal tablolar› haz›rlan›r. Birbirinden ayr› fakat birbiriyleba¤lant›l› dört temel finansal tablo vard›r. Bilanço, gelir tablosu, nakit ak›m tablo-su ve öz kaynaklarda de¤iflim tablosu.

BilançoBilanço, belirli bir tarih itibar›yla iflletmenin varl›klar›n›n ve kaynaklar›n›n bir ara-da raporland›¤› bir tablodur. ‹flletmenin bilanço tarihi itibar›yla, sahip oldu¤u var-l›klar› ve bu varl›klar›n finansman›nda kullan›lan kaynaklar› bir arada gösterdi¤iiçin finansal durum tablosu olarak da adland›r›l›r.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Dönem sonunda, iflletmeninfinansman ve yat›r›mfaaliyetlerini raporlamak vedöneme ait faaliyetlerininsonuçlar›n› özetlemek veiflletme hakk›ndaki bilgilerikarar vericilere iletmek içinfinansal tablolar haz›rlan›r.

Finansal durum tablosuolarak da bilinen bilanço,iflletmenin belirli bir andakifinansal durumunu, yanivarl›klar›n› ve kaynaklar›n›bir arada gösterir.

“Varl›klar = Borçlar + Sermaye” fleklinde ifade edilen temel muhasebe eflitli¤iayn› zamanda temel bilanço eflitli¤ini de ifade eder. Bilanço, muhasebenin “Varl›k-lar = Borçlar + Sermaye” temel eflitli¤ine uygun olarak iflletmenin gerek dönem ba-fl›ndaki (ya da kuruluflundaki) varl›k ve kaynak yap›s›n› gerekse dönem sonundaulaflt›¤› bu yeni yap›n›n özetlenmifl bir flekilde görülmesine olanak sa¤lar (Cemal-c›lar, Önce, s.73).

‹flletmenin sahip oldu¤u varl›klar› ve kaynaklar›n›n ne oldu¤unun görülebilme-si için iflletmenin bir foto¤raf› çekilir ve sanki “iflletmenin hayat› durmufl ya da don-mufl olsa görüntüsü nedir?” sorusuna bilanço cevap vermifl olur. Asl›nda gerçek ya-flamda iflletmenin yaflam›, dolay›s›yla faaliyetleri devam etmektedir. Hatta tatil gün-lerinde bile baz› faaliyetleri devam ediyor olabilir. ‹flte yöneticilerin ve di¤er kararvericilerin iflletmenin finansal durumunu de¤erlendirebilmeleri için dinamik olanfinansal durum, statik hâle getirilerek iflletmenin o andaki finansal durumu rapor-lan›r, yani iflletmenin bilançosu haz›rlan›r.

Bilanço nedir?

‹flletmeler finansal durumlar›n› özellikle d›fl bilgi kullan›c›lar› için en az›ndany›lda bir kez raporlamak zorundad›r. Genellikle birçok iflletme için 1 Ocak dönembafl› 31 Aral›k dönem sonu olarak kabul edilmektedir; yani bir mali y›l bir takvimy›l›na denk olmaktad›r. Ancak baz› iflletmelerin mali y›llar› takvim y›llar›na eflitolamayabilir.

Varl›klar›n, iflletmenin mülkiyetinde olan ve iflletmenin gelir sa¤lama gücü aç›-s›ndan fayda sa¤lama kapasitesi olan ekonomik de¤erler oldu¤unu biliyorsunuz.‹flletmenin varl›klar› bilançoda genellikle dönen varl›klar ve duran varl›klar olarakiki ayr› grupta raporlan›r.

Dönen varl›klar, bir faaliyet dönemi içinde kullan›lacak, tüketilecek, sat›la-cak, tahsil edilecek unsurlar ile paran›n kendisinden oluflur. Dönen varl›klar nak-de dönüflümü kolay olan, likiditesi yüksek olan varl›k unsurlar›d›r. ‹flletmenin gün-lük faaliyetlerinin sürdürülmesinde fayda sa¤larlar. Para ve para benzeri kalemler,k›sa vadeli alacaklar ve stoklar dönen varl›klar içinde yer al›r.

Duran varl›klar, iflletme faaliyetlerinin sürdürülmesinde bir faaliyet dönemin-den daha uzun süre kullan›lacak olan ve hemen paraya çevrilmesi beklenmeyenvarl›klar› kapsar. Dolay›s›yla duran varl›klar›n likiditesi düflüktür. Maddi ve maddiolmayan duran varl›klar, uzun vadeli alacaklar, uzun vadeli finansal yat›r›mlar du-ran varl›klar grubunda yer al›r.

Bilanço eflitli¤inin sa¤ taraf›nda iflletmeye sa¤lanan kaynaklar yer al›r. Bu kay-naklar›n bir k›sm› ortaklarca, bir k›sm› da d›flar›dan borçlan›larak üçüncü flah›slar-dan sa¤lanabilir. ‹flletme d›fl›ndan geçici bir süre için borç fleklinde sa¤lanan kay-naklar yabanc› kaynak olarak nitelendirilir.

Finansal analizin daha sa¤l›kl› yap›labilmesi için yabanc› kaynaklar da kendiiçinde k›sa vadeli ve uzun vadeli yabanc› kaynaklar olarak ikiye ayr›larak, bilanço-da ayr› ayr› gösterilir. Çünkü yabanc› kaynaklar vadeleri ne olursa olsun, mutlakavadeleri geldi¤inde iflletme taraf›ndan geri ödenmek zorundad›r. Borçlar›n hemenbir faaliyet dönemi içinde mi geri ödenece¤i, yoksa daha uzun süre sonra m› geriödenece¤i, iflletmenin borç ödeme gücünü analiz ederken önemli olacakt›r. Bu ne-denle bilanço tarihinden itibaren bir y›l içinde geri ödenmesi gereken borçlar k›-sa vadeli yabanc› kaynak; bir y›ldan daha sonra ödenecek borçlar ise uzun va-deli yabanc› kaynak olarak raporlan›r.


Bilanço, iflletmeninekonomik ömrü içerisindesahip oldu¤u varl›klar› ile özkaynaklar›n›n ve borçlar›n›nbelirli bir andaki foto¤raf›n›sunan bir tablodur.

Takvim Y›l›, 1 Ocak’tan 31Aral›k tarihine kadar olan 12ayl›k bir dönem

Mali Y›l, dönem bafllang›ç vebitifl tarihleri takvimy›l›ndan farkl› olabilen vebirbirini izleyen 12 ayl›k birdönem. Örne¤in, dönembafl›n›n 1 Haziran, dönemsonunun ise 31 May›soldu¤u bir y›ll›k dönem.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Dönen Varl›k, bir dönemiçinde sat›lacak,kullan›lacak, tahsil edilecekolan unsurlar ile paran›nkendisinden oluflur.

Duran Varl›klar, bir y›ldanveya normal bir faaliyetdöneminden daha uzunsürelerle iflletmefaaliyetleriningerçeklefltirilmesi içinkullan›lmak amac›ylaedinilmifl ve ilke olarak biry›lda veya normal faaliyetdöneminde parayaçevrilmesi veya tüketilmesibeklenmeyen varl›klard›r.Arsa, bina, makine gibi biry›ldan uzun sürekullan›lacak unsurlar ile biry›ldan daha uzun süresonunda tahsil edilecek olanuzun vadeli varl›klard›r.

K›sa Vadeli Yabanc› Kaynak,bir y›l içinde ödenmesigereken borçlard›r.

Uzun Vadeli Yabanc›Kaynak, kredikurumlar›ndan, sermayepiyasas›ndan ve iflletmeniniliflkide bulundu¤u üçüncükiflilerden sa¤lanan biry›ldan fazla vadeli olaniflletme borçlar›na denir. Biry›ldan daha uzun vadedeödenmesi gerekenborçlard›r.

Öz kaynaklar (öz sermaye), iflletme sahiplerinin varl›klar üzerindeki haklar›-n› ifade eder. ‹flletme sahip veya ortaklar›n›n fiilen iflletmeye aktard›klar› kaynak-lar›n yan› s›ra, kârlar›n iflletmede b›rak›lmas›yla oluflan yedekleri de kapsar. ‹fllet-me sahip veya ortaklar› taraf›ndan sa¤lanan kaynak “sermaye” olarak adland›r›l›r.Öz kaynak büyüklü¤ü ile sermaye büyüklü¤ü birbirinden farkl›d›r. Çünkü öz kay-naklar ortaklarca ödenen sermayenin d›fl›nda, iflletmenin kendi faaliyetleri sonucusa¤lad›¤› ve iflletmede b›rak›lm›fl olan da¤›t›lmam›fl kârlar› ve dönem kâr›n› da kap-samaktad›r. Öz kaynaklar; sermayeden kaynaklanan, kârdan kaynaklanan ve de-¤erlemeden kaynaklanan unsurlar›n toplam›ndan oluflur.

Bu nedenle kurulufl aflamas›nda basitçe Varl›klar = Borçlar + Sermaye olarakifade etti¤imiz temel bilanço eflitli¤ini afla¤›daki flekilde ifade etmek çok daha do¤-ru olacakt›r.

Varl›klar = Yabanc› Kaynaklar + Öz Kaynaklar

Kaynaklar varl›klar›n finansman›n› sa¤lamak için üçüncü flah›slardan veya ortaklardansa¤lan›r. Üçüncü flah›slardan sa¤lanan kaynaklar yabanc› kaynaklar; ortaklardan sa¤lanankaynaklar öz kaynaklar olarak isimlendirilir.

Afla¤›da bir iflletmenin 31.12.2011 tarihli bilançosunu görüyorsunuz.

Bilançolar düzenlenirken hesap tipi veya rapor tipi olmak üzere iki formda düzenlenebi-lir. Bilançonun hesap fleklinde düzenlenmesi hâlinde örnek bilançoda gördü¤ünüz gibi,aktifler sol tarafta, pasifler sa¤ tarafta olmak üzere iki sütun olarak s›ralan›r. Bu formda-ki bilanço flekli iflletmenin dönen varl›klar› ile k›sa vadeli yabanc› kaynaklar›, duran var-l›klar› ile de uzun vadeli yabanc› kaynaklar› ve özsermayesi aras›nda karfl›laflt›rma yapmaolana¤› sa¤lar. Rapor seklindeki düzenlemede ise varl›klar ve kaynaklar alt alta s›ralan›r.Rapor seklinde düzenlenen bilançolar özellikle birbirini izleyen hesap dönemlerine ilifl-kin bilançolar aras›nda yap›lacak karfl›laflt›rmalar› kolaylaflt›r›r.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



A İşletmesi31.12.2011 Dönem Sonu Bilançosu

I. DÖNEN VARLIKLAR III.KISA VADELİ YB. KAYNAK.HAZIR DEĞERLER 4.230 FİNANSAL BORÇLAR 15.000MENKUL KIYMETLER 36.458 TİCARİ BORÇLAR 29.700TİCARİ ALACAKLAR 150.000 DİĞER BORÇLAR 21.358DİĞER ALACAKLAR 8.204 ÖDEN. VERGİ VE YÜKÜML. 5.000STOKLAR 64.392 TOPLAM KVYK 71.058DİĞER 6.504TOPLAM DÖNEN VARLIKLAR 269.788 IV.UZUN VD.YB. KAY.

FİNANSAL BORÇLAR 13.000II. DURAN VARLIKLAR DİĞER BORÇLAR 2.000MALİ DURAN VARLIKLAR 5.000 TOPLAM UVYK 15.000MADDİ DURAN VARLIKLAR 17.000MADDİ OLM. DURAN VARLIKLAR 15.056 V.ÖZ KAYNAKLARDİĞER DURAN VARLIKLAR 4.997 ÖDENMİŞ SERMAYE 100.000TOPLAM DURAN VARLIKLAR 42.033 SERMAYE YEDEKLERİ 1.700

KÂR YEDEKLERİ 19.063GEÇMİŞ YIL KÂRLARI 39.159GEÇMİŞ YIL ZARARL.(-) -DÖNEM NET KÂRI (ZARARI) 65.841TOPLAM ÖZ KAYNAKLAR 225.763

TOPLAM VARLIKLAR 311.821 TOPLAM KAYNAKLAR 311.821

Varlıklar (Aktif) Kaynaklar (Pasif)

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Gelir TablosuGelir tablosu, iflletmenin bir döneme ait faaliyet sonuçlar›n›n özetlendi¤i bir finan-sal tablodur. Gelir tablosunda iflletmenin faaliyetleri sonucunda ortaya ç›kan tümhas›lat, gelir, kâr, gider, zarar unsurlar› yer al›r ve iflletmenin döneme ait net kârveya zarar büyüklü¤ünü gösterir. ‹lgili dönemde ne kadar kâr veya zarar olufltu¤u-nu, kâr veya zarar›n oluflumuna hangi faaliyet sonuçlar›n›n etkide bulundu¤unugelir tablosundan görebiliriz. Gelir tablosu bir döneme ait faaliyetleri gösterdi¤iiçin bilanço gibi anl›k de¤il dönemlik bir finansal tablodur. Bilançoyu bir foto¤ra-fa benzetirsek gelir tablosunu da bir filme benzetebiliriz.

‹flletmenin faaliyetleri sonucunda sermayedar için art›fl yaratan olaylar has›lat;azal›fl yaratan olaylar gider olarak nitelendirilebilir. Bir varl›k ya da hizmet sat›fl›nedeniyle ya da faiz, kira gibi nedenlerle iflletmenin varl›klar›nda oluflan brüt art›-fla has›lat denilir.

Giderler ifl yapman›n maliyetidir. Has›lat sa¤lama amac› ile varl›klarda oluflanbrüt azal›fllard›r. Sat›fla konu olacak ürünün üretilmesi veya sat›n al›nmas› ile ilgilido¤rudan (direkt) giderleri ve iflletmenin faaliyette bulunmas›ndan do¤an dolayl›giderleri kapsar.

Has›lat›n giderden fazla olmas› durumunda kâr; aksi durumda ise zarar ortayaç›kar.

Afla¤›da bir iflletmenin gelir tablosu örne¤i verilmifltir.

‹flletmenin gelir tablosu incelenerek iflletmenin büyüklü¤ü, sat›fl e¤ilimi, ana gi-der kalemleri ve net kâr› vb. konular›nda bilgi sahibi olunur.

Gelir tablosunu tan›mlay›n›z.

Öz Kaynaklarda De¤iflim TablosuÖz kaynaklarda de¤iflim tablosu, bir hesap döneminde öz kaynaklarda oluflan de-¤iflmeleri nedenleriyle birlikte gösteren bir tablodur.


