Cam nang lam giau (tap 1)

Cẩm nang làm giàu Chat Master [email protected]

1

MỤC LỤC

Lời mở đầu ............................................................................................................... 4

1. Giàu có hạnh phúc? .............................................................................................. 6

2. Từ ước mơ đến hiện thực ...................................................................................... 7

3. Tiến từng bước vững chắc .................................................................................... 9

4. Phẩm chất người giàu chân chính ....................................................................... 11

5. Làm trọn vẹn một công việc ............................................................................... 16

6. Làm sao giàu từ tay trắng?! ................................................................................ 18

7. Buộc mình phải tiến lên ...................................................................................... 23

8. Nâng cao năng lực bản thân ................................................................................ 26

9. Tập trung sức lực ................................................................................................ 28

10. Bán tinh thần, chất xám .................................................................................... 30

11. Rèn luyện suy nghĩ sâu sắc ............................................................................... 32

12. Sức mạnh của tri thức ....................................................................................... 34

13. Ý thức về thời gian ........................................................................................... 39

14. Làm chủ và làm thuê ........................................................................................ 41

15. Con mắt của người làm giàu ............................................................................. 43

16. Bạn nghèo bạn sợ cái gì? .................................................................................. 47

17. Ảo tưởng làm giàu ............................................................................................ 50

18. Làm việc hay lập nghiệp? ................................................................................. 51

19. Thái độ của kẻ nghèo hèn ................................................................................. 52

20. Học cách sử dụng người khác ........................................................................... 54

21. Tại sao bạn thích làm chủ? ............................................................................... 56

22. Cơ hội là gì? ..................................................................................................... 58

23. Nhận thức làm giàu sai ..................................................................................... 64

24. Đừng làm giàu liều mạng! ................................................................................ 68

25. Chọn bạn mà chơi ............................................................................................. 70

26. Sức mạnh ở tâm ................................................................................................ 71

27. Tiền để đầu tư ................................................................................................... 72

28. 3 nguyên tắc lập nghiệp .................................................................................... 74

29. Học cách suy nghĩ ............................................................................................ 75

30. Tinh thần làm việc nhóm .................................................................................. 77

31. Văn bản hóa trong quản lí ................................................................................. 79

32. Ngôn ngữ hình ảnh ........................................................................................... 81

33. Chưa có kinh nghiệm ........................................................................................ 82

34. Năng lực sư phạm ............................................................................................. 84

35. Ứng dụng khoa học kĩ thuật .............................................................................. 86

36. Điểm con người khác nhau ............................................................................... 88

37. Thất bại vì lâu sinh lợi ...................................................................................... 90

38. Tôi suýt phạm tội ăn cắp ................................................................................... 93

39. Bản lĩnh hơn trong gian khó ............................................................................. 96

40. Tại sao thất bại?................................................................................................ 99


2

41. Tay trắng đầu tư ............................................................................................. 101

42. Thay đổi hay kiên định? ................................................................................. 105

43. Tinh thần quyết thắng ..................................................................................... 111

44. 5 vấn đề cần chú trọng .................................................................................... 115

45. Bức tranh giàu có ........................................................................................... 121

46. Phân bổ sức lực .............................................................................................. 127

47. Luận đàm về giàu có ....................................................................................... 129

48. Phẩm chất người thành công ........................................................................... 132

49. Tố chất tạo nên số phận .................................................................................. 133

50. Cơ hội trong nghịch cảnh ................................................................................ 135

51. Làm sao quản lí tiền bạc ................................................................................. 137

52. “Cái hốc” của mình ........................................................................................ 144

53. Khẩu hiệu và quyết tâm .................................................................................. 148

54. Chăn nuôi đầy rủi ro ....................................................................................... 150

55. Học tập gì để giàu có? .................................................................................... 154

56. Con mắt học hỏi ............................................................................................. 157

57. Làm giàu từ đặc sản ........................................................................................ 159

58. Không làm được là thất bại! ........................................................................... 164

59. Nghèo do chí ngắn .......................................................................................... 166

60. “Mở cửa” đón tương lai .................................................................................. 168

61. Ý nghĩa của giàu có ........................................................................................ 170

62. Bạn có đầu óc kinh doanh? ............................................................................. 172

63. Điểm tựa trong kinh doanh ............................................................................. 174

64. Mặt bằng kinh doanh lí tưởng ......................................................................... 175

65. Tâm thế trong kinh doanh ............................................................................... 178

66. Giàu bền không phải ngẫu nhiên ..................................................................... 180

67. Đầu tư, tiết kiệm tốt sẽ giàu ............................................................................ 181

68. Quản lí bằng những con số ............................................................................. 182

69. Thắng lớn nhờ dự đoán giỏi ............................................................................ 183

70. Đừng chỉ nhìn thấy tiền .................................................................................. 184

71. Chất lượng là bền vững .................................................................................. 185

72. Tinh thần trách nhiệm ..................................................................................... 186

73. Đề phòng bị chơi xấu ...................................................................................... 187

74. Tiền bạc quí giá nhường nào? ......................................................................... 189

75. Thay đổi góc độ tư duy ................................................................................... 191

76. Cơ hội từ điều chưa thể ................................................................................... 192

77. Ganh đua để tăng năng suất ............................................................................ 193

78. Khai thác niềm đam mê .................................................................................. 194

79. Cơ hội ở bất cứ đâu ........................................................................................ 195

80. Khó khăn song hành thuận lợi ........................................................................ 196

81. Giữ gìn đồng tiền cẩn thận .............................................................................. 197

82. Tình yêu và sự nghiệp .................................................................................... 198

83. Khéo léo mới giàu có ...................................................................................... 199

84. Làm giàu không si mê .................................................................................... 200


3

85. Trực giác trong kinh doanh ............................................................................. 202

86. Mượn tiền để kinh doanh ................................................................................ 205

87. Biết người biết ta ............................................................................................ 206

88. Dự đoán xu hướng .......................................................................................... 207

89. Tối ưu hóa trong kinh doanh ........................................................................... 208

90. Vỏ bọc trong kinh doanh ................................................................................ 211

91. Trọng dụng nhân tài........................................................................................ 212

92. Tìm ra hướng đi mới ....................................................................................... 213

93. Kinh doanh dạng chuỗi ................................................................................... 215

94. Cải tiến không ngừng ..................................................................................... 216

95. Lùi để tiến ...................................................................................................... 218

96. Thắng lợi hoàn toàn ........................................................................................ 220

97. Quan niệm về đồng tiền .................................................................................. 221

98. Đoàn kết trong kinh doanh.............................................................................. 223

99. Có tiền mới sinh ra tiền .................................................................................. 225

100. Giàu có một cách bền vững .......................................................................... 227


4

LỜI MỞ ĐẦU

Làm giàu hiểu theo nghĩa hẹp là kiếm ra nhiều tiền bạc, hiểu theo nghĩa rộng

là làm cho cuộc sống vật chất, tinh thần ngày càng trở nên phong phú, hạnh phúc

hơn. Điều đó có nghĩa làm giàu là nhu cầu chính đáng tồn tại trong bản thân mỗi

người ngay từ khi bắt đầu có sự nhận thức về thế giới khách quan. Mặc dù vậy, để

trở thành người giàu có trong thời buổi ngày nay không phải điều dễ dàng. Đối với

những người chưa từng trải, tri thức kém, xuất phát điểm thấp … thì chuyện bước

chân lên bục vinh quang càng trở nên cực kì khó khăn. Có rất nhiều nguyên nhân

khiến cho viễn cảnh giàu có trở nên xa vời. Sau đây là một số nguyên nhân chính:

1. Khoa học làm giàu vừa mang tính xã hội vừa mang tính tự nhiên, nó là sự

kết hợp tri thức của nhiều ngành khác nhau. Cùng với sự thay đổi chóng mặt của

các hiện tượng, sự vật thì khoa học làm giàu cũng phải thay đổi theo. Những lí luận,

qui luật … làm giàu áp dụng ngày xưa không còn phù hợp trong thời đại mới. Làm

giàu ngày xưa là theo bản năng, nhưng ngày nay nếu không học tập nghiêm túc

không thể làm giàu thành công.

2. Con người ngày càng khôn ngoan, tài nguyên thiên nhiên ngày càng khan

hiếm, dịch bệnh hoành hành, thiên tai thường xuyên … cũng khiến cho công cuộc

làm giàu ngày càng trở nên khó khăn hơn. Ngày xưa thì “chim trời cá nước” rất là

phong phú, nhưng ngày nay thì mỏi mắt tìm kiếm mới có đồng tiền. Ngày xưa thì

nuôi con gì, trồng cây gì cũng dễ, nhưng ngày nay sức đề kháng của vật nuôi, cây

trồng ngày càng yếu kém, cứ sai kĩ thuật một chút là năng suất đạt được chẳng có

bao nhiêu. Ngày xưa nhiều phân khúc thị trường còn bỏ ngõ, nhưng ngày nay mảng

nào cũng có người chen chân khiến cho cơ hội làm giàu ngày càng bị thu hẹp.

3. Cuối cùng làm giàu khó bởi người đi làm giàu chưa đủ năng lực, phẩm

chất, kinh nghiệm …

Đất nước ta, dân tộc ta chỉ trở nên hùng mạnh, hạnh phúc khi giàu có. Chứng

kiến mỗi ngày biết bao nhiêu người lao vào làm giàu cho quê hương, gia đình, bản

thân nhưng thất bại thảm hại thấy thật đắng lòng. Trong những thất bại ấy có những

thất bại gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Thiết nghĩ đã đến lúc chúng ta phải

nhận thức ra: Muốn làm giàu trước tiên phải trang bị cho mình những tri thức khoa

học, năng lực, phẩm chất, vốn liếng … nhất định mới bắt tay vào cuộc.

Với mong muốn là người góp chút công sức giúp các bạn có cái nhìn tổng

quan, nắm bắt được các lí luận, qui luật … cần thiết trước khi bắt tay vào làm giàu,

chúng tôi đã bỏ công sức biên soạn cuốn Cẩm nang làm giàu. Một phần kiến thức

trong đây do chúng tôi thu lượm, nhưng hầu hết là chúng tôi tự đúc kết trong quá

trình làm giàu của mình. Cẩm nang làm giàu bao gồm hàng ngàn bài viết chọn lọc

được chia ra làm nhiều tập. Đó là những bài viết cung cấp cho bạn những lí luận

chung trước khi bắt tay vào con đường khởi nghiệp. Đây cũng là tài liệu chúng tôi

dùng để giảng dạy trong các lớp học làm giàu. Những bạn nào có nhu cầu về chúng

hoặc cần giải đáp những vấn đề chưa hiểu rõ có thể liên lạc qua địa chỉ E-mail:

[email protected]

mailto:[email protected]


5

Mặc dù đã cố gắng chỉnh sửa lỗi chính tả, nội dung … trước khi gửi đến bạn,

nhưng chắc chắn không thể tránh khỏi ít nhiều sai sót mong bạn lượng thứ và góp ý

để chúng tôi hoàn thiện cuốn Cẩm nang làm giàu ngày càng tốt hơn.

Xin gửi đến bạn cùng gia đình lời chúc sức khỏe, thành công và hạnh phúc!

Chat Master

28/07/2012


6

GIÀU CÓ HẠNH PHÚC?

Có một chuyện kể rằng: Một tỉ phú đang đi dạo dưới ánh nắng ấm áp của

mùa đông, gặp một gã lang thang đang phơi nắng bên cạnh một bức tường, ông ta

hỏi rằng:

- Này tại sao anh lại không đi làm?

- Vì sao phải đi làm? Gã lang thang trả lời.

- Anh đi làm có thể kiếm được tiền mà! Tỉ phú nói.

- Kiếm tiền để làm gì?

- Kiếm được tiền thì có thể ở nhà to, hưởng thụ cao lương mĩ vị và khoái lạc

trên đời.

- Sau đó thì sao?

- Khi anh già rồi, ăn mặc không phải lo, như tôi đây này, hàng ngày đi dạo

phơi nắng, sướng không?

- Lẽ nào bây giờ tôi chẳng phơi nắng đây ư?

Câu chuyện trên có lẽ là tác phẩm của một người có óc hài hước và phần nào

yêu thích triết học. Nghe ra có vẻ đúng. Khi đọc xong câu chuyện không ít người

nghèo đã tìm thấy lời an ủi cho mình.

Câu chuyện nhỏ được kể trong một bối cảnh nhất định, đã đem lại cho nhiều

kẻ lang thang thấy cuộc đời giống như một ý thơ. Cuộc sống lang thang không

những không bi ai, ngược lại còn làm cho người ta hâm mộ.

Nhưng nếu tỉ phú nọ hỏi tiếp gã lang thang rằng:

- Lẽ nào phơi nắng là tất cả của cuộc sống ư? Mặt trời lặn thì làm sao đây?

Khi đó không biết gã lang thang sẽ trả lời ra sao.

Rõ ràng, hạnh phúc nhiều khi có liên quan tới sự giàu có. Không cần tự lừa

mình và lừa người nữa. Ngoài một số ít người coi cuộc đời là nghệ thuật, nhìn

chung phần lớn người khác nếu rơi vào cảnh ngộ này quả thực là không thể chịu nổi.

Người nghèo chỉ có thể nhìn thẳng vào cái nghèo của mình, mới có thể tìm

được phương pháp thoát ra khỏi hiện trạng. Tất cả chúng ta đều là những người hiện

thực, để đạt được giàu có chúng ta phải hành động và đánh đổi rất nhiều!


7

TỪ ƯỚC MƠ ĐẾN HIỆN THỰC

Có một chuyện kể rằng, có một cô vợ mua được một quả trứng gà về nhà,

anh chồng thấy vậy bèn nói, giá mà quả trứng này đem ấp sẽ được một con gà, gà

lại đẻ trứng, trứng lại ra gà, rồi dùng một đàn gà đi đổi lấy một con dê, dê mẹ sinh

dê con, dê con đổi lấy bò, bò lớn sinh bò con, bán bò đi sẽ mua được một căn nhà,

chẳng bao lâu chúng ta sẽ trở thành người giàu có …

Trên đây không chỉ đơn thuần là một câu chuyện, mà nó còn là nếp nghĩ của

biết bao nhiêu người nghèo. Thực tế để giải quyết bài toán giàu nghèo không thể chỉ

dùng phép tính cộng dồn, hay trừ dần. Mỗi chúng ta sinh ra trên đời về cơ bản đều

có những của cải sau đây:

+ Thời gian: Chúng ta không thể sống mãi. Giả sử mỗi tháng bạn để dành

được 100 USD, một năm bạn sẽ có 1.200 USD, 10 năm bạn sẽ có 1.2000 USD. Nếu

bạn bắt đầu để dành tiền từ năm 20 tuổi thì đến năm 60 tuổi bạn sẽ có 48.000 USD.

Một người có số tiền này chắc hẳn không thể gọi là người giàu, huống hồ bạn làm

ra tiền để hưởng thụ chứ đâu phải để đến cuối đời nhìn nó chơi, cho nên theo tôi cấp

số cộng là điều kiện cần nhưng chưa đủ để giàu có. Nếu ai đã xác định cuộc đời

mình phải giàu thì sẽ thấy rằng thời gian sống trên đời là chưa đủ. Nhiều người nói

với tôi rằng tôi còn trẻ mà tôi có thể từ từ, tôi còn trẻ mà nên tôi có thể vấp ngã để

học hỏi thêm … Tôi cho rằng những người nói như vậy là những kẻ tự bào chữa

cho cái dở của mình, tất nhiên đó là những kẻ ngu dốt nhưng quan trọng hơn đó là

những kẻ tìm lí do để rút khỏi con đường giàu có. Trên con đường chinh phục túi

tiền của người khác không cho phép chúng ta bỏ phí một giây phút nào, không cho

phép chúng ta mắc sai lầm. Sai lầm càng nhiều đồng nghĩa với thất bại.

Người không muốn giàu có thật sự hay nói cái miệng, các câu cửa miệng của

họ là “giá như …”, “nếu mà …” …, trong khi người muốn giàu có thật sự thường

hành động. Nếu bạn đừng nói “giá mà quả trứng này đem ấp sẽ được một con gà

…”, mà lao vào tính toán xem từ khi đem ấp cho đến khi có nhà phải mất bao nhiêu

thời gian, chắc chắn bạn sẽ biết bạn sai lầm ở chỗ nào. Rồi còn phải tính toán coi

liệu quả trứng đem ấp thì có nở không nữa … Quá trình lao vào tính toán, thí

nghiệm … chính là quá trình hành động từng bước để tiến đến sự giàu có. Sức

mạnh đầu óc của bạn để đâu mà chỉ biết sử dụng có cái miệng không vậy?!

Giàu có là một quá trình. Hay nói cách khác để giải bài toán giàu có chúng ta

phải giải một hàm phức. Trước khi giải bài toán nào việc đầu tiên tôi thường làm là

xem xét hướng giải bài toán ấy, khâu tiếp theo mới là các bước giải cụ thể. Nếu bạn

biết chắc rằng buôn lậu bị bắt sẽ phải vào tù thì tại sao bạn lại cứ đi theo hướng ấy?

Bạn nói giàu có phải liều ư? Người liều thường hành động ngu xuẩn. Tôi đã nhiều

lần đứng trước lựa chọn một là sẽ giàu có, hai là mất tất cả nên tôi rất hiểu. Tôi

hoàn toàn thông cảm với những ai có ý chí làm giàu còn lớn hơn cả sự sống chết,

danh dự và hạnh phúc của bản thân, gia đình, nhưng một khi đã lựa chọn con đường

“không có hậu” bạn sẽ mất nhiều hơn được, và khó mà có kết thúc tốt đẹp.

Chúng ta không thể làm cho thời gian dài ra, chính vì vậy để giải bài toán

giàu có chúng ta phải dùng cấp số nhân. Thậm chí không nhân với một vài số hạng


8

đơn lẻ mà sẽ nhân kép và rất phức tạp. Các bạn đã nghe nói đến phản ứng dây

chuyền hạt nhân chưa? Bí quyết thiết lập bài toán “phản ứng dây chuyền hạt nhân”

trong kinh doanh như thế nào, tôi chỉ có thể nói trong từng trường hợp cụ thể, và

phải có những lí do thật đặc biệt!

+ Sức khỏe: Dù bạn nói bạn bị tàn tật đi chăng nữa, tôi vẫn khẳng định với

bạn rằng mỗi người đều có một thể chất khác nhau. Không ai giống ai. Ai biết cách

khai thác tối đa sức khỏe của mình người đó sẽ làm được nhiều việc khi sống trên

đời. Nói như vậy bạn đừng hiểu sai mà cho rằng sức khỏe của mình giống như

quặng than đá hay dầu mỏ …, nếu hiểu đúng phải hiểu sức khỏe chúng ta như một

rừng cây, tài nguyên đất, hay bình ắc qui … Bạn muốn khai thác gỗ thì phải trồng

cây, có cây thì mới khai thác được gỗ chứ! Có thể bạn sẽ ăn uống, tập luyện, hay

sinh hoạt điều độ …, làm cách nào thì làm miễn là bạn có sức khỏe để chạy bền.

Cuộc đời là một cuộc chạy đua đường dài chứ không phải cuộc chạy đua nước rút.

Làm giàu không thể một sớm một chiều. Ai bền bỉ, nghị lực, ý chí ngày càng được

hun đúc sẽ thắng!

+ Trí tuệ: Bạn nói bạn ngu ư? Tôi không nghĩ vậy. Tôi nghĩ khi nói ra câu

nói đó phải đánh giá bạn là người hèn nhát, vì trí thông minh có hai loại: Một là biết

và không biết, hai là có thể tự tư duy. Đại đa số người thông minh là người biết

nhiều, còn người nghĩ ra cái này cái kia chẳng qua vì kiến thức của họ về lĩnh vực

đó quá sâu sắc, cộng với một số “chất xúc tác” nữa mới nghĩ ra. Hãy coi bạn là một

người bình thường, tất cả kiến thức đều phải học mới có. Ngày nay cùng với sự phát

triển của mạng internet và khoa học kĩ thuật …, việc tự học trở nên khá dễ dàng.

Vấn đề còn lại bạn là loại người nào mà thôi!

+ Một số điều kiện vật chất và tinh thần khác: Bạn đừng nói với tôi rằng bạn

chẳng có gì cả, bạn chẳng quen ai, chẳng ai chịu giúp bạn … Dù đó chỉ là những giá

trị rất nhỏ nhưng bạn đừng coi thường nó. Về lí thuyết mà nói thì vốn càng ít rủi ro

càng lớn. Trên thế giới này người vốn ít không thiếu, còn những người than mình

chẳng có vốn đa phần là người thiếu kiến thức. Bạn đang sở hữu 4 loại vốn trên mà

dám nói bạn không có vốn sao? Giả sử tôi đặt hằng số “thời gian” = A, biến số “sức

khỏe” = B, biến số “trí tuệ” = C, biến số “một số điều kiện vật chất và tinh thần

khác” = D. Để giải bài toán giàu có bạn phải lập một phương trình toán học:

1) A + B + C + D = giàu có; hay:

2) A(B + C) + D = giàu có; hay:

3) Một phương trình nào khác.

Ý tôi muốn nói ở đây là nếu D là một số nhỏ thì bạn phải cố tăng B và C lên,

thực tế chứng minh, dù D có lớn đến đâu đi chăng nữa mà B với C nhỏ thì cũng tiêu.

Ai nói rằng D nhỏ thì không thể kinh doanh được các ngành nghề cần số vốn lớn?

Người nghèo bao giờ cũng làm từ việc bé làm đi, mua quả trứng rồi ấp nó nở

thành gà, tại sao bạn không mua hẳn một con bò? Bạn nói bạn không có tiền hả?

Thì mượn tạm con bò vậy! Bạn nói không ai cho bạn mượn con bò hả? Thì bạn

tưởng tượng ra con bò vậy! Nói tới đây có lẽ bạn sẽ phì cười là tôi nói chuyện thật

tếu đúng không? Không! Tôi là người đã rất nhiều lần thực hiện các thương vụ khi

trong tay mình chẳng có gì cả! Một khi bạn dám hi sinh cả bản thân mình vì sự

nghiệp giàu có chân chính thì bạn sẽ biết bắt đầu từ đâu!


9

TIẾN TỪNG BƯỚC VỮNG CHẮC

Có một câu chuyện kể rằng, quốc vương nọ muốn cảm ơn một đại thần, liền

để cho ông ra một điều kiện. Đại thần nói:

- Thưa quốc vương yêu cầu của thần không cao, thần chỉ muốn đặt một hạt

gạo trong ô thứ nhất của bàn cờ tướng, hai hạt gạo trong ô thứ hai, bốn hạt gạo

trong ô thứ ba, 16 hạt gạo trong ô thứ tư …, tức là các ô kế tiếp được đặt gạo bằng

lũy thừa kết quả của ô trước.

Quốc vương vừa nghe xong cười thầm, nói:

- Yêu cầu của khanh quá thấp, trẫm đồng ý, cứ làm như vậy đi!

Việc đặt gạo được thực hiện nhanh chóng, một lúc sau thì các ô cờ nhỏ

không còn chỗ chứa, phải đựng vào bao tải, bao tải cũng đầy đổi sang xe nhỏ, xe

nhỏ cũng hết đành chứa vào kho … Quốc vương cho quân lính nhập gạo liên tục,

mà các ô cờ giống như một cái hốc không đáy, càng lấp càng thiếu … Cuối cùng

quốc vương phát hiện ông đã mắc lừa!

Bạn thử ngồi nhân hết 64 ô cờ theo phép tính trên xem kết quả ra bao nhiêu.

Thật là một con số đáng sợ đúng không?

Việc làm giàu cũng giống như vậy. Khi chúng ta không có đồng nào trong

tay, việc ngửa tay xin tiền người khác, hay bán sức lao động, trí tuệ … để kiếm

những đồng vốn đầu tiên là cực kì khó, đó là cả một thời gian dài gian khổ, nhưng

khi chúng ta đã có một số vốn nhất định chúng ta sẽ bắt đầu đầu tư.

Với một đồng duy nhất trong tay, bạn chỉ có thể đầu tư vào một việc, nhưng

khi đã có hai đồng, bạn bắt đầu nghĩ đến việc thứ hai. Cấp số nhân càng tăng lên khi

số lượng tiền bạc phình to ra.

Giống như xây nhà. Thời gian xây móng đến thời điểm đặt viên gạch đầu

tiên rất là kì công, nhưng khi đặt được một viên gạch rồi bạn sẽ có điểm tựa để đặt

tiếp viên gạch thứ hai, khi đặt được viên gạch thứ hai rồi bạn sẽ có điểm tựa để đặt

tiếp hai viên gạch nữa …

Vậy để giàu có chúng ta phải bắt đầu từ đâu?

Câu trả lời: Hãy bắt đầu từ việc “xây móng” và “đặt viên gạch” đầu tiên!

Mọi cuộc cách mạng từ trước đến nay thành công hay không đều nằm ở giai

đoạn chuẩn bị tốt. Bạn muốn bán bong bóng? Vậy trước khi bắt tay vào bạn đã điều

tra thị trường, hoạch định kế hoạch …, chuẩn bị nhân lực, quần áo, bong bóng …

chưa? Hãy tập chuẩn bị thật tốt.

Sau khâu chuẩn bị hãy tập “tiến từng bước vững chắc”! Giả sử, mục tiêu của

bạn là bán 100 cái kẹo, hãy tập bán cái kẹo đầu tiên thật suông sẻ. Ông bà ta hay

nói: “Đầu xuôi đuôi lọt!”. Câu nói này chưa đúng lắm trong kinh doanh, bởi trong

kinh doanh thì phải nói câu này: “Thành công lớn = Tổng của thành công nhỏ”.

Muốn giàu có chúng ta phải tập “không có bất cứ sai lầm nào”!

Để có một đồng đã là rất khó, nhưng nhân nó lên lại khó gấp vạn lần. Chính

vì vậy mà nhiều người hay nói: “Trên con đường thành công không có dấu chân của

kẻ lười biếng” là vậy. Làm giàu là một công việc không bao giờ được nghỉ ngơi,

những kẻ nói rằng “kiếm tiền ra mà không xài thì kiếm tiền để làm gì” thường


10

không bao giờ giàu có. Đó là những kẻ hủy hoại bản thân, gia đình và xã hội. Người

giàu có không bao giờ kiếm tiền để xài, mà kiếm tiền để “đầu tư”. Tôi giàu tôi đi du

lịch, không phải việc tôi đi du lịch là tôi xài tiền, mà đó là hành động tôi đầu tư vào

cuộc sống của mình để tôi càng giàu thêm. Một khi tinh thần tôi càng thoải mái, gia

đình tôi càng hạnh phúc, kiến thức tôi càng mở rộng … thì tiền bạc lại càng chảy

vào túi của tôi. Thật ngớ ngẩn nếu cuộc du lịch không giúp tôi thu được gì, mà còn

làm mất đi tiền bạc và thời gian.

Nhưng thật trớ trêu thay sống trên đời đâu phải ai cũng biết cách đầu tư tốt.

Đầu tư vào cái gì? Lúc nào? Bao nhiêu? … Là những câu hỏi không dễ trả lời. Bạn

đầu tư vào ngoại ngữ, trong khi tôi lại đi học nghề. Bạn đầu tư vào sản xuất, trong

khi tôi lại đi bán hàng. Bạn đầu tư vào kết bạn, trong khi tôi lại đầu tư vào học tập,

nghiên cứu chiều sâu … Vậy làm sao để biết chúng ta đầu tư vào cái gì là tốt? Lúc

nào thì nên đầu tư, và đầu tư với công sức, tiền bạc … bao nhiêu thì đủ? Khi bạn

hỏi câu này tôi lại nghĩ đến những môn khoa học chung, và một câu nói như thế này

“cuộc sống giả giả, thật thật, trắng trắng, đen đen, đúng đúng, sai sai, không có qui

luật nào hết!”. Thật ra trả lời câu hỏi của bạn cũng rất dễ thôi, muốn bạn hiểu làm

sao làm được những điều trên tôi phải nhồi nhét vào óc bạn khá nhiều kiến thức,

cộng với một số va chạm thực tế thì bạn mới hiểu ra. Nhưng làm như vậy thì mất

quá nhiều thời gian của tôi, bởi bạn là gì chứ! Với lại, nhiều khi bạn hiểu ra thì bạn

đã mất quá nhiều thứ không thể lấy lại được nữa rồi, như: Thời gian, tuổi trẻ, … Để

trả lời ngắn gọn, thực tế nhất, và giúp bạn nhận thức ra liền bạn phải đầu tư gì ngay

ngày mai, tôi có thể nói như vầy:

- Thứ nhất, bạn cố gắng tìm hiểu thật kĩ về bản thân mình, hoàn cảnh, và

những điều kiện … mà bạn có.

- Thứ hai, tập lập kế hoạch và tính toán bằng giấy, bằng những số liệu cụ thể

trước khi làm bất cứ điều gì.

- Thứ ba, tập quan sát thực tế và nhận xét. Quan sát bằng mọi phương tiện.

Quan sát làm sao để mỗi lần đưa ra phán đoán gần như chính xác.

- Thứ tư, tập tự học. Học tất cả những gì có thể nhằm đạt được mục đích

nhưng phải tự học là chính, tự suy nghĩ là chính. Học làm sao để không dựa dẫm

vào người khác, phát huy càng nhiều tính độc lập càng tốt. Hãy cố gắng chọn lọc và

tiếp nhận thông tin đa chiều.

- Thứ năm, là hỏi. Hỏi tất cả những ai khôn hơn mình để học hết cái hay của

người ta, để cân nhắc trước khi làm.

- Và thứ sáu, là đừng nói lí thuyết. Hãy tập lao vào làm (làm hiệu quả để tạo

ra thật nhiều của cải vật chất), yêu con người, yêu công việc, yêu lao động, yêu

đồng tiền (dù chỉ một xu), và trân trọng bản thân mình.

Nếu bạn làm được những điều trên, tôi tin tưởng nhất định sớm muộn gì bạn

cũng sẽ thành công mà thôi!


11

PHẨM CHẤT NGƯỜI GIÀU CHÂN CHÍNH

1. Phẩm chất đầu tiên: Biết tìm ra động lực đúng!

Hồi còn nhỏ tôi rất thích chơi tên lửa. Tôi hay chế tạo tên lửa bằng cách cuốn

giấy thành ống tròn, rồi nhét thuốc pháo dưới đáy. Mỗi lần nhìn chiếc tên lửa bay

vút lên không trung tôi vô cùng khoái chí. Từ việc quan sát trò chơi tên lửa, tôi đã

nghiệm ra nhiều điều cho bản thân:

Thứ nhất, một câu hỏi nảy ra trong đầu tôi là làm sao tên lửa lại bay được?

Và câu trả lời đó là do thuốc pháo cháy đã tạo ra lực đẩy. Nếu như không có thuốc

pháo thì liệu tên lửa có bay nổi không nhỉ? Câu trả lời là không. Như vậy muốn bay

lên tên lửa phải có một cái gì đó làm động lực. Từ suy nghĩ như vậy, tôi liên tưởng

đến con người. Phàm tất cả chúng ta sinh ra ai cũng đều có thời gian, sức khỏe, trí

tuệ … để có thể làm một cái gì đó, song chúng ta sẽ không cất cánh được nếu không

biết chọn động lực đúng. Động lực càng đúng đắn, càng mạnh mẽ thì càng giúp

chúng ta tiến nhanh và mạnh hơn. Tuy nhiên, đó là nói lí thuyết vậy thôi, chứ việc

chọn động lực thật không đơn giản. Nếu tôi chọn động lực là quê hương, dân tộc …,

những khái niệm này nghe có vẻ mơ hồ. Bởi hồi đó, như bao bạn trẻ khác tôi chẳng

định nghĩa nổi quê hương, dân tộc … là gì. Nếu may mắn bạn lớn lên trong tình yêu

thương đùm bọc của nhiều người thì khái niệm này có vẻ gần gũi; nhưng nếu như

bất hạnh thay bạn lại chứng kiến toàn cảnh người khác “chà đạp” người khác để

vươn lên, thì trong lòng bạn khó mà nói lên tiếng yêu người khác. Không yêu quê

hương dân tộc thì yêu cha mẹ vậy! Câu nói này có lẽ được nhiều người ủng hộ, vì

cha mẹ luôn là người gần gũi và mình mang ơn. Nhưng thật trớ trêu nếu bạn nào

phải sống trong cảnh mồ côi, thiếu tình thương cha mẹ, hay không được cha mẹ

giáo dục về đức tính này. Nếu không thì yêu người yêu, yêu vợ hay chồng mình.

Câu này cũng có lí. Thật may mắn cho ai có được một người yêu lí tưởng làm bạn

đời và cũng là người tri kỉ. Song hồi đó tôi còn nhỏ lắm, nhà nghèo nên bạn trai còn

hiếm huống hồ bạn gái. Suy nghĩ rất nhiều ngày cuối cùng thì tôi cũng nghĩ ra.

Động lực chân chính ấy không gì ngoài bản thân tôi. Chỉ có yêu bản thân tôi mới

khao khát sống, khao khát thành đạt, hướng thiện và tìm ra con đường đúng đắn để

đi. Và chỉ khi tôi thành đạt thì tôi mới giúp được quê hương, dân tộc, gia đình,

người yêu … được nhiều hơn. Từ suy nghĩ ấy, khi làm bất cứ điều gì tôi cũng tự hỏi

liệu làm vậy tôi có được hạnh phúc không? Tôi cân nhắc từng việc làm, cẩn trọng

từng lời nói, quí trọng từng phút giây … cố gắng làm sao để sống ý nghĩa nhất và

mau mau thành đạt. Đó là mục đích chung, thế nhưng để làm giàu tôi cần phải xác

định được một mục tiêu thật cụ thể để tiến bước. Hồi đó tôi cũng hay đọc sách báo,

nhất là mấy loại sách báo nói về tấm gương mấy người thành đạt. Tôi ước mơ mình

sẽ là triệu phú như họ. Tôi nhẩm tính nếu là triệu phú ít nhất tôi cũng phải có mười

mấy tỉ đồng Việt Nam. Thế là tôi viết số tiền ấy ra giấy và cất đi. Tôi còn lấy một

cây kim khâu chích vào ngón tay mình để máu chảy ra. Tôi lấy máu đó hòa với mực

rồi viết lên một tấm vải trắng khẩu hiệu: “Thành công hay là chết!”. Viết xong tôi

cẩn thận cất tấm vải đó vào một cái lọ. Đã rất nhiều năm trôi qua mỗi khi ngã lòng


12

tôi lại lấy tấm vải cũ ra xem. Tấm vải nhắc tôi nhớ đến một lời hứa với bản thân:

Nhất định tôi phải thành đạt!

Thứ hai, như các bạn biết đâu phải tên lửa nào cũng bay thẳng được. Có

động lực đúng, có đích đến là tốt, song để thành công cần nhiều thứ khác. Tên lửa

bay được thẳng là do thân tên lửa cân bằng, một người muốn thành đạt cũng phải

biết phát triển hài hòa. Sự hài hòa ở đây phải được hiểu là hài hòa so với mục đích

của mình. Hồi đó tôi còn có một ý nghĩ quái lạ như thế này, giá mà tôi có nhiều cái

đầu. Một đầu tôi sẽ học toán, một đầu tôi sẽ học văn …, nói chung là mỗi đầu tôi sẽ

học một loại kiến thức, để làm sao cái gì tôi cũng biết hết. Nghĩ vẩn vơ nhiều ngày

như vậy, cuối cùng tôi đã tìm ra câu trả lời. Nếu không có nhiều đầu thì tôi phải sử

dụng người khác làm thay cho mình. Đây là đáp án đúng, ngặt một điều việc sử

dụng người khác quả không đơn giản. Tôi phải có phẩm chất làm sao, tôi phải có

kiến thức như thế nào … mới có thể làm được điều đó. Những câu hỏi này đã day

dứt tôi mãi đến tận năm cuối cấp ba. Chắc cũng vì ý muốn đậu bằng được đại học

đã làm tôi lao vào học như điên như khùng. Tôi chọn cho mình một ngành tự nhiên

nên phải học thật giỏi ba môn toán, lí, hóa mới thi đậu được. Trong quá trình học

toán tôi phát hiện ra một điều thú vị: Mặc dù không biết cách lập một đẳng thức,

nhưng tôi có thể chứng minh được đẳng thức đó đúng hay sai. Không nhất thiết tôi

phải có kiến thức về âm nhạc, nhưng tôi có thể biết ca sĩ đó hát hay hay dở; không

nhất thiết tôi phải ra thị trường, song tôi có thể biết phương án tiếp thị của cấp dưới

trình bày là đúng hay sai … Đây là loại kiến thức gì? Như các bạn biết, tất cả các sự

vật tồn tại trên thế gian này nói chung và suy nghĩ của chúng ta nói riêng, đều tuân

theo những qui luật nhất định. Nếu nắm được qui luật vận động này, sẽ không khó

khăn gì phát hiện ra cái sai của quá trình vận động đó. Nói đến đây chắc các bạn đã

hình dung ra tôi phải làm cái gì, phải học cái gì rồi chứ!

Có hai câu chuyện tôi muốn kể thêm để làm sáng tỏ phẩm chất đầu tiên này:

Câu chuyện thứ nhất: Hồi năm cấp hai tôi có đọc một mẩu chuyện. Mẩu

chuyện đó kể về một nhà sư. Nhà sư đó đi đâu cũng đeo chiếc quan tài nhỏ ở cổ.

Khi mọi người hỏi nhà sư đó rằng tại sao ông lại đeo chiếc quan tài ấy, thì ông ta đã

trả lời như vầy:

- Ta đeo chiếc quan tài này để khi ta đứng trước một điều khó xử trong cuộc

sống ta sẽ nghĩ đến lẽ sống chết, chỉ khi thấu hiểu thế nào là lẽ sống chết ở trên đời

ta mới tìm ra cách cư xử đúng.

Câu trả lời của nhà sư có lẽ rất cao siêu, tôi nghĩ rằng bạn phải nghiền ngẫm

rất nhiều lần trong cuộc đời mới hiểu được.

Câu chuyện thứ hai, có một bạo chúa muốn trả thù kẻ thù của mình. Ông ta

sai bịt mắt và nhốt 10 tráng sĩ trong ngục tối. Suốt nhiều tháng trời ông ta dùng

nhục hình hành hạ 10 tráng sĩ đó, ông ta nói rằng ông ta muốn đào tạo họ thành

những kẻ sát thủ, mà một kẻ sát thủ thì phải có một mốt thù đến tận xương tủy. Do

đó mà ông ta đã làm vậy. Sau nhiều ngày tháng hành hạ, ông ta mở mắt cho họ và

nói cho họ biết kẻ thù của họ là ai (tất nhiên là kẻ thù của ông ta). Ông ta cho 10

người họ đánh lẫn nhau để tuyển ra một người duy nhất. Khi chín người lao vào

đánh nhau chí tử, thì một người vẫn đứng ngoài cuộc. Đến khi còn một người duy

nhất, thì anh ta mới ra tay hạ người đó. Khi hạ xong người đó, bạo chúa đã hỏi anh


13

ta làm sao anh ta lại có thể chiến thắng được tất cả họ, anh ta điềm đạm trả lời: Tôi

chiến thắng được họ là do tôi muốn sống và biết chọn đúng thời cơ để ra tay.

Câu chuyện trên đã góp một cái nhìn rõ nét hơn cho những ai muốn theo

đuổi nghiệp kinh doanh. Ý chí kinh doanh phải lớn như lòng căm thù và khao khát

sống của anh chàng trong câu chuyện, nhưng để thắng lợi cần phải biết chọn đúng

thời cơ để “ra tay”. Lòng căm thù ở đây không nên hiểu theo nghĩa tiêu cực mà là

tích cực. Nghèo đói, nhục nhã … chính là kẻ thù của chúng ta. Nếu ai có lòng “căm

thù” không đủ lớn, người đó không thể trở thành một nhà kinh doanh lớn được!

2. Phẩm chất thứ hai: Tập yêu lao động, không ngại khó, ngại khổ để

luyện cho đức tính nghị lực ngày càng lớn, biến ý chí thành sắt thép.

Có người nói: “Trên bước đường thành công không có dấu chân của kẻ lười

biếng”! Nhiều bạn trẻ chưa từng trải khi nghe câu nói này có vẻ rất khó hiểu. Thôi

thì tôi liên hệ đến bản thân tôi cho các bạn dễ hình dung hơn.

Nhà tôi vốn đông anh em, để giáo dục các con có ý thức lao động, ba tôi ra

một qui định: Mỗi sáng anh em phải phân công nhau quét nhà, mỗi người sẽ rửa

chén bát trong vòng một năm sau đó đến người kế tiếp. Ban đầu anh tôi rửa chén

bát một năm, sau đó đến tôi. Khi hết hạn một năm, tôi bàn giao lại cho em gái tôi,

thế nhưng cuộc bàn giao gặp “một sự cố”. Em gái tôi đang bận học luyện thi, công

việc học rất quan trọng nên nó chỉ tập trung vào học mà thôi. Nghĩ thôi để nó tập

trung vào học, cộng với sự động viên của ba là hãy làm giùm em nó một năm rồi

năm sau nó sẽ làm, tôi chấp nhận “kéo dài hợp đồng có kì hạn”. Ngày nào tôi cũng

phải rửa ít nhất là ba lần chén bát, ban đầu thì tôi thấy rất gượng ép, nhưng lâu dần

nó trở thành một thói quen. Cùng thói quen rửa chén bát, nhiều thói quen khác cũng

hình thành trong tôi. Lâu dần tôi thấy sống trên đời được làm việc thật thú vị. Tôi

trở nên yêu lao động lúc nào không hay. Chính vì yêu lao động, tôi lao vào làm hết

việc này đến việc kia, không chỉ làm cho mình mà còn giúp đỡ người khác. Thói

quen lao động đã đem lại cho tôi rất nhiều lợi ích:

+ Tôi được mọi người rất yêu mến. Chính điều này đã đem lại cho tôi nhiều

cơ hội lớn lao trong cuộc đời.

+ Tôi trở thành một người đàn ông lí tưởng mà nhiều người hằng mong ước.

+ Đầu óc sáng tạo trong tôi ngày càng nảy nở. Tôi đã cải tiến việc rửa chén

bát mất khoảng nửa tiếng xuống còn vài phút. Có lần mẹ tôi nhờ tôi chà vẩy một kg

cá bống kèo. Nếu cầm từng con mà chà xuống cát, thì ít nhất tôi cũng phải mất

khoảng hai tiếng đồng hồ. Ấy vậy mà bằng việc đổ tất cả chúng vào một cái túi vải

có cát rồi chà, tôi chỉ mất có 5 phút. Đây là món quà tuyệt vời nhất từ lao động. Chỉ

có lao vào làm việc thì cơ hội và trí sáng tạo của ta mới nảy nở mà thôi.

+ Nghị lực của tôi ngày càng lớn. Đức tính lao động bền bỉ đã giúp tôi có

thật nhiều nghị lực để vượt qua biết bao nhiêu chông gai sau này.

+ Ý chí ngày càng được hun đúc. Điều đặc biệt đối với người có ý chí lớn là

họ thường hành động. Nhìn một người có ý chí lớn bạn rất khó nhận ra, bởi ý chí

không thể hiện ra bên ngoài, nhưng theo dõi cách họ làm, phấn đấu thì bạn sẽ hiểu.

Cuộc sống có thể làm người có ý chí thất bại nhưng không thể đè bẹp ý chí vươn

lên – đức tính tuyệt vời nhất của một người có ý chí.


14

+ Niềm tin ở bản thân lan tỏa sang cả người tiếp xúc. Niềm tin, niềm kiêu

hãnh từ bản thân có thể lan truyền, nếu bạn không tin hãy thử tiếp xúc với một

người có niềm tin đủ lớn xem. Ở bên một người có niềm tin đủ lớn, bạn sẽ thấy ấm

áp và vững tin hơn rất nhiều.

+ Và một điều hết sức quí báu nữa mà lao động đem lại cho ta đó là sức khỏe.

Người lười biếng có một tinh thần rất bạc nhược, một sức khỏe suy đồi, trong khi

người yêu lao động luôn sống lạc quan và khỏe khoắn.

Con đường của người thành đạt không trải thảm hoa, để sống ý nghĩa, không

sa ngã thì yêu lao động là phẩm chất cao quí nhất của con người!

3. Phẩm chất thứ ba: Biết tiết kiệm, sống giản dị, không phô trương.

Như đã nói, phẩm chất đầu tiên của một nhà kinh doanh là phải biết tìm ra

động lực đúng. Bạn không thể bắt chước tôi và tôi cũng không thể bắt chước bạn.

Động lực mà bạn tìm ra chỉ có thể đúng với bạn mà không đúng với tôi. Tuy nhiên,

một động lực đúng là một động lực sẽ làm bạn trở nên mạnh mẽ hơn. Trong phần

một, tôi cũng đề cập đến việc chọn ra một mục tiêu cụ thể cho cuộc đời mình. Bạn

nào khôn ngoan sẽ chọn được mục tiêu phù hợp với sức mình, nhưng bạn nào thiếu

kiến thức sẽ biến con đường làm giàu thành con đường đi vào tử ngục. Chúng ta đi

làm giàu để cuộc sống của chúng ta hạnh phúc hơn. Nếu con đường giàu có biến

chúng ta thành nô lệ, thành kẻ dã tâm, thành người mất hết hạnh phúc, niềm vui …,

thì tôi e rằng đó không phải con đường làm giàu chân chính.

Con người không so sánh với loài vật, song tôi thấy nhiều kẻ sống trong xã

hội đã hiểu sai về sự giàu có. Họ nói có tiền là có tất cả. Họ lao vào kiếm tiền, khi

có tiền thì họ lao vào ăn uống, quậy phá, xài tiền, cặp bồ cặp bịch … Nhiều người

không hiểu vì thù đời hay lóa mắt vì đồng tiền, họ bán rẻ lương tâm, hạnh phúc,

tình thân … Nhiều người họ lại cảm thấy hạnh phúc khi người khác trầm trồ khen

ngợi, tôn vinh, tán thưởng … Cuộc sống chỉ vì miếng ăn, cái mặc, sự hào nhoáng

bên ngoài e rằng đó không phải là cuộc sống hạnh phúc. Tạo hóa rất công bằng khi

cho chúng ta cái này lại lấy đi của chúng ta cái khác. Không điều gì trên đời mà

không có cái giá của nó, chính vì vậy để trở thành người giàu có và hạnh phúc thật

sự chúng ta phải biết sống thật khôn ngoan.

Hồi còn nhỏ cha tôi đã dạy tôi hai bài học lớn, mà cho đến tận bây giờ tôi

vẫn còn khắc cốt ghi xương. Cha tôi bảo có hai bài học mà tôi phải học và rèn luyện

suốt cuộc đời này, nếu tôi muốn có cuộc sống giàu có và hạnh phúc:

Bài học thứ nhất là giao tiếp. Hơn 90% thời gian chúng ta sống trên đời là

dành cho giao tiếp, chính vì vậy ai muốn giàu có và hạnh phúc phải rèn luyện điều

này suốt đời. Người này giỏi ắt có người khác giỏi hơn. Trong giao tiếp kị nhất là

thói phô trương. Hãy đơn giản hóa cuộc sống, sống giản dị bạn sẽ có cuộc sống thật

nhẹ nhàng. Thật khó nói hết ý nghĩa của từ “giản dị”. Nhiều bạn không hiểu cho

rằng ý tôi muốn nói là sống mà không tiêu xài nhiều chứ gì. Ý nghĩ đó hoàn toàn sai

lầm. “Giản” ở đây có nghĩa là giản đơn. Giản đơn không có nghĩa là nghèo nàn.

Nghèo nàn tức là thiếu thốn, song giản đơn thì vẫn đầy đủ. “Dị” ở đây có nghĩa là

gần gũi. Thường những người tài giỏi, giàu có thật sự người ta không cần phô

trương. Tại sao? Tại trong bản thân người ta đã có rất nhiều năng lực và tố chất làm

toát lên điều ấy rồi. Chỉ những kẻ thùng rỗng kêu to mới cần rắc kim tuyến lên mình


15

thôi. Người có cuộc sống giản dị biết thế nào là đủ để dừng, kẻ phô trương thì quá

lố nên gặp nhiều tai họa. Cho nên người càng giỏi, càng giàu thì càng phải sống

giản dị để giữ mãi cái giàu đó.

Đặt trường hợp bạn chưa giàu hãy tập sống như bạn đang là một người giàu

thật sự. Có nghĩa là sống giản dị. Tôi nghĩ rằng một ngày không xa nữa ắt bạn sẽ

giàu. Tại sao? Bởi để có thể sống được như tôi nói, bạn phải cư xử khác, tiêu xài

cũng cân nhắc, tính toán hơn. Nếu giữ thói quen này lâu nó sẽ giúp bạn cắt giảm

không những tiền bạc mà còn rất nhiều lo toan. Một điều quan trọng nữa là, người

có phong cách sống giản dị cái tâm rất điềm đạm, mà điều này rất quan trọng để trở

thành một người giỏi, một nhà lãnh đạo xuất sắc. Không phải ai cũng làm được

những điều tôi nói đâu, chính vì vậy mới rất hiếm người giàu có chân chính.

Khi bạn nghèo bạn lao vào kiếm tiền, khi bạn đói bạn lao vào ăn, nhưng khi

bạn giàu tiền trở nên rất bình thường, còn đồ ăn thì còn tệ hơn như vậy nữa. Cái hay

của người thành đạt là người ta có chí lớn và đầu óc tư duy sâu sắc ngay từ nhỏ.

Nếu như bạn đang thiếu tiền, đang đói mà bạn vẫn cư xử với một phong cách như

bạn đã giàu có, tôi dám đoan chắc tương lai bạn sẽ trở thành một người tài ba. Có

một câu nói đại loại như thế này: Kẻ không muốn làm tìm lí do, kẻ muốn làm tìm

biện pháp. Những kiến thức tôi viết ra sẽ là báu vật dành cho những ai thật sự muốn

vượt qua cái nghèo, cái nhục để thành đạt, nhưng nó sẽ chẳng là gì đối với những kẻ

chỉ muốn hưởng thụ chẳng muốn làm.

Bài học thứ hai là sử dụng sức lao động. Chúng ta nghèo, nguyên nhân vì sao

chúng ta nghèo? Mặc dù chúng ta vẫn làm ra rất nhiều của cải vật chất, song tại sao

chúng ta lại vẫn nghèo? Một phần rất lớn là do chúng ta không biết cách sử dụng

sức lao động của mình và của người khác. Chúng ta nên làm gì? Chỉ đạo, hay

hướng dẫn người khác làm gì? Khi làm ra một đơn vị của cải vật chất, chúng ta sẽ

sử dụng chúng vào việc gì? Thật không dễ trả lời đúng không.

Có một thời gian tôi phải sống và làm việc bên Nhật Bản. Hồi đó tôi có sống

chung với một nhóm tu nghiệp sinh. Tháng nào những tu nghiệp sinh này cũng phải

bỏ tiền ra mua cục mút để rửa chén bát, số tiền đó không phải là nhỏ, mặc dù những

người tu nghiệp sinh này lương không cao và đều có hoàn cảnh rất nghèo. Trong

khi đó, tôi có mức lương cao hơn các tu nghiệp sinh này rất nhiều, nhưng không bao

giờ tôi tốn một xu cho những thứ ấy. Đơn giản là tôi không rửa chén bát bằng mút

mà bằng một miếng lưới đánh cá. Như các bạn biết, lưới đánh cá thì rất bền, tôi có

rửa cả đời nó cũng chẳng bao giờ hư cả. Và còn rất nhiều chuyện xoay quanh chủ

đề này nữa, tuy nhiên không tiện nói ra hết.

Tiết kiệm không có nghĩa là keo kiệt. Và muốn tiết kiệm được không hề đơn

giản. Chúng ta phải suy nghĩ, phải sáng tạo rất nhiều.

Đợt khủng hoảng năm 2008 xảy ra, nhiều người lao vào thắt lưng buộc bụng,

nhiều công ty hô hào tiết kiệm. Họ bắt nhân viên phải xài giấy cả hai mặt, họ không

dám mở đèn chiếu sáng, chắt chiu từng giọt nước … Tại sao vậy? Tại sao khi chúng

ta lâm vào hoàn cảnh khó khăn, chúng ta mới nhận thức ra tiết kiệm là đáng quí.

Nhiều bạn trẻ bây giờ khi dắt chiếc xe máy ra đường không cần biết đích đến là nơi

nào, ăn uống thì bỏ mứa … Những người giàu có chân chính không bao giờ làm

như vậy, nếu bạn muốn mình như họ hãy bắt đầu tập đức tính này ngay từ bây giờ!


16

LÀM TRỌN VẸN MỘT CÔNG VIỆC

Có rất nhiều bạn trẻ hỏi tôi, tại sao tôi cũng học mà sao không giỏi như

người ta, tại sao tôi cũng làm mà lại không làm được, tại sao tôi cũng yêu mà chẳng

cảm thấy hạnh phúc?

Gần cuối năm 2009, khi giá yên tăng lên quá trời thì bạn tôi quyết định mua

vào một số lượng lớn. Sau đó một tháng thì giá yên lại giảm thê thảm khiến bạn tôi

vô cùng lo lắng. Cùng lúc đó nhà nước ra hàng loạt chính sách để kìm hãm lạm phát

càng làm cho giá yên không ngóc đầu lên được. Nếu quyết định bán lúc này thì điều

đó đồng nghĩa với chịu lỗ thê thảm, bạn tôi đã vô cùng hoang mang bèn hỏi ý kiến

của tôi. Sau khi tính toán và hỏi anh ta dựa vào cơ sở nào mà quyết định mua yên

vào, anh ta nói với tôi rằng đó là do anh ta dự báo tình hình kinh tế cận tết sẽ lạm

phát cao. Hồi đó tôi chưa biết mình phán đoán có đúng hay không, song tôi nói với

anh ta như thế này, anh dự báo cận tết sẽ lạm phát cao, trong khi đó còn hơn một

tháng nữa mới tới tết mà anh đã cuống lên, phàm muốn làm giàu phải chấp nhận

đánh đổi, khi chưa biết kết quả mà rút lui rất khó lập nên kì tích … Vào cái tuần

giáp tết quả yên có lên chóng mặt và điều này giúp anh ta lấy lại rất nhiều niềm tin

trong cuộc sống.

Tôi có quen một cậu bạn, hồi mới qua Nhật làm việc cậu ta gặp rất nhiều khó

khăn, Nhật khủng hoảng làm cậu ta mất việc. Sau nhiều ngày tháng tìm kiếm việc

làm mới cậu ta mới xin được một vị trí làm khá tốt, song lại nghe nói có người xin

được mức lương cao hơn nên tính nghỉ việc. Cậu ta hỏi tôi nên quyết định như thế

nào. Tôi nói nhiều khi quyết định ra đi là tốt, nhưng nhiều khi không hẳn là như vậy.

Một khi bạn quyết định bỏ việc gì phải thấy được kết quả việc mình đang làm là tồi,

phải biết rõ về việc sẽ làm sắp tới, một khi bạn chưa hiểu rõ cả hai việc ấy thì việc

quyết định chạy theo “cái bóng” là một điều khờ khạo. Nhiều bạn trẻ khi bước vào

tuổi yêu hiện nay cũng vậy, khi đến với người yêu thì đến một cách vội vàng, cắm

đầu vào yêu chẳng tìm hiểu gì cả, khi mới gặp khó khăn trong chuyện tình cảm thì

quyết định chia tay để đến với người khác. Hạnh phúc, cơ hội chân chính không có

ở khắp mọi nơi. Rất nhiều người thất bại trong cuộc sống vì không học cách làm

việc tới tận cùng. Sau một thời gian cậu bạn tôi nghe tin cái anh bạn hưởng mức

lương cao bị mất việc, còn công việc của cậu ta vẫn suông sẻ mới vỡ ra chân lí sống.

Vào cuối năm 2009 tôi có hướng dẫn cho một sinh viên làm cây kiểng bán.

Khi anh ta mang cây kiểng đến chào người ta thì người ta nói là cái này trên thị

trường có rồi. Anh ta cảm thấy không yên tâm bèn hỏi tôi. Tôi trả lời rằng đúng là

có rồi. Rất nhiều người bán gạo để mưu sinh, song ai bán gạo chuyên nghiệp nhất sẽ

giàu có. Tôi không khuyên cậu ta bỏ ý định bán cây kiểng, mà khuyên cậu ta làm

chuyên nghiệp cái công việc mình đang làm. Cậu ta trồng cây giống mọi người, rồi

đem ra chợ bán như mọi người sao cậu ta có thể bán được. Vấn đề không nằm ở chỗ

chúng ta làm cái gì, mà nằm ở chỗ chúng ta làm nó như thế nào. Chúng ta không

bán cây kiểng, mà chúng ta bán ý tưởng thiết kế cây kiểng!

Rất nhiều người thành đạt trong cuộc sống bởi họ biết làm chuyên nghiệp

một cái gì đó. Như Mike Tyson võ sĩ quyền anh có cú móc thần sầu, Lí Tiểu Long


17

có cú đá ngang vô địch … Rất nhiều bạn trẻ cứ nghĩ rằng đi kinh doanh phải tạo ra

cái gì chưa ai làm, ý nghĩ ấy thì hay nhưng thật khó thực hiện. Một khi chúng ta

muốn tạo ra cái gì đó khác người, chúng ta phải có năng lực, điều kiện nhất định,

thử hỏi rằng mấy ai được như vậy? Những gì người ta làm rồi, nay mình cải tiến lại

và làm chuyên nghiệp hơn, thiết nghĩ nhiêu đó thôi cũng đủ sung sướng suốt đời

rồi! Cũng có nhiều người hiểu sai ý nghĩa của cải tiến là hủy diệt. Tôi có biết một

cậu bạn, cậu ta mở công ty kinh doanh về thiết kế web nhưng cậu ta lại không lấy

tiền thiết kế mà chỉ thu phí mỗi tháng 50.000 VNĐ, sau một thời gian làm cậu ta

ngập vào nợ nần đến 3 tỉ VNĐ. Không trả được nợ chắc thế nào cậu ta cũng bị kiện

ra tòa.

Mọi người thường cảm thấy cái mà mình có trong tay không phải là tốt nhất,

một khi có “cái bóng” gì vụt qua, họ đều muốn chụp lấy để tạo ra kì tích, song đều

thất bại. Tôi không khuyên các bạn cứ làm mãi một cái gì đó, mà tôi khuyên các

bạn hãy làm trọn vẹn, chuyên nghiệp nhất những gì mình muốn làm. Một khi muốn

thay đổi phải xem xét thật kĩ trước khi quyết định.

Đừng quyết định nhiều mà hãy quyết định chính xác!

Người nghèo lập nghiệp không phải là không có cơ hội kiếm tiền, mà khi

gặp cơ hội họ không biết dồn hết sức lực để đón nhận trọn vẹn cơ hội đó. Ban đầu

bao giờ cũng gặp muôn vàn gian khổ, nếu không biết kiên trì theo đuổi thì cả đời

đều vứt bỏ. Chẳng có cái gì tốt đẹp lại dễ dàng.

Trớ trêu thay không phải việc gì chi ra cũng có ngay báo đáp tương ứng.

Nhiều quyết định sai phải một thời gian sau mới nhận ra và cảm thấy hối hận.

Tôi có một người bạn, anh ta mở một cửa hàng riêng cho một đứa em. Sáng

nào anh ta cũng dậy thật sớm đánh thức người em dậy dọn hàng. Ban đầu người em

còn nghe theo, càng về sau người em càng cãi lại, cậu em cho rằng làm chủ tại sao

phải khổ như vậy, thích thì làm không thích thì nghỉ chứ sao lại sống quá kỉ luật

như vậy. Cậu em rất oán ghét người anh vì cho rằng anh mình làm vậy là không

đúng, cậu ta không làm chủ nữa mà đi làm thuê. Khi cậu em bước lên vị trí quản lí

thì cậu ta mới hiểu làm người quản lí quả không dễ chút nào. Cậu ta phải làm gương

cho người khác, phải có rất nhiều phẩm chất hơn người và không bao giờ chấp nhận

cấp dưới lười biếng … Cậu ta bèn xin lỗi người anh, nhưng đó là một lời xin lỗi

muộn màng.

Phần lớn hoạt động của đời người chỉ là bước đệm, những “khoảng khắc” có

tính chất quyết định thì rất hiếm hoi. Một khi bạn nắm chắc một cơ hội trong tay thì

khó khăn mấy cũng không nên rời bỏ, bởi nhiều khi làm xong việc này thôi bạn đã

đặt nền móng cho cả cuộc đời. Chính vì vậy, làm trọn vẹn một công việc là con

đường ngắn nhất của người thành đạt!

Vấn đề quan trọng không phải quyết định làm gì, mà quyết định không làm

gì. Không làm gì để đợi đến cơ hội cần phải làm gì đó, một khi quyết định làm gì đó

thì nhất định phải làm trọn vẹn!

Chúng ta phải học cách làm việc đến tận cuối cùng để được hạnh phúc và

thịnh vượng!


18

LÀM SAO GIÀU TỪ TAY TRẮNG?!

Tôi “may mắn” được sinh ra trong một gia đình nghèo khó. Chính cái nghèo

khó đã hun đúc cho tôi một niềm khát khao giàu có ngay từ khi còn rất nhỏ. Hồi đó

tôi luôn ao ước giá như mình gặp được một người có đủ kiến thức dẫn dắt mình, thế

nhưng tôi đã không có được diễm phúc đó. Người thầy duy nhất của tôi là cha. Ông

có những tư tưởng và suy nghĩ khá sâu sắc về cuộc sống, ngặt một điều ông lại là

một nông dân chính gốc nên không có chút kiến thức gì về kinh doanh. Ông cần cù

lao động vô cùng. Cả cuộc đời ông dường như chẳng biết lừa gạt ai. Ông tuyệt đối

tin vào lẽ phải, vào công lí và những chuẩn mực đạo đức đương thời. Ông cố gắng

vắt kiệt sức mình chỉ để mong vợ con có cuộc sống hạnh phúc … Nghĩ về ông đã

không ít lần tôi đầm đìa nước mắt và tự hỏi: Tại sao một người như cha tôi mà suốt

đời chỉ có nghèo là nghèo?!

Không tìm được câu trả lời về giàu có từ cha mình, tôi đã mò mẫm tìm nó

bằng mọi cách. Lúc nào trong đầu tôi cũng vang lên câu hỏi: Làm sao để giàu có?

Nhiều lần câu hỏi đó đã làm tôi phát điên. Có một dịp cha đã hỏi tôi mục đích sống

của tôi là gì, khi đó tôi bèn trả lời là tiền. Nghe vậy ông bèn nói nếu một người chỉ

biết sống vì tiền thôi thì người đó thật tồi. Tôi đã không đồng ý với phán xét ấy, và

cố gân cổ lên để biện minh rằng nếu con không xác định rõ mục đích con sẽ không

thể đạt được nó. Thật ra tôi là một đứa trẻ tốt và cha tôi cũng không sai. Tôi chỉ

muốn kiếm nhiều tiền để giúp đỡ gia đình. Nghèo thường đi đôi với hèn. Chính nó

là thủ phạm đã đem lại cho gia đình tôi nhiều bất hạnh, đem lại cho tuổi thơ tôi đầy

nước mắt … Và cho đến lúc trưởng thành, nhiều bạn bè đôi khi còn chỉ vào mặt tôi

mà xối xả rằng: Mày cứ cho là mày giỏi tại sao mày vẫn cứ nghèo? Đấy, thế đấy!

Khi bạn nghèo bạn chẳng khác con vật là mấy. Mọi quyền lợi, danh dự, hạnh phúc

… của bạn hầu như đều bị chà đạp. Tôi căm thù nghèo đói!

Tôi đã quan sát mọi người rất kĩ, cố gắng nhật xét thật tinh tế, tự nghiền

ngẫm để đưa ra những suy nghĩ thật sâu sắc … Tôi đã lắng nghe, đọc biết bao nhiêu

là sách làm giàu … Tôi đã lăn lộn kiếm tiền từ khi còn học cấp hai … Tôi đã rèn

luyện mình thành một con người cực kì siêng năng, cực kì mạnh mẽ … Tôi đã lần

lượt ứng dụng vào cuộc sống vô vàn ý tưởng, sáng kiến, kế hoạch, đề án … Nhưng

hầu như tôi vẫn cứ nghèo. Kết quả mà tôi đạt được không cao, số tiền kiếm được

nhích một cách chậm chạp theo năm tháng. Tôi tự hỏi chả lẽ trên cuộc đời này

không có cách nào để làm giàu từ hai bàn tay trắng hay sao?

Dẫu biết rằng để giàu có phải có một “phương trình” gồm nhiều “ẩn số” hội

tụ, song tôi vẫn không tin vào định mệnh. Tôi càng phấn đấu thì càng gặp nhiều khó

khăn, nhục nhã, nhiều lúc tôi tưởng chừng như gục ngã, nhưng từ trong sâu thẳm

bản ngã tôi quyết không lùi bước. Chắc có lẽ điều này có được là do hoàn cảnh tôi

đã trải qua. Lời thề không đội trời chung với cái nghèo đã ăn sâu vào tận xương tủy

tôi. Giá mà lúc đó có ai nói cho tôi biết tôi phải làm gì, nhưng bốn bề vẫn lạnh lùng

im lặng.

Tôi nghe người ta nói muốn giàu có phải siêng năng, cần cù … Trời ơi! Bài

học về cha tôi còn sờ sờ ra đấy, cả đời ông ấy siêng năng mà có giàu đâu! Tôi


19

không có ý phủ định điều này, song hình như nó chưa phải là nhân tố quyết định.

Với thời đại khoa học kĩ thuật phát triển như bây giờ tất cả đều làm bằng máy móc,

người ta đã không quan tâm bạn siêng năng hay lười biếng, mà quan tâm đến hiệu

quả công việc bạn đem lại. Bạn chăm chỉ ư? Nhưng nếu bạn đầu tư sự chăm chỉ ấy

sai chỗ liệu có mang lại một kết quả như mong đợi?

Tôi lại nghe người ta nói làm giàu phải biết liều! Thật sự mà nói từ “liều” ở

đây chỉ có thể sử dụng cho kẻ ngu dốt. Người giỏi thật sự chỉ trông đợi vào may

mắn khoảng 10%, trong khi kẻ thiếu kiến thức lại trông đợi vào nó đến 90%. Thực

tế đã chứng minh, rất ít kẻ ngu dốt giàu có!

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải học thật giỏi. Tôi cố gắng học

giỏi, nhưng tôi lại thấy nhiều người học giỏi nhưng họ có giàu đâu. Nhiều nhà bác

học, nhiều người đoạt các giải thưởng quốc tế vậy mà nghèo vẫn hoàn nghèo. Ôi

đau đầu!

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải học ngoại ngữ. Tôi cắm đầu vào

học ngoại ngữ, cuối cùng đầu óc tôi trở nên tư duy rất hời hợt. Tôi suy nghĩ không

thể sâu được vì suốt ngày tôi cứ lải nhải nói ngoại ngữ hoài.

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải có trong tay một nghề gì đó thật

vững chắc. Tôi thử đi học nghề. Khi học nghề xong tôi đã không biết mình phải bắt

đầu từ đâu, thế là tôi đành đi xin việc để sống qua ngày.

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải có kiến thức về kinh tế. Tôi lao

vào nghiên cứu kinh tế quên ăn quên ngủ. Kinh tế đã trở thành máu trong cơ thể tôi.

Tôi ăn cũng kinh tế, nói cũng kinh tế, ngủ cũng kinh tế … Thế nhưng làm giàu đâu

chỉ cần có kiến thức lí thuyết!

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải có vốn. Tôi đi làm tích góp được

bao nhiêu tiền dồn hết vào mở một cửa hàng kinh doanh, kết quả tôi trắng tay. Đồng

vốn tôi quá ít cộng với kinh nghiệm trận mạc non nớt là nguyên nhân của thất bại.

Thất bại là mẹ thành công mà! Ừ, có lẽ đây là câu nói của những người biết an ủi

người khác! Tôi phải thất bại đến bao nhiêu lần nữa thì thành công mới đến với tôi?

Tôi chỉ sợ chưa tới lúc đó thì tôi đã chết rồi! Bạn cho rằng tôi quá bi quan ư?

Không! Khi bắt tay vào làm bất cứ cái gì ai cũng muốn thành công không ai muốn

thất bại cả. Thất bại càng nhiều thì tổn thất càng lớn. Càng thất bại thì càng đau

khổ! Kinh nghiệm ư? Kinh nghiệm thì có đó, song chả lẽ chỉ có thất bại mới cho

bạn kinh nghiệm sao? Kinh nghiệm có làm bạn giàu có không? Có ư? Ừ đúng đó,

nhưng đối với một người hai bàn tay trắng như tôi điều đó nghe có vẻ “tiểu thuyết”

quá! Tôi nghĩ thực tế hơn: Muốn thành công phải hạn chế thất bại đến mức tối đa!

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải biết lừa đảo, trốn thuế, buôn lậu,

lấy vợ giàu … Ôi chỉ nghe nói thôi đã có thể đoán được hậu quả của những việc làm

đó. Tôi muốn giàu có để hạnh phúc chứ không muốn giàu có trong lao tù, bất hạnh.

Tôi lại nghe người ta nói “Buôn thuyền bán bè không bằng ăn dè hà tiện”.

Nhưng nếu mình không kiếm ra tiền thì để dành tiền làm sao đây? Hai việc này cần

phải làm song song mới được.

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có phải biết đầu tư? Ôi lí thuyết bao giờ

cũng tuyệt vời! Đầu tư vào cái gì và làm sao không phải ai cũng biết và có cơ hội

thực hiện nó. Hầu như 100 người đầu tư thì hết 99 người thất bại. Khó thật!


20

Tôi lại nghe người ta nói muốn làm giàu phải có tư duy làm giàu. Tư duy đó

là tư duy như thế nào và áp dụng nó ra sao? Có lẽ câu nói đó từ những người thành

đạt, họ đã làm được nên họ mới mạnh miệng, nếu họ thất bại họ cũng sẽ hoang

mang không biết họ nên làm như thế nào. Mỗi người đều có một hoàn cảnh riêng,

cơ hội riêng, khó khăn riêng … không thể áp dụng giống nhau như đúc. Khi một

quyết định được đưa ra, chúng ta chỉ có thể biết đúng hay sai khi kết quả hiện diện.

Lí thuyết muôn đời vẫn là lí thuyết, bạn chỉ có thể hạn chế thất bại của mình bằng

cách trang bị thật nhiều qui luật suy nghĩ chung, đúng đắn. Nếu không có ánh sáng

của những môn như triết học, logic học, tâm lí học … thì mãi mãi bạn cũng chỉ sờ

soạng trong bóng đêm. Đôi khi bạn làm đúng qui luật suy nghĩ, nhưng kết quả lại

xảy ra hoàn toàn ngược lại. Bốn bề tối đen đâu là con đường cho bạn? Phải thật sâu

sắc và sâu sắc hơn nữa mới hiểu mình cần phải làm gì để thành đạt!

Tôi lại nghe người ta nói muốn giàu có bạn phải có một người thầy cực giỏi

dẫn dắt! Ừ đúng đó! Nhưng tìm người đó ở đâu và làm sao bạn biết người ta là

người giỏi? Lưu Bị phải mấy lần lên núi mời Khổng Minh xuống giúp, bạn liệu có

phẩm hạnh và đầu óc nhìn người như Lưu Bị? Tôi đã không tìm ra người thầy cho

mình, cho nên tôi luôn coi người thầy đó là tôi. Lúc nào cũng suy nghĩ hoàn thiện

mình đó là một ông thầy tốt nhất!

Tôi còn nghe người ta nói rất nhiều rất nhiều nữa. Họ nói rằng muốn giàu có

phải thế này thế kia, song hình như những lí thuyết ấy còn nhiều khiếm khuyết.

Chúng chỉ là một phần góp nhặt cho vinh quang của bạn. Tôi muốn một câu trả lời

thật cụ thể để tôi có thể sờ tay vào giàu có khi thực hiện nó ngay kia!

Tôi thấy nhiều bạn trẻ bây giờ thích làm chủ lắm, song để làm chủ không

phải đơn giản đâu! Bạn làm chủ khi trong tay không có đồng vốn nào ư? Bạn nói

bạn để dành tiền à? Ừ, để dành tiền thì được đó, nhưng để trong bao lâu và bao

nhiêu thì đủ? Quá trình bạn đi làm thuê góp nhặt từng đồng thành vốn liếng sao mà

lắm gian nan. Liệu ra kinh doanh chỉ với vốn thôi bạn có thành công hay không?

Làm chủ bạn phải biết quản lí, biết ra quyết định, có nhiều phẩm chất hơn người …

Rồi hàng hóa bạn sản xuất là gì chứ? Khi sản xuất ra liệu có bán được không? Quá

trình này quả lắm gian nan gấp khúc, phải mất bao nhiêu thời gian bạn mới đụng

đến giàu có. Lí thuyết nghe ra rất đơn giản, song nếu ai chịu suy nghĩ sâu sẽ thấy

làm chủ quả không dễ. Ấy thế mà nhiều bạn trẻ chẳng cần đắn đo nhiều đã xin giấy

phép thành lập công ty khi trong tay có vài chục triệu. Thực tế thì rất nhiều người

vẫn thành đạt từ hai bàn tay trắng, nhưng không phải theo cách làm như bạn. Một

khi vốn ít, bạn lại chọn con đường dài, rủi ro và tổn thất sẽ lớn. Khi qui mô phát

triển tăng trưởng, nhu cầu hoàn thiện bản thân, áp lực công việc, chi phí kinh doanh

… tăng theo, liệu một người với tầm nhìn và phẩm chất kém có thể gánh vác được

trọng trách? Nếu như trong quá trình thực hiện một khâu hay thao tác nào đó trật

đường rầy, thì công sức gây dựng bao lâu nay của bạn sẽ đổ sông đổ biển. Bên cạnh

đó, với hai bàn tay trắng ôm đồm quá nhiều việc bạn khó tập trung sức lực, trí tuệ

để đạt đến độ sắc sảo. Biết đúng, biết sai, biết đủ, biết dừng … luôn luôn là đòi hỏi

cao nhất của người lãnh đạo. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 rút ra

bài học xương máu cho tất cả mọi người: Ai cũng có thể gãy đổ bất cứ lúc nào nếu

không hiểu rõ về qui luật phát triển! Ngày xưa phải gây chiến thì mới cướp đoạt


21

được của cải trên tay kẻ khác, nhưng ngày nay vũ khí của các nước giàu chính là

giao thương. Chúng ta không ai ngờ rằng thị trường bất động sản của Mĩ lại trở nên

bi đát đến như vậy, có lẽ vì thế mà hàng loạt ngân hàng phải phá sản. Khi nghe tin

tập đoàn General Motor lừng danh thế giới giải thể nhiều người đã không tin đó là

sự thật. Tại sao lại có chuyện lạ lùng như vậy?

Tôi đã tìm câu trả lời này sau rất nhiều năm trăn trở, cộng với việc nghiên

cứu lịch sử kinh tế thế giới. Vào cái thời “ăn lông ở lỗ”, phương thức sản xuất của

chúng ta chỉ là hái lượm, săn bắt, khi đó công cụ lao động của chúng ta cũng không

có nhiều. Khi nhu cầu con người ngày càng tăng cao, việc đầu tiên chúng ta nghĩ

đến là cải tiến công cụ lao động. Trải qua nhiều thế kỉ, nhờ khoa học kĩ thuật phát

triển công cụ lao động đã phát triển thật dữ dội. Lúc này cái từ “công cụ lao động”

đã biến tướng không thể tưởng nổi. Từ cái rìu, cái búa … bây giờ công cụ lao động

là robot, thậm chí cả con người. Các nước chạy đua nhau sáng chế ra nhiều công cụ

lao động tân tiến nhằm sản xuất ra nhiều của cải vật chất với độ tinh xảo và lượng

“chất xám” tồn tại trong nó rất cao. Những nước như vậy tất nhiên là những nước

giàu. Một sản phẩm mà họ sản xuất trong vài phút nhiều khi bạn phải làm cả năm

mới đủ tiền mua. Công cụ lao động đã giúp họ gom tiền nhanh chưa từng có. Có

công cụ lao động thì phải có phương thức sản xuất. Phương thức sản xuất chính là

công nghệ, bí mật khoa học kĩ thuật … Trung Quốc thì có công nghệ sản xuất hàng

siêu rẻ, siêu bắt chước, siêu nhanh. Khó ai ngờ được một chiếc xe máy Trung Quốc

chỉ có vài triệu đồng. Nhật thì nổi tiếng với hàng chất lượng cao. Nói đến Nhật

người ta nghĩ ngay đến chất lượng. Thái Lan thì có công nghệ du lịch. Họ đã phát

triển một đất nước thua kém ta khá nhiều về tiềm năng, thành một đất nước chuyên

dành cho du khách thập phương. Phương Tây thì lại khẳng định mình bằng cách

đầu tư vào các ngành công nghiệp nặng, và tạo ra một phong cách làm việc chuyên

nghiệp. Còn Việt Nam chúng ta? Chúng ta có phát triển về khoa học kĩ thuật để tạo

ra nhiều công cụ lao động tốt? Chúng ta có công nghệ gì để tạo ra một thế mạnh cho

mình hay không?

Mặc dù rất giàu có, song Nhật Bản và Mĩ lại là những nước gặp nhiều khủng

hoảng? Một khi chúng ta sản xuất ra nhiều hàng hóa, thì công việc cuối cùng của

chúng ta là bán chúng đi! Đây là lời giải cho bài toán giàu có! Bạn không bán được

hàng hóa, dịch vụ của mình làm sao mà bạn giàu được cơ chứ! Bạn chỉ tập trung

vào sản xuất ra hàng hóa, lượng sản xuất và lượng bán ra không cân đối tất yếu dẫn

đến khủng hoảng!

Đất nước ta nghèo ư?

Việt Nam chúng ta muốn phát triển hùng mạnh phải tạo dựng được “tam giác

phát triển” mà ba cạnh của nó chính là: Khoa học kĩ thuật, sản xuất và giao thương.

Muốn giàu có phải sản xuất ra nhiều của cải vật chất, tinh thần. Hoạt động

sản xuất chỉ thật sự phát triển khi được sự trợ giúp đắc lực của khoa học kĩ thuật.

Ngược lại, khoa học kĩ thuật phát triển là để phục vụ cho sản xuất. Muốn đất nước

phát triển việc đầu tiên cần làm là đầu tư vào đội ngũ nghiên cứu khoa học kĩ thuật.

Đội ngũ này đảm nhận vai trò như những người đi tiên phong, hướng đạo toàn bộ

quá trình phát triển đất nước. Nhật Bản phát triển cũng nhờ xây dựng được một đội

ngũ như vậy còn đa số người dân chỉ dừng ở trình độ “ứng dụng” mà thôi!


22

Sản xuất ra thì phải trao đổi. Nó chỉ phát triển khi giao thương phát triển tốt.

Ngược lại, muốn giao thương phát triển ta phải làm tốt từ khâu sản xuất. Giao

thương là kim chỉ nam định hướng, chỉ đạo hoạt động sản xuất. Mối quan hệ giữa

giao thương và sản xuất là mối quan hệ biện chứng không thể tách rời.

Giao thương được sự hỗ trợ của khoa học kĩ thuật, ngược lại khoa học kĩ

thuật định hướng được hoạt động của mình là nhờ giao thương.

Mối quan hệ giữa khoa học kĩ thuật, sản xuất và giao thương là mối quan hệ

hai chiều trong một “tam giác phát triển” khép kín.

Bạn lập nghiệp từ hai bàn tay trắng ư?

Bạn phải thiết lập được một tam giác để phát triển chặt chẽ ba nhân tố cùng

một lúc: Công cụ lao động – công nghệ sản xuất (hay phương án kinh doanh) – bán

hàng. Công cụ lao động và công nghệ sản xuất chịu sự chi phối của khoa học kĩ

thuật. Chúng hơi khác nhau một chút, đó là công cụ lao động là một sản phẩm hữu

hình, còn công nghệ sản xuất lại là sản phẩm vô hình của con người. Trong ba nhân

tố này thì bán hàng là nhân tố quan trọng nhất. Nó đóng vai trò quyết định, thúc đẩy,

hướng đạo … toàn bộ hai nhân tố kia phát triển.

Bạn muốn đi làm giàu thì hãy sắm sửa công cụ lao động cho mình đi! Đó là

chiếc máy tính, dây chuyền sản xuất, một số bạn bè, tiền vốn (tiền vốn cũng coi là

công cụ lao động vì nó có thể tạo ra của cải vật chất) … Tất cả đã đủ và sẵn sàng

lao vào cuộc chiến sinh tử chưa?

Bạn muốn đi làm giàu thì hãy hoạch định cho mình phương án kinh doanh,

sản xuất hay cách chế tạo sản phẩm đi … Nếu không có một công nghệ hơn người

thì chớ mà đâm đầu vào thị trường để phải trả giá đắng cay!

Bạn muốn đi làm giàu thì hãy đi học bán hàng và bán hàng đi! Không bán

được hàng hãy lập tức xóa mọi ý nghĩ về giàu có trong đầu mình bạn nhé!

Nếu bạn tay trắng mà đi lập nghiệp, lời khuyên tốt nhất cho bạn là tập trung

phát triển về nhân tố thứ ba trước. Nghĩa là chỉ bán hàng thôi hãy khoan nghĩ đến

sản xuất, chế tạo công cụ lao động. Coi như điều đó đã có người khác làm thay bạn.

Công việc của bạn là chỉ tập trung vào học, luyện kĩ năng, lập phương án … để bán

được hàng mà thôi! Tất nhiên, trong một tình huống nào đó bạn cũng có thể tiến

hành cả hai nhân tố kia, song đó phải là hai nhân tố mất ít tiền bạc đầu tư nhất (vì

bạn ít tiền mà), để hạn chế mức thấp nhất rủi ro.

Hiện nay trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng đang cố gắng quảng bá

cho hàng Việt, họ kêu gọi, khuyến khích xài hàng Việt, họ nói xài hàng Việt là một

hành động nhân văn … Ôi thật thê thảm cho các doanh nghiệp của chúng ta! Chắc

tôi viết đến đây các bạn đã hiểu tại sao chúng ta nghèo rồi chứ!

Chúng ta làm kinh tế theo cái kiểu chụp giật, không tầm nhìn, không thương

hiệu, phá giá, bán đổ bán tháo, bán sản phẩm thô … chả trách nào chúng ta vẫn

nghèo hoài!

Bạn nào, doanh nghiệp nào, đất nước nào không thiết lập ba nhân tố trên một

cách vững chắc, thì giấc mơ giàu có mãi mãi cũng chỉ là giấc mơ mà thôi!


23

BUỘC MÌNH PHẢI TIẾN LÊN

Hồi còn nhỏ tôi có đọc truyện “Tam quốc chí”, đã lâu quá tôi không còn nhớ

rõ từng chi tiết nữa, thế nhưng có một đoạn mà cho tới nay tôi vẫn không quên nội

dung. Đó là đoạn nói về quân Khổng Minh chỉ khoảng 500 người mà phải đối đầu

với một lực lượng khá hùng mạnh. Lực lượng không cân bằng Khổng Minh biết

chắc chắn quân mình sẽ thất bại, nhưng không còn con đường lựa chọn nào khác

ông đành ra quyết định tấn công trước. Để cho trận đấu giành thắng lợi, ông lệnh

cho quân lính đập hết thuyền bè, dụng cụ nấu ăn, vứt hết lương thảo … Trước mặt

là quân giặc, sau lưng là sông ngòi, trong tay không còn phương tiện rút lui …,

quân lính của ông bây giờ chỉ còn một con đường là chiến đấu để giành sự sống mà

thôi. Chính vì áp dụng sách lược “đập thuyền phá nồi” dồn mình vào bước đường

cùng như vậy, mà quân giặc phải bỏ chạy trước sự tấn công như vũ bão của những

kẻ liều mạng.

Khi lớn lên bước ra đời kiếm đồng tiền, tôi mới cảm thấy làm giàu quả

không đơn giản. Nếu như bạn không có dũng khí thì bạn làm gì cũng sợ hết. Tôi xin

nhắc là bạn đừng lẫn lộn giữa một người có dũng khí và một kẻ liều lĩnh. Dũng khí

chỉ có ở những người biết rất rõ mình cần phải làm gì, làm như thế nào và sẵn sàng

hi sinh khi thất bại; trong khi đó kẻ liều lĩnh chỉ biết cắm đầu vào làm mà không

biết hậu quả của nó ra sao.

Tôi có quen một anh bạn, nhà anh ta rất nghèo. Cái nghèo làm cho anh ta

xoay chuyển mọi cách mà vẫn cứ nghèo. Sau nhiều ngày trằn trọc, anh ta quyết định

thay đổi hoàn cảnh sống để phát huy năng lực của mình. Anh ta lên mạng kiếm việc,

và phỏng vấn vào một công ty của Nhật bên Nhật. Với lòng quyết tâm cao độ anh ta

đã trúng tuyển. Cái ngày khăn gói hành lí để đáp máy bay sang Nhật đi làm, anh ta

chỉ mang vỏn vẹn có 100 USD. Thời gian đầu phải chi tiêu nhiều thứ, đã vậy phải

làm hơn một tháng mới có lương làm sao anh ta có thể sống nổi. Ấy vậy mà anh ta

vẫn tin vào nghị lực và sự sáng tạo của mình. Anh ta nói với tôi, chả lẽ khi sang

Nhật rồi họ có thể đuổi mình về nước khi visa của mình vẫn còn hạn, với lại giữa

cái đất nước hiện đại như thế không tìm ra một công việc để tồn tại sao.

Thật ra, anh ta đã nghĩ sai chút đỉnh. Để xin được việc ở Nhật cực kì khó

khăn chứ không đơn giản. Chính phủ Nhật có chính sách hạn chế người nhập cư

nước ngoài, cho nên để có quốc tịch Nhật người nước ngoài phải thi sát hạch rất

khó. Thực tế nhiều Việt kiều sống ở Nhật đến hết đời mà vẫn chưa có quốc tịch.

Một khi bạn chưa có quốc tịch bạn phải có người Nhật bảo lãnh khi thuê nhà, xin

việc, mua bán trả góp … Bên cạnh đó, tỉ lệ thất nghiệp của Nhật khá cao. Để có

việc làm bạn phải cạnh tranh ngay cả với người bản xứ, không kể những rủi ro về

bệnh tật vì thời tiết cực kì khắc nghiệt (mùa hè thì nóng kinh hồn, mùa đông có nơi

như Hokkaido lạnh âm 20 độ C) … Tồn tại và phát triển trong một môi trường như

vậy không phải dễ. Nhưng tôi biết anh ta rất giàu nghị lực!

Anh ta làm được khoảng nửa tháng thì hết sạch tiền trong tay. Chả lẽ kĩ sư

lại đi ăn trộm ăn cắp, anh ta nghĩ vậy nên mạnh dạn lên gặp ban giám đốc để vay

tiền. Như bạn biết, vay tiền người Nhật cực kì khó, nhất là vay tiền những người


24

không quen biết, thế mà anh bạn của tôi đã làm được. Sau này anh ta kể lại, tôi mới

biết “sức mạnh của bàn tay trắng” là như thế nào.

Khi bạn tay trắng, bạn trở nên rất mạnh mẽ. Chính vì hiểu được sức mạnh đó,

sau này cái công ty mà anh bạn tôi làm bị phá sản, anh ta vẫn kiếm được việc làm

khác. Anh ta không xin việc như những người bình thường là nộp đơn đến công ty

hay qua mạng, mà gõ cửa gặp hẳn ban giám đốc để nói chuyện. Hành trang của anh

ta chỉ có cái ba lô và vài đồng bạc lẻ, anh ta đâu có gì để mất, trong khi đó phía

trước là tương lai của biết bao nhiêu người thân đang chờ đợi. Nếu tôi mà kể hết ra

chắc bạn phải rơi nước mắt, nhưng vì đó là một bí mật riêng của anh ta nên không

thể nói ra. Anh ta đã gặp muôn vàn khó khăn gian khổ, cho dù bạn có giàu trí tưởng

tượng đến mấy cũng không thể hình dung ra được. Từ trước tới giờ tôi chưa gặp

một người nào có nghị lực và đức hi sinh lớn như vậy. Tôi cảm thấy thật ngưỡng

mộ. Một lòng quyết tâm cao độ, sẵn sàng đối đầu với cái chết nếu gặp thất bại

không phải ai cũng dám làm!

Bài thơ “Giã gạo” (Nhật kí trong tù), bác Hồ kính yêu của chúng ta có viết:

“Gạo đem vào giã bao đau đớn,

Gạo giã xong rồi trắng tựa bông,

Sống ở trên đời người cũng vậy,

Gian nan rèn luyện mới thành công!”

Ai chưa từng trải qua những quãng đời gian khổ, chắc không thể hiểu nổi

những gì tôi kể, càng không thể hiểu nổi ý nghĩa sâu sắc của bốn câu thơ trên. Chỉ

có những người đã được tôi luyện trong bão lửa mới nghiệm ra. Gian khổ chính là

người bạn đồng hành của những người chí lớn, giàu đức hi sinh. Nhiều bạn sống

trong nhung lụa chắc không biết vị của thành công nó như thế nào, đôi khi đọc

những gì tôi viết ra lại bảo rằng tôi cường điệu hóa. Không! Bất cứ sự giàu có, hạnh

phúc chân chính nào cũng đều phải trả một cái giá rất đắt. Đằng sau niềm vui hân

hoan chiến thắng có lẫn máu và nước mắt. Nếu động lực không đúng đắn, ý chí

không mãnh liệt, trái tim không rực cháy, tầm nhìn không sâu sắc, sức khỏe không

bền bỉ, tinh thần không vững vàng … thì bạn đừng mong đi đến cuối con đường.

Ai cũng có thể biết những kiến thức làm giàu, nhưng trong trăm ngàn người

chỉ có vài người làm được mà thôi. Chúng ta không thiếu kiến thức, cái chúng ta

thiếu là phẩm chất của một người thành đạt. Giống như viên ngọc càng mài càng

sáng. Phẩm chất của con người nếu không tôi luyện sẽ dần dần thui chột đi. Trong

bản thân mỗi con người chúng ta tiềm tàng những giá trị vô hình mà chúng ta không

biết. Nếu chúng ta biết cách “đánh thức” nó, chúng ta sẽ đạt đến đỉnh vinh quang.

Đôi khi bạn không lựa chọn cũng là một loại lựa chọn. Bạn dừng lại đợi thời

cơ chín muồi để hành động, nhưng bạn lại không biết bao giờ thì thời cơ đến. Và

khi thời cơ đến thì liệu bạn đã hội đủ tất cả các điều kiện? Khi bạn chờ đợi như vậy

bạn có biết rằng thời gian sống trên đời của bạn đang ngắn lại, sự vất vả của gia

đình bạn đang bị kéo dài ra … Khi không hành động chúng ta cũng đang bị mất đi

rất nhiều thứ, vì vậy vừa làm vừa hoàn thiện là lựa chọn tốt nhất. Không biết thì tìm

hiểu cho kĩ rồi hãy làm, chứ không biết mà không làm thì làm sao thành đạt đây?

Có người nói với tôi rằng mở công ty sao khó quá. Ai bảo bạn mở công ty

khi bạn còn thiếu thốn tiền bạc, kinh nghiệm … vậy? Bạn hãy đem sản phẩm mà


25

mình sẽ kinh doanh bán thử xem có bán được không đã. Hãy bán nó bằng mọi cách,

năn nỉ ỉ ôi, chào mời từng người, dầm mưa dãi nắng … xem sao. Quá trình đó chính

là quá trình xâm nhập thực tế, nó giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn trước khi bước

vào “cuộc chiến”. Làm ông chủ thực ra cũng chỉ làm thuê cao cấp mà thôi. Bạn

không có “con mắt” thực tế sao bạn có thể chỉ đạo người khác để thành công đây?

Tòa nhà cao tầng bao giờ cũng bắt đầu từ viên gạch nhỏ. Cuối cùng bạn sống vì cái

mẽ bề ngoài hay những giá trị đích thực?

Có người nói với tôi rằng tôi học hoài vẫn không giỏi. Thực tế bạn có học

thật hay chưa? Nếu bạn học thật bạn có thể không đi chơi trong vòng vài năm, dành

mọi thời gian để chuyên tâm vào học hành không?

Có người nói với tôi rằng sao tôi cứ gặp chuyện đau khổ trong tình yêu hoài.

Chúng ta ai cũng khát khao hạnh phúc, nhưng hãy xem chúng ta làm như thế nào để

đạt được điều ấy. Nhiều người biết sai lầm, biết con đường phía trước bịt lối, nhưng

vẫn cứ cắm đầu đi tới trước. Bạn không thể vứt bỏ những cái tồi tệ để đi con đường

sáng sủa hơn sao? Một khi hoàn cảnh dồn bạn đến bước đường cùng, thì thực tế nó

đang mở ra một cánh cửa khác cho bạn. Không nên ôm giữ khư khư những gì

không nên giữ. Hãy dũng cảm đặt mình vào hoàn cảnh buộc phải tiến xem bạn có

đạt được điều mình muốn không. Nhất định lúc đó bạn sẽ nhận ra rằng nghị lực,

đức hi sinh, niềm khao khát sống có ích … của mỗi con người chính là một nguồn

của cải vô cùng quí báu!


26

NÂNG CAO NĂNG LỰC BẢN THÂN

Hồi còn là sinh viên tôi có đi làm tiếp thị. Mỗi lần đi chào hàng một ai đó là

tôi phải nói rát cả cổ họng. Một ngày chạy hết chỗ này đến chỗ khác tôi cũng chỉ

chào được vài chục người. Trong vài chục người đó thì chỉ có khoảng 10 người mua

hàng của tôi mà thôi. Công việc cực nhọc quá buộc tôi phải suy nghĩ. Trong đầu tôi

cứ vang lên câu hỏi: “Nếu một ngày mình bán được có vài sản phẩm thì làm sao mà

mình giàu nổi?”.

Quả đúng như vậy! Năng lực sản xuất của một người càng giỏi thì thu nhập

của họ càng cao. Mà năng lực của một người cao hay thấp còn phụ thuộc vào sức

lực, trình độ, tố chất cơ thể, tố chất tâm lí, kĩ năng lao động … của họ. Sau nhiều

ngày suy nghĩ tôi đã soạn ra lời rao về sản phẩm của mình. Lời rao đó rất ngắn gọn

nhưng đầy đủ các ý. Sau khi soạn xong tôi đi in và photo ra vài chục bản. Mỗi lần

đến một đám đông nào đó tôi lại phát các tờ giấy ấy cho họ. Trong lúc họ đọc thì tôi

cũng giở sản phẩm cho họ xem. Bằng cách đó, một lúc tôi có thể chào được cả chục

người, và nhờ vậy mà thu nhập được cải thiện rõ rệt.

Khi gia nhập con đường bán hàng chuyên nghiệp, tôi thường xuyên tổ chức

các buổi hội thảo, hội chợ, biểu diễn … Giờ đây tôi không chào một lúc 10 người

nữa mà chào cả trăm, ngàn người. Tôi luôn tâm niệm một câu rằng: “Muốn càng

giàu có thì năng lực làm việc càng phải cao!”. Tôi cho rằng đầu tư căn bản và quan

trọng nhất của người nghèo chính là đầu tư vào năng lực bản thân. Trên con đường

chinh phục giàu có, hạnh phúc, tôi luôn nhắc nhở mình coi trọng công tác này.

Bạn đang nghèo ư? Bạn đang mày mò làm giàu ư? Tôi khuyên bạn phải luôn

luôn suy nghĩ tìm ra cách làm tốt hơn nữa, đừng bao giờ bằng lòng với bản thân.

Đành rằng bạn thiếu kiến thức nên đã không suy nghĩ ra, tầm nhìn hạn hẹp, tất cả

điều đó đều có thể bỏ qua, riêng ý nghĩ hài lòng với bản thân là không thể chấp

nhận được. Tri thức không có giới hạn nên học tập không được ngừng nghỉ. Một

khi bạn toan tính thì người khác cũng toan tính. Bạn cho rằng bạn khôn thì ai là kẻ

dại? Bạn phải tìm ra một giải pháp chu toàn nhất cho con đường của bạn, bạn phải

nghĩ rằng ai cũng thông minh. Thói quen trông đợi vào may mắn, nhận thức nông

cạn rất dễ dẫn đến thất bại.

Tuy nhiên, năng lực của một người không tự dưng mà có được. Nếu bạn

không tập nói trước đám đông thì làm sao bạn có đủ tự tin khi phải đối diện với nó.

Tất cả kĩ năng lao động của con người đều phải trui rèn mới có. Muốn giàu có bạn

phải lao vào rèn luyện những kĩ năng cần thiết thật vững chắc. Hãy suy nghĩ thực tế

và hành động thiết thực nhất để thay đổi số phận, chứ đừng mơ ước viễn vông. Bạn

nói bạn muốn nuôi cá ư? Vậy tôi hỏi bạn tất cả những kĩ thuật và kĩ năng bán hàng

… về cá bạn đã nắm chắc chưa? Tại sao bạn chưa nắm chắc mà bạn lại đi thành lập

công ty? Thật ra bạn đang chạy theo cái danh chứ không phải cái thực. Chỉ có trong

lao động năng lực thật sự của một người mới bộc lộ ra, và chính nó là nhân tố quyết

định thành bại của bản thân người đó! Thành lập công ty có ý nghĩa gì đây khi bạn

chẳng có một tí kĩ năng bán hàng gì cả. Tôi cho rằng đây là nguyên nhân dẫn đến

thất bại của rất nhiều bạn trẻ khi tập tễnh làm giàu. Những gì các bạn học là kiến


27

thức quí báu, nhưng để biến nó thành năng lực của bản thân các bạn phải trải qua

một bước cọ xát với thực tế. Chỉ khi nào bạn có kĩ năng “săn mồi” thành thục, có

kiến thức sâu sắc về thương trường, các bạn mới có thể bước lên vị trí lãnh đạo để

đứng mũi chịu sào. Mỗi cá nhân đều có một tố chất đặc biệt để phát huy sở trường

về lĩnh vực nào đó. Dù lĩnh vực bạn đang đi là gì, dù trong trăm ngàn công việc cần

giải quyết, bạn cũng phải cố tìm ra được thế mạnh của mình để phát huy nó. Điều

đầu tiên mà các bạn muốn tìm hiểu là bản thân mình và hoàn cảnh của mình. Chỉ có

hiểu về bản thân và hoàn cảnh của mình một cách sâu sắc thì các bạn mới phát huy

được tối đa sức mạnh để thành đạt. Nhiều bạn trẻ nói với tôi rằng, khi đi bán hàng

họ nói phải có pháp danh công ty thì họ mới mua hàng, thế là đi thành lập công ty

khi trong tay chỉ có 10 triệu VND. Nhiều bạn trẻ nói với tôi rằng, biết em và anh ta

không hợp nhưng tụi em vẫn cứ làm đám cưới … Ôi các bạn trẻ ơi, một khi không

hiểu khả năng của mình, thì cho dù mọi toan tính của bạn tuyệt vời như thế nào đi

chăng nữa bạn cũng sẽ thất bại. Thất bại vì khả năng không tương thích với thực

tiễn. Nhiều bạn trẻ cứ cho rằng mình giỏi, nhiều bạn trẻ có học vấn rất cao, nhưng

thiếu con mắt thực tế nên đều thất bại.

Cuối cùng làm giàu là một quá trình chúng ta biến năng lực bản thân thành

hàng hóa, chứ không phải cái cách để chứng tỏ ta đây là ông chủ! Thành công đích

thực là thành công so với bản thân mình!


28

TẬP TRUNG SỨC LỰC

Hồi nhỏ tôi có đọc câu chuyện võ thuật nói về cậu bé tốt bụng quyết đấu với

kẻ ác. Về sức lực lẫn công phu thì cậu bé chỉ bằng một nửa so với đối thủ, thế

nhưng bằng sự thông minh của mình cậu đã chiến thắng. Cậu đã áp dụng một

phương pháp tuyệt vời trong suốt trận đấu đó là: Tập trung toàn bộ sức lực để đánh

vào một điểm trên cơ thể đối phương! Với phương pháp đó, thì cho dù đối thủ là

một gã khổng lồ hắn cũng bị hạ gục một cách dễ dàng.

Đó là câu chuyện, nghe ra có vẻ mơ hồ. Thế nhưng trong cuộc sống nhiều

hiện tượng, sự vật áp dụng sách lược trên mà để lại nhiều dấu ấn lớn. Chắc bạn đã

nghe câu “Nước chảy đá mòn”. Nước vốn rất mềm yếu, thế nhưng kiên trì nhỏ vào

một điểm đã khiến đá cũng phải tan.

Các bạn trẻ có tham vọng làm giàu hiện nay đa phần có xuất phát điểm rất

thấp. Các bạn cầm trong tay số vốn nhỏ nhoi, thậm chí không có một đồng, thế

nhưng lại xác định cho mình một mục tiêu quá lớn. Có khát khao là tốt, bởi không

có khát khao thì hành động không mãnh liệt, tuy nhiên khát khao phải đi đôi với

phương pháp đúng thì mới thành công. Các bạn phải biết rằng vốn ít chính là điểm

yếu của các bạn. Một khi các bạn lấy điểm yếu ấy dàn trải ra để thực hiện mục tiêu

quá lớn của mình các bạn sẽ thất bại. Vốn ít cũng như sức yếu thì phải biết tập

trung! Cho dù các bạn có xác định kinh doanh rất nhiều sản phẩm đi chăng nữa, tôi

khuyên các bạn hãy chọn ra một vài sản phẩm chiến lược thời gian đầu. Hãy dồn

hết tâm huyết vào những sản phẩm mang lại nhiều lợi nhuận, tiết kiệm chi phí nhất.

Bằng mọi cách các bạn phải làm cho những sản phẩm chiến lược ấy vượt hơn hẳn

đối thủ cạnh tranh. Không làm được điều này coi như các bạn đã thấy sự sụp đổ.

Hãy hoạch định ngay từ đầu để chi tiêu hợp lí về những vấn đề sau:

+ Công cụ sản xuất. Vốn ít nên tập trung vào chuẩn bị những công cụ cơ bản.

Hãy áp dụng chính sách “hai trong một”, tức là một công cụ có thể làm được nhiều

chức năng. Theo kinh nghiệm của tôi, nhiều công ty khi lâm vào khủng hoảng mới

áp dụng chính sách tiết kiệm. Hãy áp dụng chính sách đó ngay từ đầu. Tôi ví dụ,

thay vì viết một mẩu quảng cáo dài thì hãy viết nó thật ngắn gọn, để trên một tờ

giấy A4 có thể chứa được nhiều mẩu như vậy. Hãy dàn trang in một lần, sau đó đi

photo (chứ không in nữa) rồi lấy kéo cắt ra. Hay thay vì đặt một cái tên doanh

nghiệp quá dài, hãy tiết kiệm chi phí bằng cách đặt nó ngắn lại … Nhiều người rất

sáng tạo bằng cách mua lại những đồ cũ khi khởi nghiệp. Điều này rất tốt, nhưng

hãy chú ý đến độ bền và chất lượng của nó kẻo “lợi bất cập hại”!

+ Nguồn nhân lực. Có những vị trí không thể không mướn người, tuy nhiên

nếu mướn người mà không sinh ra lợi nhuận liền sẽ thâm hụt ngân sách rất lớn.

Chính điều này làm dự án thất bại. Ưu tiên vị trí có thể đem lại ngay lợi nhuận như

vị trí bán hàng, còn những vị trí khác phải cân nhắc thật kĩ. Hãy áp dụng chính sách

trả lương theo sản phẩm, tận dụng các nguồn nhân lực giá rẻ, kêu gọi bạn bè, gia

đình giúp đỡ, hay hợp tác nhân lực với tổ chức nào đó …

+ Chi phí nguyên vật liệu sản xuất. Vì không có nhiều tiền nên thời gian đầu

mua số lượng ít. Chính mua số lượng ít nên phải chịu một mức giá khá cao. Hãy lên


29

kế hoạch cho một giai đoạn phát triển, và mua hẳn một số lượng nhất định nguyên

vật liệu. Tôi ví dụ, muốn mua giấy in. Nếu mua nhiều thì không có tiền, mà mua ít

thì giá thành cao. Hãy lên kế hoạch mua đủ dùng trong 3 tháng đầu xem sao. Một

cách làm khác là có thể tìm kiếm các nhà cung cấp giá rẻ, kết hợp với một nhà kinh

doanh nào đó để cùng mua …

+ Chi phí sản xuất. Ví dụ để làm ra một tấm thiệp giấy phải mất hai giờ, hãy

tìm cách cải tiến để giảm xuống còn một giờ thôi. Hay hàng ngày chạy xe máy mất

3 lít xăng, hãy sắp xếp công việc để ít dùng xe hơn … Nói chung phải lên danh sách

tất cả hoạt động liên quan đến sản xuất, rồi vắt óc ra cải tiến nó để cắt giảm chi phí.

+ Chi phí bán hàng. Để bán được hàng bạn phải quảng cáo, tiếp thị … Nếu

chi phí bán hàng quá lớn sẽ làm cho lợi nhuận thu được nhỏ lại. Hãy tìm ra những

chiến lược bán hàng ít tốn chi phí mà hiệu quả cao nhất. Để làm được điều này chất

xám và mồ hôi phải đổ rất nhiều.

Một khi vốn ít, nguy cơ phá sản rình rập từ mọi phía. Nhà doanh nghiệp giỏi

phải biết hoạch định chính sách tiết kiệm chi phí ngay từ đầu. Vì vậy, ai chỉ nói cái

miệng, không tập thói quen ngồi máy tính, cầm cây bút để tính toán cụ thể có nhiều

nguy cơ thất bại. Dù có giỏi như thế nào đi chăng nữa cũng không thể nhớ hết mọi

việc. Phải tập ghi chép, lưu giữ tin tức để khi phân tích sẽ tập hợp được nhiều thông

tin một lúc. Chỉ có như vậy thì tầm nhìn mới bao quát, giảm thiểu sai sót. Thời buổi

bây giờ ai càng phân tích giỏi, càng chu đáo thì sự nghiệp càng vững chắc! Ai

không làm được việc này thì viễn cảnh thất bại dường như đã hiện ra trước mắt.

Hãy tập hoạch định nếu muốn thành công trên thương trường đầy sóng gió này!


30

BÁN TINH THẦN, CHẤT XÁM

Theo Maslow, về căn bản, nhu cầu của con người được chia làm hai nhóm

chính: Nhu cầu cơ bản (basic needs) và nhu cầu bậc cao (meta needs). Nhu cầu cơ

bản liên quan đến các yếu tố thể lí của con người như mong muốn có đủ thức ăn,

nước uống, được ngủ nghỉ … Những nhu cầu cơ bản này là những nhu cầu để tồn

tại, chính vì vậy họ sẽ đấu tranh nếu thiếu nó. Các nhu cầu cao hơn nhu cầu cơ bản

trên được gọi là nhu cầu bậc cao. Những nhu cầu này bao gồm yếu tố tinh thần như

sự đòi hỏi công bằng, an tâm, vui vẻ, địa vị xã hội, sự tôn trọng, vinh danh với một

cá nhân … Các nhu cầu cơ bản thường được ưu tiên chú ý trước. Với một người bất

kì, nếu thiếu ăn, thiếu uống … họ sẽ không quan tâm đến các nhu cầu về vẻ đẹp, sự

tôn trọng …

Cấu trúc của Tháp nhu cầu có 5 tầng, trong đó những nhu cầu con người

được liệt kê theo thứ bậc hình tháp. Những nhu cầu cơ bản ở phía đáy tháp phải

được thoả mãn trước khi nghĩ đến các nhu cầu cao hơn. Các nhu cầu bậc cao sẽ nảy

sinh và mong muốn được thoả mãn ngày càng mãnh liệt, khi tất cả các nhu cầu cơ

bản ở dưới đáy tháp đã được đáp ứng đầy đủ.

5 tầng trong Tháp nhu cầu của Maslow:

+ Tầng thứ nhất: Các nhu cầu về căn bản nhất thuộc “thể lí” (physiological)

– thức ăn, nước uống, nơi trú ngụ, tình dục, bài tiết, thở, nghỉ ngơi.

+ Tầng thứ hai: Nhu cầu an toàn (safety) – cần có cảm giác yên tâm về an

toàn thân thể, việc làm, gia đình, sức khỏe, tài sản được đảm bảo.

+ Tầng thứ ba: Nhu cầu được giao lưu tình cảm và được trực thuộc

(love/belonging) – muốn được trong một nhóm cộng đồng nào đó, muốn có gia đình

yên ấm, bạn bè thân hữu tin cậy.

+ Tầng thứ tư: Nhu cầu được qúi trọng, kính mến (esteem) – cần có cảm giác

được tôn trọng, kính mến, tin tưởng.

+ Tầng thứ năm: Nhu cầu về tự thể hiện bản thân (self - actualization) –

muốn sáng tạo, được thể hiện khả năng, bản thân, trình diễn mình, có được và được

công nhận là thành đạt.

Trên đây trình bày lí thuyết cơ bản về Tháp nhu cầu của con người. Trong

kinh doanh bạn có thể áp dụng lí thuyết đơn giản hơn như sau:


31

Tôi chia Tháp nhu cầu về hàng hóa thành hai tầng. Tầng thứ nhất là nhu cầu

căn bản thuộc “thể lí”, và tầng thứ hai là nhu cầu thuộc tinh thần, chất xám.

Như các bạn biết, một hàng hóa bao giờ cũng chứa đựng trong bản thân nó

hai giá trị. Giá trị sử dụng và giá trị trao đổi. Nhiệm vụ của nhà kinh doanh là đưa

yếu tố tinh thần, chất xám vào hàng hóa nhằm làm cho hàng hóa của mình có giá trị

trao đổi cao lên. Ví dụ, một sản phẩm có thương hiệu, đạt các chứng nhận … bao

giờ giá cũng cao hơn các sản phẩm cùng loại không có các điều ấy. Dù chỉ là cục

đất, nhưng bạn “thổi” vào nó những giá trị tinh thần, chất xám sẽ làm cho giá trị của

nó tăng lên rất nhiều. Con đường cung cấp sản phẩm thô là con đường lựa chọn của

các nước nghèo. Vì vậy, trong công tác bán hàng nên chú trọng khâu “nêm nếm gia

vị” cho sản phẩm. Khâu này chính là khâu “phù phép” làm cho sản phẩm đạt giá trị

trao đổi cao, và tốc độ lưu thông trên thương trường nhanh hơn. Các doanh nghiệp

mới thành lập bước vào kinh doanh không chú trọng khâu này lắm. Họ cho rằng

mua sản phẩm, hay chế biến sản phẩm xong là bán. Suy nghĩ này hoàn toàn sai lầm.

Tại sao nhiều công ty lớn có những ban bệ nghiên cứu về thị hiếu người tiêu dùng,

thiết kế cách trưng bày sản phẩm, vỏ hộp, màu sắc …? Chúng ta bán hàng không

phải là chúng ta bán giá trị sử dụng của hàng hóa mà chúng ta bán “ý thích” của

người tiêu dùng về nó! Chính cái “ý thích” đó làm nên giá trị trao đổi của hàng hóa.

Tại sao chúng ta phải trả rất nhiều tiền để mua một bức tranh cổ, tại sao chúng ta

phải trả rất nhiều tiền để nghe một bản nhạc hay, tại sao chúng ta phải trả rất nhiều

tiền để được một lời tư vấn …? Những giá trị tinh thần, chất xám không thể cân đo

đong đếm được, và chính điều này là “khe hở” để gom tiền từ khách hàng. Lí thuyết

là vậy, song không phải ai muốn đưa giá trị tinh thần, chất xám vào hàng hóa là đưa.

Để có thể làm được điều đó chúng ta phải có kiến thức sâu sắc về nhiều khía cạnh,

có khả năng sáng tạo, nhạy cảm, tâm hồn phong phú … Những điều này ở đâu ra

nếu không đầu tư học tập, nghiên cứu và có một niềm say mê cực lớn?


32

RÈN LUYỆN SUY NGHĨ SÂU SẮC

Hồi nhỏ tôi là một người rất chậm hiểu. Cùng một vấn đề nhưng bao giờ tôi

cũng tiếp thu lâu hơn người khác. Tôi không hiểu lối tiếp thu ấy có phải là do tôi

kém thông minh không vì khi lắng nghe tôi thường xem xét vấn đề ở nhiều khía

cạnh. Tôi tuyệt đối không tin vào bất cứ điều gì nếu tôi không chứng minh, lí luận,

hoặc ít nhất cũng cảm nhận được. Tôi nhớ có lần khi thầy giáo giảng về giá trị tuyệt

đối, thầy nói là giá trị tuyệt đối của một số A là A (A >0). Khi đó tôi có hỏi thầy là

tại sao phải đưa ra khái niệm về giá trị tuyệt đối. Thầy trả lời tôi rằng đó là khái

niệm người ta đưa ra nhiệm vụ của tôi là phải học thuộc không có thắc mắc lôi thôi.

Tôi không chịu bèn cãi lại thầy nên bị bắt quì gối suốt cả buổi học hôm đó. Khi tôi

bước vào thời sinh viên đi dạy kèm để kiếm tiền đóng học phí, cũng câu hỏi ấy học

sinh đã hỏi tôi. Không những khen học sinh có câu hỏi hay, mà tôi còn giải thích

một cách đầy đủ cho em. Đối với tôi trên đời này bất cứ sự vật, hiện tượng nào cũng

có lí do tồn tại của nó.

Tôi có một thói quen không biết xấu hay tốt đó là làm việc rất minh mẫn vào

ban đêm. Khi mọi người say nồng trong giấc điệp, khi vạn vật chìm trong bóng đêm

là lúc tôi tư duy sâu nhất. Không gian yên tĩnh bao phủ bởi bóng đen đã giúp tôi suy

nghĩ thật sâu sắc. Tôi miên man đuổi theo những ý tưởng, những sáng kiến, phát

minh, kế hoạch, dự án … tưởng chừng như không có điểm dừng. Là người cầu toàn

tôi không chấp nhận sai sót, cho nên cùng một vấn đề tôi luôn phải làm việc đầu óc

gấp nhiều lần người khác. Bạn có tin khi đang ngủ mình cũng có thể suy nghĩ

không? Với tôi điều đó đã xảy ra. Mắt tôi thì vẫn ngủ, trong khi não tôi không

ngừng vận động. Đôi lúc tôi còn biết rất rõ mình đang suy nghĩ gì, và rất nhiều lần

những bế tắc đều được giải quyết trong giấc mơ.

Bác Hồ nói: “Nhân ưu sầu ưu điểm đại!” (Người hay suy nghĩ có ưu điểm

lớn). Và tôi cũng nhận ra điều này. Để có thể biến những suy nghĩ hời hợt của mình

thành tư duy sâu sắc bạn phải rèn luyện liên tục, có phương pháp hẳn hoi chứ không

phải nhồi nhét kiến thức vào đầu, suy nghĩ lung tung là giỏi. Trong khuôn khổ bài

viết nhỏ tôi chưa thể trình bày vấn đề này được, hi vọng sẽ có dịp thực hiện.

Não bộ chúng ta hoạt động giống như một bộ vi xử lí. Để có thể tư duy sâu

chúng ta phải có những điều kiện cơ bản sau đây: Cơ thể phải khỏe mạnh, ăn uống

đủ chất; ngủ đủ giấc; gạt ra khỏi não những “tạp chất” (ưu phiền, tiếng động … (nói

chung là những ảnh hưởng xấu từ bên ngoài)).

Chúng ta không thể nào tư duy sâu được khi đầu óc chúng ta chứa quá nhiều

lo lắng, suy nghĩ lung tung về nhiều thứ, âm thanh xung quanh thì ồn ào, hình ảnh

nhìn thấy thì loạn xạ, cảm giác thì bất an, day dứt … Chỉ khi nào loại bỏ được tất cả

các yếu tố “tạp nham” đó thì ta mới trở nên minh mẫn.

“Nguyên liệu” mà não cần để tư duy chính là khái niệm và thông tin. Trong

quá trình sống ta tiếp thu rất nhiều thứ. Những thứ đó do vô tình hay cố ý, đúng hay

sai đều được các giác quan của ta chuyển về não. Khi não nhận những thông tin đó

não sẽ “nhào nặn” xử lí để đưa ra các khái niệm. Khái niệm đó trong một hoàn cảnh

nhất định nào đó được não mặc định là đúng. Qua thời gian kinh nghiệm sống của


33

con người tăng lên, thì cũng chính là lúc nhận thức của con người về sự vật, hiện

tượng khác đi. Kiến thức về cùng một sự vật, hiện tượng nào đó cứ thế tiếp nối nhau.

Điều tiếp thu sau chồng lên điều tiếp thu trước, cả hai điều tiếp thu ấy sẽ có một

điểm chung. Như vậy khái niệm mà não ta đưa ra trước đây không còn đúng nữa, nó

sẽ đưa ra một khái niệm mới hơn dựa trên những điểm chung đó. Tôi ví dụ, năm 3

tuổi bạn nhìn thấy cái bàn 4 chân, năm 10 tuổi bạn nhìn thấy cái bàn một chân, năm

18 tuổi bạn nhìn thấy cái bàn không có chân, từ quá trình nhận thức đó não bạn sẽ

đưa ra một khái niệm là: Không cần chân cũng có thể làm bàn. Nếu chẳng may bạn

không nắm vững các qui luật suy nghĩ có thể bạn sẽ đưa ra kết luận sai. Đây là điểm

khác biệt giữa người này với người kia khi cùng nhận thức một sự vật, hiện tượng.

Phương pháp mà não dùng để suy nghĩ có rất nhiều. Đôi khi là những phương pháp

thông thường như diễn dịch, qui nạp, chứng minh, giải thích, biện chứng … Dù suy

nghĩ dưới dạng nào đi nữa thì não cũng chỉ dùng có hai “nguyên liệu” là khái niệm

(nghĩa là thông tin đã xử lí) và thông tin (nguồn gốc cũng là các khái niệm ghép

thành). Trong quá trình biến tư duy hời hợt thành hoàn hảo não gặp một khó khăn

vô cùng lớn đó là thiếu thông tin, hay khái niệm về sự vật, hiện tượng nào đó. Ở

những người suy nghĩ sâu sắc người ta sẽ không bao giờ đưa ra kết luận, hay hành

động nếu thiếu thông tin; ngược lại kẻ suy nghĩ hời hợt chỉ cần một chút thông tin là

đã kết luận liền.

Hoạt động tư duy trừu tượng là hoạt động vô cùng cao của não người. Nếu

như ở hoạt động tư duy cụ thể ta có thể đưa ra các kết luật từ những “chứng cứ” xác

thực, thì ngược lại tư duy trừu tượng phải đưa ra các kết luận từ những “chứng cứ”

tưởng tượng. Có nghĩa là quá trình tư duy trừu tượng là tư duy qui luật vận động

của sự vật chứ không phải tư duy ghép nối giữa các sự vật cụ thể với nhau.

Muốn cho quá trình tư duy trừu tượng diễn ra suông sẻ thì phải tập trung cao

độ khi tư duy. Khối lượng thông tin và khái niệm huy động để giải quyết một vấn

đề vô cùng lớn, nếu chẳng may đang “đọc dữ liệu” mà bị gián đoạn thì não phải tư

duy lại từ đầu. Khi não tư duy lại từ đầu thì não sẽ đặt mình vào một hoàn cảnh tư

duy khác, những suy nghĩ hay trước đây nhiều khi không còn nữa. Quá trình não

tiến hành tư duy cũng giống như não đang trải nghiệm một vấn đề nào đó. Nếu như

chưa đi hết con đường mà não đã đưa ra kết luận thì chắc chắn não bị vướng vào lỗi

“tư duy hời hợt”. Bản chất của mọi vấn đề đều có tính hai mặt, cho nên một khi tư

duy hời hợt não sẽ không đưa ra được các biện pháp ngăn ngừa hiệu quả. Và tất

nhiên như vậy thì sẽ mắc phải sai lầm.

Tất cả chúng ta không ai kém thông minh cả, vấn đề là chúng ta chưa biết

cách huy động toàn bộ tâm lực và trí lực cho cùng một vấn đề. Từ xưa đến nay rất

nhiều kinh nghiệm đúc kết từ việc này như: “Nhất nghệ tinh nhất thân vinh”, “Một

nghề cho chín còn hơn chín nghề” …, nhưng thử hỏi có mấy ai biết được sức mạnh

của điều này? Chúng ta quen thói làm việc ôm đồm, chưa làm xong việc này đã làm

việc khác, cái cách làm việc thiếu khoa học đó chỉ sản sinh ra những “sản phẩm” rẻ

tiền. Bạn hiểu thế nào về câu “Tập tiến từng bước vững chắc”? Nếu như bạn muốn

hơn người thì nhất định bạn phải làm việc hiệu quả hơn người. Đã đến lúc bạn cần

nhận thức ra ý nghĩa sâu sắc của câu nói này nếu bạn muốn tiến xa hơn nữa!


34

SỨC MẠNH CỦA TRI THỨC

1. Bạn hai bàn tay trắng ư? Có tri thức có thể làm giàu!

Tôi là một người đặc biệt thích làm giàu. Hồi nhỏ tôi thường hay mong

muốn mình phải làm một cái gì đó để giàu có. Tôi thấy người ta bán cái này mua cái

kia thế là lao vào buôn bán giống họ. Tôi thấy người ta học cái này học cái kia thế

là lao vào bắt chước làm theo. Tôi thấy người ta trở thành ông này bà kia thế là

mong ước mình cũng sẽ là như vậy. Tôi thấy người ta mở công ty thế là nuôi hi

vọng sẽ trở thành giám đốc … Nhưng khi càng lớn tôi nhận thức ra hai điều:

Thứ nhất, hoàn cảnh và năng lực mỗi người đều khác nhau. Chính vì vậy

việc bắt chước làm giống người khác không thể thành công giống họ!

Thứ hai, tôi giả định tôi là một người có đầy đủ phẩm chất để trở thành một

người giàu, vậy nếu không có tiền vốn tôi có thể giàu có không? Có một nguyên tắc

nào để giải quyết khó khăn của tôi không?

Sau nhiều ngày tháng lăn lộn trên thương trường và tìm hiểu trên các phương

tiện thông tin tôi lại nhận thức ra nguyên nhân thất bại chính của hầu hết các nhà

kinh doanh đó là: Không đưa được sản phẩm ra thị trường!

Nhận thức ra điều đó cũng chưa giúp tôi nhiều trong vấn đề giải quyết câu

hỏi trên của mình. Sau nhiều năm tháng bôn ba ở các nước tôi lại nhận thức ra một

điều vô cùng quan trọng nữa đó là: Hầu hết các sản phẩm (kể cả các sản phẩm hiện

đại nhất) đều lấy nguyên liệu từ cuộc sống. Các sản phẩm đó chỉ khác nhau ở chỗ

“nêm nếm” về chất xám, sức lao động mà thôi! Phát hiện ra điều này tôi chợt đặt ra

một câu hỏi: Vậy liệu những nguyên liệu không có giá trị gì trong cuộc sống (như

đất chẳng hạn) có thể trở thành sản phẩm đắt giá được không? Khi hỏi câu hỏi này

tôi đã có lí luận sau đây để giải thích cho mình:

Thật ra bất cứ một vật chất nào tồn tại trên thế gian này đều có hai loại “giá

trị”. Một là “Giá trị sử dụng”, hai là “Giá trị trao đổi”. Để cho một vật có “Giá trị sử

dụng” cao phụ thuộc nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, nhưng vai trò của con

người không thể xem nhẹ. Khi một vật đem ra trao đổi thì vật đó mới có “Giá trị

trao đổi”. “Giá trị trao đổi” có cao hay không cũng phụ thuộc hai yếu tố khách quan

và chủ quan, nhưng con người có thể tác động làm giá trị này thay đổi theo ý mình.

Như vậy có thể kết luận: Con người có thể làm cho một vật không giá trị thành có

giá trị! Nghĩ đến đây tôi mới ồ lên rằng: Vậy để giàu có trong khi không có tiền vốn

tôi phải giải quyết được hai vấn đề của bài toán hóc búa này: Một là, phải biến vật

không giá trị thành giá trị. Hai là, phải đưa được vật đó ra thị trường. Muốn làm

được điều này tôi phải có tri thức rất lớn! Nhưng tri thức đó là tri thức nào?

Tôi đặt giả thuyết tôi muốn biến cục đất sét thành một hàng hóa có giá trị cao.

Thứ nhất, tôi phải hiểu về tính năng của cục đất sét đó, có nghĩa là tôi phải có kiến

thức về khoa học kĩ thuật. Thứ hai, để đưa cục đất sét đó ra thị trường tôi phải có

kiến thức kinh doanh. Nói đến đây có thể có bạn sẽ hỏi tôi nếu có kiến thức mà

không có vốn thì cũng đâu mua thiết bị, dây chuyền sản xuất … được? Làm sao

thực hiện được giấc mơ làm giàu!


35

Ồ, bạn nói có phần khá đúng đó! Nhưng vấn đề mà bài viết trình bày lại

không nằm theo hướng bạn nói. Tôi muốn bàn đến một cách làm giàu phù hợp với

hoàn cảnh và bản thân của mỗi người, không bàn đến cách “làm giàu trong trí tưởng

tượng”. Việc mà bạn không có tiền vốn mà bạn lại đi tưởng tượng ra một cách làm

phi thực tế, cho thấy rằng bạn chẳng có chút kiến thức nào về làm giàu cả. Mục đích

làm giàu phải phù hợp với hoàn cảnh, bản thân; không có tiền vốn thì bạn phải chọn

một trong hai cách: Hoặc là vay vốn, hoặc là tiến từ từ! Không có vốn mà ngồi mơ

mộng và đổ lỗi cho hoàn cảnh là phẩm chất của người nghèo đúng nghĩa. Ai nói

không có tiền vốn thì không kinh doanh bất động sản được? Ai nói không có tiền

vốn là không mua bán máy tính được? Hoạt động kinh doanh là hoạt động mua bán,

nhưng liệu không mua có bán được không? Tri thức dùng làm giàu không phải loạt

tri thức học vẹt trong sách vở, nó là tri thức sâu sắc xuất phát từ thực tiễn và rất

sáng tạo.

Các bạn có thấy trong cuộc sống rất nhiều sản phẩm có giá trị nhưng lại có

nguồn gốc từ vật dụng bỏ đi chưa? Từ những chiếc đĩa CD cho đến những tác phẩm

nghệ thuật giá hàng triệu USD, đâu đâu cũng xuất hiện điều này. Nguồn gốc của

giàu có trước tiên xuất phát từ cuộc sống. Vàng ở đầy rẫy quanh ta, đâu đâu cũng có

vàng nếu bạn biết khám phá nó. Một người có thể lấy khúc củi bỏ đi đẽo thành bức

tượng bán, một người có thể lấy gốc tre bỏ để làm hàng mĩ nghệ, một người có thể

lấy cát pha màu để làm tranh …

Vấn đề là cũng cục đất sét mà sao tôi làm bán giá 5.000 VND trong khi bạn

lại làm bán giá 1.000 VND? Mấu chốt nằm ở kĩ thuật chế tác và cách thức mà tôi

đưa sản phẩm ra thương trường. Với một vỏ trứng vứt đi có người chế tác thành cái

vỏ bóng đèn điện bán giá 500 VND, nhưng lại có người vẽ tranh, làm thơ, thậm chí

viết thư pháp lên đó rồi bán giá rất mắc? Tại sao vậy?

Bạn không có tiền bạn có thể vay tiền cơ mà! Bạn hỏi tôi vay bằng cách nào

ư? Tôi không chỉ được vì mỗi người có hoàn cảnh khác nhau! Bạn không có tiền

bạn vẫn có thể bán hàng cơ mà! Bạn không có tiền bạn vẫn có thể sản xuất cơ mà!

Hãy làm giàu từ những gì đơn giản nhất quanh mình và phù hợp với hoàn cảnh, bản

thân mình! Hãy mạnh dạn dùng đất sét trộn với màu rồi biến nó thành một cái gì đó

đem đi bán thử! Hãy mạnh dạn trồng rau muống trên giàn thành rau sạch rồi đem bỏ

mối! … Bạn sẽ biết được thế nào là sức mạnh của tri thức. Bạn không tin ư? Bạn

không tin cũng phải, vì sức mạnh của tri thức chỉ thể hiện ra khi hành động mà thôi!

2. Bạn muốn thành đạt ư? Tri thức có thể giúp bạn!

Cha tôi hi sinh suốt cuộc đời vì con cái. Ông luôn coi sự thành đạt của chúng

tôi như một niềm vinh dự. Lúc nào ông cũng bắt chúng tôi phải rèn luyện sức khỏe

và học tập không ngừng. Chỉ tiếc là khi chúng tôi thành đạt thì ông cũng không còn.

Tôi bắt tay vào viết bài này khi tôi đã trải qua quá nhiều thăng trầm trong

cuộc sống. Mỗi khắc thời gian trôi qua, mỗi bước chân tôi đi tới luôn thấm đẫm mồ

hôi và nước mắt … Với chí nguyện của cha và lòng khát khao hạnh phúc không cho

phép tôi ngơi nghỉ dù chỉ một phút. Ngay từ nhỏ tôi đã xác định mình phải thành đạt,

và cho đến tận bây giờ tôi mới thấu hiểu thành đạt phải trả giá như thế nào. Nhiều

khi tôi buồn và tử nhủ rằng: Tại sao không bao giờ tôi gặp may mắn, tất cả những

điều gì đến với tôi đều do tôi dày công tạo dựng? Và một câu trả lời rất đơn giản


36

rằng: Tôi là người giàu nghị lực và giỏi. May mắn đến với tất cả mọi người nhưng

dường như rất ít đến với người giàu nghị lực và giỏi. Tại sao vậy? Tại vì chỉ có

trong khó khăn, nghiệt ngã thì người giàu nghị lực và giỏi mới thể hiện được mình,

và chỉ có vượt qua khó khăn, nghiệt ngã thì con người mới thành đạt mà thôi! Từ

khi biết được điều này, khái niệm về may mắn một cách tự nhiên đã không còn tồn

tại trong tôi. Tôi luôn hoàn thiện và chỉ tin vào bản thân mình!

Khái niệm thành đạt đôi khi lạ lẫm đối với nhiều người. Họ chỉ biết đấu tranh

để sinh tồn, để vui thú chứ không có mong muốn cao hơn. Ở một số người khác thì

họ lại coi thành đạt giống như cái bóng của mình, nhìn thấy mà không bao giờ giẫm

được lên nó. Đối với hai loại người này thì thành đạt đều là ảo vọng. Vậy thành đạt

là gì? Thế nào gọi là thành đạt?

Khi bàn đến khái niệm thành đạt phải gắn nó với một con người cụ thể, trong

một hoàn cảnh sống cụ thể. Vì hai người khác nhau, sống trong những điều kiện

khác nhau, nên chúng ta không thể lấy thành đạt của người này so sánh với người

kia. Thành đạt là đạt được một thành quả nào đó do chính ta đặt ra, phù hợp với bản

thân và hoàn cảnh sống. Nhiều người đặt ra một thành quả quá cao, cho nên đối với

họ là chưa thành đạt, nhưng đối với người khác lại là một niềm mơ ước. Mặt khác,

bạn cũng cần phải biết rằng để thành đạt cần nhiều nhân tố chủ quan lẫn khách quan,

không phải lúc nào nỗ lực cũng được đền đáp xứng đáng. Cuộc sống là một tiến

trình chứ không phải là một điểm dừng. Điều quan trọng là bạn đang làm gì chứ

không phải là bạn đạt được gì. Chẳng lẽ phải đạt được mục tiêu đề ra thì bạn mới

sống có ích sao? Bạn có biết trước được ngày mai điều gì xảy ra với mình không?

Ngày hôm nay sức khỏe bạn tốt hơn hôm qua, ngày hôm nay bạn sống tốt hơn hôm

qua, ngày hôm nay bạn trưởng thành hơn hôm qua, ngày hôm nay bạn yêu vợ

thương con hơn hôm qua … Điều đó cho thấy bạn đang đi trên con đường thành đạt.

Thành đạt hiểu như vậy thì ai cũng có thể vươn tới được nếu có đủ sức khỏe, nghị

lực và tri thức!

Để thành đạt cần có tri thức sâu sắc về cuộc sống đó là một điều tất yếu. Tri

thức giúp ta thành đạt là loại tri thức từ cuộc sống thực tiễn, nó luôn được trui rèn

để ngày một sáng hơn.

Muốn thành đạt rất cần thiết chúng ta phải tuân thủ theo các bước sau:

Thứ nhất là nghiên cứu kĩ lưỡng về bản thân và hoàn cảnh sống. Muốn phát

huy hết “công suất” của bản thân mình thì trước tiên bạn phải hiểu thật kĩ về bản

thân, để tố chất của bản thân có thể “phối hợp” với hoàn cảnh sống thì phải hiểu

thêm về hoàn cảnh sống nữa. Bạn không biết bạn thích gì, muốn gì, khát vọng … gì,

bạn không biết điểm mạnh điểm yếu của mình … thì làm sao bạn phấn đấu đây?

Bạn không biết hoàn cảnh mình sống có cái gì, ra sao … thì làm sao bạn khai thác

nó đây? Nếu bỏ qua bước này chưa làm bạn đã thất bại!

Thứ hai là đặt ra mục đích sống. Sau khi nghiên cứu kĩ bản thân và hoàn

cảnh sống bạn phải đặt ra mục đích phù hợp với nó. Trong quá trình thực hiện cũng

cần phải linh động điều chỉnh mục đích để thích ứng với những biến đổi xảy ra

hàng ngày. Không có mục đích sống giống như cánh bèo, mặc gió hay nước đưa đi

đâu thì đưa. Thiếu bước này phải khẳng định rằng chắc chắn bạn sẽ thất bại!


37

Thứ ba là chuẩn bị về sức khỏe, nghị lực, tri thức … Muốn thành đạt trong

lĩnh vực nào thì phải chuẩn bị các “nguyên liệu” thích hợp với lĩnh vực đó. Không

chuẩn bị kĩ mà lao vào làm luôn thì kết quả đạt được sẽ rất thấp, không nói là gần

như không. Hiện nay rất nhiều người đều muốn làm giàu, nhưng chỉ có vài người

thành đạt do biết cách chuẩn bị. Cách mạng thành công hay không nằm phần lớn ở

khâu chuẩn bị. Có thể nói khâu chuẩn bị giữ vai trò quyết định mọi thắng lợi!

Và cuối cùng là trong quá trình thực hiện phải luôn luôn nỗ lực hoàn thiện

bản thân. Cuộc sống thì luôn thay đổi, đường đời thì lắm chông gai, hiểm trở … nếu

không nỗ lực hoàn thiện bản thân sao có thể đạt được mục đích? Cần phải sáng tạo.

Hãy tập suy nghĩ kĩ, thực tế, làm việc chăm chỉ, cẩn thận, nhạy bén nắm bắt các cơ

hội … thì mới đạt đến bến bờ thành công.

Trong bốn bước thực hiện trên thì tri thức luôn giữ một vai trò rất quan trọng.

Không có tri thức bạn sẽ không biết mình phải bắt đầu từ đâu.

Trước tiên bạn phải “muốn”, sau đó mới đi tìm “chìa khóa” để mở tung các

cánh cửa đó. “Chìa khóa” thành đạt chính là tri thức!

3. Bạn muốn hạnh phúc ư? Tri thức giữ một vai trò rất quan trọng!

Mục đích riêng mà chúng ta đặt ra tuy khác nhau, nhưng mục đích chung thì

chỉ có một, đó là sống sao để mình cảm thấy hạnh phúc thì thôi. Để có hạnh phúc

ngoài những điều kiện căn bản khách quan và chủ quan (như sức khỏe, nghị lực …),

chúng ta cần phải có tri thức. Ai cũng muốn hạnh phúc, song cách làm sai do nhận

thức kém đã làm cho chúng ta không thể đạt được mục đích. Trước tiên muốn hạnh

phúc bạn phải định nghĩa được nó, sau đó mới đi xác định một lối sống đúng để đạt

mục đích mình đề ra.

Tri thức có 3 chức năng chính giúp bạn có thể đạt được hạnh phúc:

+ Chức năng thứ nhất là nhận thức. Có tri thức bạn có thể nhận biết được đâu

là đúng, đâu là sai, đâu là đủ để dừng và đâu là thiếu để thêm …

Hồi còn nhỏ tôi chưa biết được việc kiếm ra đồng tiền khó đến mức nào. Tôi

nhận những đồng tiền từ tay cha mẹ tiêu xài, mà không thể hình dung ra được đằng

sau đồng tiền ấy là cái gì. Một ngày kia tôi được cha cho đi theo coi cha làm việc.

Nhìn cha phải căng thẳng, vất vả, đắng cay như thế nào để có đồng tiền tôi đã thấu

hiểu sâu sắc hơn giá trị của nó. Đó chỉ là một ví dụ nhỏ về ích lợi của tri thức.

Trong lĩnh vực tình yêu cũng vậy. Nhiều bạn trẻ khi bước vào yêu không hề

biết yêu như thế nào cho đúng. Một người con gái tuổi mới đôi mươi gặp một người

đàn ông thấy hợp nhãn đã xao xuyến, tương tư …, không hề quan tâm người đàn

ông đó có gia đình chưa hay là người thế nào. Tình yêu lâu bền đâu phải bắt nguồn

từ những cảm giác như vậy. Nó còn cần rất nhiều thứ để tồn tại theo tháng năm.

Vậy mà … Bạn khóc ư? Bạn đau khổ ư? Bạn tuyệt vọng ư? Thường chúng ta sẽ

nhận thức ra điều cần làm sau khi đã trả một giá khá đắt. Tại sao vậy? Tại bạn sống

vô trách nhiệm với bản thân và thiếu tri thức về tình yêu chứ sao nữa!

Nhiều người giống như những bông hoa ngạt ngào hương sắc, chúng ta chỉ

có thể ngắm nhìn mà không thể nào sở hữu được. Niềm hạnh phúc ngọt ngào lại

nằm ở những điều bình dị, giản đơn! Những bông cúc dại, những cây cỏ lau …

hương đồng gió nội ấy vậy mà làm cho tâm hồn ta thanh thản. Cuộc đời là một hành


38

trình, không phải những giây phút thoáng qua. Bạn liệu có đủ sức để sống mãi với

những quay cuồng vật chất, hào quang đó. Ôi! Ai mà hiểu những triết lí này nhỉ!

+ Chức năng thứ hai là thấu hiểu, cảm nhận, cảm thông … Tri thức phong

phú và sâu sắc về cuộc sống sẽ cho ta một tâm hồn rất nhạy cảm. Đây có thể nói là

báu vật vô giá mà không phải ai cũng may mắn có được.

Mỗi khi nhận những đồng tiền từ cha để đóng học phí, tôi cảm thấy mình

phải có trách nhiệm sống xứng đáng với những gì cha dày công. Đồng tiền vốn

không có hồn nhưng bằng sự thấu hiểu, cảm thông sâu sắc, tôi đã yêu cha thật nhiều.

Ngày cha mất, tôi khóc rất ít, nhưng hình ảnh của cha không bao giờ phai nhòa

trong tâm trí. Tôi sẽ biến những tình cảm mà cha dành cho mình thành sức mạnh để

làm bằng được những gì cha hằng kì vọng.

Để đời mình thật sự có hạnh phúc trong tình yêu tôi đã đưa ra thật nhiều

nguyên tắc sống: Nào là chỉ yêu người nào sau khi tìm hiểu thật kĩ và hợp với chuẩn

mực của mình, nào là yêu trọn vẹn và sống trọn vẹn với một người thôi, nào là luôn

coi người bạn đời như một người bạn vào sinh ra tử và mình phải hi sinh nhiều hơn

cho người ấy, nào là tất cả đều đặt lên bàn khi có những mâu thuẫn và khó khăn

không thể giải quyết được … Rất nhiều nguyên tắc.

Để mình thật sự thành công trong sự nghiệp tôi cũng đưa ra vô số cách làm:

Nào là phải nghiên cứu kĩ trước khi làm; đề ra kế hoạch và phải nỗ lực hết mình để

đạt được kế hoạch đó; phải chuẩn bị kĩ lưỡng; phải sáng tạo; suy nghĩ thực tế, sâu

sắc; làm việc cẩn thận, siêng năng; nhạy bén nắm bắt cơ hội; coi tất cả mọi người

đều là người giỏi … Rất nhiều nguyên tắc.

Những nguyên tắc ấy đều bắt nguồn từ việc nhận thức đúng đắn về bản thân,

thế giới xung quanh. Vì vậy không phải ngẫu nhiên mà ngày hôm nay tôi đang lần

lượt chiếm lĩnh các mục tiêu của đời mình. Tôi thật sự cảm thấy hạnh phúc!

+ Chức năng thứ ba là điều chỉnh hành động. “Nhân vô thập toàn”, mỗi bản

thân chúng ta luôn luôn có rất nhiều điều cần phải hoàn thiện. Bạn suy nghĩ, hành

động sai điều đó có thể chấp nhận, nhưng bạn không chịu học hỏi, rèn luyện để sửa

cái sai đó thì thật đáng trách. Cuộc sống là một cuộc ganh đua quyết liệt. Người

kém cỏi thì phải chấp nhận tụt lại phía sau. Khoác lên mình cái áo “người” nhưng

chúng ta vẫn mang tính “con” nhiều hơn. Bạn nói cuộc sống không công bằng ư?

Bất công vẫn luôn tồn tại, vì vậy bạn phải có cách làm của mình để đạt được mục

đích. Nhận thức không sâu sắc khó lòng đạt được điều bạn muốn.

Tôi có một thói quen dù trong tận cùng bất hạnh, khó khăn tôi vẫn đầu tư cho

hạnh phúc tương lai của mình. Tôi nhớ có những tháng năm tôi rất nghèo, vậy mà

tháng nào tôi cũng trích ra một khoản tiền để giúp đỡ người khác. Nhờ những khoản

tiền nhỏ nhoi đó tôi đã giúp được biết bao nhiêu người, và cũng nhờ họ mà tôi có

ngày hôm nay.

Tại sao cũng sống trên đời mà người này lại được hạnh phúc trong khi người

kia lại đau khổ? Tại sao cũng sống trên đời mà người này không bao giờ hết việc

làm còn người kia thì rỗi rãi? Tại sao sống trên đời mà người này không có thời

gian để buồn trong khi người kia thì cứ than van, oán trách?

Bạn hãy một lần hỏi mình những câu hỏi đó và nghiền ngẫm trả lời. Nếu suy

nghĩ hoài mà vẫn chưa trả lời được thì đó là do bạn thiếu tri thức về cuộc sống đó!


39

Ý THỨC VỀ THỜI GIAN

Muốn trở thành người giàu có và hạnh phúc bạn phải ý thức về thời gian!

Tôi có một thói quen là xem giờ. Lúc nào tôi cũng muốn biết bây giờ là mấy

giờ rồi. Hồi còn nhỏ tôi đã có một ý thức rất rõ ràng về thời gian. Lúc nào tôi cũng

nghĩ mình chỉ sống được có một lần ở trên đời, và cuộc đời mình chỉ khoảng 60

năm mà thôi. Khi làm hay giao ai bất cứ việc gì tôi cũng hỏi việc đó mất bao lâu

mới hoàn thành. Và để cho mình sống trên đời thật sự có ý nghĩa tôi đã đưa ra một

số biện pháp sau:

+ Trước khi làm bất cứ điều gì phải lập ra một kế hoạch cụ thể. Trong kế

hoạch này không chỉ trình bày các phương pháp làm, mà còn phân bổ, dự tính thời

gian phải bỏ ra cho điều đó. Khi một kế hoạch không thực hiện đúng tiến độ đưa ra,

tôi cảm thấy vô cùng khó chịu, nếu là lỗi của tôi thì tôi sẽ buồn thật nhiều và tìm

mọi cách khắc phục nó.

+ Tôi luôn phát huy hết tất cả trí tuệ, tinh thần sáng tạo, phẩm chất, thể chất

thậm chí cả vốn liếng của mình chỉ để làm nhanh hơn một việc nào đó.

+ Tôi là một người vô cùng cầu toàn. Phương châm sống của tôi là phải hạn

chế sai sót ở mức thấp nhất.

+ Tôi tuyệt đối không làm những việc không đem lại nhiều lợi ích cho mình

và cho mọi người. Để việc mình làm có hiệu quả tôi ưu tiên đầu tư vào những việc

có tác động kép, nghĩa là đầu tư vào việc nào mà từ việc đó sẽ tạo ra một phản ứng

dây chuyền. Việc đầu tư như vậy quả là không dễ dàng, nhưng vì lúc nào cũng chú

tâm suy nghĩ về điều này nên tôi thấy năng lực đầu tư của tôi ngày càng tiến bộ.

Nếu bạn nào có một tấm lòng yêu thương mình, yêu thương con người vô bờ

bến, các bạn sẽ thấu hiểu hết được ý nghĩa của thời gian. Thời gian là một tài

nguyên vô cùng quí báu, đối với mọi người thì thời gian là công bằng và có giới hạn.

Có bao giờ bạn tự hỏi: “Tại sao cũng là con người mà người này lại sống có ích hơn

người kia chưa? Chỉ khi nào thời gian đã qua đi, chỉ còn 5 phút nữa thôi là từ giã

cõi đời, thì bạn mới thấm thía hết ý nghĩa của bài học vô giá này.

Mọi hành động của chúng ta đều bắt nguồn từ ý thức. Trước tiên chúng ta

phải có ý thức rõ ràng về thời gian, khát khao sống có ích thì chúng ta mới hành

động đúng được. Ý thức con người vô cùng quan trọng là vậy. Người nào ý thức

càng cao thì giàu có và hạnh phúc càng nhiều.

Tại sao chúng ta nghèo ư? Bởi vì chúng ta không biết tận dụng thời gian

sống trên đời vào việc có ích và hiệu quả. Tại sao chúng ta không hạnh phúc ư? Tại

những năm tháng ấy chúng ta đã sống vô trách nhiệm với bản thân và người ấy.

Bạn nào đang nghèo khó, đang kém cỏi, đang bất hạnh, hãy áp dụng thử bốn

biện pháp trên của tôi ngay lập tức xem cuộc đời có thay đổi không biết liền à!

Đừng ngồi lê đôi mách mà hãy làm việc có mục đích, có kế hoạch!

Đừng đọc sách và xem những bộ phim vô bổ, đừng chơi game quá độ, đừng

nhậu nhẹt bê tha, đừng cờ bạc, đua xe, chơi bời đàn đúm …

Hãy chơi với những người bạn tốt, hãy yêu người đứng đắn, thật lòng …


40

Hãy đọc những sách hay, học những gì có ích, lao động chăm chỉ, du lịch

học hỏi, giúp ích cộng đồng …

Hãy đứng lên làm chỗ dựa cho người khác, tìm cách khắc phục nỗi đau vừa

xảy ra …

Có một lần tôi đến cửa hàng của bạn chơi. Thấy mỗi lần khách vào cửa hàng

của anh ta lại hỏi cái này giá bao nhiêu, cái kia giá bao nhiêu tôi mới nói anh ta:

“Tại sao anh không làm bảng giá dán lên hàng hóa để khỏi phải trả lời khách mất

thời gian?”. Nhờ một ý kiến nhỏ của tôi mà anh ta đã tiết kiệm biết bao nhiêu thời

gian trong ngày …

Đất nước ta còn nghèo, dân ta còn khổ, gia đình chúng ta còn đang phải chật

vật mưu sinh, tại sao bạn không suy nghĩ ra thật nhiều cách để làm cho công việc

hiệu quả hơn, cải thiện đời sống của mọi người. Bạn phải luôn hỏi mình rằng: “Liệu

việc đó có thể làm nhanh hơn được không?”. Tại sao chúng ta phải quanh năm suốt

tháng làm hoài một năng suất như vậy? Bạn băm thịt bằng một con dao, tại sao bạn

không băm nó bằng hai con dao? Bạn băm thịt bằng hai con dao, tại sao bạn không

bỏ nó vào máy xay cho nhanh hơn nữa? … Cần gì dao to búa lớn, chỉ cần thấy điều

gì cải tiến cho công việc nhanh hơn là thực hiện ngay. Nếu dân ta ai cũng nghĩ được

như vậy thì chả mấy đất nước ta hùng mạnh!

Tại sao phải đợi đến ngày sinh nhật của mẹ, của vợ mới mua quà nhỉ? Hãy

mua ngay lập tức nếu bạn có thể. Quà cáp đâu cần phải có nhiều tiền mới thực hiện

được. Hãy mua cho mẹ chiếc khăn choàng, vợ một đôi tất tay, dành cho con một

giờ kể chuyện … Tất cả những điều tưởng như nhỏ nhặt ấy lại làm nên hạnh phúc.

Hạnh phúc vô ngần vì bạn đã biết dành thời gian cho những người bạn yêu thương!


41

LÀM CHỦ VÀ LÀM THUÊ

Tôi không có duyên với làm thợ. Tốt nghiệp đại học ra trường tôi trúng tuyển

vào một công ty sản xuất về bo mạch in. Được đề cử làm nhóm trưởng tôi hăng hái

lao vào cống hiến hết mình. Thấy bất cứ vướng mắc nào trong công việc tôi đều đưa

ra ý kiến để cải tiến nó. Nhưng hình như ông xếp của tôi chỉ thích người phục tùng,

ông ta bác bỏ tất cả những gì tôi đưa ra. Làm được vài năm tôi chán nản quá nộp

đơn xin nghỉ việc.

Vào công ty mới với cương vị quản lí tôi đề nghị với giám đốc cải tiến dây

chuyền sản xuất vốn còn nhiều bất cập. Trợn tròn mắt nhìn tôi ông giám đốc nói:

“ Em là người mới vào sao không chịu học hỏi mà lại đưa ra ý kiến?”. Tôi nghĩ

giám đốc không hiểu thiện ý của mình nên tìm mọi cách để trình bày, thế nhưng

ông ta đã khước từ mọi đề nghị của tôi. Không thể làm việc dưới tay người không

biết trọng dụng mình, một lần nữa tôi lại ra đi.

Trải qua hơn chục công ty, ở nhiều cương vị, đi đến đâu tôi cũng tìm cách

phát huy khả năng của mình, nhưng cuối cùng đành tuyệt vọng bởi có rất nhiều

người kiến thức thấp kém và hẹp hòi, thế là cuối cùng tôi quyết định ra làm riêng.

Thú thật với bạn từ nhỏ đến lớn tôi chưa từng quan trọng bằng cấp. Học bất

cứ điều gì tôi chỉ chú tâm phát triển năng lực thật sự của mình. Phải chăng cũng

chính vì điều đó mà tôi luôn lận đận trong thi cử. Nhiều người tôi dạy đều có bằng

cấp hơn tôi. Tôi không đánh giá con người qua bằng cấp, tôi chỉ phục khi lời nói và

hành động của họ song hành mà thôi.

Trái với tôi là một anh bạn. Anh ta nói muốn làm chủ phải bắt đầu từ làm

thuê trước. Nghe có vẻ anh ta có chí làm chủ, thế nhưng dõi theo anh ta một thời

gian tôi thấy không phải vậy. Anh ta rất sợ mất việc nên không dám nghỉ lo cho

việc làm ăn riêng. Anh ta cứ sợ rời công ty ra là anh ta chết đói. Ngoài giờ làm việc

anh ta còn đi học thêm để lấy rất nhiều bằng cấp. Tôi hỏi anh ta học làm chi vậy, thì

anh ta trả lời càng nhiều bằng cấp càng lương cao.

Mỗi chúng ta sinh ra có một năng lực đặc biệt về một lĩnh vực nào đấy. Khi

phải đối diện với cuộc sống khó khăn bản năng trong mỗi con người sẽ bộc lộ ra.

Cái cách mà chúng ta bộc lộ cho thấy chúng ta sẽ trở thành con người như thế nào.

Bạn sợ mất việc ư? Bạn luôn đầu tư đánh bóng mình ư? Bạn sợ ra làm ăn

riêng sẽ thất bại ư? … Tất cả điều đó cho thấy bạn là một người làm thuê chân

chính. Người có chí hướng, bản lĩnh làm chủ thích độc lập trong công việc, luôn

luôn tìm cách khẳng định mình, vươn đến những giá trị đích thực, muốn biến người

khác thành công cụ để mình sử dụng (vì người làm chủ không phải cái gì cũng nhồi

nhét vào đầu), và đặc biệt không sợ thất bại. Tính cách của người có chí hướng làm

chủ có rất nhiều song đó là những tính cách cơ bản.

Bạn phải biết rằng thời gian thì có hạn, khi bạn làm cái này bạn không thể

làm được cái khác. Bạn nói rằng nghỉ việc thì lấy gì ăn mà làm riêng hả? Bài viết

này không dành cho những người thích làm thuê, cho nên những câu hỏi như vậy

tôi không trả lời. Một khi đã quyết định nghỉ, một khi đã quyết tâm phải thành đạt

bằng được thì bất cứ cay đắng, gian truân nào cũng phải đương đầu. Khi bạn đã đặt


42

mình vào bước đường cùng thì bạn chỉ còn một con đường là đi tới trước. Bạn hỏi

tôi bằng cách nào ư? Hãy đặt bạn vào vị thế như vậy đi khi đó bản năng sẽ mách

bảo cho bạn biết bạn phải làm như thế nào. Chính vì vậy người xưa mới có câu “Có

chí làm quan, có gan làm giàu”! Để thành công không phải ngồi đó mơ mộng là

được, sức mạnh chỉ thể hiện ra khi hành động mà thôi! Muốn thành đại nghiệp phải

có chí lớn, muốn giàu có phải có dũng khí. Có người buông phao sẽ biết bơi, nhưng

cũng có người chết đuối. Tôi hỏi bạn có sợ chết không? Bạn nói làm chủ đâu cần

một ý chí lớn như vậy. Tôi cười và nói rằng: Chính vì vậy mà không phải ai cũng

làm chủ được!


43

CON MẮT CỦA NGƯỜI LÀM GIÀU

Giấc mơ làm giàu đã có từ rất lâu đời. Xã hội loài người càng phát triển càng

làm cho nhu cầu của con người tăng cao. Chúng ta hết tham vọng, khát khao, mong

ước … cái này đến cái khác. Mặc dù không hẳn có tiền là có tất cả, song tiền bạc

giữ một vai trò quan trọng trong việc thực hiện các ước mơ của cuộc đời. Chính vì

vậy cần có tiền! Quan điểm này tôi không phủ nhận, vấn đề là các bạn kiếm tiền

như thế nào mà thôi!

Chúng ta kiếm tiền để phục vụ cho cuộc sống của mình, ấy vậy mà nhiều kẻ

mất hết gia đình, anh em, vợ/chồng … khi giàu có. Họ bán rẻ tất cả những thứ được

coi là thiêng liêng, cao quí nhất của con người chỉ vì đồng tiền. Họ tiêu xài phung

phí, chơi bời phóng đãng, vênh mặt khinh đời … để cuối cùng họ ngậm ngùi, chua

chát mình họ. Đồng tiền giống như con dao giết người hàng loạt, chỉ với 5.000

VND bạn có thể cứu một mạng người, làm nhiều việc có ích, nhưng có khi vài tỉ

VND cũng không thể mua nổi một cuộc hẹn hò. Giàu có chân chính nằm trong tri

thức, tâm hồn của người thực hiện, chứ không phải cái vỏ bề ngoài. Nhà cao cửa

rộng ư? Xe hơi sang trọng ư? Quần áo diêm dúa ư? Tất cả để làm gì chứ? Cuối cùng

thì câu hỏi “Để làm gì?” cũng vang lên. Đó là mục đích cuối cùng và duy nhất của

mỗi chúng ta. Giàu có sẽ không đi đôi với bất hạnh nếu các bạn không biến mình

thành nô lệ của đồng tiền!

Hiện nay trào lưu làm giàu đang nở rộ như hoa trong giới trẻ. Nhà nhà làm

giàu, người người làm giàu, và tôi tự hỏi trong số đó có mấy người thành công thật

sự? Làm giàu chứ không phải kiếm sống cho nên không biết cách thì chỉ vật lộn

mưu sinh. Muốn trở thành người giàu có thật sự bạn phải học cách làm giàu một

cách bài bản, khoa học, chân chính!

Thứ nhất, phải có tầm nhìn!

Muốn đi hết con đường nào đó, ít ra bạn cũng ngước mặt lên nhìn con đường

đó một lần. Cúi gầm mặt xuống bước đi là hành động của kẻ thiếu khôn ngoan!

Hồi nhỏ tôi và lũ trẻ trong xóm hay hát bài hát: “Con kiến mà leo cành đa leo

phải cành cụt leo ra leo vào, con kiến mà leo cành đào leo phải cành cụt leo vào leo

ra”. Ông bà ta thì có câu: “Ai giàu ba họ ai khó ba đời?”. Bạn không phải là con

kiến đúng không? Bạn hoàn toàn có thể nhìn được đâu là “cành cụt” cơ mà! Bất cứ

lĩnh vực nào cũng có lúc suy thoái và khủng hoảng, vì vậy ông bà ta mới dám khẳng

định chắc như đinh đóng cột “Ai giàu ba họ ai khó ba đời?”. Dù không thể nhìn

sang đến đời con cháu, thì chí ít bạn cũng nhìn hết cuộc đời của mình!

Không giống như việc chọn cha mẹ, tất cả chúng ta đều có thể chọn cho

mình một con đường để theo đuổi. Bạn chọn đường sai, không những bạn thất bại

mà còn rất cay đắng. Đất nước muốn phát triển phần lớn là nhờ những chính sách vĩ

mô. Vì vậy vai trò của người hoạch định chiến lược vô cùng quan trọng. Muốn chọn

đúng con đường bạn phải có nhiều tri thức sâu sắc về bản thân, ngoại cảnh, dự đoán

được xu hướng vận động của xã hội, của vật chất. Nếu là một đất nước thì “bản

thân” ở đây chính là “hoàn cảnh đất nước”, còn “ngoại cảnh” chính là “môi trường

quốc tế”. Ba yếu tố này mà hiểu sai thì việc định hướng đi sai là điều tất yếu!


44

Nhiều bạn coi thường những gì tôi nói ở trên, nhưng không biết rằng đây là

những yếu tố quyết định thành bại. Nhiều bạn mướn tôi hoạch định con đường phát

triển, tôi hỏi bạn ấy có thể trả bao nhiêu tiền? Nếu bạn đủ tri thức để hiểu ra điều

này là chân lí, trong trường hợp nào đó tôi có thể tặng không bạn, nhưng nếu bạn

không hiểu ra thì cuộc đời bạn cũng giống như con kiến mà thôi! Bò qua bò lại, bò

tới bò lui không biết bò đi đâu. Một khi có định hướng đúng, cơ hội sẽ ào đến như

thác đổ, tôi sợ làm đêm làm ngày cũng không đủ cho bạn cảm thấy thỏa mãn. Lao

động không chỉ đem đến cho chúng ta của cải vật chất, mà còn đem đến cho chúng

ta nhiều giá trị tinh thần vô giá. Cuộc đời sẽ rất ngắn nếu có định hướng đúng!

Có một bạn sinh viên được tôi hướng dẫn làm một dự án, khi anh ta đặt địa

chỉ mail cho công ty lại lấy tên anh ta, khi đó tôi mới hỏi: Nếu mai mốt khách hàng

hỏi địa chỉ mail đó có ý nghĩa gì thì bạn trả lời như thế nào? Nếu mai mốt người

liên hệ với khách hàng là nhân viên của bạn, thì anh ta có cảm thấy khó chịu khi

liên hệ với khách qua tên bạn không? … Nếu mai mốt bạn chết đi con bạn sẽ tiếp

quản công ty thì vẫn dùng mail đó à? … Làm giàu là làm đại nghiệp, không phải

chuyện của một cá nhân, lấy tri thức hẹp hòi ra để hoạch định con đường phát triển

cho một công ty là thiển cận. Thất bại dường như chắc chắn xảy ra!

Một cửa tiệm kia bán cháo vịt rất nổi tiếng. Công việc làm ăn suôn sẻ đến

nỗi chủ cửa tiệm không quan tâm đến việc thiết lập mạng lưới cung cấp vịt, chú ý

các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, đăng kí thương hiệu …, thế rồi đùng một

cái dịch cúm gia cầm xảy ra. Bây giờ ghé lại tôi thấy cửa tiệm ấy đóng cửa im ỉm.

Nhu cầu đi lại của người dân đang tăng cao, làm cho nhiều người tính đến

việc kinh doanh ngành vận chuyển. Nhiều hãng máy bay, xe buýt, thậm chí tàu điện

… ra đời. Họ không lường trước được mối đan xen lợi ích khi có quá nhiều hãng

cạnh tranh với nhau, họ không nhìn thấy được xu hướng qui hoạch đất nước, họ

không dự đoán được nguồn năng lượng cung cấp, nền kinh tế thế giới, họ không thể

tính toán chi phí bán hàng … và thế là thất bại! Thất bại nhỏ thì tiêu vốn, thất bại

lớn thì đi tù, thất bại thảm hại làm ảnh hưởng đời sống biết bao nhiêu người!

Đất nước ta đang phát triển. Điều này là hiển nhiên ai cũng biết. Ra đường ta

gặp rất nhiều cảnh nhức mắt, nào là đào đường, kẹt xe, dây điện giăng ngang giăng

dọc … Ai cũng la lối, báo chí thì bức xúc, dân tình thì khốn khổ …, nhưng mấy ai

biết nguyên nhân từ đâu ra. Các bạn thử đi một vòng các nước Châu Âu xem hệ

thống ống cống của người ta như thế nào, khi sửa có cần đào lên như vậy không? …

Người lãnh đạo thiếu tầm nhìn, giống như con tàu không bánh lái, bất giác đâm phải

đá ngầm thì số phận phụ thuộc vào may mắn mà thôi! Lối giáo dục giáo điều, tâm lí

chạy theo bằng cấp, tư tưởng duy ý chí, bảo thủ, gia trưởng … đã sản sinh ra những

người tồi. Chúng ta không thiếu những người học vị cao, chúng ta không thiếu

những ngành mũi nhọn …, thế nhưng khi làm đều phải nhờ cậy, nhập khẩu từ nước

ngoài. Đất nước ta thiếu trầm trọng những con người biết hoạch định chính sách

phát triển, những người giỏi thật sự. Nhìn sang các nước như Thái Lan, Nhật Bản

… thấy mọi điều kiện họ đều thua ta, ấy vậy mà tại sao họ giàu có hơn ta? Bạn nào

có dịp sang Nhật một lần mới hay những điều tôi nói là chính xác, từ tài nguyên,

con người phải nói rằng Nhật không thể nào so sánh được với Việt Nam, vậy do

đâu? Ai cũng bảo nước Nhật nhiều xe hơi, họ sản xuất xe hơi như sản xuất kẹo, mà


45

không biết rằng nếu sống ở Nhật không có xe hơi thì chỉ có chết mà thôi! Thời tiết

thì khắc nghiệt, tài nguyên thì không có, bạn chỉ còn cách phát triển giao thương,

sản xuất công nghệ cao. Nếu không có xe hơi, không có các nhà máy thì họ phải

làm gì? Con đường phát triển này ai tìm ra cho nước Nhật nếu không phải là những

người lãnh đạo cấp cao? Còn Việt Nam …? Nghe những gì tôi nói bạn buồn ư, thất

vọng ư? Bạn đừng có như vậy, bởi bạn cũng là một tế bào của đất nước! Nếu có tài

năng hãy đứng ra làm những việc thiết thực để thay đổi đất nước ngay đi. Thái độ

chỉ phê phán là một thái độ sai cần phải được loại bỏ.

Thứ hai, phải có kế hoạch!

Nhìn thấy con đường rồi, vấn đề tiếp theo là lập kế hoạch. Xây dựng bản kế

hoạch chi tiết giúp bạn nắm bắt, dự đoán cụ thể hơn những gì bạn phải phân bổ,

phân bổ như thế nào cho hợp lí để đạt được tiến độ đề ra. Thực hiện những cái gì,

cái nào thực hiện trước, cái nào thực hiện sau, thực hiện như thế nào, với thời lượng

ra sao … tất cả phải thể hiện trong bản kế hoạch của bạn. Bản kế hoạch giống như

cuốn sách hướng dẫn, dàn ý, bản đồ … cho công việc. Thiếu nó bạn sẽ nhớ trước

quên sau, làm lung tung beng … và cuối cùng đi lạc hướng. Con đường ngắn nhất

luôn là đường thẳng. Bản kế hoạch còn giúp bạn tập trung tốt nhất khả năng, nguồn

lực mà bạn có để công việc đạt kết quả cao nhất. Bản kế hoạch là lời tuyên bố đanh

thép của những người muốn thành đạt thật sự!

Trong mỗi chuyến đi chơi xa tôi hay phát cho mọi người một tờ giấy copy

ghi đầy đủ những việc phải chuẩn bị, sẽ làm, sự phân bổ thời gian, tiền bạc … cho

chuyến đi chơi ấy, chính việc làm đó đã lôi kéo được sự đồng tình, góp ý của mọi

người. Việc làm tuy nhỏ nhưng hiệu quả lại cao. Nhiệm vụ nặng nề này người đứng

đầu phải chịu trách nhiệm!

Thứ ba, phải chuẩn bị kĩ lưỡng!

Muốn ăn quả thì phải trồng cây, muốn đi mưa phải mặc áo mưa … đó là một

phản xạ rất tự nhiên, ấy vậy mà nhiều người không hiểu điều đơn giản này!

Bạn muốn thành nhà thơ khi năng lực còn quá thấp ư? Bạn hãy đọc khoảng

10.000 bài thơ, và nhớ vài trăm bài xem bạn có biết làm thơ không biết liền! Chúng

ta không phải là thiên tài, mà có là thiên tài đi nữa thì cũng phải lao động cật lực

mới thành công. Hãy bắt chước làm giống người ta trước, sau đó mới “buông phao”.

Nhiều người muốn kinh doanh gạo mà tôi hỏi đất nước ta có bao nhiêu loại

gạo, đâu là đầu mối của các loại gạo đó, giá cả ở đâu là rẻ nhất … lại không biết.

Nhiều người muốn kinh doanh cây xanh, nhưng tôi hỏi cây bạn kinh doanh có bao

nhiêu chủng loại, giá như thế nào, nguồn cung cấp ở đâu, tạo dáng làm sao, chăm

sóc khó không … thì ú ớ. Vậy bạn đi kinh doanh là kinh doanh cái gì?

Một khi bạn thiếu kiến thức, thông tin, nguồn lực … liệu bạn có tới được bên

kia sông? Thời gian chuẩn bị bao lâu, chuẩn bị như thế nào phụ thuộc tri thức, năng

lực của mỗi người, nhưng nhất thiết phải chuẩn bị. Chuẩn bị càng chu đáo thì thắng

lợi càng vẻ vang. Bạn phải nhớ một điều là “chuẩn bị chu đáo” chứ không phải

“chuẩn bị dư thừa”. Chuẩn bị dư thừa chỉ tốn công sức, tiền của, và thời gian!

Thứ tư, nhắm đến những giá trị bền vững!

Nhiều bạn bước vào con đường kinh doanh theo kiểu chụp giật, quá vội vàng,

thấy người ta bán bán buôn buôn là lao vào buôn buôn bán bán, mà không hiểu rằng


46

đó chỉ là cách kiếm tiền sơ đẳng! Có một câu nói đại loại như thế này: Dù làm việc

nhỏ nhưng phải làm tốt nhất!

Có một câu chuyện về kinh doanh như sau: Một anh chàng kia muốn kinh

doanh heo. Anh ta mua nhầm một con heo bệnh. Xót tiền bỏ ra anh ta nghĩ thôi bán

đại may ra người ta không biết thì mình có tiền. Thế là anh ta đem ra chợ bán.

Miếng thịt heo bệnh vô tình được một cậu bé nhà nghèo mua về ăn. Nhà cậu nghèo

mà còn ăn phải miếng thịt heo bệnh nên càng cùng cực. Vì lợi ích trước mắt mà anh

chàng bán thịt heo đã hủy hoại đi sức khỏe của người khác, và chắc chắn hủy hoại

đi sự nghiệp của anh ta! Tôi muốn nói với bạn rằng: Đồng tiền mồ hôi nước mắt của

ai cũng quí như nhau, nếu bạn muốn thật sự giàu có bạn phải học cách bảo vệ lợi

ích của khách hàng! Hãy coi mình như người mua miếng thịt heo kia, bạn phải làm

sao có miếng thịt heo ngon nhất, rẻ nhất cho khách! Dù bán chỉ một mớ rau, nhưng

phải có trách nhiệm với mớ rau đó, nếu mớ rau đó hư sẵn sàng bỏ cả vốn liếng để

đền cho khách. Bạn làm được như vậy không? Nếu làm được như vậy thì bạn có thể

bắt tay vào kinh doanh rồi đó!

Một cậu bé nói với tôi, cháu thấy người ta cần mua cây cảnh nên cháu đi

mua bán cho người ta. Tôi hỏi cậu bé: Vậy cháu có đảm bảo cây cảnh đó là rẻ nhất?

Khi khách hàng muốn biết thêm về dịch vụ chăm sóc cây cháu có thể đáp ứng

không? … Đành rằng thời gian đầu bước vào kinh doanh phong cách phục vụ của

bạn chưa chuyên nghiệp, nhưng nếu lối nghĩ này còn tồn tại trong đầu thì chắc chắn

bạn sẽ gặp nhiều gian nan. Hãy vươn đến sự chuyên nghiệp trong mọi công việc!

Ai cũng nghĩ làm giàu là phải lừa gạt, thật ra làm giàu cũng chỉ là một cái

nghề, nhưng cái nghề này không phải ai cũng làm được!

Thứ năm, luôn luôn suy nghĩ để phát triển!