A İşletmesi01.01.2011 ve 31.12.2011 Dönemi Gelir Tablosu

Brüt KârBrüt Satışlar 1.991.489(-) Satış İndirimleri (258.000)

Net Satışlar 1.733.489(-) Satışların Maliyeti (1.513.314)

Brüt Satış Kârı 220.175Faaliyet Kârı

Faaliyet GiderleriPazarlama, Satış, Dağıtım Giderleri 75.523Genel Yönetim Giderleri 40.014

Toplam Faaliyet Giderleri (115.537)Faaliyet Kârı 104.638

Dönem KârıFinansal Gelir ve Giderler 0Diğer Gelirler 4.373

Dönem Kârı (Vergi Öncesi Dönem Kârı) 109.011Net Kâr

(-) Vergi (43.170)Dönem Net Kârı (Vergi Sonrası Dönem Net Kârı) 65.841

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Öz kaynak bir yandan iflletmenin faaliyetlerini yürütmesi için gerekli olan kay-naklar› gösterirken, di¤er taraftan iflletmeden alacakl› olanlara kars› bir güvenceoluflturarak, yabanc› kaynaklardan yararlan›lmas›na da olanak sa¤lar. Ayr›ca ifllet-menin karfl›laflaca¤› çeflitli risklere karfl› da bir sigorta görevi üstlenmektedir.

Gelir tablosu tek bafl›na iflletmenin öz kaynaklar›nda meydana gelen de¤iflim-leri göstermekte yeterli bilgi sa¤lamaz. Öz kaynaklardaki de¤ifliklikler kârdan mey-dana gelebilece¤i gibi, kâr d›fl›ndaki di¤er ifllemlerden de meydana gelmifl olabilir.Öz kaynak kalemlerinde meydana gelen art›fl ve azal›fllar öz kaynaklar de¤iflimtablosu yard›m›yla izlenebilir. Bu tablo özellikle sermaye flirketlerinde dönem için-de öz kaynak kalemlerinde meydana gelen de¤iflmelerin topluca görülmesini sa¤-lamaktad›r (Akgüç, s.275).

Öz kaynaklar de¤iflim tablosu, önceki dönem ve cari dönem bilanço ve gelirtablolar›ndan yararlan›larak haz›rlan›r.

Nakit Ak›m TablosuNakit ak›m tablosu, bir hesap döneminde gerçekleflen nakit girifl ve ç›k›fllar›n› kay-naklar› ve kullan›m yerleriyle birlikte gösteren bir tablodur. Nakit ak›m tablosundayer alan nakit kavram›, nakit ve nakde eflde¤er kalemlerin toplam›n› ifade eder.

Muhasebenin kay›t düzeninde genel esas olarak tahakkuk esas› kullan›ld›¤› içinifllemler nakit hareketi yaratt›klar›nda de¤il de gerçeklefltiklerinde kayda al›n›rlar.Dolay›s›yla bilançoda ve gelir tablosunda nakit hareketleri ile ilgili bilgileri göre-meyiz. Gelir tablosunda raporlanan kâr büyüklü¤ü ile nakit büyüklü¤ü ayn› olma-yacakt›r. Örne¤in, bir iflletmenin finansal yap›s› çok sa¤lam, kârl›l›¤› yüksek, bunakarfl›n likiditesi ise çok düflük olabilir. Bu nedenle zaman› gelen ödemelerini ya-pabilmesi için gerekli nakit fonlar› üretme güçlü¤üne düflebilir. Buna benzer du-rumlar da iflletmeyi zor durumda b›rak›r.

Tahakkuk Esas›: Finansal nitelikli olaylar›n etkileri, nakit hareketinin gerçekleflti¤i tarih-te de¤il de ifllemin gerçekleflti¤i tarihte kayda al›n›r. Has›lat, sat›fl gerçekleflti¤inde; giderise olufltu¤unda kayda al›n›r. Tahakkuk esas›n›n karfl›t› Nakit Esas›d›r. Nakit esas›nda iseifllemlerin gerçekleflmesi yerine, nakit hareketlerinin gerçekleflti¤i tarihler esast›r.

Bir döneme ait nakit girifllerinin ve ç›k›fllar›n›n raporlanmas›, nakdin nerelerdensa¤land›¤› ve nerelere harcand›¤›n› göstermesi aç›s›ndan önemlidir. Nakit girifl veç›k›fl›na yol açan faaliyetleri genel olarak afla¤›daki gibi s›ralayabiliriz:

Nakit Giriflleri:• Peflin sat›fllar, • Alacaklar›n tahsili, • Nakit fleklinde borçlanmalar,• Finansal yat›r›mlardan sa¤lanan nakit fleklindeki kâr pay›, faiz bedelleri, • Peflin olarak maddi duran varl›k sat›fllar›,• Nakit olarak al›nan tazminatlar,• Nakit sermaye art›r›m› vb.Nakit Ç›k›fllar›:• Maafl ve ücret ödemeleri, • Peflin al›fllar,• Devlete ödenen vergi, fon, ceza ve benzerleri, • Faiz ödemeleri,


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



• Dernek, oda ve vak›flara aidat, ba¤›fl vb. isimler alt›nda yap›lan ödemeler, • Borç ödemeleri vb.Nakit girifl ve ç›k›fllar›n›n hangi faaliyetler nedeniyle oldu¤unun belirlenmesi

son derece önemlidir. Bu nedenle iflletmede gerçekleflen faaliyetler; yat›r›m faali-yetleri, finansman faaliyetleri ve iflletme faaliyetleri olarak üç grupta toplanabilir.Bu durumda nakit girifl ve ç›k›fllar›n›n hangi faaliyetler nedeniyle gerçekleflti¤ini s›-n›fland›rarak sunmak çok daha faydal› olacakt›r. Dolay›s›yla nakit ak›m tablosunu“bir faaliyet dönemi içinde ortaya ç›kan nakit ak›fllar›n› iflletme faaliyetlerine iliflkinnakit ak›fllar›, yat›r›m faaliyetlerine iliflkin nakit ak›fllar› ve finansman faaliyetlerineiliflkin nakit ak›fllar› olarak gösteren tablodur” fleklinde daha ayr›nt›l› olarak tan›m-layabiliriz.

Temel amac› belirli bir dönem itibariyle bir iflletmenin yat›r›m, finansman ve ifl-letme faaliyetlerinden dolay› nakit girifllerini ve ç›k›fllar›n› ayr›nt›l› bir flekilde ra-porlamak olan nakit ak›m tablosu, ayn› zamanda nakit planlama ve denetimine deolanak sa¤lar. Böylelikle hem etkin nakit yönetimine olanak sa¤layarak verimlili-¤in artt›r›lmas›na hem de nakit yetersizli¤i nedeni ile çal›flmalar›n aksamadan yü-rütülebilmesi için gerekli önlemlerin al›nmas›na yard›mc› olur.

‹flletmenin dönem sonunda elinde bulunan nakit ve nakde eflde¤er varl›klar›bilançoda raporlan›r. Ancak bilanço sadece o andaki durumu gösterdi¤i için dö-nem içindeki nakit hareketlerini ortaya koymaz. Nakit ak›m tablosu iflletmenin na-kit tahsilat ve ödemelerini gerektiren ifllemlerinin ayr›nt›s›n› gösterir.

Gelir tablosu tahakkuk esas›na göre düzenlendi¤i için gelir tablosunda gelir yada gider olarak raporland›¤› hâlde, nakit hareketine neden olmayan faaliyet sonuç-lar› olabilir. Buna kars›n nakit girifl ç›k›fl›na neden oldu¤u hâlde, gelir ya da gidergerçekleflmedi¤i için gelir tablosunda yer almay›p, nakit ak›m tablosunda yer alanbaz› kalemler de olabilir. Gelir tablosu tahakkuk esas›na göre düzenlenirken, na-kit ak›m tablosunun düzenlenmesinde nakit esas› geçerlidir.


TMS-7’ye Göre Nakit Akım TablosuA. İŞLETME FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI1. Esas Faaliyet Gelirlerinden Sağlanan Nakit Girişleri (+)a-) Satışlardan sağlanan nakit girişleri (+)b-) Faaliyet gelirlerden sağlanan nakit girişleri (+)2. Esas Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-)a-) Satılan mal ve hizmet maliyetleri ve stok değişimlerine ilişkinnakit çıkışları(-)b-) Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-)Esas Faaliyet Sonucu Sağlanan Net Nakit Akışı (1–2)3. Diğer Gelir ve Kârlardan Sağlanan Nakit Girişleri (+)4. Diğer Gider ve Zararlardan Kaynaklanan Nakit Çıkışları(-)5.Finansman Giderlerinden Kaynaklanan Nakit Çıkışları (-)6. İşletme Faaliyetleriyle İlgili Varlık ve Yabancı KaynaklardakiDeğişikliklere İlişkin Nakit Akışları (+) (-)a-) Varlık Artışları (-)b-) Varlık Azalışları (+)c-) Yabancı Kaynak Artışları (+)d-) Yabancı Kaynak Azalışları (-)7. Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülüklere İlişkin NakitÇıkışları (-)a-) Önceki Dönem Kârından Ödenen (-)b-) Geçici Vergiler(-)

F‹NANSAL YÖNET‹M‹N ‹fiLETME FAAL‹YETLER‹ ‹LEBA⁄LANTISIBir iflletme belirli hedef ve amaçlara ulaflmak için kurulur. ‹flletmenin faaliyetleri-ne yönelik hedef, strateji ve taktiklerinin tan›mland›¤› ifl plan›nda hedef ve amaç-lar belirtilir (Subramanyam, Wild, s. 15).

‹flletmeler farkl› ifl alanlar›nda faaliyet göstermelerine ra¤men her birinde ortaktemel fonksiyonlar ve bu fonksiyonlar sonucu oluflan çeflitli faaliyetler vard›r. Ge-nel olarak faaliyet; iflletmenin kurulmas›, yat›r›m kararlar›n›n al›nmas›, kaynaklar›ntemin edilmesi, tedarikçilerden hammadde al›nmas› ve bedelinin ödenmesi, ma-mul veya hizmet üretimi, mal veya hizmetin pazarlama ve sat›fl›, müflterilerden tah-silat yap›lmas›, sat›fl sonras› destek hizmetlerinin verilmesi gibi, iflletmenin devam-l›l›¤›n› sa¤layan operasyonlar s›ras›nda iflletmelerin gerçeklefltirdi¤i eylem olaraktan›mlanabilir (fiengür, Çiftçi, s.37).

Bir iflletmede öncelikle faaliyetlerin planlanmas›, kaynak bulunmas› ve üretimfaktörlerine yat›r›m yap›lmas› gerekir. Planlanan eylemlerin yerine getirilebilmesiiçin iflletme gerekli üretim faktörlerine sahip olmal›d›r. Üretim faktörlerine sahipolabilmek için de kaynak bulunmal›d›r. Üretimde kullan›lacak hammadde ve mal-


B. YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI1.Yatırım Faaliyetinden Sağlanan Nakit Girişleri(+)a-) Mali Duran Varlık Satışlarından Sağlanan Nakit Girişleri (+)b-) Maddi Duran Varlık Satışlarından Sağlanan Nakit Girişleri (+)c-) Diğer Duran Varlık Satışlarından Sağlanan Nakit Girişleri (+)d-) Mali Duran Varlıklarla İlgili Alınan Temettülerden Sağ. Nakit Giriş-leri (+)e-) Yatırım Faaliyetleriyle İlgili Faizlerden Sağlanan Nakit Girişle-ri(+)f-) Üçüncü Kişilere Verilen Avans ve Kredilere İlişkin TahsilatlardanSağlanan Nakit Girişleri(+)g-) Diğer Yatırım Faaliyetlerinden Sağlanan Nakit Girişleri(+)2. Yatırım Faaliyetlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-)a-) Mali Duran Varlık Alışları (-)b-) Maddî Duran Varlık Alışları (-)c-) Maddî Olmayan Duran Varlık Artışları (-)d-) Özel Tükenmeye Tabi Varlıklardaki Artışlar (-)e-) Diğer Duran Varlık Artışları (-)f-) Üçüncü Kişilere Verilen Avans ve Kredilerle İlgili Nakit Çıkışları(-)g-) Diğer Yatırım Faaliyetiyle İlgili Nakit Çıkışları(-)C. FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIŞLARI1. Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Nakit Girişleri(+)a-) Kısa Vadeli Mali Borçlardan Sağlanan Nakit(+)b-) Uzun Vadeli Mali Borçlardan Sağlanan Nakit (+)c-) Sermaye Artırımından Sağlanan Nakit (+)d-) Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit (+)e-) Diğer Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Nakit Girişleri (+)2. Finansman Faaliyetlerine İlişkin Nakit Çıkışları (-)a-) Kısa Vadeli Mali Borç Ödemeleri (-)b-) Uzun Vadeli Mali Borç Ödemeleri (-)c-) Ödenen Temettüler (-)d-) Sermayenin Azaltılması (-)e-) Diğer Finansman Faaliyetlerine İlişkin Nakit Çıkışları(-)D. KUR FARKLARININ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNE ETKİLERİ(+), (-)E. NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDE MEYDANA GELEN NET ARTIŞ (+) (AZALIŞ) (-)F. DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ MEVCUDUG. DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ MEVCUDU

zemenin edinilebilmesi, çal›flanlara ücret ödenebilmesi, makine ve teçhizat al›na-bilmesi, araflt›rma ve gelifltirme faaliyetlerinde bulunulabilmesi vb. için kayna¤a ih-tiyaç vard›r. ‹flletmenin faaliyetlerini sürdürmede kullan›lacak bu unsurlar›n edini-lebilmesi için gerekli olan kaynak, iflletme sahiplerinden veya iflletme d›fl› taraflar-dan sa¤lan›r. ‹flletmeye kaynak sa¤lama faaliyetleri finansman faaliyetleri olarakadland›r›l›r. Finansman faaliyetleri öz kaynaklar ile yabanc› kaynaklar›n yap›s›ndave tutar›nda de¤ifliklik meydana getiren faaliyetlerdir (TMS-7, paragraf 6).