Mặt trận kinh doanh giống như chiến trường. Một khi đã bước vào chiến

trường rồi mà bạn không tấn công đồng nghĩa với thất bại. Trăm ngàn công ty thành

lập đều có một điểm chung: Sẽ thất bại khi chính sách phát triển không được quan

tâm đúng mức, bế tắc!

Dòng sông kinh doanh có khúc êm ả, có khúc thác ghềnh, nếu ai nghĩ rằng

kinh doanh là một cuộc dạo chơi, giàu có chỉ lo hưởng thụ, tất yếu sẽ sụp đổ. Khi

nghèo cần phải sống đúng với hoàn cảnh của mình, khi giàu lại càng lo giàu thêm

đó là lối nghĩ của kẻ mạnh. Người nghèo thì nghĩ khác, họ nghĩ làm giàu để ăn chơi

cho sướng cơ! Giàu có là một quá trình gian nan gấp khúc, nhưng trắng tay thì lại

chỉ xảy ra trong tích tắc! Bạn nên biết rằng thế giới không phải là túi tiền vô tận, và

nhu cầu con người luôn luôn thay đổi không ngừng. Ăn hoài một bó rau muống

trồng ngoài ruộng người ta sẽ chán, một ngày nào đó người ta sẽ đòi bó rau lạ hơn,

sạch hơn … thì bạn làm thế nào? Sáng tạo là báu vật vô hình mà không phải ai cũng

có thể sở hữu nó! Là một người chủ không có phẩm chất này, không trọng dụng

người như vậy, thì một ngày nào đó sẽ ngẩn ngơ trước sự thay đổi xu hướng tiêu

dùng quá nhanh chóng.

Bạn mong muốn làm giàu cho bản thân, cho gia đình, quê hương, dân tộc ư?

Mục đích này là chính đáng và rất đáng trân trọng. Con đường giàu có không phải

là con đường chỉ kiếm nhiều tiền là được, những giá trị quí báu mà bạn gặt hái mới

làm cho bạn trở thành người giàu có, hạnh phúc thật sự!


47

BẠN NGHÈO BẠN SỢ CÁI GÌ?

Người nghèo rất muốn nhanh chóng thay đổi hoàn cảnh của mình. Họ có tính

tích cực, nhưng lại sợ hãi. Cảm giác sợ hãi khi bước ra thương trường xuất phát từ

nhiều nguyên nhân:

+ Thiếu kiến thức.

+ Thiếu kinh nghiệm.

+ Thiếu phẩm chất.

+ Thiếu vốn.

…

Cũng giống như một người chưa bao giờ sử dụng máy vi tính, khi đụng vào

máy vi tính hay sợ nó bị hư. Lối nghĩ đợi cho tất cả các điều kiện chín muồi không

phải là lối nghĩ của người có chí tiến thủ. Đợi đến khi chuẩn bị hoàn tất thì bạn cũng

phải tiêu tốn rất nhiều công sức, thời gian. Mà thời gian thì không phải là một

nguồn tài nguyên vô tận. Mặt khác, thế giới vật chất luôn luôn vận động. Bạn có

dám cam đoan với tôi rằng khi bạn chuẩn bị xong thì môi trường xung quanh không

biến đổi. Nói như vậy không có nghĩa gợi cho bạn lao vào làm liền không cần

chuẩn bị, mà ý tôi muốn nói ở đây là chuẩn bị phải theo một trình tự, và trong một

khoảng thời gian nhất định. Đôi khi không cần chuẩn bị hoàn tất mới lao vào kinh

doanh. Quá trình chuẩn bị được chia ra làm nhiều giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là

chuẩn bị trước khi kinh doanh, và giai đoạn thứ hai là chuẩn bị song song quá trình

kinh doanh. Giai đoạn chuẩn bị trước khi kinh doanh gọi là giai đoạn chuẩn bị cơ

bản. Giai đoạn chuẩn bị song song quá trình kinh doanh gọi là giai đoạn chuẩn bị

hoàn thiện.

Như tôi đã bàn đến trong bài viết “Con mắt của người làm giàu”, để cho con

đường kinh doanh của bạn đạt được thành công thì bạn phải có “tầm nhìn” và “kế

hoạch”. Sau khi trải qua hai bước này thì mới đến khâu chuẩn bị.

Để cho vấn đề trở nên dễ hiểu tôi xin ví dụ nghề mà bạn chọn kinh doanh là

“bán bong bóng dạo”. Bạn đừng vội cười là tại sao tôi lại ví dụ cái nghề thấp kém

trong xã hội như vậy. Đã là lao động chân chính thì nghề nào cũng quí như nhau,

chỉ có con người thấp kém chứ không có nghề thấp kém. Dù chỉ là một nghề nhỏ

song nếu bạn coi thường nó bạn cũng sẽ thất bại. Dù chỉ là một nghề nhỏ nhưng nếu

bạn biết cách phát huy nó thì bạn cũng sẽ giàu có như thường. Để thành công trong

nghề “bán bong bóng dạo” bạn cần phải chuẩn bị những yếu tố cơ bản sau:

+ Kiến thức. Tối thiểu bạn phải trả lời được các câu hỏi: Ở đâu bỏ mối bong

bóng cho bạn rẻ nhất? Bong bóng ở đâu có khả năng tiêu thụ nhanh nhất? Vốn bỏ ra

cho nghề này khoảng bao nhiêu? Nghề này gặp những khó khăn gì trong quá trình

kinh doanh? …

Tôi đặt giả thuyết là bạn đã trả lời sai những câu hỏi đó. Vấn đề này không

có gì là nghiêm trọng cả, vì bất cứ ai mới bước vào một nghề kinh doanh mới đều

như vậy cả. Dù trả lời sai, nhưng bước đầu bạn đã có khái niệm về các vấn đề này.

Ở bước chuẩn bị cơ bản này như vậy là đủ.


48

+ Bước qua phần kinh nghiệm. Bạn chưa có kinh nghiệm bán bong bóng

đúng không? Không sao, chẳng ai chưa làm mà có kinh nghiệm cả. Để giải quyết

vấn đề khó khăn này, cũng như để tránh ngã đau khi bước vào kinh doanh, tôi chỉ

bạn hai phương pháp sau:

1. Quan sát người đi trước. Trừ khi cái nghề bạn chọn là một nghề hoàn toàn mới, còn phần lớn đều có

người kinh doanh rồi. Trong trường hợp không có người kinh doanh thì bạn cũng có

thể quan sát những người kinh doanh nghề tương tự từ đó suy đoán ra xu hướng của

nghề mình. Quan sát ở đây không phải chỉ quan sát bằng mắt mà là quan sát bằng

tất cả giác quan, bằng óc, dùng những thiết bị hỗ trợ để biết được kết quả càng

chính xác càng tốt. Thủ thuật quan sát trong kinh doanh là một vấn đề rất phức tạp

và khá dài dòng, hẹn bạn ở một bài viết khác.

2. Tập kinh doanh theo khẩu hiệu “Tiến từng bước vững chắc”.

Khi bạn chưa có kinh nghiệm thì giải pháp tránh tổn thất lớn nhất là kinh

doanh theo kiểu “ném đá thăm đường”. Bạn khoan mua 100 bịch bong bóng, mà

hãy mua một bịch rồi bán thử đợt bán hàng đầu tiên. Cũng đừng đặt chỉ tiêu quá lớn

ngay lần ra quân là phải bán 100 quả, mà hãy lấy cái mốc thấp nhất là 10 quả thôi.

Tại sao phải làm vậy? Tại vì những ẩn số trên thương trường bao giờ cũng là một

bài toán hóc búa, đánh bại ngay cả những người dày dạn kinh nghiệm nhất. Việc

bạn chưa có kinh nghiệm mà bỏ ra một số vốn lớn, một mặt bạn bị chôn vốn, một

mặt khi thất bại bạn sẽ không thể đứng lên. Kinh doanh là chạy đua đường dài chứ

không phải chạy nước rút, chính vì vậy nếu bạn chỉ chăm vào việc đạt doanh số đề

ra, không chú ý nghiên cứu các khía cạnh khác của thương trường, cho dù bạn có

bán được 100 quả ban đầu bạn cũng khó tiến xa hơn nữa. Bên cạnh đó, bạn còn phải

tập luyện các kĩ năng kinh doanh nữa chứ! Vấn đề nằm ở chỗ đó. Cho nên có người

nói “Thất bại là mẹ thành công”. Tại sao “Thất bại là mẹ thành công”? Vì thông qua

thất bại bạn học được nhiều điều bổ ích bổ khuyết cho lần sau. Nếu bạn nào không

hiểu được điều này thì cho dù có thất bại cả ngàn lần cũng vậy thôi!

Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý một điều là việc bỏ vốn ban đầu ít đôi khi làm

cho chi phí mua hàng của bạn cao (vì phải mua lẻ), và bỏ qua cơ hội bán hàng tốt.

Vậy làm sao để biết nên làm thế nào? Mời bạn hãy theo dõi bước tiếp theo.

+ Trong kinh doanh ngoài những phẩm chất như nghị lực, khôn ngoan …,

người ta đặc biệt coi trọng năng lực sáng tạo. Người không có năng lực sáng tạo có

thể nói không thể thành công trong bất cứ lĩnh vực gì. Khả năng sáng tạo càng cao

thì thành công càng lớn. Bạn bỏ tiền ra mua một bịch bong bóng, nhưng khi khách

có nhu cầu lớn bạn có thể huy động được 10 bịch bong bóng một lúc không? Tại

sao bạn chỉ bán bong bóng bằng cách thổi nó lên? Bạn có thể bỏ các vật khác vào

nó để tạo hình (như nước, bông gòn …) cơ mà. Tại sao bạn không dán thủ công hay

viết vẽ lên quả bóng để tạo ra nhiều hình dạng với đủ màu sắc nhỉ? Tại sao bạn chỉ

bán bong bóng ngoài đường? Bạn không thể bỏ mối cho nhà hàng, lễ hội, hội nghị

… được ư? Thế đấy! Khả năng sáng tạo của con người là vô cùng. Ai biết phát huy

phẩm chất này con đường giàu có sẽ rất gần.

+ Trong kinh doanh người ta hay đề cập đến vốn. Tôi lưu ý các bạn là vốn ở

đây bao gồm nhiều thứ, cả hữu hình lẫn vô hình chứ không phải chỉ là tiền không


49

đâu. Trong trường hợp khó khăn lớn nhất của bạn là tiền, thì bạn hãy thử áp dụng

chiêu thức “qua cầu rút ván” xem sao. Tôi ví dụ, con sông dài 30 mét muốn đi qua

con sông đó phải có tấm ván dài 30 mét, trong khi bạn lại chỉ có tấm ván dài 10 mét

thôi. Vấn đề tưởng như khó khăn này thật ra có thể giải quyết được bằng việc áp

dụng chiêu thức trên. Bạn hãy lập hai trạm nghỉ giữa sông, mỗi trạm cách nhau 10

mét. Sau khi bắc tấm ván 10 mét để đi đến trạm nghỉ đầu tiên, thì bạn hãy rút ván để

bắc đi đến trạm nghỉ thứ hai. Và cứ vậy cho đến khi qua bên kia sông thì thôi. Nói

như vậy có thể bạn chưa hình dung ra. Thực tế vốn ít thì tốc độ quay vòng vốn phải

nhanh. Đó là lời giải cho bài toán của bạn. Một ví dụ cụ thể khác, giả sử bạn muốn

mua căn nhà 300 triệu, trong khi bạn chỉ có 100 triệu thôi. Nếu là người bình

thường thì không thể mua được rồi đúng không? Nhưng nếu tôi đặt một giả thuyết

như thế này: Bạn đã mua được căn nhà 300 triệu. Như vậy bây giờ trong tay bạn

đang có 100 triệu cộng với căn nhà 300 triệu. Chả lẽ hai vật này không thể đổi lấy

căn nhà 300 triệu chưa mua hay sao? Bạn hỏi tôi làm sao để xảy ra phép biến đổi

này ư? Điều này nằm ở tài quyền biến của bạn đó!

Tôi rất thương dân mình, nhiều người rất nghèo, quanh năm suốt tháng cúi

gầm mặt để cấy cày mà không tìm cách làm cho cuộc sống mình tốt hơn. Nhiều

người cứ hiểu làm giàu là cái gì cao xa, thật ra nó rất gần gũi với chúng ta. Chỉ cần

một cải tiến nhỏ, biết tính toán tiết kiệm … là đã làm cho cuộc sống của chúng ta

ngày càng đi lên.

Người ta hay nói “Có chí làm quan có gan làm giàu”, thật ra “gan” đây

không phải là cứ thế đâm đầu vào đá. Nhìn thấy con đường đúng, tính toán cẩn thận,

làm từng bước một, trong quá trình làm có sai sót thì biến hóa, nỗ lực vượt qua mới

gọi là “gan”. “Gan” đây không phải là “liều” mà là “dũng”. Người có dũng khí mới

thành công chứ kẻ liều mạng sao thành công được!


50

ẢO TƯỞNG LÀM GIÀU

Nhiều người bức xúc trước cuộc sống nghèo khó, thấy người khác thành

công cũng lao vào làm giàu, song khi bước vào làm thật thì có nhiều “sự cố” xảy ra

khác xa tưởng tượng ban đầu nên ngỡ ngàng. Tiền bạc giống như gái đẹp ngoài phố,

nhìn thấy mà không lấy được tức đến sùi bọt mép.

Con đường làm giàu thì rất nhiều, nhưng không phải nó luôn thích hợp với

bạn. Ai cũng bảo bạn nên kêu gọi bạn bè hợp tác, nhưng thực tế khi bạn kêu gọi thì

chẳng ai hợp tác hết. Ai cũng bảo bạn nên vay vốn để làm ăn, nhưng thực tế vay

được tiền là rất khó, đến khi vay được thì không thể gánh nổi lãi suất quá cao. Ai

cũng bảo bạn nên chuẩn bị thế này thế kia, học hỏi thế này thế kia … mới làm được,

thực tế vì không hiểu rõ bản thân, hoàn cảnh của bạn nên mọi lời khuyên đều trở

nên rỗng tuếch. Ai cũng bảo bạn nên kiên trì, cố gắng, “thất bại là mẹ thành công”,

nhưng thất bại hoài thì dù có ý chí sắt đá bạn cũng phải nản lòng, mất niềm tin nơi

bản thân … Hãy trông đợi vào chính mình! Muốn làm giàu trước tiên bạn phải có

khao khát giàu có, trong quá trình làm có thể bạn đúng, có thể bạn sai, có thể bằng

cách này một lần không được, nhưng bằng cách khác nhiều lần sẽ được … Hãy

hoàn thiện mình sao cho phù hợp với mục đích đặt ra. Ngoài tiền vốn, sự giúp đỡ

của bạn bè, gia đình … bạn còn có những phẩm chất khác như nghị lực, khả năng

sáng tạo, biết giữ chữ tín … Khi gặp hoàn cảnh khó khăn với khát khao mãnh liệt

bạn sẽ uyển chuyển tìm cách vượt qua. Thước đo thành công của mỗi con người là

khả năng tìm ra giải pháp khi gặp khó khăn, đó là điều bạn phải luôn tâm niệm.

Thời cơ phát tài thì có rất nhiều song không phải ai cũng có khả năng và biết

cách nắm bắt nó. Mỗi thành công đều phải có sự chuẩn bị tốt và thao tác tốt. Người

chưa giàu có thì chẳng bao giờ có những kinh nghiệm này. Những gì bạn nghe thấy,

nhìn thấy đều là kết quả tốt đẹp cuối cùng, là hiện tượng bên ngoài mà không phải

bản chất bên trong. Muốn quan sát tốt phải nhìn bằng tất cả giác quan, bằng cái đầu

chứ không chỉ ở con mắt, cái tai.

Nhận thức từ những kinh nghiệm của người khác luôn là phiến diện. Quá

trình nhận thức của con người từ thấp lên cao, từ ít đến nhiều, đó là cả một quá trình

phấn đấu rất lâu dài. Thấy người khác nói như vậy, làm như vậy, song khi bạn vào

làm thì lại không được. Giống như tôi dạy bạn trạm trổ một bức tượng nào đó,

những gì tôi chỉ bạn chỉ là “cái vỏ bên ngoài” mà thôi. Dù có hiểu lí thuyết đến đâu

đi chăng nữa, nhưng khi vào làm cái đầu và cái tay lại không phối hợp được với

nhau. Cho nên người muốn giàu có thật sự phải lao vào làm để có những cảm nhận,

kĩ năng thực tế, sâu sắc.

Thời kì đầu của những người khởi nghiệp luôn gian nan, khắc nghiệt, thậm

chí phải hi sinh rất nhiều, nếu không có tư tưởng chuẩn bị trường kì, tri thức sâu sắc,

kinh nghiệm nhất định, tính cách độc đáo, khả năng quyết đoán, nhạy bén … thì

chắc chắn sẽ thất bại.

Làm giàu không phải là một trò chơi, đó là một nghệ thuật, một quá trình lao

động lâu dài đòi hỏi người trong cuộc không bao giờ được ngơi nghỉ. Bạn có phải là

người như vậy?


51

LÀM VIỆC HAY LẬP NGHIỆP?

Có một anh chàng nhờ tôi hướng dẫn kinh doanh. Tôi bảo anh ta rằng để

kinh doanh được anh ta phải trải qua bước chuẩn bị chu đáo. Thời gian đầu tôi

hướng dẫn anh ta thiết kế logo và một số công tác tìm hiểu thị trường, anh ta mới

bảo tôi rằng cần gì phải làm vậy cứ sản xuất rồi đem bán là người ta mua thôi. Thấy

tư tưởng của anh ta vậy tôi liền ngưng việc hướng dẫn lại, và quả thật một thời gian

sau anh ta vẫn phải đi làm thuê sống qua ngày.

Người nghèo làm việc, người giàu lập nghiệp. Sự nghiệp và sự việc hoàn

toàn không giống nhau về thời gian, không gian và tính chất. Người lập nghiệp phải

có nhiều phẩm chất đặt biệt, có con mắt nhìn xa trông rộng hơn kẻ mưu sinh …

Giả sử nếu như có người cho bạn một khoản tiền để bạn mở một tiệm bán

hoa thì bạn có làm không? Nếu suy nghĩ ở khía cạnh của kẻ chỉ làm việc kiếm tiền

bạn sẽ nghĩ chỉ việc mua hoa về trưng lên rồi bán, chỉ cần học vài kiểu cắm hoa, gói

quà … là được. Người lập nghiệp thì không nghĩ như vậy. Biết bao nhiêu vấn đề

cần phải giải quyết khi bắt tay vào kinh doanh lĩnh vực này. Hoa lấy ở đâu? Chất

lượng, số lượng, giá cả, chủng loại … ra sao? Nếu như qui mô mở rộng thì nơi cung

cấp có thể đáp ứng? Mặt bằng thế nào? Giao hàng làm sao? Còn quảng cáo, bán

hàng, đào tạo nhân viên … nữa chứ! Bao nhiêu vấn đề. Cái giá bạn phải trả cho

công việc mình đang làm là mất đi cơ hội làm việc khác, cho nên nếu không muốn

suốt đời chỉ quanh quẩn trong cái tiệm hoa bé xíu thì bạn phải có suy nghĩ, cách làm

khác. Nhìn ở góc độ lập nghiệp bạn sẽ thấy công việc bạn đang theo đuổi không

phải dễ dàng. Vấn đề mà bạn quan tâm là tiềm lực phát triển của nó đến đâu.

Nhiều bạn cứ nói tôi rằng rang đậu phộng (lạc) lên rồi bỏ vào bịch là bán

được. Đồng ý là như vậy nhưng công việc đó chỉ giúp bạn kiếm sống qua ngày, nó

không thể giúp bạn giàu có được. Muốn giàu có bạn phải có thương hiệu, sản xuất

hàng loạt, bán hàng rầm rộ … Mà muốn vậy thì bạn phải hoạch định những chính

sách kinh doanh để hành động ở tầm vĩ mô.

Luôn coi công việc kinh doanh mà mình đã, đang, và sắp theo đuổi là sự

nghiệp bạn sẽ có tầm nhìn rộng hơn, kế hoạch dài hơi hơn, cách làm chuyên nghiệp

hơn … Không những bề ngoài, mà ngay cả bên trong tiệm hoa luôn luôn thay đổi

từng ngày. Nếu như tiệm khác thụ động đi mua hoa thì bạn có cả một kế hoạch tự

cung tự cấp, hay chí ít cũng mua tận gốc bán tận ngọn. Nếu như tiệm khác chỉ có

vài chủng loại hoa thì bạn có gần như tất cả. Nếu như tiệm khác không có chiến

lược bán hàng chuyên nghiệp thì khi vào cửa hàng của bạn khách hàng sẽ nhận ra

điều đó …

Nhiều người muốn làm giàu nhưng con đường của họ rất ngắn là do họ bị

hạn chế ở tầm nhìn. Một tiệm hoa có thể mở rộng như thế nào? Về lí luận mà nói thì

vô cùng. Bất cứ việc gì cũng có thể làm được, chỉ có điều xem bạn làm như thế nào

mà thôi!


52

THÁI ĐỘ CỦA KẺ NGHÈO HÈN

Đối mặt trực tiếp với khó khăn phải có óc phán đoán và lựa chọn của mình.

Cho dù bạn không lựa chọn cũng là một loại lựa chọn, và phải chấp nhận hậu quả.

Một khi bạn đã vào cuộc rồi thì phải chấp nhận thử thách.

Có hai loại người nghèo. Một loại người gặp bất cứ việc gì cũng nói thử một

phen xem sao. Đối với loại người này họ coi cuộc đời như một canh bạc. Một loại

người rất thận trọng, làm gì cũng phải hỏi ý kiến, tham khảo người khác. Có một

câu chuyện ngụ ngôn kể rằng:

Ông lão nhà quê và đứa cháu bàn nhau đem con lừa ra chợ bán. Để con lừa

khỏi mệt mỏi hầu có thể bán được giá cao, họ buộc chân lừa lại và hai ông cháu khệ

nệ khiêng con lừa đi. Đi được một đoạn, người đi đường thấy phá ra cười và bảo:

- Có con lừa mà không chịu cỡi lại khiêng nó. Sao mà ngu thế!

Ông lão nhận thấy mình ngu thật, vội để con lừa xuống, cởi trói cho nó, và

để đứa cháu cỡi lên lưng lừa, còn ông thì đi theo sau. Một lúc sau, khách bộ hành

trông thấy thế mắng thằng cháu:

- Mày là đồ bất hiếu! Sao lại để ông mày già yếu thế mà đi bộ, chính mày

phải đi bộ mới phải!

Một lần nữa, nghe theo ý khách bộ hành, ông già leo lên lưng con lừa, đứa

cháu theo sau. Đến một đoạn đường khác, ba cô gái đi qua thấy vậy, một cô bảo:

- Tội nghiệp thằng bé, phải đi khập khễnh theo sau, trong khi ông già tưởng

mình khôn ngoan lại ngồi chễm chệ trên lưng lừa!

Ông già nhận thấy ý kiến đúng, bảo thằng cháu cùng lên ngồi trên lưng lừa.

Rồi một toán người khác đi ngang qua lại phê bình:

- Sao lại bắt con lừa đáng thương ấy chở nặng như vậy? Họ không biết

thương hại con vật già nua của họ tí nào cả. Ra đến chợ thì họ chỉ còn mảnh da lừa

để bán!

Một lần nữa, hai ông cháu xuống đi bộ, để con lừa đi thong dong đằng trước.

Vẫn chưa hết, một khách qua đường thấy vậy than rằng:

- Sao họ không để con lừa vào lồng kính mà thờ! Họ đi mòn giày của họ để

bảo vệ con lừa. Đúng là ba con lừa!

Bấy giờ ông lão mới trả lời:

- Vâng, tôi là con lừa! Nhưng từ nay về sau, dù người ta khen hay chê, dù

người ta nói điều gì hay không nói điều gì, tôi chỉ làm theo đầu óc của tôi mà thôi!

Đấy bạn thấy đấy, hai loại người trên có một điểm chung là thiếu tri thức, đó

là hai mẫu người điển hình đại diện cho người nghèo.

Nếu bạn là loại người thứ nhất, tôi có vài lời như sau: Vào cuộc không phải

là việc khó, nhưng kết quả cuối cùng bạn sẽ giành bao nhiêu phần trăm chiến thắng

về cho mình? Ngay trong trò chơi may rủi như đánh bài cũng cần đến khả năng nhìn

nhận mình, nhìn nhận người, hiểu kĩ thuật …

Nếu bạn là loại người thứ hai, tôi cũng có vài lời cho bạn: Hỏi càng nhiều thì

bạn càng thấy kiến thức vô bờ bến, thật ra bạn đã sai. Trong hoàn cảnh của bạn chỉ

có một lựa chọn duy nhất là tối ưu mà thôi. Suy nghĩ không gắn với hoàn cảnh là


53

suy nghĩ phiến diện. Ngay cả khi vào cuộc bạn còn do dự, làm sao bạn đủ dũng khí

để hành động?

Thái độ trước cuộc sống, trước công việc của mỗi chúng ta có ý nghĩa quyết

định cho sự thành bại sau này. Tôi giả sử bạn chưa đủ tri thức đi, điều này đáng lo

nhưng cũng không sao, vấn đề là bạn phải có thái độ cương quyết, dám chấp nhận

hi sinh khi vào cuộc. Thái độ này hoàn toàn khác thái độ của loại người nghèo thứ

nhất. Bạn không vào cuộc với thái độ vô trách nhiệm, theo kiểu may rủi. Khi vào

cuộc bạn suy nghĩ kĩ, khi gặp vướng mắc bạn lại tìm cách để vượt qua nó. Cả hai

thái độ vào cuộc theo kiểu may rủi và không dám vào cuộc đều là thái độ của kẻ

nghèo hèn.

Để vào cuộc cho tốt bạn phải biết suy nghĩ. Muốn suy nghĩ được bạn phải

nắm được các qui luật tư duy. Tôi ví dụ, bạn chưa biết xây nhà mà bạn lại đi xây

nhà đi. Một mệnh đề đúng khi tất cả các phần tử đều đúng, chỉ cần một phần tử sai

lập tức mệnh đề đó sẽ biến thành sai. Cho nên bác bỏ bao giờ cũng dễ hơn chứng

minh. Bạn chưa biết xây nhà nhưng bạn biết suy nghĩ. Chỉ cần người kiến trúc sư

nói sai bạn sẽ dễ dàng phát hiện ra cái sai đó. Hay như những vấn đề khó hơn bạn

cũng dễ dàng biết được nếu bạn biết cơ sở lí luận của vấn đề đó. Muốn làm người

lãnh đạo vượt trên nhiều người khác, trước tiên bạn phải nắm được qui luật tư duy,

sau đó mới là vấn đề kĩ thuật. Trong vấn đề kĩ thuật thì chỉ nên tham khảo những

kiến thức mang tính khoa học, chứ không phải những ý kiến cảm tính, chủ quan.

Khi bạn nắm được qui luật tư duy rồi, bạn sẽ biết mình cần phải bắt đầu từ đâu, sai

ở chỗ nào, hoàn thiện điều gì …

Không ai đùng một cái giỏi liền, không ai không một lần gặp vướng mắc,

nhưng vấn đề là người nắm qui luật tư duy biết cần học cái gì, tại sao thất bại …,

còn kẻ ngu dốt thì có tham khảo cả tỉ người, thất bại cả đời cũng không sao ngóc

đầu lên được. Giới trẻ ngày nay đa phần ghét những môn học mang tính lí luận, lao

vào những trò tiêu khiển hời hợt, trụy lạc nên muốn suy nghĩ sâu cũng không thể

được. Không có cái gì là dễ dàng, không phải trả giá. Kẻ nghèo hèn mãi mãi vẫn là

kẻ nghèo hèn!


54

HỌC CÁCH SỬ DỤNG NGƯỜI KHÁC

Có dịp tôi sang Nhật làm việc, thấy vị giám đốc người Nhật sáng nào cũng đi

chào nhân viên của mình một cách rất cung kính, tôi vô cùng ngạc nhiên. Những kĩ

sư cùng làm việc với tôi thấy hiện tượng đó không ngớt lời chê bai đất nước mình.

Họ nói giám đốc Việt Nam làm sao có thái độ cư xử lịch sự như vậy với cấp dưới.

Tôi thì không cho như vậy. Sở dĩ giám đốc Nhật coi trọng nhân viên của mình

vì nhận thức của họ về vai trò những người làm công ăn lương cao hơn chúng ta.

Họ coi những người làm công ăn lương như là công cụ, để công cụ này làm ra nhiều

của cải vật chất cho họ thì họ phải biết quí trọng nó. Có thể một số bạn sẽ không

đồng ý với quan điểm này, song đây là bản chất của vấn đề. Không hiểu rõ bản chất

vấn đề chúng ta không thể làm kinh tế giỏi được. Không có chuyện tôi tôn trọng

anh vì anh chẳng có tác dụng gì với tôi cả.

Trên thế giới này người chủ không phải là kẻ cứu vớt người làm công ăn

lương, không có kẻ này thì có kẻ khác đứng lên làm chủ, nhưng nếu không có người

làm công ăn lương thì chắc chắn không có kẻ nào trở nên giàu có kếch xù được.

Người làm công ăn lương chính là nền tảng giàu có của người làm chủ. Họ chính là

sức lao động, chất xám, tài nguyên …

Nước nghèo là công cụ, thị trường, nơi tiêu thụ hàng hóa, cung cấp nguyên

liệu … cho nước giàu. Nhiều nước đất ít người thưa như Nhật Bản lấy nước khác

làm nơi sản xuất, tiêu thụ, thải chất độc …, cuối cùng lợi nhuận lại cuỗm đi mất.

Nhật Bản lập ra một Hiệp hội Tu nghiệp Kĩ thuật Hải ngoại Nhật Bản

(AOTS) là tổ chức phi lợi nhuận hoạt động với sự hỗ trợ tài chính của Bộ Kinh tế,

Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản. Từ khi thành lập năm 1959 đến nay, AOTS

đã và đang tổ chức nhiều chương trình đào tạo tại Nhật Bản cho kĩ sư và nhà quản lí

của các quốc gia đang phát triển. Tổng số học viên đã tham gia các chương trình

đào tạo của AOTS là hơn 149.000 người, đến từ khoảng 170 quốc gia và khu vực

đang phát triển. Bốn trung tâm đào tạo của AOTS nằm tại Tokyo, Yokohama,

Kansai (Osaka) và Chubu (Aichi), vừa là trung tâm đào tạo, cung cấp nơi ăn ở cho

học viên, vừa là nơi để học viên lưu trú nâng cao tình hữu nghị. Ngoài trụ sở chính

tại Tokyo, AOTS hiện đang đặt văn phòng đại diện tại Trung Quốc, Indonesia,

Malaysia, Philippines, Thái Lan, Ấn Độ và Việt Nam. Nhiều nước nghèo thấy Nhật

Bản làm vậy rất háo hức tưởng mình được lợi, ngờ đâu sâu xa bên trong là cả một

chiến lược phát triển nguồn nhân lực cho quốc gia họ. Qua truyền bá kĩ thuật, họ

truyền bá luôn văn hóa và ngôn ngữ, bạn tiếp thu những điều đó thì bạn chỉ có thể

làm thuê cho họ suốt đời mà thôi (tất nhiên cũng có những trường hợp ngoại lệ

nhưng ở đây tôi nói chung). Nhiều người không hiểu bảo rằng tôi học tiếng Nhật để

đi làm phiên dịch, tôi làm riêng chứ có làm thuê cho họ đâu? Vậy tôi hỏi bạn hiểu

thế nào về làm chủ, làm thuê? Nếu không có những người phiên dịch như bạn thì họ

tiếp cận đất nước ta thế nào đây? Nhiều người nói tôi học kĩ thuật của Nhật tôi sẽ

mở công ty riêng, vậy khi bạn mở công ty riêng bạn sẽ chọn đối tác là ai? Bạn sẽ

mua công nghệ, kĩ thuật, nguyên liệu của ai? Phải công nhận rằng cả hai đều có lợi,


55

song phần lợi nhiều vẫn nghiêng về phía Nhật. Chính vì vậy, Nhật mới trở thành

một siêu cường kinh tế đứng thứ hai thế giới.

Dùng nguyên liệu, sức lao động, thị trường, lấy tiền của bạn, thế mà họ lại

coi thường bạn (họ chỉ giả bộ ngoài mặt thôi), lại lớn tiếng là tạo công ăn việc làm

cho bạn. Xã hội chúng ta luôn có con mắt kính trọng khi người giàu đem ít tiền bố

thí cho người nghèo, thật ra không phải người giàu cao cả, mà họ hiểu rằng xã hội

là một dây chuyền. Ngạn ngữ có câu: “Lông cừu mọc trên thân cừu”, hay như

Khổng Tử có nói đầy quá thì tìm cách đổ bớt đi cho lấy lại cân bằng mà thôi.

Người giàu và người nghèo hỗ trợ cho nhau, hình thành ngang nhau, qui luật

này được quốc tế nắm rất vững. Chính vì vậy mới có chuyện nước giàu viện trợ cho

nước nghèo, xóa nợ cho nước nghèo. Cùng sống trên trái đất nếu không có người

nghèo thì người giàu làm sao bành trướng được, phát triển được? Loài người – nhất

là người giàu – luôn biết cách bảo tồn “tài nguyên” của họ. Nếu không có động vật

hạ đẳng thì động vật cao đẳng lấy ở đâu ra? Người nghèo cũng chính là môi trường

tồn tại của người giàu.

Người làm công ăn lương chỉ có một mục đích là học lấy nhiều bằng cấp,

làm thế nào để người khác dùng mình, cho mình một cơ hội vươn lên, tán dương

mình … Nếu như trong lòng bạn lúc nào cũng nghĩ rằng phải phấn đấu sao cho tốt

để người khác chọn mình, thì tôi dám cam đoan vận mệnh cuộc đời bạn 100%

không có duyên với giàu có. Bạn tưởng tượng một công ty với một nhân viên ngày

làm ra cho bạn vài đô la, nếu công ty đó vài chục ngàn nhân viên thì sao nhỉ? Chỉ có

cái tài sử dụng người khác thì bạn mới làm cho tiền của dồn về mình như nước đổ

về biển Đông mà thôi. Nhưng người khác dựa vào gì để kiếm tiền cho bạn? Mọi

người không phải là người khờ khạo. Họ làm việc giúp bạn, nhất định phải nhờ vả

bạn, cho nên bạn phải đắc dụng đối với người khác. Học tập là cần thiết, làm việc là

cần thiết, nhưng học cái gì, làm như thế nào không phải ai cũng trả lời được, chính

điều đó làm nên sự khác biệt giữa người này và người kia!


56

TẠI SAO BẠN THÍCH LÀM CHỦ?

Nhìn hiện tượng bên ngoài mà nói thì một người dù kiếm được nhiều tiền

đến mấy thì một ngày cũng chỉ ăn ba bữa cơm, tối chỉ dùng một cái giường để ngủ

…, nhưng tại sao hiện nay rất nhiều người thích làm chủ mặc dù năng lực bản thân

không có? Để giải thích hiện tượng này chúng ta phải đi tìm hiểu bản chất bên trong

của vấn đề.

Có một bộ phim truyền hình bên Trung Quốc tạm dịch là “Thiếu hải sư trẻ”.

Vào mùa sinh sản rất nhiều hải sư tìm đến hòn đảo nhỏ để làm tình. Tất cả hải sư

tập trung lại một chỗ, con đực dẫn theo vợ của mình ung dung ngồi phơi nắng.

Bỗng nhiên có một con hải sư đực phát hiện có chấn động dữ dội trên biển, những

con hải sư khác cũng phát hiện thấy điều đó nên nhốn nháo cả lên. Hải sư chủ trên

đảo cảm thấy lo lắng, luôn chú ý cảnh giác nhìn ra biển. Trên mặt biển lúc này dày

đặc những chấm đen, càng ngày càng gần, nhìn càng rõ hơn, đó chính là đầu của

những con hải sư trẻ khác. Đây là những thanh niên chưa lập ra đình, đang rất sung

sức. Chắc lúc này bạn cũng đoán được chuyện gì sẽ xảy ra. Tất cả các tráng sĩ hải

sư lao vào chiến đấu với những hải sư già trên đảo để giành bạn tình. Rất nhiều hải

sư đã hi sinh, một số hải sư cái bị bắt đi … Bộ phim kết thúc với cảnh biển lặng.

Đối với động vật chỉ có hai việc quan trọng nhất là sinh tồn của bản thân và

duy trì nòi giống. Cả hai việc này đều đòi hỏi phải có tài nguyên. Đó là bản năng,

không có bản năng sẽ bị đào thải.

Đối với con người, tài nguyên có ngoại diên của nó kéo dài vô tận, từ những

vật hữu cơ đến vô cơ, từ những nhận thức vô hình, tư tưởng đến thông tin … đến

lúc quả đất cũng không thể đáp ứng được nguyện vọng của con người, con người

đành vươn cánh tay ra ngoài vũ trụ. Khái niệm giàu có cũng do con người sáng tạo

ra, con người cũng chính là một bộ phận tài nguyên và là một bộ phận tài nguyên

trọng yếu nhất.

Bạn muốn trở thành tài nguyên của người khác? Hay trở thành người chi

phối nguồn tài nguyên đó?

Con người không thỏa mãn với chính mình, luôn luôn không phải chỉ một

ngày ba bữa cơm, mà không cam tâm chịu bị người khác chi phối. Chính vì vậy họ

muốn có địa vị nhiều hơn, tài nguyên nhiều hơn, để chi phối người khác. Giàu có là

một loại quyền lực, không chỉ cho thể xác mà còn cho tinh thần hưởng thụ nữa.

Nhưng cái gì cũng có tính hai mặt của nó, nhiều kẻ quá giàu nhưng không biết cách

sống nên chỉ chuốc lấy bất hạnh. Cách sống bao giờ cũng là điều quan trọng nhất!

Nhiều bạn trẻ ngày nay thích làm đầu gà hơn đuôi phượng. Một con gà tuy

nhỏ nhưng lục phủ ngũ tạng còn nguyên vẹn đầy đủ, là một sinh mệnh độc lập. Đầu

gà có quyền quyết định toàn bộ sự sống của con gà, còn đuôi phượng chỉ là vật

trang sức mà thôi. Nhưng ai cũng muốn làm đầu gà thì sao nhỉ?

Tôi sang Nhật cứ đi khoảng vài trăm mét là thấy một tiệm bán hàng nhỏ.

Tiệm này bán đủ thứ giống như một siêu thị mini. Dân Nhật hay gọi các tiệm này là

Company. Mới đầu ngạc nhiên tôi mới hỏi một người chủ tiệm rằng tại sao các tiệm

này đều có tên gọi chung là Company, thì người đó mới trả lời vì tất cả các tiệm này


57

đều thuộc một công ty phân phối hàng. Việc bán hàng có tuân theo một qui trình

phân phối qui củ làm cho giá cả hàng hóa khá rẻ, chất lượng và số lượng luôn đáp

ứng nhu cầu, cung cách phục vụ chuyên nghiệp … Khi đó tôi lại nghĩ về Việt Nam.

Nhiều bạn trẻ ra mở tiệm may, tiệm hoa … mạnh ai nấy làm không tuân thủ theo

một nguyên tắc kinh doanh nào hết, chính vì vậy mới có chuyện khi muốn mua một

món hàng nào đó khách hàng phải đi xem xét rất nhiều nơi, vì mỗi nơi bán giá một

khác, chất lượng một khác, cung cách phục vụ một khác … Ngay cả những công ty

lớn khi xuất khẩu cà phê, lúa gạo … ra thị trường nước ngoài còn đua nhau cạnh

tranh hạ giá, khiến cho nền kinh tế nước nhà bị thiệt hại nặng nề. Ai đời gạo xuất

khẩu lại rẻ hơn cả gạo trong nước thế mới lạ.

Người Nhật ví chúng ta như những hạt kim cương còn họ chỉ là hạt cát, nghe

thoáng qua tưởng họ khen mình hóa ra họ chê người Việt Nam giỏi nhưng không

biết đoàn kết khi làm ăn. Buôn có bạn, bán có phường, đó là câu nói của ông bà ta

từ ngàn xưa để lại, song vào thời buổi hội nhập này nền kinh tế của chúng ta đang bị

xé nát, manh mún … Cần có những người lãnh đạo xuất sắc, những chính sách vĩ

mô đúng đắn, những hiệp hội … để định hướng và nâng tầm cho những nhà doanh

nghiệp trẻ, để chất lượng cũng như số lượng hàng hóa trở nên tốt nhất, góp phần

thúc đẩy nền kinh tế ngày càng hùng mạnh.

Nhưng, ai sẽ là người làm được điều này? Tất cả còn đang bị bỏ ngỏ.


58

CƠ HỘI LÀ GÌ?

Vào những năm trước lớp 12 tôi học toán chỉ ở mức trung bình, nhưng khi

vào năm lớp 12 vì mục tiêu thi đậu vào một đại học chuyên ngành khối A nên tôi

xác định phải học thật giỏi toán, lí, hóa. Ở thời điểm đó học giỏi toán đối với tôi là

một khó khăn rất lớn vì nhà tôi nghèo không có điều kiện đi học thêm, chẳng có

nhiều tiền mua sách tham khảo, còn tôi thì cũng chẳng thông mình gì. Để thi đậu

đại học, không những bạn phải giải thành thạo các bài tập trong sách giáo khoa, mà

còn nắm trong lòng bàn tay các cách giải những dạng đề trong bộ đề đại học. Đây

quả là một thách thức rất lớn đối với một học sinh học trung bình toán như tôi.

Nghị lực và lòng khát khao của con người là điều kì diệu, chính nhờ nó mà

tôi đã nghĩ ra được phương pháp để đạt được mục tiêu của đời mình. Sau nhiều

ngày dày vò mình câu hỏi “Muốn giải một bài toán ta phải có cái gì, làm như thế

nào?”, tôi đã tìm ra câu trả lời. Và ngày hôm nay một bạn trẻ hỏi tôi “Cơ hội là gì,

làm sao để nắm bắt được nó?”, đã làm tôi liên tưởng đến những khó khăn tôi vướng

mắc thời niên thiếu.

1. Cơ hội là gì?

Nhiều người nói với tôi rằng cơ hội là thời điểm hội tụ một số điều kiện

thuận lợi. Câu nói không sai, nhưng theo tôi nó sáo rỗng, chẳng có ích nhiều cho

người cần một đáp án thực tế. Tại sao ư? Tại trong câu trả lời này có quá nhiều khái

niệm mà chúng ta cần phải làm sáng tỏ. Thời điểm là gì? Hội tụ là hội tụ như thế

nào? Thuận lợi là thuận lợi làm sao? Rất mơ hồ!

Tôi có cách nhìn và cách hiểu rất giải dị về cơ hội như thế này:

Cơ hội là những gì chúng ta có thể nắm bắt được nhằm làm thay đổi cuộc

sống chúng ta theo chiều hướng tốt hơn!

Bạn nên lưu ý một điều, khái niệm cơ hội mà tôi đưa ra gắn liền với khái

niệm “tốt hơn”, điều này có nghĩa là “tốt hơn” thì mới gọi là cơ hội, còn xấu đi thì

không phải là cơ hội.

Đây là một vấn đề khá phức tạp, rất dễ gây hiểu lầm. Chính vì hiểu sai mà

trong cuộc sống hiện nay rất nhiều người cho rằng “một cái gì đó thoáng qua” là cơ

hội, họ day dứt, dằn vặt, nhưng thật sự đó lại không phải là cơ hội. Quá trình từ lúc

nhận ra cơ hội đến khi nắm bắt được nó phải trả giá rất nhiều, không phải nhìn thấy

cơ hội là kết quả nằm trong tay liền đâu. Bạn đừng quên “có thể nắm bắt được” mới

gọi là cơ hội.

Có người thì phải quyết định bỏ một chọn một, làm xong họ cũng không hài

lòng, họ cho rằng họ đã đánh mất cái kia. Phải nói là nhận thức của họ thấp, còn

lòng tham của họ vô đáy. Khái niệm “tốt hơn” luôn được gắn với “mục đích của

chủ thể”, điều này có nghĩa là “tốt hơn” so với mục đích của bạn chứ không phải

mục đích của thiên hạ. Cái “tốt hơn” phải phù hợp với hoàn cảnh của bạn, với

những chuẩn mực đạo đức bạn đưa ra, với những nguyên tắc sống mà bạn xác lập

… chứ không phải của người khác.

Để dễ hiểu hơn nữa tôi cho một số ví dụ sau đây:

Ví dụ 1:


59

Một cô gái mới quen một anh chàng. Kết quả mối tình đẹp của họ là một bé

trai kháu khỉnh. Một ngày kia công ty của cô gái cử cô ra nước ngoài công tác khi

con trai vẫn chưa tròn hai tuổi. Ước mơ được đi nước ngoài là một ước mơ được ấp

ủ từ khi còn rất nhỏ của cô. Đứng trước quyết định của ban giám đốc, cô đã về nhà

suy nghĩ trằn trọc bao nhiêu đêm mà không tìm ra câu trả lời là nên đi hay không.

Nếu đi thì cô sẽ đánh mất cơ hội ở bên chồng con, được chồng yêu thương và được

chăm sóc con; còn nếu không đi thì làm sao cô có cơ hội ra nước ngoài học tập?

Các bạn có nhận ra rằng cô gái này đang có một cơ hội bên chồng con

không? Đó là hiện thực, là kết quả, cái mà cô đang nắm trong tay. Còn cái mà cô

gọi là “cơ hội ra nước ngoài học tập” vẫn chỉ là điều chưa biến thành hiện thực. Tôi

giả sử ngay cả việc “ở bên chồng con” và “học tập ở nước ngoài” chưa xảy ra đi,

khi đó căn cứ vào đâu mà chúng ta nhận ra cơ hột thật và cơ hội giả? Đó là căn cứ

vào mục đích … của cô gái ấy! Đối với cô gái ấy cô coi trọng hạnh phúc gia đình

hơn hay ra nước ngoài hơn? Nghĩa là đâu là khái niệm “tốt hơn” được cô ấy xác lập

trong đầu? Khi trả lời được câu hỏi này cô ấy sẽ dứt khoát chọn một trong hai.

Bên cạnh đó, đứng về phía hoàn cảnh cô ấy mà nói thì tình cảm là thứ mất đi

không bao giờ lấy lại được, trong khi đó đi nước ngoài thì có tiền là đi được thôi,

còn học tập thì học ở đâu mà chẳng được, đâu nhất thiết phải đi nước ngoài. Chưa

đi nước ngoài thì thấy đi nước ngoài là ghê gớm, đến khi đi rồi thì thấy chẳng có gì

là lạ hết, ra đường cũng gặp người, về nhà cũng bốn bức tường mà thôi. Người thiếu

thốn cái gì thì hay tìm cái đó, khi làm cái này không thể làm được cái khác. Chỉ kẻ

nhận thức thấp mới muốn làm được tất cả một lúc, tất cả đều hoàn hảo mà thôi!

Những kẻ như vậy cái giá mà họ phải trả là nỗi dằn vặt khi quyết định ở lại với

chồng con, còn khi ra nước ngoài thì phải đối diện với sự cô đơn trống vắng.

Ví dụ 2:

Một bạn trẻ quê ở Hải Dương nhà rất nghèo nên quyết định đi xuất khẩu lao

động sang Nhật làm việc. Tiền đóng thế chân khi đi là 12.000 USD, còn chi phí môi

giới là 1.500 USD. Khi qua Nhật bạn ấy làm việc với mức lương khoảng 800 USD,

sau khi trừ chi phí ăn ở chỉ còn khoảng 500 USD. Như vậy sau 3 năm làm việc nếu

chịu khó để dành lắm bạn ấy cũng chỉ được 18.000 USD. Sau khi trừ chi phí môi

giới 1.500 USD, tiền mua quà cáp …, chắc bạn ấy đem về chỉ khoảng 15.000 USD.

Đó là tính toán trong điều kiện lí tưởng. Chẳng may sang Nhật công ty không có

việc bạn ấy phải nghỉ hưởng 60% lương, hay về nước sớm (trong luật lao động của

Nhật thì tu nghiệp sinh nào bước sang năm hai thì họ có thể cắt hợp đồng bất cứ khi

nào, chỉ cần báo trước một tháng) thì sao?

Tôi lại giả sử với 13.500 USD có trong tay thay vì đi Nhật bạn ấy đầu tư vào

mua đất. Với tốc độ tăng giá đất trung bình khoảng 20% một năm, thì sau 3 năm tệ

nhất miếng đất của bạn ấy cũng bán được 21.600 USD. Rồi trong quá trình ở nhà

bạn ấy sẽ đi làm, đi học, tìm kiếm người yêu … Giả sử một năm bạn ấy để dành

được 1.200 USD thì sau 3 năm để dành được 3.600 USD. Sau khi lấy tiền đất bán

được trừ cho vốn ban đầu bạn ấy có 8.100 USD, cộng với 3.600 USD nữa là 11.700

USD. Số tiền này chênh lệch chẳng đáng là bao so với số tiền bạn ấy kiếm được khi

đi Nhật.


60

Kết luận: Một khi bạn nhìn thấy cơ hội này, bạn lại không nhìn thấy cơ hội

khác. Con mắt bạn chỉ chăm chăm nhìn vào cái gì mà bạn muốn thực hiện. Một cơ

hội thật sự là một cơ hội được xem xét ở nhiều phương diện, cân nhắc giữa cái được

và cái mất. Giả sử theo kết quả tính toán là A, thì 70% của A mới là kết quả thật sự.

Giống như bạn trẻ đi xuất khẩu lao động ở trên, khi đi bạn phải mua sắm đồ đạc,

phải làm tiệc chia tay, khi qua Nhật phải tốn tiền thư từ, điện thoại, khi về phải mua

quà, phải làm tiệc ăn mừng … cho nên thực ra số tiền bạn ấy kiếm được thấp hơn

nhiều kết quả tôi tính toán ở trên. Bạn nói bạn kiếm được 18.000 USD là bạn tự dối

lòng, cho thấy kiến thức về kinh tế của bạn quá thấp. Lấy kết quả thật sự này so

sánh với những kết quả hiện tại, hay những cơ hội có thể nắm chắc 100% trong tay,

bạn sẽ biết đó có phải là cơ hội thật hay không.

2. Làm sao để biết được đó có phải là một cơ hội thật hay không?

Như các bạn biết, con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội, cho nên để

xem xét đó có phải là cơ hội hay không bạn phải đặt vấn đề đó trong mối quan hệ

với các vấn đề khác, nói đơn giản hơn là xem xét tất cả cái được và cái mất. Con

mắt càng bao quát, phân tích càng sâu sắc, tính toán càng giỏi, dự đoán càng chính

xác … thì bạn càng đưa ra quyết định đúng.

Bạn đừng nói với tôi bạn chỉ muốn có tiền thôi, khi có tiền bạn làm gì chứ?

Bạn đừng nói với tôi là bạn chỉ muốn đi du học bằng bất cứ giá nào, khi đi du học

về bạn sẽ ra sao? Kết quả cuối cùng mới là điều chúng ta cần quan tâm. Con người

nếu nhìn sự việc bằng con mắt hẹp hòi, bảo thủ … sẽ duy ý chí, không phát huy

được năng lực sáng tạo của bản thân, cuộc sống lúc nào cũng cảm thấy bế tắc.

Nhiều bạn trẻ nói với tôi không dám lấy vợ vì không có tiền cưới, nhiều bạn

trẻ nói với tôi không dám đến thăm người yêu vì phải mua quà, nhiều bạn trẻ nói

với tôi không dám về nhà cha mẹ bởi biết mua gì khi về …, đa phần những khó

khăn đều do chúng ta tưởng tượng ra. Ngay cả như ngày mai trái đất nổ tung thì hãy

cứ để nó diễn ra như vậy. Chúng ta không thể thay đổi được những gì nằm ngoài

khả năng của chúng ta, nhưng những việc mà chúng ta có thể làm tốt nhất bây giờ

tại sao chúng ta lại bỏ qua? Có cần bạn làm tiệc tùng rùm beng lên khi cưới không,

cái chính vẫn là các bạn chưa yêu nhau thật sự! Một tờ báo, một cành hoa, một cái

bánh ngọt nhỏ … khi đến thăm người yêu, những cái đó giá bao nhiêu tiền? Cha mẹ

bạn ăn ngày ba bữa cơm, nếu thiếu thốn vật chất mà giờ đây bạn lại không về thăm

thì sẽ thiếu thốn thêm về tinh thần, chẳng lẽ bạn không nhận ra tinh thần cũng có

giá trị sao? Con người hơn nhau không phải hình dáng bên ngoài, vàng đeo đầy

người, những cái gì phù phiếm tất sẽ bị thời gian cuốn trôi, chỉ còn những giá trị

đạo đức, lối sống đẹp, kiến thức hay … là vĩnh hằng mà thôi. Tôi không tin một

người có những giá trị ấy mà lại không có cuộc sống hạnh phúc!

Để có thể xem xét đó có phải là một cơ hội thật hay không, các bạn hãy làm

theo trình tự các bước phân tích sau đây:

Bước 1: Viết lên một tấm bảng hay tờ giấy thật to mục tiêu mà mình muốn

đạt sau khi nắm bắt được cơ hội ấy.

Tôi lấy lại ví dụ bạn trẻ đi xuất khẩu lao động trên, bạn ấy sẽ ghi chữ TIỀN!

Bước 2: Liệt kê tất cả những cái được khi bạn nắm bắt cơ hội.

Tôi lấy lại ví dụ bạn trẻ đi xuất khẩu lao động ở trên, bạn ấy sẽ ghi như sau:


61

a. Được đi Nhật. Ghi vậy chung chung quá hãy ghi cụ thể hơn như thế này:

+ Được tham quan xem nước Nhật là một nước như thế nào.

+ Được học tiếng Nhật, biết đâu sau này về dùng tiếng Nhật để kiếm tiền.

+ Được học tập kĩ thuật của Nhật.

b. Kiếm được tiền với mức lương 800 USD/1 tháng, sau khi trừ chi phí hết

còn 500 USD/1 tháng.

Bạn lần lượt liệt kê tất cả những gì mà bạn cho là được (nghĩa là tốt) khi nắm

bắt cơ hội này, ở đây tôi chỉ ví dụ nên không có nhiều thời gian liệt kê hết ra.

Bước 3: Liệt kê tất cả những cái bạn phải đánh đổi khi bạn nắm bắt cơ hội.

Tôi lấy lại ví dụ bạn trẻ đi xuất khẩu lao động ở trên, bạn ấy sẽ ghi như sau:

a. Phải xa gia đình, họ hàng, người yêu, bạn bè …

b. Phải bỏ ra một số tiền là 13.500 USD.

c. Phải chấp nhận cuộc sống thiếu thốn tình cảm, vật chất … nơi xứ người.

d. Mất đi cơ hội học tập, làm việc tại quê hương …

Bạn lần lượt liệt kê tất cả những gì mà bạn cho là mất (nghĩa là xấu) khi nắm

bắt lấy cơ hội này, ở đây tôi chỉ ví dụ nên không có nhiều thời gian liệt kê hết ra.

Bước 4: Bác bỏ.

Ở bước này bạn sẽ lấy tất cả thông tin liệt kê ở bước 2 và bước 3 rồi bác bỏ

nó, nghĩa là bạn phải phân tích vào bản chất vấn đề để tìm ra được những vấn đề

bạn liệt kê ra có đúng như vậy không, nếu không đúng có nghĩa là điều mà bạn liệt

kê ra là sai. Nếu sai thì không coi đó là luận chứng để bảo vệ cho lí lẽ mình đưa ra.

Muốn phân tích được tất nhiên bạn phải nắm được các qui luật suy nghĩ của con

người, đầy đủ thông tin cần thiết … Vì thiếu hai điều này mà nhiều bạn không thể

vượt qua được bước 4 này.

Tôi ví dụ bạn bắt đầu bác bỏ những liệt kê đưa ra ở bước 2 như sau:

a. Được tham quan xem nước Nhật là một nước như thế nào: Mục đích của

bạn là kiếm tiền chứ không phải đi tham quan, cho nên đây là một lí do không thể

chấp nhận được. Bạn mượn bao nhiêu tiền thế chân, chịu bao nhiêu vất vả … chỉ để

đi tham quan nước Nhật thôi sao? Thực tế chứng minh rằng nhiều tu nghiệp sinh

qua Nhật chỉ loanh quanh lẩn quẩn ở những vùng quê hẻo lánh (vì đa phần công ty

Nhật đặt xa thành phố), muốn đi lên thành phố phải tốn rất nhiều chi phí (tu nghiệp

sinh có tiền đâu mà đi), nên chỉ biết có nơi mình ở thôi. Nhiều bạn tu nghiệp sinh

thật sự vỡ mộng khi biết mình sang Nhật mà sống ở những vùng quê còn tệ hơn ở

Việt Nam, phương tiện di chuyển của các bạn đều bằng xe đạp, hoặc đi bộ. Lí do

này không được chấp nhận. Hủy!

Được học tiếng Nhật: Biết bao nhiêu người không một lần đi Nhật vẫn trở

thành phiên dịch giỏi, nếu bạn thật sự muốn học tiếng Nhật thì bạn học ở đâu mà

chẳng được, đây không phải là lí lẽ đúng!

Được học tập kĩ thuật của Nhật: Điều này có không ta? Nhật là một nước

công nghiệp, họ luôn coi con người như một cái máy. Thực tế nhiều nhân viên ở

Nhật suốt đời chỉ biết một kĩ năng nào đó trong cái công việc họ làm hàng ngày,

không hề biết thêm kĩ năng, hay kiến thức nào khác. Giả sử qua Nhật bạn có học

được một kĩ thuật nào đó đi, thì bạn cũng không thể áp dụng nó vào hoàn cảnh đất

nước ta. Tại sao ư? Tại kĩ thuật đó chỉ có thể áp dụng trong điều kiện sản xuất của


62

Nhật, với công nghệ của Nhật … chứ sao nữa. Bạn nói bạn sáng tạo ư? Ít ra cũng có

khái niệm về các kĩ thuật đó ư? Tôi hoàn toàn đồng ý, nhưng mục đích của bạn là gì

nào? Làm việc phải có mục đích, tranh luận cũng phải có mục đích, chính vì vậy tôi

không chấp nhận việc mục đích chưa đạt được mà lại ngó sang cái khác. Bên cạnh

đó, đôi khi không cần phải sang Nhật chúng ta cũng có thể học được kĩ thuật của

Nhật. Hãy bỏ lí lẽ này sang một bên.

b. Kiếm được tiền khoảng 800 USD/1 tháng. Điều này tôi chấp nhận. Bạn

nói bạn tăng ca thì kiếm hơn hả? Nếu tôi nói bạn thất nghiệp thì sao? Chúng ta chỉ

tính toán, phân tích dựa trên những gì chúng ta “có thể nắm bắt được”, chứ không

phải những gì chúng ta suy luận, hay tưởng tượng ra, chính vì vậy chúng ta chỉ lấy

những thông tin hiện thực. Bạn không phải là một triết gia, và tôi cũng không chỉ

bạn cách phân tích như các nhà thông thái đó, cái tôi chỉ là những cái gì thực tế

dành cho một người bình thường.

Sau khi phân tích bước 2 xong thì chúng ta thấy mọi lí lẽ đưa ra đều bị bác

bỏ hết, duy nhất chỉ còn lại lí lẽ kiếm 500 USD/tháng là được chấp nhận. Chúng ta

sẽ lấy lí lẽ này để làm cơ sở tính toán cụ thể trong bước 5.

Tiếp theo bắt đầu bác bỏ những liệt kê trong bước 3 bằng các suy luận tương

tự. Để không làm mất thời gian của nhiều người, tôi giả sử sau khi bác bỏ tất cả các

liệt kê trong bước 3 chúng ta chỉ còn lại lí lẽ: Phải bỏ ra một số tiền là 13.500 USD.

Bước 5: Tính toán cụ thể những lí lẽ còn lại trong bước 4 ra giấy tờ.

Sở dĩ tư duy của chúng ta hời hợt bởi chúng ta chỉ suy nghĩ vẩn vơ trong đầu

mà không mô hình hóa nó, không thử nghiệm nó, không tính toán cụ thể nó ra …

Để quyết định của chúng ta chính xác tôi cần làm việc với những con số, những

chứng cứ, những kết quả … có thật. Tôi lấy lại ví dụ bạn trẻ đi xuất khẩu lao động ở

trên và bắt đầu tính toán như sau:

a. Chi phí:

+ 12.000 USD tiền thế chân (lấy lại sau khi về nước).

+ 1.500 USD tiền môi giới (mất luôn).

+ Tiền mua sắm vật dụng, làm tiệc tùng … trước khi đi 500 USD (giả sử).

+ Chi phí quà cáp, thư từ, điện thoại hàng tháng từ bên Nhật về Việt Nam

(giả sử) thấp nhất là 20 USD.

+ Tiền ăn, ở bên Nhật 300 USD/tháng (giả sử).

+ Tiền mua quà khi về 1.000 USD.

+ Chi phí rủi ro nếu bị bệnh, đi lại … (giả sử ở mức thấp nhất) là 0 USD.

Vậy tổng chi phí sau 3 năm là: 1.500 USD + 500 USD + 720 USD + 10.800

USD+ 1.000 USD = 14.520 USD.

b. Thu vào trước khi trừ chi phí:

+ 800 USD/tháng.

Vậy tổng thu vào trước khi trừ chi phí sau 3 năm là: 800 x 36 = 28.800 USD.

c. Thu vào sau khi trừ chi phí:

+ 28.800 USD – 14.520 USD = 14.280 USD.

Con số cuối cùng mà bạn sẽ đem về nước là 14.280 USD.

Bước 6: So sánh với một cơ hội khác nếu bạn cùng bỏ ra một công sức, thời

gian, vốn liếng … như vậy.


63

Trong trường hợp ví dụ trên tôi so sánh cơ hội đi Nhật với cơ hội đầu tư vào

bất động sản. Trong trường hợp ở lại Việt Nam vừa đi làm vừa đầu tư vào bất động

sản thì sau 3 năm bạn trẻ ấy sẽ kiếm được khoảng 11.700 USD.

Bước thứ 7: Phân tích và quyết định.

Sau khi trải qua 6 bước trên, chúng ta cơ bản sẽ có tất cả những chứng cứ

xác thực nhất để có thể phân tích và đưa ra quyết định.

Tôi quay lại ví dụ 1, khi bước vào bước 1 cô gái ghi lên bảng là HỌC TẬP Ở

NƯỚC NGOÀI, nhưng khi đến bước 3 thì cô gái chợt phát hiện ra mình đã ghi mục

tiêu sai, mục tiêu đúng của cô gái là HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH. Đến đây thì cô gái

không cần phải đi tiếp nữa mà quyết định luôn là không đi nữa.

Tôi trở lại ví dụ 2, sau khi tính toán xong thấy số tiền mình kiếm được khi đi

Nhật hơn số tiền khi mình ở nhà là 2.580 USD, lúc này bạn trẻ tu nghiệp mới đặt

lên bàn cân để phân tích. Đôi khi quyết định sai hay không lại nằm ở bước này. Khi

bạn phân tích bạn phải gắn sự việc cần phân tích với hoàn cảnh bản thân mình. Với

hoàn cảnh hiện tại thì điều gì là quan trọng nhất đối với bạn, bạn có chịu đựng nổi

ba năm gian khổ khi sang Nhật làm việc, nếu xảy ra rủi ro, mức cao nhất mà bạn có

thể chấp nhận là bao nhiêu …? Hãy đưa ra hàng loạt những câu hỏi để cân nhắc mọi

tình huống xấu nhất có thể xảy ra đối với bạn. Sau khi xem xét tất cả các khía cạnh,

nếu câu trả lời của bạn là “chấp nhận” thì hãy tiến hành đi Nhật, còn không thì hủy

bỏ. Năng lực phân tích vấn đề không phải ai cũng có, nếu không có năng lực đó thì

bạn hãy đem kết quả của 6 bước trên trình bày với một người có năng lực hơn mình,

với sự giúp sức của người khác tôi nghĩ bạn sẽ tìm được câu trả lời chính xác hơn.

3. Làm sao để nắm bắt được cơ hội?

Sau khi phân tích thấy đó đúng là một cơ hội, vấn đề còn lại của bạn là trả lời

câu hỏi “Làm sao để nắm bắt được cơ hội?” mà thôi.

Như bạn biết, để giải một bài toán trước tiên bạn phải có các điều kiện cần và

đủ, bước tiếp theo là kĩ năng tính toán.

Hãy liệt kê ra tất cả những phương án bạn có thể thực hiện để hoàn tất điều

kiện của bài toán. Thao tác này đòi hỏi bạn phải có khả năng sáng tạo cực kì.

Sau khi liệt kê ra các phương án bước tiếp theo là đi thực hiện nó. Ví dụ bạn

đi mượn tiền thì bạn phải có khả năng giao tiếp tốt, bạn có thể năn nỉ ỉ ôi, hay hô

hào lớn tiếng …, tất cả điều này phụ thuộc vào kĩ năng của bạn, làm sao để đạt được

mục đích thì thôi. Gọi là cơ hội nghĩa là chúng ta “có thể” nắm bắt được nó, chứ

không phải là “chắc chắn” nắm bắt được nó, chính vì vậy đòi hỏi chúng ta phải nỗ

lực vượt lên chính mình. Nhiều người không thể vượt qua bước cuối cùng này do

năng lực bản thân quá kém, điều này có nghĩa là bạn phải rèn luyện thêm. Không

phải cơ hội tự nhiên đến với ta, để có thể nắm bắt được cơ hội nào đó chúng ta phải

có sự chuẩn bị rất lâu dài, công phu từ trước. Những kẻ cứ hở miệng ra là nói rằng

chẳng có cơ hội nào đến với tôi hết, thật ra trong đầu kẻ đó nghĩ rằng cơ hội là thứ

từ trên trời rơi xuống.

Hãy tìm kiếm cơ hội từ bản thân mỗi chúng ta. Khi năng lực, phẩm chất

(nghị lực, sáng tạo, tri thức …) của bạn càng cao thì càng nhiều cơ hội đến với bạn!


64

NHẬN THỨC LÀM GIÀU SAI

Khi nói đến hai từ “làm giàu” đa phần bạn trẻ cho rằng phải “cướp” tiền, mồ

hôi nước mắt từ tay kẻ khác. Nhận thức về “làm giàu” như vậy là vô cùng lệch lạc!

Mấy ngày nay báo chí đưa tin rùm beng về vụ án giết người cướp của dã

man của Nguyễn Đức Nghĩa. Chỉ vì số tài sản nhỏ mà Nghĩa đã cắt cổ người yêu.

Chỉ nghe thôi chứ đừng nói đến hình dung hay chứng kiến, ta đã thấy thật khủng

khiếp! Do không được đào luyện từ nhỏ, một số người không quen trải qua cuộc

sống gian khổ, từ đó có một nhận thức rất thấp về cách kiếm tiền. Trong óc họ giá

trị của chủ nghĩa thực dụng là thâm căn cố đế, “được làm vua, thua làm giặc”, chỉ

xem kết quả, không chú ý thủ đoạn, cho nên tội ác luôn đáng sợ!

Tôi đọc bộ Tư bản của Mác thấy Mác có phân tích về giá trị thặng dư. Tôi

nghĩ rất nhiều sinh viên đã liên tưởng đến vấn đề này khi nghe nói đến hai từ “làm

giàu”. Họ cho rằng phải “bóc lột” người khác thì mới có tiền. Quan niệm này hoàn

toàn sai lầm! Ngày xưa Mác phân tích để vạch trần tội ác của bọn tư bản, nghĩa là

khái niệm “làm giàu” của Mác được gắn với đối tượng là bọn tư bản. Đó không

phải là một định nghĩa về “làm giàu” nói chung. Chính vì hiểu sai như vậy nên

nhiều người học đến cao học rồi vẫn coi “làm giàu” như là việc xấu!

“Làm giàu” có trăm nghìn cách, trong những cách đó có cách tốt, cách xấu.

Nghĩ muốn giàu có phải giết, phải cướp … của người khác là nhận thức thấp! Chính

nhận thức sai đã nảy sinh vô số tội ác, và cuối cùng dẫn đến diệt vong!

Người nghèo cần sự cảm thông, nhưng bản thân cái nghèo không có gì để mà

ca ngợi cả. Người nghèo có nhiều ưu điểm, song cũng lắm khuyết điểm. Nghèo nàn

dẫn đến thiếu giáo dục, thiếu giáo dục nên mới nghèo, cái vòng lẩn quẩn này đeo

bám người nghèo không sao thoát ra được. Phải người nào có nghị lực lắm mới

thành công và giúp đỡ người khác đi lên. Từ giàu xuống nghèo thì dễ, nhưng để từ

nghèo lên giàu cần một nỗ lực phi thường.

Theo số liệu thống kê thì tham nhũng ở các nước nghèo bao giờ cũng cao

hơn các nước giàu. Cuộc sống thiếu thốn vật chất như cái lò xo dồn nén bao nhiêu

ngày tháng trong tiềm thức của người nghèo, khi cơ hội đến cái lò xo ấy bật dậy

không gì có thể cản được nó. Nghèo khó nảy sinh khát vọng, khát vọng biến thành

sức mạnh hay bất hạnh là do nhận thức của mỗi chúng ta.

Tiểu thuyết “Tình yêu và cuộc sống” của Giắc Lơnđơn đã viết về sự giãy

giụa của một người bị lạc đường nơi hoang đảo, đói rét, mệt nhọc, dã thú, tất cả đe

dọa, mỗi bước đi đều phải bỏ ra rất nhiều sức lực. Sau lưng luôn có những con sói,

chỉ chờ khi người đó ngã xuống là lao vào ăn thịt. Nhưng kì diệu thay người ấy lại

giết được sói, và nhờ vậy mà có thức ăn để về được đến thuyền. Về đến thuyền

người đó ăn rất nhiều, béo lên nhanh chóng, kho bánh mì trở nên cạn kiệt. Bản tính

của con người là như vậy. Một người đấu tranh giành giật sự sống trên hoang đảo,

rất nhiều lúc muốn nằm xuống nghỉ ngơi nhưng không thể vì phía sau còn có sói

đuổi theo. Nhưng khi về đến thuyền rồi lại sống theo bản năng của loài vật. Những

phẩm chất cao quí của con người trong quá trình phấn đấu không phải lúc nào cũng

còn nguyên vẹn, còn lòng tham của con người thì lại như một căn bệnh kinh niên.


65

Đọc “Thích Ca Mâu Ni truyện” ngạc nhiên Thích Ca Mâu Ni trước khi đi tu

là một vương tử, với sự giàu có của một nước, gái đẹp của một nước, vậy mà ông đã

vứt bỏ hết, ra ngoài khổ tu, tròn 6 năm trời cuối cùng thành chính quả. Ông đã thể

nghiệm qua nên mới nhận thấy sự ngắn ngủi của vật chất, hoan lạc, từ đó chọn một

cuộc sống tinh thần sâu sắc, lâu dài hơn. Người bình thường khi đọc truyện có thể

sẽ chê ông, rất ít người nhận ra một nhân cách lớn. Vật chất là tính thứ nhất, là nền

tảng, nếu như vật chất, hoan lạc còn trong khát vọng mà không thể là cách sống, thì

nó sẽ trở thành nhu cầu cơ bản của con người, trở thành một ma lực vô cùng hấp

dẫn. Cần phải vượt qua vật chất, song đầu tiên cũng phải có vật chất. Điều này đối

với nhiều người quả là rất khó khăn!

Tôi không sao quên được những tháng ngày gian khổ tôi bôn ba ở xứ người.

Với hai bàn tay trắng tôi đã gầy dựng nên tất cả. Những người vất vả mưu sinh như

tôi rất nhiều, nhưng khi kiếm được tiền rồi người dùng tiền để sinh lợi rất hiếm.

Trong đầu tôi còn văng vẳng câu nói của một anh bạn: “Kiếm tiền để tiêu xài chứ

để làm gì!” …

Tôi viết bài viết này với tâm trạng và tri thức của một người đã trải qua biết

bao nhiêu khó khăn vất vả, có một sự thấu hiểu sâu sắc những giá trị đồng tiền kiếm

được từ mồ hôi nước mắt, thậm chí cả máu của mình. Khi sử dụng đúng những

đồng tiền chính đáng đó bao giờ hạnh phúc cũng nhân lên nhiều lần. Không biết có

ai cùng cảm nhận giống tôi?

Những kẻ chỉ sống vì miếng ăn, manh quần tấm áo … chắc không thể hiểu

hết giá trị của hai từ “nhân cách”. Càng không thể hiểu tại sao lại có vĩ nhân, có

những người dám xả thân vì quê hương, dân tộc …

Mấy ngày trước đọc bài báo “Sốt chồng ngoại lây lan” thấy mà rung mình:

“Phường cù lao Tân Lộc (Thốt Nốt, Cần Thơ) từ lâu được mệnh danh là

“đảo Đài Loan” vì có nhiều cô gái lấy chồng xứ Đài. Có những mối lương duyên

thất bại, nhưng cũng nhiều đôi hạnh phúc, thậm chí gia đình trở thành triệu phú.

Ông Thanh, một nông dân ở phường Tân Lộc lắc đầu: “Con gái lớn lên là rủ

nhau lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc hết. Thanh niên trong phường phải đi kiếm vợ

ở những nơi khác”.

Ông Hà Văn Tiếu, Chủ tịch UBND phường cho biết, cả phường hiện tại có

trên 700 trường hợp lấy chồng nước ngoài, nhiều nhất là Đài Loan, Hàn Quốc.

Trong số trường hợp xuất ngoại lấy chồng thì có 20% không hạnh phúc, còn lại

80% cô dâu có tiền gửi về giúp đỡ gia đình mình, nhiều nhà trở nên giàu có.

Nổi tiếng nhất phường là gia đình ông Lê Văn Muốn, trước đây làm chủ lò

đường. Sau nhiều vụ làm ăn thất bát, gia đình cụt vốn, nợ nần chồng chất. Năm

2004, ông Muốn gả cô con gái đầu sang Đài Loan. Vài tháng sau cô gọi điện về

báo tin vui may mắn gặp được chồng giàu có rồi gửi tiền về cho bố làm ăn. Năm

sau, cô về dẫn luôn cô em gái sang lấy chồng xứ Đài. Chỉ vài năm kén rể ngoại,

nhà ông Muốn cất mới khang trang, mua cả xe hơi đời mới, mỗi năm ông bà bay

sang xứ Đài thăm con cháu ba bốn lần.

Theo cán bộ phường Tân Lộc, trường hợp như nhà ông Muốn là không ít.

Nhiều người có con đi Đài Loan gửi tiền về có vốn làm ăn phất lên nhanh chóng.

Đó là lí do khiến nhiều gia đình, nhiều cô gái ham tìm tấm chồng nước ngoài, bất


66

chấp có không ít vụ cô dâu Việt bị chồng ngoại sát hại như Huỳnh Mai, Thanh Lan,

mới đây là Thạch Thị Hồng Ngọc.

Chị Nguyễn Thị Huệ, Chủ tịch Hội liên hiệp phụ nữ phường Tân Lộc kể, vài

năm trước, cơn sốt chồng ngoại lan đến phường gây nhốn nháo dân cư. Các cô gái

trẻ kéo nhau đi theo các cò hôn nhân để những người ngoại quốc xem mặt. “Nhiều

lúc xe du lịch đến phường chở cả xe con gái lên Sài Gòn tìm mối gả chồng, thấy xót

cả ruột”, chị Huệ nói.

Theo người đứng đầu Hội liên hiệp phụ nữ phường, nay thì việc môi giới hôn

nhân không ồ ạt và công khai như trước nhưng tinh vi hơn. Các cô gái trẻ vẫn tìm

cơ hội đổi đời. Ở phường Tân Lộc, một gia đình có 3 – 4 chàng rể Đài Loan, Hàn

Quốc là chuyện thường tình.

Đại diện nhiều chính quyền địa phương khẳng định, ở Đồng bằng sông Cửu

Long, làn sóng xuất ngoại lấy chồng bắt đầu từ nhiều năm trước và đến nay vẫn

còn sốt. Những cuộc hôn nhân chóng vánh, những bi kịch làm dâu xứ người không

đủ sức cảnh tỉnh những cô gái trẻ tìm kiếm cơ hội đổi đời.

Một cán bộ sở tư pháp tỉnh Tiền Giang than phiền: “Dù có rủi ro bất hạnh

thì nhiều cô gái trẻ vẫn nhắm mắt đưa chân. Rể ngoại thích cô dâu trẻ đẹp nên địa

phương ngày càng cạn nguồn”.

Ở Tiền Giang năm 2007, toàn tỉnh có 418 vụ kết hôn với người nước ngoài,

năm 2008 có 409 vụ, năm 2009 là 217 vụ. Bạc Liêu năm 2009 có 140 vụ, giảm gần

50 vụ so với năm 2008 nhưng lại tăng 10 so với năm 2007.

Tỉnh Hậu Giang là địa bàn trọng điểm của phong trào lấy chồng ngoại, mỗi

năm có hàng nghìn cô gái xuất giá. Trong vòng 3 năm từ 2007 đến 2009, có tổng

cộng gần 4.000 cô gái lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc.

Cũng trong 3 năm này, tỉnh Vĩnh Long có tổng cộng 1.526 vụ kết hôn với

người nước ngoài, đến 223 cuộc li hôn có yếu tố nước ngoài, trong đó chồng là

người Đài Loan chiếm hơn 53%. Cần Thơ mỗi năm cũng có hàng nghìn cô gái xuất

ngoại lấy chồng.

Tuy nhiên, theo cán bộ phụ nữ những địa phương này, những con số thống

kê trên còn rất thấp so với thực tế. Chị Lê Thanh Thủy, cán bộ Hội Liên hiệp phụ nữ

Vĩnh Long cho biết, có nhiều cô làm thủ tục kết hôn còn xin sao y sẵn vài bộ hồ sơ,

phòng khi li hôn thuận tiện và nhanh chóng lấy chồng mới. Không ít trường hợp

một vài lần thay đổi ý trung nhân để tiếp tục xuất ngoại sau lần đầu thất bại.

Bà Nguyễn Thị Hà, Trưởng Ban Gia đình – Xã hội, Hội Liên hiệp phụ nữ

thành phố Cần Thơ nói: “Làn sóng lấy chồng ngoại là một thực tế nhức nhối ở

nhiều địa phương. Tuy nhiên, việc can thiệp của các cơ quan chức năng để hạn chế

phong trào này vẫn không mang lại nhiều hiệu quả”.

Bà Hà cho biết, ở Cần Thơ, Hội Liên hiệp phụ nữ có nhiều chương trình

giúp các chị em vay vốn hoặc đào tạo nghề để có thu nhập, bỏ tư tưởng lấy chồng

ngoại. Tuy nhiên, mong muốn đổi đời nhanh chóng nơi xứ người vẫn phổ biến vì thế

các nỗ lực can thiệp trở nên kém hiệu quả.

Bà Hà cũng cho rằng, số lượng các cô gái bất hạnh trở về từ xứ người sau

khi theo chồng là rất nhiều, nhưng cán bộ chức năng khó nắm hết được vì nhiều

người không khai báo hoặc đi khỏi địa phương.


67

Hội Liên hiệp phụ nữ Cần Thơ có trung tâm nghề dạy giúp đỡ các chị em

không may mắn trở về, nhưng hiện chỉ tiếp nhận được 13 người, rất ít so với thực tế.

“Sắp tới chúng tôi sẽ thành lập trung tâm tư vấn hôn nhân cho những người có nhu

cầu lấy chồng ngoại, để trang bị kiến thức văn hóa, pháp luật cho các cô dâu trước

khi về nhà chồng, giúp tránh được những bỡ ngỡ và bi kịch đau lòng”, bà Hà nói”.

Đọc xong bài báo tôi tự hỏi do đâu, nghèo ư, muốn đổi đời ư? Tất cả là do

nhận thức thấp về cách kiếm tiền mà thôi! Đồng tiền đâu phải kiếm dễ dàng mà

không có sự đánh đổi nào. Chỉ có người trong cuộc mới hiểu những gì tôi nói.

Người đứng ngoài chỉ nhìn hiện tượng không xét bản chất, nhìn thấy một khía cạnh

mà không thấy toàn diện, nghĩ rằng có tiền là sung sướng, hạnh phúc … Tiền cũng

chỉ là giấy, cầm tiền đầy trong tay cho rằng mình hạnh phúc chỉ là ảo giác của

những kẻ nhận thức thấp. Con người không sống vì những giá trị tầm thường ấy. Ừ

thì tôi vất vả, ừ thì tôi phải chạy ngược chạy xuôi, nhưng những giá trị mà tôi nhận

được quí vô ngần. Theo tư tưởng của Heraclitus (nhà triết học duy vật): “Không ai

tắm hai lần trên một dòng sông”. Hư vinh và nghiệt ngã luôn đi với nhau. Chúng ta

ai cũng chỉ sống một lần trên cõi đời này, hãy sống sao để cuối đời đừng hối hận!


68

ĐỪNG LÀM GIÀU LIỀU MẠNG!

Tôi biết trong giới trẻ ngày nay nhiều người vẫn còn mang nặng tư tưởng

làm giàu là phải liều mạng. Làm giàu theo kiểu đó đa phần thất bại!

Hồi còn nhỏ tôi hay xem những bộ phim về cách sống của các nước phương

Tây, và nhận xét thấy cách làm việc của họ khoa học hơn hẳn chúng ta. Trước khi

làm bất cứ việc gì họ luôn nghiên cứu rất kĩ lí thuyết và thực tế, sau đó làm thí

nghiệm, mô hình … rồi mới tiến hành làm thật. Nhiều bạn trẻ ngày nay chẳng biết tí

gì về kinh doanh, về thị trường, về hàng hóa mình sẽ bán … mà đã lao vào làm giàu

như con thiêu thân. Ai có khuyên can thì bảo rằng mình có ý chí không sợ gì cả.

Hành động này giống như lấy trứng chọi đá, coi kinh doanh như một trò đùa, nhận

thức kém mà cứ nghĩ mình là anh hùng.

Ngày tết đi đâu bạn cũng thấy người ta chơi bài ăn tiền. Người nào cũng nghĩ

rằng có thể lấy tiền dễ dàng từ tay kẻ khác bằng cái trò may rủi. Thực tế cho thấy

chẳng ai giàu có lâu bền nhờ cờ bạc, vé số … cả.

Nếu tôi đưa cho bạn một khẩu súng bên trong đã có đạn hoặc không có đạn,

bảo rằng nếu bạn bắn vào đầu mà không chết thì thưởng cho bạn một thùng vàng,

bạn có dám làm không? Dốc toàn lực sống chết một phen trước tiên phải có dũng

khí, nhưng điều quan trọng vẫn là phải hiểu biết. Nếu như bạn không hiểu, thì ngoài

việc bạn bị rủi ro ra còn có ai chịu rủi ro cùng bạn không? Người hiểu biết càng

kém đứng trước món lợi lớn rất dễ liều mạng (như các cô gái lấy chồng ngoại bây

giờ chẳng hạn), đáng thương thay xác suất thắng lợi là rất nhỏ!

Bạn chỉ nhìn thấy điều gì bạn muốn nhìn. Bạn chỉ quan tâm đến tham vọng

của bạn có thể đánh bại người khác, mà không nghĩ đến tham vọng của người khác

có thể thôn tính tham vọng của bạn. Khi bạn toan tính thì người khác cũng toan tính,

và thắng lợi chỉ nghiêng về ai có sự nhìn nhận vấn đề sâu sắc nhất, kĩ năng lao

động tốt nhất mà thôi!

Trong nhiều bài tôi có viết “Tiến từng bước vững chắc!”, nhiều bạn đã không

hiểu hết ý nghĩa của câu này. Một bạn quyết định mở quán cơm, việc đầu tiên là bạn

ấy sửa sang cái quán thật hoàng tráng, trang bị đầy đủ bàn ghế, dụng cụ đắt tiền

nhất. Một bạn khác khi mở tiệm hoa thì mua hàng đống giỏ hoa, nguyên phụ liệu

chất đầy trong tiệm. Cả hai bạn chưa kinh doanh được bao lâu thì phải dẹp. Khi bạn

bỏ tiền ra đầu tư bạn phải có kế hoạch thu lại lợi nhuận, phải tính toán và dự đoán

được thời gian hoàn vốn. Nhiều người mua mảnh đất rẻ dự tính sau 5 năm đất lên

giá sẽ bán ra, ngặt một điều đất chưa kịp lên giá thì túng tiền phải bán đổ bán tháo.

Việc đầu tư ồ ạt không cân xứng với lợi nhuận thu vào trong một thời gian nhất

định sẽ dẫn đến thất bại!

Ra kinh doanh không phải 100% đúng như những gì mình tính toán mới làm,

cũng không phải làm đại mà không cần nghiên cứu gì. Trong thời buổi kinh tế hội

nhập, thông tin nhanh nhạy, kiến thức phổ cập tràn lan, con người ngày càng khôn

ngoan, thì việc bước vào con đường kinh doanh không tuân thủ những qui trình

đúng đắn, nguy cơ phá sản là không thể tránh khỏi. Chúng ta ai cũng có ước mơ


69

làm giàu, ai cũng muốn thể hiện mình, muốn giúp đỡ người khác, nhưng quan trọng

là chúng ta làm như thế nào để đạt được điều đó.

Kiến thức tiếp thu trên trường lớp một phần rời rạc, một phần quá xa vời

thực tế, khiến cho không ít bạn trẻ hoang mang. Một bạn trẻ hỏi tôi rằng bạn ấy rất

yêu thích cây cảnh, ngặt một điều trong tay không có đồng vốn nào, vậy có nên cầm

giấy tờ nhà để kinh doanh không? Để có lợi nhuận thu về ta phải tiến hành nhiều

hoạt động, nhưng trong sách vở lại không chỉ bạn là hoạt động nào mang tính quyết

định, hoạt động nào có thể cắt bỏ, cho nên đa phần bạn trẻ luôn nghĩ mình thiếu vốn.

Có những hoạt động vốn chỉ đóng vai trò hỗ trợ, nhưng nó lại có ý nghĩa sống còn

đối với cả một doanh nghiệp. Chúng ta chỉ có thể đem bán những cái chúng ta có,

không ai đi bán cái chúng ta không có bao giờ. Tiền là một phương tiện giúp ta biến

sức lao động, chất xám thành tiền, chứ tiền không trực tiếp làm ra tiền. Nếu bạn có

sức lao động, chất xám bạn có thể biến chúng thành tiền mà không cần tiền hỗ trợ.

Vấn đề là bạn có sức lao động, chất xám không và làm sao để biến đổi chúng. Nếu

như bạn không trả lời được thì làm sao bạn giàu có đây?

Kinh doanh mà làm bừa làm bậy, trông chờ vào may rủi, nghĩ rằng cứ cố cày

thật nhiều sẽ thành công là lối nghĩ của những kẻ thất bại. Bạn có lối nghĩ này

không? Nếu có hãy dừng lại và chấn chỉnh, nếu không thì sớm muộn gì bạn cũng

phải ngậm đắng nuốt cay.

Liều mạng là hành động của kẻ ngu dốt!


70

CHỌN BẠN MÀ CHƠI

Mỗi người có một hoàn cảnh sống khác nhau, giữa hoàn cảnh sống và số

mệnh có mối liên quan mật thiết! Ông bà ta hay nói: “Gần mực thì đen, gần đèn thì

sáng!”. Phần lớn người nghèo sống giữa người nghèo, dần dần tâm tính trở thành

tâm tính kẻ nghèo, tư duy trở thành tư duy kẻ nghèo, hành động cũng hành động

theo kiểu người nghèo! Bên cạnh người nghèo là người nghèo, suốt ngày nói

chuyện về giảm giá hàng hóa, nhà ông này ra sao, nhà bà kia thế nào, ca sĩ này có

bồ mới, diễn viên kia bị chồng bỏ … Những việc đó không phải quá xấu, nhưng nói

riết con mắt chỉ nhìn thấy những điều đó, không thể phát huy được năng lực bản

thân, phẩm chất biến chất, không còn thời gian suy tính cho những điều tốt đẹp

khác … Người nghèo thường được giáo dục thấp, cộng với việc tiếp thu những lối

sống không lành mạnh, cho nên có con mắt nhìn rất thiển cận. Khi nói chuyện về

một vấn đề gì đó họ thường nói theo cảm tính (theo sự yêu ghét), theo kinh nghiệm

mà mình tiếp thu được trong quá trình sống, không chịu lắng nghe hay trình bày

theo những phương pháp khoa học tiên tiến. Có thể nói thông tin mà người nghèo

nhặt được đa phần là rác. Họ cứ ngộ nhận các loại rác ấy đem lại cho họ nhiều niềm

vui, vật chất, nhưng thật ra toàn làm cho cuộc sống thêm mệt mỏi, rắc rối. Khi nói

chuyện về những cái hay của người khác, người nghèo thường nói bằng con mắt đố

kị. Mở miệng ra là chê bai, ghen ghét. Họ chê bai, ghen ghét không phải để giáo

huấn người khác, mà là để thỏa mãn cái tôi của họ. Họ khoái chí khi chửi người

khác thật đau, mặc dù không biết rằng mình chửi vậy có đúng hay không. Lòng tự

trọng của họ là lòng tự trọng hão. Bạn nào muốn bước lên tầng lớp giàu có, phải đặc

biệt chú trọng các vấn đề sau khi mở rộng mối quan hệ giao tiếp:

+ Mục đích giao tiếp. Trước một cuộc đi chơi, nói chuyện, giao lưu …, bạn

nên hỏi mình những câu hỏi: Làm vậy để làm gì, có ích gì hay không …? Nếu như

giao tiếp không làm cho cuộc sống trở nên tốt hơn thì hãy hủy bỏ nó ngay lập tức.

Người thành đạt không phải là người có nhiều bạn, mà là có những người bạn hiểu

mình, giúp mình tiến bộ. Chúng ta không có nhiều thời gian để ôm đồm mọi thứ!

+ Hoàn cảnh giao tiếp. Tại sao người giàu không thích sống chung với người

nghèo? Cuộc sống của người nghèo vốn nhiều lo toan tủn mủn, tệ nạn xã hội … thật

mệt mỏi. Dính vào người nghèo thường rắc rối. Bạn muốn quen những người làm

ăn? Hãy đến câu lạc bộ doanh nghiệp, hay diễn đàn kinh tế … Bạn muốn quen một

người bạn học kinh tế? Hãy đến trường đại học có chuyên ngành này. Bạn thích

nghiên cứu về cây trồng? Hãy tìm đến vườn kiểng … Hãy tự đi tìm cơ hội cho mình

bằng cách thay đổi hoàn cảnh giao tiếp, đừng ngồi đó mà than vãn!

+ Đối tượng giao tiếp. Bạn muốn gì? Hãy tìm những đối tượng đó mà giao

tiếp. Thông thường một người muốn giàu có thật sự thích chơi với những người

hiểu biết; những người từng trải, có đầu óc thực tế, có năng lực, phẩm chất tốt …

+ Nội dung và thời lượng giao tiếp. Người giao tiếp với mục đích thay đổi

cuộc sống của mình theo chiều hướng tốt thường giao tiếp có chủ đề, thời lượng

nhất định. Những điều họ nói đều liên quan đến công việc, hay có ích cho cuộc sống.

Giao tiếp mà không biết phải nói gì, nói bao lâu là loại người nghèo đích thực!


71

SỨC MẠNH Ở TÂM

Trước khi quyết định có nên chỉ cho một bạn lập nghiệp hay không, tôi

thường xem bạn ấy có tình cảm nồng ấm hay không, có thật sự muốn làm giàu hay

không, có tâm huyết, ý chí, nghị lực hay không …

Nếu bạn là một người rất nghèo, bạn không có tình cảm rõ ràng đối với sự

vật, sự việc gì, tâm thần bạn bất ổn, thờ ơ, lãnh đạm, chẳng lúc nào thấy bạn chau

mày cố gắng, hay bị tác động bởi người khác, thì tôi dám cam đoan rằng bạn sẽ

không làm được việc gì ở mức tốt nhất. Bạn chỉ có thể làm theo sai bảo, đôi khi trở

thành một người tỉ mỉ, ít xảy ra sai sót, nhưng không thể trở thành người lãnh đạo

tài ba. Người như vậy không bao giờ dám đối đầu nguy hiểm, áp lực, khó khăn,

càng không thể đứng ra lập nghiệp thành công được!

Không có tình cảm nồng ấm thì không thể hưng phấn, không thể toàn tâm

toàn ý lao vào công việc, không thể giải quyết các vấn đề khó khăn mang tính sáng

tạo, không đủ dũng khí và sức mạnh hành động. Loại người này muốn lập nghiệp từ

hai bàn tay trắng thì thật là hoang tưởng!

Tình cảm càng nồng ấm, hành động càng mạnh mẽ. Người thiếu tình cảm

chắc chắn cuộc sống sẽ tẻ nhạt!

Rất nhiều người không thể nói rằng họ không có tình cảm, song tình cảm của

họ chỉ dùng để biểu hiện trên những sự vật, sự việc cụ thể, như: Xem một bộ phim

tình cảm họ khóc, cấp trên biểu dương họ mừng, cửa hàng giảm giá họ vui … Đây

cũng là một loại tình cảm, song nó chỉ ở mức độ cảm tính, chứ không phải sự nhận

thức sâu sắc về những gì mình cần phải làm.

Sống tình cảm là thể hiện tấm lòng biết yêu thương, hi sinh cho người khác.

Có tình cảm nồng ấm mới có ánh sáng của sự nhạy bén, có cá tính muốn tìm hiểu rõ

ràng, có sức hấp dẫn mãnh liệt trong mối quan hệ giao tiếp, có sức mạnh và phương

pháp để giải quyết các vấn đề khó khăn …

Ngày xưa người ta đưa ra chỉ số IQ (chỉ số thông minh) làm thước đo dành

cho những người thành đạt, song ngày nay họ đã nhận thức ra chính chỉ số EQ (chỉ

số cảm xúc) mới giữ vai trò quyết định. Hầu hết những danh nhân, thiên tài, nhà

lãnh đạo xuất sắc … đều có chỉ số EQ rất cao. Ngay cả việc lập nên những kì tích

đều do ý chí con người mà có. Điều đó cho thấy vai trò rất lớn của tình cảm đối với

hành động. Theo một số nghiên cứu thì người có tình cảm càng đúng đắn, càng

mãnh liệt thì trí thông minh càng phát triển. Tính người càng cao thì xã hội càng

văn minh, tiến bộ, tệ nạn càng giảm, li hôn càng ít đi …

Chúng ta ai cũng muốn giàu có, có cuộc sống hạnh phúc, song người không

có tình cảm nồng ấm sẽ không bao giờ có hành động chân chính, xác thực!


72

TIỀN ĐỂ ĐẦU TƯ

Có một anh bạn hỏi tôi làm sao để có thể sử dụng tiền bạc, thời gian, công

sức, trí tuệ … của mình một cách tốt nhất, tôi trả lời rằng khi làm bất cứ việc gì bạn

phải nghĩ rằng đó là đầu tư!

Nhiều người rất thích tiêu tiền, khi đi siêu thị thấy hàng hóa giảm giá họ vui

như phát điên, tranh giành, xô đẩy nhau mua cho bằng được, không quan tâm đến

số tiền, mục đích, nhu cầu sử dụng của mình. Một số phụ nữ mua sắm đầy quần áo,

thấy giảm giá là cứ vơ vào người, thật ra những hàng hóa đó chẳng khác nào rác,

chất lượng và tính thẩm mĩ rất thấp. Họ tưởng rằng mua được đồ rẻ nhưng nếu tính

kĩ thì lại thấy mắc, cuối cùng đành ngậm đắng nuốt cay xài toàn đồ xấu, hết hạn sử

dụng …

Ở Nhật thỉnh thoảng lại có đợt giảm giá nhiều loại hàng hóa. Để mua được

hàng giảm giá ở Nhật là cả một nghệ thuật, nếu ai biết cách có thể tiết kiệm được

khá nhiều tiền. Thông thường ở hầu hết các siêu thị khoảng hai, ba tiếng trước khi

đóng cửa rất nhiều hàng hóa thực phẩm được giảm giá, nhất là các loại hàng hóa

thực phẩm dùng trong ngày. Ai đi siêu thị nào đó nhiều có thể nắm được qui luật

giảm giá của siêu thị đó. Hàng được giảm giá theo từng đợt, càng gần thời điểm hết

hạn thì giá giảm càng nhiều, đôi khi chỉ bằng một phần ba, hay bán giống như cho

không. Bạn nào tinh ý, chỉ cần nhìn lướt hạn sử dụng của các loại hàng hóa trong

siêu thị, cộng với nắm bắt được lượng hàng tồn, là có thể biết hôm nay siêu thị này

có giảm giá hay không. Siêu thị ở Nhật thường mở cửa lúc 10 giờ và đóng cửa lúc

22 giờ. Một lần đến Nhật tôi vô cùng ngạc nhiên thấy mới có 9 giờ rưỡi mà ngoài

cửa siêu thị đã có rất đông người xếp hàng, khi hỏi ra mới biết là một số siêu thị hay

giảm giá lúc sáng sớm để tống lượng hàng cũ tối qua đi. Tu nghiệp sinh Việt Nam

rất thích mua hàng giảm giá. Ví dụ một tuần một tu nghiệp sinh ăn hết 7 con cá, giá

bình thường của nó là 70 yên Nhật khi giảm giá còn 35 yên Nhật, tu nghiệp sinh

này quyết định mua 30 – 40 con để ăn cả tháng. Cá giảm giá thường còn vài ngày

nữa là hết hạn, nhưng với cách mua như vậy, tu nghiệp sinh này luôn phải ăn hàng

quá đát, và không thay đổi món ăn ròng rã nhiều ngày. Ai có đi làm việc, học tập ở

nước ngoài mới hiểu cuộc sống của những người tha phương như thế nào. Rất nhiều

vấn đề mà họ phải vượt qua để tồn tại đến ngày trở về. Mua hàng thực phẩm giảm

giá ngoài nguy cơ bệnh tật, mất cân đối trong ăn uống, nhiều khi ngán quá đành

phải giục bỏ, thế là lợi bất cập hại!

Khi mua hàng hóa, tôi luôn xem xét nhiều mặt: Lượng tiền sẽ chi, hàng hóa

cần mua, chất lượng, số lượng, hạn dùng … Tôi chỉ mua hàng hóa cần mua với chất

lượng tốt nhất, số lượng vừa đủ, hạn dùng phù hợp với số tiền mình bỏ ra mà thôi!

Tôi còn nhớ có tu nghiệp sinh làm thì ít tiền mà mua cái đồng hồ đến 30.000

– 40.000 yên Nhật (khoảng 6 triệu – 8 triệu VND), trong khi tôi chỉ mua cái đồng

hồ có 2.000 yên Nhật (khoảng 400.000 VND). Đồng hồ dù có đẹp như thế nào cũng

chỉ để xem giờ, với lại “một đời ta ba đời nó”, đừng suy nghĩ theo kiểu mua một vật

dùng suốt đời. Đồng tiền mồ hôi nước mắt mà đem đổ vào một vật không sinh ra lợi

nhuận thì quả là quá uổng. Người nghèo, người dở thường cho rằng vật mà mình


73

đeo lên người làm tăng giá trị của mình, song thực ra vì không cân xứng nên nó chỉ

đem lại sự lố bịch. Niềm vui của họ được đặt vào quá trình mua đồ vật, ném tiền

qua cửa sổ, những người như vậy không thể làm một nhà đầu tư được!

Công dụng chính của hàng hóa đó là gì? Nó có đáng để cho ta đầu tư hay

không? Nhiều người quyết định mua cái điện thoại hơn chục triệu chỉ để nghe nhạc,

hay vì cái vỏ đẹp … Những người như vậy mãi mãi là người nghèo, là những con

mồi béo bở cho các nhà kinh doanh, sâu xa hơn họ có nhận thức rất thấp về cuộc

sống của chính họ.

Nhiều thanh niên thời nay ăn bám cha mẹ, lấy tiền gia đình, nhưng khi có

bạn gái thì bày đặt chơi ngông, nào mua đầy hoa hồng, tặng quà đắt tiền, xe phóng

ào ào, điện thoại model … Lấy chi tiêu làm vinh dự mà không biết rằng phẩm chất

của mình đang suy đồi. Những bạn gái nào lấy phải những anh chàng này cuộc sống

hôn nhân về sau sẽ bất hạnh. Đã vậy nhiều kẻ còn huênh hoang nói rằng có tiền thì

phải tiêu. Trong con mắt của họ không có ngày mai, niềm vui chính là hiện tại!

Một số người kiếm được rất nhiều tiền, song với cách tiêu tiền hoang phí,

cho nên dù kiếm được bao nhiêu tiền vẫn là người nghèo! Hình như đây là một loại

thời trang, thoạt nhìn có vẻ nhẹ nhàng, thoải mái, nhưng thật ra rất nặng nề. Trong

thời buổi giao thương, bất cứ loại thời trang nào đều mang mục đích thương mại.

Ngày càng nhiều người gắn chặt vào thời trang thì bộ máy thương mại càng tỏ ra

khoái chí. Bạn làm việc say mê, kiếm tiền say mê, hưởng thụ say mê, sau đó lại say

mê làm việc, cuối cùng thì sao nhỉ? Vẫn không có tiền! Vậy thì ai vui vẻ hơn ai?

Người giàu chân chính là người không có nhu cầu như những người bình

thường, làm việc rất gian khổ thì mới có cuộc sống tốt đẹp, muốn có cuộc sống

phong cách, tiền đề đầu tiên là sự nhàn hạ. Tiêu dùng bạt mạng thật ra là thói quen

của người nghèo và cũng là nguyên nhân của nghèo. Hãy sống sao cho phù hợp với

hoàn cảnh của mình!

Nếu một tài sản mua về sinh ra lợi nhuận, thì đồng tiền sẽ liên tục chảy vào

hầu bao của bạn. Một cái nhà bạn có thể ở, có thể cho thuê và khi cần có thể bán.

Phương pháp xử lí không giống nhau có thể quyết định tính chất của sự vật. Cùng

một đồ dùng có thể là tài sản, cũng có thể là của nợ, tiền có thể chảy vào túi bạn,

cũng có thể từ túi bạn chảy ra.

Một người luôn gắng hết sức biến đồ vật thành tài sản, trong khi người kia

thì lại biến đồ vật thành nợ nần, khoảng cách giữa hai người này đương nhiên ngày

càng lớn!


74

3 NGUYÊN TẮC LẬP NGHIỆP

Ngạn ngữ có câu: “Muốn biết lê ngọt ra sao phải tự mình thưởng thức”. Đây

là đạo lí rất đơn giản, không hành động sẽ không thể biến ước mơ thành hiện thực!

Có ước mơ là tốt, song điều quan trọng là phải biết biến nó thành sự thật. Kinh

nghiệm là những gì tích lũy được từ thực tiễn, không tự mình đi làm thì vĩnh viễn sẽ

không bao giờ biết được sự việc đó ra sao, kết quả thế nào. Rất nhiều người muốn

lập nghiệp, nhưng lại sợ thất bại, luôn chờ đến lúc “chín muồi”. Thực ra, không bao

giờ một việc hội tụ được tất cả các điều kiện “chín muồi”. Hãy hoàn thiện trong quá

trình làm để những thứ chưa “chín muồi” sẽ dần dần “chín muồi”.

Nhiều người khuyên bạn trẻ muốn làm giàu hãy mạnh dạn tiến bước, nhưng

trong tay chỉ có một ít vốn liếng, nếu chẳng may tính toán sai hay gặp rủi ro thì số

vốn liếng ấy sẽ tiêu tan. Chính vì vậy nhiều người rất nhút nhát, cẩn thận, cuối cùng

vướng vào cái vòng lẩn quẩn: Càng sợ càng nghèo, càng nghèo càng sợ! Một số

người sau khi kinh doanh thất bại ai đó rủ làm giàu trở nên rụt rè, bởi nỗi đau, nợ

nần đã ám ảnh họ. Nói họ sợ thì cũng đúng, nhưng chính xác phải nói rằng họ thiếu

phẩm chất, tri thức và kinh nghiệm. Làm giàu quả không dễ chút nào! Nói như vậy

không có nghĩa không có ánh sáng dành cho những người có chí tiến thủ. Muốn làm

giàu khi phẩm chất, tri thức, vốn liếng … còn nhiều hạn chế, bạn phải nghiêm ngặt

tuân theo các nguyên tắc sau đây:

1. Hoàn thiện phẩm chất sao cho mình trở thành người hoàn hảo nhất:

Muốn bước lên địa vị giàu có bạn phải có phẩm chất của người giàu có. Nếu như

bạn chưa biết đó là những phẩm chất nào thì hãy tìm tòi nghiên cứu, sau đó lao vào

rèn luyện nó. Muốn làm giàu trước tiên phải hoàn thiện những phẩm chất của mình.

Không làm được điều này bạn đừng mơ tưởng đến con đường giàu có.

2. Hoàn thiện năng lực bản thân: Con đường mình đi cần những năng lực

gì thì bạn phải cố gắng đạt được năng lực ấy ở mức cao nhất. Giàu có hay không

trước tiên nằm ở năng lực mỗi người. Năng lực này là năng lực thực tế, không phải

bằng cấp. Bạn không có tiền, điều đó không quan trọng lắm. Tiền chỉ là phương tiện

hỗ trợ. Nó có thể làm chậm bước tiến ban đầu của bạn, nhưng một khi đã bắt nhịp

được rồi thì bạn sẽ tiến như vũ bão. Tôi luôn suy nghĩ phải làm sao không dùng tiền

mà vẫn có thể kiếm được tiền. Và câu trả lời là dùng năng lực của bản thân!

3. Học “Tiến từng bước vững chắc!”: Vì thiếu tri thức, kinh nghiệm … nên

giai đoạn khởi nghiệp rất gian nan. Không tiến nhanh, ồ ạt … mà hãy tiến từng

bước một. Trong quá trình tiến phải ghi chép lại những tri thức, kinh nghiệm … đúc

kết để phân tích, tổng hợp nhằm đưa ra những sách lược cho bước đi tiếp theo.

Luôn học hỏi tất cả lĩnh vực liên quan. Để giải một bài toán phải có nhiều điều kiện,

để một thương vụ thành công cần nhiều “vận động hành lang” …, cho nên người đi

lập nghiệp phải tiến hành nhiều hoạt động song song một cách đầy đủ.

Trên đây là ba nguyên tắc cơ bản nhất, chung nhất mà ai muốn thành công

trên con đường lập nghiệp đều phải tuân theo. Chúng ta không bao giờ sợ thất bại

và sẽ đạt được những gì chúng ta muốn, nếu như chúng ta có lí luận đúng đắn về

làm giàu soi đường!


75

HỌC CÁCH SUY NGHĨ

Sinh trưởng trong một gia đình nghèo khó, được rèn luyện yêu lao động khi

còn bé xíu, hằng ngày chứng kiến cha mẹ quần quật từ sáng tới tối kiếm miếng ăn,

tôi sớm nung nấu trong lòng ước mơ làm giàu từ thuở nhỏ. Tôi còn nhớ mãi những

ngày tháng cuối năm cấp ba. Tôi học ngày học đêm quyết tâm thi đậu vào một

trường đại học, nhưng vì sách vở thiếu thốn, không có tiền học thêm nên phải mày

mò tự suy nghĩ rất vất vả. Gần nhà tôi có một thầy dạy toán, thấy tôi siêng học ông

bảo nếu muốn thì tôi có thể đến nhà ông dạy miễn phí cho. Mặc cảm vì mình nghèo,

tôi nói tôi chỉ hỏi hướng giải chứ không đến học. Khi gặp bài toán suy nghĩ nhiều

ngày không ra tôi mới chạy đến nhờ ông chỉ. Khi ông nói bài này phải giải như thế

này như thế này, tôi luôn hỏi ông một câu: Tại sao thầy lại suy nghĩ như vậy? Tôi

muốn học cách suy nghĩ của ông để tôi có thể tự mình giải quyết tất cả những bài

toán mà tôi sẽ gặp, để tôi có thể độc lập suy nghĩ, độc lập làm việc, đứng trên hai

chân mà khẳng định mình với cuộc đời!

Sau này khi tốt nghiệp đại học, đi đâu, làm gì tôi đều muốn học cách suy

nghĩ của người ta. Lúc nào trong đầu tôi cũng vang lên câu hỏi: Tại sao họ lại làm

như vậy? Bằng cách đó, tôi dần trở nên thông minh và mạnh mẽ. Nghiên cứu về

kinh tế chừng ba năm tôi có thể viết sách. Chỉ cần xem người ta xây nhà một lần tôi

có thể thiết kế cái nhà cho riêng mình. Từ thất bại, thành công của nhiều người tôi

đã hoạch định cho mình một con đường kinh doanh đúng đắn … Thành công nối

tiếp thành công nhờ tôi biết tự suy nghĩ, hành động hợp qui luật.

Khi tiếp thu kiến thức từ người khác bạn phải lưu ý nó chỉ đúng trong những

điều kiện nhất định mà thôi. Bê nguyên si kiến thức đó áp dụng vào hoàn cảnh của

mình thất bại là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, muốn sáng tạo không phải dễ.

Bạn phải nắm được qui luật suy nghĩ của con người, phân tích được tại sao con

người lại suy nghĩ như vậy. Nếu như suy nghĩ sai qui luật mà đòi sáng tạo thì chỉ

biến mình thành kẻ ngông cuồng, ngu dốt. Ngoài thị trường hiện nay bán rất nhiều

sách dạy làm giàu, và khi muốn làm giàu ta đều hỏi người khác tôi phải làm gì mới

giàu. Các sách ấy, những người ấy đều nói rằng phải làm thế này thế kia, nhưng lại

không chỉ ra tại sao phải làm vậy. Một người khôn ngoan hay gàn dở chỉ cần nhìn

vào sự phân tích là biết. Nếu như người ấy khuyên bạn nên kinh doanh vàng, mà chỉ

phân tích vấn đề dựa trên cái nhìn cảm tính, sự yêu ghét, thì “tai nạn” xảy ra với bạn

chỉ chờ thời gian mà thôi. Làm giàu không phải chạy theo thời trang, thấy người

khác buôn buôn bán bán bạn cũng bán bán buôn buôn. Họ thành công nhưng bạn lại

thất bại. Một số bạn trẻ khi được tôi hướng dẫn làm các dự án kinh tế một thời gian

mới nhận ra rằng ngoài hướng đi đúng, cách làm và kĩ năng lao động cũng rất cần

thiết. Cũng bán bánh trung thu nhưng tại sao họ lại thành công còn ta thì thất bại?

Nhiều bạn nói tại cửa hàng đặt nơi khách ít, nhiều bạn nói tại phục vụ không tốt,

nhiều bạn nói tại giá bánh mắc, nhiều bạn nói tại không biết trưng bày, nhiều bạn

nói tại không có khách quen … vân vân và vân vân. Những cái đó chính là sự khác

biệt! Vậy làm sao biết được ta làm như thế đã đúng hay chưa? Hãy học cách suy

nghĩ đúng cái đã! Bán bánh trung thu không phải lấy bánh về bỏ vào tủ rồi đợi


76

khách đến mua, nếu kĩ năng kinh doanh chỉ dừng ở đây thì làm sao có khái niệm

giàu nghèo. Tôi còn nhớ hồi nhỏ tôi rất thích đi câu cá. Cùng ngồi câu với tôi có

nhiều bạn bè cùng trang lứa, nhưng bao giờ tôi cũng câu được cá nhiều hơn. Đám

bạn thắc mắc không biết tại sao tôi lại câu được nhiều cá như vậy, tôi bèn giải thích:

Trước khi câu phải nhìn xuống nước, màu nước như thế nào là có cá phải nhận biết

được. Mồi câu thì phải tẩm ít mùi thơm. Trong quá trình câu thì phải chọn lưỡi, mồi

phù hợp với loại cá muốn câu. Thỉnh thoảng ném ít cám rang xuống chỗ câu cho cá

bu lại … Câu cá mà còn vậy, huống hồ là kinh doanh.

Ngày xưa với trình độ khoa học kĩ thuật thấp, nhiều người không thể làm

được một sản phẩm nào đó, nhưng ngày nay hầu như ai cũng có thể làm được. Sự

khác nhau bây giờ chỉ nằm ở độ tinh tế. Cái bánh trung thu của tôi làm cứng cáp,

thơm lừng, mẫu mã đẹp, khi cắn vào bột thì mềm mại, ngọt vừa đủ cảm giác cái

bánh ngon mà không chán; trong khi cái bánh của anh thì mềm èo, hay cứng như đá,

mùi hôi của dầu, màu bánh đen xì, ăn một miếng đã ngán đến tận cổ. Chiếc xe hơi

tôi làm ra màu sơn rất bóng, trong khi chiếc xe của anh thì như quết màu lên …

Nhìn hiện tượng không thể thấy được bản chất. Chỉ có sự phân tích mới nhận ra sự

khác biệt tinh tế. Đây chính là nguyên nhân thất bại của biết bao bạn trẻ khi bước

vào kinh doanh. Chúng ta cứ chê những môn lí luận là những môn nhức đầu, chỉ nói

cho hay mà không thực tế như những môn tự nhiên, nhưng chúng ta đâu biết rằng

nếu không có ánh sáng của lí luận soi đường xã hội loài người sẽ chìm trong tăm tối.

Những môn tự nhiên tính tính toán toán, nhưng thử hỏi rằng ra thực tế có bao giờ

làm đúng như vậy là thành công không? Trong kĩ thuật bao giờ cũng có khái niệm

dung sai, dao động, lực ma sát, vật cản … Những cái đó là gì? Có tính toán chính

xác tuyệt đối được không?

Ngay từ nhỏ người nghèo được giáo dục là phải phấn đấu. Sự tiến lên của

người nghèo nhắm đến mục đích của họ bao giờ cũng rất cụ thể. Người nghèo đi

học những kiến thức có tác dụng, chọn những nghề ra trường có việc làm ngay,

luyện tập những kĩ năng mưu sinh cần thiết, coi những môn học như triết học, logic

học, tâm lí học, kinh tế học … là những môn học vớ vẩn, học thi cho qua, nhưng

người nghèo lại không biết rằng đó mới là những môn học đem lại ánh sáng thành

công. Một người sửa xe rất giỏi, làm bánh rất ngon … nhưng mãi mãi vẫn chỉ dừng

lại ở mức độ mưu sinh, phải có khả năng hoạch định ra những chính sách lớn thì

mới vươn lên tầng lớp giàu có. Nhưng khả năng tư duy logic không phải tự nhiên

mà có được, nó chỉ hình thành qua quá trình phấn đấu bền bỉ mà thôi.

Cái cây muốn lớn cũng phải lớn từng ngày, con người muốn giỏi cũng phải

học từng chút, nhưng nếu như cái cây đó trồng trong nhà thì không thể nào lớn

nhanh và mạnh như cái cây mọc ở một khu đất rộng, con người cũng không ngoại lệ.

Với hai bàn tay trắng đi lập nghiệp chúng ta phải vất vả bán từng sản phẩm, sửa

từng cái xe, làm từng cái bánh …, nhưng ít ra chúng ta cũng phải giải thích được tại

sao phải làm vậy, để sau này khi muốn phát triển sự nghiệp ta có thể dạy lại người

khác, đưa ra những chính sách lớn ở tầm vĩ mô. Người mà chỉ biết cắm đầu vào làm,

khi hỏi thì không biết tại sao phải làm vậy, tôi không mê tín nhưng có thể đoán chắc

100% số phận của người ấy mãi mãi là nghèo!


77

TINH THẦN LÀM VIỆC NHÓM

Không ai có thể làm việc một mình, người không biết hay không có tinh thần

làm việc nhóm không thể thành đạt được!

Có một thời gian tôi phải làm việc với một nhóm người nước ngoài. Mỗi

người một tính cách: Người thì rất là kĩ tính, hở một chút là săm soi, nhắc nhở

người khác. Người thì làm bừa làm ẩu, cộc cằn, chỉ cần trái ý một chút là giãy nảy

lên tức giận. Người thì thong thả từ từ, dù gấp bao nhiêu cũng không vội. Người thì

chẳng hề cười nói, chỉ lùi lũi cắm đầu làm. Người thì làm gì cũng sợ, luôn miệng

hỏi han người khác. Lúc đầu tôi không thể làm việc được trong một cái nhóm mà

tính cách phức tạp đến như vậy, nhưng vì quyết tâm phải hoàn thành nhiệm vụ cho

nên tôi đã cố gắng thích nghi. Sau nhiều ngày tôi nghĩ rằng chỉ khi mình có một tính

cách dung hòa được tất cả các tính cách trên thì mình mới thành công, và tôi đã tìm

ra một tính cách cho riêng mình trong hoàn cảnh ấy. Tôi tôn trọng cái tôi của mỗi

người, luôn làm việc khi đã bàn bạc và thống nhất ý kiến với người khác; chỉ giúp

đỡ, can thiệp vào công việc của họ khi hỏi ý kiến cá nhân người đó; chứng minh

năng lực của mình qua kết quả công việc. Nhờ tìm ra sách lược làm việc này mà

mọi thành viên trong nhóm rất yêu quí tôi.

Nhiều người rất dở làm việc nhóm, họ chỉ có thể làm việc một mình chứ

không thể hợp tác với người khác. Những người như vậy tồn tại trong một tổ chức

rất khó, vươn lên vị trí quản lí khó hơn, và sử dụng người khác làm việc cho mình

lại càng là điều không tưởng. Cái hay của chúng ta không phải là thể hiện mình, mà

chúng ta thể hiện ra như vậy liệu có giúp ích gì cho chúng ta không? Ai cũng muốn

thể hiện thì ai là người dẫn dắt những thể hiện đó đi theo một hướng? Người giỏi

không phải là người đè bẹp người khác, mà là người biết sử dụng người khác để đạt

được mục đích công việc. Ta chỉ có thể làm được điều này khi ta biết dung hòa tính

cách của mình với người khác, tôn trọng cái riêng của mỗi cá nhân, khôn khéo trong

giao tiếp. Tất nhiên, tất cả đều phải học và rèn luyện mới có.

Gia đình là một nhóm nhỏ. Khi chồng nói vợ cứ cắt ngang, hay khi vợ nói

chồng không chịu nghe …, thì gia đình đó rất khó có cuộc sống hạnh phúc. Hay bốn

người được phân công làm tiệc. Một người chạy đi nấu nướng, một người dọn dẹp

bàn ghế, một người làm nước chấm, một người bày biện đồ ăn. Bỗng nhiên người

làm nước chấm có việc phải ra ngoài, thế là người dọn dẹp bàn ghế lao vào thế chỗ.

Bát nước chấm đang pha dở theo ý người kia giờ được nêm nếm theo ý người này

nên không còn ngon nữa. Cái khó của một tổ chức là phải làm việc theo qui trình,

và mỗi người chỉ có một sở trường về lĩnh vực nào đó mà thôi. Bên cạnh đó, khi

không hỏi ý kiến của người pha nước chấm mà người dọn dẹp bàn ghế lại nhảy vào

làm, hành động này có thể làm cho người pha nước chấm cảm thấy bị xúc phạm, thế

là nội bộ mâu thuẫn. Đôi khi một tổ chức tan rã không phải vì các thành viên trong

tổ chức đó thiếu năng lực, mà do họ không biết làm việc nhóm.

Thời học ở đại học tôi cũng thường tham gia đá bóng với chúng bạn. Trong

đội bóng của chúng tôi có một anh chàng đá cánh rất giỏi. Tuy nhiên, vì nghĩ mình

giỏi nên anh ta luôn dẫn bóng một mình. Đá với những đội dở thì chúng tôi thắng,


78

nhưng khi đá với những đội kĩ thuật thua chúng tôi một chút, mà tinh thần đoàn kết

cao, chúng tôi luôn thua.

Nếu làm việc một mình thì muốn làm sao thì làm, nhưng khi làm việc với

người khác phải biết làm việc nhóm. Người biết làm việc nhóm thành đạt thường

cao hơn người làm việc theo cá nhân. Một nhóm người phải dọn một đống đất đá

ngổn ngang ngoài đường, kẻ thì chạy đi lấy cuốc, người thì lấy xẻng, người xúm

vào khuân vác, … Chỉ cần quan sát thôi ta cũng biết trong nhóm ấy ai là người lãnh

đạo, họ có thể làm việc nhóm hay không.

Người Nhật được giáo dục làm việc nhóm từ nhỏ, cho nên tinh thần làm việc

nhóm của họ rất cao. Khi vào siêu thị dù đông thế nào họ cũng tự động xếp hàng

chờ nhau, người này đang làm bỗng bỏ đi, người khác tuyệt đối không đụng vào

công việc đó nếu không hỏi ý kiến người đang làm … Nhờ biết biến sức mạnh toàn

dân thành một khối mà nước Nhật ngày càng đi lên dù đất nước họ khí hậu khắc

nghiệt, tài nguyên nghèo nàn.

Thiết nghĩ xã hội chúng ta muốn phát triển tốt cũng phải giáo dục ý thức làm

việc nhóm cho toàn dân, nhất là những trẻ nhỏ. Muốn làm việc nhóm tốt chúng ta

phải nắm vững ba nguyên tắc cơ bản:

+ Bàn bạc thống nhất ý kiến, đưa ra những qui định chung, phân công công

việc cụ thể cho từng thành viên.

+ Khi công việc của mình có liên quan đến người khác thì phải hỏi ý kiến,

lắng nghe, bàn bạc để cùng người đó tìm ra hướng xử lí.

+ Khi sự cố xảy ra luôn tuân thủ những qui định chung đã thống nhất.

Mỗi chúng ta hãy tập cho mình phong cách làm việc nhóm, giáo dục cho mọi

người hiểu được ý nghĩa này, thì không chỉ cá nhân mà tập thể cũng sẽ trở nên thịnh

vượng, văn minh. Đất nước ta sẽ càng tốt đẹp hơn nhờ sự đóng góp công sức của

mỗi cá nhân ngày hôm nay.


79

VĂN BẢN HÓA TRONG QUẢN LÍ

Tôi đi làm nhiều năm nên có nhiều kinh nghiệm trong việc quản lí con người.

Trong công tác quản lí con người thì việc văn bản hóa là vô cùng cần thiết.

Ở một công ty sản xuất bo mạch mỗi người chịu trách nhiệm đứng một máy

cắm linh kiện, vào một ngày đã xảy ra sự cố như thế này: Anh chàng đứng máy thấy

cứ vài phút là máy lại báo linh kiện bị lệch, dừng máy lại kiểm tra anh ta không

phát hiện ra nghi vấn gì nên cho máy chạy tiếp. Ngày hôm đó máy báo lỗi lệch linh

kiện đến gần 200 lần, vậy mà anh ta vẫn bấm cho đi. Khi lô hàng đó tới tay khách

hàng, khách hàng phát hiện ra linh kiện bị lệch nên đã trả lô hàng lại cho công ty.

Một cuộc điều tra gấp gút được tiến hành, và phát hiện nguyên nhân là do người

đứng máy không phân biệt được hướng của linh kiện mới nên cho qua. Ban giám

đốc gọi anh chàng đứng máy lên hỏi rằng: Tại sao khi xảy ra sự cố nhiều lần như

vậy mà anh không báo cấp trên? Anh chàng đứng máy trả lời rất tự nhiên: Có ai qui

định khi xảy ra sự cố nhiều lần phải báo cấp trên đâu mà tôi báo? Ban giám đốc

nhìn nhau rồi lại nhìn anh ta mà không nói lên lời. Sau vụ “tai nạn” đó, ban giám

đốc đã làm một qui định bằng văn bản rồi dán ở máy cắm linh kiện.

Trên đây chỉ là một ví dụ trong hàng ngàn ví dụ mà tôi gặp trong quá trình

làm việc. Quản lí con người rất phức tạp. Nhiều hạng mục cần chúng ta phải đưa ra

những qui định rõ ràng, bên cạnh đó, nếu nói bằng miệng thông tin sẽ không chính

xác, sẽ quên mất, chính vì vậy chúng ta phải văn bản hóa hết. Người nào làm chủ

mà không biết văn bản hóa trong công tác quản lí thì sự nghiệp làm giàu chỉ dừng ở

mức độ mưu sinh. Bạn trẻ nào muốn chấn chỉnh bản thân, muốn bước vào con

đường lập nghiệp thì phải rèn luyện kĩ năng văn bản hóa những công việc mình

đang làm.

Hồi còn đi học mỗi khi bước vào năm học mới cha tôi lại bắt chúng tôi lập ra

một thời khóa biểu. Cứ ngày qua ngày chúng tôi nhìn vào thời khóa biểu đó mà

thực hiện, còn ông thì dễ quản lí chúng tôi. Ngày hôm nay chúng tôi làm gì, và sẽ

làm gì vào ngày mai ông đều biết hết. Chúng tôi không thể qua mặt ông dù chỉ một

giây phút. Nhờ vậy mà bao năm liền chúng tôi đều học tập rất tốt. Ông đã mất và tôi

cũng đã rời xa mái trường, thế nhưng bao năm qua tôi vẫn giữ thói quen ấy. Trong

phòng làm việc của tôi bao giờ cũng treo một lịch làm việc: Hôm nay tôi phải dậy

mấy giờ, tập thể dục mấy tiếng (tập những cái gì, bao nhiêu động tác …), rồi làm

cái gì nữa … Khi có những qui định lập ra cho riêng mình, tôi cảm thấy mỗi ngày

trôi qua thật sự có ích. Nhiều người cứ hỏi làm sao tôi lại có thể làm được nhiều

việc đến như vậy, tôi cười và nói rằng đơn giản là tôi biết sắp xếp thời gian mà thôi.

Ngày hôm qua tôi mới hướng dẫn một anh chàng chân ướt chân ráo bước

vào kinh doanh, tôi bắt anh ta làm những việc từ rất nhỏ như đóng khung khẩu hiệu,

soạn những qui định, viết những bài giảng huấn luyện nhân viên mới … Muốn làm

được nhiều việc và làm ở tầm vĩ mô, người quản lí phải có kĩ năng soạn văn bản.

Chúng ta không thể nói với hàng trăm người, hàng ngàn người hoặc nhiều hơn thế

nữa một lúc. Chúng ta cũng không thể mỗi ngày cứ gửi mail trả lời bao nhiêu người


80

với cùng một nội dung câu hỏi. Muốn làm việc nhanh và hiệu quả phải biết viết,

soạn thảo, hoạch định, lên kế hoạch, lập dự án …

Nhiều bạn trẻ sau khi đọc xong những bài viết của tôi ngó qua ngó lại bảo

kiến thức làm giàu ở đâu vậy, sao tôi không tìm thấy … Có hai ý để trả lời các bạn:

1. Tôi không thể viết một cuốn sách chỉ cách làm giàu cho tất cả mọi người

vì mỗi người đều có năng lực riêng, hoàn cảnh riêng … Phương pháp làm giàu phải

phù hợp với năng lực và hoàn cảnh của từng người. Tôi chỉ có thể viết một cuốn

sách với những kiến thức chung, chỉ cho các bạn cách suy nghĩ và hành động để đạt

được mục đích. Nếu như bạn là người thật sự muốn làm giàu bạn sẽ có những câu

hỏi riêng cho tôi, và lúc đó tôi cũng sẽ có những câu trả lời riêng cho bạn. Nhưng

cũng xin nói cho các bạn ham muốn làm giàu biết rằng, không phải ai cũng có đủ

nghị lực và phẩm chất làm giàu, chính vì vậy không phải ai tôi cũng chỉ.

2. Bạn cứ nghĩ rằng làm giàu là một việc gì đó thật ghê gớm. Làm giàu nếu

hiểu ở phạm vi hẹp là kiếm tiền, song nếu hiểu rộng ra là làm cho cuộc sống của

mình ngày càng tốt đẹp hơn. Chỉ cần ứng dụng một trong số bài viết hay của tôi vào

cuộc sống bạn sẽ thấy cuộc đời bạn thay đổi khác hẳn. Bạn không tin ư? Hãy thử áp

dụng bài viết này vào cuộc sống ngay ngày hôm nay xem sao. Ví dụ, trước khi đi

siêu thị hãy ghi ra tờ giấy những gì cần mua, bạn sẽ thấy bạn chỉ mất vài phút để

vào và ra khỏi siêu thị. Hay dán hình hạt tiêu vào cái lọ tiêu để qui định lọ này sẽ

đựng tiêu …, bạn sẽ thấy cuộc sống của bạn đang đổi thay từng ngày. Làm giàu

trước tiên phải bắt đầu từ việc thay đổi bản thân, hoàn cảnh sống!


81

NGÔN NGỮ HÌNH ẢNH

Đi một vòng quanh nước Nhật các bạn sẽ thấy đất nước này sử dụng ngôn

ngữ hình ảnh rất nhiều. Người Nhật ngay từ nhỏ đã được học thể hiện những suy

nghĩ của mình qua hình ảnh. Chuyện kể rằng một cô gái Việt Nam lấy chồng Nhật,

vì không rành ngôn ngữ bản xứ nên cô không biết phải nói làm sao khi rất muốn ăn

cái này cái kia. Một hôm thèm ăn bí đỏ quá, cô liền lấy giấy bút ra vẽ quả bí đỏ và

bảo chồng đi mua. Anh chồng chạy xe đi siêu thị một hồi về đem cho cô một trái

dưa hấu. Cô gái giãy nảy lên nói không phải, rồi bắt chồng chở đi siêu thị để tự mua

lấy. Khi cô ta chỉ vào trái bí đỏ nói rằng chính trái này mới là trái cô ta muốn ăn, thì

anh chồng cười ầm lên. Anh ta nói cô ta đã vẽ trái dưa hấu chứ không phải trái bí đỏ,

vì trái bí đỏ phải có cái cuỗng nữa. Đây là một câu chuyện thực tế mà tôi biết được.

Nhà trường dạy cho học sinh biết viết, biết vẽ, nhưng chỉ mang tính hình

thức. Gần như toàn bộ kiến thức học được các em đều trả lại thầy cô khi ra làm việc.

Nhiều người sau khi học cái này cái kia cứ thốt lên nào cái đó hay, cái đó mới,

nhưng thật ra chúng chỉ là biến hóa từ những kiến thức cơ bản trong sách vở. Tôi

nhớ đâu vào những năm học cấp hai, thầy cô cho chúng tôi trồng mấy cây đậu trên

bông gòn tẩm nước trong lon sữa bò. Ngày hôm nay khi chứng kiến công nghệ

trồng rau sạch của Nhật tôi mới ngỡ ngàng. Chẳng có gì lạ cả, chỉ là bơm phân bón

vào cục bông gòn để hạt hút chất bổ mà nảy mầm lên thôi.

Quay lại thời nguyên thủy thấy loài người từ xa xưa đã biết thể hiện những

suy nghĩ của mình qua từng nét vẽ, mới thấy ngôn ngữ hình ảnh là một dạng ngôn

ngữ rất sơ khai, dễ hiểu. Mắt của chúng ta giống như cái máy quay phim, chúng ta

quan sát các sự vật, hiện tượng bên ngoài rồi đưa hình ảnh về não xử lí. Nếu như đó

là những thông tin dưới dạng hình ảnh thì não xử lí rất nhanh, nhưng nếu đó là

thông tin dưới dạng chữ viết thì não phải vận dụng khả năng tư duy trừu tượng,

phân tích, tổng hợp … rất phức tạp. Ngôn ngữ hình ảnh có trước sau đó ngôn ngữ

chữ viết mới có sau. Có thể nói ngôn ngữ chữ viết là một dạng ngôn ngữ bậc cao

của con người. Suy nghĩ của con người đi từ tư duy cụ thể đến tư duy trừu tượng,

cho nên ngôn ngữ hình ảnh bao giờ cũng dễ tiếp thu nhất.

Trong thời buổi cạnh tranh khốc liệt, thời gian quí hơn vàng bạc này, ngôn

ngữ hình ảnh đang ngày càng chiếm lĩnh trong hầu hết các lĩnh vực. Ngôn ngữ hình

ảnh giúp con người nhận thức rất nhanh, tiết kiệm thời gian cực kì, cho nên nó được

sử dụng như một công cụ vô cùng hiệu quả trong quảng cáo và quản lí công nghiệp.

Khi trình độ của người dân còn thấp, người công nhân còn thấp, và muốn bất

cứ dân tộc nào cũng hiểu được, thì nên sử dụng ngôn ngữ hình ảnh. Nhiều nhà vệ

sinh ở bệnh viện, trường học … đề là “Nhà vệ sinh”, sao không vẽ hình người cho

dễ hiểu. Hoặc khi soạn thảo các bảng thao tác cho công nhân nên dùng thật nhiều

hình ảnh … Hình ảnh, màu sắc, tiếng động … là những ngôn ngữ không lời vô cùng

hiệu quả. Ai là một nhà quản lí không biết sử dụng công cụ này, chắc chắn hiệu quả

quản lí sẽ không cao.


82

CHƯA CÓ KINH NGHIỆM

Cách đây thời gian không lâu, một bạn gửi mail mong tôi có thể nhận hướng

dẫn cho bạn ấy lập nên một sự nghiệp riêng. Khi tôi hỏi rằng bạn có những ưu và

khuyết điểm nào, thì bạn ấy gửi cho tôi một bản lí lịch trong đó có liệt kê như sau:

+ Trình độ học vấn: Tốt nghiệp đại học.

+ Sở thích: Kinh doanh.

+ Ước mơ: Trở thành một doanh nhân thành đạt.

+ Ưu điểm: Thông minh, chịu khó, ham học hỏi.

+ Khuyết điểm: Thiếu kinh nghiệm thực tế.

…………..

Nhìn vào bản liệt kê tôi thấy một người có những điều kiện căn bản này thì

gần như hoàn hảo để có thể lập nên một sự nghiệp lớn, tôi mới bảo bạn ấy rằng

thiếu kinh nghiệm thực tế không phải là khuyết điểm đâu, bởi ai trong chúng ta mà

có tất cả các kinh nghiệm trên đời này bao giờ.

Tôi giả sử qua năm này tháng nọ bạn cứ làm hoài một việc, ban đầu thì bạn

chưa có kinh nghiệm đó, song làm qua vài lần thì bạn sẽ có ngay. Tuy nhiên, cuộc

sống luôn luôn thay đổi, đòi hỏi chúng ta cũng phải luôn luôn theo đuổi những cái

mới. Những công việc mà chúng ta chưa làm thì chúng ta vẫn chưa có kinh nghiệm.

Những kinh nghiệm tích lũy được trong quá trình sống chỉ giúp bạn có thêm tri thức

để giải quyết công việc sắp tới, chứ không thể nào đóng vai trò quyết định. Làm chủ

khác với làm thuê, môi trường kinh doanh không phải là một môi trường rập khuôn,

nó không phù hợp với những ai tôn sùng chủ nghĩa kinh nghiệm. Nhà kinh doanh

phải giải quyết các sự việc hầu hết bằng khả năng phân tích, tổng hợp, tư duy trừu

tượng … của mình. Một suy nghĩ sai, một quyết định thiếu chính xác có thể làm cho

sự nghiệp của bạn tiêu tan. Nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm thì có thể giải quyết

những vấn đề hoàn toàn mới chưa xảy ra bao giờ không?

Trong từ điển tiếng Việt có ghi: Kinh nghiệm là sự hiểu biết có được do tiếp

xúc với thực tế, do từng trải. Có người còn nói: Kinh nghiệm là trải nghiệm. Đúng

kinh nghiệm là trải nghiệm, kinh nghiệm là sự hiểu biết, nhưng trải nghiệm để làm

gì, ai hiểu biết sau khi trải nghiệm? Không nhất thiết chúng ta phải có sự hiểu biết

sau khi trải qua một sự việc nào đó, mà chúng ta có thể tiếp thu chúng ở khắp mọi

nơi. Thiếu kinh nghiệm trước tiên xuất phát từ sự nhận thức không đầy đủ về một

sự vật, hiện tượng. Để kiến thức trở thành tri thức sâu sắc đòi hỏi phải trải qua một

quá trình rèn luyện rất lâu dài, cực khổ cả trên lí thuyết lẫn thực tế. Thiếu kinh

nghiệm ai cũng thiếu, và điều này không có gì phải quá lo lắng, song thiếu tri thức

mới là điều đáng nói. Để có tri thức tốt chúng ta phải có những kiến thức khoa học

nền tảng, cộng với quá trình nỗ lực nghiên cứu, nghiền ngẫm của bản thân, cũng

như trải nghiệm thử ở một khía cạnh nào đó.

Một con bò dù sống ngàn năm vẫn là một con bò. Kinh nghiệm nhiều song

lại không biết vận dụng linh hoạt chúng vào cuộc sống thực tế để giải quyết vấn đề,

thì kinh nghiệm đó cũng chỉ là rác mà thôi. Không được đồng nghĩa thông minh với

tuổi tác, hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau. Tuổi tác chỉ là dấu hiệu của tháng


83

năm, trong khi đó thông minh lại có được do sự phấn đấu không ngừng nghỉ của

mỗi người.

Hồi nhỏ tôi hay đặt ra câu hỏi: Liệu không đụng tay vào điện mà vẫn biết

điện giật chết người không? Trong cuộc sống không phải cái gì chúng ta cũng phải

trải nghiệm qua mới hiểu, rất nhiều hiện tượng, sự vật vẫn tồn tại mà chúng ta chưa

hề biết chúng như thế nào. Một người nhấc máy điện thoại lên kêu “A lô”, chợt

người bên đầu dây kia nghe tiếng “A lô”. Tại sao lại xảy ra hiện tượng như vậy?

Bạn giải thích này nọ, rằng sóng này sóng kia, rằng nhờ có phân tử … Vậy phân tử

là gì? Bạn có nhìn thấy nó không? Có một câu chuyện vui như sau kể về nhà bác

học Albert Einstein: Một hôm Einstein trình bày quan điểm của mình về một phát

hiện mới. Trong hội trường rất đông nhà khoa học lắng nghe và phản biện. Chợt

một nhà khoa học hỏi Einstein một câu đại loại là làm sao ông không nhìn thấy mà

ông lại phán đoán được qui luật vận động của hiện tượng đó. Einstein quay xuống

hội trường nhìn nhà khoa học và bình tĩnh trả lời: “Xin ông hãy bỏ trí thông minh

của ông lên bàn, tôi sẽ nói cho ông biết ông thông minh bao nhiêu?”. Tư duy dựa

vào kinh nghiệm, dựa vào những điều nhìn thấy là tư duy ở trình độ thấp. Tư duy

trừu tượng là khả năng tư duy bậc cao ở con người, và không phải tự nhiên mà có

năng lực này. Đmitri Ivanôvích Menđêlêep (1834 – 1907) là nhà hóa học và nhà

hoạt động xã hội nổi tiếng nước Nga, có cần phải phát hiện ra nguyên tử Gali mới

dự đoán được nguyên tử lượng, cấu hình của nó không?

Bạn thiếu kinh nghiệm không đáng sợ! Điều đáng sợ là bạn thiếu nghị lực và

tri thức! Sau khi giao cho bạn trẻ trên bán thử một 100 sản phẩm đầu tiên, chỉ trong

vòng chưa đầy hai tuần bạn trẻ ấy đã phải nói lời chia tay với sự nghiệp làm giàu.

Khó khăn là tất yếu, vấn đề là bạn phải tìm ra giải pháp để vượt qua khó khăn đó.

Đầu hàng số phận là kẻ hèn nhát. Mà kẻ hèn nhát thì mãi mãi cũng chỉ là con giun,

con kiến mà thôi!

Nhiều bạn trẻ ngày nay bước chân vào lĩnh vực làm giàu cứ lấy lí do thiếu

kinh nghiệm như một bào chữa cho những thất bại của mình. Bạn làm hấp tấp, bạn

không đủ phẩm chất, năng lực, sức khỏe …, đó chính là những nguyên nhân làm

bạn thất bại.

Mọi hiện tượng, sự vật đều có lí do tồn tại. Bạn suy nghĩ sai, bạn làm sai là lẽ

rất tự nhiên. Bạn làm một lần được luôn, không học mà biết mới là điều bất ngờ.

Vấn đề khi bạn suy nghĩ sai, tại sao bạn lại không tìm cách điều chỉnh nó? Vấn đề là

tại sao bạn chưa có kinh nghiệm, mà bạn lại làm quá vội vàng? Ngay cả khi chúng

ta chắc chắn 100% đôi khi còn có sai sót. Khi ra thực tế phát sinh nhiều vấn đề bạn

phải có tố chất và tri thức để giải quyết chúng. Thước đo thành công của mỗi con

người là khả năng tìm ra giải pháp khi gặp khó khăn!

Có những sự việc tôi chưa từng làm qua, nhưng biết nó sẽ xảy ra như vậy khi

nắm mọi thông tin, qui luật vận động của nó. Có những người tôi biết họ mãi mãi là

người nghèo khi nghe họ bộc bạch suy nghĩ, thể hiện hành động. Và có một điều,

tôi tin chắc chắn mình thành đạt, bởi tôi không ngừng nỗ lực hoàn thiện bản thân

từng ngày để đạt bằng được mục đích mà tôi đã vạch ra!


84

NĂNG LỰC SƯ PHẠM

Thời đại học, trường tôi có một giáo viên học vị đến bằng tiến sĩ, nhưng mỗi

lần giảng bài là sinh viên ở dưới cứ trố mắt lên không hiểu giáo viên đang nói cái gì.

Giáo viên thì cứ thao thao bất tuyệt, sau một hồi nói mỏi miệng quay xuống hỏi cả

lớp có hiểu gì không, ai nấy đều lắc đầu kêu không hiểu. Lắm lúc giáo viên giảng

đến lần thứ ba, nhiều sinh viên vẫn lắc đầu tuyệt vọng. Cả lớp tôi năm đó ai cũng

mong điểm thi vừa đủ đậu, để khỏi phải gặp lại người giáo viên này lần thứ hai. Câu

chuyện đó làm tôi cứ nhớ mãi.

Trong gia đình, ngoài xã hội, chúng ta thường xuyên phải phát huy năng lực

sư phạm của mình khi giao tiếp. Chúng ta phải giải thích, chứng minh, khuyên bảo

… để xoa dịu nỗi đau, đem lại niềm vui, niềm tin … cho người khác. Nói làm sao

để người khác nhận ra điều ấy là hay, là tốt … là một việc không phải ai cũng làm

được. Ngoài cách truyền đạt, chúng ta còn phải có một khối lượng tri thức, phẩm

chất rất lớn. Bởi khi truyền đạt thông tin, kiến thức, chúng ta còn truyền đạt luôn

tình cảm, lòng nhiệt huyết, niềm tin … cho người khác.

Khi làm những việc cần sự giúp sức của nhiều người, tôi luôn phải trao đổi

thông tin để họ hiểu tôi, và tôi nhận ra năng lực sư phạm vô cùng quan trọng trong

cuộc sống hàng ngày. Khi một người không hiểu những gì ta muốn truyền đạt, việc

họ làm sai ý ta là lẽ đương nhiên. Nếu tình trạng này kéo dài thì cuộc đời của ta gặp

rất nhiều rắc rối.

Khi bước lên vị trí lãnh đạo, tôi nhận thấy việc truyền đạt mệnh lệnh, chỉ thị

… xuống cấp dưới còn thể hiện trình độ của mình. Không phải ai cũng hiểu hết

những gì ta nghĩ, cộng với trình độ chênh lệch … cho nên việc truyền đạt một nội

dung đầy đủ, rõ ràng, chính xác là vô cùng khó khăn. Lãnh đạo không có năng lực

này thì không thể huy động được sức mạnh của cấp dưới để hoàn thành nhiệm vụ.

Dưới vai trò người bán hàng chuyên nghiệp, tôi thường xuyên tiếp xúc với

khách hàng. Đa phần trong những cuộc mua bán tôi dành phần lớn thời gian giải

thích cho khách hàng hiểu về sản phẩm, dịch vụ … Có người bán hàng giải thích

hoài mà khách hàng không hiểu, nói nhiều mà hiệu quả bán hàng rất thấp …, còn

tôi không tốn nhiều thời gian cho công việc này mấy. Khách hàng không hiểu ta, thì

họ sẽ từ chối sản phẩm, dịch vụ của ta. Chính vì vậy năng lực giải thích vô cùng

quan trọng đối với một nhân viên bán hàng chuyên nghiệp.

Người có năng lực sư phạm không chỉ biết truyền đạt, mà còn có khả năng

dẫn dắt và hiểu người khác rất nhanh chóng. Những “dữ liệu” mà người có năng lực

sư phạm “xuất” ra ngoài được sắp xếp theo thứ bậc rất logic, dễ hiểu; trong khi đó,

người nghĩ sao tào lao nói vậy thường làm cho người khác “loạn óc”, mất thời gian

rất nhiều. Bộ não chúng ta cũng giống như bộ nhớ của máy tính, nếu dữ liệu trong

nó được sắp xếp ngăn nắp, logic, có sự phân biệt rành rọt thì khi truy xuất rất nhanh.

Người suy nghĩ càng logic thì càng thông minh.

Nhận ra tầm quan trọng của năng lực sư phạm, cho nên tôi luôn coi nó là một

công việc mà mình phải hoàn thiện suốt đời. Để có thể trở thành người có năng lực

sư phạm xuất sắc, bạn phải đáp ứng các yêu cầu sau:


85

+ Nắm vững tri thức các môn khoa học xã hội như: Giáo dục học, tâm lí học,

logic học, triết học …

+ Nắm vững tri thức chuyên môn.

+ Khả năng sử dụng ngôn ngữ (nói, viết, hình ảnh …) thật tốt.

+ Khả năng dẫn dắt thật khéo léo (vào đề, minh họa, diễn xuất, hài hước, lôi

cuốn …).

+ Khả năng quan sát, lắng nghe, nhạy cảm để thấu hiểu tuyệt vời.

+ Vốn sống thực tế phong phú.

Để truyền đạt tốt cho đối tượng nào đó, bạn phải trả lời được các câu hỏi sau:

+ Mục đích truyền đạt là gì?

+ Nội dung chủ đề ấy như thế nào? (Chúng có đầy đủ, rõ ràng, logic chưa?)

+ Hoàn cảnh, cách thức, phương tiện truyền đạt là gì? (Chúng có tối ưu?)

+ Trình độ của người tiếp nhận? (Nội dung, cách thức … truyền đạt phải phù

hợp với trình độ của đối tượng tiếp nhận)

+ Bạn có hiểu, nắm bắt tâm lí đối tượng tiếp nhận tốt chưa?

Mỗi người chúng ta sinh ra trên đời đều có một số tố chất đặc biệt để phát

huy năng lực của mình trong một lĩnh vực nào đó. Năng lực sư phạm cũng cần có

năng khiếu, tuy nhiên nếu ý thức rèn luyện thì năng lực này ngày càng được cải

thiện. Đừng làm gì trái qui luật, hãy cố gắng hiểu mình, hiểu ngoại cảnh thật nhiều,

rồi từ đó phát huy những tố chất theo hướng thích hợp nhất, con thuyền ước mơ của

bạn sẽ sớm đến bến bờ hạnh phúc và thành đạt!


86

ỨNG DỤNG KHOA HỌC KĨ THUẬT

Ai cũng có một kho vàng trong đầu óc của mình, đó chính là tri thức. Khi

khoa học kĩ thuật phát triển, cùng với sự vươn mình của ngành công nghệ thông tin,

thì việc đào bới kho vàng đó càng trở nên dễ dàng. Người nào không biết áp dụng

khoa học kĩ thuật vào cuộc sống, người đó mãi mãi là người nghèo. Ai nắm khoa

học kĩ thuật có thể chi phối, đôi khi còn quyết định sự sống chết của kẻ khác. Phải

phát triển khoa học kĩ thuật nếu muốn giàu có, muốn bảo vệ nền độc lập, hạnh phúc

của mỗi cá nhân hay đất nước.

Trong từng công việc chúng ta làm hàng ngày chúng ta đều có thể làm tốt

hơn thế. Trong những sản phẩm có giá trị trên thương trường bao giờ cũng chứa

một hàm lượng chất xám rất cao. Những nước mà khoa học kĩ thuật phát triển bao

giờ cũng là nước giàu.

Nghèo thường đi đôi với ngu dốt, vì ngu dốt nên mới nghèo. Muốn nghèo

thành giàu thì phải tập trung phát triển con người, nâng cao trình độ khoa học kĩ

thuật để áp dụng vào cuộc sống.

Nước Nhật là một nước hầu như tiêu thụ toàn cá biển. Những ngư dân Nhật

với thuyền, ngư cụ hiện đại đã đi đánh bắt rất xa bờ. Sau mỗi chuyến đi thuyền của

họ chất đầy những hải sản tươi ngon. Chỉ có ở Nhật người ta mới nhìn thấy con cá

ngừ, cá thu … to mấy trăm kg. Chỉ có ở Nhật người ta mới được ăn cá ngừ, cá thu

… nhiều và ngon đến như vậy. Chính vì thế mà món sashimi (món thịt cá sống) của

Nhật mới nổi tiếng khắp thế giới. Để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chính phủ Nhật qui

định chỉ bắt những con cá có trọng lượng nhất định, cho nên lưới đánh bắt bao giờ

cũng lớn đủ để chỉ thu gom cá trưởng thành mà thôi. Nhìn lại Việt Nam ta, thấy mà

thương cho ngư dân mình, dân tộc mình. Chỉ có việc bắt cá từ biển lên ăn mà làm

còn không nổi. Những con tàu thô sơ không dám ra khơi xa, những chiếc lưới mắt

nhỏ vét cả những con cá bé xíu …

Khoa học kĩ thuật giúp nâng cao năng suất lao động, làm ra những sản phẩm

có giá trị cao, đó là điều mà ai trong chúng ta cũng phải thừa nhận. Ngành khoa học

kĩ thuật của chúng ta chưa được đầu tư đúng mức, cho nên bao năm qua đất nước

chúng ta vẫn phát triển ì ạch, nhân tài ra đi gần hết. Hàng năm chúng ta bỏ ra bao

nhiêu tỉ để đào tạo cán bộ, cho con em đi du học ở các nước phát triển, nhưng chẳng

thấy những người ấy đưa ra những công trình nghiên cứu nào có tầm cỡ. Chúng ta

cứ than tình trạng giao thông ùn tắc, than nước ngập lụt … Không phải chúng ta

không có người giỏi, mà ai sẽ bỏ tiền ra cho người giỏi ngồi nghiên cứu giải quyết

những tình trạng này. Con người ai chẳng cần tiền, với lại không có tiền sao họ có

thể làm được việc này việc kia. Chúng ta thử treo giải 10 tỉ VND cho ai đưa ra giải

pháp giảm ùn tắc giao thông xem có hàng ngàn giải pháp được lập ra không? Như

việc xây cổng chào ở Hà Nội, lót đá ở hồ Tây …, chúng ta dám bỏ ra hàng ngàn tỉ

đồng, mà không dám bỏ ra vài tỉ mua phát minh, giải pháp sao? Phát triển đất nước

đâu chỉ nói cái miệng.

Tôi một thời là tín đồ cuồng nhiệt của các cuộc thi khoa học kĩ thuật, nhưng

giải thưởng cao nhất mà tôi rinh về chỉ đủ đãi bạn bè một chầu nước. Sau cuộc thi


87

những đề tài đó bị quăng vào xó. Nhiều lúc tôi tự hỏi sở khoa học công nghệ của

chúng ta lập ra để làm gì? Nói về sự phát triển khoa học kĩ thuật bất cập của chúng

ta thì không sao nói hết, thôi mỗi cá nhân chúng ta hãy lo phát triển khoa học kĩ

thuật để phục vụ cho cuộc sống của mình cái đã.

Khi đi kinh doanh có hai mảng mà bạn phải tập trung đánh chủ lực đó chính

là phát triển khoa học kĩ thuật và thị trường. Hai mảng này phải được tiến hành

song song và vượt trội hơn người khác, có như vậy bạn mới mong giành chiến

thắng trong tình hình cạnh tranh ngày càng khốc liệt như hiện nay. Cách làm việc

không tính toán, manh mún, không chuyên nghiệp … đã không còn phù hợp, nếu ai

không nhận thức ra điều này mà đòi mở cửa hàng, lập công ty thì chắc chắn thất bại.

Khi không áp dụng khoa học kĩ thuật chúng ta tốn rất nhiều chi phí để bảo quản sản

phẩm, chuyên chở, nhân lực …

Là người chủ chúng ta phải coi trọng người giỏi, dành một khoản tiền nhất

định để nghiên cứu, phát triển khoa học kĩ thuật, sẵn sàng mua những ý kiến, giải

pháp, phát minh … làm lợi cho doanh nghiệp mình, có như vậy sự nghiệp mới ngày

càng rộng mở. Người giỏi là người biết dùng người giỏi hơn mình, chứ không phải

giỏi hơn người khác!

Trên con đường lập nghiệp bằng hai bàn tay trắng, tôi luôn nỗ lực phấn đấu

hết sức mình, bắt mình phải nghĩ ra cách làm, giải pháp … Lòng nghị lực, trí sáng

tạo là người bạn thân giúp tôi chiến thắng nghịch cảnh. Bạn nào đang nghèo, nếu cố

gắng phấn đấu như tôi chắc chắn một ngày giàu có sẽ mỉm cười với bạn!


88

ĐIỂM CON NGƯỜI KHÁC NHAU

Hồi nhỏ tôi hay nghe nhiều người nhắc đến từ “số phận”. Người nghèo

thường dùng từ này để biện minh cho mình. Khi lớn lên đi tìm hiểu về cuộc sống

của những người giàu có, thành đạt, hạnh phúc, tôi mới thấy không hoàn toàn như

vậy. Rất hiếm hoi mới có người ngồi không mà có ba điều này. Những người đạt

được một trong ba điều đó đều phải trải qua quá trình phấn đấu rất nhiều, thậm chí

trả giá cay đắng. Vậy đâu là sự khác nhau cơ bản làm cho người này giàu có, thành

đạt, hạnh phúc hơn người kia?

Sự khác nhau cơ bản giữa người này và người kia không phải là vẻ bề ngoài,

mà là tri thức, tính cách và tư tưởng!

Quá trình hình thành tính cách và tư tưởng tương đối phức tạp, nó chịu ảnh

hưởng rất lớn từ môi trường sống, hoàn cảnh giáo dục, còn tri thức thì không phải

tự nhiên mà có được!

Đứng trước một khó khăn tại sao lại có người quyết định thế này, người

quyết định thế kia? Suy nghĩ tốt mới quyết định chính xác, quyết định chính xác

mới hành động đúng. Tư tưởng là kim chỉ nam cho hành động là vậy. Để có thể suy

nghĩ bạn phải có một khối lượng tri thức rất lớn trong đầu, tuy nhiên, quyết định

còn phụ thuộc vào tính cách. Tôi nhớ có một thời kinh doanh bất động sản, mặc dù

phân tích mọi đường cho một anh bạn nhưng anh ta vẫn không chịu mua miếng đất,

bởi khi mua sẽ gặp khó khăn đôi chút trong việc chuyển lên đất thổ cư. Anh ta sợ

nên quyết định không mua, thế là tôi mua. Vài năm sau việc làm giấy tờ trở nên dễ

dàng, giá đất sốt cao ngất trời thế là tôi thu được một món hời lớn. Dù tri thức bạn

lớn đến đâu, nhưng bạn thiếu phẩm chất cũng không thể đặt chân lên con đường

giàu có. Chúng ta không thể biết được kết quả những việc mà chúng ta chưa làm

qua, mà chỉ có thể phân tích nó về mặt lí luận. Nếu như không có đức tin ở bản thân,

người khác; nếu như không dám chấp nhận thất bại, hiểm nguy … thì làm sao đạt

đến đỉnh cao của sự vinh quang? Trong mỗi hành động chúng ta đều chịu sự chi

phối của sức mạnh tinh thần. Tinh thần không sáng suốt, vững vàng, hành động sẽ

mù quáng. Tính cách làm nên sự khác biệt rất lớn giữa người này và người kia. Một

anh chàng tính cách mạnh mẽ, hướng thiện sẽ là chỗ dựa vững chắc cho gia đình,

người khác. Vậy có thể rèn luyện cho mình một tính cách tốt được không?

Tôi nhớ vào những năm cuối cấp ba, tôi cố gắng học để thi vào đại học. Mỗi

tối phải thức khuya đến một, hai giờ sáng buồn ngủ ghê lắm. Để cho mình không

buồn ngủ tôi đứng lên học bài và làm một chén muối ớt thật cay. Mỗi lần buồn ngủ

quá tôi lại cắn một miếng ớt, nước mắt giàn giụa thế là tôi lại tỉnh thao láo. Tôi còn

lấy máu viết lên miếng vải hai chữ “Quyết tâm!” treo trước mặt, để khi nào thối chí

thì nhìn vào lấy lại tinh thần. Nhờ lòng quyết tâm cao độ như vậy, mà tôi đã chiến

thắng nghịch cảnh để có địa vị như ngày hôm nay. Ai không biết cách vượt qua

những khó khăn nhất thời thì không thể thành đạt. Khi bạn nhận thức ra mình có

những tính cách không tốt, bạn phải bù lại bằng lòng quyết tâm cao độ để sửa đổi

tính cách đó đi. Chỉ có như vậy thì tính cách của bạn mới thay đổi, vì tính cách như

chất dịch trong máu khó thay đổi lắm!


89

Một người muốn vươn lên những địa vị cao thường có tư tưởng rất lớn.

Những người bình thường nhiều khi không hiểu nổi người ta đâu. Nếu có một

nghiên cứu xem gen có mối liên quan với tính cách, tư tưởng không, thì tôi tin là có,

nhưng phần lớn tư tưởng có được là do sự tiếp thu, rèn luyện trong quá trình sống.

Bạn không nên hiểu rèn luyện ở đây là chỉ làm việc bên ngoài, mà suy nghĩ tích cực

cũng là rèn luyện đó. Hai anh em sống chung một nhà, tại sao người này có tư

tưởng khác người kia? Hai người cùng ăn một trái khổ qua (trái mướp đắng) tại sao

có người khen ngon, người chê đắng? Có thể giải thích như thế này: Khi tôi ăn trái

khổ qua, hành động ăn không chỉ dừng ở cắn, nhai, nuốt, mà trong đầu tôi luôn suy

nghĩ trái này tốt cho sức khỏe; trong khi anh thì lại không nghĩ vậy. Chính những

suy nghĩ khác nhau khi ta trải qua cùng một hoàn cảnh lâu dần sẽ hình thành nên

tính cách và tư tưởng của ta. Một bạn lúc nào cũng kêu chán, kêu mệt khi bị cha mẹ

sai quét nhà, sẽ cảm thấy quét nhà là một cực hình; trong khi bạn kia thì ngày càng

yêu lao động, nhân ái hơn. Giáo dục con người phải biết con người đang nghĩ gì để

điều chỉnh hành động của họ, chứ không phải cứ bắt họ làm vậy là họ tốt đâu.

Chúng ta chẳng cần tìm câu trả lời đâu xa về số phận của mình, mà hãy tìm ở

bản thân mỗi chúng ta. Chúng ta có cố gắng học tập, rèn luyện để ngày càng hoàn

thiện mình chưa? Chúng ta có biết trân trọng những gì chúng ta đang có chưa?

Chúng ta có biết nghe điều hay, lẽ phải chưa? … Biết thôi chưa đủ, mà phải nỗ lực

nhiều nữa mới đạt được!


90

THẤT BẠI VÌ LÂU SINH LỢI

Hầu hết những người ra lập nghiệp thất bại trong năm đầu, một số ít trụ sang

năm thứ hai, nếu vượt qua năm thứ ba thì về cơ bản người đó đã đi đúng hướng. Tại

sao lại như vậy?

Nhiều người muốn ra lập nghiệp lớn, nhưng đầu óc suy nghĩ rất hời hợt. Họ

nghĩ nào:

+ Không cần làm tốt công tác chuẩn bị, không lên kế hoạch, dự án kinh

doanh …

+ Lập công ty, mở cửa hàng … rồi sẽ tiến hành công tác chuẩn bị, sẽ có

khách hàng.

+ Mọi người không ai khôn bằng họ.

+ Không cần tiến hành từng bước.

…….

Do những suy nghĩ sai lầm cứ quanh quẩn trong đầu như vậy, cho nên bao

giờ họ cũng lập công ty, mở cửa hàng … trước, sau đó mới hoàn thiện công tác

chuẩn bị, giải quyết những sự cố phát sinh. Với cách làm này, đã khiến cho chi phí

đầu tư ban đầu tăng chóng mặt, thời gian sinh ra lợi nhuận kéo dài lê thê, chính vì

vậy, cho dù con đường của họ có sáng sủa, họ cũng sẽ thất bại vì không thể chờ đến

lúc huy hoàng.

Làm sao cho thời gian từ khi bắt đầu chi tiền ra đến khi thu tiền vào ngắn

nhất luôn là trăn trở của người khôn ngoan khi mới bước chân vào thương trường.

Sau đây là ba nguyên tắc cần phải tuân theo để đạt được mục tiêu trên:

1. Hoàn thiện dự án về mặt lí luận.

Như tôi đã đề cập, khi bạn nêu ra một ý tưởng kinh doanh, muốn biết ý

tưởng đó đúng hay sai, khi ra thực hiện sẽ phát sinh những vấn đề rắc rối nào, thì

bạn phải thu thập đủ thông tin thực tế để làm cơ sở cho lí luận. Công tác thu thập

thông tin càng tiến hành nghiêm túc, khoa học thì dự án của bạn càng khó thất bại.

Sau khi thu thập đủ thông tin cần thiết, bằng vài thao tác phân tích đơn giản nếu

nhận thấy ý tưởng thiết thực, bạn sẽ lên một kế hoạch kinh doanh cụ thể. Trong kế

hoạch kinh doanh bạn sẽ vạch ra từng hành động cụ thể cần phải làm gì trong năm

đầu tiên, năm thứ hai, năm thứ ba; tính toán toàn bộ chi thu một cách bài bản, khoa

học. Lí luận bao giờ cũng thiếu sót, nó phụ thuộc rất nhiều ở tri thức, kinh nghiệm,

tầm nhìn … của người lập kế hoạch, chính vì vậy, rất cần thiết phải đem những số

liệu ấy kiểm nghiệm lại trên thực tế một lần nữa. Tôi ví dụ, khi lập kế hoạch, bạn

tính toán giá thành mua một sản phẩm là A VND, nhưng khi ra thực tế bạn thấy giá

chuyên chở sẽ dao động theo mùa. Nguyên nhân này đôi khi làm dự án thất bại. Khi

ra kinh doanh, phải có phương thức làm hay, cũng như sự biến hóa trong cách giải

quyết vấn đề. Chính những nhân tố này tạo nên sự khác biệt giữa người này và

người kia. Tôi còn nhớ một thời đi kinh doanh hoa kiểng, một bó hoa có 50 bông,

khi mua về bao giờ cũng có bông bị gãy, dập. Như vậy giá thành của những cây hoa

còn lại sẽ tăng lên, làm sao để có thể tận dụng được những hoa hư, cũng như tính

toán được những thiệt hại này? Đó luôn là câu hỏi đau đầu của tôi lúc đó. Làm được


91

điều này bạn mới có cơ hội vượt lên trên nhiều người khác. Nếu kinh doanh mà dễ

dàng thì ai cũng giàu rồi. Sau khâu kiểm nghiệm trên thực tế, nếu vượt qua những

thử thách khi kinh doanh thử thì kiến thức của bạn đã nâng lên một tầm cao mới,

bây giờ bạn đã có đủ tự tin để dấn thân vào một cuộc chiến dài hơi hơn. Sau khâu

kiểm nghiệm trên thực tế, bạn cần hoạch định ra một dự án kinh doanh để có tầm

nhìn cho cả cuộc đời mình, thậm chí sang đời sau nữa. Hoạch định xong dự án kinh

doanh, hãy bắt tay vào thử nghiệm từng chiến lược một, nếu những chính sách bạn

đưa ra đạt hiệu quả trên 70% thì coi như con đường bạn chọn là đúng đắn. Từ đây

bạn sẽ từng ngày cảm nhận được mình đang bước đi trên con đường thành công.

Khi dự án chưa thấu đáo về mặt lí luận, chưa kiểm chứng một phần ở thực

tiễn mà chi tiền hàng loạt là kẻ khờ khạo. Thất bại luôn ưu tiên cho loại người này.

Kinh doanh không phải trò may rủi, cũng không thể nói cái miệng được. Nếu đột

nhiên bạn hỏi tôi rằng bạn có ý tưởng như vậy như vậy có nên làm không, thú thật

tôi cũng không thể kết luận được gì nếu không hiểu nhiều hơn nữa về bạn, về hoàn

cảnh bạn đang sống. Có nhiều người khi dự án đến hồi gay cấn tôi yêu cầu tìm

nguồn nhân lực thì không thể tìm ra một người thích hợp. Chính năng lực kém, giao

tiếp dở … là những nguyên nhân làm dự án đổ bể, chứ không phải là dự án không

đi đúng hướng. Làm chủ cần nhiều phẩm chất hơn người lắm, do đó nhiều người rất

sợ làm chủ. Nhưng có làm mới biết ai là người bản lĩnh phải không bạn? Lửa thử

vàng, gian nan thử sức mà!

2. Những việc có thể làm phải làm trước khi chi tiền ra.

Tôi có biết một anh bạn ra mở văn phòng luật sư. Việc đầu tiên mà anh ta

làm là đi tìm mặt bằng, tìm mặt bằng xong anh ta đặt cọc kí hợp đồng mướn ngay.

Suốt 3 tháng trời ngồi một mình trong văn phòng đó anh ta mới bắt đầu thiết kế

bảng hiệu, in card, tờ rơi, tuyển nhân viên … “Thời gian chết” đó đã làm anh ta phá

sản. Bạn có thể làm những việc này khi bạn chưa chịu chi phí tiền mặt bằng cơ mà!

Bạn nên nhớ kinh doanh có một nguyên tắc luôn phải tuân theo, đó là: Thu phải cân

bằng với chi! Khi bạn chi ra tức là việc đó sẽ đem lại lợi nhuận cho bạn ngay tức

khắc, hay chí ít cũng sau một thời gian ngắn thôi. Nói như vậy sẽ có bạn bảo rằng

có nhiều việc không thể không chi được. Ví dụ, bạn muốn mở một tiệm net thì phải

mua máy tính đúng không? Vấn đề này không sai, vậy trong hoàn cảnh đó bạn phải

nắm vững các nguyên tắc tiếp theo sau đây:

+ Chi từng bước một.

+ Chỉ chi khi đầu vào và đầu ra đã có kế hoạch cụ thể.

+ Có phương án dự phòng để giảm thiểu rủi ro xảy ra.

Không dám làm thì không bao giờ có kết quả tốt, nhưng dám làm mà không

có suy nghĩ thấu đáo là nguyên nhân dẫn đến thất bại đau đớn hơn. Tuy nhiên,

chúng ta không ai hoàn hảo, tôi khuyên bạn phải dám làm và dám chấp nhận thất

bại trong một chừng mực nào đó. Khi tính sai, nếu nắm qui luật suy nghĩ, bạn sẽ

biết bạn khuyết ở chỗ nào. Đặt giả thuyết “tai nạn” xảy ra ở khe hở đó, thì bạn phải

biết chấp nhận thất bại. Nếu sợ thất bại thì cách tốt nhất là không nên làm!

3. Luôn hoàn thiện công tác “vận động hành lang” từ khi có ý tưởng đến

khi đi thực hiện dự án.


92

Tôi nhớ ngày đầu tiên khi tôi ra kinh doanh, ngày nào tôi cũng bỏ vài tiếng

đi làm quen thật nhiều bạn, vận động gia đình, hỏi ý kiến người này người kia, mua

sách học hỏi, ra thị trường để va chạm cho quen, tìm kiếm khách hàng trước …

Không ai sinh ra là giỏi liền, người không biết rèn luyện bản lĩnh cho mình thì

không thể trưởng thành. Công tác “vận động hành lang” rất quan trọng vì nó sẽ giúp

bạn có được sự hỗ trợ từ nhiều phía. Một mình bạn sao có thể đạp bằng con sóng

lớn, bạn phải có người khác giúp sức nữa. Đó là ai? Là tất cả những ai bạn có thể

quen được, có khả năng giúp bạn một công việc nào đó mà bạn cần bằng trái tim và

khối óc. Phải tìm ra, nếu không dự án sẽ thất bại. Lối nghĩ có tiền là mướn được

người vừa có tâm vừa có tài là lối nghĩ của kẻ khờ khạo. Đồng tiền chỉ phát huy tác

dụng khi rơi vào tay người tài, nếu rơi vào tay người không biết thì nó chỉ là vật

trang sức, tiêu xài mà thôi. Trong thế giới con người, ngoài tình yêu, thì niềm đam

mê cũng là một thứ bạn không thể dùng tiền mua được. Nếu chỉ có những con

người sống vì tiền đến với bạn thì trước sau họ cũng sẽ ra đi vì tiền!

Không áp dụng tốt ba nguyên tắc trên là nguyên nhân khiến cho hầu hết

những người ra lập nghiệp thất bại. Bạn có phải là một người trong số đó? Hãy lập

tức chấn chỉnh lại hoạt động kinh doanh của mình.

Hồi nhỏ tôi có nhiều ước mơ, và ước mơ nào cũng thật đẹp, nhưng khi lao

vào cuộc sống tôi mới thấy để thực hiện ước mơ quả lắm gian nan. Trên con đường

làm giàu, tôi lao vào thử nghiệm hết suy tính này đến suy tính kia, thất bại thì có

nhưng không lớn vì tôi luôn biết cách thoát ra khỏi khó khăn, còn thành công thì

cũng có nhưng chưa làm tôi thỏa mãn. Tuy nhiên, trên con đường vừa có hoa vừa

có gai đó, tôi luôn cảm thấy hạnh phúc vì mình sống có ích. Các bạn trẻ muốn lập

nghiệp thành công trước tiên phải có cái tâm, suy nghĩ đúng hướng, lạc quan, biết

tạo ra những động lực chân chính … Học kinh doanh học cả làm người nữa bạn à!