‹flletmeye sa¤lanan kaynaklar ile faaliyetlerin sürdürülmesinde fayda sa¤laya-cak üretim faktörlerinin edinilmesi gerekir. Yani sa¤lanan kaynaklar›n yat›r›ma dö-nüfltürülmesi gerekir. Faaliyetlerin gerçeklefltirilmesinde gerekli olan makine, ara-zi, bina, stok, insan, teknoloji gibi unsurlara yat›r›m yap›lmal›d›r. Gerekli üretimfaktörlerinin edinilmesine yönelik bu faaliyetlerine yat›r›m faaliyetleri denilir. Ya-t›r›m faaliyeti, uzun vadeli varl›klar›n ve di¤er yat›r›mlar›n elde edilmesi ve eldenç›kar›lmas›na iliflkin faaliyetlerdir (TMS-7, paragraf 6).

Sadece yat›r›m ve finansman faaliyetlerinin yerine getirilmesi, iflletmenin faali-yetlerini gerçeklefltirebilmesi ve kâr elde etmesi için yeterli de¤ildir. Bu üretim fak-törlerinin iflletme faaliyetlerinde kullan›lmas›, yani üretim ve sat›fla dönüfltürülme-si gerekir. Aksi takdirde, iflletmenin kâr elde etmesi ve yaflam›n› sürdürmesi müm-kün de¤ildir. ‹flletme faaliyetlerinin gerçeklefltirilebilmesi için ürün ya da hizmetinüretiminin tamamlanmas›, müflterilere sat›lmas› ve sat›fl bedelinin tahsil edilmesigerekir. Bu tür faaliyetler de iflletme faaliyetleri veya üretim-sat›fl faaliyetleri olarakgrupland›r›l›r. ‹flletme faaliyeti, iflletmenin ana gelir getirici faaliyetleri olup, net kârveya zarar›n belirlenmesinde yer alan ifllem ve olaylardan kaynaklan›r (TMS-7, pa-ragraf 6).

fiekil 8.2’den de anlafl›labilece¤i gibi, iflletmede gerçekleflen faaliyetlere iliflkinyat›r›m ve finansman faaliyetleri bilançoyu ilgilendirirken, esas iflletme faaliyetleriise gelir tablosunu ilgilendirmektedir.

Görüldü¤ü gibi, iflletmelerin amaç ve hedeflerine ulaflabilmeleri için yerine ge-tirmek zorunda olduklar› ifllemleri finansman, yat›r›m ve iflletme faaliyetleri (üre-tim-sat›fl faaliyetleri) olmak üzere üç ana grupta toplayabiliriz (Subramanyam,Wild, s. 15). ‹flletmenin baflar›s› ve yaflam›n› sürdürebilmesi, tüm bu faaliyetlerinbir bütün olarak yerine getirilmesi ile mümkündür.

Planlanan faaliyetlerin yerine getirilebilmesi ve yat›r›mlar›n yap›labilmesi içinöncelikle kaynak bulunmas› gerekmektedir. ‹flletme için kaynaklar›n bulunmas› fi-nansman fonksiyonunun kapsam›ndad›r ve finans yöneticisinin görevidir. Gereklikaynaklar›n nereden ve nas›l sa¤lanaca¤›na finans yöneticisi karar verir. Örne¤in,kaynaklar borçlan›larak m› sa¤lanacak, yoksa ortaklardan m› sa¤lanacakt›r?


Yat›r›mFaaliyetleri

FinansmanFaaliyetleri

‹flletmeFaaliyetleri

Bilanço

Gelir Tablosu

fiekil 8.2

‹flletme Faaliyetleriile FinansalTablolar ‹liflkisi

‹flletmenin ihtiyaç duydu¤u kaynaklar›n zaman›nda, yeterli büyüklükte ve enucuz maliyetle bulunmas› son derece önemlidir ama yeterli de¤ildir. Sa¤lanan bukaynaklar›n do¤ru varl›klara yat›r›lmas› gerekir. Finansman fonksiyonunun göre-vi, iflletmenin ihtiyaç duydu¤u kaynaklar› en uygun koflullarda sa¤lamak ve sa¤la-nan bu kaynaklar›n en etkin flekilde kullan›lmas›n›, yat›r›mlara dönüfltürülmesinisa¤lamak fleklinde tan›mlanabilir. Görüldü¤ü gibi finansman fonksiyonu, iflletme-nin amaçlar›n› gerçeklefltirebilmesi için gerekli kaynaklar›n sa¤lanmas› ve sa¤lananbu kaynaklar›n uygun bir flekilde de¤erlendirilebilmesi için gereklidir.

‹flletmelerin amaç ve hedeflerine ulaflabilmeleri için yerine getirmek zorunda olduklar› ifl-lemler; finansman, yat›r›m ve iflletme faaliyetleri (üretim-sat›fl faaliyetleri) olmak üzere üçana grupta toplan›r.

Finansman ve yat›r›m kararlar›n›n yan› s›ra, di¤er iflletme faaliyetlerinin ve fonk-siyonlar›n›n yerine getirilmesi s›ras›nda da finansman fonksiyonu çok önemlidir.Çünkü her iflletme karar›n›n finansal bir etkisi vard›r (Ramagopal, s.5). Finansmanpolitikalar›n›n etkin bir flekilde uygulanabilmesi için pazarlama, üretim, insan kay-naklar› gibi bölümlerin ifl birli¤ine ihtiyaç vard›r. Bu nedenle finans yöneticisinin ka-rar alma ve görevlerini yerine getirme sürecine di¤er bölüm yöneticileri de kat›lmakzorundad›r (Ceylan, Korkmaz, s.3) Çünkü finansal sistem bir karar verme sistemidir.

‹flletmelerin amaç ve hedeflerine ulaflabilmeleri için yerine getirmek zorunda olduklar› fa-aliyetler nelerdir?

F‹NANSAL YÖNET‹M VE ‹fiLEVLER‹‹flletmelerde finansman fonksiyonu, iflletmenin amaç ve hedeflerini gerçeklefltirebil-mesi için gerekli olan fonlar›n sa¤lanmas› ve sa¤lanan fonlar›n uygun bir flekildede¤erlendirilmesi ile ilgilidir. Finans kelimesi para, fon ya da sermaye anlam›ndakullan›l›rken, finansman kelimesi para, fon ya da sermayenin sa¤lanmas› anlam›n-da kullan›lmaktad›r. Finansal yönetim ise iflletme için gerekli olan fonlar›n uygunkoflullarda sa¤lanmas› ve bunlar›n uygun varl›klara yat›r›lmas› ile ilgili faaliyetlerdir(Ayd›n, Baflar, Coflkun, s.2). Finansal yönetimin temel amac›, ortaklar›n refah düze-yini veya iflletmenin de¤erini art›rmakt›r. Finansal yönetim bu temel amaca ulaflabil-mek için birbirleriyle ba¤lant›l› “kâr›n en yükse¤e ç›kart›lmas›”, “hisse bafl›na kâr›nen yükse¤e ç›kart›lmas›” ve “iflletmenin piyasa de¤erinin en yükse¤e ç›kart›lmas›”amaçlar›n› gerçeklefltirmek durumundad›r (Büker, Afl›ko¤lu, Sevil, s. 6).

Finansal yönetim ortaklar›n refah›n› veya iflletmenin de¤erini maksimize etmehedefini gerçeklefltirecek flekilde, alternatif fon kaynaklar› ve fon kullan›m kararla-r› ile ilgilidir (Bovee, s.553). Ortaklar›n refah›n› yükseltme amac›n› gerçeklefltirebil-mek için finans yöneticileri;

• Finansal planlar› haz›rlay›p uygulamaya koymal› • Firman›n nakit ak›fllar›n› izlemeli ve fonlar›n nas›l art›r›laca¤› ve yat›r›laca¤›-

na karar vermeli • Mevcut ve gelece¤e yönelik harcamalar›n› ve sermaye yat›r›mlar›n› bütçelemeli• ‹flletmenin büyümesini finanse etmek için sermaye sa¤lamal›• Bankalar ve sermaye piyasalar› ile etkileflim hâlinde olmal›d›r (Bovee, s.553). Finansal yönetimin kapsam›nda yer alan sorumluluklar› göz önünde bulundu-

rarak finansal yönetimin fonksiyonlar›n›; • finansal analiz, • finansal planlama ve kontrol,


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6

Finansal yönetim,iflletmelerin ihtiyaçduyduklar› fonlar›nbelirlenerek en uygunkaynaklardan sa¤lanmas› vesa¤lanan bu fonlar›n enuygun alanlara yat›r›larakyönetilmesidir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



• fonlar›n sa¤lanmas› veya finansman kaynaklar›, • fonlar›n kullan›lmas› veya yat›r›m kararlar›,• kâr da¤›t›m kararlar› olarak grupland›rabiliriz.

Finansal AnalizMuhasebe sürecinin kay›t tutma ifllevinin sonucunda haz›rlanan finansal tablolaranalize tabi tutularak, hem iflletme içi hem de iflletme d›fl› bilgi kullan›c›lar›na su-nulacak bilgiler üretilir. Muhasebenin tan›m›ndan da hat›rlayaca¤›n›z gibi finansalanaliz, muhasebenin ikinci ifllevidir. Finansal tablolarda yer alan veriler çeflitli ana-liz teknikleri kullan›larak kararlarda kullan›lacak bilgilere dönüfltürülür. Finansaltablolar analize tabi tutulmadan dahi, iflletmenin finansal durumu, faaliyet sonuç-lar›, nakit ak›fllar› konusunda bilgi vermektedir. Fakat tablolar aras›ndaki ya da ay-n› tablonun kalemleri aras›ndaki baz› iliflkilerin görülebilmesi zor oldu¤u için fi-nansal tablolar›n analiz edilip yorumlanmas› çok daha faydal› bilgiler üretilmesinisa¤layacakt›r. Finansal analiz, iflletmenin finansal durumunu ve performans›n›analiz etmek ve gelecekteki finansal performans›n› tahmin edebilmek için finansaltablolardaki çeflitli kalemler aras›nda iliflkiler kurulmas›n›, ölçülmesini ve yorum-lanmas›n› kapsayan bir süreçtir.

Finansal analiz ile iflletmenin geçmifl finansal verileri incelenerek gelece¤e yöne-lik kararlar al›n›r. Dolay›s›yla finansal analiz, bir iflletmedeki finansal planlama vekontrolün sa¤lanabilmesi için son derece önemlidir ve birçok yazar taraf›ndan finan-sal yönetimin ilk ifllevi olarak kabul edilmektedir. Finansal analiz sonucunda eldeedilen veriler de¤erlendirilerek, iflletmenin mevcut durumda güçlü ve zay›f yönleribelirlenir; ayn› zamanda gelece¤e iliflkin yap›lacak tahminlere, haz›rlanacak planla-ra, izlenecek politikalara katk›da bulunacak veri ve ipuçlar› sa¤lan›r (Akgüç, s.1).

Finansal Analiz ÇeflitleriFinansal tablolar›n analizi, finans yöneticileri gibi iflletme içinden taraflarca yap›la-bilece¤i gibi, iflletmeye kredi verecek kifli ya da kurumlar, yat›r›mc›lar, ortaklar gi-bi iflletme d›fl› taraflarca da yap›labilir. Analizi yapacak taraflar›n konumuna göreanaliz iç analiz ve d›fl analiz olarak grupland›r›labilir. Analize konu olan finansaltablolar›n kapsad›klar› dönem say›s›na göre, statik ve dinamik analiz olarak s›n›f-land›r›labilir. Analizin yap›lma amac›na göre yat›r›m analizi, yönetim analizi vekredi analizi olarak s›n›fland›r›labilir.

D›fl analiz, iflletme ile ilgisi olan üçüncü flah›slar›n (kredi kurumlar›, yat›r›mc›-lar, sat›c›lar, finansal analistler vb.) iflletmenin yay›mlam›fl oldu¤u finansal tablola-r› kullanarak yapt›klar› analizdir. ‹ç analiz ise iflletme içinden olan taraflar›n (finansyöneticisi, iç denetçiler vb.) yapt›¤› analizdir.

‹flletmenin tek bir dönemine ait finansal tablolar›n analizi statik; birbirini izle-yen birden fazla döneme ait finansal tablolar›n analizi dinamik analizdir.

‹flletmenin sa¤lam bir finansman politikas›na sahip olmas› ve faaliyetlerinde de-vaml› flekilde baflar›ya ulaflmas› için al›nacak kararlara dayanak olmak üzere yap›-lan analiz yönetim analizidir. ‹flletmenin borç ödeme gücünü anlayabilmek için ya-p›lan analiz kredi analizidir. Yat›r›m analizi ise iflletmenin kazanma gücünü ortayaç›karmak ve yabanc› kaynak-öz kaynak iliflkisini görmek üzere, iflletmenin yat›r›m-c›lar› taraf›ndan yap›lan analizdir (Çömlekçi, Sözbilir, Bektöre, s.6).

Finansal Analiz çeflitleri nelerdir?


Finansal Analiz; finansaltablolardaki çeflitli kalemleraras›ndaki iliflkilerinkurulmas›n›, ölçülmesini veyorumlanmas›n› kapsayanbir süreçtir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



7

Finansal Analiz TeknikleriFinansal tablolar›n analizinde en yayg›n olarak kullan›lan analiz tekniklerini afla¤›-daki gibi s›ralayabiliriz:

• Oran Analizi• Karfl›laflt›rmal› Tablolar Analizi• Yüzde Yöntemi ile Analiz• Trend AnaliziOran analizi, bir iflletmenin finansal tablolar›nda yer alan iki unsurun iliflkisi-

nin analizidir. Bir iflletmenin tek bir y›la ait finansal tablolar›nda yer alan kalemleraras›nda matematiksel iliflkiler kurularak bulunan oranlarla yap›lan incelemeye“oran analizi” denilir.

Oranlar tek bir y›l›n veya dönemin finansal tablolar› kullan›larak hesapland›¤›için yöntem statik analiz yap›lmas›n› sa¤lar. Ancak iflletmenin geçmifl y›llar›na aitoranlar hesaplanarak, bu oranlar›n karfl›laflt›r›lmas› suretiyle analiz yap›ld›¤›nda di-namik analiz yap›lmas›na da olanak sa¤lanm›fl olur.

Oran analizi tekni¤inin amac›, finansal tablo kalemlerinin aralar›ndaki anlam-l› ve yararl› iliflkilerden yola ç›karak bir iflletmenin cari finansal durumunu, faali-yet sonuçlar›n›, borç ödeme gücünü, varl›klar›n verimlili¤ini, kârl›l›¤›n›, çal›flmadurumunu, etkinli¤ini uzun süreli beklentilerini ve yönetimin yeterlili¤ini de¤er-lendirmektir.

Oran analiz tekni¤i, iflletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçlar›n›, kendi içinde ve ay-n› veya farkl› sektörlerdeki di¤er iflletmelerin sonuçlar› ile karfl›laflt›rmak amac›yla kulla-n›labilir.

Oranlar dört grupta toplanabilir: • Likidite oranlar› • Finansal Yap› Oranlar›• Faaliyet Oranlar›• Kârl›l›k Oranlar›Likidite oranlar›: ‹flletmenin k›sa vadeli borç ödeme gücünü ölçmek, di¤er bir

ifade ile likidite riskini de¤erlendirmek, net çal›flma sermayesinin yeterli olup ol-mad›¤›n› saptamak için kullan›l›r. Bir iflletmenin k›sa vadeli borçlar›n› ödemedekullanabilece¤i varl›klar likit varl›klar› ifade eder ve bunlar da iflletmenin dönenvarl›klar olarak adland›r›l›r.

Dönen varl›k unsurlar› ile k›sa vadeli borçlar aras›nda iliflki kurulurken, dönenvarl›k grubundan dikkate al›nacak kalemlerin özelliklerine göre likidite oranlar›kendi içinde üçe ayr›labilir. Bunlar:

• Cari Oran • Asit Test veya Likidite Oran› • Nakit Oran› veya Disponibilite Oran›Cari oran, iflletmenin her bir liral›k k›sa vadeli borcuna karfl›l›k, kaç liral›k dö-

nen varl›¤› oldu¤unu gösterir.

Dönen Varl›klar Cari oran =

K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Cari oran›n hesaplanmas›ndaki amaç, iflletmenin k›sa vadeli borçlar›n› ödemegücünü ölçmek ve genel likidite durumunu yans›tarak, iflletmenin net çal›flma ser-mayesinin yeterli olup olmad›¤›n› ortaya koymakt›r

(Haz›r De¤erler+Geçici Yat›r›mlar+Alacaklar) Likidite Oran› (Asit-test oran›) =

K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar

Özellikle stoklar gibi, likiditesi göreli olarak daha düflük olan dönen varl›k ka-lemlerinin dönen varl›k toplam›na dâhil edilmemesi durumunda, k›sa vadeli ya-banc› kaynaklar›n ödenebilirli¤ini gösterir.

Nakit oran›, nakit ve nakit benzeri varl›klar ile geçici yat›r›m amac›yla al›nanmenkul k›ymetlerin, nakitle ödenecek k›sa vadeli borçlar› ne ölçüde karfl›lad›¤›n›gösteren bir orand›r.

(Haz›r De¤erler+Menkul K›ymetler) Nakit Oran› =

K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar-Al›nan Avanslar

Finansal Yap› Oranlar›: ‹flletmenin kaynak yap›s›n›n ve uzun vadeli borçödeme gücünün ölçülmesinde kullan›l›r. ‹flletmenin finansman›nda kullan›lan ya-banc› kaynaklar›n oran›n› gösterdikleri için iflletmenin finansman›nda yabanc› kay-naklardan yararlanma derecesini ölçmeye yararlar. ‹flletme ölçülü bir biçimde fi-nanse edilmifl mi? Finansman riski yüksek mi? ‹flletmeye kredi verenlerin emniyetpay› yeterli mi? Bu sorular› yan›tlamak için genellikle iflletmenin öz kaynaklar› ileyabanc› kaynaklar› aras›ndaki iliflkileri gösteren oranlardan yararlan›l›r. Örne¤inyabanc› kaynaklar›n aktif toplam›na oran› (kald›raç oran›); kredi verenlerinuzun dönemli risklerini ölçer. Bu oran varl›klar›n yüzde kaç›n›n yabanc› kaynaklafinanse edildi¤ini gösterir.

Faaliyet Oranlar›: ‹flletme, faaliyetlerini sürdürebilmek için hem k›sa dönemlihem de uzun dönemli varl›klara yat›r›m yapmal›d›r. Faaliyet oranlar› firman›n fa-aliyet derecesi (genellikle sat›fllar olarak tan›mlan›r) ile faaliyetlerin sürdürülmesiiçin gerekli varl›klar aras›ndaki iliflkiyi tan›mlar. Daha yüksek bir oran, firman›n fa-aliyetlerindeki etkinli¤in daha yüksek oldu¤unu gösterir. Belirlenen faaliyet düze-yini sürdürmek için nispeten daha az varl›k kullan›ld›¤›n› ifade eder. Örne¤in, stokdevir h›z› oranlar›, bir iflletmede stoklar›n ne kadar bir süre içerisinde üretim faali-yetlerinde tükendi¤ini veya sat›fl has›lat› unsuru hâline dönüfltü¤ünü ölçmeye ya-rayan oranlard›r.

‹flletmenin elde etti¤i kâr büyüklü¤ü finansal tablolarda yer almakla birlikte, kâ-r›n yeterli büyüklükte olup olmad›¤›n› anlamak için kârl›l›k oranlar› hesaplan›r.

Sat›fllar›n kârl›l›¤› oranlar›: Kârl›l›¤›n bir ölçüsü firman›n sat›fllar› ve maliyet-leri aras›ndaki iliflkidir. Firman›n has›lat›yla ilgili olarak maliyetlerini kontrol etmegücünün yüksekli¤i, kazanma gücünün yüksekli¤ini ifade eder.

Kâr ile kaynaklar aras›ndaki iliflkileri gösteren oranlar: Kâr ile kaynaklararas›nda iliflki kurularak, öz kaynaklar›n ve uzun vadeli yabanc› kaynaklar›n ve-rimli kullan›l›p kullan›lmad›¤› belirlenir. Firman›n sermaye yap›s›n›n analizinde,onun uzun dönemli risklerini ve beklenen getirilerini de¤erlemek esast›r. Kâr ilevarl›klar aras›ndaki iliflkileri gösteren oranlar; iflletmenin kazanç elde etmek ama-c›yla varl›klar›n› kullanmadaki baflar›s›n› onlar›n finansman›n›n ne flekilde oldu¤u-na ba¤l› kalmaks›z›n ölçen oranlard›r.


Karfl›laflt›rmal› Tablolar Analizi: Bir iflletmenin birden fazla döneme ait fi-nansal tablolar›n›n birbirini izleyen dönemler bak›m›ndan karfl›laflt›rmal› olarakdüzenlenmesi ve bu tablolarda yer alan kalemlerin zaman içinde göstermifl olduk-lar› de¤iflmelerin incelenerek de¤erlendirilmesidir. Finansal tablolarda yer alan herbir unsurun y›llar itibar›yla gösterdi¤i de¤iflim incelenerek, iflletmenin finansal du-rum ve faaliyet sonuçlar› bak›m›ndan göstermifl oldu¤u geliflme görülebilir.

Yüzde Yöntemi ile Analiz: Yüzde yöntemi ile analiz tekni¤inde, finansal tab-lolarda yer alan her kalem, ayn› tabloda yer alan belirli bir kaleme veya toplamaoranlanmakta ve bulunan yüzdelere göre ifade edilmektedir. Finansal tablolar›oluflturan unsurlar›n uygun ve yeterli büyüklükte olup olmad›klar›n›n analiz edil-mesi yüzde yöntemi ile analiz tekni¤inin esas›d›r. Bu yöntemde bilanço unsurlar›100 kabul edilen bilanço toplam› itibar›yla ifade edildikleri için her bir unsurun ge-nel toplam içindeki nispi önemi kolayl›kla görülebilir.

Yüzde yöntemi ile analiz tekni¤i, bir iflletmenin finansal durumunu ve faaliyetsonuçlar›n› tek bafl›na ve rakip iflletmelerle veya sektör sonuçlar›yla karfl›laflt›rma-l› olarak incelemek amac›yla kullan›labilir. Her iflletmenin bilançosu, bilanço top-lam› 100 kabul edilerek yüze indirgendi¤i için benzer iflletmelerin bilançolar›n›nkarfl›laflt›r›lmas› da anlaml› hâle gelmektedir.

Trend Analizi: ‹flletmenin 8-10 y›ll›k uzun dönemler itibar›yla finansal duru-muna, faaliyet sonuçlar›na iliflkin geliflme e¤ilimini görebilmek için yap›lan analiz-dir. ‹flletmenin uzun dönemde varl›klar›n› verimli kullan›p kullanmad›¤›, borçlan-ma e¤ilimi, sat›fl politikas› ve kârl›l›¤› gibi konularda genel bir de¤erlendirme ya-p›labilir. ‹flletmenin birbirini izleyen 8-10 y›ll›k dönemlerinden, iflletmenin duru-munu en normal olarak temsil edilen y›l baz olarak seçilir ve di¤er y›llar›n rakam-lar› seçilen baz y›la göre ifade edilir. Yani indeks hesaplan›r. Uzun dönemdeki ge-liflme seyri ve politikalar›n de¤erlendirilmesi sa¤lan›r.

Finansal Planlama ve KontrolBaflar›l› bir finansal yönetim, finansal plan ile bafllar. Finansal plan, belirli bir dö-nem için iflletmenin ihtiyaç duyaca¤› fonlar›n ve kullan›m yerlerinin tahminini gös-teren bir belgedir (Bovee, s. 553).

Finansal planlama iflletmenin faaliyetleri s›ras›nda ortaya ç›kacak her türlü fongirifli ve ç›k›fl›n›n önceden bir programa ba¤lanmas› ile ilgilidir. Finansal planlama,iflletmelerin uzun dönemli amaç ve hedeflerinin belirlenmesi ve belirlenen amaçve hedeflere ulaflmada gerekli kaynaklar› ay›rarak, uygun faaliyet programlar›n›haz›rlamak olarak tan›mlanabilir (Ayd›n, Baflar, Coflkun, s.168).

Finansal planlaman›n amac›, gelecekte ihtiyaç duyulacak fonlar› belirlemek vefonlar›n etkili bir flekilde kullan›m›n› sa¤lamakt›r. Finansal planlamadan beklenengelecekteki nakit aç›klar›na ve fazlal›klar›na önceden çözüm aramakt›r (Ceylan,Korkmaz, s.11).

Finansal planlama süreci finansman ihtiyac›n›n tahmini, bu ihtiyac› karfl›lamak içinuygun finansal plan›n seçimi ile bütçelerin oluflturulmas› ve finansal kontrolü içerir.

Finansman ‹htiyac›n›n TahminiFinansal tahminler, iflletmenin amaçlar›n›n ve faaliyetlerinin kapsaml› bir flekildeanaliz edilmesine ba¤l› olarak yap›lmal›d›r. Sat›fl tahminleri, pazarlama harcamala-r›, üretimle ilgili tahminler, genel yönetim giderlerinin tahmini, analizlere ba¤l› ola-rak do¤ru bir flekilde tespit edilebilir. Tahminler k›sa ve orta-uzun dönemli olarakyap›labilir.


K›sa süreli planlar; iflletmenin günlük, haftal›k, ayl›k ifllemlerinden do¤acaknakit girifl ve ç›k›fllar›n› önceden ortaya koymak için yap›lan planlard›r. K›sa dö-nemde özellikle stoklara, donan›ma, sat›fllara, insan kayna¤›na yönelik kaynak-lar›n planlanmas› önceliklidir. K›sa süreli planlar›n yap›lmas› ile ortaya ç›kabile-cek nakit ihtiyac›, önceden belirlenip zaman›nda karfl›lan›r. Olabilecek nakit faz-lalar› için de önceden alternatif yat›r›m alanlar› belirlenir. K›sa süreli planlardaesas amaç, nakit yönetimidir ve nakit bütçesi en tipik örnektir (Büker, Afl›ko¤lu,Sevil, s. 136).

Orta ve uzun süreli planlar, iflletmenin orta uzun vadede izleyece¤i strateji-ler ve süre sonunda ulaflmay› istedi¤i hedefler do¤rultusunda yap›l›r ve genellikle5-10 y›ll›k süreyi kapsar. Bu tür planlar, iflletmenin di¤er bölümlerinin haz›rlam›flolduklar› planlar›n parasal olarak ifadesini içerir. Orta ve uzun dönemde iflletme-nin kapasitesinin gelifltirilmesi, sermaye yap›s›ndaki de¤ifliklikler gibi konularaodaklan›r.

Hem k›sa süreli hem de orta ve uzun süreli planlamalar, iflletmenin sat›fl tah-minlerine ba¤l› olarak yap›l›r. ‹flletmelerde k›sa süreli finansman ihtiyac›n›n belir-lenmesinde nakit bütçelerinden yararlan›l›rken, orta ve uzun süreli finansman ihti-yac›n›n belirlenmesinde proforma finansal tablolardan yararlan›l›r.

Proforma finansal tablolar›n haz›rlanmas›nda “sat›fllar›n yüzdesi”, “bilanço ka-lemlerinin günlük sat›fl tutar›na oran›”, “regresyon analizi” ve “oranlar” olmak üze-re dört yöntem kullan›l›r.

Sat›fllar›n yüzdesi yöntemi, sat›fllar belirli bir oranda artt›¤›nda ortaya ç›kacakfon ihtiyac›n›n belirlenmesinde kullan›l›r. Gelecekteki sat›fllar›n ne kadar artaca¤›belirlenir ve bu art›fl›n bilanço kalemlerini nas›l etkileyece¤i saptanarak proformabilanço düzenlenir.

Proforma bilanço ve proforma gelir tablosu birbirleriyle ba¤lant›l›d›r. Proformabilançonun haz›rlanabilmesi için öncelikle proforma gelir tablosu haz›rlanmal›d›r.Proforma finansal tablolar›n do¤ru ya da isabetli haz›rlanabilmesi için temel konusat›fl tahmininin do¤ru yap›lmas›d›r.

Finansman ihtiyac›n›n belirlenmesinde k›sa süreli planlar›n amac› nedir?

BütçelemeBütçeleme ile planlama birbirini tamamlayan iki ifllev olarak bilinir. Bütçeleme, ifl-letmenin toplam planlama etkinliklerinin bir parças› olarak bir iflletmenin planla-ma faaliyetlerinin say›sal ifadesidir. Plan, bütçeye oranla daha genel, çok defa biry›ldan uzun bir döneme iliflkin ve say›sal yönü s›n›rl› bir çal›flmad›r. Bütçe ise k›sasüreli, ayr›nt›l› ve say›sal bir çal›flmad›r.