93

TÔI SUÝT PHẠM TỘI ĂN CẮP

Tối hôm nay tôi đột nhiên ngồi nhớ lại kỉ niệm ngày xa xưa, lúc mà tôi quyết

định bước chân ra khỏi gia đình để khẳng định mình.

Gia đình tôi nghèo và khao khát kiếm được nhiều tiền luôn rực cháy trong tôi.

Tôi và cha luôn có những quan điểm trái ngược nhau về cách kiếm tiền. Nhiều cuộc

tranh luận nảy lửa xảy ra ngay cả trong lúc ăn cơm. Và thế rồi một ngày …

Một ngày trời không buồn cũng không vui, tôi và cha cùng tranh luận về

cách làm giàu, do trái ý nhau nên cha tôi mới nói nếu tôi giỏi thì hãy ra ngoài sống

tự lập ngay ngày mai đi.

Gạt dòng nước mắt tạm biệt gia đình tôi ra ngoài sống riêng. Khi ra đi tôi để

lại mọi thứ, chỉ mang theo 2 bộ quần áo, ít sách vở và 70.000 VND. Hồi đó tôi đang

là sinh viên năm cuối. Ra đi trong tình trạng như thế quả là vô cùng ngặt nghèo đối

với tôi.

Tôi sống trọ nhờ nhà một người bạn, trong tuần lễ đầu tôi thật sự túng quẫn.

Sự túng quẫn cùng cực đã làm tôi mất trí. Tôi quyết định đi ăn cắp!

Tôi đứng quan sát hàng giờ trước một nhà có chiếc xe máy dựng trước sân.

Một giờ quan sát là một giờ trong tôi xảy ra cuộc giằng co quyết liệt giữa một bên

là sự sống, một bên là chính nghĩa. Cuối cùng tôi quyết định lấy chiếc xe máy.

Tôi mon men tìm cách vào sân, ngó trước ngó sau không thấy ai, vội vàng

mở khóa dắt chiếc xe ra ngoài đường. Nhưng khi dắt được chiếc xe ra ngoài đường

rồi trong tích tắc nhận thức ra điều mình làm là sai tôi dắt xe trả lại chỗ cũ. Trong

tích tắc nhận thức ra điều mình làm là sai đó đã cứu vãn cuộc đời tôi, cho tôi thấy

ánh sáng hạnh phúc ngày hôm nay. Tôi nhớ lại mà nước mắt cứ tuôn rơi …

Hồi đó khi dắt chiếc xe ra đường tôi chỉ hỏi mình một câu duy nhất: Mày

muốn mày là người như thế nào?

Khó khăn của tôi lúc đó là miếng ăn, mà miếng ăn thì bằng tài năng của

mình tôi có thể xoay sở được. 70.000 VND vẫn còn trong túi mấy ngày qua, tôi

quyết định ra chợ đồ cũ mua chiếc xe đạp. Trả giá mãi người ta mới chịu bán cho

tôi chiếc xe đạp cọc cạch với giá này. Thế là tôi lấy chiếc xe đạp vượt gần 20 km để

đi xin làm phụ hồ. Cứ sáng tôi lại dậy thật sớm, nấu cơm, chiên một quả trứng bỏ

vào cái hộp để mang theo ăn trưa, nước thì có nước lã ở công trường. Phải sống như

vậy rất nhiều ngày mà tôi không hề nói cho gia đình biết, ngay cả bạn gái cũng

không. Và trong hoàn cảnh gian nan ấy việc học của tôi không vì thế mà dừng lại.

Kết thúc năm cuối cũng là lúc tôi gom đủ tiền học phí thiếu bao ngày qua đóng cho

trường để lấy bằng tốt nghiệp.

Sau làm hồ, tôi còn trải qua hàng loạt những công việc vất vả khác như đào

giếng; làm cửa sắt; cắt vải, da may túi xách; tiếp thị bánh kẹo; bán đồng hồ; bán

hàng điện máy; dạy kèm; bỏ mối nước ngọt; tiếp thị đồ chơi; bán phụ tùng xe ô tô;

rửa xe … Có thể nói bao nhiêu nghề có trong cái thành phố nhỏ bé này tôi đã trải

qua gần hết. Bạn hỏi tôi khi làm những công việc ấy tôi có thấy tủi nhục không à?

Có chứ! Nhưng tôi không than thở và cũng không nói cho ai biết tôi là một sinh


94

viên, mà luôn tìm cách chứng minh thực lực của mình để làm tốt nhất công việc

hiện tại.

Từ khi có tấm bằng đại học cuộc đời tôi bước sang một giai đoạn mới. Nhờ

bao ngày tháng lăn lộn ngoài đời nên tôi khôn ngoan hơn chúng bạn. Trong cuộc

phỏng vấn ở một công ty nước ngoài, tôi loại gần 200 người (có cả người lớn hơn

tôi nhiều tuổi) để là một trong những người xuất sắc nhất được cử đi nước ngoài

làm việc. Những ngày trước khi đi tôi có về gia đình chào tạm biệt cha mẹ. Tiễn tôi

lên đường cha tôi cảm thấy rất tự hào. Ra nước ngoài không bao lâu tôi đã gửi tiền

về mua cho cha và đứa em mới ra trường mỗi người một chiếc xe máy. Trên đường

đời đầy sóng gió, bằng nghị lực, niềm tin, tôi bắt đầu từng bước khẳng định mình.

Tôi tự học, suy nghĩ và quyết định tất cả. Tôi cảm thấy mình ngày càng giỏi lên và

là chỗ dựa vững chắc cho rất nhiều người.

Tôi đặt giả thuyết nếu ngày ấy tôi không có ý chí, không dám bước chân ra

khỏi nhà thì sao nhỉ? Tôi đặt giả thuyết nếu khi ra khỏi nhà gặp hoàn cảnh gian nan

tôi không vượt qua được mà đi ăn cắp thì sao nhỉ? Chắc chắn tôi sẽ bị bắt, sẽ trở

thành một tội phạm và bị nhấn chìm dưới bùn sâu. Hoặc là luôn sống trong mặc

cảm tội lỗi.

Các bạn trẻ ơi!

Những năm đầu lập nghiệp của người tay trắng có thể nói là những tháng

ngày gian khổ nhất. Ban đầu bạn đã phải chi ra rất lớn. Công việc của bạn đang làm

không hề có sự ổn định. Bạn sẽ vô cùng thất vọng về cuộc đời. Nhưng trong giai

đoạn này có thể bạn sẽ gặp được nhiều điều kì diệu làm thay đổi cuộc đời bạn. Điều

kì diệu đó trước tiên xuất hiện từ bản thân, sau đó từ nguồn lực bên ngoài.

Từ 0 VND đến 1 triệu VND có thể là 3 năm, nhưng sau đó từ 1 triệu VND

đến 10 triệu VND chỉ mất 1 năm, và rồi từ 10 triệu VND đến 100 triệu VND chỉ

mất có vỏn vẹn 1 tháng. Không phải vì khi bạn có tiền thì tiền càng vào nhiều, mà

chính là khi kinh nghiệm, năng lực, tri thức, mối quan hệ … của bạn tăng lên tốc độ

kiếm tiền sẽ nhanh hơn. Giống như chiếc xe đang chạy, chỉ cần nhích ga một cái là

xe sẽ chạy như bay.

Kí ức đáng yêu nhất của người giàu có từ hai bàn tay trắng là những ngày

tháng đầu tiên, bao khó khăn gian khổ, nhìn miếng ăn mà ứa nước miếng. Nhưng

không có ngày hôm nay, sẽ không có ngày mai. Phải làm tốt việc thứ nhất, thì hàng

ngàn cơ hội khác mới đến với bạn. Chính những ngày tháng gian khổ nhất, cũng là

những ngày tháng đáng tự hào nhất, bởi vì ta đã không bỏ cuộc, luôn tràn đầy niềm

tin vào bản thân mình, lạc quan nhìn về phía trước …

Lạc quan vui vẻ là động lực lớn nhất của con người. Chỉ có những người tràn

đầy khát vọng với sự giàu có, được hưởng sự lạc quan vui vẻ trong suốt quá trình

lập nghiệp, mới có thể đi hết con đường gian nan để giành được thành công cuối

cùng mà thôi.

Tôi còn nhớ hồi đó tôi có yêu một người con gái. Nàng cũng là sinh viên

nghèo như tôi, vậy mà nàng đã không chê tôi, vẫn yêu tôi trong sáng. Trong tận

cùng vực thẳm cuộc đời, nàng đã đem lại cho tôi niềm tin và ánh sáng, làm cho tôi

hạnh phúc khi được ở bên nàng, giúp tôi hình dung ra những gì tôi sẽ phải làm bằng

được để xứng đáng với tình yêu đó, giúp tôi giàu nghị lực hơn bao giờ hết … Ôi


95

tình yêu! Nó là thứ báu vật tuyệt vời nhất mà tôi may mắn có được. Chính vì vậy,

mà ngày hôm nay tôi luôn thầm nhắc nhở mình, phải sống sao cho xứng đáng với

tình yêu mà người ấy đã dành cho tôi.

Trước giây phút ngặt nghèo nhất của cuộc đời, tôi đã nhận ra chân lí mới:

+ Thứ nhất, muốn giàu có phải dựa vào năng lực của chính mình. Thay vì đi

ăn cắp, dựa dẫm cha mẹ, tôi tìm cách làm thuê kiếm ra những đồng tiền chân chính.

Đồng tiền chân chính thì bao giờ cũng vất vả hơn người, nhưng bù lại nó cho ta

hạnh phúc. Trên con đường làm thuê ấy, tôi luôn tìm cách hoàn thiện tri thức, năng

lực, phẩm chất … của bản thân. 70.000 VND ít ỏi tôi dành toàn bộ để đầu tư vào

bản thân mình, và đó là một quyết định chính xác. Đầu tư căn bản nhất của người

nghèo là đầu tư vào năng lực bản thân! Bạn phải luôn luôn suy nghĩ ra phương pháp

tạo ra nhiều của cải vật chất. Khi năng lực sản xuất của một người càng giỏi, thì tiền

lương sẽ càng cao, đó là lẽ đương nhiên. Một người có năng lực cao hay thấp, phụ

thuộc nhiều yếu tố như: Vốn liếng đầu tư cho anh ta, sức khỏe, trình độ, tố chất cơ

thể, kĩ năng lao động … Bạn cứ tưởng bạn là người giỏi, và bạn nói bạn đi làm thuê

thì làm sao giàu nổi. Thực tế bạn có giỏi đến độ tự phát triển độc lập không? Cái

cây sống trên núi đá là cái cây khỏe mạnh! Người giỏi phải tìm ra hướng đi riêng,

và phát triển với hướng đi riêng đó. Vậy mới là người giỏi!

+ Thứ hai, phải tìm ra mục đích làm giàu chân chính. Nhiều người nghĩ đi

làm giàu để hưởng thụ, nghĩ như vậy làm sao có động lực đủ lớn để đập tan mọi rào

cản. Mà tình cảm không nồng ấm thì hành động không mạnh mẽ!

+ Thứ ba, phải tìm ra một động lực đủ lớn. Nhiều người bước vào đời coi

tình yêu như trò đùa, mà không biết rằng tình yêu là động lực lớn nhất của con

người. Những người thành đạt đều là những người biết vun đắp cho mình một hậu

phương thật vững chắc. Sụp đổ trong tình yêu thì sự nghiệp chỉ là con số không.

Một lúc nào đó chúng ta lâm bệnh nặng, nằm trên giường bệnh chúng ta mới hỏi

rằng: Đâu là ý nghĩa của cuộc đời này? Và khi đó chúng ta mới nhận ra: Cuộc sống

có ích mới là chân giá trị của cuộc đời. Nếu không có tình yêu mà mọi người dành

cho thì phấn đấu để làm gì?


96

BẢN LĨNH HƠN TRONG GIAN KHÓ

Khó khăn không giết nổi ta, mà nó chỉ làm ta trở nên bản lĩnh hơn! Đây là

một câu nói mà bất cứ ai muốn thành đạt đều phải tâm niệm. Muốn rèn luyện bản

lĩnh trong cuộc sống thì phải đối đầu với khó khăn, tìm cách vượt qua khó khăn.

Một khi đã vượt qua quá nhiều khó khăn thì càng giỏi, càng có sức cạnh tranh mãnh

liệt với nhiều người khác. Một khi bản lĩnh có thể nung đá thành vàng thì hãy kiên

tâm, vì thành công chỉ còn là vấn đề thời gian mà thôi!

Thời đi học, tôi có đọc câu chuyện về anh hùng Nguyễn Viết Xuân, và cho

đến tận bây giờ tôi vẫn không quên khẩu hiệu nổi tiếng của anh:

“Hãy nhằm thẳng quân thù mà bắn!”

Sau đây tôi xin kể lại cho các bạn nghe câu chuyện này, để các bạn thấu hiểu

thêm một lí lẽ sống nữa:

“Nguyễn Viết Xuân sinh năm 1934, dân tộc Kinh, quê xã Ngũ Kiên, huyện

Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc – một vùng quê có truyền thống yêu nước, chống giặc

ngoại xâm.

Xuất thân trong một gia đình nông dân nghèo, lên 7 tuổi, Nguyễn Viết Xuân

đã phải sống một cuộc đời đi ở kéo dài suốt 10 năm. Khi vừa tròn 18 tuổi, anh đã

dũng cảm vượt vùng tạm chiến ra vùng tự do xin đi bộ đội. Nhập ngũ tháng 11 năm

1952, lúc đầu, anh làm chiến sĩ trinh sát, rồi tiểu đội trưởng trinh sát, trung đội

trưởng pháo cao xạ, sau làm chính trị viên đại đội. Bất kì ở cương vị nào, Nguyễn

Viết Xuân cũng luôn nêu cao quyết tâm chống giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc,

gương mẫu, xung phong đi đầu, cùng đồng đội hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ

được giao.

Trong chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, đồng chí đã cùng đồng đội dũng

cảm chiến đấu, không ngại hi sinh, gian khổ, góp phần vào thắng lợi chung của

chiến dịch, giải phóng miền Bắc, chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp trên đất

nước ta, đưa cách mạng Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới, giai đoạn xây

dựng miền Bắc theo con đường xã hội chủ nghĩa, và tiến hành cách mạng giải

phóng miền Nam.

Hoà bình lập lại ở miền Bắc, đơn vị của anh làm nhiệm vụ huấn luyện và xây

dựng. Bản thân, tuy sức yếu hơn so với đồng đội, song công việc nào được giao, dù

nặng nhọc, vất vả, đồng chí vẫn phấn đấu hoàn thành, và hoàn thành xuất sắc nhiệm

vụ được giao.

Năm 1964 bị thất bại nặng nề trên chiến trường miền Nam, Mĩ mở cuộc

chiến tranh phá hoại bằng không quân ra miền Bắc nước ta, Nguyễn Viết Xuân với

vai trò là một bí thư chi bộ, một chính trị viên đại đội pháo cao xạ, đã nêu tấm

gương sáng ngời về tinh thần kiên quyết tiến công địch. Tiêu biểu là trận đánh địch

ngày 18 tháng 11 năm 1964. Trong trận chiến đấu này, Mĩ đã huy động nhiều tốp

máy bay đánh phá ác liệt vùng ChaLo thuộc miền Tây tỉnh Quảng Bình. Ngay đợt

đầu, 3 chiếc máy bay F.100 bất ngờ lao vào trận địa của đại đội Nguyễn Viết Xuân.

Loạt đạn đầu tiên của khẩu đội 3 đã đón đánh chiếc đi đầu trong tốp, bọn địch đổi

hướng tấn công và tập trung oanh tạc vào khẩu đội 3. Cả trận địa nổ súng giòn giã,


97

đánh trả quyết liệt lũ cướp trời, một chiếc trong tốp bay của địch trúng đạn bốc cháy,

nhưng một chiếc khác đã phóng một loạt tên lửa về phía khẩu đội 3. Bất chấp nguy

hiểm, Nguyễn Viết Xuân lao ra khỏi công sự, đứng bên khẩu đội 3 đĩnh đạc tỏ rõ

khí phách và hô lớn: “Nhằm thẳng quân thù, bắn!”

Giữa làn bom đạn địch, tiếng hô dõng dạc của anh vang trên trận địa đã trở

thành khẩu hiệu khích lệ mạnh mẽ tinh thần quyết chiến quyết thắng của toàn đơn

vị, và trên khắp các chiến trường đánh Mĩ. Lưới lửa của đại đội vây chặt lũ máy bay

Mĩ, và một chiếc nữa lại phải đền tội. Trận chiến đấu vừa tạm dứt, đồng chí đi khắp

các khẩu đội để nắm tình hình động viên quyết tâm tiếp tục chiến đấu. Máy bay

địch lại ập đến, điên cuồng bắn phá trận địa của đại đội. Một lần nữa cuộc chiến đấu

lại diễn ra khốc liệt. Tiếng máy bay của địch gầm rú trên bầu trời liên tiếp nhả các

loạt bom xuống trận địa, đồng chí bị thương nặng, gãy nát đùi bên phải. Nhưng

Nguyễn Viết Xuân vẫn thản nhiên bảo y tá cắt nốt phần thịt dính vào chân, bỏ chân

đi cho đỡ vướng. Đồng chí nói: “Tôi không việc gì” và căn dặn y tá không được cho

mọi người biết. Và vẫn tỉnh táo theo dõi cuộc chiến đấu, biểu dương kịp thời những

chiến sĩ và khẩu đội lập công. Sau trận chiến đấu ác liệt, đồng chí chỉ định người

thay thế, phân công người chăm sóc các đồng chí bị thương, bình tĩnh bàn giao

công việc rất tỉ mỉ, rõ ràng. Trở về tuyến sau, vết thương quá nặng, máu ra nhiều,

nguyễn Viết Xuân thấy mình khó qua được, anh đã bình tĩnh trao đổi nhiệm vụ với

người thay thế, dặn dò cặn kẽ việc chấp hành Nghị quyết của chi bộ và nêu một số

đề nghị về công tác phát triển đảng, đoàn và khen thưởng trong đơn vị. Khi hi sinh,

đồng chí là thiếu uý, chính trị viên đại đội 3, tiểu đoàn 14 pháo cao xạ, sư đoàn 325,

quân khu 4, đảng viên Đảng Cộng Sản Việt Nam.

Tấm gương chiến đấu anh dũng quên mình vì nhiệm vụ của đồng chí được

cán bộ chiến sĩ trong đơn vị rất cảm phục, cả đại đội 3 đã dấy lên cao trào thi đua,

kiên quyết chiến đấu lập công, trả thù cho người chính trị viên yêu qúi của mình.

Với những thành tích xuất sắc đạt được trong kháng chiến chống đế quốc Mĩ,

đồng chí Nguyễn Viết Xuân được đảng và nhà nước tặng thưởng 01 huân chương

Kháng chiến hạng nhì, 6 bằng khen và giấy khen.

Ngày 1 tháng 1 năm 1967, Nguyễn Viết Xuân được nhà nước truy tặng huân

chương Quân công hạng ba và danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.”

Nhiều bạn cứ nghĩ làm giàu đâu có liên quan đến bản lĩnh sống nhưng đó là

một suy nghĩ sai lầm. Trong khó khăn gian khó những phẩm chất của con người

mới có dịp bộc lộ ra, “Ngọc bất trác bất thành khí” (tạm dịch là ngọc không mài dũa

thì không có sáng) mà! Chính vì vậy không tập vượt qua khó khăn thì không thể

giành thắng lợi cuối cùng. Lê nin có nói: “Cuộc sống là đấu tranh!”. Cuộc sống

giống như một cuộc chiến vậy!

Nhiều người gặp quá nhiều khó khăn liền than trời trách đất. Người giỏi,

người có ý chí, nghị lực cao, có lí tưởng sống lớn thì lại càng gặp nhiều khó khăn.

Tại sao vậy? Không phải số phận họ không may mắn, mà là có thể hiểu như thế

này: Nếu như những người bình thường khác khi gặp khó khăn sẽ đầu hàng, sẽ bế

tắc, sẽ xử trí tiêu cực … thì họ không vậy. Ai cũng gặp khó khăn, song người sống

có lí tưởng, nghị lực … luôn tìm cách vượt qua bằng cả tinh thần lẫn thể chất. Vì nỗ

lực hơn người người ngoài nhìn vào bảo rằng họ vất vả, bất hạnh …, nhưng thật ra


98

khi họ đạt được thành quả rồi thì thành quả ấy bao giờ cũng tốt đẹp hơn người khác.

Giống như động vật, cỏ cây … không phải cây nào sinh ra cũng có thể lớn mạnh

hơn đồng loại, chỉ những cây có “ý chí” vươn lên thì mới hơn chúng bạn mà thôi,

con người cũng không ngoại lệ. Hiện nay trước cuộc sống khó khăn, nhu cầu vật

chất quá nhiều … đã làm cho những phẩm chất của con người trở nên tha hóa. Con

người không còn “anh dũng” như ngày xưa nữa. Tuy nhiên, số phận trong tay ta, ai

quyết tâm rèn luyện thì nhất định thắng lợi!

Có dịp tôi hướng dẫn một bạn trẻ thực hiện dự án về thiết kế. Khó khăn lớn

nhất của chúng tôi là tìm ra giải pháp thiết kế tối ưu nhất. Sau nhiều ngày tháng vật

lộn với khó khăn, chúng tôi đã tìm ra cách để giảm thiểu thời gian lao động, mà chất

lượng sản phẩm không thay đổi. Sau lần khó khăn ấy tôi rút ra rất nhiều bài học cho

bản thân.

Bài học thứ nhất: Phải luôn luôn rèn luyện vượt qua khó khăn để nâng cao

nghị lực trong cuộc sống. Có nghị lực sẽ có tất cả!

Bài học thứ hai: Khó khăn không giết nổi ta, nó chỉ làm cho ta bản lĩnh hơn

mà thôi!

Bài học thứ ba: Để vượt qua khó khăn trước tiên cần giữ tâm thật vững, sau

đó là tìm ra giải pháp tháo gỡ khó khăn. Để giải quyết một khó khăn không đơn

thuần là nâng cao tinh thần, mà thể chất và trí tuệ cũng cần được bồi bổ. Hãy tập

sống khoa học (tập thể dục, ăn ngủ điều độ), luôn trao dồi để nâng cao tri thức của

mình. Tập trung toàn lực giải quyết nguyên nhân chính gây ra khó khăn, nỗ lực hết

mình và lôi kéo cả người khác cùng nỗ lực để tìm cách vượt qua nó.

Thiết nghĩ với ba bài học trên, nếu bạn nào sống biết suy nghĩ sâu sắc sẽ thấy

chúng rất thiết thực cho cuộc sống của mình. Tôi không chỉ các bạn làm giàu là phải

chà đạp người khác, tôi không nói làm giàu là dễ dàng, vì xưa nay cái gì dễ dàng

thường có giá trị rất thấp, mà tôi nói rằng: Những giá trị đích thực là những giá trị

bạn đạt được bằng chính sự nỗ lực hết mình của bạn!


99

TẠI SAO THẤT BẠI?

Xưa nay nhiều người vẫn thường muốn biết tại sao người khác thành công,

mà ít chú ý đến những bài học làm người khác thất bại. Tôi có một thói quen, bất cứ

khi nào thất bại tôi cũng hỏi mình một câu “Tại sao thất bại?”, và phân tích thật kĩ

những nguyên nhân làm mình thất bại. Khi đưa ra một phương pháp giải quyết một

vấn đề nào đó, tôi thường hỏi rằng “Tại sao lại đưa ra phương pháp này, mà không

đưa ra phương pháp khác?”. Và trong trường hợp gặp bế tắc, tôi thường tìm hiểu

xem đâu là nguyên nhân dẫn vào ngõ cụt, và liệu có thể thay đổi một số điều kiện

để kéo ra khỏi rắc rối đó hay không. Đặt giả thuyết dùng đủ mọi phương cách mà

vẫn không thể thoát ra khỏi rắc rối, tôi sẽ tạm ngừng cuộc chơi lại. Chỉ khi tìm ra

nguyên nhân làm cho mình thất bại thì mới có thể sống tốt hơn, có một tương lai

rực rỡ hơn!

Làm giàu là ước mơ của mỗi chúng ta, ai cũng mong tự dưng có tiền bay vào

túi mình mà mình không phải làm gì cả. Người khôn ngoan luôn có những suy nghĩ

thực tế. Họ biết rằng muốn giàu có chân chính rất vất vả, mỗi bước chân đi thấm

đẫm mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả máu, nên lúc nào họ cũng chuẩn bị một tinh

thần vượt qua mọi khó khăn thử thách. Kẻ ngu dốt thường ngồi mơ tưởng, nói nhiều

hơn làm, và suy nghĩ viễn vông …

Tại sao chúng ta thất bại?

Có một ngàn lẻ một lí do làm chúng ta thất bại. Một tai nạn xe cộ, thiếu năng

lực, thiếu vốn, thiếu người trợ giúp … Bạn hỏi tôi nguyên nhân nào quan trọng nhất

ư? Như chúng ta đều biết, để giải một bài toán phải có nhiều điều kiện, chỉ cần thiếu

một điều kiện thôi lời giải dường như là điều rất xa vời.

Nhiều bạn nói để giàu cần có chút may mắn. Điều này tôi không bác bỏ,

nhưng tôi muốn tìm hiểu tại sao bạn lại nói như vậy? Khi niềm tin vào bản thân ta

chưa đủ lớn, khi kiến thức của ta còn quá nhỏ bé, khi kết quả mà ta đạt được ngoài

trí tưởng tượng, ta thường dùng từ “may mắn” như để bào chữa cho những gì không

thể lí giải nổi. Mỗi người một điều kiện khác nhau, và tôi tin rằng không ai hoàn

toàn may mắn trên mọi lĩnh vực. Tôi có biết một người rất giàu có, song lại có

những người con chẳng ra gì. Hên và xui là điều ai trong chúng ta cũng có thể bắt

gặp, cho nên yếu tố may mắn thường không được coi trọng nhiều ở những người có

tài năng, nghị lực thật sự.

Nhưng tại sao có người tính toán sao ra làm được y như vậy, trong khi đó, có

người làm cả trăm lần thất bại cả trăm. Tôi không thể nào quên được kỉ niệm về

những năm tháng tôi khởi nghiệp, dù tôi luôn tìm cách phát triển dự án ở mức tốt

nhất, chuẩn bị đủ mọi nguồn, thế nhưng trong những lúc gay go nhất thì những thứ

ấy lại rời bỏ tôi. Ai có đi khởi nghiệp bằng hai bàn tay trắng rồi mới hiểu thế nào là

sự quí giá của tình người. Phải nói là chúng ta không thể thành đạt được nếu như

trong đời chúng ta không có bạn bè giúp sức. Dù dối trá tất cả, nhưng ít nhất trong

đời chúng ta phải có vài người chúng ta thật sự tin họ, và họ cũng vậy. Ấy vậy mà,

trong những lúc nguy khốn nhất thì họ lại phản bội ta. Nói sao hết những đắng cay

về điều này. Tôi đã có lần gần như mất niềm tin nơi con người, nhưng may mà tôi


100

vẫn giữ được nó trong tim. Trong những lúc tuyệt vọng như vậy, tôi chỉ muốn hét

lên và bỏ mặc tất cả, nhưng tôi lại hỏi mình: Mình sẽ ra sao nếu cuộc đời này mình

không còn tin ai nữa?

Để lí giải cho những nguyên nhân khiến tôi thất bại, tôi đã không dùng hai từ

“may mắn”, mà luôn cố gắng hoàn thiện mình để không bao giờ mắc phải sai lầm

cũ lần thứ hai. Mỗi chúng ta chỉ là một hạt cát nhỏ trong vũ trụ bao la. Dù chúng ta

tài giỏi thế nào đi nữa đó cũng chỉ là nhận định chủ quan của mỗi chúng ta. Còn rất

nhiều điều chúng ta chưa thể biết được. Chính vì vậy cần phải nỗ lực suốt đời và

luôn lấy đó làm niềm vui thì chúng ta mới có một cuộc đời thật ý nghĩa. Thất bại

hay thành công? Những khái niệm này đều do chúng ta tự đặt ra. “Luận anh hùng

chớ kể hơn thua”. Đã là người có chí lớn, thắng thua hãy coi nhẹ tựa lông hồng.

Trong muôn vàn nguyên nhân dẫn đến thất bại, buồn cười vì có một số

nguyên nhân rất ngớ ngẩn. Có một anh chàng được tôi hướng dẫn mở một đại lí

thực phẩm. Khi hướng dẫn anh ta làm danh thiếp tôi nói ghi câu: Có hoa hồng cho

người giới thiệu. Anh ta nói với tôi rằng: “ … Hoa hồng là vấn đề nhạy cảm nên có

khả năng sẽ gây rắc rối cho khách hàng của mình. Gửi card visit cho khách hàng,

nhân viên công ty …, mục đích đầu tiên là để khách hàng có thông tin của mình

một cách chính xác nhất, mục đích thứ hai là nhờ chính khách hàng truyền đạt

thông tin của mình thông qua card visit đến những người có nhu cầu trong mối quan

hệ của họ. Nếu trong card visit có đề cập đến vấn đề hoa hồng, thì khách hàng sẽ

cảm thấy ngại khi trao cho người khác. Cũng có trường hợp ở một số công ty khi

trình lên cho sếp kí, phải đính kèm thêm card visit của nhà cung cấp, nếu đề cập đến

vấn đề hoa hồng nhiều khi sẽ gây khó chịu đối với cấp trên hoặc đồng nghiệp. Vì

vậy khách hàng sẽ không thể công khai card visit của công ty mình”. Các bạn nghe

qua tưởng anh ta nói có lí đúng không? Nhưng thật ra anh ta đang mắc phải sai lầm.

Anh ta sai lầm bởi anh ta quá khôn! Anh ta khôn đến mức không biết anh ta là ai!

Anh ta chỉ là một đại lí thực phẩm nhỏ, những khách hàng anh ta giao thiệp là

những người rất bình dân, là tiệm cơm, là những cửa hàng tư nhân …, vậy mà anh

ta lại tưởng tượng ra anh ta là một nhà cung cấp lớn! Chúng ta quen học trong

trường lớp rồi thi, thi sao cho đậu, chạy theo điểm số, những lí thuyết sáo rỗng,

chúng ta không hiểu ngay cả những gì chúng ta đang làm, đó là khuyết điểm lớn

của những người khởi nghiệp. Kinh doanh là phải thực tế, khi chúng ta lấy tiền

trong túi khách hàng thì chúng ta cũng phải đem lại quyền lợi cho họ. Là con người

họ phải ăn mới sống, họ không thể làm không công cho ta khi họ không có một

quyền lợi gì cụ thể. Hai chữ “hoa hồng” ghi trong danh thiếp như là một lời hứa

mang tính trách nhiệm, và nhất định đại lí phải có chính sách ưu tiên cho những

người như vậy. Người Việt chúng ta quen sống bằng tình cảm, thiếu con mắt thực tế

trong kinh doanh, cho nên khi ra biển lớn thường thua kém nước ngoài rất nhiều.

Có những người khi thất bại, suy nghĩ cả đời không biết tại sao mình thất bại.

Có những người hạnh phúc tuột khỏi tầm tay, suy nghĩ cả đời không biết tại sao

mình bất hạnh. Nếu không phải chính bản thân bạn, thì ai sẽ là người chỉ cho bạn

sai sót này?


101

TAY TRẮNG ĐẦU TƯ

Có một câu nói như thế này: “Đầu tư thành công bằng tiền của mình đã giỏi,

bằng tiền của người khác còn giỏi hơn, nhưng không có tiền mà vẫn đầu tư được là

giỏi nhất!”.

Muốn giàu có thì phải đầu tư, điều này ai cũng biết. Nhiều kẻ muốn làm giàu,

song đầu óc lí thuyết quá nên suy nghĩ rất hời hợt. Trong đầu họ nghĩ làm giàu

giống như một trò chơi, với vài phép tính nhẩm cộng trừ là họ có thể bắt tay vào

làm. Thiếu con mắt thực tế là nguyên nhân thất bại đầu tiên của những kẻ làm giàu

theo kiểu mơ mộng.

Nhiều kẻ thấy các tỉ phú trên thế giới giàu có đều phải thành lập công ty, thế

là họ thành lập công ty, mà không biết rằng hoàn cảnh như thế nào công ty mới ra

đời. Khi mọi thứ chuẩn bị chưa chín muồi thì việc thành lập công ty là một việc làm

tự sát.

Tôi có biết một anh bạn ra mở cửa hàng thực phẩm. Cầm trong tay khoảng

50 triệu đồng, anh ta tính toán mở cửa hàng. Ban đầu anh ta sơn sửa lại cửa hàng

hết khoảng 10 triệu, trang bị một số tủ kệ … hết 5 triệu nữa, số tiền còn lại anh ta để

dành nhập hàng về. Hàng nhập về chất đống trong cửa hàng, anh ta bắt đầu ngồi qua

ngày này đến ngày khác đợi khách hàng vào mua từng cân đường, kí gạo … Mỗi

ngày có vài khách ghé mua, một kí đường anh ta chỉ lời có khoảng 1.000 đồng, có

lúc anh ta tự hỏi không biết khách mua đến ngày nào thì anh ta giàu. Bán một thời

gian do quản lí tiền bạc không chặt, và túng tiền tiêu xài nên anh ta xài thâm hụt vào

vốn. Vốn thâm hụt, hàng hóa nhập về càng nghèo nàn, thế là khách thưa dần. Để có

tiền tiếp tục cầm cự anh ta phải thế chấp nhà vay vốn ngân hàng, song với phương

thức bán hàng cũ anh ta tiếp tục nợ nần ngày càng nhiều hơn. Duy trì được chẳng

bao lâu thì phá sản.

Bạn bỏ tiền chục triệu, thậm chí trăm triệu, hoặc nhiều hơn thành lập công ty

để thu về từng cắc lẻ? Kẻ ngốc không hề biết rằng chính phương thức kinh doanh

quyết định việc sử dụng vốn như thế nào, chứ không phải hình thức kinh doanh.

Thấy việc thành lập công ty coi bộ khó nuốt, nhiều kẻ muốn ngồi mát ăn bát

vàng rủ nhau đi mua cổ phiếu hoặc bất động sản. Thử hỏi trên đời này có mấy kẻ

thành công từ cổ phiếu, bất động sản?

Năm 1896, Nobel bỏ ra 9,8 triệu USD lập quĩ Nobel. Nhưng khoản khen

thưởng hàng năm lên đến 5 triệu USD. Đến năm 1953, quĩ chỉ còn thừa ra hơn 3

triệu USD. Đứng trước nguy cơ cạn kiện về tiền bạc, ban điều hành quĩ mới họp lại

để đưa ra phương pháp đầu tư mới. Ban đầu tiền của quĩ chỉ gửi ngân hàng, mua

công trái, giờ chuyển sang mua cổ phiếu và bất động sản. Đến năm 1993, tổng tài

sản của quĩ tăng trên 200 triệu USD. Nhưng quản lí quĩ Nobel toàn là những người

giỏi và có tố chất đầu tư, liệu bạn có những tố chất này?

Ông bà ta nói: “Trăm hay không bằng tay quen”, ngoài tri thức sâu sắc về

làm giàu, người đầu tư cần có những kinh nghiệm, kĩ năng, tố chất nhất định …

Chính vì không hiểu được điều này, nhiều kẻ thấy ai làm sao là lao vào bắt chước

làm vậy. Họ không hề tìm hiểu xem hoàn cảnh, năng lực của mình có phù hợp với


102

việc làm đó hay không, mình cần chuẩn bị và rèn luyện những gì. Người nghèo và

người giàu chen chúc trên con đường đầu tư. Lãi càng cao thì rủi ro càng lớn, đầu tư

thành công hay không phần lớn do năng lực con người quyết định.

Có một vài bạn trẻ coi trời Tây là giấc mơ quyết tâm sang đó học tập cho

bằng được để về làm giàu. Có nhiều bạn trẻ lại thích ngồi nghe các doanh nhân

thành đạt nói lời hay. Những bạn trẻ đó còn lớn tiếng nói rằng: Phải học những nơi

ấy, những con người ấy thì mới thành đạt, con người chỉ hơn thua nhau kiến thức

mà thôi! Ôi, học một mà không hiểu mười. Các bạn đâu biết rằng để thành đạt được

như vậy họ đã dùng biết bao nhiêu thủ đoạn. Khoác bên ngoài chiếc áo bóng bẩy,

bộ mặt nhân từ, việc làm từ thiện, lời nói khiêm tốn …, nhưng đằng sau họ đã giẫm

lên biết bao người. Họ không đầu tư một hạng mục và những hạng mục đầu tư đen

tối không bao giờ họ tiết lộ cho bạn biết. Bên cạnh đó, rất nhiều tấm gương đầu tư

thành công đều chỉ là cá biệt và không thích hợp với bất kì ai. Những gì tôi viết ra

đây cũng chỉ cung cấp cho bạn một lí luận chung về đầu tư, nó không đúng trong

từng trường hợp riêng lẻ, cho nên mỗi một quyết định bạn phải xem xét đủ mặt, nếu

không hậu quả sẽ rất thê thảm.

Người nghèo bị hạn chế trước tiên bởi khả năng của bản thân, vị thế, cũng

như khả năng vốn liếng … Đôi khi họ không biết hết, hay biết là phần trăm rủi ro

rất lớn song vẫn đầu tư. Vừa đầu tư họ vừa cầu trời khấn phật. Họ không biết rằng

người may mắn trên đời rất hiếm hoi, muốn thành công trước tiên phải dựa vào

năng lực, bản lĩnh của chính mình.

Một số bạn trẻ hay khoe mình đã từng thành lập công ty. Các bạn ấy nói ra

vẻ tự hào lắm mà không biết rằng đó là một sự nhục nhã. Cuối cùng chúng ta sống

vì hư danh hay hiện thực? Trên sân bóng mọi người vẫn thích xem thế bóng tấn

công, vì nó hùng tráng, náo nhiệt, hấp dẫn. Tuy nhiên, tấn công nhiều chưa chắc đã

giành phần thắng. Đầu tư nhiều, thất bại nhiều, nợ nần nhiều, càng trở nên nghèo

hơn. Thị trường vốn so với đấu bóng thì kết quả càng phải coi trọng. Đầu tư không

phải si mê, điều quan trọng là đầu tư mà không bị lỗ vốn. Nếu đầu tư mà không có

cơ sở chắc chắn thì không đầu tư, thắng lợi thuộc về người ít phạm sai lầm.

Tôi là một người vươn lên từ hai bàn tay trắng. Trên con đường làm giàu lúc

nào tôi cũng hỏi mình một câu: Có cách nào đầu tư thắng lợi 100% không? Có cách

nào để một người hai bàn tay trắng vẫn có thể đầu tư sinh ra lợi nhuận không? Và

câu trả lời là có!

Tôi còn nhớ có một thời tôi lang bạt nơi hải ngoại để kiếm tiền gây dựng sự

nghiệp. Hồi đó tôi ở chung với một anh bạn. Thấy tiền để dành của tôi tháng nào

cũng tăng lên vùn vụt, anh ta bèn hỏi tôi rằng: “Có cách nào mà xài tiền ít nhất

không?”. Lúc đó tôi nói nửa đùa nửa thật rằng: “Có một cách, đó là chỉ mua những

gì tối cần thiết để sống sót mà thôi!”. Không biết có bạn nào hiểu được ý tứ trong

câu nói này hay không, nhưng câu nói đùa này là một bí quyết về đầu tư rất sâu sắc

đấy. Ngày hôm nay tôi sẽ chỉ lại cho các bạn các nguyên tắc đầu tư đúng đắn nhất

để một người hai bàn tay trắng có thể giàu có:

Nguyên tắc thứ nhất: Khi cần đầu tư điều gì, trước tiên không nghĩ rằng sẽ

dùng tiền. Tiền chỉ là phương tiện giúp ta đạt được mục đích. Mà đã là phương tiện

thì nó cũng có thể được giải quyết theo các nguyên tắc sau:


103

+ Khi không có tiền hãy đầu tư vào năng lực bản thân.

Con người bao giờ cũng giữ vai trò quyết định đối với sự nghiệp làm giàu.

Bạn không có tiền ư? Hãy cố gắng trao dồi tri thức, tích lũy kinh nghiệm, kĩ năng

lao động, tố chất cơ thể … Đến một ngày nào đó những thứ này chín muồi hãy bán

chúng để lấy tiền. Để dễ hiểu tôi cho một số ví dụ sau đây:

Ví dụ 1: Tôi có một người bạn, anh ta học bên mĩ thuật. Nhà nghèo nhưng

ước mơ mở một công ty luôn ám ảnh trong đầu anh ta. Để có tiền thực hiện ước mơ

anh ta đầu tư vào chính bản thân mình. Anh ta ngày đêm ra sức học vẽ thật giỏi. Khi

tay nghề khá anh ta tự mình đi chào hàng để nhận các đơn hàng như trang trí nhà

cửa, vẽ tranh, vẽ chân dung … Do vẽ giỏi nên anh ta được khách hàng ngày càng

tín nhiệm, đơn hàng ngày càng nhiều. Công việc làm không hết anh ta bèn đào tạo

người khác. Từ một cá thể nay anh ta đã có vài thợ phụ. Với cách làm này tôi nghĩ

anh ta sẽ nhanh chóng giàu có mà không phải bỏ ra một đồng vốn nào.

Ví dụ 2: Nhiều người cứ nghĩ mở cửa hàng ra mới bán được hàng, riêng có

một anh bạn của tôi lại nghĩ khác. Anh ta nghĩ bán được hàng mới mở cửa hàng.

Sau khi tìm kiếm nơi bỏ mối hàng thật rẻ, anh ta lấy mẫu đi chào rất nhiều người.

Sự nỗ lực của anh ta đã được đền bù xứng đáng, anh ta đã nhận được những đơn

hàng đầu tiên. Khi có đơn hàng anh ta điều hàng từ mối đến người mua để ăn chênh

lệch. Một người bán hàng giỏi thì khi ra thành lập công ty không phải lo phá sản

nữa, anh ta nghĩ vậy!

+ Dùng tiền của khách hàng để đầu tư cho hoạt động kinh doanh của mình.

+ Dùng tiền, chất xám, sức lao động của người khác để giúp sức cho mình.

Bạn hỏi tôi làm sao làm được những điều này ư? Tôi không chỉ thêm nữa, vì

còn để bạn phát huy năng lực bản thân chứ! Mặt khác, như đã nói đây là bí quyết

kinh doanh nên không thể tiết lộ dễ dàng.

Nhiều bạn hai bàn tay trắng, hay có rất ít vốn nhưng lại không nắm rõ

nguyên tắc này, nên làm cái gì cũng nghĩ rằng cần tiền. Thực tế tiền không cần

nhiều đến như vậy. Không có bảng hiệu ư? Bạn có thể tự làm mà! Không có tiền

mướn thợ quét vôi sao? Bạn có thể không? … Nhiều lãng phí do năng lực tính toán

kém. Cái bảng hiệu không cần làm dài 5 m vậy mà lại làm 5 m. Cái kệ đựng đồ

không cần làm quá cao, vậy mà lại làm quá cao … Năng lực không giỏi thường chi

phí rất tốn kém. Ở ngoài xã hội ta hay thấy nhiều người chạy theo bằng cấp, tại sao

họ phải chạy theo bằng cấp vậy? Tại năng lực họ không giỏi đến độ không cần bằng

cấp chứ sao nữa! Tôi không tin một ông chủ cứ đòi bằng tiếng Anh của bạn cho

bằng được khi bạn nói tiếng Anh như gió với ông ta. Thực tế chứng minh, những

ông chủ giàu có trên thế giới rất ít người bằng cấp cao. Họ không có bằng cấp

không đồng nghĩa với việc họ không giỏi. Bạn phải phân biệt rõ trình độ văn hóa,

và trình độ nhận thức. Nhiều người trình độ văn hóa cao, song nhận thức rất thấp,

các ông chủ thì ngược lại. Một số kẻ do nhận thức thấp nên đã biến cuộc sống của

họ và mọi người thành lố bịch. Họ đã làm những hành động điên khùng như phải

tặng 1.000 bông hồng để thể hiện tình yêu, may chiếc áo dài 100 m để tôn vinh

người phụ nữ Việt Nam … Những hành động họ làm có tác dụng ghê gớm như vậy

không? Những kẻ này sở dĩ còn tồn tại bởi xã hội còn nhiều người hời hợt chạy theo

giá trị ảo.


104

Nguyên tắc thứ hai: Phải tìm ra cách sản xuất hàng loạt và tiêu thụ hàng loạt.

Chúng ta không câu từng con cá, không múc từng ca nước đổ vào thùng mà phải

kéo lưới, làm ống dẫn nước … Chỉ khi năng suất lao động tăng cao cùng với lượng

tiêu thụ lớn thì tiền vào túi mới càng nhiều.

Cái anh bạn học mĩ thuật mà tôi nói ở trên, sau một thời gian làm việc vất vả

mới đến tôi chơi, tôi hỏi anh ta rằng có cách nào vẽ vài phút xong một bức tranh

trên tường không, anh ta nói anh ta chưa nghĩ ra. Tôi nói nếu anh không nghĩ ra thì

anh sẽ chỉ nhặt những đồng tiền lẻ, và tôi chỉ cho anh ta cách làm được như vậy.

Năng lực con người cao hơn tất cả bạn à! Có năng lực bạn có thể biến khó khăn

thành thuận lợi, chính vì vậy phải đầu tư vào bản thân nếu muốn giàu có, thành đạt,

và hạnh phúc.

Nguyên tắc thứ ba: Tìm cách đưa giá trị tinh thần vào hàng hóa để nâng cao

giá trị của chúng. Tại sao Nhật Bản lại giàu có hơn chúng ta? Chúng ta luôn tự hào

về những con số như một năm mình xuất khẩu khoảng mấy triệu tấn gạo, hàng

nghìn tấn cà phê, hạt điều …, nhưng tiền thu về thì thế nào? Bao nhiêu tấn gạo mới

mua nổi một cái ô tô của Nhật Bản đây? Chỉ chạy theo số lượng, không chú ý định

giá, nâng cao chất lượng hàng hóa thì làm nhiều nghèo vẫn hoàn nghèo!

Nguyên tắc thứ tư: Đánh đòn quyết định vào đầu não. Trong những cuộc tấn

công đầu não luôn là mục tiêu tấn công, trong bàn cờ mọi nước cờ đều gánh vác

trọng trách tiêu diệt con tướng … Trong biết bao nhiêu khó khăn, trong biết bao

nhiêu phân khúc thị trường, trong biết bao nhiêu việc phải làm …, người lực ít cần

phải biết tập trung sức chiếm lĩnh những mục tiêu quan trọng nhất. Bạn nên nhớ

trong quá trình đi kinh doanh không chỉ tiết kiệm tiền mà còn tiết kiệm thời gian,

sức lao động … nữa. Làm những việc râu ria không những tốn công mà tiền cũng

phân tán. Lực ít cần phải biết tập trung.

Trên đây là bốn nguyên tắc quan trọng nhất, giúp một người có thể đầu tư để

giàu có khi vẫn đang còn hai bàn tay trắng. Bể học mênh mông, nhưng những gì

thâm thúy chỉ đến với ai có duyên và nhạy cảm mà thôi!


105

THAY ĐỔI HAY KIÊN ĐỊNH?

Con người muốn tác động thay đổi hoàn cảnh khách quan rất khó, thông

thường họ phải thích ứng với nó. Tùy vào tri thức, tính cách, tư tưởng, phẩm chất

… khác nhau mà mỗi người chọn cho mình một phương thức để thích nghi, và tất

nhiên mỗi phương thức có một kết quả khác nhau.

Trước mùa đông giá rét, có động vật ăn uống no đủ, toàn thân núc ních mỡ,

nấp trong hang động, ngủ suốt mùa đông, chịu đựng thời kì khó khăn nhất. Một số

động vật khác lại kết thành bầy đoàn, bay đi xa, đến một nơi thích nghi hơn.

Đây là trí tuệ của hai loài khác nhau, loài trước nhẫn nại dừng chân, tin

tưởng thời gian có thể thay đổi, loài sau lại thể hiện ý chí của mình, bằng sự biến

đổi không gian để đạt được mục đích.

Để giàu có chúng ta nên chọn phương thức thích nghi nào?

Để phát triển đôi khi chúng ta phải chọn nhiều phương thức tương ứng với

từng thời kì. Phương thức nào cũng có cái ưu và cái khuyết. Một khi đã kiên định

thì kiên định đến cùng, nhưng một khi quyết định thay đổi thì phải biết tính toán,

nhạy bén và chấp nhận rủi ro. Có những sự kiên định là cần thiết, có những sự thay

đổi là cần thiết. Nếu bạn không biết lúc nào nên kiên định, lúc nào nên thay đổi, e

rằng sự nghiệp khó mà tiến triển theo ý muốn. Để hiểu kĩ vấn đề này quả rất khó

khăn, cho nên nhiều người đã để tuột khỏi tầm tay nhiều cơ hội làm giàu, trong khi

đó nhiều người lại quá hấp tấp. “Không ai tắm hai lần trên một dòng sông!”. Trong

tình yêu, trong sự nghiệp … mỗi cơ hội đến với chúng ta chỉ có một lần, và thời

gian không dừng lại, do đó, nếu ai không có tư duy sâu sắc về nó không thể giàu có,

thành đạt, hạnh phúc được. Trong bài viết này, tôi sẽ chỉ cho bạn cách suy nghĩ

nhằm ra quyết định chọn phương thức nào để theo đuổi. Khi quyết định áp dụng

phương thức nào, chúng ta phải chú ý đến mấy yếu tố sau:

1. Tầm nhìn.

Mọi sự vật hiện tượng đều tuân theo những qui luật phát triển nhất định.

Hoàn cảnh khách quan, bản thân chúng ta cũng phải tuân theo những qui luật đó.

Bạn nên biết rằng, phương thức là cách thức và phương pháp do con người đưa ra

để áp dụng vào hoàn cảnh sống của mình. Chính vì vậy, phương thức phải phù hợp

với hoàn cảnh sống, bản thân người đó. Nếu phương thức đem ra áp dụng không

phù hợp với hoàn cảnh sống, bản thân, tất yếu chúng ta sẽ bị thất bại. Ví dụ, xu

hướng tương lai là xăng dầu sẽ cạn kiệt, cho nên những xe chạy bằng nhiên liệu

xăng dầu sẽ bị đào thải, nếu bây giờ bạn đi xây một nhà máy sản xuất ô tô chạy

xăng, hay nhà máy lọc dầu (như nhà máy lọc dầu Dung Quất) thì coi như bạn đang

đi ngược lại qui luật phát triển. Nói như vậy thì cực kì khó nghĩ phải không? Thế

nào là phù hợp, thế nào là không phù hợp chứ?

Để biết phương thức mình đưa ra có phù hợp không, bạn phải có tri thức sâu

sắc về:

Thứ nhất, hoàn cảnh sống và bản thân của bạn.

Câu này nghe nói thì đơn giản, song không phải ai cũng làm được. Có nhiều

người không thể hiểu nổi mình nữa, huống hồ hiểu người khác, hoàn cảnh sống.


106

Chính vì vậy, những lí luận mà tôi chỉ ra sẽ gây khó khăn cho họ. Trong một dịp

nào đó tôi sẽ có bài viết “Làm sao để hiểu mình?”, giúp các bạn có thể hiểu về bản

thân của mình nhiều hơn.

Thứ hai, một số khái niệm, nguyên lí, qui luật phát triển xã hội, kinh tế, triết

học, tự nhiên …

Bạn nói vậy thì khó quá hả? Đúng vậy! Khó nên mới rất ít người thành công,

chứ dễ thì thành công hết rồi. Thành công có được do sự kết hợp của nhiều yếu tố,

trong đó tư duy của mỗi chúng ta giữ vai trò quyết định. Tư duy khác nhau nên sự

thành công của mỗi cá nhân, hay tập thể cũng khác nhau.

Trong một số khái niệm, nguyên lí, qui luật xã hội, kinh tế, triết học, tự nhiên

…, tôi xin bàn đến những khái niệm, nguyên lí, qui luật mà tầm ảnh hưởng của nó

rất lớn, đó là:

A. Khái niệm về “vòng đời sản phẩm”:

Nếu ai có nghiên cứu về kinh tế sẽ thấy trong kinh tế nhắc đến khái niệm

“vòng đời sản phẩm” gồm có 4 giai đoạn:

+ Giai đoạn tung hàng hóa ra thị truờng: Là thời kì mức tiêu thụ tăng trưởng

chậm theo mức độ tung hàng hóa ra thị trường.

+ Giai đoạn phát triển: Là thời kì hàng hóa được thị trường chấp nhận nhanh

chóng và lợi nhuận tăng lên đáng kể.

+ Giai đoạn sung mãn: Là thời kì nhịp độ tăng mức tiêu thụ chậm dần lại do

hầu hết những người mua tiềm ẩn đã chấp nhận sản phẩm.

+ Giai đoạn suy thoái: Là thời kì mức tiêu thụ có chiều hướng đi xuống và

lợi nhuận giảm.

Bạn phải biết rằng thị trường không phải là cái túi không đáy, khi bạn ra kinh

doanh một hàng hóa nào đó, cùng lúc đó nhiều người khác cũng đi kinh doanh nó.

Mặt khác, nhu cầu của người tiêu dùng luôn luôn biến đổi. Nếu nắm không vững

khái niệm này bạn sẽ quyết định đầu tư vào lúc sản phẩm đang trong giai đoạn suy

thoái. Một câu hỏi đặt ra ở đây là: Làm sao biết sản phẩm đó đang nằm trong giai

đoạn nào để đầu tư? Muốn trả lời được câu trả lời này bạn phải xem lại khái niệm

cung – cầu và lao vào điều tra thị trường. Quá rắc rối đúng không? Đúng! Khái

niệm cung – cầu thì ai cũng có thể hiểu, song phương thức điều tra thị trường, và

năng lực điều tra thị trường thì không phải ai cũng có. Đây là nguyên nhân chính

khiến nhiều người thất bại! Chúng ta là những nhà đầu tư, những đồng tiền chúng ta

kiếm được đều đánh đổi rất nhiều, chúng ta không thể ra quyết định đúng nếu chúng

ta thiếu thông tin, thiếu phương pháp điều tra thị trường đúng đắn.

Vài ngày trước có bạn hỏi tôi bây giờ nên mua vàng hay không, câu trả lời

chỉ là “có” hay “không” vậy mà tôi đã phải dùng biết bao nhiêu nghiệp vụ điều tra

thị trường. Một khi quá trình điều tra của tôi có một mắt xích bị sai sót, câu trả lời

của tôi sẽ nghiêng về phần sai nhiều hơn. Nếu bạn nào có học toán xác suất thống

kê sẽ hiểu, một đồng tiền có hai mặt nhưng phải quăng lên rất nhiều lần thì tỉ lệ một

mặt nào đó mới là một phần hai. Trong tay chúng ta chỉ có một chút vốn, khi quyết

định sai thì số vốn đó tiêu tan. Có người nói giàu có là do “số trời”, theo tôi phần

lớn là do con người!

B. Nguyên lí về mối liên hệ phổ biến và sự phát triển:


107

Nếu ai có nghiên cứu về triết học sẽ thấy trong triết học có nhắc đến hai

nguyên lí:

+ Nguyên lí về mối liên hệ phổ biến: Mọi sự vật, hiện tượng đều tồn tại trong

những mối liên hệ, tác động lẫn nhau.

+ Nguyên lí về sự phát triển: Mọi sự vật hiện tượng trong thế giới đều tồn tại

trong sự vận động, biến đổi và phát triển.

Bạn đầu tư vàng, sao bạn lại đi xem giá ngoại tệ? Bởi vì giá ngoại tệ và vàng

có mối liên hệ, tác động với nhau bạn à! Mối liên hệ và tác động này như thế nào?

Đây là một câu hỏi khác, có lẽ sẽ trả lời bạn sau.

Có nhiều bạn khi đầu tư vào một việc gì đó, gặp khó khăn là rút lui. Bạn

không nắm được nguyên lí về sự phát triển. Mọi sự vật không đứng yên, chính vì

vậy khó khăn không thể còn mãi. Tuy nhiên, nói như vậy không đồng nghĩa cứ ngồi

đó khó khăn sẽ qua đi, mà phải hành động hợp với nguyên lí phát triển.

Tôi ví dụ, có một bạn đạp chiếc xe đạp cọc cạch suốt 5 năm trời đi học đại

học. Trong quá trình đi học đầu óc cứ nghĩ vẩn vơ rằng liệu mai này cuộc đời mình

có thay đổi hay không, chả lẽ mình cứ nghèo hoài hay sao … Bạn không cần phải

quá lo lắng đến như vậy, nhiệm vụ của bạn là phải tận dụng thời gian để làm tốt

nhất những gì đề ra, khi bạn ra trường nếu có năng lực tốt thì mọi cơ hội sẽ đến với

bạn. Giàu có đôi khi chỉ cách nhau vài ngày, khi bạn đã tích lũy đủ lượng tri thức

cần thiết thì một bước thôi bạn sẽ thành người giàu.

C. Qui luật lượng – chất, thống nhất – đấu tranh, phủ định của phủ định:

Tôi nói về qui luật lượng chất:

Qui luật những thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại là

một trong những qui luật cơ bản của phép biện chứng duy vật. Qui luật này chỉ rõ

tính chất và cách thức của sự phát triển.

Chất là tính qui định vốn có của sự vật hiện tượng được biểu hiện thông qua

các thuộc tính, đặc điểm cấu trúc của sự vật. Tính qui định là cái vốn có của sự vật,

hiện tượng để phân biệt sự vật này với sự vật khác. Tính qui định này được thể hiện

thông qua các thuộc tính. Có thuộc tính cơ bản và không cơ bản. Thuộc tính cơ bản

qui định chất của sự vật. Nếu thuộc tính cơ bản mất đi thì chất của sự vật thay đổi.

Còn thuộc tính không cơ bản thì trong quá trình tồn tại của sự vật, có thể nảy sinh

hay mất đi, nhưng chất của sự vật không thay đổi. Thuộc tính chỉ bộc lộ thông qua

quan hệ với sự vật khác. Trong sự vật, hiện tượng, chất không tách rời với lượng.

Lượng là tính qui định vốn có của sự vật, hiện tượng, chỉ rõ về mặt qui mô,

tốc độ, trình độ phát triển của sự vật, hiện tượng. Nói đến lượng sự vật tức là sự vật

đó lớn hay bé, tốc độ phát triển nhanh hay chậm, trình độ cao hay thấp …, được đo

bằng các đại lượng cụ thể, bằng số tuyệt đối như trọng lượng, thể tích hoặc so sánh

với vật thể khác, thời kì này với thời kì khác.

Ví dụ, tốc độ của ánh sáng là 300.000 km/giây, một cái bàn có chiều cao 80

phân, một nước có 50 triệu dân …

Độ là giới hạn mà trong đó lượng biến đổi chưa gây nên sự thay đổi căn bản

về chất. Sự vật vẫn là nó, mọi sự vật hiện tượng đều tồn tại trong một độ thích hợp,

khi lượng biến đổi vượt quá giới hạn độ thì sự vật không còn là nó.


108

Trong phạm vi một độ nhất định hai mặt chất và lượng tác động qua lại lẫn

nhau làm cho sự vật vận động. Mọi sự thay đổi về lượng đều có ảnh hưởng đến

trạng thái chất của sự vật, nhưng không phải những thay đổi về lượng nào cũng dẫn

đến thay đổi về chất. Chỉ trong trường hợp khi sự thay đổi về lượng đạt tới mức phá

vỡ độ cũ thì chất của sự vật mới thay đổi, sự vật chuyển thành sự vật khác.

Điểm nút là điểm mà tại đó lượng biến đổi đã gây nên sự thay đổi căn bản,

tập hợp những điểm nút gọi là đường nút.

Bước nhảy là sự thay đổi căn bản về chất, cái cũ mất đi cái mới ra đời phải

thông qua bước nhảy. Bước nhảy là một phạm trù triết học dùng để chỉ sự biến đổi

căn bản từ chất sự vật này sang chất của sự vật khác.

Bước nhảy đột biến là bước nhảy xảy ra trong thời gian ngắn làm thay đổi

bản chất của sự vật. Bước nhảy này diễn ra bằng một sự bùng nổ mãnh liệt.

Bước nhảy dần dần là bước nhảy được thực hiện bằng việc loại bỏ dần

những yếu tố, những bộ phận chất cũ, xảy ra trong một thời gian dài mới loại bỏ

hoàn toàn chất cũ thành chất mới.

Sự phát triển của mọi sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội, cũng như

sự phát triển nhận thức tư duy con người, đều đi từ sự thay đổi dần về lượng được

tích luỹ lại, khi vượt quá giới hạn độ tới điểm nút, thì gây nên sự thay đổi căn bản

về chất. Sự vật cũ mất đi, sự vật mới ra đời thay thế. Sở dĩ như vậy là vì chất và

lượng là hai mặt đối lập vốn có của sự vật hiện tượng. Lượng thì thường xuyên biến

đổi, còn chất tương đối ổn định. Do đó, sự phát triển của lượng tới một lúc nào đó

thì mâu thuẫn với chất cũ. Khi chất cũ kìm hãm thì qua đó nảy sinh yêu cầu tất yếu

phải phá vỡ chất cũ, mở ra một độ mới để mở đường cho lượng phát triển. Sự

chuyển hoá từ những thay đổi về lượng dẫn đến những thay đổi về chất, diễn ra một

cách phổ biến trong tự nhiên, xã hội và tư duy.

Qui luật này còn có chiều ngược lại, tức là không chỉ thay đổi về lượng dẫn

đến thay đổi về chất mà sau khi chất mới ra đời do sự biến đổi về lượng gây nên thì

chất đó lại qui định sự biến đổi về lượng, ảnh hưởng của chất mới đến lượng thể

hiện ở qui mô, mức độ, nhịp điệu phát triển mới. Nội dung qui luật này được phát

biểu như sau: Mọi sự vật hiện tượng dều vận động, phát triển bằng cách thay đổi

dần về lượng, lượng thay đổi đến một lúc nào đó vượt quá độ tồn tại của sự vật tới

điểm nút thì diễn ra bước nhảy, tạo sự thay đổi về chất của sự vật. Kết quả là sự vật

cũ, chất cũ mất đi và sự vật mới, chất mới ra đời. Chất mới lại tác động trở lại lượng

mới, lượng mới lại tiếp tục thay đổi dần, đến lúc nào đó, vượt quá độ tồn tại của sự

vật tới điểm nút thì lại diễn ra bước nhảy tạo sự thay đổi về chất, cứ như vậy sự tác

động qua lại giữa hai mặt chất và lượng tạo ra con đường vận động, phát triển

không ngừng của mọi sự vật, hiện tượng.

Điều cần chú ý là: Qui luật này chỉ được thể hiện trong mối quan hệ giữa

chất và lượng hoàn toàn xác định, mối quan hệ này hình thành một cách khách quan

chứ không thể gán ghép một cách tuỳ tiện. Đồng thời sự chuyển hoá lượng và chất

bao giờ cũng phụ thuộc vào những điều kiện nhất định.

Qui luật lượng – chất được vận dụng trong xã hội thể hiện ở mối quan hệ

giữa tiến hoá và cách mạng. Trong sự phát triển của xã hội, sự thay đổi dần về

lượng gọi là tiến hoá, còn sự thay đổi về chất theo hướng tiến hoá lên gọi là cách


109

mạng, tiến hoá chuẩn bị cho cách mạng. Trong giai đoạn tiến hoá, chế độ xã hội

chưa có sự thay đổi căn bản về chất, còn cách mạng là kết quả của quá trình tiến

hoá, chấm dứt một quá trình này, mở ra một quá trình tiến hoá mới cao hơn, chế độ

xã hội cũ bị xoá bỏ, chế độ xã hội mới ra đời. Cách mạng xã hội là phương thức

thay thế xã hội này bằng xã hội khác, bạo lực là hình thức cơ bản của cách mạng.

Trong hoạt động nhận thức thực tiễn, cần phải coi trọng quá trình tích luỹ về

lượng, nếu không coi trọng quá trình này thì không có sự biến đổi về chất. Qui luật

này có chiều ngược lại, chất mới ra đời thì làm biến đổi tốc độ, qui mô lượng mới.

Cho nên khi chất mới ra đời phải biết xác định tốc độ, qui mô phát triển về lượng

cho thích hợp, không được bảo thủ, dừng lại. Cần phải chống quan điểm tả khuynh,

hữu khuynh. Tả khuynh là phủ nhận tích luỹ về lượng muốn có ngay sự thay đổi về

chất, còn hữu khuynh là thì ngược lại khi lượng biến đổi đã tới vượt quá độ nhưng

không dám thực hiện sự thay đổi căn bản về chất.

Sau khi đọc xong lí thuyết triết học trên chắc có bạn sẽ nhức đầu đúng

không? Nhưng lí thuyết trên là lí thuyết chung rất sâu sắc, nếu các bạn không hiểu

và không biết vận dụng vào thực tiễn, thì sẽ không thu được những kết quả đầu tư

như mong đợi. Muốn hiểu cặn kẽ lí thuyết này, ngoài bản thân phải tích cực tư duy,

bạn cần liên hệ thực tiễn nữa.

Tại sao tầm nhìn lại có liên quan đến tri thức về lượng – chất? Tôi cho một ví

dụ dễ hiểu như sau: Bạn nghe một thông tin rằng tết này hạt tiêu sẽ lên giá. Nếu bạn

nắm rõ qui luật này, bạn sẽ tìm hiểu xem sản lượng tiêu sản xuất ra hàng tháng và

tiêu thụ là bao nhiêu. Lượng cung có đủ đáp ứng lượng cầu vào dịp tết? Lượng cung

thiếu hụt bao nhiêu mới có thể gây đột biến về giá cả? Thậm chí lượng cung thiếu

trầm trọng nhưng chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn cũng khó lòng làm giá cả thất

thường … Trước tiên bạn phải hiểu được những qui luật trên, sau đó mới áp dụng

vào tính toán. Ngoài ra bạn còn phải xem xét đến một số hiện tượng khác như tâm lí

tiêu dùng, thói quen đám đông, sự đầu cơ của thị trường … Phải nói là rất phức tạp.

Để có thể phân tích nhằm đưa ra một quyết định đầu tư, bạn phải dùng các bảng

tính điện tử, kết hợp với tư duy của bản thân rất dữ dội. Người tri thức kém chắc

chắn thất bại!

2. Thời gian. Thời gian là yếu tố thứ hai mà chúng ta phải xem xét khi quyết định chọn

phương thức nào. Như bạn biết, mọi sự vật, hiện tượng tồn tại đều chịu chi phối của

những điều kiện nhất định, trong đó thời gian đóng vai trò rất quan trọng. Bạn

không thể chờ 3 năm mà chỉ có thể chờ một năm. Chính yếu tố thời gian đôi khi là

nguyên nhân làm bạn thất bại. Nhiều người đã không hiểu về chiến lược quân sự

của Đảng ta đưa ra trong thời kì đánh Mĩ đó là: Trường kì kháng chiến. Tại sao phải

trường kì kháng chiến? Khi một người bỏ ra một số vốn lớn để đầu tư, họ luôn

muốn thu lại số vốn ấy trong thời gian ngắn nhất. Thời gian huề vốn càng lâu, đồng

nghĩa với sự phá sản, hoặc chí ít cũng thua lỗ. Đó là nguyên nhân mà nhiều nhà đầu

tư luôn cân nhắc khi bỏ tiền cho một hạng mục nào đó. Bạn mua vàng từ tháng một

nhưng đến tháng 12 mới bán, vậy lợi nhuận chia đều cho các tháng là bao nhiêu?

Liệu số tiền lời đó có bằng lãi suất gửi ngân hàng? Không dự đoán được điểm hòa

vốn khi đầu tư là một nhà đầu tư tồi!


110

Trên đây là hai yếu tố quan trọng nhất mà mỗi chúng ta phải hiểu thật kĩ

trước khi quyết định chọn phương thức kiên định hay thay đổi.

Đời tôi đã chứng kiến nhiều tấm gương kiên định và những thành quả rực rỡ

mà họ đạt được, như đất nước ta thắng giặc ngoại xâm cũng nhờ kiên định. Kiên

định là tốt, bởi có kiên định thì mới lập nên kì tích. Có người cả đời kiên định một

nghề ở một nơi, cuối cùng trở thành người đức cao vọng trọng ở một lĩnh vực nào

đó. Nhưng cũng có người làm như vậy cả đời vẫn nghèo khổ. Nhiều người sợ di

chuyển, bởi cơ hội thì họ muốn song họ sợ thất bại hơn. Người nghèo nhút nhát bởi

thiếu tri thức, năng lực … Họ bỏ lỡ rất nhiều cơ hội phát triển. Nhưng bạn đừng

trách họ, bởi vì đối với một nông dân ở miền núi mà nói, nếu để anh ta ra khỏi núi,

thì người nơi khác khó mà hiểu được khó khăn của anh ta.

Một số người thì thấy thiên hạ giàu có đột nhiên trở nên phát cuồng cũng

muốn mình giàu theo. Họ nói với bản thân và người khác rằng: Thử xem, biết đâu

mình giàu thì sao? Những kẻ này đa phần đều thất bại!

Loài chim di cư là loài chim khỏe mạnh. Đối với con người thì sự sinh tồn

kiểu loài chim di cư càng đòi hỏi tố chất nhiều hơn. Muốn bảo đảm được dặm

trường vất vả thì cần phải có sức chịu đựng, thể lực, trí tuệ … tốt để phân biệt rõ

phương hướng. Bên cạnh đó còn cần cả sự nhạy bén để tránh được các mối hiểm

nghèo. Loài chim di cư một khi đã lên đường phải chấp nhận gian khổ, thất bại …

Người nghèo có rất nhiều ước mơ. Nếu như bạn thích sắp xếp, thu dọn nhà

cửa, công việc ổn định … thì chắc chắn bạn không phải loài chim di cư. Theo đuổi

cái mới, tất phải vứt bỏ cái cũ. Được và mất là hai khái niệm luôn tồn tại song hành!


111

TINH THẦN QUYẾT THẮNG

Tôi biết có rất nhiều bạn đang ngày đêm khao khát giàu có, tôi biết có rất

nhiều bạn đang bỏ công ra theo đuổi một công việc nào đó, và tôi cũng biết không ít

bạn miệt mài trang bị cho mình biết bao loại kiến thức về làm giàu, nhưng cuối

cùng ước mơ giàu có vẫn như ngọn đèn le lói trong đêm. Tại sao vậy?

Có một số bạn sau khi đọc xong những bài viết của tôi, hời hợt mà phán rằng

sao các bài viết này giống các bài viết dạy trong sách làm giàu thế. Quả thật khi

nghe câu nói ấy lòng tôi chợt cảm thấy đắng và tiếc. Tôi đã bỏ biết bao công sức

viết ra những bài viết chân thực từ những kinh nghiệm xương máu, nhằm giúp

những ai có chí lớn thực hiện ước mơ làm giàu cho bản thân và dân tộc, vậy mà

chúng lại bị đánh đồng với những loại sách rẻ tiền. Đắng vì phần lớn giới trẻ ngày

nay hời hợt. Họ sinh ra trong thời bình, sống dưới ánh đèn và âm thanh náo nhiệt,

được hưởng những điều kiện vật chất vốn có, chưa trải qua mất mát hi sinh, nên

chưa hiểu thế nào là làm giàu chân chính. Nhiều người quay cuồng chóng mặt chạy

theo thiên hạ, trang bị cho mình biết bao nhiêu bằng cấp, song hỏi một câu đơn giản

nhất về hiện trạng thực tế thì chẳng thể đưa ra ý kiến nào cho ra hồn. Họ nhồi nhét

vào đầu biết bao nhiêu là kiến thức vì họ nghĩ rằng chúng có ích. Một khi kiến thức

không được phân loại, hiểu cặn kẽ, thì chúng chỉ là rác mà thôi. Thứ rác này đang

dần làm thối rữa tâm hồn và trí tuệ của giới trẻ. Khi tôi nói câu này, có thể bạn sẽ

cho là dùng từ hơi quá đáng, nhưng không phải vậy. Khi bạn chỉ biết một mà không

biết hai, bạn sẽ cho điều bạn đang biết là đúng, nhưng khi bạn biết nhiều hơn bạn

không còn biết đâu là đúng là sai nữa. Người thì cho là tóc đen óng ả đẹp. Kẻ lại nói

tóc vàng làm trẻ trung … Vậy đâu là đúng, đâu là sai? Học tập là phải chọn lọc! Chỉ

có điều đem lại nhiều lợi ích nhất khi áp dụng vào hoàn cảnh sống, bản thân là đúng

mà thôi. Bạn phải tìm ra nó!

Tôi không thể chỉ cụ thể phải mua cái này, bán cái kia, làm cái này, đầu tư

cái nọ … trong mỗi bài viết, vì mỗi người đều có hoàn cảnh và năng lực riêng. Điều

đúng với người này, nhưng khi áp dụng với người khác lại sai. Nhiều bạn muốn tôi

chỉ cho cách làm giàu, song lại gửi cho tôi một lá thư với vài mô tả sơ xài, thậm chí

không nói gì về mình. Đáng thương thay có bạn còn hỏi độc có một câu: “Tôi nên

đầu tư vào cái gì để giàu?”. Đối với những người này tôi chỉ trả lời cho qua, thậm

chí không trả lời. Họ như con bướm, con ong, thấy hoa nào đẹp thì bu vào hút mật

sau đó lại bay đi. Họ không biết học cách làm việc hết mình với khát khao giàu có

thì làm sao họ giàu được!

Xã hội ngày nay đang sinh ra một thế hệ trẻ xem tiêu xài hoang phí là lối

sống sành điệu, xem thú tiêu khiển vô bổ là hưởng thụ, xem tình yêu là tình dục,

xem giết người là thú vui, sự hả giận … Nguyên nhân có rất nhiều, nhưng 3 nguyên

nhân chính khiến tình trạng này trầm trọng là sự giáo dục của gia đình, xã hội chưa

tốt, luật pháp chưa nghiêm minh. Chỉ có xây dựng một hệ thống giáo dục, pháp

quyền đúng đắn, mới có thể làm xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

Thời còn là học sinh tôi tâm huyết nhất bài Cáo bình ngô của Nguyễn Trãi,

và Hịch tướng sĩ của Trần Hưng Đạo. Tôi thuộc nằm lòng và hầu như đi đâu cũng


112

đọc hai bài này, nhưng thú thật cho đến bây giờ tôi mới hiểu hết ý nghĩa sâu xa

những lời văn trong đó. Mấy ngày nay trên các phương tiện truyền thông nổi lên vụ

án giết người man rợ do Nguyễn Đức Nghĩa thực hiện. Vụ án khép lại vậy mà còn

có kẻ đặt ra câu hỏi “Sự độ lượng – ai có quyền phán xét?”. Họ còn dẫn chứng rằng

ngày xưa ông cha ta có viết trong bài Cáo bình ngô rằng “Đem đại nghĩa để thắng

hung tàn …”, để bào chữa cho một kẻ mất hết nhân tính. Họ đã không hiểu hết “đại

nghĩa” ở đây là gì, và làm sao “để thắng hung tàn”. Suốt mấy nghìn năm gìn giữ

non sông gấm vóc, nếu không biết đấu tranh tận diệt cái ác chắc chúng ta đã không

có ngày hôm nay. Lê nin có nói: “Cuộc sống là đấu tranh!”, chỉ có đấu tranh vũ

trang mới đẩy lùi được sự xâm lược của kẻ thù, đối với kẻ thù làm sao có thể lấy

đạo nghĩa mà giảng giải cho chúng được? Đạo nghĩa phải làm sao, phải kết hợp với

đấu tranh như thế nào mới đem lại cuộc sống tốt đẹp cho toàn xã hội là điều không

phải ai cũng hiểu! Giống như cơ thể bạn đang bị bệnh, bạn nói rằng hãy để tôi sống

chung với căn bệnh này. Bệnh cũng có nhiều loại bệnh, nếu như đó là bệnh buộc

phải loại ra khỏi cơ thể thì bạn phải cương quyết loại nó ra ngoài. Giới trẻ ngày nay

học nhiều song hiểu ít, khi đứng trước khó khăn thì hèn nhát trốn tránh trách nhiệm.

Khi giết người thì không nghĩ đến hậu quả, đến khi đối diện trước cái chết thì tìm

đủ mọi cách để mình được sống. Hèn nhát!

Họ có ước mơ giàu có, thậm chí khát khao đó, song cái cách mà họ làm việc

cho thấy họ không thể đạt được nó!

Hãy làm việc với tinh thần quyết thắng!

Làm việc với tinh thần quyết thắng nghĩa là sao? Nếu chỉ nghe tôi nói câu

này chắc trong 1.000 người thì có 999 người không hiểu, chính vì vậy tôi sẽ giảng

giải kĩ hơn. Nhưng nếu giảng giải chỉ bằng lí luận e rằng sẽ rất khó hiểu với một số

bạn, tôi sẽ chọn cách viết giản dị nhất đó là kể một câu chuyện về người bạn thân

của tôi.

Tôi có người bạn sinh ra trong một hoàn cảnh gia đình vô cùng nghèo khó.

Lòng khát khao và ý chí làm giàu để giúp đỡ nhiều người khác không bao giờ nguôi

trong tâm trí của anh ta. Vào những năm học phổ thông anh ta đã lấy máu của mình

viết vào mảnh vải trắng dòng chữ “Thành công hay là chết!”, rồi cất nó cẩn thận

vào một cái lọ. Với khẩu hiệu đanh thép này nó sẽ đi suốt cuộc đời của anh ta, luôn

luôn nhắc nhở, không cho phép anh ta được ngơi nghỉ dù chỉ một giây. Như vậy,

muốn làm giàu trước tiên phải biết cách hạ quyết tâm!

Ai cũng biết lòng quyết tâm không thì chưa đủ. Việc tiếp theo mà anh ta làm

là xác định mục đích làm giàu. Anh ta mua một cuốn tập một trăm trang về, bỏ ra

sáu tháng trời để viết về mục đích làm giàu của mình. Qua nhiều phen sóng gió,

mục đích làm giàu của anh ta vẫn không thay đổi. Khi anh ta cho tôi xem cuốn tập,

tôi thắc mắc tại sao chỉ có cái mục đích mà anh ta phải bỏ nhiều công sức đến vậy.

Anh ta mới giải thích rằng, mục đích có kẻ có kẻ không, có kẻ chỉ xác định qua loa

dẫn tới mơ hồ không biết mình phải làm thế nào. Mục đích càng thực tế, phù hợp,

và chi tiết thì khả năng thành công sẽ càng cao. Chà! Thì ra là vậy! Hèn chi tôi thấy

một số người nói rằng sẽ làm giàu để giúp mọi người, cuối cùng họ chẳng làm được

gì hết. Bạn đang ở lớp 12, mục đích của bạn là làm giàu để giúp mọi người, thì

trước tiên bạn phải thi đậu đại học cái đã. Nếu nêu ra một mục đích chung chung ta


113

sẽ mất phương hướng khi thực hiện. Hiện tôi có hướng dẫn dự án trồng cây kiểng

cho một anh bạn, anh ta chẳng biết gì về trồng cây kiểng hết, kiến thức về làm giàu

thì rất nhỏ bé, năng lực thì kém cỏi. Mấy ngày đầu chưa gì anh ta đã bàn với tôi vay

vốn hàng trăm triệu đồng, rồi đi tìm những nhà phân phối lớn để sản xuất hàng loạt,

tôi mới nói trước tiên anh ta phải trồng thử nghiệm thành công cho tôi 100 cây

kiểng ban đầu cái đã. Mục đích của bạn là san bằng cái núi, thì trước tiên bạn phải

đào được một cái hốc để đặt thuốc nổ vào đó. Biết phân chia mục đích lớn thành

nhiều mục đích nhỏ, biết phân chia công việc đồ sộ thành từng công việc nhỏ bạn sẽ

lần lượt chiến thắng từng mục tiêu. Nếu ai có đọc qua qui luật về lượng – chất trong

triết học sẽ thấy, chất chỉ biến đổi khi lượng tích lũy đủ lớn. Bên cạnh đó, việc tư

duy thông qua hạ quyết tâm bằng lời nói rất hời hợt. Khi bạn viết ra, có nghĩa là đầu

óc bạn đang tư duy cụ thể, sâu sắc lại một lần nữa những hạng mục mà mình muốn

đạt tới. Trong quá trình viết, đầu óc bạn sẽ tự chỉnh sửa những khiếm khuyết trong

quá trình tư duy. Hãy học cách phác thảo tất cả mục đích, kế hoạch, phương pháp

… trên giấy tờ, vì đó là cách để đạt được sự tư duy sâu sắc nhất!

Có mục đích rồi làm sao để đạt được nó? Muốn đạt được mục đích bạn phải

có kế hoạch và phương pháp. Đây quả là một điều khó khăn với rất nhiều người. Có

người hai bàn tay trắng, xác định 5 năm sau sẽ mua nhà, có người xác định 10 năm

… Kế hoạch có thực hiện được hay không phụ thuộc vào nguồn lực bạn đang có và

phương pháp tiến hành. Có người sẽ vay mượn tiền, nhưng liệu có vay được không,

vay được rồi thì bao giờ trả được? Có người sẽ để dành tiền, nhưng bạn làm gì để có

tiền để dành, số tiền ấy có đủ để khi đến đúng thời điểm dự định là bạn mua được

nhà không? Có bạn sẽ ra kinh doanh, nhưng kinh doanh cái gì, thế nào … luôn là

những câu hỏi nhức đầu! Tôi gọi A là mục đích cần đạt tới. Gọi A1 là nguồn lực

chưa đủ để thực hiện mục đích, A2 là nguồn lực khi cộng với A1 thì đủ để thực hiện

mục đích. Gọi B là phương pháp, và gọi C là năng lực, phẩm chất của bản thân. Ta

sẽ có công thức tính toán sau:

A = A1 + A2

Mà muốn có A2 thì phải có B. Muốn có B thì phải có C.

Nếu A1 càng nhỏ thì C phải càng lớn. Điều đó nói cho bạn biết điều gì? Khi

nguồn lực (vật chất, tinh thần) của bạn càng nhỏ, thì bạn phải nâng cao năng lực và

phẩm chất cá nhân lên gấp nhiều lần.

Tôi đang hướng dẫn một anh bạn mở siêu thị mini khi trong tay anh ta chỉ có

30 triệu VND. Bạn có thể tin 30 triệu mà mở một siêu thị không? Trên đời này làm

gì có chuyện hoang đường như vậy đúng không? Nhưng, nếu tôi giả sử thế này:

Một ngày anh ta nhập bao nhiêu hàng, thì trong ngày đó hàng hóa cũng bán

hết, như vậy về cơ bản anh ta không cần vốn nữa, vì anh ta có thể kết nối giữa nhà

sản xuất và người mua rất nhanh. Chỉ khi vòng quay sản phẩm chậm bạn mới cần

vốn nhiều để duy trì quá trình kinh doanh, nhưng nếu vòng quay quá nhanh, thì về

cơ bản bạn không cần nhiều vốn nữa. Liệu năng lực và phẩm chất của bạn có siêu

phàm như vậy không? Nếu không siêu phàm như vậy thì bạn phải tìm con đường

khác (tức mục đích khác), hoặc thay đổi kế hoạch đôi chút (ví dụ thay vì 5 năm mở

siêu thị thì bạn đưa ra kế hoạch 15 năm).


114

Một điều tôi muốn nói đến nữa trong cái “tinh thần quyết thắng” là phải học

cách làm việc đến tận cùng, làm việc với ý chí cao nhất, dám đương dầu với mọi

khó khăn, nguy hiểm!

Có một câu chuyện như thế này: Anh bạn tôi qua Nhật làm việc, anh ta được

bố trí vào phòng bảo trì. Như các bạn đều biết, để tồn tại được bất kì ai cũng phải có

lí do tồn tại. Khi bạn không có lí do để tồn tại trên đời này nữa, thì lập tức bạn bị

loại. Biết được điều đó, anh ta lao vào học tập để nắm tất cả các kĩ thuật bí mật nhất.

Nhưng, đâu phải khi bạn muốn học là người khác chỉ cho đâu. Những nhân viên

khác cũng muốn giữ cái gì đó cho riêng mình chứ bộ. Bất chấp! Anh ta tìm mọi

cách để học! Có một lần anh ta đụng tay vào sửa một cái máy mà với cương vị của

anh ta không được phép làm vậy. Người trưởng nhóm báo cáo lên cấp trên, và cấp

trên đã kêu anh ta lên khiển trách. Sau này khi tình hình kinh tế Nhật căng thẳng,

công ty buộc phải sa thải một số nhân viên để tồn tại, khi đó ban giám đốc mới cân

nhắc. Tất nhiên họ sẽ chọn sa thải ai nắm ít kĩ thuật nhất! Và thế là anh bạn của tôi

tồn tại! Năng lực càng cao, càng biết nhiều kĩ thuật, tức là càng đắc dụng với người

ta, chính vì lẽ đó mà người ta cần bạn. Nhờ có tinh thần làm việc quyết thắng mà

anh bạn tôi đã chiến thắng trong sự cạnh tranh khắc nghiệt để có vị trí đứng như

ngày hôm nay!