‹flletme bütçesi, iflletmenin tümü için haz›rlansa da iflletmenin bölüm ve fonk-siyonlar›na iliflkin temel say›sal bilgileri de içerir. ‹flletmede yer alan her bölüm ve-ya fonksiyon için ayr›nt›l› bütçe düzenlendi¤inde, bu bütçeye bölüm veya fonksi-yon bütçesi, bu bütçenin konsolide edilmesi yoluyla ortaya ç›kan bütçeye de ge-nel iflletme bütçesi denilir (Büker, Afl›ko¤lu, Sevil, s. 153).

Bütçelemeye iflletmenin temel amaçlar›n›n saptanmas› ile bafllan›r. Belirlenenbu amaçlar do¤rultusunda uzun vadeli planlar haz›rlan›r. Uzun vadeli planlar›n ya-p›labilmesi için iflletmenin sat›fllar›n›n gelecekte ulaflaca¤› düzey tahmin edilir. Sa-t›fllar tahmin edilip üretilecek mallar›n çeflit, nitelik ve miktar› belirlenerek her birmal için k›sa vadeli sat›fl tahmini yap›l›r (Büker, Afl›ko¤lu, Sevil, s. 155).


‹flletmenin orta ve uzunsüreli finansman ihtiyac›n›tahmin etmek için en çokbaflvurulan yöntem,proforma tablolar olarak daadland›r›lan, tahminifinansal tablolar›nhaz›rlanmas›d›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



8

Bütçeleme ifllemlerinin yap›lmas›na sat›fl tahminleri ile bafllanaca¤›ndan, önceliklesat›fl bütçesi haz›rlanmal›d›r. Sat›fl bütçesi haz›rland›ktan sonra, üretim planlamas› yap›-l›r ve üretim bütçesi haz›rlan›r. Üretim bütçesi verilerine dayanarak, belirlenen ham-madde ve malzemenin sa¤lanmas› için ne kadar harcama yap›lmas› gerekti¤ini ortayakoyan hammadde ve malzeme bütçesi haz›rlan›r. Daha sonra üretim için hangi özel-likte ne kadar ifl gücüne ihtiyaç duyuldu¤u belirlenir ve ifl gücü bütçesi haz›rlan›r. ‹fl-görenlere ödenecek ücretler, ödenecek vergi ve sigorta primleri hesaplanarak iflgücübütçesi haz›rlan›r. Reklam için harcanacak tutarlar tahmin edilerek reklam bütçesi ha-z›rlan›r. Üretim bütçesi tamamland›ktan sonra, mal›n üretim maliyetine do¤rudan dâ-hil edilemeyen harcamalar için genel imalat giderleri bütçesi haz›rlan›r.

Nakit Bütçesi, k›sa süreli nakit ihtiyac›n›n belirlenmesinde kullan›lan bir plan-lama arac›d›r. Nakit bütçesi, bir iflletmenin gelecekteki bir zaman aral›¤› içinde na-kit girifl ve ç›k›fllar›n›n tahmin edilmesini sa¤layan bir pland›r. Nakit bütçeleri ay-l›k, üç ayl›k veya y›ll›k olarak haz›rlanabilece¤i gibi, günlük ya da haftal›k olarakbile haz›rlanabilir.

Nakit bütçesinde “nakit giriflleri” ve “nakit ç›k›fllar› olmak üzere iki ana bölümbulunur. Nakit giriflleri ve nakit ç›k›fllar› tahmin edilir. En önemli nakit giriflleri, pe-flin sat›fllar ve kredili sat›fllardan do¤an alacaklar›n tahsilidir. Dolay›s›yla nakit büt-çesi haz›rlan›rken de öncelikle bütçenin kapsad›¤› döneme iliflkin sat›fl tahminleriyap›larak ifle bafllan›r. Sat›fl tahminleri ve iflletmenin sat›fl politikalar› do¤rultusun-da esas faaliyetlerle ilgili nakit giriflleri tahmin edilir. Esas faaliyetlerin yan› s›ra bafl-ka iflletme faaliyetleri nedeniyle do¤abilecek nakit giriflleri de tahmin edilerek tümnakit giriflleri bütçeye dâhil edilir.

Esas faaliyetlerin d›fl›nda kalan di¤er iflletme faaliyetleri nedeniyle do¤abilecek nakit gi-riflleri neler olabilir?

Nakit giriflleri tahmin edildikten sonra, nakit ç›k›fllar› tahmin edilir. ‹flletmeleriçin en önemli nakit ç›k›fllar›; hammadde al›fllar›, iflçilik ücretleri, sat›fl, pazarlamave reklam giderleridir. Bu esas faaliyetler nedeniyle oluflan esas faaliyet giderleri-nin yan› s›ra, ortaklara nakit kâr pay› da¤›t›lmas› veya devlete vergi ödenmesi gi-bi, esas faaliyetler d›fl›nda kalan faaliyetler nedeniyle de nakit ç›k›fl› olabilir. Bun-lar da tahmin edilerek nakit bütçesine yans›t›lmal›d›r.

Nakit bütçesi, kapsad›¤› döneme ait tüm nakit girifl ve ç›k›fllar›n› bir arada ra-porlad›¤› için iflletmede nakit aç›¤›n›n m›, yoksa nakit fazlal›¤›n›n m› oldu¤unugösterecektir. Dolay›s›yla finans yöneticisi nakit aç›¤›n› önceden görerek önlemleralabilecek ve gereken nakit ihtiyac›n› temin etmek için olas› alternatif kaynaklar›de¤erlendirebilecektir. Nakit fazlal›¤›n›n oldu¤u dönemlerde de bu fazlal›klar› ge-lir getirici yerlere yat›rarak, nakdin etkin kullan›lmas›n› sa¤layacak ve iflletmeninkârl›l›¤›na katk›da bulunacakt›r.

Finansal Kontrol‹flletmenin baflar›s› aç›s›ndan sadece finansal planlar›n haz›rlanm›fl olmas› yeterliolmayacakt›r. Gerçekleflen durum ile planlanan durumun karfl›laflt›r›lmas› ve varsaaradaki farklar›n ve farkl›l›¤›n nedenlerinin belirlenmesi gerekir. Ard›nda ortaya ç›-kan farkl›l›klar›n nas›l düzeltilebilece¤i araflt›r›lmal›d›r. Dolay›s›yla finansal kontrolflartt›r. Finansal kontrol aflamas›, finansal planlar›n uygulanmas›, tahminlerin geribildirimler ›fl›¤›nda yeniden gözden geçirilmesi ve hedeflenen noktaya eriflebilmekiçin ne tür de¤iflimlerin yap›lmas› gerekti¤i konular›n› içerir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



9

Fonlar›n Sa¤lanmas› veya Finansman Kaynaklar›Finans yöneticisinin en temel görevlerinden birisi, iflletmeye gerekli fonlar› uygunkaynaklardan sa¤lamakt›r. ‹flletmeler ihtiyaç duyduklar› kaynaklar› d›flar›dan borç-lanarak sa¤layabilecekleri gibi, ortaklardan sermaye fleklinde de sa¤layabilirler.Bunlar›n yan› s›ra iflletme kendi kendine, faaliyetleri sonucu da fon yaratabilir. Otofinansman olarak adland›r›lan bu kaynak da öz kaynaklar›n bir unsuru oldu¤u içinfinansman kaynaklar›n› temel olarak; yabanc› kaynaklar ve öz kaynaklar olarak ikiana grupta ele alabiliriz.

Bilançonun unsurlar› ele al›n›rken tan›mland›¤› üzere, yabanc› kaynaklar ifllet-me d›fl›ndaki üçüncü flah›slardan belirli bir süre için borçlan›larak sa¤lanan kay-naklar› ifade etmektedir. Vadeleri ister k›sa, ister uzun olsun, mutlaka geri öden-mek zorundad›r. Vadelerine göre yap›lan ayr›m›n yan› s›ra niteli¤ine göre de tür-leri itibar›yla k›saca ele alal›m.

Genelde iflletmelerin kulland›klar› k›sa vadeli finansman kaynaklar›; • sat›c› taraf›ndan sa¤lanan ticari krediler, • k›sa vadeli banka kredileri ve • di¤er k›sa vadeli finansman kaynaklar› olmak üzere üç grupta toplanabilir.‹flletme varl›klar›n›n peflin olarak sat›n al›nmas› yerine, kredili ya da vadeli al›n-

mas› nedeniyle do¤an borçlar, sat›c› taraf›ndan iflletmeye sa¤lanm›fl bir fon kayna-¤›n› ifade eder. Ticari krediler di¤er finansman kaynaklar›ndan yararlanma olanak-lar› s›n›rl›, küçük ve yeni kurulmufl iflletmeler için en önemli fon kayna¤›d›r.

Ticari bankalar, özellikle k›sa vadeli finansman ihtiyac›n›n karfl›lanmas›nda ifl-letmelere de¤iflik kredi olanaklar› sunarlar. Banka kredileri; senet ›skontosu ve ifl-tirak kredileri, borçlu cari hesap fleklindeki krediler, çek-senet karfl›l›¤› krediler,spot krediler, döviz kredileri, dövize endeksli krediler, ihracat kredileri ve akredi-tifler, prefinasman kredileri gibi de¤iflik türlerde olabilir.

K›sa vadeli finansmanda kullan›lan di¤er araç ve yöntemlere finansman bono-su, factoring örnek olarak gösterilebilir. Finansman bonosu, anonim flirketler tara-f›ndan k›sa vadeli finansman sa¤lamak için ç›kart›lan menkul k›ymetlerdir. Facto-ring, iflletmelerinin alacak hakk›n›n, factor ad› verilen bir arac› kuruma sat›lmas›n›ifade eder.

Orta ve uzun vadeli yabanc› kaynak sa¤laman›n yollar›ndan en tipik olan› tah-vil ihrac›d›r. Anonim flirketlerin borç para bulmak için itibari k›ymetleri eflit ve iba-releri ayn› olmak üzere, ç›kard›klar› borç senedine tahvil denilir. Tahvil ihrac›n›nyan› s›ra yine banka kredileri orta ve uzun vadeli olarak sa¤lanabilir. Finansal ki-ralama da borçla finansman›n bir flekli olarak kabul edilebilir (Akgüç, s.554).

Öz kaynakla finansman fiilen ortaklardan sa¤lanan kaynaklar ile iflletmenin ken-di faaliyetleri sonucu sa¤lad›¤› kaynaklar olarak iki temel niteli¤e sahiptir. ‹flletme-nin ortaklar›ndan sa¤lanan büyüklük, ödenmifl sermaye olarak nitelendirilir. Ano-nim flirketlerde sermaye iflletme taraf›ndan ihraç edilen hisse senetleri ile temsil edi-lir. ‹flletme faaliyetleri sonucu kâr elde edip bu kârlar›n bir k›sm›n›, yedek akçe ve-ya da¤›t›lmam›fl kârlar olarak iflletmede b›rak›rsa, kendisi bir fon kayna¤› yaratm›flolacakt›r. ‹flletmenin kendi yaratm›fl oldu¤u bu kaynaklara otofinansman denilir.

Fonlar›n Kullan›lmas› veya Yat›r›m Kararlar›‹flletmelerin çeflitli kaynaklardan sa¤lad›klar› kaynaklar iflletme amaçlar›n› gerçek-lefltirecek flekilde, stoklara, makinalara, binalara, alacaklara vb. yani varl›klara yat›-r›l›r. Bu varl›klar›n bir k›sm› dönen varl›k, bir k›sm› ise duran varl›k niteli¤indedir.


‹flletmenin varl›klar›n› dönen varl›klar ve duran varl›klar olarak iki gruba ay›r-m›flt›k. Bu varl›klar›n edinilmesine yönelik olarak yap›lan yat›r›mlar› da ayr› ayr›incelemek daha yararl› olacakt›r. Fonlar›n dönen varl›klar›n edinilmesi için kulla-n›lmas›, k›sa süreli kullan›m› ifade etmektedir ve çal›flma sermayesi yönetimi ola-rak ele al›n›rken, fonlar›n uzun süreli kullan›m›, yat›r›m kararlar› olarak ifade edil-mektedir.

Dönen Varl›klara Yat›r›m - Çal›flma Sermayesi YönetimiÇal›flma sermayesi, bir iflletmenin günlük faaliyetlerinin kesintisiz olarak ve sa¤l›k-l› bir flekilde yürütülebilmesi için gerekli olan varl›k unsurlar›n› ifade eder. Di¤erbir ifade ile dönen varl›klar büyüklü¤ü iflletmenin çal›flma sermayesini ifade et-mektedir. Hat›rlayaca¤›n›z gibi, dönen varl›klar bir faaliyet dönemi içinde sat›la-cak, kullan›lacak, tahsil edilecek olan unsurlar ile paran›n kendisinden oluflmakta-d›r. Bu tan›ma göre, çal›flma sermayesi nakit, k›sa vadeli menkul k›ymet yat›r›mla-r›, alacaklar, stoklar gibi kalemlerden oluflur. Yani dönen varl›klar k›sa vadeli yat›-r›mlard›r. Çal›flma sermayesi, iflletmenin faaliyetleri sonucunda sürekli olarak de¤i-flir ve mal ve nakit ak›fl›na yol açar.

Bilançoda raporlanan dönen varl›klar iflletmenin çal›flma sermayesini oluflturur. ‹flletme-nin çal›flma sermayesinin büyüklü¤ünün belirlenmesi ve dolay›s›yla yönetimi aç›s›ndan bi-lanço son derece önemli bir finansal tablodur.

Dönen varl›klara yat›r›m konusunda öncelikle iki ana soruya cevap aran›r. Bi-rincisi, hangi dönen varl›k unsurlar›na yat›r›m yap›laca¤› ile ilgilidir. ‹kinci soru isedönen varl›klara yap›lan yat›r›m›n hangi kaynakla finanse edilece¤idir.

‹flletmenin hangi varl›klara ne kadar yat›r›m yapaca¤›, di¤er bir ifade ile çal›fl-ma sermayesinin düzeyinin belirlenmesi s›ras›nda baz› faktörlerin göz önünde bu-lundurulmas› gerekir.

Çal›flma sermayesinin düzeyini etkileyen faktörleri; iflletmenin faaliyet konusu,iflletmenin büyüklü¤ü ve sat›fllardaki düzenlilik olarak üç temel noktada toplaya-biliriz (Ayd›n, Baflar, Coflkun, s. 196).

‹flletmenin Faaliyet Konusu: ‹flletmenin faaliyet konusu çal›flma sermayesi-nin düzeyini belirleyen en önemli faktördür. ‹flletmenin üretim, ticaret veya hizmetiflletmesi olufluna göre çal›flma sermayesi büyüklü¤ü de farkl› olacakt›r. Örne¤in,ticaret iflletmelerinde çal›flma sermayesi düzeyi, üretim iflletmelerine göre dahayüksek olacakt›r.

‹flletmelerin büyüklü¤ü: Genel olarak küçük iflletmeler, büyük ölçekli ifllet-melere göre daha fazla çal›flma sermayesine ihtiyaç duyarlar. Çünkü büyük ifllet-meler, küçük iflletmelere göre çal›flma sermayesi yönetimine daha çok önem ver-dikleri için, çal›flma sermayesinin etkinli¤ini art›rabilme gücüne sahiptir. Bunun ya-n› s›ra, büyük iflletmeler para ve sermaye piyasalar›ndan daha kolay fon sa¤lamaolana¤›na sahip olduklar› için çal›flma sermayelerini daha düflük düzeyde tutabil-mektedir.

Sat›fllardaki Düzenlilik: ‹flletmenin sat›fllar› ne kadar düzenli ise çal›flma ser-mayesi düzeyi de o kadar düflük olacakt›r. Üretimin mevsimlik olmas›, sat›fllar›nbelli dönemlerde yo¤unlaflmas›, sat›fl gelirinde düzensizlik yarataca¤› için ihtiyaçduyulan çal›flma sermayesi düzeyi de daha yüksek olacakt›r.

Çal›flma sermayesinin nas›l finanse edilece¤i konusunun çal›flma sermayesi yö-netiminin di¤er önemli yönü oldu¤unu belirtmifltik. Çünkü çal›flma sermayesinin


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



Dönen varl›klar, haz›rde¤erler, menkul k›ymetler,alacaklar, stoklar gibi altgruplar› itibar›yla en likittenen az likit olana do¤rus›ralanarak raporlan›r.

finansman flekli iflletmenin kârl›l›¤›n› ve riskini etkileyecektir. Finansal yönetimdegenel kural finansman kaynaklar›n›n süresi ile kaynaklar›n kullan›ld›¤› yerlerin sü-resi aras›nda paralellik sa¤lanmas›d›r. Di¤er bir ifade ile k›sa vadeli kaynaklar, k›-sa vadeli yat›r›mlarda; uzun vadeli kaynaklar ise uzun vadeli yat›r›mlarda kullan›l-mal›d›r (Büker, Afl›ko¤lu, Sevil, s. 213). Dolay›s›yla k›sa vadeli yat›r›mlar›n yani ça-l›flma sermayesinin finansman› için en uygun kaynak k›sa vadeli borçlard›r.

Yat›r›m Kararlar› - Sermaye BütçelemesiÜretim gücünün elde edilmesi, korunmas› ve art›r›m› için yap›lan her türlü harca-maya yat›r›m denilmektedir. Daha önce de belirtti¤imiz gibi, bir y›ldan k›sa süre-de mal veya hizmete dönüflecek varl›klara yap›lan yat›r›mlar dönen varl›klara ya-p›lan yat›r›mlar› ifade ederken, bir y›ldan daha uzun süre yararlan›lacak varl›klarayap›lan yat›r›mlar da duran varl›k yat›r›mlar›n› ifade eder. Duran varl›klara yap›lanyat›r›mlar, dönen varl›k yat›r›mlar›na göre daha risklidir. Çünkü nispeten dahayüksek tutarda harcama gerektirirler, ba¤lanan fonlar uzun sürelidir ve karar veri-ciler aç›s›ndan esneklik daha düflüktür (Ayd›n, Baflar, Coflkun, s. 370).

Ekonomik ömrü bir y›ldan daha uzun süreli olan, gelecekte fayda sa¤lamakamac›yla üretim faaliyetlerine yönelik olarak yap›lan bu duran varl›k yat›r›mlar›, ser-maye harcamas› olarak da adland›r›lmaktad›r. Sermaye harcamalar›na yönelik ka-rarlar›n al›nmas›nda sermaye bütçelerinden yararlan›l›r. Sermaye bütçelemesi, uy-gun ve verimli yat›r›m alanlar›n›n araflt›r›lmas›, sermaye harcamalar›n›n de¤erlendi-rilmesi ve seçimindeki süreci ifade eder. Sermaye harcamalar› veya yat›r›mlar› yeni-leme, geniflleme, modernleflme ve stratejik nedenlerle yap›l›r. Uzun vadeli ve bü-yük tutarl› harcamalar› kapsad›¤› için çok s›k ve düzenli aral›klarla karfl›m›za ç›k-mazlar. Bu nedenle sermaye bütçeleme sürecinde çok daha dikkatli olunmal›d›r.

Sermaye bütçelerinden hangi tür kararlar›n al›nmas›nda yararlan›l›r?

Kâr Da¤›t›m Kararlar› ‹flletmenin elde etti¤i kâr›n nas›l da¤›t›laca¤›, iflletmenin büyüme h›z›n›, piyasa de-¤erini, ortaklar›n gelirini etkileyen önemli bir karard›r. ‹flletmeler kâr da¤›t›m poli-tikalar›n› belirlerken kâr›n ne kadar›n›n ortaklara da¤›t›laca¤›na, ne kadar›n›n ifllet-mede b›rak›larak otofinansman sa¤lanaca¤›na karar verirler.

fiah›s flirketlerinde ortaklar kârdan ne kadar pay alacaklar›n› kendileri belirler.Anonim flirketlerde ise Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasas› Kanunu gibi ilgiliyasalar ve flirket sözleflmesinde yer alan hükümler do¤rultusunda kâr da¤›t›m po-litikas› belirlenir ve kâr da¤›t›m karar› verilir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



10


Muhasebe ve finans›n önemini ve rolünü aç›k-

lamak.

Muhasebe sistemi ekonomik bir giriflim hakk›ndakarar vermede faydal› olacak finansal ve say›salverileri elde ederek karar vericilerin ihtiyac› olanfinansal bilgileri üretir ve finansal tablolarda ilgilitaraflara sunar. Muhasebenin temel amac› iflletmehakk›nda karar verecek olan taraflar›n daha do¤-ru kararlar vermelerine yard›mc› olmakt›r. Finans da muhasebe gibi karar vericilere yard›m-c› olmak için vard›r ve iflletmede fonlar›n nas›lsa¤land›¤› ve nerelere yat›r›ld›¤› ile ilgilidir. Fi-nansal yönetim, en basit hâli ile her türlü ifllet-menin faturalar›n› ödeyebilecek, ifllerini sürdüre-bilecek ve acil durumlarda yeterli olabilecek ka-dar paras›n›n olmas› gereklili¤i gerçe¤ine daya-n›r. ‹flletme var oldu¤u sürece paraya olan ihti-yaç devam edecektir. Bir iflletmenin hem mevcuthem de gelecekteki nakit ihtiyac›n›n planlanma-s› finans›n ya da finansal yönetimin temelidir.Yani hem muhasebe hem de finans, karar vermesürecinin finansal yönü ile ilgilidir.

Temel finansal bilgi kullan›c›lar›n› ve onlar›n

bilgi ihtiyaçlar›n› tan›mlamak.

Temel finansal bilgi kullan›c›lar›n› iflletmenin yö-neticileri, iflletmenin sahip veya sahipleri, ifllet-meye borç verenler, iflletmenin müflterileri, ifllet-menin tedarikçileri, iflletmede çal›flanlar, rakip ifl-letmeler, devlet ve kamu kurumlar› vb. olarak s›-ralayabiliriz.‹flletmedeki her düzeydeki yöneticiler temel ola-rak üretim, pazarlama, finans ve insan kaynakla-r›na iliflkin iflletme fonksiyonlar›n›n planlanmas›,yürütülmesi ve kontrolü için bilgiye ihtiyaç du-yarlar. ‹flletmeyi iyi bir flekilde yönetebilmek veiflletmeyi hedeflerine ulaflt›rabilmek için iflletme-nin faaliyetleri iyi bir flekilde planlanmal›, sonuç-lar do¤ru bir flekilde ölçülmeli ve kontrol edil-melidir. Karar vermeyi, planlamay› ve kontrolüsa¤layabilmek büyük ölçüde muhasebe bilgileri-ne ba¤l› olacakt›r. Yöneticilerin iflletmeyi etkin bir biçimde idareedip etmediklerini de¤erlendirmek ve gelecekte-ki risk ve getiri düzeyleri hakk›nda karar vermek,iflletmede ortak olarak kal›p kalmama karar›n›

de¤erlendirmek için iflletme sahiplerinin bilgiyeihtiyaçlar› vard›r. ‹flletmeye sermaye sa¤layarakyat›r›m riskini üstlenen sahipler yat›r›m›n tafl›d›¤›risklerle ve yat›r›m›n getirisi ile ilgilenirler.‹flletmenin borçlar›n›n hem faizini hem de ana-paras›n› zaman›nda ödeme gücü olup olmad›¤›-n› ve iflletme ile ifl yapma olanaklar›n›n devaml›-l›¤›n› de¤erlendirmek için iflletmeye kredi verentaraflar›n bilgiye ihtiyaçlar› vard›r.‹flletmenin faaliyetlerine devam etme gücünü de-¤erlendirmek ve al›mlar›n› veya sat›fllar›n› ifllet-meden karfl›lama olanaklar›n›n devaml›l›¤›n› gör-mek için müflteri ve sat›c›lar›n bilgiye ihtiyaçlar›vard›r.‹flletmenin çal›flanlar›na istihdam sa¤lama gücü-nün devam edip edemeyece¤ini, çal›flmalar›n›nkarfl›l›¤›n› al›p alamayacaklar›n› de¤erlendirmekiçin iflletmede çal›flanlar›n bilgiye ihtiyaçlar› vard›r.‹flletmenin ne kadar vergi ödeyece¤ini, iflletme-nin fiyatlama politikalar›na uygun davran›p dav-ranmad›¤›n› ve finansal destek gerekip gerekme-yece¤ini de¤erlendirmek için devlet ve kamu ku-rumlar›n›n bilgiye ihtiyac› vard›r. Ayr›ca iflletme-nin faaliyetlerine iliflkin yasal düzenleme yap-mak, vergi politikas›n› belirlemek, ulusal gelir vedi¤er istatistiki hesaplar› yapmak için de bilgiyeihtiyaç duyulur.

Muhasebe sürecini ve temel finansal tablolar› ta-

n›mak.

Muhasebe sürecinde muhasebenin öncelikle ger-çekleflen ifllemleri kay›t alt›na almas› gerekir. Bu-nun için iflletmede gerçekleflen tüm finansal nite-likli ifllemler belgelerine dayanarak, günlük olufls›ras›na göre maddeler hâlinde yevmiye defterin-de kaydedilir, büyük defterde yer alan ilgili he-saplara aktar›l›r. Dönem sonunda günlük ifllem-ler tamamland›ktan sonra önce Genel Geçici Mi-zan haz›rlan›r. Dönem sonunda muhasebe d›fl›ve muhasebe içi envanter ifllemleri tamamlan-d›ktan sonra kesin mizan haz›rlan›r. Kesin mi-zandaki hesaplar›n kalanlar› yard›m›yla iflletme-nin finansal tablolar› haz›rlan›r. Birbirinden ayr› fakat birbiriyle ba¤lant›l› dört te-mel finansal tablo vard›r. Bilanço, gelir tablosu,nakit ak›m tablosu ve öz kaynaklarda de¤iflimtablosu.

Özet

1�A M A Ç

2�A M A Ç

3�A M A Ç


Bilanço, belirli bir tarih itibar›yla iflletmenin var-l›klar›n›n ve kaynaklar›n›n bir arada raporland›¤›bir tablodur. ‹flletmenin bilanço tarihi itibar›ylasahip oldu¤u varl›klar› ve bu varl›klar›n finans-man›nda kullan›lan kaynaklar› bir arada göster-di¤i için finansal durum tablosu olarak da adlan-d›r›l›r. Gelir tablosu, iflletmenin bir döneme ait faaliyetsonuçlar›n›n özetlendi¤i bir finansal tablodur.Gelir tablosunda iflletmenin faaliyetleri sonucun-da ortaya ç›kan tüm has›lat, gelir, kâr, gider, za-rar unsurlar› yer al›r ve iflletmenin döneme aitnet kâr veya zarar büyüklü¤ünü gösterir. ‹lgilidönemde ne kadar kâr veya zarar olufltu¤u, kârveya zarar›n oluflumuna hangi faaliyet sonuçlar›-n›n etkide bulundu¤unu gelir tablosundan göre-biliriz. Öz kaynaklarda de¤iflim tablosu, bir hesapdöneminde öz kaynaklarda oluflan de¤iflmelerinedenleriyle birlikte gösteren bir tablodur. Nakit ak›m tablosu, bir hesap döneminde ger-çekleflen nakit girifl ve ç›k›fllar›n› kaynaklar› vekullan›m yerleriyle birlikte gösteren bir tablodur.Nakit ak›m tablosunda yer alan nakit kavram›,nakit ve nakde eflde¤er kalemlerin toplam›n› ifa-de eder.

Finansal yönetimin iflletme faaliyetleri ile ba¤-

lant›s›n› anlamak.

Bir iflletmede öncelikle faaliyetlerin planlanmas›,kaynak bulunmas› ve üretim faktörlerine yat›r›myap›lmas› gerekir. Planlanan faaliyetlerin yerinegetirilebilmesi ve yat›r›mlar›n yap›labilmesi içinöncelikle kaynak bulunmas› gerekmektedir. ‹fl-letme için kaynaklar›n bulunmas› finansmanfonksiyonunun kapsam›ndad›r ve finans yöneti-cisinin görevidir. Gerekli kaynaklar›n nereden venas›l sa¤lanaca¤›na finans yöneticisi karar verir.‹flletmeye kaynak sa¤lama faaliyetleri finans-

man faaliyetleri olarak adland›r›l›r.Planlanan eylemlerin yerine getirilebilmesi içiniflletme gerekli üretim faktörlerine sahip olmal›-d›r. Üretimde kullan›lacak hammadde ve malze-menin edinilebilmesi, çal›flanlara ücret ödenebil-mesi, makine ve teçhizat al›nabilmesi, araflt›rmave gelifltirme faaliyetlerinde bulunulabilmesi vb.için varl›¤a ihtiyaç vard›r. ‹flletmenin gerekli üre-tim faktörlerinin edinilmesine yönelik bu faali-yetlerine yat›r›m faaliyetleri denilir.