Chúng ta đã nghe nói “Làm việc hết mình!”, nhưng chúng ta chưa biết đến

câu “Làm việc với tinh thần quyết thắng!”. Cho dù bạn là ai, sống trong hoàn cảnh

nào nhưng nếu làm theo tinh thần bài viết này chắc chắn sẽ thành công rực rỡ!


115

5 VẤN ĐỀ CẦN CHÚ TRỌNG

Một số người có chí hướng lập nghiệp cho riêng mình từ nhỏ đã nung nấu

trong lòng nhiều trăn trở. Những trăn trở này là những lo toan về mọi vấn đề từ nhu

cầu của bản thân, bức xúc từ hoàn cảnh sống. Mỗi người sống trong một hoàn cảnh

khác nhau, được giáo dục khác nhau, tiếp thu văn hóa và kiến thức khác nhau, nên

có nhiều tâm trạng thật khó tả. Dù tâm trạng này như thế nào nhưng nếu mưu cầu

hạnh phúc, giàu có chính đáng cho mình và đồng loại đều đáng được trân trọng.

Song tùy vào năng lực, phẩm chất của mỗi người, họ đã đưa ra những suy nghĩ,

quyết định, chuẩn bị … rất khác nhau. Dẫu có hàng ngàn con đường làm giàu,

nhưng chúng đều tuân theo những qui luật nhất định. Ai không nắm vững các qui

luật phát triển tất sẽ bị đào thải. Dưới đây là 5 vấn đề quan trọng nhất giúp bạn khai

sinh, duy trì, phát triển doanh nghiệp của mình:

1. Khảo sát thực tế, đưa ra ý tưởng, lập dự án kinh doanh:

Tôi cũng đã trải qua một thời tuổi trẻ, con tim tôi cũng từng đập những nhịp

đập rộn ràng và hi vọng về những gì tốt đẹp nhất khi mình ra kinh doanh, nhưng tôi

cũng vướng phải rất nhiều sai lầm. Sai lầm của tôi là nghĩ rằng sáng tác một ý tưởng

kinh doanh giống như sáng tác thơ văn. Tôi ngồi nghĩ nghĩ suy suy, rồi đưa ra ý

tưởng. Tôi cũng có khảo sát thực tế đó, cũng hỏi ý kiến người này người nọ đó,

nhưng quả thật tôi chỉ làm cho qua chuyện. Đầu óc tôi cứ quay cuồng với những ý

tưởng trên trăng sao, tôi cho rằng mình đúng và luôn luôn đúng, tôi chủ quan bỏ qua

mọi lời khuyên chân thành, sai lầm nhất là tôi không lăn vào thực tế tìm hiểu. Tôi

xin kể cho bạn nghe một sai lầm trong rất nhiều sai lầm mà tôi vướng phải để bạn

rút kinh nghiệm:

Có một thời tôi nghĩ ra ý tưởng mở một shop hoa. Tôi ra chợ hỏi mua hoa

thấy người ta bán mấy ngàn đồng một bông, tôi nghĩ rằng bán hoa lời thật và quyết

định ra mở một shop hoa để kinh doanh. Trước khi kinh doanh tôi cũng làm vài

công tác khảo sát thị trường cơ bản, song vì hồi đó tri thức về kinh doanh của tôi

còn yếu, nên công tác khảo sát thị trường chưa thật đầy đủ.

Tôi muốn khảo sát nguồn cung hoa trước khi mở shop. Tôi lục tung các danh

bạ điện thoại, tìm đọc đủ loại sách báo, hỏi đủ mọi loại người, gọi điện cho cả tổng

đài nhờ tư vấn …, nhưng hầu như trong họ không ai cho tôi biết chính xác nơi nào

bán hoa rẻ nhất, tốt nhất, mua như thế nào … Sau này ra kinh doanh tôi mới biết,

những thông tin này gần như là thông tin mật. Người kinh doanh phải trả giá rất

nhiều để có kinh nghiệm mua hàng tốt nhất, điều này không ai cho không bạn cả.

Sau khi tìm hiểu biết ở thành phố Hồ Chí Minh có vài chợ sỉ cung cấp hoa,

nhưng tôi muốn mua hoa tận gốc để giá rẻ hơn nữa. Sau này ra kinh doanh tôi mới

biết, muốn mua được hoa tận gốc không phải dễ. Bạn có vốn bao nhiêu mà đòi mua

hoa tận gốc? Bạn có làm ăn lâu với người ta chưa mà đòi người ta cung cấp cho bạn

số lượng và chất lượng hàng thường xuyên? Và còn rất nhiều lí do khác nữa.

Sau khi biết Đà Lạt là nơi cung cấp hoa chính cho thành phố Hồ Chí Minh,

tôi bắt chuyến xe tốc hành lên Đà Lạt tìm hiểu về nguồn cung. Đi đến Đà Lạt rồi,

tôi ngó ngang ngó ngửa chẳng thấy hoa đâu. Vào chợ Đà Lạt thì thấy người ta bán


116

toàn hoa xấu, giá cả cũng mắc (chỉ rẻ hơn thành phố Hồ Chí Minh một chút), tôi tự

hỏi: Vậy nguồn cung hoa ở đâu? Hỏi thăm hàng trăm người dân, người thì nói chỗ

này, người nói chỗ kia, thậm chí có người không biết, tôi vô cùng ngạc nhiên. Chả

lẽ nào người dân nơi đây mà cũng không hề biết đâu bán hoa rẻ và đẹp nhất sao?

Chính xác! Vì ai làm nghề đó, họ không trong nghề làm sao mà biết được, còn

người trong nghề liệu họ có chỉ cho tôi không? Một số người cho tôi biết một số địa

điểm trồng hoa vòng quanh thành phố Đà Lạt như Thái Phiên …, tôi đến ngắm thử.

Ừ, thì đúng là họ trồng hoa thật, hoa hồng có, cúc có, đồng tiền có, … nhưng tôi

đâu phải thằng ngu, với trình độ đại học tôi có thể nhẩm tính được lượng hoa một

ngày thành phố Hồ Chí Minh tiêu thụ là bao nhiêu, làm sao với lượng hoa nhỏ như

thế này có thể cung cấp cho toàn thành phố được? Tôi hình dung ra một thung lũng

toàn hoa hồng, tôi biết chắc phải có một nơi như vậy mới có thể cung cấp đủ hoa

cho thành phố, thế là tôi kiên trì tìm hiểu. Lang thang trên từng con phố Đà Lạt, giả

bộ uống cà phê trong quán này, ăn sáng trong quán kia, bắt chuyện với người dân

để tìm hiểu, tôi nghe một người chỉ nơi trồng hoa nhiều không nằm trong thành phố

mà cách thành phố khoảng 12 km. Tôi mướn một anh xe ôm bản xứ chở đi tìm

thung lũng hoa hồng. Anh ta chở tôi gần một tiếng đồng hồ trên đường thì phía

trước mặt tôi hiện ra một thung lũng hoa hồng thật, từng ruộng trồng hoa hồng, hoa

cúc bạt ngàn làm tôi phải thốt lên vì sung sướng.

Tôi vào một nhà vườn, đặt vấn đề cung cấp hoa xuống thành phố Hồ Chí

Minh. Chuyện mua bán không suông sẻ như các bạn nghĩ đâu, họ có mối lái hết rồi,

biết bạn là ai mà họ giao hàng cho bạn chứ … Người nông dân hiện nay không chất

phác như thời xưa nữa, họ cũng lắm mưu mô thủ đoạn không ai lường hết được.

Cuối cùng để thỏa thuận mua bán thành công, tôi đành chịu thiệt thòi, nghĩa là đưa

tiền mua hoa trước.

Cuộc sống không như là mơ, cho đến bây giờ tôi nghĩ như vậy. Lần đầu tiên

tôi nhận hoa của anh ta gửi xuống, tôi hoàn toàn không hài lòng về chất lượng. Anh

ta gửi cho tôi hoa ngắn, xấu, thậm chí dập nát … Gọi điện phàn nàn về chất lượng

hàng, tôi tiếp tục nhận thêm vài đợt giao hàng nữa, nhưng tình hình vẫn không cải

thiện, trong khi giá cả mà anh ta đưa ra gần như bằng chợ sỉ dưới thành phố Hồ Chí

Minh … Hủy việc mua hàng từ anh ta tôi đến mua hoa tại chợ sỉ, như vậy việc kinh

doanh của tôi ban đầu đã gặp sóng gió về nguồn cung.

Rồi tiếp theo là chuyện mặt bằng, nhân viên, tìm mua nguyên liệu, bán hàng

… Bạn nào đã ra kinh doanh rồi sẽ biết, chuyện mướn được mặt bằng ưng ý về vị

trí và giá cả là vô cùng khó khăn. Thậm chí khi bạn mướn được rồi, người chủ lại là

người không tốt. Những tráo trở trong việc lên giá hợp đồng, lấy lại mặt bằng để

kinh doanh giống mình khi công việc kinh doanh của mình đang phất lên … đều là

chuyện không hiếm gặp. Thế là công việc kinh doanh của tôi lại một lần nữa điêu

đứng. Tất nhiên, tôi là người nghị lực, và tôi luôn nói với bản thân mình rằng:

Người giỏi là người biết tìm ra giải pháp khi gặp khó khăn! Nhưng khó khăn quá thì

phải làm sao? Tôi muốn mình là người giỏi chứ không muốn mình là người ngu!

Hồi nhỏ tôi luôn ước mơ là mình sẽ làm nên một sản nghiệp lớn, chứ không

ước mơ là mình kiếm sống qua ngày. Khi đi mở shop hoa, tôi chỉ lấy đó làm tiền đề

để mở một siêu thị hoa trong tương lai, thế nhưng qua một thời gian kinh doanh thử


117

nghiệm tôi có nhiều nhận xét sâu sắc hơn về cái ngành này và con đường làm giàu.

Sở dĩ tôi gặp khó khăn như vậy là do tôi chưa chuẩn bị tốt!

Những sinh viên các chuyên ngành kinh tế học rất nhiều môn, song không có

môn nào dạy chúng ta làm thế nào khảo sát được thực tế trước khi ra kinh doanh,

làm sao đưa ra được ý tưởng kinh doanh sát với thực tế, muốn lập một kế hoạch, dự

án kinh doanh thì làm thế nào. Hồi còn học ở đại học, tôi hay vào các giảng đường

kinh tế tranh luận gay gắt với thầy cô. Có nhiều thầy cô đã phải ngưng buổi giảng,

hoặc khóc khi không có lí lẽ sắc bén trả lời những câu hỏi của tôi. Tôi không chê

thầy cô kinh tế, nhưng tôi biết thầy cô chỉ là con mọt sách, họ đọc sách rồi dạy sinh

viên. Nhiều cuốn sách kinh tế dịch từ nước ngoài không đúng với hoàn cảnh đất

nước, thế nhưng những “tiến sĩ giấy” đó vẫn thao thao bất tuyệt. Họ chỉ nói theo

những gì sách viết, một lần cảm nhận thất bại trong kinh doanh họ cũng không có.

Cần những người nói ra những kinh nghiệm thật của mình cho giới trẻ biết.

Tôi không nhận mình là người kiệt xuất, tôi cũng không bắt buộc bạn phải áp

dụng những gì tôi đã chỉ vào cuộc sống, và điều cuối cùng nếu bạn không thích đọc

thì đừng đọc những gì tôi viết ra. Tôi cũng muốn trong tương lai mình sẽ viết những

bài chỉ về cách khảo sát thực tế, nghiên cứu thị trường để đưa ra một ý tưởng hay

(các qui luật suy nghĩ như thế nào để có một ý tưởng tốt), rồi chỉ cách lập kế hoạch,

dự án kinh doanh … Nhưng tôi e rằng các bài viết ấy sẽ rất dài, liệu tôi có đủ thời

gian? Nói là nói vậy, song việc làm đó rất cần thiết, nếu không biết cách suy nghĩ

đúng để đưa ra một ý tường, khảo sát thực tế, lập kế hoạch, dự án kinh doanh thì sẽ

còn khối kẻ phải ngậm đắng nuốt cay khi lao vào con đường làm giàu.

Con đường làm giàu không trải thảm nhung, đắng cay, nhục nhã, đầy nước

mắt, nhưng nó cũng chính là con đường hoàn thiện chính mình, đem lại hạnh phúc,

ấm no cho người khác. Đằng sau khó khăn là phần thưởng quí giá về tinh thần, hạnh

phúc mà ta được thụ hưởng. Ý nghĩa cuộc sống sẽ dừng lại nếu ta ngừng phấn đấu!

2. Sản xuất hàng loạt:

Tôi qua Nhật thấy trong nhiều công ty có ghi khẩu hiệu: Cạnh tranh về thời

gian để chiến thắng đối thủ! Tôi thấy đây là một khẩu hiệu rất đúng và thực tế!

Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, nếu cùng làm một công việc mà bạn

làm thua người khác về thời gian, tức là bạn đã thua người ta! Ở đây tôi chưa nói về

chất lượng, mà chỉ nói riêng về vấn đề số lượng, và trong khía cạnh kinh doanh.

Tôi là một thằng điên, từ nhỏ đến giờ trong đầu tôi luôn vang câu hỏi: Tại

sao không thể làm nhanh hơn? Hồi mở shop hoa, quan sát thấy người khác cắm nửa

tiếng mới được giỏ hoa tôi rất bực mình. Đành rằng bạn làm đẹp, đành rằng bạn làm

thủ công, nhưng tôi muốn làm nhanh hơn nữa, muốn sản xuất hàng loạt … Tại sao

chúng ta phải làm trong vòng một tiếng nếu chúng ta có thể làm trong một phút?

Thời buổi ngày nay cạnh tranh rất khắc nghiệt, bạn sẽ hiểu tại sao các nước

giàu ngày càng giàu nếu hiểu hết ý nghĩa về thời gian. Người ta luôn tìm cách đầu

tư vào con người, khoa học kĩ thuật, cải tiến sản xuất, phát kiến, phát minh … để

làm cho công việc của người ta nhanh hơn, còn chúng ta?

Sang các nước phát triển bạn ngạc nhiên vì nhiều công việc nhà mà họ cũng

đem ra tiệm như giặt ủi, hấp tẩy … Ở nước ta việc cơ khí hóa máy móc trong từng

công việc hàng ngày ở nhiều gia đình còn trở nên khá xa lạ. Với một chiếc máy giặt


118

bạn có thể giải phóng người phụ nữ thoát khỏi cảnh nô lệ trong công việc nhà, làm

cho vợ chồng có nhiều giây phút bên nhau. Với một chiếc nồi cơm điện, chúng ta có

thể tiết kiệm thời gian biết bao nhiêu cho mẹ, cho em … Vậy tại sao chúng ta lại

không làm? Xét ở phạm vi cá nhân thì một ngày tiết kiệm được vài giờ, nhưng xét ở

phạm vi xã hội thì hiệu quả như thế nào? Có phải sẽ tạo nên một làn sóng phát triển

ghê gớm không?

Cần phải làm mọi cách để tiết kiệm thời gian, đó là chính sách thứ hai mà

mọi doanh nghiệp phải hướng tới!

3. Nâng cao chất lượng sản phẩm:

Hồi nhỏ tôi có hỏi bản thân một câu là: Trí tuệ của con người tới đâu? Và tôi

đã trả lời rằng: Vô cùng!

Bạn đang bằng lòng với chính bạn ư? Bạn đang bằng lòng với những sản

phẩm bạn sản xuất ra ư? Đó không phải là tính cách tốt của một chủ doanh nghiệp.

Không phát triển tức là đang suy vong! Trong nhiều tình huống câu nói này

hoàn toàn chính xác. Trong tình yêu cũng vậy, nếu ngày nào bạn cũng nói một câu

như vậy, cũng thể hiện cử chỉ như vậy, tạo vẻ bề ngoài như vậy … mối tình của bạn

sẽ ngày càng nhạt nhẽo.

Luôn cố gắng nâng cao chất lượng sản phẩm là việc làm thể hiện ý chí quyết

thắng của một doanh nghiệp!

Cạnh tranh, đã gọi là cạnh tranh tức là rất khắc nghiệt. Anh sống tức là tôi

phải chết. Trên thương trường không có chính sách thỏa hiệp với đối thủ. Trong

cuộc sống hàng ngày cũng vậy, có những trường hợp ta phải loại bỏ người khác để

bước lên bục vinh quang. Việc cạnh tranh ở đây không có gì là xấu và nó hoàn toàn

hợp qui luật. Những gì tốt đẹp phải được duy trì, những gì xấu xa phải bị loại bỏ.

Chúng ta hay phê phán gạo Thái Lan bán tràn lan trên thị trường, rau Trung Quốc

tràn ngập các chợ Việt Nam…, tại sao lại như vậy? Bởi đơn giản chất lượng rau,

gạo … của chúng ta ngày càng xuống cấp. Nếu chất lượng, số lượng, giá cả, cung

cách bán hàng … của chúng ta vượt trội, thì liệu có xảy ra hiện tượng trên không?

Người nào bằng lòng với bản thân, người đó đang tự đào thải mình!

4. Phong phú, đa dạng về chủng loại:

Ở Trung Quốc có một cửa hàng bán gạo. Khi bạn bước vào cửa hàng đó bạn

sẽ bị hoa mắt bởi sự phong phú, đa dạng của sản phẩm gạo, và tôi dám cam đoan

bạn sẽ bước ra với vài bịch gạo trên tay. Gạo xanh gạo đỏ, gạo ngắn gạo dài, gạo

nấu rồi và chưa nấu …, ôi thôi muôn hình vạn trạng. Sự phong phú, đa dạng về

chủng loại sản phẩm làm cho người tiêu dùng hoa mắt, và khi họ đã lọt vào ma trận

ấy bạn rất dễ móc túi người ta. Tại sao cũng là hàng hóa đó mà người ta dán mác

này mác kia? Người tiêu dùng đa phần có kiến thức kém về hàng hóa khi mua,

chính vì vậy sẽ không phân biệt được đâu là hàng thật hàng giả.

Ở Nhật có một chuyện phổ biến như thế này về hàng hóa trong siêu thị:

Thỉnh thoảng bạn bước vào siêu thị Nhật, ngó vào kệ trưng bày các hàng giảm giá

bạn sẽ thấy có hàng giá còn cao hơn hàng chưa giảm. Trong đầu óc bạn lúc đó rất

thắc mắc? Tại sao cũng quả chuối ấy mà họ bán giá 200 yên, trong khi chuối còn

tươi thì chỉ có 150 yên thôi. Bạn chẳng đắn đo chọn mua ngay quả chuối 150 yên vì

nghĩ rằng giá chuối 150 yên là hợp lí. Trong đầu óc người tiêu dùng họ luôn có sự


119

so sánh, thậm chí rất cặn kẽ, từng li từng tí về mọi khía cạnh của sản phẩm. Có

người khi mua cái áo 50.000 VND cho rằng áo rẻ như vậy thì chắc không tốt và đẹp,

nên tìm mua cái áo thật mắc tiền. Có người thấy cái áo mắc tiền cùng chủng loại

bên cạnh cái áo rẻ tiền liền chọn mua cái áo rẻ tiền, vì nghĩ rằng nó giống nhau và

giá đang bán cái áo rẻ tiền là rẻ. Thật sự thì giá như vậy vẫn mắc!

Đa dạng hóa sản phẩm sẽ dẫn người tiêu dùng vào một mê cung không có

ánh sáng. Trong cái mê cung ấy họ sờ soạng và ra quyết định trong một tâm thế

không kiểm soát. Thế là bạn bán được hàng!

Câu chuyện này có lẽ không liên quan đến kinh doanh, nhưng có lẽ cũng

giúp các bạn có một cái nhìn khác: Tôi quen rất nhiều bạn, trong số họ có người có

nhiều biệt tài. Khi đứng trước hai người để bạn quyết định xem mình sẽ yêu ai, khi

đứng trước một cái iphone xem quyết định sẽ mua cái nào, bạn sẽ căn cứ vào điều

gì nếu chúng hoàn toàn giống nhau về chất lượng? Câu trả lời đó là sự phong phú,

đa dạng. Anh chàng kia có nhiều biệt tài hơn, ở bên anh bạn cảm thấy vui nhiều hơn

… Chiếc iphone kia có nhiều màu sắc, chức năng hơn, cầm trên tay bạn thấy như

mình sở hữu cả thế giới. Nhiều khi chính những yếu tố nhỏ nhặt lại làm nên chuyện.

Nhưng, … Lại nhưng, vì cuộc sống luôn có tính hai mặt. Cái gì phong phú thì có

khi lại không chuyên sâu. Một cái điện thoại không thể nào cho ta âm thanh hay

bằng thiết bị chuyên nghe nhạc. Cuộc sống thì ta không thể bắt ai cũng như ta, có

những kẻ dị hợm, có những kẻ khờ khạo, và có những kẻ chạy theo đám đông …

Cái dại của người này là cái khôn của kẻ khác. Nghiên cứu thị hiếu khách hàng để

đưa ra những sản phẩm đa dạng về chủng loại, hay chuyên sâu về lĩnh vực nào đó là

công việc của doanh nghiệp.

5. Quảng cáo, bán hàng, hậu mãi:

Bạn ước mơ gì thì ước mơ, bạn nghĩ gì thì nghĩ, bạn làm gì thì làm, nhưng

nếu bạn không bán được hàng thì sự nghiệp của bạn chỉ là con số 0!

Tất cả 4 hoạt động trên đều phải tập trung cho công tác bán hàng. Tuy nhiên,

công tác bán hàng không thể tốt được nếu 4 hoạt động trên là tồi. Kinh doanh là một

quá trình, nó vận hành như một guồng máy, trong đó mọi hoạt động phải ăn khớp

với nhau. Bạn sẽ không đủ tự tin để bán hàng nếu sản phẩm của bạn chẳng ra gì,

không đem lại lợi ích cho khách hàng.

Hoạt động quảng cáo hiệu quả nhất khi dùng chính khách hàng quảng cáo

cho sản phẩm của mình. “Hữu xạ tự nhiên hương” (tiếng lành đồn xa) là vậy. Trong

hoạt động quảng cáo thì có cả tỉ chính sách, phương kế, tùy hoàn cảnh cụ thể của

từng doanh nghiệp mà áp dụng. Tuy nhiên, chính sách quảng cáo nào cũng cần thực

tế, tiết kiệm. Nếu bạn chi phí cho quảng cáo quá nhiều, giá thành sản phẩm sẽ tăng

lên, lợi nhuận giảm đi, như vậy doanh nghiệp của bạn sẽ gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay các phương tiện truyền thông, internet … là những công cụ đắc lực

cho quảng cáo. Chỉ cần bạn dắt một con bò đi ra phố là ngày mai sẽ có người chụp

hình con bò đó tung lên mạng. Nếu giả sử trên lưng con bò đó viết tên một hãng sữa

nào đó thì sao nhỉ?

Ở nước ngoài chuyện lăng xê, tạo xì căng đan … luôn được các nhóm có

hiểu biết, tay nghề nhất định thực hiện. Họ coi đó là một công việc, và là một công


120

việc hái ra tiền. Chúng ta làm kinh tế mà không am hiểu luật pháp, xã hội, tâm lí, xu

hướng … thì rất khó vươn đến một tầm cao mới.

Hậu mãi thực ra cũng là một hoạt động bán hàng, quảng cáo. Có hậu mãi tốt

thì khách hàng mới trở lại, mới giới thiệu nhiều khách hàng khác cho ta. Hình như

chúng ta chưa biết và chưa chú trọng công tác này!

Trên đây là 5 vấn đề cần chú trọng đặc biệt nếu như bạn muốn đi lập nghiệp

riêng. 5 vấn đề này không có bất cứ cuốn sách nào đề cập mà nó chỉ là kinh nghiệm

của bản thân tôi. Trong 5 vấn đề trên tôi không nói đến vấn đề pháp luật, bởi tôi

muốn dành nó cho một bài viết khác. Tuy nhiên, nếu như muốn làm giàu mà không

nắm rõ pháp luật thì sẽ sớm thất bại thôi. Sau khi đọc xong bài viết này, bạn hãy

xem xét lại toàn bộ quá trình kinh doanh của mình, nếu như còn gì thiếu sót thì hãy

nhanh chóng mà chỉnh sửa. Nếu bạn không làm được, không làm hơn người 5 vấn

đền này thì bạn chẳng có cơ may thành đạt đâu!


121

BỨC TRANH GIÀU CÓ

Thế là một tuần đầy vất vả nữa lại kết thúc. Hôm nay dành chút thời gian

rảnh rỗi, ngồi viết ra những tri thức của mình về con đường làm giàu để chia sẻ với

cộng đồng. Tôi không biết bạn là ai, và chẳng thể hình dung được một cách cụ thể,

chính vì vậy tôi đã viết bài này như nói với chính tôi.

Một tuần qua bạn làm việc, học tập như thế nào? Riêng tôi, “mỗi ngày là một

cố gắng”. Tôi luôn nhủ và nhắc nhở mình như vậy. Từ cái ngày tôi sinh ra, từ cái

ngày tôi nhận thức rằng “cuộc sống có ích là cuộc sống không ngừng vươn lên”, tôi

đã luôn phấn đấu hết mình. Tôi rất hay khóc trong tâm, chính vì vậy tâm hồn tôi cực

kì nhạy cảm. Lòng yêu con người, yêu cuộc sống có ích đã cho tôi một sức mạnh vô

biên. Cái chết ư? Tầm thường! Tôi không nghĩ cái chết là điều làm tôi sợ, mà điều

sợ nhất của tôi là không thực hiện được ước nguyện của mình khi còn sống trên đời.

Mỗi ngày tôi lại sờ tay lên ngực xem trái tim mình còn đập, còn nóng không. Nó

đang bốc lửa và tôi biết mình vẫn còn sức mạnh để đương đầu với mọi rào cản.

Chắc bạn sẽ chẳng thể nào phân biệt được nếu gặp tôi ở ngoài đời, vì bạn chỉ thấy

bề ngoài mà không nhìn thấu trái tim. Trái tim bạn, trái tim tôi vì sao chúng khác

nhau? Và vì sao tôi có trái tim như bây giờ? Câu trả lời sẽ rất dài dòng, nhưng nếu

nói một cách ngắn gọn thì đó là: Tình yêu con người!

Mỗi chúng ta có tuổi thọ khác nhau, và thời gian có ý nghĩa gì đây trong

cuộc đời mỗi con người? Có ai đoán được mình sống bao nhiêu tuổi, và sẽ chết khi

đang làm gì? Chính vì vậy, hãy sống trọn vẹn để cuộc đời ý nghĩa!

Trên đời không thiếu lí thuyết về làm giàu, không thiếu kinh nghiệm kinh

doanh, và lại càng không thiếu tấm gương thành đạt, song vì sao bạn vẫn còn loay

hoay trong cuộc sống nghèo nàn? Biết bao bạn đã đặt ra câu hỏi về con đường giàu

có cho riêng mình, nhưng đâu là câu trả lời đầy đủ và chính xác nhất? Hôm nay cảm

thấy tâm hồn mình than thản, tôi mời bạn cùng uống trà đàm đạo về làm giàu.

Trước tiên chúng ta hãy cùng nhau thưởng thức trà trong một khung cảnh thật yên

tĩnh, sau đó kiếm giấy bút để họa bức tranh giàu có.

Sao tôi kêu bạn chuẩn bị giấy mà bạn cứ loay hoay hoài chưa có giấy là sao?

Mỗi chúng ta có hoàn cảnh khác nhau, trí tuệ khác nhau, sức khỏe khác nhau,

tâm sinh lí khác nhau …, và bao nhiêu cái khác nhau nữa. Chính vì vậy, mỗi chúng

ta đều có cách riêng, cần thời gian riêng để bắt đầu vẽ bức tranh giàu có của mình.

Bạn thì lấy nước mưa, ngồi bệt xuống đất, vẽ nguệch ngoặc trên nền đất; bạn

thì ngồi trên sân thượng, pha cà phê sữa, vẽ trên cái giá sang trọng … Tất cả chúng

ta đều bắt đầu vẽ bức tranh giàu có của mình với những điều kiện hoàn toàn khác

nhau. Chính sự khác nhau này đã đem lại cho người vẽ sự thuận lợi, hay khó khăn

nhất thời. Tuy nhiên, để hoàn thành bức tranh chúng ta phải tuân theo những

nguyên tắc chung.

Muốn vẽ tranh bạn phải có kiến thức về hội họa! Bạn muốn làm giàu ư? Vậy

phải đi tìm hiểu về giàu có! Có rất nhiều cách để tích lũy tri thức, kinh nghiệm, kĩ

năng … cho mình, nó phụ thuộc vào tư chất của mỗi người. Tôi không biết bạn làm

thế nào để có những tri thức, kinh nghiệm, kĩ năng … đó, và tôi cũng không biết đó


122

có phải là cách sai hay không (bởi đúng sai chỉ biết khi kết quả xảy ra), tôi chỉ nói

kinh nghiệm của riêng mình cho bạn tham khảo. Tôi không cho rằng kinh nghiệm

này là đúng với bất cứ ai, và càng không phải là kinh nghiệm hay nhất, nhưng có

thể sẽ giúp ích cho ai đó nếu cũng đam mê làm giàu như tôi.

Trước ngưỡng cửa đại học, tôi đã mất rất nhiều đêm để suy nghĩ xem mình

nên thi vào trường nào. Tôi đam mê kinh tế, đó là một điều không thể phủ nhận.

Mỗi tế bào cơ thể tôi dường như đều có phân tử “khát khao giàu có” bên trong. Thế

nhưng, tôi lại quyết định thi vào một trường kĩ thuật. Việc thi vào một trường mà

mình không có năng khiếu và thích, đã khiến tôi gặp rất nhiều khó khăn trong vấn

đề học tập. Thời gian cứ thế trôi qua, cuộc đời tôi cứ thế tiến lên, và cho đến bây

giờ tôi mới biết quyết định ngày hôm đó là chính xác. Sự chính xác đó có rất nhiều

nguyên nhân. Song tôi xin kể ra vài nguyên nhân chính. Thứ nhất, với nền giáo dục

nặng về lí thuyết của nước ta thì một sinh viên kinh tế tốt nghiệp ra trường trong

đầu óc chỉ toàn là lí thuyết, mà lí thuyết thì tôi có thể tự học được. Thứ hai, nếu

nhìn ở tầm vĩ mô thì người có trình độ quản lí rất cần, song để đi vào chi tiết thì kĩ

năng lao động cần thiết hơn. Sản nghiệp của chúng ta sẽ không thể phát triển lớn

nếu chúng ta thiếu tầm nhìn, song nếu để đứng vững và tồn tại thì trình độ kĩ thuật,

tay nghề (kĩ năng lao động) quan trọng không kém. Một ví dụ cụ thể là khi bạn đi

làm hòn non bộ. Những phác thảo dự án bạn đã viết thành sách, song khi bắt tay

vào làm hòn non bộ thì bạn lại tạo ra một hòn non bộ rất thô thiển. Tôi muốn một

hòn non bộ hình cái ốc đảo, hình thiếu nữ …, và hàng ngàn người đều làm ra hòn

non bộ hình ốc đảo, thiếu nữ …, nhưng tại sao chỉ có hòn non bộ của anh A bán

được? Bởi nó mang tính nghệ thuật, bởi nó tinh tế … Sự tinh tế đó (hay nói cách

khác là kĩ thuật chế tác, kĩ năng lao động) không ai giống ai. Chính sự khác biệt này

làm nên thành công hay thất bại của bạn. Từ nhỏ tôi đã biết muốn làm giàu là phải

chuyên nghiệp, phải có kĩ thuật hơn người. Thứ ba, là người đam mê kinh tế song

có đầu óc kĩ thuật tôi luôn nhìn sự vật, hiện tượng ở cả hai khía cạnh. Chính điều

này đã đem lại cho tôi nhiều cơ hội. Thứ tư, đầu óc của một người có trình độ kĩ

thuật thường thực tế hơn. Đó là điều vô cùng quan trọng khi bạn quyết định làm

một việc gì. Thứ năm, với một tấm bằng kĩ thuật tôi đã dễ dàng xin việc, tiếp cận

nhiều công ty, thậm chí ra nước ngoài để học hỏi nhiều tri thức mới, do đó cơ hội

làm giàu đến với tôi cũng nhiều hơn.

Ngay từ nhỏ tôi đã mê đọc sách, tất nhiên không phải sách nào tôi cũng mê.

Tôi mê đọc nhất là sách về các môn khoa học chung (như triết học, tâm lí học, logic

học, lí luận học …), sau đó là sách về kinh tế, tiếp đến là sách về kĩ thuật, rồi sức

khỏe, văn hóa … Người ta hay nói học từ sách chỉ là học được cái “tao phách” của

sách mà thôi, để biến những cái “tao phách” này thành cái của mình tôi đã tập viết

sách, và áp dụng vào thực tế rất là nhiều. Với hàng ngàn cuốn sách tôi đọc được đã

cho tôi một kiến thức khổng lồ về thế giới xung quanh, với sự khát khao thành đạt

đã thôi thúc đầu óc tôi không ngừng sáng tạo. Đối với ai đó có thể nghĩ ra một sáng

kiến, một ý tưởng … là khó khăn, song tôi sẽ không sống được nếu một ngày không

nghĩ ra cái gì mới. Giữa muôn trùng khó khăn, giữa muôn vàn nguy hiểm, thì ai sẽ

giúp bạn thoát ra khỏi tai họa đó? Không thể phủ nhận trí sáng tạo rất quan trọng

đối với mỗi chúng ta!


123

Tôi lần lượt thay đổi và làm rất nhiều nghề, đi rất nhiều nơi để có cái nhìn

bao quát, sâu sắc hơn trước khi xác định cho mình một hướng đi chuẩn xác. Ngày

xưa có vài lần tôi đi xem bói, người ta nói rằng tôi thích hợp với nghề này nghề nọ,

nhưng ngày hôm nay tôi thật sự biết mình có thế mạnh trong lĩnh vực nào. Tôi hiểu

mình đến nỗi khi quyết định làm một việc gì đó tôi có thể đoán chắc mình thành

công bao nhiêu phần trăm. Sự hiểu biết về bản thân là vô cùng quan trọng giúp bạn

giành chiến thắng trên đường đời. Từ sự nhận thức ra điều này là cần thiết, có lần

tôi từng mơ ước sẽ thành lập một trường chuyên phát hiện và đào tạo kĩ năng cho

con người. Nhiều bạn trẻ bây giờ không biết mình muốn gì. Từ sự không biết hay

biết mơ hồ đó bạn sẽ thiếu tự tin. Mà bạn biết không, niềm tin nơi bản thân giống

như một chất xúc tác không thể thiếu giúp tinh thần bạn ngày càng mạnh mẽ.

Tôi sẽ vẽ cái gì? Chà! Câu hỏi này khó nhe! Tôi có đi xem tranh vài lần, tôi

thấy một bức tranh để mọi người khen đẹp ngoài tài năng của người họa sĩ, điều rất

quan trọng là bố cục bức tranh. Nghĩa là bức tranh đó vẽ gì, có ý nghĩa như thế nào?

Nếu không xác định được chủ đề vẽ hay bạn sẽ không thể vẽ nên một bức tranh đẹp.

Có nhiều bạn lại xác định vẽ biển, vẽ chim … Vẽ biển như thế nào? Vẽ mấy con

chim? … Phải có một dàn ý cụ thể trong đầu thì hành động mới không lạc lối. Đây

là nhiệm vụ của nhà hoạch định chiến lược, dự án, kế hoạch … Hồi đi học đại học,

nhiều bạn coi thường các môn học như kinh tế vĩ mô, kinh tế quốc tế, triết học …

Thậm chí có bạn chẳng hiểu những môn đó học để làm gì. Mà thầy cô bây giờ đâu

phải ai cũng có tâm và có tầm để giải thích cho sinh viên hiểu. Chính vì vậy, nhiều

bạn chỉ học thi cho qua. Tôi lăn lộn thương trường nhiều, chứng kiến rất nhiều thất

bại chỉ vì thiếu những nền tảng suy nghĩ rất cơ bản, thiếu tầm nhìn trong việc hoạch

định cho mình một con đường đúng. Nhiều bạn lập trang web quăng truyện, thơ của

người ta lên cứ tưởng làm như vậy là hay ho, đến khi trang web phát triển thì lại bị

tác giả kiện tiền bản quyền. Nhiều người mở quán không xem xét chỗ đậu xe cho

khách, đến khi có chính sách của nhà nước về chấn chỉnh lòng lề đường thì gặp

cảnh ế ẩm thấy thương tâm. Nhiều nhà chăn nuôi thì vật vã vì dịch bệnh, xuất khẩu

thì gặp cảnh kiện phá giá … Nhà hoạch định thì không thiếu, xong người giỏi thì

thật hiếm hoi. Tôi nghĩ rằng phải có một tập thể mới có thể làm được điều này. Có

lẽ nào trong tương lai tôi sẽ thành lập một trung tâm tập hợp những người chuyên

hoạch định như vậy?

Tôi thấy con người làm giàu bằng đủ loại nghề. Có người nuôi bò rồi nhân ra

hàng trăm con, có người lượm rác rồi thành lập một nơi thu gom rác, lại có người

làm giàu bằng buôn bán trao tay … Còn bạn? Bạn sẽ làm gì? Sẽ vẽ cái gì?

Trong tay bạn chỉ có một cây viết chì, và một cuốn tập, bạn sẽ vẽ cái gì đây?

Chúng ta làm giàu để giàu có, không ai làm giàu để ngập vào cảnh nợ nần. Chính vì

vậy, rất cần thiết bạn phải phác thảo ra một bức tranh giàu có hợp với hoàn cảnh và

bản thân mình. Bạn hỏi tôi nếu vẽ bức tranh bằng viết chì, bằng giấy tập thì ai sẽ

mua hả? Khoan hãy nói đến điều đó, bởi giá trị của sự vật đôi khi do chúng ta tưởng

tượng ra. Bạn không tin sao? Tôi xin kể cho bạn nghe vài câu chuyện rất thật như

thế này về kinh doanh:

Ở Trung Quốc có một viện bảo tàng cho người xem mướn quần áo của vua

chúa để chụp hình làm kỉ niệm. Một bộ quần áo mặc chỉ vài phút chụp hình mà phải


124

chi ra rất nhiều tiền. Khi chứng kiến cảnh ấy tôi tự hỏi hàng hóa mà họ bán ở đây là

gì vậy? Và câu trả lời là “cảm giác”. Giá trị thật của một li cà phê đôi khi chỉ vài

ngàn, nhưng “cảm giác” mà nó đem lại có giá trị lớn hơn nhiều lần. Chúng ta phải

tạo ra được một hàng hóa phục vụ được cái “cảm giác” của khách hàng, chỉ có như

vậy bạn mới nhanh chóng giàu có. Với cây viết chì và mảnh giấy tập, bạn phải vẽ gì,

vẽ như thế nào, vẽ ở đâu … để đem lại cái “cảm giác” đó? Nói đến đây chắc bạn

phải cầu cứu khả năng sáng tạo của mình. Tôi thấy có người viết thư pháp trên tờ

giấy bán vài ngàn có kẻ chê mắc, tôi thấy có người viết thư pháp lên vỏ trứng bán

vài ngàn có người tò mò xem, tôi thấy có người viết thư pháp lên vỏ trái dưa nhiều

người hiếu kì bu lại … Có ai viết thư pháp trên bóng đèn, dưới hồ cá … không

nhỉ?! Bạn phải trả lời được câu hỏi bạn sẽ vẽ cái gì, vẽ như thế nào, vẽ ở đâu …?

Có một chuyện lạ lùng như thế này ở Nhật: Một công ty hoa quả tại Nhật

Bản đã sử dụng các bản nhạc không lời của Mozart trong quá trình rấm chuối,

khẳng định phương pháp này khiến những quả chuối trở nên ngọt hơn.

Mặc dù lập luận cho rằng nghe nhạc của Mozart có thể giúp tăng IQ của

người nghe đã được khẳng định là không đúng nhưng ảnh hưởng của nhạc Mozart

lên những quả chuối vẫn còn gây tranh cãi.

Hồi tháng 7, Toyoka Chuo Seika, một công ty hoa quả tại tỉnh Hyogo, đã bắt

đầu bày bán tại các siêu thị một sản phẩm mới có tên gọi “Chuối Mozart”. “Chuối

Mozart” ban đầu là những quả chuối xanh thông thường được nhập khẩu từ

Philippines. Sau khi tới Nhật, công ty Toyoka Chuo Seika đưa chuối vào phòng rấm,

nơi những chiếc loa phát ra âm thanh của các bản nhạc như “String Quartet 17” và

“Piano Concerto 5 in D major”, cùng các tác phẩm khác, liên tục khoảng một tuần

trong quá trình chuối chín. Qui trình này nghe có vẻ lạ lẫm, nhưng đó không phải là

những quả chuối đầu tiên tại Nhật Bản “được nghe” các bản nhạc của nhà soạn nhạc

nổi tiếng người Áo thế kỉ 18. Một công ty hoa quả tại tỉnh Miyazaki đã bắt đầu

phương pháp đó cách đây 3 năm. Trên thực tế, trong vài thập niên qua, một loạt các

loại thực phẩm và đồ uống ở Nhật đã được … nghe nhạc. Phải kể đến trong số đó là

nước tương ở Kyoto, mì udon ở Tokyo, nước tương miso tại tỉnh Yamagata, nấm

hương ở tỉnh Ishikawa, “Bánh mì Beethoven” ở Nagoya, tỉnh Aichi. Câu hỏi đặt ra

là: Liệu các nhà sản xuất có thực sự nghiêm túc về những ích lợi của âm nhạc cổ

điển đối với thực phẩm và đồ uống? Một đại diện từ công ty hoa quả Hyogo, Isama

Okuda, cho hay đó không phải là chuyện đùa và họ tin rằng nhạc Mozart giúp chuối

trở nên ngọt hơn. “Chúng tôi cho rằng đó là một sự đầu tư tốt, giúp chúng tôi trở

nên khác biệt so với các công ty khác”, Okuda nói. “Chuối Mozart” được bán tại

Toyoka với giá 300 yên một nải. So với chuối chín bình thường năm ngoái, giá bán

này cao hơn. Công ty Hyogo đang lên kế hoạch đưa “chuối Mozart” tới các chuỗi

siêu thị lớn trong tương lai.

Một công ty khác cũng sử dụng âm nhạc để gia tăng chất lượng là Ohara

Shuzo, một hãng rượu sake ở tỉnh Fukushima. Giám đốc quản lí, bà Fumiko Ohara,

cho biết công ty đã bắt đầu phương pháp này cách đây 20 năm, khi vị Chủ tịch

Kosuke Ohara tình cờ đọc một cuốn sách nói về âm nhạc và rượu. Họ đã thử

nghiệm với nhạc jazz, nhạc không lời của Mozart, Bach, và Beethoven cùng các

nhà soạn nhạc khác. “Chúng tôi phát hiện ra rằng các tác phẩm của Mozart là tốt


125

nhất cho rượu sake và đó là lí do chúng tôi chỉ sử dụng âm nhạc của ông”, bà Ohara

nói. Trong khoảng từ 24 – 30 ngày, khi ở giai đoạn 2 của quá trình làm rượu, các

bản nhạc của Mozart như “Symphony 41″ và “Piano Concerto 20″ sẽ được mở một

tiếng vào buổi sáng và một tiếng vào buổi chiều khi rượu sake lên men. “Phương

pháp này giúp rượu sake thơm và ngon hơn”, bà Ohara cho biết. Rượu sake của

công ty Ohara Shuzo có giá từ 1.000 – 5.000 yên. Từ khi cho ra đời loại rượu

Mozart lần đầu tiên năm 1989, công ty đã tiêu thụ khá tốt, kể cả bán tại địa phương

và đặt hàng qua thư từ.

Cho tới nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh rằng âm nhạc

của Mozart có ảnh hưởng tới thực phẩm và các loại đồ uống. Nhưng một giải thích

đã tập trung vào các giả thuyết về “âm thanh 1/f” hay “âm thanh hồng”, một âm

thanh nổi được cho là có tác dụng tích cực đối với con người. Các bản nhạc của

Mozart nhiều những âm thanh như thế, và đó là lí do tại sao liệu pháp âm nhạc

thường có khuynh hướng sử dụng nhạc của ông. Tuy nhiên, ai có thể chứng minh

được rằng âm nhạc có lợi cho con người cũng có lợi cho thực thẩm, đồ uống và cây

cối? Nhà thực vật học nghiệp dư Dorothy Retallack đã trả lời một phần câu hỏi trên

trong cuốn sách của bà viết năm 1973: “Âm nhạc và cây cối”. Sau khi cho cây nghe

các loại nhạc khác nhau 3 tiếng mỗi ngày, bà phát hiện ra rằng cây cối “thích” nhạc

cổ điển êm dịu, vốn làm chúng trở nên khỏe mạnh. Trong khi đó, nhạc rock và

country lại có ảnh hưởng tiêu cực hoặc là không ảnh hưởng gì.

Nhiều nhà khoa học thực phẩm đã từ chối trả lời phỏng vấn vì chưa có nhiều

nghiên cứu về đề tài này. Nhưng điều này không gây ảnh hưởng tới Hiroko Harada,

quản lí của công ty Harada Tomato chuyên về cà chua tại tỉnh Tokushima. Cà chua

được nghe nhạc Mozart, tên gọi Star Drops, đã cung cấp tất cả các bằng chứng mà

bà cần. Bà Harada bắt đầu nghĩ đến ý tưởng sử dụng nhạc Mozart 15 năm trước sau

khi biết thông tin rằng bò sản sinh sữa tốt hơn sau khi nghe nhạc Mozart. (Một nông

dân ở Tây Ban Nha khẳng định những con bò nghe nhạc Mozart sản sinh nhiều hơn

từ 1 – 6 lít sữa so với những con bò khác. Một nông trại ở Aichi tên gọi Dairy

Paradise cũng sử dụng phương pháp này để thúc đẩy sản lượng sữa). Tại nông

trường của bà Harada, những chiếc loa được lắp đặt tại toàn bộ 9 nhà kính trồng cà

chua. Loa sẽ phát ra những bản nhạc êm dịu của Mozart khoảng 10 tiếng mỗi ngày,

từ tháng 10 năm trước tới tận tháng 5 năm sau. “Điều quan trọng nhất là âm nhạc

tạo ra môi trường thư giãn và thoải mái để chúng tôi làm việc trong các nhà kính và

âm nhạc cũng có ảnh hưởng tốt đối với những quả cà chua”. Bà Harada cho hay cà

chua Star Drops ngon và ngọt hơn. Còn theo viện nghiên cứu Tokushima Kogyou

Shikenjyo, cà chua Mozart có hàm lượng sắt và vitamin C nhiều gấp 3 lần cà chua

thông thường. Hiện mỗi túi cà chua Star Drops 350 gram có giá 750 yên.

Bạn có tin không? Bạn tin cũng được, không tin cũng được, nhưng bạn phải

thừa nhận con người không hẳn sống vì những thứ hiện hữu, mà đôi khi những thứ

vô hình làm họ chết mê chết mệt. Kinh doanh là tìm ra hướng đi riêng trong hoàn

cảnh của mình chứ không phải những thứ mình không bao giờ với tới được.

Bạn nuôi cá kiểng, bán từng con từng con ư? Vậy thì chỉ là bán cá đơn thuần

mà ăn thôi! Giá như có một cái ao xung quanh cái nhà sàn nho nhỏ bằng thủy tinh


126

đủ màu sắc, và bạn thả con cá vàng vào đó nhỉ? Tôi nghĩ giá trị con cá ấy sẽ tăng

lên gấp trăm lần hiện tại!

Đúng như bạn nói là muốn bán gì cũng phải xem khách hàng có nhu cầu hay

không! Tôi cũng học như bạn, đọc bao nhiêu sách cũng thấy nói câu này, đọc riết

rồi tôi đâm ra hoang mang. Nhu cầu là gì, và làm sao biết được bạn có nhu cầu về

con cá vàng bơi trong cái ao của nhà sàn bằng thủy tinh đủ màu sắc hay không?

Sách vở mãi mãi là sách vở, muốn biết đúng hay sai bạn hãy làm thử nghiệm!

Người ta hay nói “Thất bại là mẹ thành công!”. Câu này chỉ đúng khi sau

thất bại bạn rút ra một điều gì đó để tiến vững chắc hơn trong tương lai. Một lời

khuyên tốt nhất trong trường hợp này là: “Tiến từng bước vững chắc!”. Bạn nghĩ là

mai mua vải vụn may gối bán hả? Đừng ngần ngại hãy làm thử từng chút một, làm

thật cẩn thận, làm tốt nhất, luôn suy nghĩ sáng tạo … để tiếp cận thị trường. Thất bại

ư? Trước tiên khoan trách mình, mà hãy xem xét lại hướng đi, sản phẩm, cách hành

động … của mình đúng chưa? Người ta mua tức là người ta có nhu cầu, bạn không

bán được tức là bạn làm dở hơn người khác. Trong một tình huống nào đó hãy xem

xét luôn chi phí phải đầu tư để làm tốt hơn đối thủ. Người giỏi trên thương trường là

người vừa bao quát, vừa chuyên sâu!

Như vậy, để vẽ được bức tranh giàu có, chúng ta phải:

+ Có kiến thức về hội họa.

+ Bố cục, dàn ý bức tranh. Hay nói cách khác là lập dự án, kế hoạch, hoạch

định sách lược kinh doanh … cụ thể.

+ Bức tranh vẽ trong hoàn cảnh nào? Qui mô làm giàu phải phù hợp với

hoàn cảnh làm giàu!

+ Cảm hứng để vẽ bức tranh có đủ lớn để vượt qua những gian khó, cay đắng,

thất bại nhất thời? Luôn giữ tâm thật tốt, tạo động lực mạnh mẽ, đúng hướng để

quyết tâm cao độ, trường tồn.

+ Xác định người vẽ. Để xem xét, hoàn thiện người ấy (hoàn thiện cả kĩ năng

lao động và tư duy). Nếu cần nhiều người vẽ thì phải chuẩn bị nguồn nhân lực lớn.

+ Dụng cụ vẽ gồm những gì? Chuẩn bị như thế nào?

+ Phương pháp vẽ.

+ Vẽ cho ai xem? Tiếp cận người xem ra sao?

Để kết thúc bài viết, tôi xin kể cho các bạn nghe một câu chuyện nữa. Có

một gia đình nông dân trồng cải để bán. Họ chỉ nghĩ đơn giản rằng trồng cải để có

thêm thu nhập nuôi mấy con ăn học. Chẳng may năm ấy cải không bán được, cả

luống cải nở hoa vàng rực. Các thiếu nữ thấy hoa cải đẹp nên lũ lượt rủ nhau về

chụp ảnh. Ban đầu họ còn để cho chụp không, về sau thấy nhiều người có nhu cầu

quá họ nảy ra ý định thu tiền. Gửi xe thì 10.000 VND/xe, vào chụp thì 10.000

VND/người. Nhờ cải không bán được mà nay gia đình họ trở nên dư dả.

Trong quá trình bạn vẽ bức tranh giàu có, có thể tầm nhìn bạn còn hạn hẹp,

kĩ năng bạn chưa đủ, nhưng điều đó không quan trọng, quan trọng là trái tim của

bạn có giàu nhiệt huyết hay không. Nhiều người đi tìm giấc mơ giàu có nơi xứ

người, nhiều kẻ lại bỏ quê lên tận thành phố lập nghiệp, mà không biết rằng có thể

giàu có đang ở rất gần.Tay trắng không đáng sợ, điều đáng sợ là không dám nghĩ

dám làm, và khi làm thì lại làm bằng trái tim nguội lạnh!


127

PHÂN BỔ SỨC LỰC

Trên thế giới này có biết bao nhiêu người nghèo, mỗi ngày trôi qua có rất

nhiều người âm thầm nung nấu trong mình một ý chí làm giàu. Bạn có phải là một

người trong số đó? Có thể bạn rất thông minh, bạn đang nắm giữ trong tay một số

điều kiện nhất định để làm giàu, bạn đang giẫm chân trên con đường giàu có …,

nhưng bạn sẽ chẳng bao giờ tới đích nếu bạn quên bài học ngày hôm nay: Phân bổ

sức lực để thành công!

Trong nhiều bài viết tôi có đề cập đến việc phương pháp, qui mô làm giàu

phải phù hợp với hoàn cảnh. Trong sách lược làm giàu mà bạn hoạch định cho mình,

bạn phải luôn biết cách phân bổ sức lực để đi đến cuối con đường. Trên thế gian này

không thiếu kẻ thất bại vì không hiểu rõ điều này, tôi xin kể cho bạn nghe vài ví dụ:

+ Hàng năm Việt Nam đưa hàng ngàn người đi xuất khẩu lao động. Nhiều

lúc tôi tự hỏi trong số đó có mấy kẻ khi trở về nước thì giàu có? Môi trường làm

việc ở nước ngoài vô cùng khắc nghiệt, bên cạnh đó bạn còn phải đối phó với biết

bao nhiêu khó khăn từ bản thân lẫn ngoài xã hội. Nhiều bạn trẻ xa quê hương thiếu

thốn tình cảm quá chịu không nổi dẫn đến sa chân vào những mối tình chóng vánh,

dính vào rượu chè, cờ bạc, game online … Đến khi chưa đi đến cuối con đường thì

đã ngã bệnh, tiền mất tật mang, đạo đức tha hóa, thể chất suy nhược … Chỉ có

những người biết nhìn xa trông rộng, biết phân bổ sức lực để chạy hết quãng đường

tha phương nơi đất khách mới mong tồn tại và thành công. Họ đã không ngừng rèn

luyện sức khỏe, ý chí, trí tuệ, phẩm chất … để vươn lên. Giàu có không đến một

cách dễ dàng với những ai coi đồng tiền là thứ có thể cướp được của thiên hạ!

+ Nhiều bạn trẻ hai bàn tay trắng rất muốn lao vào làm giàu mà không hiểu

vị thế, năng lực, phẩm chất … của mình. Tại sao Việt Nam phải trường kì kháng

chiến mới thắng được giặc ngoại xâm? Khi chúng ta còn yếu đủ bề thì việc xác định

một con đường dài là rất cần thiết. Nhiều bạn trẻ không hiểu được điều này đã hấp

tấp vay mượn tiền đổ vào những việc mà mình chưa từng kinh qua. Bạn nên nhớ cái

cây muốn lớn cũng phải lớn từ từ, con người muốn giỏi cũng phải học từng chút,

không có bất cứ điều gì mà bạn làm lần đầu lại thành công ngay, chính vì vậy, dù

bạn có đổ tiền vào nhiều bao nhiêu cũng không thể thành công như ý muốn. Chúng

ta cần học câu “Tiến từng bước vững chắc!” trong kinh doanh. Nhìn cả con đường,

chuẩn bị đầy đủ, phân bổ sức lực và làm tốt nhất từng việc cỏn con. Việc lớn thành

công từ việc nhỏ, lâu đài tráng lệ bắt đầu từ viên gạch đầu tiên. Đừng làm theo kiểu

xây lâu đài trên cát. Hãy cần mẫn như con kiến, mỗi ngày tha một miếng mồi và

làm kiên trì như vậy trong một thời gian đủ dài. Có bạn trẻ được tôi hướng dẫn làm

giàu khi hai bàn tay trắng, làm một thời gian gặp khó khăn về tiền sinh hoạt nên

muốn bỏ cuộc. Tại sao bạn lại không hình dung ra điều này chứ? Khi lực của bạn

quá nhỏ thì việc bạn buông phao rất dễ bị chết đuối. Có người sau khi thất bại đã trở

lại kiếp làm thuê tìm cơ hội khác để khẳng định mình, nhưng có kẻ không thể nào

ngóc đầu lên được nữa. Trong trường hợp lực chưa đủ thì lời khuyên tốt nhất cho

bạn là vẫn duy trì công việc hiện tại, sau đó hoàn thiện kế hoạch kinh doanh riêng,

làm từng chút một, khi cảm thấy có thể tự lực tự cường thì mạnh mẽ khẳng định


128

mình. Ông bà ta có nói: “Nhất nghệ tinh nhất thân vinh!”. Bạn hiểu thế nào về câu

nói này? Giả sử bạn là người chưa bao giờ kinh doanh cây kiểng thế nhưng ngày tết

bạn có ý định bán nó, vậy một lời khuyên khôn ngoan nhất dành cho bạn là phải

biết làm cho công việc của mình trở nên “tinh”. “Tinh” ở đây tức là sắc sảo hơn

người. Không cần trồng hàng ngàn cây lan, mua hàng trăm cây đào …, mà hãy

dừng ở một số lượng đủ để mình có thể làm tốt nhất. Không làm ồ ạt! Khi tung ra

thị trường nhiều sản phẩm giống như bạn đang cắm câu, bạn cắm rất nhiều cần

nhưng liệu cá có cắn hết các cần không? Số lượng và chất lượng là hai phạm trù

luôn đối lập nhau, khi mở rộng thị trường cần cân nhắc đến khả năng. Làm ồ ạt khi

không kiểm soát được chất lượng đầu ra là kiểu kinh doanh của kẻ khờ khạo, vô đạo

đức, tất yếu sẽ lãnh nhận những hậu quả rất nặng nề!

Liệu có một con đường nào cho người muốn làm giàu nhanh chóng hay

không? Câu trả lời là có! Trong các môn võ có một môn chủ về lấy nhu thắng

cương, khi địch thủ đánh tới thì lấy chính sức của địch thủ để đánh lại họ. Trong

binh pháp Tôn Tử có một kế gọi là “Mượn gió bẻ măng”. Kế sách này ghi rõ là khi

áp dụng phải biết khai thác điểm yếu của đối tượng, để từ đó lấy chính sức của đối

tượng làm lợi cho ta. Cả hai cách thức trên đều phải dùng đến sức lực của người

khác! Bạn chỉ có thể làm giàu thật nhanh khi bạn giỏi giao tiếp, để huy động một

khối lượng nhân lực lớn, mạnh phục vụ cho kế hoạch kinh doanh của bạn. Nhưng

bạn phải nhớ một điều, khi áp dụng kế sách này bạn phải là người đủ phẩm chất và

tài năng, nếu không sẽ “phản tác dụng”. Ví dụ, bạn biết miếng đất A sau một năm

nữa sẽ lời là B VND, thế nhưng bạn lại chưa đủ tiền. Trong giao tiếp thì uy tín cũng

là một tài sản vô hình có giá trị, bạn có thể thuyết phục ai đó cho bạn mượn giấy tờ

nhà để cầm mua miếng đất A. Tuy nhiên, nếu bạn tính sai thì bạn sẽ trở thành kẻ lừa

đảo và có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự. Điều này có thể bạn không muốn, có

thể bạn luôn cho rằng mình tính đúng, thế nhưng cuộc sống luôn có những bất ngờ.

Chính vì vậy, làm giàu không chỉ giỏi là được, mà phải có nhiều phẩm chất khác.

Trong quá trình đi làm giàu, có người muốn đánh nhanh rút gọn, có kẻ lại

chọn kế sách lâu dài, làm ăn uy tín. Đây là sự khác biệt trong tính cách, phẩm chất,

trí tuệ giữa người này và người khác. Tôi nhớ có lần tôi đọc một cuốn sách nào đó

nói rằng “tiền luôn chảy lên chỗ cao”. Khi bạn quăng xuống ao một nắm cơm thì cá

cũng bu lại đông hơn là quăng từng hột. Tuy nhiên, “lớn thuyền lớn sóng”, bỏ ra

nhiều tiền đầu tư thì thất thoát cũng nhiều, thua lỗ bao giờ cũng sẽ thê thảm hơn.

Vậy đâu là câu trả lời cho bạn? Vấn đề này thật khó bởi để xem xét một quyết định

tôi phải phân tích rất nhiều khía cạnh, và gắn nó trong một hoàn cảnh cụ thể nào đó.

Đầu tư 100 cây lan bán tết hay 1.000 cây đây? Trong tình huống bạn không biết nên

đầu tư bao nhiêu thì tốt nhất nên đầu tư trong khả năng của mình. Tôi luôn nghĩ

rằng làm giàu là một công việc, là lối sống chứ không phải canh bạc. Đã là công

việc thì chúng ta phải chấp nhận nó cho dù công việc đó thất bại, còn nếu là canh

bạc thì bạn sẽ rất cay đắng khi mình thua. Theo định luật bảo toàn năng lượng thì:

“Năng lượng không tự sinh ra cũng không tự mất đi, nó chỉ chuyển hóa từ dạng này

sang dạng khác …”, cho nên những thất bại ngày hôm nay sẽ làm bước đệm cho

thành công ngày mai, tuy nhiên, đừng có thất bại nhiều quá, nếu không thì không

còn sức để “chuyển hóa” đâu!


129

LUẬN ĐÀM VỀ GIÀU CÓ

Hôm qua có bạn bảo tôi làm giàu sao mà khó quá, tôi cười và đáp lại rằng thì

khó mới là làm giàu còn dễ chỉ là làm để tồn tại mà thôi!

Nhiều kẻ muốn làm giàu nhưng lại có đầu óc rất nông cạn, họ nghĩ có thể dễ

dàng cướp được tiền trên tay kẻ khác mà không phải trả giá. Lối nghĩ thiển cận đó

đã đẩy biết bao nhiêu số phận vào con đường lao lí, bất hạnh. Làm giàu không chỉ

cho thể xác hưởng thụ mà còn cho tinh thần nữa. Thế nhưng đối với loại người làm

giàu bằng cách giết, bóc lột tàn tệ … kẻ khác thì đầu óc lúc nào cũng lo sợ …

Nhiều kẻ muốn làm giàu nhưng lại nghĩ rằng cứ quăng đồng tiền ra là đồng

tiền đó tự sinh ra đồng tiền khác. Trên đời này thiết nghĩ lắm kẻ ngu nhưng cũng

không thiếu gì kẻ biết nắm bắt cơ hội, nếu bạn biết thì người ta cũng biết, việc dễ

khi đó cũng trở thành khó khăn. Thường những kẻ suy nghĩ như vậy hay rơi vào cái

bẫy của thiên hạ và tán gia bại sản. Thế nhưng thói đời rất cay đắng, khi nói ra sự

thật bạn lại không tin!

Nhiều kẻ muốn làm giàu nhưng lại nghĩ rằng có thế lực mới giàu được. Xưa

nay bất cứ cái ác nào dù khôn khéo đến đâu cuối cùng cũng sẽ bị tiêu diệt. Tại sao

ư? Đơn giản vì bạn xâm phạm lợi ích quá nhiều người. Người giàu và người nghèo

luôn tồn tại song hành, hỗ trợ lẫn nhau, thế nhưng những kẻ làm giàu theo kiểu này

không nhận ra điều đó. Họ chà đạp người khác bằng mọi cách để đạt được mục đích

của mình, cuối cùng thì lãnh nhận hậu quả rất thê thảm …

Nhiều kẻ muốn làm giàu nhưng lại nghĩ rằng phải đánh đổi sắc đẹp, tình yêu,

bản thân, gia đình … mới giàu. Miếng ăn là miếng nhục. Ăn nhiều thì cũng chỉ mập

lên chứ chẳng cảm thấy hạnh phúc hơn bao nhiêu. Sống nhiều mà cuộc sống vô ích

thì có khác gì loài côn trùng, cây cỏ. Ấy vậy mà có rất nhiều người chạy theo nghề

mua bán sắc đẹp, lấy chồng nước ngoài … Ôi! Giàu có là cách sống đối với kẻ khôn

ngoan, nhưng lại là mục đích thấp hèn của những người nhận thức thấp …

Nhiều người muốn làm giàu nhưng lại chẳng hành động hết mình, hết sáng

rồi chiều họ than ngắn thở dài, đổ lỗi cho số phận, cho những thứ trời ơi đất hỡi …

Thiết nghĩ cha mẹ sinh ra ta , cho ta bàn tay khối óc, giàu có không bao giờ phụ

công người có ý chí vươn lên, tin tưởng vào bản thân mình. Điều mà chúng ta cần

biết là chúng ta sẽ làm giàu từ những gì mình có chứ không phải những gì mơ tưởng.

Hãy tỉnh lại đi hỡi những kẻ mê muội!

Nhiều người muốn giàu có nhưng lại đánh giá thấp quá trình chuẩn bị, không

chịu đầu tư một cách nghiêm túc cho công việc này. Họ nghĩ rất đơn giản là muốn

làm gì thì suy suy nghĩ nghĩ rồi bắt tay vào làm liền. Muốn bán phở thì học nấu phở

rồi chạy đi tìm mặt bằng mở tiệm. Trong 1.000 tiệm phở thì mấy kẻ giàu khi suy

nghĩ và làm như vậy? Để giàu bao gồm rất nhiều yếu tố tạo thành, nhưng trước tiên

bạn phải học cách suy nghĩ như mình đã giàu!

Giả sử tôi yêu cầu bạn hãy ra đường xin cho tôi 1.000 VND. Khi đó tôi hỏi

bạn việc này khó hay dễ, bạn trả lời rằng dễ ẹt chứ có khó gì. Vâng, dễ ẹt. Tại sao

bạn lại nói như vậy? Tại vì bạn là người nghèo! Người giàu không bao giờ suy nghĩ

như vậy!


130

Muốn xin được tiền từ người khác (hay nói cách khác là để người khác móc

tiền trong túi ra cho bạn), bạn phải có một lí do. Vậy lí do ấy là gì? Bất cứ sự vật,

hiện tượng nào tồn tại trên đời đều có lí do. Nhiều bạn khi bắt tay vào hoạch định kế

hoạch kinh doanh đã không tìm được lí do để doanh nghiệp mình tồn tại, điều đó

đồng nghĩa với thất bại chắc chắn mà bạn phải đối mặt. Lí do nào khiến người ta

mua sản phẩm của bạn? Và lí do đó có ưu việt hơn những người kinh doanh cùng

ngành nghề với bạn? Nếu câu trả lời là không biết, thì lời khuyên tốt nhất cho bạn là

nên hủy bỏ ý định làm giàu. Lí do càng thực tế, thiết thực, xác đáng, sắc bén, sáng

tạo, vượt trội, mang nhiều lợi ích cho người mua … sẽ giúp bạn có nhiều khả năng

thuyết phục người khác.

Có bạn bảo tôi sẽ giả bộ xe bị xẹp lốp rồi xin người đi đường cho 1.000

VND. Nè bạn! Bạn tưởng mọi người là kẻ khờ khạo sao? Khi bạn nói xe bị xẹp lốp

thì người ta phải thấy xe bạn xẹp lốp thật, nếu không bạn sẽ không nhận được một

xu đâu! Nói tới đây bạn bảo nếu cách này không được thì tôi giả bộ làm kẻ ăn xin.

Chà! Đóng vai một kẻ ăn xin không phải dễ, nếu không tàn tật thì bạn cũng phải

làm sao cho giống, nếu cứ để tướng tá vậy mà xin thì ai mà cho bạn! Xem các

chương trình truyền hình quyên tiền từ thiện bạn không thấy người ta còn phải tổ

chức cả live show ca nhạc, mời cả hoa hậu, những người uy tín … tới sao? Họ phải

giả bộ làm ra vẻ thật long trọng, ghê gớm, cảm động thì … xin tiền người ta mới

cho. Ăn xin không phải dễ đâu à nhe! Nghe tới đây chắc bạn hiểu rằng tôi đang đề

cập đến “phương thức kinh doanh”. Đúng! Sau khi tìm ra lí do thì “phương thức

kinh doanh” là điều vô cùng quan trọng mà bạn cần phải nghĩ đến? Để có một

“phương thức kinh doanh” hoàn hảo bạn có ngồi suy nghĩ mông lung được không?

Bạn phải trả lời kinh doanh cái gì? Muốn trả lời được câu này bạn phải biết mình

đang có gì, cái nào là thế mạnh, thị trường ra làm sao, xu hướng tương lai như thế

nào … rất là nhức đầu. Giả sử bạn xác định kinh doanh mặt hàng A, thì tiếp tục

hàng nghìn câu hỏi khác đổ ập lên đầu bạn: Mua nguyên liệu ở đâu? Lắp ráp dây

chuyền sản xuất như thế nào? Phương pháp sản xuất ra làm sao? Quản lí là làm gì

vậy? Mặt bằng giải quyết khó không? Nhân lực kiếm đâu ra? … Nội chạy đôn chạy

đáo để tìm được nhà cung cấp nguyên liệu chất lượng, rẻ, lâu dài … đã làm bạn bở

cả hơi tai. Bạn nên nhớ thành công lớn góp nhặt từ thành công nhỏ. Quá trình vận

hành một bộ máy kinh doanh giống như vận hành một cỗ máy tinh vi và hiện đại,

chỉ cần một “chi tiết” nào đó không ăn khớp cũng có thể làm cỗ máy tan tành. Khi

đó bạn lại đổ thừa cho nguyên nhân này nguyên nhân khác. Không! Để điều hành

một doanh nghiệp hiệu quả nhà kinh doanh phải xử lí một khối lượng công việc

khổng lồ và biết gắn kết chúng với nhau. Chính vì vậy, nhiều người chỉ thích hợp

với vai trò nào đó mà không làm chủ được do họ không có năng lực giải quyết một

“hàm phức” của bài toán kinh doanh.

Tôi kêu bạn đi xin 1.000 VND, bạn lại xịt xẹp lốp xe, bỏ ra hàng tiếng đồng

hồ, dắt bộ vài trăm mét. Không! Người làm chủ không ai làm như vậy! Họ luôn tìm

cách giảm thiểu chi phí đầu tư thấp nhất nhưng lại thu lợi cao nhất. Nói thì dễ lắm,

nhưng tôi đố bạn nghĩ ra đó! Năng lực sáng tạo không phải trời phú cho bất cứ ai và

ai cũng có khả năng này. Bạn bóp đầu bóp trán nhưng cuối cùng cũng chỉ nghĩ ra

một phương pháp tốn nhiều công sức, thế nhưng khi tôi kêu bạn trả tiền cho phương


131

pháp tôi nghĩ ra thì bạn lại không chịu chi. Chất xám là một tài sản vô hình đôi khi

không thể định giá được, thế nhưng người kém hiểu biết lại cho rằng chỉ cái gì sờ

nắn, nhìn thấy mới có giá trị. Tất nhiên, những kẻ ấy làm sao mà giàu nổi!

Hiện nay dân số Trung Quốc trên một tỉ người, nếu mỗi người cho bạn một

đồng thì bạn nghiễm nhiên trở thành tỉ phú. Thế nhưng cuộc đời đâu có dễ dàng như

vậy, họ cho bạn tiền thì bạn phải đến nhà họ lấy chứ. Thế là bạn tổ chức đi thu tiền.

Nếu thu được một tỉ thì bạn cũng phải bỏ ra ngần ấy tiền (thậm chí hơn) để đến nhà

từng người. Mới nghe qua bạn đã toát cả mồ hôi. Người đầu óc bằng hạt đậu tính

tính toán toán tưởng mình lời hóa ra khi lao vào kinh doanh lại lỗ sặc máu. Thật ra

họ đã bỏ qua nhiều chi phí rủi ro, vô hình … mà không biết. Giả sử với 120 triệu bỏ

vào ngân hàng một tháng bạn thu về tiền lời là 1,2 triệu, nếu đầu tư mua vàng thì

trong một tháng phải lời hơn con số ấy mới gọi là đầu tư hiệu quả. Nhiều kẻ khi

được hỏi làm lương bao nhiêu đều trả lời đúng bằng số lương mình lãnh mà không

biết rằng chi phí mình bỏ ra quá nửa, thậm chí còn hơn. Người tính toán giỏi thật ra

rất hiếm, chính vì vậy mới có người giàu kẻ nghèo!

Lí thuyết làm giàu chẳng ở đâu xa, chẳng qua bạn đã không biết cách và đam

mê thật sự khi lao vào con đường này. Nhiều bạn mở cửa hàng bán một loại hàng

hóa, khi tôi hỏi nếu có sự cố gì xảy ra với hàng hóa đó thì bạn giải quyết làm sao thì

bạn ấy không trả lời được. Nhiều bạn lao vào làm giàu khi trên tay chưa có bản kế

hoạch, chưa một lần đi thăm dò thị trường, gặp các đối tác để giao kèo trước …

Nhiều bạn ngỡ ngàng khi đột nhiên mặt bằng mình đang mướn bị chủ nhà lấy lại,

nhân viên đang làm nghỉ giữa chừng, một ngày đẹp trời mình đột nhiên ốm nặng …

Nhiều bạn nói mình đam mê kinh doanh nhưng những lí thuyết cơ bản về kinh tế

học, triết học, tâm lí học, luật pháp … lại chưa nắm được, thậm chí còn chưa biết

cách thiết kế một tấm danh thiếp, hay trình bày một lá thư cho ra hồn … Cuộc sống

muôn màu, những khó khăn luôn mới mẻ, chính vì vậy phải không ngừng học tập

và rèn luyện. Thay vì trông đợi vào một người thầy có tâm, có tài dìu dắt mình trên

đường đời thì hãy trông đợi vào chính mình. Nếu không có khả năng tự học, tư duy

và hành động độc lập, dám nghĩ dám làm, ý chí hơn người, tự tin vào chính bản

thân mình … thì tốt nhất hãy quên giấc mơ làm giàu đi. Nhưng cuối cùng “cuộc

sống là đấu tranh”, cho dù bạn không lựa chọn cũng là một loại lựa chọn bạn à!


132

PHẨM CHẤT NGƯỜI THÀNH CÔNG

Người thành công có thói quen lúc nào cũng suy nghĩ, nhưng khi phải đối

mặt với một tình huống khó khăn hay cơ hội họ lại ra quyết định cực kì sắc bén và

chớp nhoáng! Nhiều người cứ cho rằng những người thành công là những người ra

quyết định rất lâu, thực tế thì hoàn toàn ngược lại. Họ bao giờ cũng là người khôn

ngoan, với đầu óc thông minh sắc sảo, sẵn sàng chấp nhận mạo hiểm, họ thường ra

những quyết định trong tích tắc nhưng vẫn đảm bảo tính chính xác. Họ không bao

giờ sợ hãi trước những dự án, kế hoạch … chưa có ai thực hiện. Như bạn biết, trong

biển người ai cũng tính toán thì việc ai tính toán sắc bén và ra quyết định nhanh

nhất sẽ là người chiến thắng. Cơ hội không đến hai lần và thời gian không trở lại.

Thành công chỉ đến với ai dám tin vào trực giác của mình! Việc ra quyết định

nhanh nếu sai lầm không hẳn là người ra quyết định sẽ hoàn toàn thất bại. Đối với

người cầu toàn mà nói thì sau khi ra quyết định họ vẫn luôn để tâm đến quyết định

đó. Chẳng may quyết định đó sai lầm do một khiếm khuyết nào đó trong tư duy họ

sẽ lập tức ra một quyết định khác để chấn chỉnh lại. Bên cạnh đó, người cầu toàn

luôn suy nghĩ mọi hướng để hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất, tìm ra nhiều phương án

dự phòng … Chính vì có những phẩm chất này, người thành công luôn là người đầu

tiên phát hiện ra cơ hội và sử dụng chúng để biến thành lợi nhuận. Đặc biệt, những

người thành công luôn có tri thức rất sâu sắc về lĩnh vực mà họ theo đuổi và không

ngừng học hỏi. Ví dụ, một người bình thường khi kêu đóng đinh chỉ biết giơ cái búa

lên đóng xuống, nhưng ở người thành công họ còn biết tại sao đóng, đóng với lực

thế nào, thời gian bao nhiêu là đủ … Nghĩa là không chỉ dừng ở sự hiểu biết thông

thường mà nó đã được nâng lên tầm tinh tế. Phải công nhận một phần thành quả họ

có là do thiên bẩm, nhưng phần lớn là do quá trình sống nghiêm khắc với bản thân,

nỗ lực rèn luyện không ngừng. Hầu hết họ có một năng lực sáng tạo vô biên. Chính

sự sáng tạo làm nên sự khác biệt giữa họ và người khác. Sức sáng tạo quá lớn làm

cho họ vững tin vào bản thân ghê gớm, làm việc mạnh mẽ và độc lập. Do đó khó

khăn luôn là một khái niệm có giới hạn với họ. Tuy nhiên, đường đời đâu phải lúc

nào cũng bằng phẳng. Người thành công là người giàu nghị lực, thích ứng cực

nhanh với mọi biến đổi, có sức chịu đựng vô cùng lớn để không bị sốc trước mọi

thất bại. Con đường đến thành công không chỉ biết đối mặt với những thay đổi bất

ngờ, mà còn phải sẵn sàng loại bỏ mọi vật cản trên chặn đường đó. Để nội lực ngày

càng lớn người thành công luôn cần đức tính lạc quan, tự tin. Mất niềm tin ở người

khác là mất nhiều, nhưng mất niềm tin ở bản thân là mất tất cả. Điều này giúp họ

quả quyết trong những quyết định của mình. Sự nhận thức quá sâu sắc về năng lực

và nguồn lực khiến họ hiếm khi nghi ngờ về khả năng thành công khi đề ra mục tiêu.

Và cuối cùng, mọi người thành công đều biết quí trọng thời gian. Chính vì vậy,

không những họ biết vạch ra mục đích, lên kế hoạch cho những hành động, quản lí

quĩ thời gian ít ỏi, mà còn ráo riết đạt bằng được những gì đề ra. Họ luôn biết kết

hợp cũng như ra nhiều quyết định một lúc để giải quyết vấn đề rắc rối đang xảy ra.

Người thành công không bao giờ chọn sự chờ đợi!


133

TỐ CHẤT TẠO NÊN SỐ PHẬN

Nghèo? Tại sao bạn là người nghèo? Tại sao bạn là người bất hạnh? Tôi tin

rằng mọi thứ đều có nguyên nhân, xét trong những điều kiện nhất định thì những

bất hạnh mà chúng ta trải qua phần lớn do chính chúng ta tạo ra. Tố chất của một

người bao gồm tư tưởng, tính cách, tri thức, kinh nghiệm, đức hạnh … đều có thể

nhanh chóng bộc lộ ra trong giao tiếp, hành động. Chính những kết quả tạo ra từ

cách ứng xử đó tạo nên sự khác biệt trong số phận mỗi người!

Nhiều người trình độ rất cao, ở cương vị lãnh đạo, đại diện cho những tổ

chức, chính phủ để giao tiếp với người khác, vậy mà một lá thư gửi qua mail cũng

viết bằng tiếng Việt không dấu, lộn xộn, cẩu thả, thiếu khoa học. Nhiều bạn trẻ gửi

mail đến hỏi tôi về cách làm giàu, hạnh phúc, thành đạt trong cuộc sống, tôi trả lời

rằng bạn hãy bắt đầu chỉnh sửa bản thân từ những việc nhỏ nhất. Tôi không muốn

kể ra đây vì cuộc sống có quá nhiều điều như vậy, ví dụ một người nhấc điện thoại

lên rồi nói như quát vào điện thoại rằng “Ai đó?”, hay có người không bao giờ đúng

giờ … Tôi dám cam đoan với các bạn rằng: Đó là những người nghèo và bất hạnh!

Nói như thế một số người không đồng tình, song họ không biết rằng cuộc đời chưa

kết thúc. Chúng ta không thể có cuộc sống tốt đẹp nếu chúng ta không nỗ lực vươn

đến cách cư xử hoàn hảo trong từng hành động nhỏ. Mặc dù rất nhiều người cho

rằng mình đã biết gọi điện thoại, nhưng trên thực tế họ chỉ nói những điều cần nói,

còn việc đưa ra nội dung nói chuyện, lên kế hoạch phân bổ thời gian, chọn từ ngữ,

âm điệu, lối diễn đạt … thì hầu như rất ít người biết. Phần lớn thành công là do cách

sống, giao tiếp chứ không phải là bằng cấp, hay điều kiện sẵn có …

Tố chất của người giàu và người nghèo khác biệt nhau là bao nhiêu? Thật ra,

sự khác biệt về trí lực và thể lực giữa người với người không phải là mối quan tâm

lớn. Một người có thể làm được việc này thì người khác cũng có thể làm được, có

điều hiệu quả luôn luôn khác nhau. Sự khác nhau đó thường là do tố chất quyết định.

Tại sao tôi lại giữ lời hứa trong khi bạn thì không? Tại sao tôi lại tin vào bản thân

còn bạn thì nhút nhát? Tại sao tôi thường chuẩn bị rất kĩ về tinh thần, thể chất trước

khi đối mặt với khó khăn còn bạn lại dửng dưng coi thường chúng?

Có lần tôi ghé thăm một kí túc xá sinh viên. Hầu như sinh viên là những

người sống bám gia đình, thế nhưng nhìn vào bồn rửa chén tôi thấy thức ăn thừa đổ

đi rất nhiều. Chiều chiều những quán cà phê đều đông nghịt sinh viên. Tôi tự hỏi có

bao giờ tôi lại ngồi trong những quán cà phê như vậy để buôn chuyện hay làm điều

gì đó vô bổ không? Câu trả lời là không! Mọi người cứ tưởng khi làm ăn những

doanh nhân luôn phải ngồi trên bàn nhậu, cà phê mới bàn việc được, sự thật hoàn

toàn ngược lại, chúng tôi không bao giờ phí thời gian cho những việc này. Khi gặp

nhau chúng tôi chỉ uống trà và tập trung vào công việc, vui chơi chỉ dành cho những

lúc muốn thư giãn, giao lưu. Người nghèo nhìn người giàu bằng con mắt, trình độ

của họ nên những nhận xét luôn sai lạc. Cuối cùng những gì người nghèo làm đều là

học đòi, buồn cười. Khi nhìn những cảnh tượng ấy tôi đều tự an ủi mình rằng: Trên

đời này phải có những kẻ như vậy mới có người giàu! Lời an ủi tuy có phần chua

chát, nhưng hẳn đa phần người nghèo không muốn mình tốt hơn!


134

Người nghèo trong quá trình ứng xử luôn bộc lộ ra sự hạn chế, hoặc vụng về

do hoàn cảnh, từ đó lời nói, hành động của người nghèo thường nhỏ bé, cẩu thả. Để

che giấu khuyết điểm này họ thường thuyết phục bản thân, tính toán cho người khác

tin tưởng, nhưng họ lại không biết rằng tài năng thật sự có được khi hoàn thiện tố

chất cơ thể. Tài năng thật sự là báu vật của mỗi người. Khi đụng chuyện thì tài năng

giống như viên ngọc có thể làm cho chủ nhân của nó tỏa sáng. Nếu ai đã gặp tôi

một lần sẽ cảm nhận được lối sống của tôi vô cùng giản dị, tất cả quần áo của tôi

gom lại không nhét đầy một va li, thế nhưng khi cần giải quyết khó khăn bạn sẽ

thấy tôi là người như thế nào. Không phải nói như vậy là hợm hĩnh khoe mình, mà

tôi chỉ muốn các bạn nhận ra rằng đâu là hình ảnh của người giàu thật sự. Lời nói và

hành động chân chính sẽ làm nên phong cách của riêng bạn, chỉ kẻ ngu dốt mới

đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài! Hình như khi bạn nghèo, dở thì bạn càng cố

phô trương cho người khác biết cái hay, còn khi bạn đã giàu, giỏi thì bạn lại khiêm

tốn để giấu bớt nó đi. Người giàu luôn là người khôn ngoan, chính vì vậy họ biết

rằng cần phải chọn một lối sống không ồn ào để bền lâu. Bạn cứ tưởng những siêu

sao, những minh tinh, người mẫu … là người giàu, thật ra có bao nhiêu của họ đã

mang ra trưng diện hết, còn những người giàu thật sự thì bạn lại chẳng biết họ là ai.

Khi đọc tới đây sẽ có bạn hỏi tôi: Thế nào là tài năng thật sự? Câu hỏi khá hay

khiến tất cả chúng ta phải suy nghĩ. Như tôi đã nói thước đo thành công của mỗi

con người là khả năng tìm ra giải pháp khi gặp khó khăn, điều đó có nghĩa là khái

niệm thành công luôn gắn với một hoàn cảnh cụ thể, không phải giỏi ở đây là giỏi ở

tất cả lĩnh vực, mọi nơi. Khả năng quyền biến để vượt qua mọi nghịch cảnh chính là

tài năng thật sự của một người! Có lần tôi dạy cho một bạn tung ra thị trường một

sản phẩm mới, nhưng khi tung ra thị trường rồi thì người tiêu dùng lại đòi cho thêm

cái này cái kia vào sản phẩm. Đứng trước bài toán hoặc là thêm vào sản phẩm một

vài chi tiết nào đó để giá tăng lên, hoặc là không thêm để doanh thu bị giảm, bạn đó

vô cùng lúng túng liền hỏi tôi cách xử lí. Cuộc sống là như vậy! Thành công chỉ đến

với ai biết vượt qua mọi nghịch cảnh, và tôi đã chỉ cho bạn ấy cách thêm vào sản

phẩm vài chi tiết đó mà giá vẫn không tăng. Bạn hỏi làm sao tôi lại nghĩ ra cách làm

ấy à? Tại vì tố chất sáng tạo trong cơ thể tôi quá lớn, với tôi không có khó khăn nào

có thể ngăn bước tiến của mình trừ khi tôi chết đi! Còn bạn hỏi làm sao tôi có tố

chất sáng tạo ư? Tại vì tôi có phương pháp và kiên trì rèn luyện nó suốt đời. Ngày

xưa khi đọc các truyện cổ tích bạn hay nghe người ta nói đến phép màu, ngày nay

sức sáng tạo của một người chính là phép màu đó! Từ một tờ giấy bạn có thể biến

nó thành trăm nghìn sản phẩm khác nhau, từ tấm thiệp cho đến đồ chơi, đồ công

nghệ cao …, như vậy bạn đang làm cho cuộc sống của mình giàu lên!