Sadece yat›r›m ve finansman faaliyetlerinin yeri-ne getirilmesi iflletmenin faaliyetlerini gerçeklefl-tirebilmesi ve kâr elde etmesi için yeterli de¤il-dir. Bu üretim faktörlerinin iflletme faaliyetlerin-de kullan›lmas›, yani üretim ve sat›fla dönüfltü-rülmesi gerekir. Aksi takdirde iflletmenin kâr el-de etmesi ve yaflam›n› sürdürmesi mümkün de-¤ildir. ‹flletme faaliyetlerinin gerçeklefltirilebilme-si için ürün ya da hizmetin üretiminin tamamlan-mas›, müflterilere sat›lmas› ve sat›fl bedelinin tah-sil edilmesi gerekir. Bu tür faaliyetler de iflletme

faaliyetleri veya üretim-sat›fl faaliyetleri ola-rak grupland›r›l›r. Bir iflletmenin finansman faaliyetleri ve yat›r›m fa-aliyetleri finans yöneticisinin sorumlulu¤unda ol-du¤una göre finansman fonksiyonu, iflletme-nin ihtiyaç duydu¤u kaynaklar› en uygun koflul-larda sa¤lamak ve sa¤lanan bu kaynaklar›n en et-kin flekilde kullan›lmas›n›, yat›r›mlara dönüfltürül-mesini sa¤lamak fleklinde tan›mlanabilir. Görül-dü¤ü gibi finansman fonksiyonu, iflletmenin amaç-lar›n› gerçeklefltirebilmesi için gerekli kaynaklar›nsa¤lanmas› ve sa¤lanan bu kaynaklar›n uygun birflekilde de¤erlendirilebilmesi için gereklidir. Finansman ve yat›r›m kararlar›n›n yan› s›ra di¤eriflletme faaliyetlerinin ve fonksiyonlar›n›n yerinegetirilmesi s›ras›nda da finansman fonksiyonu çokönemlidir. Çünkü her iflletme karar›n›n finansalbir etkisi vard›r. Finansman politikalar›n›n etkinbir flekilde uygulanabilmesi için pazarlama, üre-tim, insan kaynaklar› gibi bölümlerin ifl birli¤ineihtiyaç vard›r. Bu nedenle finans yöneticisinin ka-rar alma ve görevlerini yerine getirme sürecinedi¤er bölüm yöneticileri de kat›lmak zorundad›r.Çünkü finansal sistem bir karar verme sistemidir.

Finansal yönetimin fonksiyonlar›n› anlamak.

Finansal yönetimin kapsam›nda yer alan sorum-luluklar› göz önünde bulundurarak finansal yö-netimin fonksiyonlar›n› “finansal analiz”, “finan-sal planlama ve kontrol”, “fonlar›n sa¤lanmas› vefinansman kaynaklar›”, fonlar›n kullan›lmas› veyat›r›m kararlar›” ve “kâr da¤›t›m kararlar›” ola-rak grupland›rabiliriz. Muhasebe sürecinin kay›t tutma ifllevinin sonu-cunda haz›rlanan finansal tablolar analize tabitutularak hem iflletme içi hem de iflletme d›fl› bil-gi kullan›c›lara sunulacak bilgiler üretilir. Finan-sal tablolarda yer alan veriler çeflitli analiz tek-

4�A M A Ç

5�A M A Ç


nikleri kullan›larak kararlarda kullan›lacak bilgi-lere dönüfltürülür. Finansal analiz, iflletmeninfinansal durumunu ve performans›n› analiz et-mek ve gelecekteki finansal durumunu ve finan-sal performans›n› tahmin edebilmek için finansaltablolardaki çeflitli kalemler aras›nda iliflkiler ku-rulmas›n›, ölçülmesini ve yorumlanmas›n› kapsa-yan bir süreçtir. Finansal analiz sonucunda eldeedilen veriler de¤erlendirilerek iflletmenin mev-cut durumda güçlü ve zay›f yönleri belirlenir; ay-n› zamanda gelece¤e iliflkin yap›lacak tahminle-re, haz›rlanacak planlara, izlenecek politikalarakatk›da bulunacak veri ve ipuçlar› sa¤lan›r.Finansal planlama iflletmenin faaliyetleri s›ra-s›nda ortaya ç›kacak her türlü fon girifli ve ç›k›fl›-n›n önceden bir programa ba¤lanmas› ile ilgili-dir. Finansal planlama, iflletmelerin uzun dönem-li amaç ve hedeflerinin belirlenmesi ve belirle-nen amaç ve hedeflere ulaflmada gerekli kaynak-lar› ay›rarak uygun faaliyet programlar›n› haz›rla-mak olarak tan›mlanabilir.Finansal planlama süreci finansman ihtiyac›n›ntahmini, bu ihtiyac› karfl›lamak için uygun finan-sal plan›n seçimi ve bütçelerin oluflturulmas› vefinansal kontrolü içerir.Fonlar›n Sa¤lanmas› veya Finansman Kay-

naklar›: Finans yöneticisinin en temel görevle-rinden birisi iflletmeye gerekli fonlar› uygun kay-naklardan sa¤lamakt›r. ‹flletmeler ihtiyaç duy-duklar› kaynaklar› d›flar›dan borçlanarak sa¤la-yabilecekleri gibi ortaklardan sermaye fleklindede sa¤layabilirler. Bunlar›n yan› s›ra iflletme ken-di kendine faaliyetleri sonucu da fon yaratabilir. Genelde iflletmelerin kulland›klar› k›sa vadeli fi-nansman kaynaklar›; sat›c› taraf›ndan sa¤lananticari krediler, k›sa vadeli banka kredileri ve di-¤er k›sa vadeli finansman kaynaklar› olmak üzereüç grupta toplanabilir.Orta ve uzun vadeli yabanc› kaynak sa¤lama-n›n yollar›ndan en tipik olan› tahvil ihrac›d›r.Anonim flirketlerin borç para bulmak için itiba-ri k›ymetleri eflit ve ibareleri ayn› olmak üzereç›kard›klar› borç senedine tahvil denilir. Tahvilihrac›n›n yan› s›ra yine banka kredileri orta veuzun vadeli olarak sa¤lanabilir. Finansal kirala-ma da borçla finansman›n bir flekli olarak ka-bul edilebilir.

Fonlar›n Kullan›lmas› veya Yat›r›m Kararla-

r›: Fonlar›n dönen varl›klar›n edinilmesi için kul-lan›lmas› k›sa süreli kullan›m› ifade etmektedirve çal›flma sermayesi yönetimi olarak ele al›n›r-ken fonlar›n uzun süreli kullan›m› yat›r›m karar-lar› olarak ifade edilmektedir. Çal›flma sermayesi, bir iflletmenin günlük faali-yetlerinin kesintisiz olarak ve sa¤l›kl› bir flekildeyürütülebilmesi için gerekli olan varl›k unsurlar›-n› ifade eder. Di¤er bir ifade ile dönen varl›klarbüyüklü¤ü iflletmenin çal›flma sermayesini ifadeetmektedir. Ekonomik ömrü bir y›ldan daha uzun süreli ola-rak gelecekte fayda sa¤lamak amac›yla üretimfaaliyetlerine yönelik olarak yap›lan bu duranvarl›k yat›r›mlar› sermaye harcamas› olarak daadland›r›lmaktad›r. Sermaye harcamalar›na yö-nelik kararlar›n al›nmas›nda sermaye bütçele-

rinden yararlan›l›r. Kâr Da¤›t›m Kararlar›: ‹flletmenin elde etti¤ikâr›n nas›l da¤›t›laca¤› iflletmenin büyüme h›z›n›,piyasa de¤erini, ortaklar›n gelirini etkileyenönemli bir karard›r. ‹flletmeler kâr da¤›t›m politi-kalar›n› belirlerken kâr›n ne kadar›n›n ortaklarada¤›t›laca¤›na, ne kadar›n›n iflletmede b›rak›la-rak otofinansman sa¤lanaca¤›na karar verirler.


1. ‹flletmede gerçekleflen finansal nitelikli olaylar›n ta-n›mlanmas›, ölçülerek kayda al›nmas›, analiz edilip yo-rumlanmas› ve karar vericilere iletilmesi sürecini kapsayanbilgi sistemi afla¤›dakilerden hangisini ifade etmektedir?

a. Muhasebeb. Finansmanc. Finansal Analizd. Finansal Yönetime. Karar Alma

2. Muhasebenin temel amac› afla¤›dakilerden hangisin-de en iyi flekilde ifade edilmifltir?

a. ‹flletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçlar›ve nakit ak›fllar› hakk›nda karar vericilere fayda-l› bilgi sa¤lamak

b. Bir iflletmenin hem mevcut hem de gelecektekinakit ihtiyac›n›n planlanmas›n› sa¤lamak

c. ‹flletmede gerçekleflen finansal nitelikli ifllemlereiliflkin olarak defter tutmak ve kay›t yapmakt›r

d. Yat›r›mc›lardan fon sa¤lamak ve daha sonra bufonlar› yat›r›mlarda kullanmak ve ortaklar›n ser-vetlerini veya refahlar›n› art›rmak

e. Yat›r›mdan sa¤lanan getirinin ve yat›r›mla ilgilirisklerin de¤erlendirilmesini sa¤lamak

3. Afla¤›dakilerden hangisi bilgiyi iflletmeden do¤ru-dan elde edebilecek olan iflletme içi bilgi kullan›c›lar›olarak nitelendirilir?

a. ‹flletme yöneticilerib. ‹flletmeye sermaye sa¤layan hissedarlarc. ‹flletmeye borç verenlerd. ‹flletmenin müflterilerie. Devlet

4. ‹flletmede gerçekleflen de¤iflmelerin belirlenebilme-si (örne¤in, son befl y›ldaki sat›fllar›n e¤ilimini görmekiçin) ve di¤er iflletmelerin performanslar› ile karfl›laflt›r-malar yap›labilmesi için bilgi afla¤›daki hangi niteli¤esahip olmal›d›r?

a. Karfl›laflt›r›labilirlikb. ‹lgililikc. Güvenilirlikd. Anlafl›labilirlike. Önemlilik

5. Muhasebenin ikinci ifllevi afla¤›dakilerden hangisidir?a. Finansal tablolar›n analiz edilip yorumlanmas›b. Kay›t tutmac. Bütçelerin haz›rlanmas›d. Fonlar›n sa¤lanmas›na iliflkin planlar›n yap›lmas›e. Proforma tablolar›n haz›rlanmas›

6. ‹flletmenin sahip oldu¤u ve gelecekte iflletmeye fay-da sa¤layacak olan ekonomik de¤erler afla¤›dakilerdenhangisini ifade eder?

a. Varl›klarb. Alacaklarc. Öz kaynaklard. Kaynaklare. Bilanço

7. Bir faaliyet dönemi içinde kullan›lacak, tüketilecek,sat›lacak, tahsil edilecek unsurlar ile paran›n kendisin-den oluflan varl›klar nas›l s›n›fland›r›l›r?

a. Dönen varl›klarb. Duran varl›klarc. Ticari varl›klard. Fonlare. Haz›r de¤erler

8. ‹flletmelerin amaç ve hedeflerine ulaflabilmeleri içinyerine getirmek zorunda olduklar› faaliyetleri nas›l grup-land›r›r›z?

a. Finansman, yat›r›m ve iflletme faaliyetleri (üre-tim-sat›fl faaliyetleri)

b. Fon girifl ve ç›k›fllar›c. Fon kaynaklar› ve fon kullan›mlar›d. Planlama ve analize. Defter tutma ve finansal analiz

9. Finansal yönetimin temel amac› afla¤›dakilerindenhangisinde en iyi ifade edilmektedir?

a. Ortaklar›n refah düzeyini veya iflletmenin de¤e-rini art›rmakt›r

b. ‹flletmenin kâr elde etmesini sa¤lamakt›rc. ‹flletmenin sat›fllar›n› ençoklamakt›rd. Ortaklara kâr pay› da¤›t›lmas›n› sa¤lamakt›re. K›sa vadeli nakit planlamas›n› sa¤lamakt›r

10. ‹flletmenin k›sa vadeli borç ödeme gücünü ölçmek,net çal›flma sermayesinin yeterli olup olmad›¤›n› sapta-mak için kullan›lan oranlar afla¤›dakilerden hangisiniifade eder?

a. Likidite oranlar›b. Finansal Yap› oranlar›c. Faaliyet oranlar›d. Kârl›l›k oranlar›e. Etkinlik oranlar›

Kendimizi S›nayal›m


‹flletmelerde Elektronik Defter Tutma Dönemi

Ünal fierifler, K›demli Denetçi

Temelleri 11.07.2006 tarihinde Maliye Bakanl›¤› taraf›n-dan yay›mlanan 361 s›ra no’lu Vergi Usul Genel Tebli-¤i ile at›lan ve yerini 13 Aral›k 2011 tarihli 1 No’lu Elek-tronik Defter Genel Tebli¤’ine b›rakarak uygulama esas-lar› belirlenen “elektronik defter tutma”, ticaret hayat›n-da yeni bir uygulama olarak yerini alm›flt›r. Tebli¤’in haz›rlanmas›nda yaln›zca Maliye Bakanl›¤› de-¤il ayn› zamanda Gümrük ve Ticaret Bakanl›¤› da aktifolarak yer alm›fl, bu flekilde uygulaman›n iflletmelerinticari yaflamlar›na adaptasyonu aç›s›ndan zorluk çek-memeleri ve firmalar›n zaman içerisinde artan ifl hacim-leri do¤rultusunda her y›l daha fazla defter bast›r›lmas›-n›n ve bu defterlerin aç›l›fl ve kapan›fl tasdikleri için no-terlere tafl›nmas›n›n ve Vergi Usul Kanunu ve Türk Ti-caret Kanunu uyar›nca belirli sureler boyunca arflivlen-mesi zorunlulu¤unun getirdi¤i ekstra maliyetlerin gide-rilmesi amaçlanm›flt›r.Uygulamadan yararlanma koflullar›

1 No’lu Elektronik Defter Genel Tebli¤’ine göre, defter-lerini elektronik ortamda oluflturmak, kaydetmek, muha-faza ve ibraz etmek isteyen gerçek ve tüzel kifli mükel-leflerin afla¤›da yer alan flartlar› tafl›malar› gerekmektedir:a) Gerçek kifli mükelleflerin 5070 say›l› Elektronik ‹m-za Kanunu hükümleri çerçevesinde üretilen niteliklielektronik sertifikaya sahip olmalar›,b) Tüzel kifli mükelleflerin 397 S›ra No’lu Vergi UsulKanunu Genel Tebli¤’inde yer alan belirlemeler çerçe-vesinde elektronik fatura uygulamas›ndan yararlanmaiznine sahip olmas› ve bu çerçevede Mali Mühür teminetmifl olmas›,c) Elektronik defter tutulmas›, kaydedilmesi, onaylanma-s›, saklanmas› ve ibraz›nda kullan›lacak yaz›l›m›n uyum-luluk onay› alm›fl bir yaz›l›m olmas› gerekmektedir. Bu flartlar› tafl›yan iflletmeler, www.edefter.gov.tr adre-sinden baflvurular›n› yapabileceklerdir. ‹flletmelerin bafl-vuru esnas›nda; a) www.edefter.gov.tr internet adresinde yer alan “Elek-tronik Defter Uygulamas› Baflvuru Formu ve Taahhüt-namesi”nin imzal› asl›,b) Tüzel kifliler için baflvuru formunu imzalayan kifli ve-ya kiflilerin yetkili oldu¤unu gösteren flirket imza sirkü-lerinin noter tasdikli örne¤i (397 S›ra No’lu Vergi UsulKanunu Genel Tebli¤ine göre e-fatura uygulamas›ndanyararlanmaya bafllayan ve imza sirkülerinde herhangi

bir de¤ifliklik bulunmayan mükellefler için bu flart aran-mayacakt›r.),c) Elektronik defterlerin oluflturulmas› s›ras›nda, bu ko-nuda uyumluluk onay› al›nm›fl bir yaz›l›m›n kullan›lma-s› durumunda söz konusu yaz›l›m hakk›nda yaz›l›m›nad›, surum numaras› gibi mükellef kullan›m›na özgübilgiler, d) Uyumluluk onay› almam›fl bir yaz›l›m kullan›lmak is-tenmesi durumunda, Tebli¤in “3.2 Yaz›l›mlar›n Uyumlu-luk Onay›” bafll›kl› bölümünde belirtilen belge ve bilgiler.361 No’lu Genel Tebli¤’de yer alan iflletmelerin haz›rl›kdöneminde 5 y›ll›k sure geçirmeleri hükmü 1 no’lu “Elek-tronik Defter Genel Tebli¤”i ile kald›r›lm›flt›r. Bu ifade-nin yerine ise, bu Tebli¤ kapsam›nda kendilerine izinverilenler, www.edefter.gov.tr internet adresinde duyu-rulan format ve standartlara uygun olarak ve ayl›k dö-nemler itibar›yla elektronik defterlerini oluflturmaya vesaklamaya bafllayacaklard›r. Defterlerini elektronik def-ter biçiminde tutmaya bafllayanlar, söz konusu defterle-rini ka¤›t ortam›nda tutamazlar.” hükmü koyulmufltur.Tebli¤ kapsam› ve uygulama flekli

Gerçek ve Tüzel kifli iflletmeler istedikleri ve tebli¤’deyer alan flartlar› karfl›lad›klar› takdirde defterlerini elek-tronik olarak tutabileceklerdir. Buna göre uygulamadanyararlanacak gerçek kifliler elektronik defterlerini,www.edefter.gov.tr internet adresinde duyurulan for-mat ve standartlara uygun olarak ve ayl›k dönemler iti-bar›yla elektronik defterlerini oluflturmaya ve saklama-ya bafllayacaklard›r. Tüzel kifliler ise, ilgili oldu¤u ay›takip eden ay›n son gününe kadar (Hesap dönemininson ay›na ait defterler kurumlar vergisi beyannamesininverilme süresi sonuna kadar) kendilerine ait mali mü-hür ile onaylayacaklard›r. ‹mzal› veya mühürlü defterleriçin berat dosyalar› oluflturulur ve bu dosyalar Elektro-nik Defter Uygulamas› arac›l›¤› ile Gelir ‹daresi Baflkan-l›¤›'n›n onay›na sunulur. ‹lk ay için al›nan berat aç›l›flonay›, son ay için al›nan berat ise kapan›fl onay› yerinegeçecek ve elektronik defter kullananlar› ekstra notermasraflar›ndan ve yükünden kurtaracakt›r. Baflkanl›k mali mührünü de içeren beratlar elektronikdefter tutanlar taraf›ndan indirilerek istenildi¤inde ibrazedilmek üzere ilgili oldu¤u elektronik defterler ile bir-likte muhafaza edilecektir. Bu uygulamadan yararlanan mükellefler, elektronik def-ter ve belgelerini istedikleri programda ve formatta tuta-bileceklerdir. Baflkanl›¤a gelen verilerde birlik sa¤lana-

Yaflam›n ‹çinden

“


bilmesi için mükelleflerin, Baflkanl›ktan temin edecekle-ri veri format›n› kullanmalar› zorunlu olup; elektronikdefter ve belge verileri, bu formatta ve bir defa yaz›labi-len DVDR’lara kaydedilerek Baflkanl›¤a gönderilecektir.De¤erlendirme

14 fiubat 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yay›nlanan ve1 Temmuz 2012 tarihinde uygulamaya girecek olan Ye-ni Türk Ticaret Kanunu bilindi¤i gibi muhasebe ve ra-porlama dili olarak Uluslararas› Finansal RaporlamaStandartlar›’n› kabul etmektedir. Temel amac›, fleffafl›¤›ve kurumsall›¤› art›rarak tüm dünyada ortak bir rapordili oluflturmak olan standartlar ile birlikte gündeme ge-len konulardan biri de elektronik muhasebe ve rapor-lama uygulamas› olan XBRL (eXtensible Business Re-porting Language – Geniflleyebilir ‹flletme RaporlamaDili) raporlamas›d›r. Artan küreselleflme ve teknolojik geliflmeler, piyasala-r›n entegrasyonu ve yat›r›mc› ihtiyaçlar›n›n çeflitlenme-si ve bilginin ihtiyaç duyuldu¤u anda karfl›lanmas› ge-reksiniminin artmas›, elektronik verilerin önemini art›r-maktad›r. Maliye Bakanl›¤› ve Gümrük ve Ticaret Ba-kanl›¤›’n›n birlikte çal›flarak ç›kard›¤› 1 No’lu ElektronikDefter Uygulama Tebli¤’i ile bir anlamda Uluslaralaras›Muhasebe Standartlar›’na uygulama anlam›nda at›ftabulunularak elektronik raporlaman›n da önü aç›lm›flolacak ve yat›r›mc›lar için bilgiye ulaflma h›z› çok dahah›zl› olacakt›r. Elektronik Defter Uygulamas› ile hem elektronik deftertutan iflletmeler, hem yasal erk hem de yat›r›mc›lar içinbirtak›m faydalar›n sa¤lanmas› hedeflenmektedir. ‹fllet-me kay›tlar›n›n elektronik ortamda tutulmas› ve arfliv-lenmesi, ka¤›t ortam›nda tutulan defterlerin çeflitli se-beplerle zarar görüp kullan›lamayacak duruma gelme-sinin ve iflletmelerin bu konularda maruz kald›¤› yapt›-r›mlar›n önüne geçecektir. Ayn› zamanda ka¤›t orta-m›nda yasal defterlerin onaylat›lmas› için notere tafl›n-mas› gibi ekstra maliyetleri de engelleyecektir. Di¤eryandan, Bakanl›k, mükellefler baz›nda her turlu datayaçok daha rahat eriflebilecek ve gerek firmalar düzeyin-de, gerekse sektörel düzeyde yap›lan analizlerin gerçekdurumu yans›tma oran› artacakt›r.1. Elektronik ortamda oluflturulan defterlere iliflkin ola-rak, Baflkanl›k taraf›ndan belirlenen standartlara uygunbilgileri içeren ve Baflkanl›k Mali Mührü ile onaylanm›flelektronik dosyay› ifade etmektedir.

‹flletme Sermayesinde Sakl› F›rsatlar

Kas›m-Aral›k 2011 THE DELOITTE TIMES

‹lker Kurflunlugil, Dan›flman, Dan›flmanl›k Hiz-

metleri

Hepimizin bildi¤i gibi günümüzde firmalar sadece karedemedikleri için de¤il, iflletme sermayelerini iyi yöne-temedikleri için de zor durumda kalmaktad›rlar. Ayr›cafirmalar rekabet koflullar› alt›nda fark yaratabilmek içiniflletme sermayesindeki sakl› f›rsatlardan faydalanmak-tad›rlar çünkü firmalar›n ciddi oranda nakit kazan›m›elde edilebilece¤i say›l› alandan birisi de iflletme serma-yesidir. Tan›m› itibariyle günlük operasyonlar›n devam›için gerekli likidite miktar› anlam›na gelse de iflletmesermayesi denilince akla ilk gelen stok olur. Oysaki ifl-letme sermayesi ihtiyac›na karfl›l›k gelen nakit çevrimdöngüsü hesaplan›rken stok tutma süresine ilave ola-rak alacak tahsilat süresi ve borç ödeme süresine de ba-k›lmaktad›r.Firmalar belirledikleri üretim/tedarik stratejilerine ba¤l›olarak bitmifl ürün, yar› mamul ve/veya hammadde sto-¤u tutarlar. Belirli miktarda stok, müflterilere vaat edilenhizmet seviyelerinin sa¤lanmas› için kaç›n›lmaz olmak-la birlikte fazla stok gere¤inden çok sermayenin ba¤-lanmas› nedeniyle baflka f›rsatlar›n de¤erlendirileme-mesine neden olmaktad›r.Alacaklar da iflletme sermayesini art›ran bir faktördür.Her firma müflterileri ile peflin çal›flmay› arzulasa da pi-yasa koflullar› ve rekabet nedeniyle bu ço¤u zamanmümkün olamamaktad›r.‹flletme sermayesinin di¤er bir bilefleni ise tedarikçilereolan ticari borçlard›r. Tedarikçi sözleflmelerindeki öde-me vadeleri, tedarikçi ile firma aras›ndaki güç dengesive piyasa koflullar›na göre belirlenmektedir.Görüldü¤ü üzere iflletme sermayesi firmalar›n operas-yonlar›n›n devaml›l›¤› için kaç›n›lmazd›r ve bu serma-yenin miktar›n› belirleyen üç temel faktör bulunmakta-d›r: Stoklar, alacaklar ve borçlar. ‹flletme sermayesinioptimum düzeye getirmek için stok tutma süresi ve ala-cak tahsilat sürelerinin azalt›lmas›, ticari borç ödemesürelerinin ise art›r›lmas› gerekmektedir.

”

Okuma Parças›

‹flletmeSermayesi

StoklarBorçlarHesab›

AlacaklarHesab›


Stok seviyelerini yönetmek her zaman düflünüldü¤ükadar kolay olmayabilir. Stok tek bafl›na ele al›n›p yö-netilecek bir de¤erden çok, tedarik zincirinin tümü vehatta sat›fl ve pazarlama süreçlerinin bir sonucu olarakortaya ç›kan bir olgudur. Alacak tahsilat sürelerinin azalt›lmas› denilince akla ilkgelen konu müflterilerin ödeme vadelerinin k›salt›lmas›olmaktad›r. Burada önemli olan müflterilere uygulananvadenin rekabette dezavantaja dönüflmeyecek ölçüdek›salt›lmas› ve vadesi gelen alacaklar›n zaman›nda top-lanmas›n›n sa¤lanmas›d›r.Müflterilerine sa¤lad›¤› ödeme vadesinden daha k›sa sü-rede tedarikçilerine ödeme yapmak durumunda kalanfirmalar, nakit ak›fl›n› yönetme konusunda zorluk çek-mekte, ödemelerin yap›labilmesi için d›fl kaynak kullan›-m›na ihtiyaç duyabilmekte ve bir yandan finansman yü-

kü tafl›rken di¤er yandan kriz dönemlerinde k›r›lgan biryap›ya bürünmektedirler. Tedarikçilerini vadeyi uzatmakonusunda ikna edebilen firmalar ise iflletme sermayesi-ni azaltarak rekabet avantaj› sa¤layabilmektedir. Bu nok-tada önemli olan tedarikçiyi zarara u¤ratmaktan kaç›n-mak olmal›d›r. Aksi takdirde k›sa vadede sa¤lanacak fay-daya karfl›l›k uzun vadede tedarikçinin kaybedilmesi ne-deniyle çok daha ciddi sorunlarla karfl›lafl›labilmektedir.Sonuç olarak stoklar, alacaklar ve borçlardan oluflan ifl-letme sermayesinin optimize edilmesi ve böylece çeflit-li f›rsatlar›n de¤erlendirilmesi için nakit yaratma konu-sunda pek çok gelifltirme alan› bulunmaktad›r. Önemliolan iflletme sermayesi bileflenlerini iyilefltirirken sürdü-rülebilirli¤in de göz önünde bulundurularak uzun va-deli faydan›n sa¤lanmas›d›r.

Ödemeninal›nmas›

Zaman

‹flletme sermayesi ihtiyac›Nakit çevrim döngüsü

Faturan›nödenmesi

Faturan›nal›nmas›

Borç ödemesüresi

Faturan›nkesilmesi

Alacaktahsilat süresiStok tutma

süresi

Malzemeninal›nmas›

Hammaddesto¤unda

geçen süre

Yar›-mamulolarak geçen

süre

Bitmifl ürünsto¤unda

geçen süre

Yoldageçen süre

Borç ödeme süresi

Fatura al›nmas› ile fatura ödemetarihi aras›ndaki

• Ödeme vadelerinin uzat›lmas›• Nakit indirimleri ile faiz getirilerinin dengelenmesi• Vergi muafiyeti, indirimi ve erteleme f›rsatlar› de¤erlerdirilmesi

Stok tutma süresi

Malzemenin al›nma tarihi faturan›nkesilme tarihi aras›ndaki süre

• Hizmet seviyeleri ve güvenlik sto¤unun gözden geçirilmesi• Talep tahmininin gelifltirilmesi• Üretim ve stok stratejileri ile parametrelerinin gözden geçirilmesi• Firma içindeki iletiflimin art›r›lmas› ve sto¤un sahiplenilmesi

Alacak tahsilat süresi

Fatura al›nmas› ile fatura ödemetarihi aras›ndaki

• Alacaklar›n takibi ve toplanmas› süreçlerinin gelifltirilmesi• Ürün kalitesi art›larak kalite kaynaklar› ertelemelerin önüne geçilmesi• Müflterilerin finansal durumlar›n›n incelenmesi, faktöring f›rsatlar›n›n de¤erlendirilmesi

‹flletme Sermayesi ‹yilefltirme F›rsatlar›