Có nhiều người khi gặp khó khăn thì trách móc người khác, có nhiều người

thì cay đắng với bản thân, nghịch cảnh …, riêng tôi, tôi sẽ suy nghĩ tìm ra hướng đi

mới tốt hơn. Nếu khi sau khi đọc xong bài viết này mà bạn không xem xét lại bản

thân, nếu như sau khi xem xét lại bản thân mà không cảm thấy mình cần phải sửa gì,

nếu như cảm thấy mình phải sửa gì mà không biết cụ thể điều đó, khi biết cụ thể

điều đó mà không lên kế hoạch để chỉnh sửa liền, thì bạn là một trong những người

nghèo, bất hạnh điển hình. Cuộc sống ngày càng khó khăn, cách duy nhất để cuộc

sống tốt hơn là hoàn thiện mình!


135

CƠ HỘI TRONG NGHỊCH CẢNH

Hồi nhỏ tôi rất đam mê làm giàu. Tôi thường đến nhà sách đọc ngấu nghiến

và chọn mua những cuốn sách nói về các tấm gương thành đạt. Tôi muốn biết

những con người đó bằng cách nào họ có thể biến những điều kiện khắc nghiệt của

bản thân thành cơ hội. Tôi đọc sách rất nhiều, song thật sự tôi chưa tìm được câu trả

lời cho riêng mình, bởi một phần do hoàn cảnh của những tác giả ấy hoàn toàn khác

tôi. Có người nói muốn giàu phải có phẩm chất của người giàu, tôi đã luyện tập và

sống kỉ luật để có những phẩm chất đó nhưng thật sự tôi cũng không biết mình đang

đi đúng hướng hay không. Có người nói muốn giàu phải nắm bắt được cơ hội,

nhưng cơ hội ở đâu và làm sao tìm thấy nó? … Làm gì, đi bất cứ đâu trong đầu óc

tôi luôn day dứt một câu hỏi “Làm sao để giàu?”. Và thế rồi một ngày kia …

Chúng ta thường hối tiếc khi để tuổi trẻ trôi qua, thời gian cướp mất những

thứ mà mãi mãi chúng ta không bao giờ có thể lấy lại được. Do đó mà mỗi quyết

định của bạn sẽ vô cùng quan trọng trong việc lái con tàu mơ ước đến bến bờ thành

công! Cuộc đời tôi không bình yên, làm cái gì cũng gặp khó khăn gấp nhiều lần

người khác. Chính vì vậy, trường đời đã rèn luyện cho tôi một phẩm chất là phải

biết vượt qua nghịch cảnh cho dù nó có chua chát tới đâu. Bao lần tôi phải đối diện

với khó khăn, với hiểm nguy, và tôi phải quyết định hoặc là quay đầu hoặc là bước

tiếp. Có hai câu chuyện làm thay đổi cuộc đời tôi xin kể cho các bạn nghe:

Câu chuyện thứ nhất về tình yêu: Hồi nhỏ tôi có mơ ước lấy được một người

con gái ngoan hiền, dễ thương. Bước vào năm nhất đại học tôi quen được một bạn

gái. Có thể nói tính tình, nết na, hình dáng nàng giống y như những gì tôi đã hình

dung, ngặt một nỗi nhà nàng lại quá nghèo. Khi đó tôi chỉ là anh sinh viên với hai

bàn tay trắng tôi nghĩ nếu lấy nàng e rằng giấc mơ giàu có tan ra nhưng bong bóng

nước. Sau nhiều đêm cân nhắc tôi quyết định vẫn yêu nàng. Thế rồi ngày tháng dần

trôi, từ khi lấy được nàng làm vợ cuộc đời tôi đã thay đổi hẳn. Tôi giỏi hơn, nghị

lực hơn, mạnh mẽ hơn. Vì trưởng thành trong hoàn cảnh khó khăn, nàng thấu hiểu

nhiều giá trị mà những người con gái sống trong nhung lụa không hiểu được. Nàng

đồng cam cộng khổ, chia sẻ, động viên và chung tình ngay cả khi tôi lâm vào bước

đường cùng. Nhiều người chạy theo đồng tiền lấy những người con gái giàu, nhiều

người chạy theo sắc dục lấy hoa hậu, người mẫu … Họ đâu biết rằng tất cả những gì

những người con gái đó có chỉ là vẻ bề ngoài. Chúng thoáng qua như gió thổi, mây

trôi. Khi trút bỏ “lớp áo” những người con gái ấy phẩm chất, kĩ năng sống … còn

thua cả những người bình thường. Nhưng thói đời thường vậy. Thiên hạ đa phần

đánh giá con người qua dáng vẻ bề ngoài. Khoác lên mình “lớp sơn” hào nhoáng,

một số người được đánh giá cao hơn những gì họ đang có. Nhưng đó chỉ là đánh giá

của những kẻ khờ khạo. Nếu như ngày hôm ấy mà tôi không nhận ra nàng khi nàng

mặc chiếc áo bạc màu, thì ngày hôm nay tôi đã không có một người vợ tuyệt vời

đến như vậy. Sống ngần ấy năm trên đời tôi mới nhận ra hạnh phúc là những gì đơn

sơ, mộc mạc nhưng thâm trầm.

Câu chuyện thứ hai về kinh doanh: Gom hết số tiền có trong tay tôi đổ vào

mua miếng đất nằm cách xa trung tâm thành phố hàng chục km, chưa có điện nước


136

… mặc cho biết bao người lên tiếng ngăn cản. Hồi đó tôi chỉ nghĩ đơn giản như thế

này: Một sự việc muốn xấu đi thì cũng phải có điều kiện xấu xảy ra, trong khi đó tôi

đã loại trừ chúng thì không thể có rủi ro ở đây! Mua miếng đất không được bao lâu

thì giá đất tăng lên vùn vụt. Miếng đất của tôi nằm ở xó xỉnh thì nay nhà nước cho

phóng đường, bắc điện nước cho dân … Lần đầu tiên đầu tư vào kinh doanh tôi

thắng lớn!

Cơ hội mày ở đâu? Đến bây giờ thì tôi đã biết, cơ hội nằm trong khó khăn,

nguy hiểm, nghịch cảnh! Bạn quen nhìn và suy nghĩ như số đông, ai cũng cho rằng

điều đó tốt mới làm thì tự dưng nó không trở thành cơ hội nữa! Khi trước mặt là

bức tường, lò lửa hay vực sâu …, nếu như bạn vượt qua thì đó là sức bật hơn người

của bạn. Hay nói cách khác, cơ hội nằm trong những gì mà người khác cho rằng

không thể vượt qua! Hãy lao vào khó khăn, nguy hiểm … bởi đó là những mỏ vàng

mà người bình thường không thể nào lấy được. Phần thưởng này chỉ dành riêng cho

những người chiến thắng nghịch cảnh. Nguyên tắc thành công này đã được rất

nhiều người tài giỏi vận dụng và thành công! Tuy nhiên, có những khó khăn, nguy

hiểm … dẫn đến đường cùng thì càng lao vào càng chết. Làm sao để nhận diện khó

khăn, nguy hiểm thật sự dường như là một vấn đề khác mà tôi không bàn ở đây.

Bên cạnh đó, không phải ai lao vào lửa cũng trở thành anh hùng, bạn phải biết cách

để lửa không đốt cháy mình. Có lẽ chúng ta sẽ bàn vấn đề này trong một tương lai

không xa.

Tôi viết bài này khi một người học trò xuất sắc của tôi chọn ở lại Nhật Bản

trong trận động đất kinh hoàng vừa qua. Hàng trăm bạn bè, người thân đổ xô chạy

về Việt Nam để chịu cảnh mất việc làm, mất cơ hội học tập … thì anh ta vẫn bình

tâm ở lại. Dù cơn khủng hoảng hạt nhân do động đất chưa dịu 100%, nhưng chắc

chắn cơ hội phía trước của anh ta sáng sủa hơn nhiều người rất nhiều. Tôi động viên

anh ta rằng hãy giữ vững niềm tin, đứng giữa lựa chọn hoặc chấp nhận sống một

cuộc đời như mọi người, hoặc sẽ có tất cả thì ta phải làm khác họ, bởi chỉ có lúc khó

khăn mới giúp ta bứt phá bỏ lại người khác phía sau, bởi chỉ có trước nghịch cảnh

mới biết ai là người giàu trí tuệ, bản lĩnh mà thôi!


137

LÀM SAO QUẢN LÍ TIỀN BẠC?

Tôi nghĩ rằng đây là bài viết mà các bạn rất quan tâm. Bản thân tôi từ nhỏ

cũng đã nghĩ rằng quản lí tiền bạc tốt là một trong những yếu tố giúp mình giàu có,

và từ đó đến nay con đường kiếm tiền của tôi ngày càng thuận lợi vì đã áp dụng triệt

để những phương pháp đã đưa ra. Một số người nghĩ rằng người giàu là người chi

tiêu phung phí, thực tế hoàn toàn ngược lại, chỉ có kẻ nghèo và khờ khạo mới vung

tiền ra mà không suy nghĩ. Đồng tiền chỉ là phương tiện để đạt được mục đích sống.

Khi phải dùng tiền người khôn ngoan luôn hạn chế dùng nó ở mức thấp nhất nhưng

hiệu quả cao nhất, họ coi đó là đầu tư chứ không phải là tiêu dùng. Kiếm tiền đã

khó xài tiền còn khó hơn. Có thể nói việc chi tiêu tiền bạc phản ánh rõ nét trình độ,

đạo đức, tính cách, phẩm chất … của một người. Bạn sẽ chẳng bao giờ giàu được

nếu như bạn không biết cách làm thế nào để quản lí tiền bạc hiệu quả nhất!

Có người nói rằng tôi không phải là tỉ phú Warren Buffett, nên liệu những

lời khuyên của tôi có đúng đắn? Tôi đã từng biết nhiều người rất giỏi kiếm tiền,

nhưng dường như việc chỉ lại người khác là một việc vô cùng khó khăn với họ. Tôi

không tài giỏi gì, những điều tôi viết ra chỉ là đúc kết kinh nghiệm của những người

khôn ngoan nhất trên thế giới này mà thôi. Thấy đúng thì bạn học, thấy không đúng

thì bỏ ngoài tai. Tôi đọc sách, quan sát, làm việc và tiếp thu kinh nghiệm của bao

nhiêu người khác, từ đó viết ra một phương pháp quản lí tiền bạc cho riêng tôi. Đây

có lẽ là một bí kíp bí mật, nhưng tôi nghĩ rằng nó vẫn chưa hoàn hảo và việc vận

dụng nó được hay không mới là điều quyết định nên chia sẻ với bạn.

Để cho vấn đề trở nên đơn giản, tôi chia việc chi tiêu tiền bạc như sau:

1. Mua một cái gì đó cụ thể.

2. Mua một dịch vụ, hoặc cái gì đó vô hình.

3. Đầu tư để tìm kiếm cơ hội trong tương lai.

Trước tiên tôi giả sử chúng ta mua một cái gì đó cụ thể!

Việc đầu tiên mà bạn cần phải biết là bạn bỏ tiền ra để đạt được điều gì?

Vạn vật đều có tính hướng đích, đồng tiền cũng vậy. Phải có một mục đích

cụ thể, đúng đắn thì việc chi tiêu tiền bạc mới đạt hiệu quả cao nhất. Nói đến đây sẽ

có bạn nói có cả ngàn mục đích để chi tiêu tiền bạc làm sao biết nó là đúng hay sai.

Câu hỏi khá hay đó! Mục đích làm nên sự khác biệt giữa chúng ta. Có bạn mua cái

bàn để dùng tiếp khách, có bạn lại đầu tư vào học tập … trong khi số tiền luôn là

một hằng số. Giữa một rừng mục đích ấy bạn phải chọn ra những mục đích đúng

đắn, hiệu quả nhất để đầu tư. Tôi giả sử tôi chỉ có đủ tiền mua một bộ đồ. Tôi phân

vân không biết mua bộ đồ như thế nào khi tôi rất cần đồ đi học, đi chơi, đi làm,

thỉnh thoảng lại đi dự những buổi hội nghị rất quan trọng …Trong triết học có dạy

rằng tính hướng đích của một vật có thể phụ thuộc mục đích sử dụng của con người.

Một bộ đồ tôi có thể mặc trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, để một vật “tích hợp”

được quá nhiều mục đích sử dụng như vậy chúng ta rất cần “bồi bổ” trí sáng tạo của

mình. Tôi nhớ có lần tôi đã chế cái giường khi ngủ thì vẫn ngủ bình thường, khi học

bài thì có thể biến thành bàn, khi đựng đồ thì kéo hộc nhỏ cạnh thành giường ra, khi

muốn dọn dẹp thì bỏ hết mùng mền xuống ngăn tủ dưới gầm giường … Trong giới


138

hạn tiền cho phép bạn phải chọn để đầu tư vào một mục đích mà hiệu quả sử dụng

cao nhất, thời gian sử dụng dài nhất, thời gian sinh lợi nhanh nhất, có nhiều mục

đích sử dụng nhất … Nghe đến đây các bạn thấy nhức đầu. Đúng là nhức đầu thật vì

vậy những người trình độ thấp đâu có khả năng sử dụng đồng tiền hiệu quả. Bạn cứ

tưởng tượng cuộc đời bạn phải quyết định mua biết bao nhiêu lần, nếu chỉ mua một

cái bàn thì nói làm gì, nhưng nếu bạn là đại diện cho một doanh nghiệp, tổ chức hay

chính phủ … thì mỗi quyết định của bạn có ý nghĩa sống còn đối với nhiều người.

Một quyết định như vậy không thể ngồi mà nghĩ vu vơ, chúng ta phải lập bảng tính

phân tích đầy đủ từng hạng mục mới có thể ra quyết định sáng suốt nhất.

Tôi cho một ví dụ cụ thể như thế này để chúng ta cùng đi phân tích ra quyết

định đầu tư: Sắp tới ngày 8/3 trong tay tôi có một triệu VND, tôi quyết định mua

bông về bán dạo ngoài đường. Khi đó trong đầu tôi nảy ra hàng trăm câu hỏi, nào là

mua bông nào để bán lời nhất, mua bông có mua nguyên liệu không, nếu mua thì

mua nguyên liệu nào … Vì quá phức tạp nên tôi giả sử những câu hỏi đó đã được

giải quyết xong! Giả sử tôi mua được 100 bông hồng, bây giờ chỉ còn một câu hỏi

là hình thức bán bông sẽ như thế nào? Chúng ta bắt đầu lập bảng tính như sau:

Phương thức bán hàng Doanh thu đơn vị Doanh thu tổng

A. Làm 100 bó 15.000 VND 1,5 triệu VND

B. Làm 50 bó 25.000 VND 1,25 triệu VND

C. Làm 10 bó, 8 giỏ 15.000 VND, 150.000 VND 1,35 triệu VND

Bài toán kinh doanh ngoài thực tế vô cùng phức tạp, nhưng vì bài viết có hạn

tôi chỉ cung cấp cho bạn phương pháp tư duy chung thôi chứ không viết ra hết.

Trong ví dụ trên tôi chỉ đưa ra ba phương thức bán hàng. Phương thức A là bạn sẽ

làm thành 100 bó bông, mỗi bó một bông, bán với giá 15.000 VND/bó. Như vậy

tổng doanh thu của các bạn là 1,5 triệu VND. Tương tự, ở phương thức bán hàng B,

C, các bạn thu được lần lượt là 1,25 triệu VND và 1,35 triệu VND. Bạn thấy rằng

mặc dù bạn đã xác định được mục đích chi tiền ra nhưng phương thức kinh doanh

nói riêng, hay phương thức chi tiền nói chung ảnh hưởng rất lớn đến doanh thu của

bạn. Không phải có một triệu đầu tư vào mua 100 bông hồng là ai cũng thu lại lợi

nhuận giống nhau. Phương thức kinh doanh là gì và đầu tư theo hạng mục, kế hoạch

như thế nào, đều là những ẩn số quyết định mức độ thành công của bạn. Tôi e rằng

đây là một chủ đề rất dài và phức tạp không thể nói hết trong vài trang giấy nên có

một ngày nào đó tôi sẽ viết một cuốn sách nói về vấn đề này.

Sau khi xác định được mục đích đầu tư, việc thứ hai phải làm là bác bỏ mục

đích đó!

Nghe đến đây nhiều bạn thấy phương pháp suy nghĩ của tôi hơi quái lạ,

nhưng thật sự nó là cần thiết. Khi tôi dắt bạn gái đi mua giày, nàng luôn thích mua

một lúc nhiều đôi. Khi đó tôi thường hỏi nàng rằng đôi này em dùng làm gì, đôi kia

em dùng làm gì … Không phải tôi keo kiệt hay không muốn nàng đẹp lên, mà tôi

chỉ muốn xác định lại rằng việc nàng mua như vậy liệu có đúng đắn chưa. Tôi nhớ

những ngày tháng đầu tiên bước ra kinh doanh, tôi thường mua hàng vượt mức kế


139

hoạch đề ra. Hàng chất đống trong kho trong khi lượng bán ra nhỏ giọt. Đây là một

khuyết điểm khiến cho công cuộc kinh doanh của tôi sa sút. Không phải cứ mua

nhiều là được, thậm chí nếu chưa cần thiết thì đừng có mua dù cho giá cả của nó thế

nào đi chăng nữa, vì khi bạn đầu tư vào mua hàng tức là đồng vốn của bạn không

luân chuyển nữa. Khi đồng vốn đứng yên thì lượng tiền bạn nắm giữ trong tay sẽ bị

teo tóp lại do lạm phát, chi phí cơ hội, rủi ro … Nhiều người chạy theo thiên hạ hay

không biết tính toán mua hàng đống đất đợi hàng chục năm đến khi lên giá thì bán

ra. Đầu tư như vậy thật sự có lời hay không? Người tính toán dở thì trả lời là có,

nhưng nếu tính toán hay bạn sẽ có đáp án khác. Tôi lập bảng tính sau để bạn thấy

được ý nghĩa của thời điểm ra quyết định mua hàng:

Số tiền đầu tư

Chi phí cơ hội

(so với việc gửi tiết

kiệm 1%/tháng)

Rủi ro Số tiền đầu tư sau 5 năm

100 triệu VND 1 triệu VND/tháng 0 VND 160 triệu VND

Theo bảng tính trên thì bỏ ra 100 triệu VND đầu tư vào mua miếng đất cách

đây năm năm. Nếu đổ đồng lãi suất ngân hàng mỗi tháng là 1% và không tính việc

cộng lãi gộp tính lũy tiến, thì sau năm năm số tiền thực tế bỏ ra đầu tư vào miếng

đất là 160 triệu VND. Tại sao lại là 160 triệu VND? Vì nếu không đầu tư vào đất thì

cũng bỏ vào ngân hàng gửi tiết kiệm đúng không? 60 triệu VND chính là chi phí cơ

hội tối thiểu bị mất. Trong trường hợp nếu có một cơ hội kinh doanh nào đó ngon

hơn thì phải mất nhiều hơn nữa, ở đây tôi chỉ tính trường hợp tối thiểu. Rủi ro cho lí

tưởng là bằng 0 VND. Nếu sau 5 năm bán được miếng đất 200 triệu VND thì sao?

Khi đó ta phải tính thêm lạm phát nữa để biết tiền lời thật sự có trong tay là bao

nhiêu. Giả sử số liệu lạm phát nhiều báo chí công bố của Việt Nam tương đương

với chỉ số tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm là đúng, thì để giữ nguyên giá trị sử dụng

số tiền 100 triệu VND sau năm năm phải chi ra khoảng 60 triệu VND để chống lạm

phát. Như vậy nếu bán đất 200 triệu VND thì ta sẽ lỗ là khoảng 20 triệu VND.

Nếu mục đích đầu tư không được xem xét kĩ về thời điểm đầu tư, thời điểm

bán ra, số lượng tiền bỏ ra và những nhân tố tác động làm giảm hiệu quả của nó thì

thường quyết định đầu tư đó là thiếu chính xác! Một số người cứ cho rằng mình là

dân sành sỏi về đầu tư, thực tế nhiều lúc họ bỏ tiền ra không biết để làm gì. Một số

người đầu tư vì sĩ diện, đầu tư vì tự ái, hay một lí do trời ơi đất hỡi nào đó. Có một

câu ngạn ngữ đại loại là cái ngu của kẻ này là cái khôn của kẻ khác. Vì xã hội người

chạy theo trào lưu thì nhiều nên những người như vậy sẽ là những con mồi béo bở

cho những ai biết cách khai thác. Tôi có biết nhiều người mua xe đẹp chỉ để đi chơi

với bạn bè, hay xách cái máy tính xách tay chỉ để lòe thiên hạ … Những người như

vậy suốt đời chỉ là kẻ học đòi. Người giàu thật sự là người đầu tư tài ba!

Có một điều mà tôi cần lưu ý với bạn nữa là qui mô đầu tư. Tuần trước có

bạn gửi thư cho tôi nói rằng bạn ấy mở thêm một cửa hàng bán một loại hàng hóa

khác nữa khi cửa hàng hiện tại hoạt động không hiệu quả. Quan điểm đầu tư của tôi


140

là không đầu tư nếu không hiệu quả, chứ không bao giờ đầu tư mà lại không quản lí

và kì vọng. Làm theo cái kiểu chạy theo số lượng là kiểu đầu tư chẳng ra gì.

Nhiều bạn trẻ mới ra kinh doanh tưởng rằng mình ghê gớm lắm, trình bày ý

tưởng kinh doanh với người khác sau đó kêu họ tài trợ. Người sống nhờ vay mượn

từ người khác là người không bao giờ khá nổi. Phải những trường hợp rất đặc biệt

dành cho những người biết tính toán, còn đa phần số tiền đầu tư phải luôn nhỏ hơn

số tiền mình có trong tay. Tôi chia số tiền tôi kiếm được thành rất nhiều khoản như

khoản tiêu dùng, khoản tiết kiệm, khoản đầu tư, khoản làm từ thiện … và không bao

giờ vét cạn tất cả chúng cho một thương vụ nào đó. Mỗi khoản đều có chức năng

riêng và tôi luôn cố gắng phát huy hiệu quả của nó ở mức cao nhất. Khoản tiêu

dùng tôi dành cho tiêu dùng, nó sẽ chiếm một tỉ lệ phần trăm nào đó từ số tiền tôi

kiếm được. Tiêu dùng thực sự cũng là đầu tư vào bản thân, gia đình, nên phải được

nhìn ở tầm chiến lược lâu dài. Khoản tiết kiệm gần như không bao giờ tôi đụng tới

nên nó cứ căng phồng lên hàng tháng, hàng năm. Nhiều lúc làm ăn thất bại tôi

không có tiền “nuôi heo” nhưng quyết tâm không lấy từ “con heo” đó một đồng nào.

Gửi tiết kiệm là hình thức sinh lời thấp nhất của đầu tư, chính vì vậy tôi thường để

dành tiền dưới nhiều hình thức sinh lời cao khác. Khoản đầu tư là khoản mà tôi

chuyên dùng để luân chuyển trên thương trường. Số tiền này chuyển hóa rất nhanh

dưới nhiều hình thức, và chỉ được nhận lệnh “chuyển khoản” khi tôi đã tính toán rất

kĩ lưỡng. Khoản từ thiện là một khoản phải có nếu bạn muốn sống một cuộc đời ý

nghĩa, phát huy danh tiếng, quyền lực của mình nhiều hơn nữa. Thực chất đầu tư

làm từ thiện là một hình thức tìm kiếm cơ hội. Tôi chỉ mượn tiền khi số tiền đó chắc

chắn tôi có thể trả dù tôi lâm vào hoàn cảnh như thế nào. Đó cũng chính là bí quyết

giúp tôi luôn giữ được chữ tín với mọi người. Và còn rất nhiều bí mật khác về

phương pháp đầu tư của tôi không tiện nói ra hết …

Đầu tư trong khoảng thời gian nào?

Tôi nhớ hồi nhỏ cha cho tôi tiền mua cái máy vi tính, sau khi mua xong tôi

dán một mảnh giấy ghi chú ngày tháng mua vào máy và ngày tháng dự tính sẽ thanh

lí nó. Đầu tư trong khoảng thời gian nào là một vấn đề mà người đầu tư phải nghĩ

tới. Việc bạn mua một vật A, đến thời điểm B bán, sẽ trở nên hoàn toàn khác khi

bán ở thời điểm B’, vì hai thời điểm đó bạn sẽ thu lời khác nhau. Nếu tôi bỏ tiền ra

mua cái máy tính là 5 triệu VND xài được 5 năm, còn bạn cũng bỏ ra ngần ấy tiền

mà xài có 3 năm, chứng tỏ bạn đã thua tôi về đầu tư hiệu quả. Trước khi đầu tư thì

xem xét, sau khi đầu tư thì phải tính đến phương pháp sử dụng đồ vật như thế nào,

vào mục đích gì nữa. Tuy nhiên, những kĩ năng này hoàn toàn không phải dễ vì nó

hầu như không được dạy ở bất cứ đâu. Chúng ta chỉ có thể tự học và nghiền ngẫm

mới mong trở thành nhà đầu tư kiệt xuất. Tôi luôn tự hào khi mình đã bỏ tiền ra

mua gì thì ai cũng phải khen và hiệu quả sử dụng của nó thì ảnh hưởng vô cùng lớn

đến nhiều người. Có một bài học mà tôi học được trong nhà máy trong quá trình

làm một nhân viên là hãy sử dụng đúng mục đích của đồ vật để hiệu quả đầu tư cao

hơn. Có một hôm tôi lấy cái mỏ lết để đóng đinh làm cho nó bị hư không sử dụng

được nữa, khi đó tôi đã rất ân hận vì mình đã học bao nhiêu lí thuyết về đầu tư mà

lại không thấu hiểu một điều rất đơn giản.

Hãy tìm cách làm giảm giá trị mua vào ở mức thấp nhất!


141

Một số nhà kinh doanh nổi tiếng thế giới thường thành công dưới hình thức

mua lại những công ty làm ăn kém hiệu quả, những vật mà người khác bán đi trong

thế không thể giữ nó lại nữa … Không phải những nhà kinh doanh đó có tài gì đâu

mà họ rất khôn. Họ tính toán được cả những giá trị hữu hình và vô hình mà nếu bỏ

ra ngần ấy tiền bạc, thời gian, công sức … họ cũng không thể có được một thành

quả như vậy nên họ mới mua lại. Những khó khăn mà người thất bại buộc phải bán

công ty của mình đi thường giống như giọt nước tràn li. Nó rất nhỏ nhưng đủ sức để

làm người ta phải qụi xuống. Trong cuộc sống bạn cũng thấy nhiều cô gái đồng ý

lấy chồng nước ngoài để lấy vài ngàn đô. Họ cứ thanh minh rằng vì để cứu gia đình

nên họ phải làm vậy, nhưng thực chất đó là một hành động bán mình. Vấn đề là khi

họ làm vậy họ có thật sự cứu được gia đình của họ hay không? Cái nghèo, cái khổ

từ bao nhiêu năm tích tụ do ngu dốt, lười biếng … làm sao có thể dùng vài ngàn đô

mà cứu được? Người chủ doanh nghiệp cũng vậy. Muốn công ty không phá sản thì

phải đi những nước cờ thật đúng đắn ngay từ đầu, đến khi nợ nần chồng chất rồi

mới đổ tiền vào thì bao nhiêu cũng không đủ lấp đi khoảng trống, bởi sai lầm không

phải do thiếu vốn mà là do cách điều hành sai. Người mua lại họ đâu có tâm thế, vị

trí như người bán, họ sẽ bắt đầu bằng cách của họ vì họ có những hiểu biết nhất

định của người ngoài cuộc, và chưa phải “gánh giọt nước cuối cùng”.

Warren Buffett là người nổi tiếng mặc cả đến cùng giá mua vào một hàng

hóa nào đó. Nhà kinh doanh này là hiện thân của lòng can đảm và cố gắng hết mình

để có thể chiến thắng mọi cuộc chiến khốc liệt nhất. Khi giá trị hàng hóa mua vào

thấp hơn đối thủ (xét trong điều kiện chất lượng như nhau) thì coi như bạn đã thắng

một nửa. Việc bán dễ dàng hơn nhiều nếu công tác mua hàng được tiến hành tốt.

Chính vì vậy trong giao thương tôi coi mua hàng là khâu quan trọng hơn bán hàng.

Trong thế giới bao nhiêu người bán hàng thì người nào mua hàng giỏi sẽ là người

chiến thắng, đó là một qui luật tất yếu của vận động. Tất nhiên, kĩ năng này không

phải trên trời rơi xuống. Bạn ra ngoài đường hét ầm lên rằng tại sao tôi nghèo, tại

sao tôi không bán được hàng, nhưng bạn lại không biết rằng bạn mua hàng quá tồi!

Một con gấu bông tôi mua 8.000 VND trong khi bạn lại mua đến 12.000 VND. Tại

sao vậy? Tại bạn không quyết chiến đến cùng để mua được hàng tốt nhất! Vừa rồi

tôi đọc báo thấy giá lúa giảm quá trời do doanh nghiệp không chịu mua vào vì họ

chưa tìm được hợp đồng. Người giàu vậy đó bạn à! Không phải họ ác mà họ chỉ là

nơi luân chuyển đồng tiền thôi chứ không phải là cơ quan từ thiện. Đồng tiền chỉ

dừng lại ở những người dân nghèo, còn đồng tiền qua tay người giàu là đi chỗ khác

liền, thậm chí lợi nhuận họ cũng không giữ lại. Nông dân xưa nay quen với việc cấy

cầy có biết khái niệm thị trường là gì đâu, họ làm kinh tế theo “bản năng”, thích gì

trồng nấy và nghĩ rằng trồng xong thì đem bán. Thực ra bài toán kinh tế đâu đơn

giản như vậy! Trồng là trồng cái gì, bán là bán lúc nào, bao nhiêu và cho ai …?

Những câu trả lời này dường như chỉ có người có con mắt vĩ mô mới trả lời được,

những “chú ếch ngồi đáy giếng” thì chỉ biết trông đợi vào “trời mưa”.

Hãy nghĩ ra cách gia tăng giá trị sử dụng của vật đã đầu tư!

Chuyện kể rằng có một nhà làm vườn kia vì thấy vải thiều mình trồng ra bị

thương lái ép giá phải chặt đi làm củi, đứng trước nguy cơ thua lỗ anh ta đã mang

vải thiều của mình lên tận thành phố bán cho các nhân viên văn phòng. Vì số lượng


142

nhiều anh ta không bán kịp bèn nghĩ ra cách làm cocktail bán dần. Từ những suy

nghĩ táo bạo, sáng tạo như vậy mà anh ta trở nên giàu có … Với một cái áo sơ mi

nếu bạn biết cách thắt cái nơ nhỏ ngay cổ nó sẽ biến thành một bộ trang phục rất

sang trọng để dự các buổi tiệc linh đình. Chúng ta hay coi thường những chi tiết nhỏ,

nhưng chính nhờ nó mà mọi người đánh giá vật ta đang sở hữa cao hơn giá trị thật

của nó. Hồi còn nhỏ cạnh nhà tôi có một ông đầu tư mua hàng trăm mét đất, mua

xong ông ta trồng rất nhiều câu bạch đàn trên đó, mới đầu tôi cũng chẳng biết ông ta

trồng làm gì, nhưng khi người ta đến trả giá hàng tỉ VND để mua thì tôi mới hiểu.

Miếng đất để không bao giờ giá trị cũng thấp hơn miếng đất đã qui hoạch, vấn đề

này chắc không cần nói nhiều bạn cũng ngộ ra. Vấn đề thứ hai nữa là chúng ta đang

ở trong thời đại khoa học kĩ thuật. Họ không mua lúa ta có thể sấy lúa rồi dự trữ cơ

mà! Hãy áp dụng các biện pháp kĩ thuật để giảm lỗ ở mức thấp nhất. Dịp lễ 8/3 vừa

qua có một số bạn trẻ mua hoa hồng về sau đó lấy cọ vẽ lên cánh hoa hình trái tim

làm nhiều khách hàng trẻ mê tít. Bán sản phẩm thô là cách làm xưa cũ, nếu bạn còn

giữ thì sẽ không thể tồn tại trong môi trường kinh doanh khắc nghiệt hiện nay. Ngặt

một nỗi người nông dân đâu có nhiều lựa chọn, họ phải bán lúa để trả tiền phân bón,

chi tiêu … Sao bạn lại đầu tư khi không biết thời điểm mình sẽ bán ra? Lặn xuống

đáy biển thì ít ra bạn cũng phải biết bạn có thể nín thở bao lâu, chịu được áp lực

nước là bao nhiêu chứ? Bạn cứ đưa mình vào thế kẹt thì ai có thể giúp được bạn?

Hàng năm hàng ngàn người đổ xô lên các thành phố lớn xin việc làm, họ nói rằng

làm nông nhọc nhằn mà thu nhập chẳng bao nhiêu. Họ mua con cá nuôi mà không

nghĩ rằng con cá đó có ai cần hay không. Làm nông khổ mà làm công thì … chẳng

có sung sướng gì, nhưng nếu bảo họ ra buôn bán thì thật tình họ cũng không biết

buôn bán ra làm sao. Một số sinh viên tốt nghiệp trường đại học kinh tế song bảo họ

tìm nguồn hàng giá rẻ, chất lượng cao thì thật sự họ rất lung túng. Họ than sao mỗi

nơi giá một kiểu, đôi khi chỉ cần dán cái mác khác là giá đã khác xa nhau, làm sao

tôi biết giá thật đây? Kiến thức là quan trọng, nhưng kĩ năng cần thiết hơn. Cái bạn

cần rèn luyện thêm là kĩ năng mua bán hàng. Nhưng làm sao nhìn cái áo biết nó là

hàng nội hay ngoại, làm sao nhìn một quả vải biết nó là vải thiều hay vải lai …? Tất

cả đều phải tìm hiểu mới biết được, tôi có nói ra cũng chỉ là lí thuyết thôi!

Trải qua nhiều đợt khủng hoảng kinh tế, trải qua nhiều trận thiên tai, trải qua

nhiều cơn biến cố … một số người mới bắt đầu tìm cách tiết kiệm. Thật lố bịch khi

một năm chỉ có một giờ trái đất. Tại sao chúng ta không làm điều này khi những

biến cố chưa xảy ra? Nhiều công ty xài giấy hay mặt, rồi khi xài xong lại đem bán

ve chai. Nhiều công ty hủy bỏ những giấy tờ, biểu mẫu … không cần thiết, tại sao

lúc nghĩ ra không hỏi nó có công dụng gì, liệu có cách nào vẫn đảm bảo công tác

quản lí mà không dùng nó hay không? Nhiều người bắt đầu may lại những chiếc áo

cũ, lấy vải thừa chế ra chiếc gối, miếng lót tay … Chả lẽ nào khi ta sống trong

nhung lụa ta không còn quí đức tính tiết kiệm nữa? Ai một lần phải sống giữa sa

mạc nóng bỏng mới yêu từng giọt nước. Ai một lần bị phụ tình mới thấy hạnh phúc

gia đình là điều thiêng liêng khó kiếm. Đi thực tế nhiều, sống như mình sẽ chết vào

ngày mai bạn sẽ thấy cuộc sống ý nghĩa hơn!

Cuối cùng là hãy tìm cách bán nó đi với giá cao nhất!


143

Bạn nói với tôi rằng chiếc máy tính bạn mua đã hư làm sao mà bán được?

Tôi xin nói cho bạn biết rằng mua cái gì cũng phải nghĩ bán nó đi, và phải bán nó

trước khi nó không dùng được nữa! Bao năm qua chiếc máy tính giúp tôi kiếm được

bao nhiêu tiền, đến khi nó gần hư tôi đã bán nó cho một người khác. Chia tay nó tôi

buồn lắm nhưng vì tôi là một nhà kinh doanh nên phải làm vậy. Giá bán nó bây giờ

chỉ bằng nửa giá tôi mua nó, nhưng với giá ấy tôi đã quá lời. Hầu như trong cuộc

sống những vật mà tôi mua cho mình mà không bán đi được tôi đều đầu tư tối thiểu.

Có thể bạn nghĩ tôi là người sống không biết hưởng thụ, nhưng hình như câu nói đó

làm tôi cảm thấy tự hào về mình. Mỗi người có cách hưởng thụ cuộc sống khác

nhau, với tôi, tôi coi việc sống có ích, giúp mọi người cùng làm giàu là một cách

hưởng thụ. Và tôi sẽ theo đuổi nó đến khi nào tôi không còn trên thế gian này nữa!

Dường như tất cả những lí thuyết về đầu tư tiền bạc hiệu quả trên tôi chỉ nói

về việc đầu tư những vật gì đó cụ thể, còn những vật vô hình thì chưa nói tới. Tôi

nghĩ một người giàu có không chỉ biết cách đầu tư những gì hữu hình mà còn phải

biết đầu tư cả những gì không nhìn thấy nữa, như tình yêu chẳng hạn. Mỗi người

chúng ta sinh ra có rất nhiều thứ mà cha mẹ, tạo hóa ban cho như sức khỏe, tri thức,

kinh nghiệm, phẩm chất, thời gian … Tiền bạc chỉ là một phần rất nhỏ trong vốn

liếng của ta. Chính vì vậy, để tạo ra những giá trị vô hình làm nên hạnh phúc, thành

công của ta trong tương lai đòi hỏi chúng ta phải biết phân bổ chúng để đầu tư hợp

lí. Bí quyết đầu tư chúng như thế nào đó có lẽ là câu chuyện rất dài mà tôi chưa thể

viết ra. Bạn có tin vào luật nhân quả? Còn tôi thì tin rằng hạnh phúc, thành công

ngày mai của tôi có được bắt nguồn từ những gì tôi đầu tư hiệu quả ngày hôm nay!


144

“CÁI HỐC” CỦA MÌNH

Nhiều người khuyên nên bắt đầu sự nghiệp làm giàu bằng cách tìm ra niềm

đam mê của mình và theo đuổi nó!

Cách đây gần 20 chục năm tôi có đọc cuốn sách của nhà kinh doanh nổi

tiếng Nhật Bản tên là Matsushita Konosuke người sáng lập ra tập đoàn Matsushita

Electric. Trong cuốn sách ông có khuyên mọi người hãy tìm ra “cái hốc” của mình

để có thể phát huy tối đa tài năng khi sống trên đời. “Cái hốc” mà ông khuyên ở đây

có thể tạm hiểu là năng khiếu, đam mê về một lĩnh vực nào đó.

Cách đây khoảng một tháng tôi lại đọc được một tờ báo nói về doanh nhân

huyền thoại, tổng giám đốc điều hành của Apple Computers, Steve Jobs, đã khởi

đầu cuộc đời một cách đầy gian khó. Ông được nhận làm con nuôi từ lúc còn nhỏ,

bỏ học cao đẳng chỉ sau 6 tháng và từng đem đổi vỏ chai nước ngọt để lấy tiền mua

thực phẩm. Mặc dù vậy, ông đã nỗ lực để thành lập Apple Computers và Pixar

Animation Studios, và hiện nay là một trong những doanh nhân thành đạt nhất thời

đại. Theo Steve Jobs: “Hãy tìm kiếm nỗi đam mê đích thực của bạn. Hãy làm điều

bạn yêu thích và tạo sự khác biệt! Cách duy nhất để đạt đến thành công tột bậc là

yêu thích những gì bạn làm!”. Steve Jobs chỉ là lớp người sau so với Matsushita

Konosuke, cũng có thể do tiếp thu được từ lớp người trước hoặc do nhận thức ra mà

ông nói như vậy. Nếu bạn là người hay đọc những cuốn sách nói về các tấm gương

thành đạt, chắc hẳn bạn đều nhận ra điểm chung của những người thành công là

chọn được con đường phù hợp với hoàn cảnh, đam mê, sở trường của mình. Tại sao

lại như vậy? Câu trả lời đơn giản là bởi chỉ có chọn được con đường phù hợp với

hoàn cảnh, đam mê, sở trường họ mới có thể phát huy hết khả năng của mình.

Điểm hạn chế của những lời khuyên trên là không chỉ ra phương pháp làm

thế nào để đạt được điều ấy. Một phần hoàn cảnh mỗi người mỗi khác, một phần do

để đưa ra phương pháp không phải điều đơn giản. Ngoài việc người khuyên phải

nắm những qui luật tư duy của con người, hiểu biết rất sâu sắc vấn đề cần giải quyết,

có lượng thông tin, kinh nghiệm khá phong phú, họ còn phải có một trình độ sư

phạm nhất định để diễn giải nữa. Nhiều cuốn sách được viết bởi những người ở địa

vị rất cao, song dường như sau khi đọc xong chúng ta không hiểu họ muốn nói gì.

Người đọc bằng vốn tri thức ít ỏi của mình chỉ có thể ngồi chiêm nghiệm để rút ra

một điều gì đó. Những điều ấy có thể là đúng cũng có thể là sai, nhưng phần lớn sai

nhiều hơn đúng bởi trình độ người đọc có giới hạn. Đa phần sách làm giàu trên thị

trường là sách viết ra để bán chứ không phải dạy làm giàu thật sự. Chính vì vậy, khi

đọc những cuốn sách này giống như ta nghe chim hót hay mà không thể nào bắt

chước hót hay như chim được. Đó là khuyết điểm của sách nhưng rất ít người nhận

ra. Giai đoạn tôi chập chững bước vào đời cũng giống như bạn. Tôi đọc nhiều cuốn

sách thấy hay và quí nó như vàng, nhưng khi vận dụng thì lại chẳng được bao nhiêu.

Tôi cứ hỏi làm sao tìm ra năng khiếu của mình để phát huy đây, và câu hỏi này

không ngừng day dứt tôi …

Phải luôn luôn hỏi năng khiếu của mình là gì, thử kĩ năng ở nhiều lĩnh vực

để rút ra một kết luận đúng nhất. Năng khiếu là sản phẩm của quá trình di truyền


145

và khổ luyện, chính vì vậy, khi phát hiện ra năng khiếu phải tích cực luyện tập để

đạt đến trình độ thượng thừa. Nếu như luyện tập hoài mà nó vẫn không phát huy

được tức là ta đã phát hiện sai năng khiếu của mình!

Tôi xin kể cho bạn nghe một câu chuyện thật về bản thân tôi để từ đó các bạn

bắt chước mà phát hiện ra năng khiếu của mình.

Tôi “may mắn” được sinh ra trong một gia đình nghèo khó. Nhà nghèo nên

ước mơ giàu có đã nung nấu trong tôi từ thuở nhỏ. Tôi rất thích khám phá bản thân

mình và đam mê đọc sách. Những cuốn sách đầu tiên tôi tìm đọc là những cuốn

sách nói về cấu tạo cơ thể con người, mối quan hệ giữa con người với vũ trụ, xã hội,

gia đình …, tâm sinh lí, cách thức tư duy … thậm chí cả bói toán. Không chỉ đọc

theo lối thông thường mà tôi còn lấy những kiến thức trong sách thử nghiệm ngoài

thực tế xem có đúng không. Tôi bắt đầu lăn lộn vào đời từ rất sớm và đăng kí học

thử nhiều ngành nghề khác nhau (mỗi ngành nghề chỉ học thử vài tháng). Nhờ tích

cực đọc sách và nghiên cứu tôi đã thấu hiểu bản thân mình rất nhiều. Tuy nhiên,

những hiểu biết của tôi về cơ thể mới nằm ở mức độ chung chung. Tôi biết mình

khéo tay nhưng lại không biết khéo tay trong công việc cụ thể gì, tôi biết mình có

năng khiếu tiếp thu các môn xã hội nhưng lại không biết giỏi nhất môn nào …

Chính sự hiểu biết chung chung đó làm cho tôi không thể tập trung để phát triển tối

đa cái tài của mình được. Và một ngày kia tôi mới bắt đầu nhận diện rõ nét hơn về

cái tài của mình. Năm tôi học lớp 6, gần đến ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, nhà

trường tổ chức làm báo tường. Cô giáo chủ nhiệm yêu cầu mỗi bạn phải có một bài

viết (thơ hoặc văn) để nộp. Một số bạn lười nên đi sưu tầm những mẩu chuyện vui

hoặc những bài báo, riêng tôi, tôi chọn viết một bài luận về ngày nhà giáo Việt Nam.

Giai đoạn “phôi thai” của năng khiếu chính là sở thích (cảm tính). Bạn sẽ thích làm

một cái gì đó và cảm thấy mình có khả năng vượt trội người khác. Tôi viết rất dài

khoảng 10 trang giấy A4 kể về lịch sử hình thành và phát triển nhà giáo Việt Nam,

tại sao chúng ta phải biết ơn thầy cô … Bài viết của tôi hay đến nỗi cô phải đưa lên

trang nhất, và cũng nhờ nó mà lớp tôi đoạt giải tờ báo tường hay nhất. Sau lần đó

tôi mới phát hiện ra mình có một năng khiếu đặc biệt về lí luận. Tôi nhớ trong lớp

tôi lúc bấy giờ có hai bạn nữa cũng rất giỏi văn, thế nhưng khi đọc bài văn của hai

bạn ấy tôi thấy ngôn từ rất ư là bóng bẩy mà chiều sâu phân tích hầu như không có.

Tôi thích lối viết văn giản dị, chân tình. Mỗi từ như hơi thở của tâm hồn, như tấm

lòng, cách sống chứ không hề giả dối. Tôi ghét lối viết văn mập mờ. Biết thì nói là

biết, không biết thì nói thẳng ra. Cuối năm cấp ba cô giáo dạy văn cứ khuyên tôi thi

vào khoa báo chí, nhưng tôi biết lối viết văn của tôi không phải để viết báo nên

không thi.

Mặc dù nhận ra mình có khiếu lí luận nhưng hình như nhận biết ấy vẫn chưa

thể giúp tôi định hướng chính xác con đường đi cho cả đời mình. Lí luận là lí luận

như thế nào? Nó còn rất mơ hồ trong đầu óc tôi. Phải tìm ra “cái hốc” của mình cụ

thể hơn nữa thì bạn mới có thể phát huy được. Vốn trong máu nung nấu ý chí làm

giàu từ lâu, tôi tự hỏi sao mình không hướng năng khiếu của mình vào con đường

kinh tế? Và thế là tôi tập “ăn kinh tế, uống kinh tế và ngủ cũng kinh tế”. Tôi lân la

nhiều nhà sách từ cũ đến mới tìm mua rất nhiều sách kinh tế về đọc, tham dự các

buổi hội nghị, hội chợ … Cầm những cuốn sách kinh tế trên tay tôi đọc ngày đọc


146

đêm, đọc đến đâu cảm thấy như từng từ ngấm vào da thịt mình đến đấy, thậm chí

còn phát triển thêm nhiều lí luận rất sắc bén. Rồi tôi bắt đầu tập viết những bài luận

ngắn về kinh tế. Những bài viết chất đống trong tủ đến bây giờ tôi vẫn giữ. Càng

viết tôi như càng đắm mình vào bể lí luận không dứt ra được.

Thế rồi ngày phải đăng kí thi vào trường đại học cũng đã đến, và dường như

ngày hôm ấy tôi cũng nhận ra mình rất thích kinh tế, ấy vậy mà tôi lại chọn một

ngành kĩ thuật. Có hai lí do chính khiến tôi ra quyết định như vậy: 1. Tôi nghĩ làm

người chủ phải biết làm nhiều hơn nói, khoa học kĩ thuật là vũ khí sống còn trong

tương lai, nếu ai không có nền tảng kiến thức về khoa học kĩ thuật chắc chắn sẽ tụt

hậu; 2. Tôi nghĩ lí luận là cái tài của mình nên mình có thể tự luyện được, trong khi

đó khoa học kĩ thuật là điểm yếu thì phải bổ sung.

Việc chọn ngành học trái với sở thích làm cho tôi gặp rất nhiều khó khăn.

Tôi chỉ học giỏi môn toán, triết học, kinh tế học, logic học, …, còn những môn khác

thì chỉ thi cho qua. Tuy nhiên, những kiến thức mà trường đại học dạy không quá

khó để ta không thể tiếp thu. Vốn siêng năng, có chút tư chất thông minh nên cuối

cùng tôi cũng cầm được cái bằng kĩ sư trong tay khi ra trường.

Trong điều kiện bình thường, tôi khuyên bạn đừng bắt chước giống tôi, bởi

vì tôi là một trường hợp cá biệt. Tôi có ý chí, tham vọng làm chủ ngay từ nhỏ. Tôi

biết mình một khi muốn gì dù có phải hi sinh cũng quyết đạt bằng được, còn bạn

nếu chọn trái ngành có thể bạn sẽ bỏ dở giữa chừng.

Vào trường đại học rồi tôi vẫn tiếp tục nghiên cứu tích cực về kinh tế, đặc

biệt tôi đi làm thêm rất nhiều nghề khác nhau. Có thể nói tất cả những nghề gì cực

nhọc, nhục nhã nhất trong xã hội tôi cũng đã từng làm qua. Học lí thuyết và trải

nghiệm thực tế đã giúp tôi dần hiểu chính xác hơn vấn đề mình muốn đạt được. Tôi

hay đến trường kinh tế kết thân nhiều bạn bè, và nói với các bạn rằng tôi thích kinh

tế lắm (mặc dù lúc đó không thích như bây giờ), nhờ vậy các bạn hay hỏi tôi nhiều

vấn đề về kinh tế. Là một sinh viên kĩ thuật mà hiểu biết về kinh tế của tôi nhiều

giảng viên trường kinh tế cũng không thể sánh bằng, cho nên tôi được các bạn nhờ

làm luận văn tốt nghiệp. Tôi còn đăng kí thi viết dự án kinh tế do một số tờ báo tổ

chức, và hầu như lần nào tôi cũng đoạt giải. Tôi có khả năng viết một dự án kinh tế

hoàn chỉnh chỉ mất khoảng hai tuần. Tôi thường nói với các em tôi rằng: Phải luyện

làm sao nói đến lĩnh vực đó là hầu như ai cũng cần đến mình, ai cũng thua mình thì

mình mới có cơ may thành đạt! Tôi nghĩ thầm trong đầu rằng mình là người giỏi

nhất và tôi sẽ cố gắng để không có đối thủ.

Đúng như những gì tôi dự đoán vừa tốt nghiệp ra trường xong là tôi có việc

làm. Vì mục đích học để làm chủ nên tôi không làm công ty nào quá ba năm. Tôi

luôn cố gắng học tất cả kĩ thuật sản xuất, quản lí nhân sự … của các công ty tôi kinh

qua. Dưới cái mác kĩ sư tôi được nhiều công ty cử đi nước ngoài như đi chợ, nhờ

vậy mà tầm nhìn của tôi trở nên rất bao quát. Thế nhưng đến lúc ấy tôi vẫn chưa

định hình chính xác con đường mình sẽ đi như thế nào. Tìm ra “cái hốc” của mình

là điều vô cùng khó khăn! Mãi đến một ngày kia …

Tôi ngồi viết dự án kinh tế và nhận ra rằng mình có khả năng lí luận, phân

tích, tổng hợp, chứng minh … rất tốt, nhưng lại ghét làm những việc râu ria, mất

thời gian như điều tra thị trường, thu thập số liệu … Trong một nhóm tôi không thể


147

làm tốt vai trò nếu tôi không phải là người ra quyết định sau cùng, nghĩa là tôi chỉ

làm tốt vai trò nếu tôi là người lãnh đạo cao nhất. Trong một cuộc thương lượng cần

đến chiều sâu, bài bản … hầu như tôi chiến thắng, và sẽ thất bại nếu đối tác chỉ

quan tâm đến bề ngoài … Đến đây dường như mọi thứ đã rõ ràng. Tôi đã chọn con

đường chuyên hoạch định và chỉ đạo thực hiện các dự án kinh tế, khoa học kĩ thuật

… cho mình.

Nghe đến đây có thể bạn sẽ cho rằng tôi giỏi, hay tự cao … Bạn nghĩ sao

cũng được vì nó phụ thuộc bạn đang lắng nghe với tâm thế như thế nào. Khi bạn

nghiên cứu về con người đạt đến trình độ nào đó, bạn sẽ nhận ra rằng mỗi người

sinh ra gần như chỉ làm tốt nhất một công việc nào đó mà thôi. Tôi đứng ở cương vị

lãnh đạo không phải tôi tự cao, mà là tôi không thể làm tốt nếu tôi đứng ở vị trí

người thợ. Và ngược lại, một người sẽ không thể làm tốt vai trò lãnh đạo nếu họ có

năng khiếu làm thợ hơn. Tôi không bàn việc làm chủ hay làm thợ sẽ giàu hơn, vì

làm gì cũng phải trả giá. Người làm chủ phải thức ngày thức đêm, lo nghĩ không

ngơi nghỉ, và khi có tiền chưa chắc có giây phút thoải mái. Làm gì mà ta cảm thấy

cuộc sống có ích, hạnh phúc thì làm, không cần phải cứ làm chủ mới được.

Câu chuyện tôi kể dường như chưa chấm dứt, bởi không chỉ biết phát huy hết

khả năng của mình, bạn còn phải biết vận dụng khả năng đó vào cuộc sống như thế

nào để đem lại giàu có, hạnh phúc cho mình. Nếu có tài năng như vậy mà tôi chỉ

tham gia những cuộc thi hay viết những dự án nhỏ lẻ thì làm sao tôi giàu có nhanh.

Đó cũng là lí do mà tôi phải ra nước ngoài. Tôi có một hoài bão là sẽ thành lập được

một trung tâm chuyên nghiên cứu, tư vấn về các dự án kinh tế, khoa học kĩ thuật

cho đất nước. Tôi đang tích cực chuẩn bị nhiều thứ, mong sao điều ấy thành sự thật

trước khi tôi về thế giới bên kia!


148

KHẨU HIỆU VÀ QUYẾT TÂM

Tôi còn nhớ rất rõ vào đầu năm học lớp 12 gia đình tôi lâm vào cảnh màn

trời chiếu đất. Cha tôi là trụ cột nuôi sống cả gia đình đột nhiên bị tai nạn phải nằm

liệt giường. Đứng trước tình cảnh này cả gia đình phải họp lại để quyết định ai

trong số anh em đang đi học phải nghỉ. Vì là anh lớn tôi xung phong nghỉ trước.

Hơn một tuần trôi qua tôi đi phụ hồ để lấy tiền giúp đỡ gia đình. Thấy tôi không đến

lớp cô giáo và các bạn đến nhà thăm khuyên tôi đi học trở lại. Cô nói rằng tôi chỉ

còn một năm nữa là tốt nghiệp phổ thông trung học, nếu gia đình không thể cho tôi

đi học lại thì tương lai của tôi sẽ rất mù mịt. Tối hôm đó cha tôi lại họp tất cả anh

em lại một lần nữa rồi quyết định cho cậu em út nghỉ đi bán vé số.

Tuổi thơ tôi phải trải qua vô vàn biến cố trong gia đình nên sức học của tôi

chỉ ở mức trung bình kém, cộng với việc mất bài vở hơn một tuần lễ đầu năm lớp

12, làm cho giấc mơ vào đại học của tôi càng trở nên xa vời. Tôi đã thức trắng

nhiều đêm trường vừa khóc vừa tự hỏi mình rằng: Chả lẽ nào người nghèo không có

cơ hội vươn lên hay sao? Nhìn cha nằm trên giường bệnh, nhìn em đi bán vé số,

nhìn cuộc sống thiếu trước hụt sau của gia đình, rồi khát khao làm giàu cháy bỏng

để giúp đỡ người khác thôi thúc tôi hạ quyết tâm bằng mọi giá phải thi đậu đại học!

Tôi xé một mảnh vải trắng rồi lấy kim khâu chích cho máu trên cánh tay

mình chảy ra. Dùng những giọt máu đỏ tôi viết lên dòng chữ: Thành công hay là

chết! Viết xong tôi cuốn mảnh vải cho vào một cái lọ nhỏ để trên bàn học, thế là từ

ngày đó tôi lao vào học như điên. Một ngày 24 tiếng thì hầu như tôi dành hết 18

tiếng cho học hành. Tôi thức thâu đêm đi lại trong phòng. Vào mỗi tối tôi hay làm

một chén muối ớt thật cay. Nhiều lúc mắt díp lại vì buồn ngủ tôi lại lấy khẩu hiệu ra

coi, cắn vào tay mình, hoặc nhai những quả ớt cay sè. Tôi học mà nước mắt giàn

giụa. Tôi khóc một phần vì ớt cay, một phần vì căm thù cuộc sống đói nghèo. Xác

định thi vào một ngành kĩ thuật để khi ra trường có thể kiếm được việc làm ngay,

chính vì vậy tôi phải học thật giỏi ba môn toán lí hóa. Tôi nhớ hồi đó tôi chỉ có

không đủ một bộ đề thi đại học. Để giải được những bài toán trong bộ đề thật sự

vượt quá năng lực của tôi. Tuy nhiên với lòng quyết tâm cao độ tôi quyết không

chịu thua nghịch cảnh. Trước tiên tôi bỏ khoảng 20 ngày ra viết một phương pháp

để học tập tốt, sau đó dựa vào phương pháp đó tôi bắt đầu chấn chỉnh toàn bộ việc

học của mình. Tôi học thuộc tất cả định nghĩa, định lí, công thức … Tôi giải sạch sẽ

không chừa một bài nào trong sách giáo khoa. Tôi làm đi làm lại hàng trăm lần một

dạng toán nào đó để cho thuộc luôn cách giải … Sau khi trình độ tăng tiến tôi bắt

đầu nhảy vào giải bộ đề thi đại học. Một thầy dạy toán thấy tôi chăm chỉ bèn nói

rằng đến nhà thầy dạy thêm cho, tôi nhất quyết không chịu vì không có tiền trả cho

thầy, chỉ xin những khi bí được đến nhà hỏi thầy rồi về tự giải. Có lẽ lúc đó lòng tự

trọng của tôi quá lớn, nhưng giờ nhớ lại thấy nếu làm người mà không có lòng tự

trọng thì rất khó tiến lên. Bất cứ ai có điều gì hay tôi cũng học, và luôn muốn học

cách suy nghĩ của người ta. Tôi như một thằng điên khi lúc nào trong đầu cũng vang

lên câu hỏi: Tại sao người ta lại suy nghĩ như thế này mà không suy nghĩ như thế

khác? Và cũng chính vì day dứt như vậy mà tôi đã khám phá ra rất nhiều điều thú vị


149

trong cuộc sống. Tôi tìm ra mối liên hệ giữa điều kiện đã cho và kết quả, những qui

luật để giải toán nhanh nhất, những bí ẩn trong việc tính toán các con số …

Những gì tôi cố gắng bấy lâu đã thành hiện thực. Từ sức học trung bình kém

tôi nhảy lên vị trí giỏi. Ba môn toán lí hóa đều có những điểm số rất cao. Tôi nhớ cả

năm học lớp 12 dường như tôi chỉ có một điểm 8 lúc trả bài toán còn hầu như đều

đạt điểm tối đa. Những bài toán thầy ra trong lớp hầu như nhìn là tôi biết đáp số, và

những bài toán trong bộ đề thì chỉ một số bài làm tôi phải nhức đầu suy nghĩ mà

thôi. Sức học của tôi làm bạn bè, thầy cô phải kinh ngạc. Tôi đậu đại học ngay năm

đầu trong hoàn cảnh cực kì thiếu thốn của gia đình. Tôi không hiểu tại sao một

người ngu dốt như tôi lại có thể làm được điều kì diệu như vậy. Hóa ra bấy lâu nay

sức mạnh tiềm ẩn trong con người tôi chưa được khai thác hết, thế là từ đó tôi bắt

đầu nhận ra mối liên hệ giữa khẩu hiệu và quyết tâm.

Trên bước đường phấn đấu, tôi luôn dùng những khẩu hiệu để khích lệ mình.

Những khi nhụt chí, nản lòng quanh tôi luôn có những khẩu hiệu nhắc nhở. Chúng

không chỉ như người bạn, người thầy, mà hơn thế nữa biến tôi thành một con người

khác. Trước khi bắt tay vào thực hiện bất cứ điều gì tôi đều làm một khẩu hiệu thể

hiện lòng quyết tâm cao độ. Nơi tôi tập thể dục thể thao hàng ngày ghi dòng chữ

“Khắc khổ để tiến bộ!”, nơi tôi học ghi dòng chữ “Hạ quyết tâm học thật giỏi!”, nơi

tôi làm việc ghi dòng chữ “Thước đo thành công của mỗi con người là khả năng tìm

ra giải pháp khi gặp khó khăn!”, “Tất cả đều có thể!”, “Tiến từng bước vững chắc!”,

“Quyết định phải chính xác!” …

Mỗi công việc, mỗi hoàn cảnh, mỗi con người có thể dùng những khẩu hiệu

khác nhau để khích lệ mình. Tôi cho rằng tiềm lực của con người là vô biên, và ai

cũng có thể thành công nếu họ muốn. Muốn làm được một điều gì đó trước tiên bạn

phải biết hạ quyết tâm cao độ, tìm ra phương pháp đúng, tự tin … Nhiều người cứ

cho rằng mình không giỏi, riêng tôi, tôi nghĩ khác. Muốn giỏi bất cứ cái gì đó trước

tiên bạn phải nghĩ mình là người giỏi nhất về lĩnh vực đó. Ý nghĩ này hoàn toàn

không có gì là ngông cuồng, vì bạn chỉ nghĩ thôi chứ bạn đâu có nói cho ai biết. Mà

chẳng may có nói thì đó cũng chỉ là động lực để bạn phấn đấu nhiều hơn mà thôi.

Như bản thân tôi đây, vì lỡ nói rằng mình cái gì cũng biết nên khi bạn hỏi tôi phải

tìm tòi bằng được để trả lời. Lòng tự tin khác lòng tự phụ. Ai không có lòng tự tin

sẽ không đạt đến tuyệt đích trong công việc đâu!

Khẩu hiệu phải ngắn gọn, súc tích, nêu bật được ý chí phải đạt bằng được

một điều gì đó. Tôi thấy nhiều bạn chưa biết cách lập khẩu hiệu cho mình, một phần

có lẽ vốn từ ít, một phần lòng quyết tâm chưa lớn. Ta phải biết sử dụng khẩu hiệu

để phát huy tối đa tiềm lực của mình cũng như của người khác. Cuộc đấu tranh giải

phóng dân tộc của đất nước ta thành công cũng là nhờ khẩu hiệu, những công ty

muốn ăn nên làm ra cũng phải có khẩu hiệu … Khẩu hiệu thể hiện ý chí, bản lĩnh,

trình độ … của người hạ quyết tâm!

Từ ngày Nhật Bản bị trận động đất (11/03/2011) tàn phá gây thiệt hại biết

bao nhiêu người và của, đi đâu tôi cũng thấy khẩu hiệu “Nhật Bản cố gắng lên!”.

Con đường phía trước chắc chắn còn nhiều chông gai và ngày mai tôi sẽ hạ một

quyết tâm mới, lên kế hoạch mới để đi đến cuối con đường. Cố gắng lên nhất định

sẽ thành công!


150

CHĂN NUÔI ĐẦY RỦI RO

“Hiện giá heo hơi tại Đông Nam bộ đã ở mức 50.000 – 52.000 đồng/kg, cao

nhất trong hai năm qua, nhưng người nuôi heo vẫn không mặn mà gầy dựng

đàn.Thậm chí nhiều người đang tính chuyện bán đất, bán trang trại vì rơi vào cảnh

nợ nần.

Câu chuyện trại ông H chết một lúc 2.000 con heo ngay trước tết, thiệt hại 3

– 4 tỉ đồng, trại bà M chết 3.000 heo nái phải kêu xe tải chở xác heo đi tiêu hủy

trong đêm … cứ râm ran trong giới chăn nuôi Đồng Nai. Lãi suất cao, dịch bệnh

hoành hành, giá cả thức ăn chăn nuôi (TACN) liên tục tăng … là những nguyên

nhân khiến nhiều chủ trại heo miền Đông Nam Bộ rơi vào tình cảnh trên.

Ông K., chủ một trại heo 2.000 đầu nái ở Đồng Nai, cho biết chưa bao giờ

việc nuôi heo lại khó khăn như hiện nay dù giá thịt heo đang tăng. “Giá heo hơi

tăng không kịp giá thức ăn, giá cám đã lên 7.000 – 7.200 đồng/kg, đậu nành, bắp

do phụ thuộc nước ngoài, 90% phải nhập khẩu nên chỉ cần biến động của thế giới,

lập tức giá TACN trong nước điều chỉnh theo” – ông K nói.

Năm 2008, ông K mạnh dạn vay vốn chương trình kích cầu của Chính phủ

(khi đó lãi suất 0,8%/tháng), cộng với vốn nhà để đầu tư trang trại nuôi heo theo

mô hình hiện đại. Theo tính toán của ông K, với tổng số tiền đầu tư 14 tỉ đồng ban

đầu, khi trại hoạt động ổn định từ đầu năm 2010 sẽ thu lời 240 triệu đồng mỗi

tháng. Trừ các khoản chi phí và lãi ngân hàng cũng còn dư khoảng 100 triệu đồng.

Tuy nhiên, dịch heo tai xanh năm 2010 đã phá tan tành mọi kế hoạch của

ông K. Giá heo giảm xuống còn 26.000 đồng/kg trong khi giá thành ở mức 30.000

đồng/kg, với mỗi con heo bán ra ông K lỗ 400.000 đồng. Để giảm chi phí, ông K

buộc phải giảm đàn bằng cách cắn răng bán đàn heo bố mẹ với giá bèo.

Chưa kịp bình phục sau đợt heo mất giá thì nay lãi suất ưu đãi đã không còn

mà tăng lên gấp đôi (1,6%/tháng). Ông K thừa nhận với tình trạng bây giờ không

thể nào trả hết nợ, buộc phải bán đất trả cho ngân hàng. Tuy nhiên, do nuôi heo lỗ

thê thảm nên đất trại heo cũng theo đó tụt xuống không phanh. “Hồi giá heo cao

người ta trả tôi 28 tỉ đồng nhưng nay chỉ bán được 16 tỉ”, ông K cho biết.

Không chỉ các trại chăn nuôi qui mô lớn, các chủ trại heo qui mô nhỏ, hộ

nuôi heo lẻ hiện cũng lao đao bán đất trả nợ. Anh Tr, nuôi đàn heo 50 con tại Bà

Rịa – Vũng Tàu, cho biết năm ngoái gia đình anh vay mượn đầu tư một chuồng heo

nhỏ nhưng chưa kịp bán lứa đầu thì dịch bệnh ập đến, heo lăn đùng ra chết hết.

“Dù rất muốn tái đàn nhưng so cách đây hai năm số tiền đầu tư đàn heo đã tăng

hơn gấp đôi, sau khi bán miếng đất trả nợ tôi gần như trắng tay”, anh Tr chia sẻ.

Theo tổng hợp sơ bộ của ngành chăn nuôi Đồng Nai, do chăn nuôi lỗ vốn

khiến tổng đàn heo hiện nay trên toàn tỉnh giảm gần 30%, trong đó nhiều trại heo

không gầy đàn mới mà thu hẹp sản xuất hoặc chuyển sang làm nghề khác. Ông

Nguyễn Trí Công, chủ trại heo Trí Công (Đồng Nai), cho biết nếu không có biện

pháp tháo gỡ, hỗ trợ, các trại chăn nuôi lớn không chịu đựng nổi.

Ông Văn Đức Mười, tổng giám đốc Công ty Vissan, cho rằng ngành chăn

nuôi VN hiện chịu rủi ro cao do công tác dịch tễ quá kém.


151

Gắn bó với ngành chăn nuôi lâu năm, ông Trần Quang Trung, chủ trại heo

trên 1.000 con tại Thống Nhất (Đồng Nai), nhận xét ngành thú y và phòng chống

dịch bệnh đang tụt hậu vì dịch bệnh ngày một nhiều và nghiêm trọng hơn.

Cách đây khoảng 4 – 5 năm tỉ lệ hao hụt trong nuôi heo không quá 5%

nhưng hiện đã lên tới 15% (tức tỉ lệ heo chết là 15/100 con tính từ lúc mới sinh đến

khi xuất chuồng). “Năm ngoái trang trại tôi không bị dịch bệnh, tôi vừa nuôi vừa là

người giết mổ để đưa heo ra các chợ đầu mối nhưng vẫn lỗ tới 1,2 tỉ đồng, các trại

khác còn lỗ nhiều hơn”, ông Trung nói.

Thời gian gần đây, dịch heo tai xanh năm nào cũng xảy ra, ít thì 10 tỉnh,

nhiều thì trên 30 tỉnh, nhưng các ngành chức năng vẫn chỉ chủ yếu là đợi địa

phương công bố dịch mới khoanh vùng tiêu hủy. “Đó là cách làm tiêu diệt người

chăn nuôi chứ không phải dập dịch”, một chủ trại bức xúc cho biết.

Theo nhiều người chăn nuôi, cách tốt nhất phòng chống dịch là dùng

vaccine nhưng không phải lúc nào cũng mua được vì vaccine nhập khẩu hạn chế

trong khi tổng đàn heo trong nước quá lớn. Đặc biệt, một số loại vaccine phân phối

độc quyền bởi một số cơ quan thú y thì thường hết hàng khi người dân cần.

“Dịch lở mồm long móng đang xảy ra nhiều nơi nhưng khi tôi lên cơ quan

thú y hỏi mua (vaccine) thì họ nói không có hàng. Giờ chúng tôi phòng dịch bằng

cách nào?” – ông B, một chủ trại heo trên 3.000 con tại Đồng Nai, thắc mắc.

Giá TACN tăng liên tục thời gian qua cũng là một trong những nguyên nhân

khiến nhiều người chăn nuôi nản chí. So với cùng kì năm ngoái, một số loại nguyên

liệu làm TACN như bắp, đậu nành, bột cá, sắn … tăng hơn 30%, chưa kể năm 2010

giá TACN đến tay người dân tăng tổng cộng 14 lần.

Theo Hiệp hội TACN VN, giá TACN trong nước tăng liên tục thời gian qua

do VN phải nhập khẩu đến 55 – 60% nguyên liệu đầu vào, chủ yếu là nguyên liệu

giàu năng lượng (bắp, lúa mì) và protein (khô dầu, đậu nành, bột cá, bột xương

thịt,…). Ông Phạm Đức Bình, tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình (Đồng Nai),

nói đó mới là tỉ lệ của toàn ngành, còn lượng hàng mà các nhà máy chế biến thức

ăn công nghiệp nhập khẩu sản xuất lên đến hơn 80%.

Thức ăn chiếm 70% giá thành chăn nuôi nên giá TACN trong nước tăng vọt

mỗi khi có biến động trên thị trường thế giới. Vì theo ông Bình, không chỉ phụ thuộc

giá nguyên liệu, các doanh nghiệp còn phải chịu lãi suất cao, cước vận chuyển, tỉ

giá … Cùng với các phí đầu vào như điện, xăng, các doanh nghiệp cho biết thời

gian tới TACN còn tăng nữa.

“Chúng tôi không an tâm đầu tư nuôi nữa vì nếu giá TACN cứ tăng như thời

gian qua thì ngành chăn nuôi quá rủi ro” – ông Nguyễn Trí Công bức xúc cho biết.

Là một “đại gia” trong nghề nuôi heo, nổi tiếng với việc ứng dụng các công

nghệ hiện đại nhất để chăn nuôi nhưng giờ đây ông Nguyễn Trí Công (Biên Hòa,

Đồng Nai) cũng cay đắng thừa nhận ngành chăn nuôi VN hầu như không còn lối

thoát. “Dịch bệnh, lãi suất ngân hàng quá cao và giá TACN liên tục tăng ngày càng

bóp nghẹt người chăn nuôi. Nếu cứ tiếp tục như thế này, chỉ vài ba năm nữa ngành

chăn nuôi heo trong nước sẽ bị nước ngoài chiếm lĩnh như từng làm với con gà

công nghiệp”, ông Công cho biết. Theo ông Công, nếu không có biện pháp tháo gỡ,

các trại chăn nuôi lớn sẽ không chịu đựng nổi.


152

Điều lo ngại nhất hiện nay là sự cạnh tranh, nhòm ngó của các công ty chăn

nuôi quốc tế. Theo ông Công, các công ty kinh doanh TACN quốc tế đều tính toán

sẵn kịch bản trong bao năm nữa sẽ xuất khẩu thịt vào thị trường VN, lượng hàng ra

sao. “Cứ với đà này thì các công ty nước ngoài sẽ chiếm 40% thị phần, 40% nữa

thuộc về thịt đông lạnh nhập khẩu, chỉ còn 20% thuộc về người chăn nuôi trong

nước. Khi đó người nuôi heo VN lại trở thành người làm thuê cho nước ngoài như

nuôi gà công nghiệp hiện nay”, ông Công nhận định”.

Một số bạn dự tính bỏ tiền đầu tư vào ngành chăn nuôi, khi lên kế hoạch thực

hiện bạn phải tính đến những rủi ro sau:

1. Lãi suất ngân hàng:

Tôi giả sử bạn có 100 triệu VND. Về nguyên tắc đầu tư mà nói thì khi bạn

đầu tư bạn không được đầu tư hết toàn bộ số tiền mình đang có vì như vậy độ rủi ro

sẽ tăng lên rất cao. Tuy nhiên, ngoài thực tế thì hầu như ai bước vào kinh doanh

cũng nghĩ đến chuyện vay vốn ngân hàng, hoặc các nguồn nào đó. Theo kinh

nghiệm kinh doanh của tôi thì với cách làm này tỉ lệ thành công rất thấp. Quyết định

đầu tư hết 100% số vốn chỉ xảy ra khi bạn chấp nhận mạo hiểm và có phương án

thu hồi vốn cực nhanh. Theo như bạn biết thì đồng tiền chúng ta ngày càng mất giá,

thêm vào đó lãi suất ngân hàng luôn tăng. Nếu không tính được tốc độ sản xuất, giá

thành sản phẩm, dịch vụ có tăng tương ứng với sự mất giá tiền đồng, lãi suất ngân

hàng không, thì tốt nhất không nên đầu tư. Tôi cũng xin nhấn mạnh việc tính toán

này là cực kì khó. Ngoài những thông tin, kiến thức tài chính, kinh tế được học, bạn

phải có khả năng phân tích rủi ro ở tầm vĩ mô mới làm nổi. Một số người khi vay

ngân hàng đã không vay bằng tiền đồng, mà vay bằng vàng, hoặc ngoại tệ, chính vì

vậy rủi ro càng lớn. Khi vay bạn phải thế chấp tài sản, tôi ví dụ như nhà đất, nếu

không thanh toán đúng thời hạn nguy cơ mất tài sản là điều hiển nhiên. Hầu hết

những người gia nhập thị trường chăn nuôi là những người năng lực tính toán thấp,

với việc chỉ tính nhẩm qua loa sau đó bắt tay vào chăn nuôi liền khả năng thất bại

nắm chắc 100%.

2. Thức ăn chăn nuôi:

Tôi thấy nhiều doanh nghiệp tính toán làm ăn lớn, nhưng lại không nghĩ đến

việc tự cung tự cấp, khi mở rộng qui mô tất gặp rủi ro rất nhiều vì phụ thuộc người

khác. Gần đây tôi có đọc bài báo nói về một trang trại nuôi bồ câu dưới Hóc Môn,

giá thành bán bồ câu tại chuồng là 55.000 VND/con, đây là một cái giá quá mắc

không thể mở rộng thị trường hơn nữa. Tại sao giá thành chăn nuôi lại quá mắc như

vậy? Hầu hết là do người chăn nuôi hoàn toàn bị động trong khâu chế biến thức ăn

cho vật nuôi. Một phần do trình độ khoa học kĩ thuật không có, công nghệ thiếu

thốn, một phần thiếu vốn, một phần tìm chưa ra giải pháp, nhưng phần lớn là người

chăn nuôi hầu như không nghĩ tới việc mình phải tự chế thức ăn. Nghiên cứu và chế

thành công thức ăn trước khi bắt tay vào nuôi đại trà là một việc bắt buộc phải làm

trong xu thế phát triển bây giờ. Ngành chế biến thức ăn nước ta hiện nay chưa đáp

ứng nổi nhu cầu chăn nuôi trong nước, thêm vào đó nhiều công ty chế biến thức ăn

nước ngoài muốn thao túng thị trường nước ta để đưa sản phẩm chăn nuôi của họ

vào chiếm lĩnh thị trường, càng làm cho đời sống người chăn nuôi trong nước gặp

nhiều bế tắc. Theo nghiên cứu thì hầu hết các công ty chế biến thức ăn (cả trong


153

nước và nước ngoài) đều có bề dày kinh nghiệm trong chăn nuôi hoặc đang đầu tư

chăn nuôi, chính vì vậy người chăn nuôi không thể cạnh tranh lại nếu như họ cũng

tham gia thị trường.

3. Dịch bệnh:

Bạn phải biết dịch bệnh là điều không tránh khỏi trong ngành chăn nuôi. Khi

lên kế hoạch chăn nuôi mà bạn không biết gì về các loại bệnh, cách phòng ngừa,

nguồn thuốc cung cấp, hoặc cách thức sản xuất chúng như thế nào … là quá mạo

hiểm! Trong lịch sử đã diễn ra nhiều trận thiên tai, dịch bệnh khiến cho cả thế giới

phải điêu đứng. Ý nghĩ chăn nuôi tự phát, tới đâu tính tới đó là lối nghĩ của những

người nông dân xưa cũ cần phải loại bỏ. Nếu bạn cũng nghĩ như vậy thì sẽ không

bao giờ phát triển lâu dài được!

4. Sự mất giá của tài sản cố định, công nghệ …:

Một số bạn bỏ tài sản cố định ra để kinh doanh nhưng lại không hề tính đến

sự mất giá của nó qua thời gian. Tôi ví dụ, bạn bỏ tiền ra mua một chiếc xe máy để

hành nghề xe ôm. Chiếc xe máy thời điểm mua năm 2008 là 25 triệu, đến thời điểm

năm 2011 bán chỉ còn 15 triệu thôi. Qua 3 năm kinh doanh bạn lời là 45 triệu. Như

vậy thực tế bạn chỉ lời có 35 triệu mà thôi vì phải trừ đi sự mất giá của chiếc xe.

Nhà kinh doanh chỉ tính toán được những giá trị hữu hình, mà không tính toán được

những giá trị vô hình. Chính vì lẽ đó làm hoài mà vẫn nghèo hoài.

5. Tỉ lệ hao hụt, chi phí vận chuyển, biến động của các ngành liên quan,

xu hướng tiêu dùng …:

Có thể nói ngành chăn nuôi là một ngành mà rủi ro rất lớn. Sản phẩm của nó

chịu tác động của nhiều yếu tố không thể lường hết được. Có nhiều người dám bỏ

cả chục tỉ ra kinh doanh nhưng lại không dám bỏ ra vài chục triệu để nghiên cứu thị

trường, hoạch định một dự án kinh doanh mang tầm chiến lược. Thời buổi bây giờ

đâu phải thời ngồi mát ăn bát vàng nữa. Nhiều ngành tưởng dễ ăn nhưng khi nhúng

tay vào chua chát biết bao nhiêu. Một số bạn bảo tôi rằng muốn ra kinh doanh đồ

chơi, làm gia sư, nuôi cá … Các bạn ấy tính tính toán toán rồi ra làm ngờ đâu làm

được ít ngày thì đồ chơi nhiễm chì, gia sư bát nháo, cá chết hàng loạt … Những thất

bại các bạn ấy gặp đều nằm trong những gì tôi nhắc nhở từ lâu. Làm giàu không chỉ

cần có niềm say mê mà còn cần cả đầu óc chiến lược nữa!


154

HỌC TẬP GÌ ĐỂ GIÀU CÓ?

Nhiều bạn muốn giàu có đã hỏi tôi rằng: Em có thể đọc những cuốn sách nào

về làm giàu? Tôi cho rằng những bạn hỏi như vậy chưa biết thế nào là làm giàu!

Làm giàu là để khẳng định mình chứ không phải tối ngày cắm đầu vào đọc

những cuốn sách lí thuyết. Hay nói cách khác muốn giàu có phải khổ luyện! Để trở

thành người giàu có thực sự việc đầu tiên bạn cần làm là hạ quyết tâm đủ lớn. Bạn

phải muốn sau đó mới đi tìm cách để đạt bằng được ý muốn đó. Tình huống khó

khăn mà bạn gặp trên đường đời là muôn hình vạn trạng, không phải cứ mỗi lần bế

tắc là bạn lại giở sách ra hay đi hỏi người này người khác. Chẳng có sách hay người

thầy nào chỉ ra tất cả các cách giải quyết. Bạn phải tự suy nghĩ ra cách hay nhất để

hành động nhằm đạt bằng được mục đích. Không cần biết bạn học ở đâu, không cần

biết bạn làm như thế nào, miễn là cách làm ấy chấp nhận được và giúp bạn thành

công. Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao người ta mở cửa hàng bán quần áo người ta giàu,

còn bạn thì lại nợ nần chồng chất không? Rất nhiều người đi chung trên một con

đường, nhưng không phải ai cũng gặt hái kết quả giống nhau. Nhiều bạn chưa bắt

tay vào làm giàu đã than trời trách đất, bảo việc ấy khó lắm không làm được đâu.

Thật ra khó khăn trên đường đời không đáng sợ bằng khó khăn do chính mình tạo ra.

Chưa gì bạn đã tự tạo ra một bức tường tâm lí không cho phép mình phát huy hết

khả năng rồi thì thử hỏi làm sao bạn tiến nổi? Cùng là con người như nhau họ làm

được tất mình làm được. Thậm chí phải mạnh mẽ khẳng định mình làm giỏi hơn

người ta thì mới đạt được tâm nguyện!

Kiến thức là biết hay không biết. Thiếu kiến thức bạn có thể học, thế nhưng

một khi thiếu phẩm chất để trở thành người giàu có thì mãi mãi bạn chỉ là người

nghèo mà thôi! Tôi không phải là thầy xem tướng số, nhưng chỉ cần nhìn thái độ cư

xử, cách thể hiện trong công việc, lời nói … của bạn là tôi có thể đoán được tương

lai bạn như thế nào. Muốn giàu có cần phải biết sống kỉ luật để sửa mình nhiều hơn

là bồi bổ trí óc. Tôi không chê bai bằng cấp, song nhiều lúc tôi tự hỏi những người

bỏ bao nhiêu năm đi du học ngoài trời Tây về họ làm gì nhỉ?! Hồi nhỏ tôi có đọc

sách nói về các nhà bác học. Tôi thấy các bác học rất giỏi. Họ nghiên cứu ra công

thức này công thức kia, song hầu như họ lại không giàu bằng người ứng dụng

những điều đó vào cuộc sống. Nhiều bác học cho đến lúc chết gia tài để lại chẳng là

bao. Những người quen học trên lí thuyết, nói gì ra cũng lí thuyết, nghe thì thấy hay

lắm, nhưng nó chỉ giúp thư giãn tinh thần mà không làm túi tiền nở ra. Đa phần

người học cao lại đi làm thuê cho những người biết vận dụng những gì trên lí thuyết

vào thực tế.

Ước mơ giàu có là ước mơ ngàn đời của nhân loại. Nói đến tiền mắt ai cũng

sáng lên, nhưng lại không biết cầm đồng tiền chân chính trên tay phải trả giá bằng

bao nhiêu mồ hôi, nước mắt. Trong con mắt của những kẻ muốn giàu có để hưởng

thụ họ coi làm giàu như là trò hên xui may rủi, ăn cướp của người khác … Nghe

thấy ai nói đến khó khăn là họ sợ, họ bảo người đó không biết làm giàu, nghe ai nói

đến bỏ ít vốn, ngồi mát ăn bát vàng là họ cho rằng người ấy khôn ngoan. Lợi dụng

sự kém hiểu biết của loại người này, hiện nay khắp nơi nở rộ dịch vụ dạy làm giàu.


155

Bạn phải bỏ bao nhiêu tiền để vào nghe những buổi thuyết giảng về làm giàu. Nghe

thì vui tai đó, nhưng phân tích kĩ thì toàn là những lời có cánh rẻ tiền. Kiểu học làm

giàu phi thực tế đó hậu quả chỉ tốn tiền, tốn thời gian. Nếu ai đã từng lăn lộn trên

đường đời nhiều chắc hẳn tôi nói câu này các bạn phải biết là đúng: Từ lời nói đến

hành động cách nhau rất xa! Có khi bạn suy nghĩ rất tốt, nhưng khi ra làm có những

điều bạn không thể lường hết được, và kĩ năng lao động không đạt tương ứng với

trình độ nhận thức. 1.000 người pha nước mắm thì có 1.000 mùi vị khác nhau.

Không phải bạn hát hay là bạn trở thành ca sĩ nổi tiếng (dù về mặt lí thuyết là như

vậy). Để thành công bạn phải tìm cho mình một phong cách riêng, thậm chí không

giống ai. Một số ca sĩ hát rống lên như bò nhưng giọng ca lại làm cho khán giả thấy

lạ, thấy thích. Một số tiệm ăn Trung Quốc xào nấu khét lẹt nhưng người ta lại khen

ngon. Chính vì vậy, nhiều người bằng cấp cao ngửa mặt than trời tại sao tôi nghèo

hoài, trong khi đó kẻ học chưa hết cấp ba kiếm tiền bạc tỉ đi đâu cũng nghênh ngang

ra vẻ ta đây. Nhiều người buôn bán thật thà chỉ đủ nuôi con ăn học, trong khi đó kẻ

mua thấp bán cao lại có cuộc sống vương giả. Mấy ngày trước đọc bài báo nói rằng

giữa thời bão giá nhưng nhiều người vẫn xài sang mua hàng giá cao. Thực tế là có

người thích mua hàng để hưởng cái cảm giác ngây ngất nhiều hơn là dùng nó thật.

Nếu không tin bạn thử cho vài quả ổi vào hộp rồi mang bán nói rằng ổi Mĩ xem có

ai mua không. Giá trị cuộc sống nhiều lúc đảo lộn không biết đâu mà lường. Trắng

đen đen trắng không thể phân biệt được. Do đó có kẻ gây họa mà không biết họa, có

kẻ trong phúc mà không biết phúc. Sáng nay đọc bài báo thấy một em bé 3 tuổi bị

cha tẩm xăng đốt vì mâu thuẫn với vợ mà thương tâm. Những kẻ mà ngay cả hạnh

phúc của mình cũng tước đoạt đi thì trời đất sẽ không bao giờ cho giàu có và hạnh

phúc. Người làm giàu mà nhận thức thấp như người mù bơi giữa biển khơi mênh

mông, sóng xô thế nào thì trôi về phía đó. Làm giàu rồi hưởng thụ theo kiểu điên

loạn là loại làm giàu dung tục!

Muốn giàu có học tập điều gì?

Trước tiên bạn phải biết hạ quyết tâm, tạo một động lực đủ lớn, xác định

mục đích rõ ràng. Người có quyết tâm đủ lớn luôn chọn phương án hành động để

chứng minh, chinh phục chứ không ngồi suy nghĩ vẩn vơ, than vắn thở dài. Gặp khó

khăn mà chán nản, tỏ thái độ tồi là lối sống của kẻ vô trách nhiệm với bản thân, gia

đình, xã hội!

Thứ hai, bạn phải không ngừng khép mình vào kỉ luật, nung nấu ý chí, không

quên mục đích, kiên trì bám trụ những kế hoạch đề ra … Lòng kiên trì có một sức

mạnh ghê gớm, nó nghiền nát và làm biến đổi mọi thứ trên đời. Ai không có lòng

kiên trì thì chẳng bao giờ lập nên kì tích đâu!

Thứ ba, làm giàu cần làm hơn là nói. Ai nói gì mặc họ, ai chê gì bỏ ngoài tai,

gặp chuyện đau buồn phải biết cách vượt qua, gặp khó khăn phải tìm cách mà tiến

tiếp … Hãy tin rằng kết quả sẽ là minh chứng hùng hồn nhất biện minh cho bạn.

Lên kế hoạch cụ thể, tính toán sau đó bắt tay vào làm. Làm từng chút một, khó khăn

tới đâu tháo gỡ tới đó. Làm sao cho kĩ năng lao động đạt đến trình độ hơn người,

hợp nhất với trình độ nhận thức. Với suy nghĩ “Tất cả đều có thể!”, luôn tìm cách

phát huy tối đa những tố chất của bản thân để đạt được điều mình muốn. Đề ra

nhiều nguyên tắc đúng và tuân theo như: Không biết không làm, biết mà không rõ


156

cũng không làm, chỉ tin những gì đã kiểm chứng, áp dụng khoa học kĩ thuật để giảm

thiểu thời gian lao động …

Thứ tư, phẩm chất người làm giàu là vô cùng quan trọng. Phải nhận thức rõ

ràng rằng mình chỉ giàu khi mình có phẩm chất tốt. Bắt mình phải rèn luyện được

những phẩm chất đó như tính chu đáo, cẩn thận, tỉ mỉ, cần cù, nghị lực, sáng tạo,

nhạy bén, điềm đạm, tôn trọng người khác, nhịn nhục khi cần thiết … Có thể nói cái

tâm là nguồn gốc của mọi sức mạnh. Tâm biến động thì sức mạnh sẽ không thể tập

trung được. Chính vì vậy, những lúc nóng giận, buồn bực, căng thẳng … tốt nhất là

nên … đi ngủ, hay không hành động gì cả. Mỗi ngày một sai lầm thì một năm sai

lầm sẽ chất đống. Nghiêm khắc với bản thân để mình không bao giờ mắc phải

những sai lầm không đáng có.

Cuối cùng là nâng cao trình độ nhận thức. Học để ứng dụng phải hiểu sâu sắc

đến tận xương tủy những gì mình đã tiếp thu, chẳng hạn như điều đó chỉ đúng khi

nào, nó được xét trong mối quan hệ với sự vật, hiện tượng gì, đâu là cơ sở lí luận

của nó …, không chạy theo điểm, bằng cấp … Học sao mà có thể giải thích lại được

cho người khác hiểu nhanh và dễ nhất. Tìm ra những qui luật suy nghĩ của con

người từ đó áp dụng để giải quyết những khó khăn mình gặp …

Sở dĩ giàu có ít người đạt được bởi rất khó để biến suy nghĩ, lời nói thành

hành động cụ thể. Một việc nếu làm trong một ngày thì dễ nhưng tập thành thói

quen, đam mê, kiên trì thực hiện nó với tất cả nỗ lực cao nhất cả đời thì quả không

phải dễ dàng gì!


157

CON MẮT HỌC HỎI

Bạn muốn tiến lên, muốn hạnh phúc, bạn phải học hỏi thật nhiều. Nói vậy

thôi chứ có người suốt cuộc đời này vẫn không thể ngóc đầu lên được do họ không

biết cách học hỏi. Để học hỏi hết cái hay của người khác bạn phải có nhiều cách

làm sáng tạo, nhiều phẩm chất, trong bài viết này tôi chỉ bàn đến cách nhìn nhận khi

bạn muốn học hỏi người khác điều gì.

Tạo hóa ban cho chúng ta đôi mắt, đôi tai và tâm hồn. Khi nhìn, nghe bất cứ

điều gì những hình ảnh, âm thanh mà mắt, tai ta thu được đều chuyển về não. Não

hoạt động giống như một nhà máy phân loại, xử lí thông tin. Trong quá trình phân

loại não gặp một khó khăn lớn là đề ra tiêu chuẩn để đánh giá thông tin đó. Tôi giả

sử não là một nhà máy hoàn toàn mới, và thông tin mà nó tiếp thu lần đầu tiên. Khi

đó não sẽ tiến hành phân tích một cách tỉ mỉ để nhìn nhận thông tin đó như thế nào.

Đứng ở khía cạnh khác mà xem xét thì suy nghĩ, hành vi của con người luôn chịu

tác động bởi ngoại cảnh. Đôi khi bạn nghĩ một đằng mà bạn phải làm một nẻo vì

bạn bị chi phối bởi tâm lí, suy nghĩ, hành động của đám đông. Thêm nữa, không

phải “nhà máy” xử lí thông tin nào cũng đúng ngay lần xử lí đầu. Một phần do năng

lực thấp “nhà máy” xử lí phân loại sai, một phần “nhà máy” lại xử lí theo kiểu

“phản xạ có điều kiện”. Hàng ngàn lần bạn gặp ai đó hút thuốc đều đem lại cho bạn

hình ảnh xấu, và thế là người thứ 1.001 sẽ bị bạn đánh đồng cũng xấu luôn. Vì gặp

phải ba rào cản rất lớn trong quá trình phân loại để xử lí thông tin là không phân

tích thông tin bằng phương pháp khoa học mỗi lần tiếp nhận, chịu tác động quá lớn

từ ngoại cảnh, xử lí thông tin bằng cảm tính, “phản xạ có điều kiện”, cho nên có

những người mãi mãi không thể nào “lớn nổi”.

Trong lòng một số người họ coi người giàu như kẻ thù, họ chửi người giàu

không ngớt, họ phê phán người giàu là keo kiệt, dùng đủ thủ đoạn để lừa gạt người

này người nọ … Họ cho rằng những đồng tiền mà người giàu kiếm được là dơ bẩn,

không làm mà hưởng … Cuối cùng họ chẳng học được gì từ người giàu cả!

Một khi con mắt bạn nhìn vấn đề bằng thái độ ích kỉ, đố kị, nghi ngờ …

những gì mà bạn tiếp thu đã bị mặc định là “rác”, chính vì vậy bạn sẽ không nhận ra

khía cạnh khác cần học hỏi. Triết học đã dạy tất cả sự vật, hiện tượng đều có tính

hai mặt. Tâm thế người muốn học hỏi tốt phải luôn cân bằng. Chúng ta không phán

xét điều gì nếu thiếu căn cứ khoa học. Trong thâm tâm bạn rất muốn giàu. Khi ở địa

vị cô ấy bạn cũng sẽ hành động như cô ấy thôi … Thì tại sao bạn lại cố tạo ra vẻ là

bạn không cần, không chấp nhận điều đó? Những gì bạn đánh giá người khác hoàn

toàn dựa vào những hiểu biết, tâm thế, hoàn cảnh … của bạn, nó sẽ chính xác hơn

khi bạn đặt mình vào hoàn cảnh người khác để nhìn nhận, hay phân tích vấn đề một

cách công tâm. Bất kì thời đại nào đồng tiền cũng cần thiết, và không có đồng tiền

nào là không phải trả giá. Hoặc dưới hình thức này, hoặc dưới hình thức kia, nhưng

bạn phải đánh đổi mới có đồng tiền. Trên bất kì con đường thành đạt, thành công,

hạnh phúc nào người có được nó cũng phải hi sinh rất nhiều. Khi gặp những cảnh

tượng như ăn mặc hở hang, sống buông thả, xài hàng hiệu, coi tiền như giấy … tôi

tự hỏi rằng nếu xã hội không có những cảnh này thì liệu có ai giàu có không? Đã là


158

xã hội phải có người này người kia. Vấn đề là bạn phải chọn cho mình một cách

nhìn nhận đúng nhất để theo đuổi.

Những gì bạn thấy đôi khi chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Ai cũng cho

rằng Bin Laden là kẻ tàn ác, nhưng có ai biết rằng kẻ thù của ông ta cũng tàn ác

không kém. Một ai đó bỏ ra vài trăm triệu làm từ thiện bạn lại trầm trồ ngưỡng mộ,

mà không biết rằng người đó đã bóc lột bao người từ năm này sang năm khác. Cuộc

sống là vô biên. Đẹp xấu, đúng sai, phải trái … chẳng có gì là đúng trong mọi hoàn

cảnh. Có nhiều việc không phải bạn muốn thay đổi là thay đổi được cho dù bạn có

tài giỏi đến đâu đi nữa. Để có thể nhìn nhận vấn đề chính xác cần tâm thế vững và

rất nhiều phẩm chất tốt ở người tiếp thu. Thái độ phản ứng thái quá trước một vấn

đề mà không xem xét mặt trái của nó đều không tốt. Đó không phải là người muốn

vươn lên chân chính!

Tại sao tôi lại bàn về vấn đề này ngày hôm nay? Tại tôi thấy rằng thái độ học

hỏi rất quan trọng. Nó định hướng và nhiều khi quyết định chúng ta sẽ là gì. Đường

đời gian nan hơn bạn tưởng. Có những người bạn tốt nhưng vì bất đắc dĩ phải làm

chuyện xấu. Có những người rất giỏi nhưng liên tục vấp ngã. Có những người thông

minh nhưng không phải lúc nào cũng may mắn trong tính toán …Cho dù bạn là ai,

nếu bạn muốn giàu có, hạnh phúc bạn phải sử dụng người khác. Khi sử dụng người

khác mà bạn không tin người ta thì chắc chắn bạn sẽ thất bại. Bằng sự thấu hiểu con

người bạn sẽ tin tưởng con người hơn. Và điều này vô cùng quan trọng để biến ước

mơ thành sự thật. Trong cuộc đời bạn có đôi lúc bạn phải giao sinh mệnh, hạnh

phúc, tiền bạc … của mình cho ai đó. Một là bạn sẽ mất hết, hai là bạn sẽ được tất

cả! Khi đứng trước những quyết định như vậy thử hỏi rằng ai là người cho bạn câu

trả lời tốt hơn trực giác của bạn? Nhưng nếu như bạn không luyện tập thì liệu bạn

có hành động chính xác không? Cho dù bạn không lựa chọn cũng là một loại lựa

chọn. Thời gian chẳng bao giờ trở lại, có những việc chỉ có thể làm trong một

khoảng thời gian nào đó. Có những cơ hội đến và đi rất nhanh. Có những thời khắc

làm thay đổi cả cuộc đời. Hơn thua nhau là nhận ra cơ hội để nắm bắt lấy.

May mắn mày ở đâu? Làm sao có thể thay đổi được cuộc đời khi bản thân

mình còn quá nhiều thiếu sót? … Khi phát hiện thấy điều gì có lợi cho tương lai của

mình thì dù trả giá bao nhiêu cũng đừng từ bỏ cơ hội chiếm đoạt nó. Có nhiều người

cả đời đi tìm cơ hội, nhưng khi cơ hội đến thì lại bỏ qua mất vì không quyết đoán.

Có nhiều người day dứt mãi vì một điều gì đó, nhưng khi có cơ hội thay đổi nó thì

chần chừ. Ôi chúng ta không có nhiều thời gian để thấu hiểu tất cả lí lẽ trên cõi đời

này trước khi ra quyết định, và chẳng có sự việc nào hoản hảo 100% như chúng ta

dự tính. Nếu chúng ta không biết phản ứng quyết liệt, nhanh chóng để thay đổi cuộc

đời mình thì ai có thể thay ta làm điều đó?! Nếu như chúng ta chỉ biết ngồi đó mà

hỏi, mà dằn vặt thì bao giờ chúng ta mới giàu đây? Nếu như chúng ta đợi mình đủ

vốn liếng thì con đường phía trước có còn rộng thênh thang? Không! Không có thời

gian cho những kẻ chỉ biết chờ đợi! Hãy thay đổi thái độ nhìn nhận cuộc đời, người

khác, bản thân mình ngay bây giờ để mình có cuộc sống tốt hơn bạn nhé!


159

LÀM GIÀU TỪ ĐẶC SẢN

Nhiều bạn cứ đi tìm ý tưởng làm giàu đâu đâu mà không biết rằng nơi quê

nhà cơ hội kinh doanh đầy rẫy. Một số bạn có quê trồng rất nhiều cây ăn trái mà

không biết chế biến nó để bán ra thị trường, một số bạn ở quê có rất nhiều đất sét lại

không biết làm hàng thủ công hay đồ chơi xuất khẩu, một số bạn ở xứ dừa bát ngát

mà không biết cây dừa có ích từ rễ đến ngọn, một số bạn quanh năm mò cua bắt ốc

không biết rằng vỏ ốc nếu biết chế tạo thì giá trị rất cao …

Bạn nghèo, tại sao bạn nghèo? Đất nước chúng ta nghèo, tại sao đất nước

chúng ta nghèo? Bởi chúng ta không biết khai thác những gì chúng ta, quê hương

chúng ta đang có. Nếu như nơi bạn sống có bất cứ cái gì nhiều mà bạn chưa tìm ra

cách khai thác, bạn có thể gửi mail cho chúng tôi theo địa chỉ

[email protected] Chúng tôi có thể giúp đỡ bằng cách tìm thị trường tiêu

thụ, hoặc hướng dẫn bạn cách nghiên cứu, chế biến chúng. Trong một số trường

hợp nào đó chúng tôi sẽ cử người đến tìm hiểu, hợp tác, hoặc tài trợ cho bạn. Chỉ sợ

chúng ta không có tri thức, cơ hội làm giàu có ở mọi nơi.

Chúng tôi xin giới thiệu cho bạn một số bài viết hay về cá cơm – một loài cá

rất bình dị trong đời sống của chúng ta – đã góp phần không nhỏ cải thiện đời sống

của bao gia đình:

Cá cơm hay còn gọi là cá trổng (danh pháp khoa học: Engraulidae) là một họ

chứa các loài cá chủ yếu sống trong nước mặn (có một số loài sống trong nước ngọt

hay nước lợ), có kích thước nhỏ (chiều dài tối đa là 50 cm, thường là dưới 15 cm).

Chúng thường bơi thành đàn, ăn các loại sinh vật phù du, chủ yếu là thực vật phù du,

trừ một số loài ăn cả cá. Chúng phân bố khắp thế giới.

Cá cơm được bảo quản bằng cách làm sạch ruột, ướp muối, làm chín và sau

đó đóng hộp với dầu ăn. Chúng là một loại cá thực phẩm quan trọng. Hợp hay

không hợp khẩu vị thường căn cứ vào mùi của cá cơm. Chúng có tiếng là nặng mùi.

Vào thời đế quốc La Mã, chúng là nguyên liệu để làm nước sốt cá lên men gọi là

garum, là sản phẩm chủ yếu trong ẩm thực cũng như mặt hàng được sản xuất với số

lượng công nghiệp để buôn bán xa. Ngày nay, chúng là thành phần chủ yếu trong

món xa lát Caesar, Spaghetti alla Puttanesca, hay phủ thêm lên trên bánh pizza. Vì

hương vị mạnh, chúng cũng dùng trong một số nước chấm, bao gồm nước sốt

Worcestershire, nước mắm, và trong một số biến thể của bơ Café de Paris. Ngư dân

cũng dùng cá cơm như là mồi để đánh bắt các loại cá lớn hơn như cá ngừ hay cá

vược nước mặn.

Tính nặng mùi gắn liền với cá cơm là do quá trình chế biến. Cá cơm tươi,

được biết đến ở Italia với tên alici, có mùi vị dễ chịu hơn. Tại các nước nói tiếng

Anh, alici đôi khi được gọi là “cá cơm trắng” và thông thường được bán tại các tiệm

ăn trong dạng giầm nước xốt với một chút dấm.

Cá cơm châu Âu Engraulis encrasicolus là loài cá cơm có giá trị thương mại.

Morocco hiện nay dẫn đầu thế giới trong công nghiệp đóng hộp cá cơm. Các nhà

máy công nghiệp cá cơm dọc theo bờ biển Cantabria hiện nay đã làm thu hẹp nghề


160

muối cá truyền thống của người xứ Catalonia, mặc dù ngành công nghiệp này mới

chỉ được bắt đầu ở Cantabria bởi những người muối cá Sicilia vào giữa thế kỉ 19.

Việc đánh bắt thái quá cá cơm cũng là một vấn đề. Kể từ thập niên 1980, các

tàu đánh bắt lớn được cơ giới hóa ở Pháp đã thực hiện việc đánh bắt các loài cá cơm

bằng những chiếc lưới kéo có mắt rất nhỏ.

Nhiều món ngon từ cá cơm hiện nay:

Ngoài tác dụng làm nước mắm, cá cơm nấu canh chua hay kho khô cũng rất

ngon. Nhiều người còn chuộng món gỏi cá cơm, ăn với lạc, bánh tráng nướng, khế

xanh chuối chát …

Vào khoảng cuối hạ đầu thu, ngư dân duyên hải miền trung chuẩn bị cho vụ

mùa đánh bắt cá cơm. Cá đánh được đưa ngay vào bờ còn tươi rói, sau đó chuyển

về các chợ. Mọi người tranh nhau đi mua cá về muối mắm. Người ta bán theo mớ,

theo vại, giỏ hay kg.

Có hai loại cá cơm: Cá cơm xanh và cá cơm đỏ. Loại cá cơm đỏ dùng để chế

biến thành nước mắm. Nước mắm làm từ nguyên liệu cá cơm là ngon nhất, chất

đạm rất cao. Cá cơm chỉ to bằng ngón tay, rất giống với cá mai, nhưng thân mình

thì tròn trịa, có sọc trắng trên thân từ đầu đến đuôi rõ nét hơn. Cá mai chỉ ngon ở

món gỏi, còn cá cơm có thể chế biến ra nhiều món ăn thơm ngon, khoái khẩu.

Cá cơm đem làm mắm, sau khi muối, chỉ cần 15 hôm sau là ăn được. Con

mắm lúc này còn nguyên vẹn gọi là mắm cái, nếu để lâu, con mắm bị nát ra, tiết

một thứ nước đục gọi là mắm nêm hay mắm đục, hương vị thơm tho nức mũi. Mắm

nêm trở thành món chấm tuyệt hảo và hầu như trên mâm cỗ dù sang hay hèn, lúc

nào cũng có đĩa mắm nêm để tăng thêm phần giá trị bữa ăn. Gặp trời sa mưa, thức

ăn khan hiếm, trên mâm cơm đạm bạc của ngư dân chỉ cần đĩa mắm nêm thêm ớt,

tỏi ăn kèm với rau sống, rau luộc cũng đủ no nê và ngon miệng lắm rồi.

Cá cơm đem nấu canh chua với lá giang rừng hay thơm (dứa) cũng rất ngon.

Nấu xoong nước cho sôi, thả nguyên con cá vào, rồi bỏ thơm hay lá giang, nêm gia

vị. Đừng đun lâu quá, cá sẽ nát, mất ngon. Thời tiết nắng nóng chỉ cần xoong canh

chua cá cơm cũng đủ giải nhiệt. Ngoài ra, cá cơm nấu canh với rau má, mã đề hoặc

dưa hường vừa ngon vừa mát khỏe.

Cá cơm đem kho rim (khô) ngon chẳng thua gì cá bống kho. Cá để nguyên

con, chỉ móc ruột, ướp gia vị rồi cho vào chiếc trách đất (chiếc om) đã khử dầu mỡ,

có thêm thịt ba chỉ thái nhỏ, bắc lên lò than để lửa riu riu rồi thêm nước màu vào.

Cá cơm rất lành, có thể làm món ăn cho người đau ốm hay sinh đẻ.

Cá cơm chiên cũng là món ăn ngon và hấp dẫn. Cá cơm xanh làm sạch ruột,

để cho ráo nước, ướp gia vị như nước mắm, bột ngọt, ngũ vị hương, hành, tiêu, ớt

rồi bỏ vào chảo dầu mỡ sôi già. Cá cơm chiên có thể lăn bột, cuốn ăn với bánh tráng

và rau sống, cắn một miếng thấy đời mê li.

Ngoài ra, cá cơm cũng có thể làm món gỏi ngon chẳng thua gì món gỏi cá

mai. Chọn loại cá lớn con, dùng lưỡi dao bén bóc lấy hai mảnh thịt hai bên thân

ngâm vào nước dấm hay phèn chua, chừng mười phút sau vớt ra, ép cho ráo nước,

thêm gia vị như nước mắm, bột ngọt, ớt, tỏi cùng với đậu phụng rang, bánh tráng

nướng bóp vụn, khế lát, chuối chát thái mỏng … sẽ có món ngon lành.

………


161

Cá cơm là loại cá biển nhỏ. Thường người ta hay dùng cá cơm kho sả ớt,

nhúng bột chiên giòn hoặc phơi khô để ăn dần. Vào những tháng mưa nhiều, cá

cơm rộ, sản lượng đánh bắt nhiều vô kể. Ngư dân làm mắm dùng trong gia đình khá

đơn giản: Ứớp từng lớp cá với muối theo tỉ lệ vừa phải, đựng trong khạp gọi là mắm

sống dành ăn thời gian dài. Nổi tiếng cả nước là nước mắm cá cơm Nam Ô. Chỉ là

một làng nhỏ ngay trên Quốc lộ 1 – thành phố Đà Nẵng, vào tháng 3 ngư dân tập

trung đánh bắt loại cá cơm than, trộn muối Cà Ná hột to cho vào chum, vại gài đậy

kín. Khoảng 6 tháng sau trộn cá muối lại và khi trên mặt chum xuất hiện lớp men

màu trắng thì lấy vải mịn để lọc. Nước mắm Nam Ô có màu cánh gián, độ đạm cao,

thơm ngon đặc biệt.

Một món ăn ngon được chế biến công phu từ con cá cơm bé xíu là … nem.

Cắt đầu và phần bụng cá, bỏ ruột, rửa sạch, ngâm nước muối cho cá nhũn ra, bóp

theo sống lưng gỡ xương, ngâm lại với nước dừa cho thấm chất ngọt. Vớt để ráo

nước, gói cá vào vải mùng vắt khô, quết nhuyễn với tỏi nướng; cá sẽ thơm và dai.

Trung bình 1 kg cá, gia vị 50 g tỏi, muối, đường, tiêu hột, bột màu thực phẩm, tỏi

sống xắt lát mỏng. Trộn đều, vò viên cỡ ngón tay cái, thoa ngoài bằng mỡ nước.

Dùng vài lá chùm ruột gói viên cá, ngoài là lá vông, lá chuối, cột dây chữ thập thật

chặt. Sau một tuần là ăn được. Nem cá cơm dễ tiêu, có hàm lượng dinh dưỡng cao.

Trong các buổi tiệc, giỗ ở miền quê Gò Công (Tiền Giang), ngoài những

thức ăn thịt cá ê hề, chủ nhà thường dọn kèm mỗi bàn vài ba thố mắm cá cơm chua

cùng bún, rau sống. Coi giản dị vậy, nhưng sau khi khách đã ngán các món ăn bài

bản đầy chất béo thì món mắm cá cơm chua sẽ lôi cuốn khách bằng hương vị đậm

đà, dân dã. Cách chế biến cũng không khó. Cá cơm cắt đầu, bỏ ruột, chà bằng rổ tre

cho sạch vảy. Để ráo nước, rải phơi nắng vừa độ dai và trong. Đâm nhuyễn tỏi, ớt

vừa khẩu vị trộn đều cá, sắp khéo vào hũ thủy tinh, nấu nước mắm ngon cùng

đường cát trắng cho sôi, để nguội đổ ngập cá. Mía chặt lóng chẻ tư gài ép cá không

cho nổi, đậy kín. Bình quân 2 kg cá cơm khi thành phẩm còn độ 1 kg mắm. Để từ

10 – 15 ngày, mắm có mùi thơm là dùng được. Khi ăn, xắt khóm nhỏ miếng rim

đường cát cho dẻo. Đu đủ xanh bào sợi bóp muối, vắt khô sẽ giữ độ giòn và không

làm nát cá. Trộn với mắm, thêm nước chanh, ớt tùy thích. Nên trộn trước để chừng

hai ngày sau mắm sẽ chua và thơm ngon hơn. Ăn kèm thịt phay, bún, khế, chuối

xanh, dưa leo, các loại rau thơm. Những vị này hòa lẫn nhau tạo cảm giác rất ngon

miệng, trên hết vẫn là hương mắm cá cơm ngọt dịu, đằm thắm chất quê.

Tuy chỉ là món ăn bình dân, dễ chế biến, nhưng mắm cá cơm chua rất được

ưa chuộng và thường không thiếu vắng trong các buổi tiệc, giỗ của người Gò Công

chính gốc …

………

Thức ăn chính của cá cơm là các phiêu sinh vật, rong rêu. Tùy theo hình

dáng và màu sắc của chúng, người ta phân biệt cá cơm thành nhiều loại như: Sọc

tiêu, cơm than, cơm đỏ, cơm lép, sọc phấn … Loại sọc tiêu và cơm than thường

được dùng để làm nước mắm.

Cá cơm thường xuất hiện nhiều vào mùa mưa (cuối tháng 5, đầu tháng 6 âm

lịch) ở các vùng biển miền Trung (Quảng Nam), miền Nam (Phú Quốc – Rạch Giá),


162

và đây là thời vụ ngư dân ra biển đánh bắt cá cơm. Nhìn những con cá cơm da bóng

nhẫy, lấp lánh ánh bạc nhảy xoi xói trên thuyền trông thật bắt mắt.

Theo các nhà khoa học, cá cơm có nhiều đạm, vitamin và khoáng chất …; là

thực phẩm bổ dưỡng để chế biến nhiều món ăn ngon như: Kho tiêu, kho sả ớt, làm

khô, làm gỏi (gỏi xoài trộn khô cá cơm), nước mắm (nước mắm Phú Quốc, nước

mắm Nam Ô … vang danh trong và ngoài nước), làm mắm (mắm chua, mắm nêm

…). Nhưng có một món phổ biến được nhiều người ưa thích, đó là: Cá cơm lăn bột

chiên giòn.

Lựa cá cơm còn tươi trong, cắt đầu, đuôi, hớt bỏ một ít phần bụng, rửa sạch

để ráo. Trước tiên, ướp sơ gia vị (muối, tiêu, đường, bột ngọt, nước mắm), đổ cá

vào rổ đem phơi nắng khoảng 30 phút cho da cá hơi se lại. Tiếp đến, cho cá vào tô,

ướp gia vị lần nữa (như lần đầu) và thêm một chút mật ong (bí quyết) cho cá có màu

sắc hấp dẫn và mùi thơm đặc trưng, chờ vài phút cho cá ngấm.

Cuối cùng, đổ cá ra thau nhỏ và dùng rây – đổ bột mì xuống. Sau khi đổ bột

mì, lắc nhẹ thau để bột mì phủ đều một lớp mỏng bên ngoài cá.

Bắc chảo lên bếp, đổ dầu ăn ngập chảo. Chờ dầu thật sôi, bớt lửa và gắp từng

con cá đã lăn bột cho vào chảo chiên giòn. Chờ đến khi bột chín (có màu vàng), vớt

cá ra đĩa có lót sẵn lớp giấy thấm dầu.

Cá cơm lăn bột chiên giòn là món khai vị hấp dẫn.

………

Mùa cá cơm nơi địa đầu xứ Nghệ: Trong lúc người dân miền Bắc đang khốn

đốn vì rét đậm rét hại kéo dài thì tại Quỳnh Lưu (Nghệ An) lại được mùa cá cơm.

Càng rét đậm, nhiều sương mù thì càng được mùa cá. Ngư dân Quỳnh Lưu có một

cái Tết đầy no ấm.

Nhiệt độ ngoài trời mấy ngày qua chỉ nằm ở ngưỡng 13 – 15 độ C. Sương

mù phủ một lớp dày đặc cách vài mét đã không rõ mặt người đối diện. Trong làn

sương mờ ảo, dưới bến tàu hàng trăm người hối hả chuyển những khay cá đầy ắp

lên bờ. Những bàn chân trần chạy lên chạy xuống, miệng phả những làn hơi hòa

vào sương sớm lạnh buốt.

Anh Bùi Văn Lực – chủ tàu cá ở xã Quỳnh Phương (Quỳnh Lưu) cho biết:

“Đứng giữa biển những ngày này lạnh thấu xương. Nhưng càng rét, càng nhiều

sương mù ngư dân chúng tôi lại trúng đậm. Mùa này là mùa cá cơm (còn gọi là cá

trổng). Chỉ một ngày ra khơi là thuyền đầy ắp khoang. Mỗi chuyến tàu được 7 – 10

tấn cá tùy thuộc vào tải trọng của tàu và bà con làng biển chúng tôi năm nay được

cái tết to đấy …”.

Cá đầy khoang đưa lên bờ được các chủ lò hấp trong vùng thu mua hết. Chỉ

đến khoảng 8h sáng, cá được vận chuyển lên ô tô hoặc vào các thuyền nhỏ luồn lách

qua các lạch cửa sông về Quỳnh Dị, Quỳnh Tiến bắt đầu một hành trình mới. Tại

đây cá được hấp chín rồi mang ra phơi hoặc được bán cho các chủ lò nước mắm.

Kể từ đây, các công đoạn đều do phụ nữ đảm nhận. Cá được cho vào lò hấp

chín mang ra bãi đất trống đầu làng để phơi khô và được lấy đầu. Gặp thời tiết nắng

ráo chỉ cần mất một ngày là cá khô đóng vào bì và được các thương lái đến thu mua

tại chỗ. Cá cơm nếu bán sỉ có giá từ 40 – 45 ngàn đồng/kg, bán lẻ với giá 50.000


163

đồng/kg. Theo người dân địa phương, cá cơm được hấp phơi nửa nắng (phơi

khoảng một buổi) đem về nấu ăn rất ngon, bùi.

Chị Nguyễn Thị Nhàn (Quỳnh Di, Quỳnh Lưu) cho hay: “Nhà không có tàu

nên chồng tôi đi chung tàu với mấy anh trong làng. Tôi ở nhà làm thuê cho chủ lò

hấp cá. Mỗi ngày kiếm được 70.000 đồng đủ để chi phí sinh hoạt trong ngày”. Chỉ

học một buổi nên cô con gái của chị cũng theo mẹ ra lò phân loại cá.

Công việc của em nhẹ nhàng hơn – tách đầu cá ra khỏi thân. Thân cá phơi

khô được các đại lí đến tận nơi thu mua. Đầu cá và những con cá vụn được bán làm

thức ăn chăn nuôi cho lợn. Trung bình mỗi buổi làm việc chăm chỉ mỗi em cũng

kiếm được 20 – 25.000 đồng. Bởi vậy rất nhiều học sinh theo mẹ ra đây làm thêm

kiếm tiền mua sắm quần áo mới cho những ngày Tết đang đến gần.

Giữa cái lạnh tê tái, những bàn tay thoăn thoắt trên những giá phơi cá thấy

như một cái tết đủ đầy hơn đang đến với mảnh đất này.

………

Phát triển cơ sở sơ chế cá cơm xuất khẩu: Từ sơ chế tự phát, ngư dân xã Mỹ

An, Phù Mỹ (Bình Định) đã tổ chức thành những cơ sở sơ chế cá cơm, ruốc khô

xuất khẩu, tạo việc làm cho hàng trăm lao động.

Xã Mỹ An hiện có đội tàu đánh bắt cá cơm, ruốc khá lớn với sản lượng hàng

năm đạt trên dưới 3.000 tấn. Nhờ có nguồn nguyên liệu khai thác tại chỗ khá dồi

dào, các cơ sở chế biến, sơ chế cá cơm, ruốc khô hoạt động mạnh. Nhiều cơ sở làm

ăn khá giả đã góp phần giải quyết công ăn việc làm cho lao động nhàn rỗi.

Cơ sở sản xuất của bà Nguyễn Thị Ly, ở thôn Xuân Bình được nhiều người

biết tới bởi uy tín và chất lượng sản phẩm. Bà Ly được Công ty Xuất nhập khẩu

thuỷ, hải sản Nha Trang hướng dẫn cách làm và bao tiêu sản phẩm. Hiện nay, cơ sở

này có thể sản xuất được 1 – 3 tấn cá cơm khô, ruốc khô mỗi ngày.

Theo bà Ly: “Nghề sơ chế cá cơm khô, ruốc khô không phức tạp, người chế

biến chỉ bỏ công để luộc cá, sau đó phơi khô, đóng gói giao cho mối hàng”. Để có

được 1 kg cá khô cần 4 kg cá tươi. Tính ra người chế biến lãi khoảng 40 nghìn

đồng/kg thành phẩm.

Do nghề chế biến cá cơm “làm ăn được” nên hiện nay có nhiều chủ ghe, tàu

đánh cá ở Mỹ An chuyển sang làm nghề này. Bà Nguyễn Thị Hồng Vân, một người

vừa chuyển từ nghề đi biển sang chế biến cá cơm, cho biết: “Với trên 1.000 tấm vỉ

phơi cá, hàng năm gia đình tôi có lãi từ 50 – 60 triệu đồng”. Cơ sở chế biến của gia

đình bà đang giải quyết việc làm thường xuyên cho 20 – 30 lao động với mức lương

trung bình 1 – 1,2 triệu đồng/tháng/người.

Nghề sơ chế cá cơm cũng đã góp phần tăng thêm thu nhập cho ngư dân.

Theo UBND xã Mỹ An, năm 2010, xã đã sản xuất được 475 tấn cá cơm, doanh thu

đạt gần 19 tỉ đồng, chiếm hơn 50% sản lượng cá cơm khô trong toàn tỉnh.


164

KHÔNG LÀM ĐƯỢC LÀ THẤT BẠI!

Đối với tôi, những từ “không được”, “không thể” … không có trong từ điển.

Hoặc bằng cách này, hoặc bằng cách khác, tôi phải tìm ra cách giải quyết tối ưu

nhất. Vật chất luôn luôn vận động, mọi bài toán đều có cách giải …, tôi không tin

thế giới này có “điểm dừng”. Không làm được đồng nghĩa với thất bại!

Người giỏi không phải người cái gì cũng biết, mà là người bằng mọi giá phải

vượt qua khó khăn. Tạo hóa sinh ra dường như ai trong chúng ta cũng đầy khiếm

khuyết. “Nhân vô thập toàn” mà! Người giỏi cái này, người giỏi cái kia. Chẳng may

trên đường đời bạn phải làm những việc không thuộc sở trường của mình thì sao?

Có người chưa gặp “rào cản” đã lấy lí do này lí do kia để từ chối tiến lên. Có

người cũng cố gắng vượt qua đó, nhưng khi không vượt qua được lại đổ thừa cho

năng lực bản thân, hoàn cảnh. Thật ra bạn đã nỗ lực hết sức chưa? Năng lực con

người dường như là vô tận. Sức mạnh của con người lại nằm ở trái tim và bộ não.

Một trái tim nguội lạnh, một bộ não vô hồn thì không thể nào làm việc hiệu quả.

Bạn muốn thành công ư? Bạn phải học cách vượt qua những rào cản. Phải

biết nói “Không! Nhất định ta phải làm được!”. Thành công lớn bắt đầu từ thành

công nhỏ. Hãy học cách làm việc có mục đích, kế hoạch, kiên trì … Ngày hôm nay

ta tiến hơn ngày hôm qua, ngày mai sẽ tiến hơn ngày hôm nay. Đôi khi chỉ cần vượt

qua một rào cản nào đó thôi là bạn đã bỏ xa người khác bao nhiêu rồi.

Nhiều người cho rằng sao tôi giỏi thế, thật ra tôi có giỏi gì đâu! Tôi là người

rất dở, thậm chí không bằng người bình thường. Điều mà tôi tự hào về bản thân

mình là ý chí vươn lên chứ không phải trí tuệ. Chắc bạn còn nhớ câu nói nổi tiếng

của Thomas Edison: “Thiên tài 1% là cảm hứng, 99% là mổ hôi!”. Đúng vậy, thiên

tài là lao động. Sự lao động miệt mài đã trở thành kĩ xảo, nghệ thuật!

Trên con đường học hỏi, chinh phục thử thách, điều làm tôi quan tâm nhất là:

Làm sao làm giỏi hơn người khác! Cùng một công việc, cùng một hướng đi …

nhưng bạn phải vượt trội hơn người khác thì mới mong giành thắng lợi. Xã hội

ngày càng phát triển thì sự phân hóa giàu nghèo, cạnh tranh càng khốc liệt … Chiến

tranh kinh tế là cuộc chiến thầm lặng nhưng lại có một sức tàn phá, hủy hoại khủng

khiếp. Muốn không bị đè bẹp dưới bánh xe của nó bạn phải học cách vươn lên.

Nói thì dễ lắm, nhưng làm không hề đơn giản. Trong con người dường như

có hai thuộc tính, đó là bản năng và ý thức. Khi trời nóng chúng ta đi tắm, đứng

trước gió …, khi trời mưa chúng ta che dù, mặc áo mưa … Vậy khi chúng ta chưa

biết gì về lan mà muốn trồng lan thì phải học. Trong sự học cũng có năm bảy đường.

Người thì đọc sách, người thì đến nhà vườn, người thì tự mò mẫm … Vậy có khi

nào bạn tự hỏi ta học để làm gì không?

Không phải bạn trồng cây lan để ngắm mà để bán. Muốn bán được bạn phải

làm cho người ta thích! Bạn nói người ta không có nhu cầu ư? Không có nhu cầu

sao người khác bán được? Họ trồng một tháng bạn trồng nửa tháng, họ làm ra một

màu bạn làm nhiều màu, họ bán giá 10 đồng bạn chỉ bán 5 đồng, họ để sơ sài đem

giao bạn lại tạo một tác phẩm nghệ thuật … Tôi không cần biết, tôi không nghe lí

do, tôi muốn bạn phải tìm ra cách bán bằng được!


165

Làm giàu khó lắm bạn ơi! Tại sao khó? Vì nó đòi hỏi quá nhiều phẩm chất

mà người bình thường không thể nào có được. Đôi khi bạn tin chắc hướng đi mình

chọn là đúng, nhưng đùng một cái thế giới khách quan có sự thay đổi thế là bạn rơi

vào cảnh trắng tay. Làm sao biết được những gì mình làm đã đúng hay chưa? Làm

sao biết được những rủi ro để tránh? Dường như những câu hỏi này luôn là nỗi trăn

trở lớn nhất của những người tham vọng.

Hiện nay khi khoa học chưa phát triển những môn học như là phân tích rủi ro,

hoạch định chiến lược … dường như ít ai để ý đến, thậm chí có người còn cho rằng

nó không cần thiết. Bạn thiết kế ra một cái danh thiếp mà một năm bạn phải thay

đổi hàng chục lần vì thiếu sót, bạn bỏ vốn ra xây nhà hàng thì chẳng bao lâu biết

rằng hướng đi không phù hợp thời cuộc … Ai? Ai sẽ là người chỉ cho bạn những

thiếu sót này? Có thể tôi khuyên bạn nên cố gắng tự học, nhưng dường như bạn sinh

ra không phải để phát triển năng khiếu về các ngành đó. Thật khó đúng không?

Một người chủ đúng nghĩa không chỉ hiểu biết rộng, sâu sắc, kĩ năng giỏi,

mà còn phải có tầm nhìn, sáng tạo … hơn người. Một người chủ đúng nghĩa không

cần biết tất cả nhưng ít ra cũng giải thích được tại sao có nó, quản lí như thế nào …

Nhiều người cứ nói họ chỉ kiếm tiền lớn, không quan tâm đến tiền nhỏ, vậy

thử hỏi tiền lớn từ đâu có? Nhiều người cứ cho rằng muốn ghê gớm phải làm những

việc “dao to búa lớn”, nhưng lại không biết rằng những việc nhỏ lại làm tan vỡ hạnh

phúc, sản nghiệp. Người không biết làm việc chu toàn, tỉ mỉ, cần mẫn … thì không

thể vươn đến bất cứ điều tốt đẹp nào.

Máy móc có tinh vi đến đâu cũng không bằng bàn tay, khối óc của con người.

Tiền bạc nhiều đến đâu cũng không thể mua được hạnh phúc.

Người giỏi là người làm việc hoàn hảo, biến những cái bình thường thành

phi thường, chứ không phải người giỏi là người đi tìm những cái phi thường để làm.

Mà thật ra chẳng có cái nào là phi thường nếu nó không bắt đầu từ cái nhỏ!

Cuộc sống quanh ta đầy rẫy những tấm gương để chúng ta học tập. Chúng ta

quen nghe những triết lí cao xa nhưng lại bỏ qua những điều bình dị. Chúng ta cứ la

toáng lên rằng tôi phải có vốn, tôi phải bán nhà để làm giàu …, thật sự giàu có cần

điều gì? Nó cần bàn tay và khối óc nhiều hơn là những điều ta tưởng tượng ra!

Một ngày nào đó bạn trồng một cây lan bán được một triệu VND, rồi sang

giai đoạn kế bạn trồng 10 cây lan, sang giai đoạn kế nữa bạn trồng 100 cây lan …

Từ những cây lan chẳng ra gì, bạn chăm sóc, thiết kế sao cho bao người thích nó. Ai

muốn mua lan cũng tìm đến bạn, bởi chỉ có bạn mới làm họ ưng ý được mà thôi …

Ai nói thành công chỉ cần có ý chí, cái đầu, tiền bạc? Trước tiên bạn phải

biết muốn, yêu công việc mình làm, phục vụ người khác không ngại gian khó thì

những gì bạn bỏ ra mới được tưởng thưởng xứng đáng. Không phải cơ hội tìm đến

bạn, mà cơ hội giống như chiếc thuyền, nó chỉ neo đậu ở bến cảng nào thích hợp mà

thôi! Luôn luôn hỏi “Tại sao?”, luôn luôn đòi hỏi cao hơn nữa ở bản thân mình.

Không có thành công nào mà không phải trả giá, không có hạnh phúc nào mà

không phải hi sinh. Muốn đạt đến vinh quang bạn phải biết tin vào bản thân mình.

Của cải không giá trị bằng con người bạn. Chúng ta ai cũng giống nhau, chỉ khác

nhau ở chỗ thể hiện mà thôi. Người ta làm được nhất định bạn làm được! Đừng bao

giờ dùng từ “không được” khi không nỗ lực hết mình!


166

NGHÈO DO CHÍ NGẮN

Chuyện thứ nhất kể rằng: Có một người nghèo ở thôn quê. Một hôm anh ta

gặp một người giàu tốt bụng. Người giàu cho anh ta cặp bò bảo anh ta nuôi đến khi

lớn lên rồi nhân giống thành đàn bò. Người nghèo nhận bò vô cùng vui sướng,

nhưng chẳng bao lâu thấy cuộc sống nghèo không hề thay đổi mà bò thì ngày nào

cũng phải cho ăn cỏ. Người nghèo bèn bán cặp bò đi mua cặp dê. Nuôi dê một thời

gian thấy cực mà dê lại không đẻ nhiều, và cho ít sữa nên bán đi để mua gà. Gà thì

đẻ trứng nhanh nhưng trứng gom bán hoài mà chẳng được bao nhiêu tiền, người

nghèo túng thiếu làm thịt gà ăn. Thế là cuộc sống nghèo lại hoàn nghèo.

Chuyện thứ hai kể rằng: Có một người làm giàu bằng cách nuôi tôm sú. Nuôi

năm lần bảy lượt nhưng vẫn thất bại. Thay vì tìm hiểu nguyên nhân tại sao khiến

mình thất bại quá nhiều như vậy trước khi đầu tư tiếp, anh ta cầm nhà để đầu tư cú

cuối cùng với hi vọng gỡ gạc lại. Làm giàu không phải là canh bạc mà đánh cược

với may rủi, thế là anh ta một lần nữa thất bại. Cay đắng nhưng anh ta không còn

cách nào khác đành chấp nhận cuộc sống như ngày xưa.

Hai câu chuyện trên là những ví dụ điển hình cho những người làm giàu mà

không có tri thức, phẩm chất …

Khi bắt tay vào làm giàu ai trong chúng ta cũng tràn đầy nhiệt huyết, hi vọng

… Có người còn vạch ra những kế hoạch vô cùng chi tiết, thế nhưng để theo đuổi

đến cùng không phải ai cũng làm được. Do chí ngắn người nghèo thường đốt cháy

giai đoạn, mong muốn kiếm tiền mau, nhưng đồng tiền mồ hôi nước mắt đâu có dễ

dàng như vậy. Hàng ngày báo chí đều đăng hàng trăm, thậm chí hàng triệu người bị

lừa do ham làm giàu cái kiểu “nghĩ tiền là rác”. Mô hình bán hàng đa cấp là một ví

dụ. Họ chỉ quan tâm tham vọng của mình có thể thôn tính tham vọng của người

khác, mà không nghĩ tới hậu quả hay người khác cũng sẽ làm như vậy với họ.

Nhiều ca sĩ, người mẫu, hoa hậu … vênh váo vì sau một đêm quyên góp trong tay

đã có cả tỉ VND, mà không biết rằng nhận những đồng tiền đó đâu nhẹ nhàng gì.

Loại người làm giàu mà trong đầu chỉ có hai phép tính cộng và trừ thì trước sau gì

cũng lãnh nhận những hậu quả không tốt.

Chất sẽ biến đổi nếu như lượng tích lũy đủ. Chúng ta hãy học cách làm giàu

từng bước một, kiên trì theo đuổi những kế hoạch đúng đắn đã vạch ra trước đó.

Trong quá trình làm giàu nếu tri thức, phẩm chất … chưa đủ thì phải hoàn thiện dần,

bởi giàu có và bất hạnh là hai khái niệm luôn song hành.

Đứng dậy sau thất bại là điều đáng quí, nhưng thái độ của bạn sau thất bại

như thế nào? Đâu là thái độ tốt để đi đến thành công? Có người điên cuồng đầu tư

tiếp, có người tạm thời rút lui, có người cay đắng chua chát, có người sợ không dám

làm tiếp … Tất cả những cách ứng xử ấy đều không phải là cách ứng xử khôn

ngoan. Bạn không thể chiến thắng nếu bạn không tìm ra nguyên nhân khiến mình

thất bại. Bạn không thể tránh né được khó khăn, khôn hơn, rút tỉa được kinh nghiệm

… nếu bạn không biết rõ nguồn cơn. Và phẩm chất bạn sẽ tồi hơn nếu bạn có thái

độ tiêu cực, hay run sợ … Chẳng trường lớp nào chỉ cho bạn kĩ năng phân tích thất


167

bại, nhưng nếu bạn biết tìm tòi thì những cách ấy đều có sẵn trong các sách dạy về

tư duy như triết học, logic học, kinh tế học …

Nghèo có rất nhiều nguyên nhân: Tầm nhìn yếu kém, tri thức chưa đủ, thông

tin ít ỏi, phẩm chất chưa tốt, tính cách chưa phù hợp, kĩ năng hạn chế … rất nhiều

và rất nhiều nữa. Ai trong chúng ta cũng có quyền chọn cách phản ứng trước những

khó khăn mà chúng ta gặp trên đường đời, và chính những cách phản ứng đó khiến

cho số phận của chúng ta khác nhau. Tôi luôn đánh giá rất cao thái độ quyết tâm

đến cùng của một ai đó, nhưng chính cách quyết tâm sẽ cho biết bạn quyết tâm đến

mức nào. Thật là khó để diễn tả được quyết tâm như thế nào là đúng. Giống như

một kì thi đại học, ngoài nỗ lực hết mình bạn chỉ được phép nỗ lực trong một

khoảng thời gian nào đó thôi. Kiên trì nhưng phải sắc xảo, nhạy bén, chính xác …

Điều này quả là cực khó nếu không có một phương pháp rèn luyện đúng đắn,

thường xuyên.

Bạn phải nhớ rằng chẳng có đồng tiền nào dễ dàng. Ngay cả khi bạn thấy

đồng tiền rơi xuống đất muốn có được nó bạn cũng phải cúi xuống lượm lên, rồi khi

lượm lên rồi liệu bạn có yên tâm xài hết đồng tiền đó?

Muốn có được ánh sáng mặt trời cây cỏ cạnh tranh với nhau, muốn có hạnh

phúc, giàu sang lẽ nào xã hội không có mâu thuẫn? Chính vì vậy, không ở đâu là

không có bất công. Khái niệm công bằng luôn là tương đối. Người nghèo, người

yếu kém … luôn là người chịu nhiều thiệt thòi. Để có cuộc sống tốt đẹp bạn phải

tìm cách vươn lên!


168

“MỞ CỬA” ĐÓN TƯƠNG LAI

Khi nghiên cứu về phong thủy trong việc xây dựng nhà cửa tôi thấy việc bố

trí cổng, cửa cái và cửa sổ vô cùng quan trọng. Nếu người bố trí thiếu kiến thức thì

căn nhà sẽ đón nhận toàn những luồng gió, ánh sáng xấu, nhưng nếu không bố trí

cửa thì căn nhà sẽ giống một trại giam. Việc bố trí cửa sai hay không bố trí cửa đều

gây ra những bất lợi cho người ở. Đó là đứng về phương diện phong thủy để nhìn

nhận cách thiết kế một căn nhà. Nay tôi liên tưởng vấn đề này sang việc đón nhận

thành công, may mắn, giàu có, hạnh phúc … của con người trong cuộc sống.

Giả sử bạn là một “căn nhà” và những “cánh cửa” chính là phương thức giao

tiếp của bạn với bên ngoài, chúng có liên quan đến thành công, hạnh phúc của bạn!

Xã hội luôn phân cấp giàu nghèo. Những điều này thể hiện rõ nét trong từ

ngữ, đồ dùng, sinh hoạt, thói quen, văn hóa đối xử … Nghèo gắn với những khái

niệm như nhục nhã, hèn mạt, bế tắc, tệ nạn … Xét trên bình diện chung thì nghèo

thường bị đối xử thiếu công bằng, chịu nhiều thiệt thòi, chỉ nhận được lòng thương

hại từ người khác … Xã hội vẫn đánh giá cao người giàu có hơn, bởi giàu có là

minh chứng biện minh hùng hồn nhất cho thành công, tài giỏi …

Khi bạn cho rằng mình nghèo, thì đích thực bạn là người nghèo rồi! Tuy

nhiên, một số người cho rằng mình là người giàu nhưng cách họ sống cho thấy họ

cũng là người nghèo không hơn không kém.

Giàu có đôi khi là một cảm giác, chính vì vậy khái niệm giàu và nghèo mang

tính tương đối. Nhiều người cho rằng mình nghèo không phải họ nghèo thật mà là

chuẩn mực hay nhu cầu của họ quá cao. Thu càng nhiều thì chi cũng lắm. Nhiều

người làm tiền bạc tỉ nhưng chi ra cũng tương đương như vậy, cho nên cuộc sống

của họ có danh mà không có thực. Nếu như bạn là người xuất thân từ hoàn cảnh

nghèo khó, có ước mơ cháy bỏng làm giàu cho mình, gia đình và xã hội, có bao giờ

bạn tự hỏi tại sao mình là người nghèo không? Tôi nghiên cứu rất nhiều sách báo,

nhiều sách chỉ rất rõ nguyên nhân tại sao lại nghèo. Tôi cũng đọc hàng nghìn bài

viết, có bài viết đã đưa ra những phương pháp để làm giàu. Những sách báo, bài

viết đó rất đáng để nghiền ngẫm, học tập, bởi phải có tri thức mới hành động chuẩn

xác. Tuy nhiên, để thực hiện được những gì họ nói quả không đơn giản chút nào,

bạn phải có những điều kiện, phẩm chất nhất định, mà hoàn cảnh của bạn thì thiếu

thốn đủ thứ, vậy làm sao để thành công, giàu có khi mình đang ở một vị thế vô cùng

ngặt nghèo? Trong bài viết này tôi sẽ chỉ cho bạn một cách rất đơn giản mà ai cũng

có thể thực hiện ngay để làm thay đổi cuộc sống của mình, đó là: Hãy “mở cửa” để

đón nhận thành công, hạnh phúc!

Bạn nghèo, tại sao bạn là người nghèo? Do bạn không “mở cửa” tri thức để

đón nhận nhiều thông tin mới mẻ nên tầm nhìn, tri thức của bạn hạn hẹp. Một ngày

bạn có đọc tờ báo nào không? Một tháng bạn đọc mấy cuốn sách? Đi đến mấy cái

chợ? Du lịch chỗ nào? … Thông tin ít ỏi là nguyên nhân khiến cho bạn muốn suy

nghĩ cũng không có khái niệm trong đầu để suy nghĩ. Mỗi ngày tôi đều cố gắng lướt

hàng chục tờ báo, đọc nhiều trang sách … Một ngày mà không tiếp nhận thông tin

tôi nghĩ rằng ngày đó mình sống thật vô ích.


169

Bạn nghèo, tại sao bạn là người nghèo? Bởi vì bạn không “mở cửa” tâm hồn

để đón thêm nhiều người bạn tốt, giỏi … Người ta nói “buôn có bạn, bán có

phường”. Một mình bạn đơn lẻ làm sao làm nên những thành công vĩ đại? Phải tìm

cách giao lưu, kết bạn thật nhiều, nhưng nhớ là chỉ chơi với những người thật tốt,

thật giỏi. Chắc bạn sẽ than rằng “thời buổi này Lí Thông nhiều, Thạch Sanh ít” chứ

gì? Cho dù ít nhưng nếu bạn không tìm làm sao mà gặp? Bạn cứ nghĩ vậy nên

không tin một ai, và chính điều đó biến tâm hồn bạn thành “trại giam”. Hãy cố gắng

tìm đến những môi trường làm ăn, học hỏi tốt để kết giao nhiều bạn bè. Giàu có

không phải bạn bán cái gì, mua thế nào …? Mà là bán cho ai, mua từ đâu! Chính

bạn bè sẽ trả lời cho bạn những câu hỏi này. Họ là người tạo ra cơ hội và sức mạnh

giúp bạn chạm tay vào giàu có!

Một ngày nào đó bạn đi ra đường vô tình tông xe trúng một người, bạn vô

cùng bực tức tính đánh cho người ấy một trận nên thân. Bạn khoan làm điều đó, mà

hãy nhớ lại câu nói của tôi: Chính cách bạn sống tạo ra giá trị giàu có và hạnh phúc!

Cố gắng tránh những xung đột không đáng có trong cuộc sống để có thêm nhiều

bạn tốt góp vào con đường thành công của mình. Bạn sẽ là nô lệ của số phận hay nó

là nô lệ của bạn, phụ thuộc hoàn toàn vào việc bạn cư xử như thế nào mỗi khi gặp

khó khăn. Đừng khinh thường ai cả, vì đôi khi kẻ ăn mày có thể cứu mạng sống của

bạn! Khẩu hiệu “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại

thành công!” đã được chứng minh là chân lí. Không phải tự dưng mà thuyết “nhân

quả” tồn tại bao đời nay. Những gì bạn làm hôm nay chính là “nhân” để gặt hái

“quả” vào ngày mai.

Một ngày nào đó bạn đi chơi tính quăng cái vỏ chuối xuống đường, bạn hãy

dừng hành động này lại vì trong xã hội có lợi ích bạn trong đó. Thái độ sống tốt với

xã hội không bao giờ sai lầm hay thua thiệt. Khi bạn góp công làm cho xã hội ngày

càng văn minh, an toàn, phát triển hơn thì bạn cũng sẽ được hưởng những thành quả

đó. Nếu bạn rải đinh xuống đường, làm thực phẩm giả …, và ai cũng làm như vậy

thì thế giới này sẽ tự tiêu vong. Giá trị là phải tạo ra mới có chứ nó không tự đến

bao giờ! Bạn có thể làm vật chất chuyển từ người khác vào tay bạn hay không hoàn

toàn phụ thuộc sự tác động hợp qui luật vào xã hội của bạn. Bạn tác động sai tất yếu

bạn sẽ bị đào thải, diệt vong, tù tội, bất hạnh …

Điều cuối cùng, hãy sống tốt với bản thân mình. Đừng sinh hoạt, ăn uống,

lao động … thiếu khoa học để sinh bệnh; lười biếng quá sinh nghèo, ngu; sa đọa

quá mà chết sớm … Bạn không thương bạn thì ai thương bạn đây? Làm là phải có

mục tiêu, kế hoạch … và luôn bám vào kế hoạch ấy để tăng tiến từng ngày. Làm là

phải có giải trí, được tưởng thưởng …, hãy dành phần thưởng nhỏ khích lệ mình khi

mình đạt được một kết quả nhất định nào đấy. Làm gì cũng phải biết cân bằng để

đạt đến giá trị cao nhất trong cuộc sống. Cho dù bạn thế nào thì bạn cũng không thể

lấy lại những gì đã mất, không thể có những giá trị mà mình không thể có được.

Điều bạn cần làm là tạo ra những giá trị từ những gì mình đang có. Hoàn cảnh bất

hạnh không phải để bạn run sợ mà nó là môi trường để biến bạn thành người có tính

cách mạnh mẽ; thành công và hạnh phúc khi hiểu và đạt được những giá trị mà

người khác không bao giờ có được!


170

Ý NGHĨA CỦA GIÀU CÓ

Chủ nhật vừa rồi tôi lang thang trong siêu thị cùng người bạn ngắm hàng hóa,

rảo bước qua mấy tầng lầu chỉ để nhìn cho thỏa con mắt, cố moi óc suy nghĩ xem

mình cần mua thứ gì nhưng thật khó khăn. Không phải tôi là người giàu đến mức

cái gì cũng có, mà lối sống giản dị đã ăn sâu vào máu thịt biến tôi thành một người

không có nhu cầu như người bình thường. Quay sang người bạn tôi hỏi anh ta:

+ Nếu mọi thứ trên đời này anh đều có thì bây giờ anh sẽ mua cái gì?

Sau một hồi bóp trán suy nghĩ anh ta đáp:

+ Tôi không bao giờ có được diễm phúc như vậy!

Hàng ngày chúng ta phải tranh đấu, giẫm đạp lên nhau hòng chiếm đoạt bao

nhiêu thứ trên thế gian này. Có thứ hữu hình, nhưng có thứ chỉ là hư danh. Có nhiều

người để đạt được địa vị giàu có đã bất chấp thủ đoạn, phải trả giá khá đắt. Có khi

nào bạn tự hỏi mình một câu như tôi hỏi anh bạn tôi không?

Khái niệm giàu có trong suy nghĩ của nhiều người chỉ bó hẹp là nhiều tiền

lắm của, chứ không hiểu bao quát, sâu sắc hơn. Giàu có ở đây là giàu sức khỏe, tình

cảm, tri thức, kinh nghiệm … Nếu bạn hiểu như vậy thì mỗi giờ khắc trôi qua trong

cuộc đời bạn là một giờ khắc đầy ý nghĩa.

Tiền bạc dường như là vật trang sức bên ngoài chứ không phải là “tính chất”

bên trong của con người bạn. Một ngày nào đó bạn lạc vào hoang đảo, lâm vào

hoàn cảnh khốn cùng bạn sẽ sống ra sao?

Làm giàu đôi lúc không phải muốn học là được mà phải rèn luyện thành kĩ

xảo, kĩ năng. Nhiều bạn nghỉ việc ra ngoài buôn buôn bán bán. Đi mua hàng thì

mua hàng xấu, mắc hơn người ta, tới lúc bán thì chi phí cao nên giá rẻ không bằng

họ. Người ta vốn mạnh mỗi lần tung tiền ra mua số lượng lớn, bạn chỉ có vài đồng,

kinh nghiệm non nớt nếu không khôn ngoan thì thất bại luôn chực chờ. Muốn bán

hàng được thì mua hàng phải tốt. Bạn mua hàng tồi thì bán hàng sao đây? Bạn hỏi

tôi cách mua hàng rẻ, tôi nói có cả ngàn cách. Cả ngàn cách này có được là do quá

trình tôi lăn lộn, tìm hiểu, quan sát, nhận xét, phân tích … thị trường mà bật ra.

Không vào hang cọp làm sao bắt được cọp. Để có được những kinh nghiệm đó bạn

phải trả giá rất nhiều. Làm giàu không phải là một cuộc dạo chơi.

Giả sử bạn là người thường xuyên đi chợ, bằng đầu óc quan sát, nhận xét …

bạn sẽ nhận ra một số qui luật rất đơn giản: Bà A bán hàng mắc hơn ông B, hàng

mua buổi chiều rẻ hơn hàng mua buổi sáng, mua ở chỗ X cân đủ hơn ở chỗ Y …

Những qui luật này tôi không thể khám phá thay bạn được!

Là người sành sỏi lựa dưa khi cầm trái dưa lên bạn biết nó ngon hay dở. Là

người thường xuyên mua gà khi nhìn con gà bạn biết nó khỏe hay bệnh … Những

kinh nghiệm đó tôi không thể chỉ hết bạn được!

Muốn học hỏi tốt trước tiên phải quan sát tốt. Quan sát tốt là quan sát bằng

óc. Óc phân tích, tổng hợp, nhận xét, tư duy trừu tượng càng hoàn hảo thì tầm nhìn

càng sâu rộng, suy nghĩ càng sâu sắc, quyết định càng chuẩn xác …

Nhiều người rất thích sáng tạo nhưng lại không nắm được nền tảng vì vậy

khi cho ra đời sản phẩm mới thấy lố bịch. Kẻ khờ thì nhìn điều lố bịch cho là hay, là


171

lạ. Đời lắm kẻ trình độ thấp mà không biết mình thấp, mình sai mà cứ tưởng mình

hay … Thật buồn cười!

Muốn làm giàu trước tiên phải bồi bổ tri thức, rèn luyện tính cách, phẩm chất,

tôi luyện kĩ năng, hun đúc tình cảm … thật nhiều, chứ không phải đọc những cuốn

sách rẻ tiền, ngồi nói lí thuyết suông là giàu được.

Tôi còn nhớ những ngày tháng đầu tiên bước vào kinh doanh. Để biết được

trái ổi ngon tôi đã ăn ổi nhiều năm trời. Để biết được bông hoa đẹp tôi phải lội vào

tận vườn hoa lắng nghe ý kiến của người trồng …

Giàu có không tự đến. Tri thức, kĩ năng … không phải muốn là được. Bạn

hỏi tôi, tôi trả lời. Bạn đọc thấy hay nhưng đó là tri thức của tôi không phải của bạn.

Trong kinh doanh không được dùng cảm tính để đo lường. Đây là một

nguyên tắc để tránh thất bại. Ra chợ hỏi nải chuối có 20 trái giá bao nhiêu tiền. Bà

bán chuối nói giá 10.000 VND. Tôi nói có hai trái hư, bà bán chuối nhìn nhìn ngắm

ngắm rồi bớt 2.000 VND. Như vậy là bà bán chuối lỗ rồi! Tôi biết hiện nay một số

bạn trẻ có thói quen xem xét vấn đề bằng cảm tính. Đây là sai lầm chết người khiến

sự nghiệp kinh doanh của bạn tan ra mây khói.

Bạn nói người ta mua 500 VND trong khi bạn mua 1.000 VND. Bạn nói

hàng đó họ không lấy, bạn có biết lí do? Chúng ta không thể tiến lên nếu như không

biết cụ thể nguyên nhân, rào cản. Trừ những việc ngoài khả năng của con người, tôi

tin rằng mọi bài toán đều có lời giải.

Làm giàu khó, càng khó hơn khi xã hội phát triển (thông tin minh bạch, trình

độ dân trí cao …), thì sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Hãy bắt tay vào làm từng

chút một. Hãy nhìn thẳng vào khó khăn để tìm cách vượt qua nó. Đừng bao giờ

đứng ngoài cuộc than vãn, bạn sẽ không thấu hiểu hết ý nghĩa của giàu có đâu!


172

BẠN CÓ ĐẦU ÓC KINH DOANH?

Cách đây vài hôm có bạn gửi mail nhờ tôi hướng dẫn một dự án kinh doanh,

tôi trả lời rằng bạn ấy phải trả tiền về việc này. Có vẻ sốc với đề nghị của tôi bạn ấy

gửi mail lại với lời lẽ rất thô tục ra vẻ bất cần.

Chắc bạn đã từng nghe nói đến tỉ phú Warren Buffet? Warren Edward

Buffett sinh ngày 30 tháng 08 năm 1930 tại Omaha, bang Nebraska, Hoa Kì, là một

nhà đầu tư, doanh nhân và nhà từ thiện. Ông là nhà đầu tư thành công nhất thế giới,

cổ đông lớn nhất kiêm giám đốc hãng Berkshire Hathaway, và được tạp chí Forbes

xếp ở vị trí người giàu thứ hai thế giới sau Bill Gates với tài sản chừng 27 tỉ USD.

Ông được gọi là “Huyền thoại đến từ Omaha” hay “Hiền tài xứ Omaha”, rất nổi

tiếng do sự kiên định trong triết lí đầu tư theo giá trị, cũng như lối sống tiết kiệm dù

sở hữu khối tài sản khổng lồ. Chẳng hạn tiền lương năm 2006 của ông chỉ là 100

nghìn USD, một con số rất nhỏ so với các nhà quản trị ở các hãng có cùng tầm cỡ

Berkshire Hathaway; còn hai năm 2007 và 2008 ông chỉ nhận mỗi năm tổng cộng

170 nghìn USD trong đó lương cơ bản đã là 100 nghìn USD. Hiện ông sống tại ngôi

nhà mua năm 1958 ở Omaha với giá 31.500 USD (bây giờ giá trị khoảng 700.000

USD) dù ông còn sở hữu một căn khác giá 4 triệu USD tại Laguna Beach, bang

California. Năm 1989 ông dùng 9,7 triệu USD trong ngân sách của hãng Berkshire

để mua một máy bay hạng cá nhân rồi đặt tên vui cho nó là “Khó cưỡng quá” (tiếng

Anh: “The Indefensible“), do trước kia ông hay chỉ trích giám đốc hãng nào làm

như vậy. Warren Buffett còn nổi danh là nhà từ thiện đã tặng 85% giá trị tài sản của

mình cho hoạt động của Hội Gates do Bill Gates sáng lập. Năm 1999 ông có trong

danh sách những nhà quản trị tài chính giỏi nhất thế kỉ 20 do hãng Carson thực hiện,

xếp trên Peter Lynch và John Templeton; năm 2007 được tạp chí Time đưa vào

danh sách “100 người nhiều ảnh hưởng nhất thế giới”. Để có một bữa ăn trưa cùng

tỉ phú Warren Buffet năm 2011, một doanh nhân đã phải bỏ ra hơn 2,3 triệu USD.

Tôi không giỏi như Warren Buffet, nhưng nếu như ai trong số các bạn đọc và

hiểu những bài viết của tôi chắc hẳn đã nhận ra tôi là người như thế nào. Bên cạnh

đó, một khi bạn bỏ tiền ra để mua về những “giá trị” giúp cho việc khởi đầu kinh

doanh của bạn thuận lợi thì đó là điều nên làm. Thái độ như vậy là thái độ của

những kẻ không biết gì về kinh doanh!

Trên đời này không có người nào cho đi mà không muốn nhận lại một điều

gì đó, hoặc giả sử có điều ấy đi chăng nữa thì món quà mà bạn nhận được có “giá

trị” rất tầm thường. Một số bạn nghĩ rất đơn giản là chỉ cần nghe tôi hướng dẫn

suông trên lí thuyết là có thể bắt tay vào làm được. Khi trình bày trên lí thuyết tôi

luôn đặt sự vật, sự việc trong một điều kiện nào đó, nhưng thực tế thì những điều

kiện ấy luôn luôn thay đổi. Cái bạn cần để thành công là những kinh nghiệm thực tế,

làm sao tôi suy nghĩ và làm như vậy để áp dụng vào sự nghiệp của mình. Giữa lí

thuyết và thực tế có một khoảng cách rất xa nhau. Tôi phải bỏ thời gian, công sức,

chất xám … ra để đảm bảo sự thành công cho bạn, bạn lại nghĩ rằng tôi ăn không

khí để giúp bạn ư? Thật buồn cười cho những kẻ tập tễnh bước vào trường đời đã

không hiểu được triết lí của kinh doanh.


173

Cuộc sống xung quanh ta có những điều giá trị hơn tiền bạc. Đó có thể là

một thông tin, một cơ hội, một kinh nghiệm, tri thức khoa học … nào đó. Khi ra đời

học tập bạn phải nhạy cảm. Dưới hình thức này hay dưới hình thức khác, bạn phải

trả công cho những gì mình nhận được, có như vậy sự nghiệp của bạn mới bay cao

và bay xa hơn nữa. Những người quen nhận mà không biết cho đi là những kẻ suốt

đời chỉ dậm chân tại chỗ mà thôi.

Thỉnh thoảng trong cuộc sống bạn cũng hay bắt gặp những hiện tượng như

trả huê hồng những người giới thiệu cho mình mua hay bán cái gì đó, đút tiền cho

cô giáo để xin vào trường điểm, hối lộ cho cấp trên để được cất nhắc … Nếu đứng ở

khía cạnh đạo đức thì có thể những việc làm như vậy bị xã hội phê phán, nhưng nếu

đứng ở khía cạnh kinh doanh thì ai trả công cao hơn sẽ được nhận món quà giá trị

hơn. Người nghèo là người có tư tưởng chủ nghĩa bình quân, không muốn chi

nhưng lại muốn được. Họ phê phán, đấu tranh để đòi bình đẳng mà không biết rằng

nguồn gốc của quan hệ giữa người với người là lợi ích song phương. Đi đâu chúng

ta cũng gặp những hiện tượng như vậy, bạn không thể xóa bỏ mà phải học cách

thích nghi với chúng. Vấn đề bạn quan tâm là “cho” thế nào để người nhận giúp bạn

hiệu quả nhất, chứ không phải “không cho”.

Trong kinh doanh tôi vô cùng quí trọng người tài. Tôi có thể đãi ngộ rất hậu

hĩ ai đó nếu người ấy cho tôi một ý kiến, phát minh … Một đất nước, doanh nghiệp

… không biết trọng dụng người tài tất yếu sẽ bị suy vong.

Có thể bạn yếu kém về mọi mặt, nhưng nếu bạn luôn biết trọng đãi người tài,

tôi dám cam đoan bạn sẽ thành công hơn những gì bạn mơ ước. Phải nhìn ra người

tài, phải quí trọng người tài thì sự nghiệp của bạn mới ngày càng rộng mở. Câu nói

này sẽ không có ý nghĩa gì với bạn nếu bạn là người không có đầu óc kinh doanh!


174

ĐIỂM TỰA TRONG KINH DOANH

Với những bạn mới gia nhập con đường kinh doanh khi lực vẫn yếu thì có

một cách để luôn tiến bước đó là: Lấy ngắn nuôi dài.

Tôi có quen một người đầu tư vào một đìa tôm rộng chừng 4 ha. Sau khi kí

hợp đồng thuê đìa anh ta đổ gần một tỉ VND vào để cải tạo và thả nuôi hàng triệu

con tôm sú. Vì chưa tìm hiểu kĩ về môi trường nước và nhiều thứ khác nên sau 3

tháng thả tôm anh ta phải bán tôm non thất thu hàng trăm triệu đồng. Đáng lí ra sau

khi thuê diện tích nuôi tôm anh ta phải tiến hành nuôi thử nghiệm, trong thời gian

thử nghiệm anh ta phải thả cá xen kẽ để thu lợi, đằng này …

Có một anh đầu tư trồng hoa kiểng bán, nhưng đáng thương thay anh ta

chẳng biết gì về kĩ thuật trồng hoa kiểng. Đợt thử nghiệm đầu tiên anh ta lại chọn

loài hoa khó trồng mà chi phí cao, đó là lan. Sau gần một năm vật lộn anh ta bị lỗ

nặng do lan bị sâu hại không thể ra hoa như dự định. Nếu ngay từ đầu anh ta đầu tư

một phần vào những loại hoa kiểng ngắn ngày, dễ trồng … thì chắc hẳn anh ta

không thất bại nhiều đến như vậy.

Xung quanh có rất nhiều bạn trẻ đang ngày đêm nung nấu giấc mơ làm giàu

với những kế hoạch có tầm nhìn rất xa, thế nhưng chưa đi được một đoạn đường họ

đã lăn ra té ngã. Bạn nên nhớ rằng trước khi sự nghiệp kinh doanh thành công thì

hàng ngày các bạn phải ăn. Con đường mà bạn chọn đòi hỏi phải có thời gian và

nguồn lực dài hơi. Bạn không thể chiến thắng trong một thời gian ngắn. Muốn kinh

doanh thành công bạn phải lập được một nguồn nuôi vững chắc hay nói cách khác

đó là điểm tựa để từ đó các bạn có thể đánh chiếm nhiều mục tiêu khác.

Có người làm thêm buổi tối kiếm vài triệu nhỏ nhoi để hàng ngày âm thầm

xây dựng một trang web bán hàng hoành tráng. Có người trau chuốt bán một loại

hàng hóa chủ lực để lấy tiền thu được đầu tư phát triển nhiều sản phẩm mới. Có

người kinh doanh nhiều ngành nhưng bao giờ cũng có ngành chủ lực với thu nhập

cao, ổn định trên nền tảng đó suy tính đầu tư vào nhiều ngành mạo hiểm khác …

Còn bạn, điểm tựa trong kinh doanh của bạn là gì?

Trong đầu tư kinh doanh kị nhất là đầu tư ồ ạt không tính toán, khi đầu tư lại

không biết đâu là nguồn nuôi, đâu là nguồn đầu tư mạo hiểm. Không có hôm nay

không có ngày mai. Nguồn nuôi là nguồn đầu tư ngắn hạn nhưng lại góp phần

không nhỏ vào thành công trong tương lai. Muốn thành công vững chắc phải tạo ra

hậu phương (điểm tựa) vững chắc. “Thói quen gặt hái tính cách, tính cách gặt hái số

phận”. Đành rằng phần lớn thành công có được là do bạn đã xây dựng cho mình

một tính cách tốt, nhưng nền tảng của một tính cách tốt vẫn là tri thức sâu sắc. Kinh

doanh không phải trò đánh bạc mà trông đợi vào hên xui may rủi. Đa phần thành

công có được là do bạn hiểu mình, hiểu người, hiểu hoàn cảnh sống, hiểu qui luật

vận hành của tự nhiên xã hội … mà áp dụng theo. Chỉ những người hiểu biết sâu

sắc thì thất bại trong kinh doanh mới được giảm thiểu. Ai cũng phải có điểm tựa

mới có thể bay cao bay xa hơn nữa. Điều này càng đúng hơn khi bạn là người đang

phấn đấu với hai bàn tay trắng. Hãy xây dựng cho mình một điểm tựa đủ lớn và bền

để con đường công danh sự nghiệp, tình yêu của bạn ngày càng phát triển.


175

MẶT BẰNG KINH DOANH LÍ TƯỞNG

Có người rất lúng túng trong việc lựa chọn mặt bằng để công cuộc kinh

doanh gặp nhiều thuận lợi, hôm nay tôi có bài viết giải đáp thắc mắc cho bạn về vấn

đề này.

Ông bà ta có nói: “Thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, “Nhất cận thị, nhị cận

giang”. Làm kinh doanh trong thời buổi “người khôn của khó” đồng tiền kiếm được

quả lắm gian nan. Để kinh doanh thành công ngoài những kiến thức khoa học vững

chắc tiếp thu được từ trường lớp, bạn cần phải có những tri thức sâu sắc tiếp thu

ngoài xã hội, sự từng trải, thiên khiếu và phẩm chất hơn người … Theo thống kê

hàng năm thì số người phá sản tương đương với số người ra thành lập doanh nghiệp.

Chính vì vậy, muốn thành công trên thương trường trước tiên bạn phải có tính kỉ

luật cao. Điều đó là cần thiết bởi đôi khi chỉ cần vi phạm một nguyên tắc nào đó

trong kinh doanh bạn dễ dàng trở thành người tay trắng. Kinh doanh không phải trò

may rủi, thà không làm nhất định không làm bậy. Một mặt bằng kinh doanh lí tưởng

cần chú ý các yếu tố sau đây:

Vị trí:Vị trí là yếu tố bạn cần quan tâm đầu tiên khi quyết định lựa chọn

mặt bằng. Thế nào là một mặt bằng có vị trí tốt?

Nơi bạn quyết định lựa chọn mặt bằng mật độ dân cư có đông không? Một

mặt bằng lí tưởng thường nằm ở nơi có mật độ dân cư đông. Nói về khái niệm mật

độ dân cư đông chúng ta sẽ có hai cách hiểu. Một là “mật độ dân cư sinh sống tại đó

đông”, hai là “mật độ dân cư di chuyển qua đó đông”. Đầu tiên bạn phải ưu tiên

“mật độ dân cư sinh sống tại đó đông”, sau đó mới tới “mật độ dân cư di chuyển

qua đó đông”. Ở khái niệm “mật độ dân cư di chuyển qua đó đông” bạn phải xem

xét dân cư di chuyển theo kiểu “hội tụ” tại đó hay “di chuyển qua đó”. Tôi ví dụ, tại

chợ dân cư di chuyển theo kiểu “hội tụ”, còn trên đường đi dân cư di chuyển theo

kiểu đi ngang qua đó. Ở khái niệm “mật độ dân cư di chuyển qua đó đông” bạn còn

phải xem xét đến “tần suất hội tụ”. Tôi ví dụ, tại chợ thì khách hàng sẽ tụ tập mua

bán bất cứ lúc nào; trong khi đó, tại công ty thì nhân viên thường tụ tập vào đầu

buổi sáng và cuối buổi chiều. Nói như vậy để các bạn thấy rằng “tần suất hội tụ”

của dân cư ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động bán hàng của chúng ta. Ở khái niệm “di

chuyển qua đó” bạn còn phải xem xét đến “tốc độ” di chuyển của dân cư. Tôi ví dụ,

một mặt bằng bán đồ thực phẩm nằm ở đường xa lộ sẽ không thuận lợi bằng một

mặt bằng nằm ở đường nội thành, đôi khi một mặt bằng nằm ở đường nhỏ (thậm chí

hẻm lớn) mà thông còn đông khách hơn đường lớn, một mặt bằng nằm ở đường xe

chạy chậm sẽ chiếm ưu thế hơn đường xe chạy nhanh, mặt bằng đường hai chiều sẽ

thuận lợi hơn một chiều … Tuy nhiên, mặt bằng nằm ở ngã tư chật hẹp đôi khi là

bất lợi bởi xe không tiện ra vào, nếu nằm bên kia ngã tư thì khi đèn xanh xe sẽ chạy

luôn chứ không dừng lại … Một số mặt bằng nằm ở nơi luôn xảy ra tình trạng kẹt

xe, lên hay xuống dốc, nước ngập, mất an ninh trật tự … cũng gây ảnh hưởng rất

lớn đến hoạt động bán buôn.

Khi biết chắc mật độ dân cư nơi bạn lựa chọn mặt bằng là đông, bạn phải

xem xét tới nhu cầu của dân cư nơi đó. Đông nhưng không có nhu cầu lớn về sản


176

phẩm, dịch vụ của bạn thì cũng như không. Nghĩa là, dân cư nơi bạn đặt mặt bằng

phải có khả năng mua sản phẩm, dịch vụ mà bạn cung cấp.

Tại sao lại “… nhị cận giang”? Một vị trí tốt là một vị trí có thể tỏa đi nhiều

hướng một cách dễ dàng, nhanh chóng. Khách dễ dàng vào cửa hàng của bạn để

mua và quay đầu xe ra về trong tâm trạng thoải mái. Chuyện kể rằng sau nhiều đêm

suy nghĩ vua Lí Thái Tổ đã quyết định đặt kinh đô tại Thăng Long … Một mặt bằng

tốt là một mặt bằng có vị trí chiến lược, là giao điểm án ngữ nhiều con đường trọng

yếu với mật độ dân cư di chuyển qua đó khá cao … Mặt bằng này sẽ giảm chi phí

quảng cáo rất nhiều.

Một điểm cần lưu ý khi lựa chọn vị trí mặt bằng là tâm lí mua hàng hay đặc

tính của khu vực nơi đặt mặt bằng. Tôi ví dụ, bạn muốn mở cửa hàng hoa tươi, nếu

bạn đặt mặt bằng tại chợ điện tử bạn sẽ bán hàng chậm hơn đặt mặt bằng ở nơi cho

thuê đồ cưới, tiệm bánh sinh nhật, trường học … Có những khu vực đặc thù chỉ có

thể buôn bán vài loại hàng hóa nào đó thôi, không nắm vững đặc tính này đôi khi

thất bại. Khi đi lựa chọn mặt bằng bạn phải đi vào ba thời điểm trong ngày để quyết

định có chọn mặt bằng đó hay không là buổi sáng, buổi chiều và buổi tối.

Tình trạng mặt bằng: Tình trạng mặt bằng là điều kiện đủ để ta quyết định

có mướn mặt bằng hay không.

Diện tích mặt bằng bao nhiêu? Diện tích mặt bằng ảnh hưởng đến việc mở

rộng phạm vi kinh doanh, tức ảnh hưởng đến doanh thu. Diện tích mặt bằng tối

thiểu phải đủ để thực hiện tốt hoạt động kinh doanh.

Giá cả mặt bằng bao nhiêu? Giá mặt bằng cao ảnh hưởng đến doanh thu, bạn

phải có kinh nghiệm và tính toán giỏi mới biết giá mặt bằng như vậy thì kinh doanh

có lời hay không. Đặt cọc mấy tháng? Điều này đôi khi rất quan trọng vì chủ mặt

bằng sẽ chiếm dụng vốn của bạn. Cố gắng thương lượng để giảm thiểu số tiền đặt

cọc. Liệu chủ mặt bằng có hay tăng giá không? Muốn cho chắc ăn bạn phải có sự

thỏa thuận rõ ràng, cụ thể khi làm bản hợp đồng thuê mặt bằng (ví dụ, một năm

không tăng tiền mặt bằng quá một lần, một lần không quá bao nhiêu đó).

Sinh hoạt có chung đụng với chủ mặt bằng không? Điều này đôi khi không

tốt vì chủ mặt bằng có thể dòm ngó, cản trở công cuộc kinh doanh của bạn. Trong

trường hợp bất khả kháng hãy thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng thuê mặt bằng để

tránh phiền toái về sau (ví dụ như đóng mở cửa lúc mấy giờ, chủ mặt bằng không

được để xe ở lối ra vào cửa hàng …).

Các trang thiết bị, điện, nước, internet, truyền hình cáp, cống thoát nước …

của mặt bằng có tốt không? Những điều nhỏ nhặt này đôi khi làm cho công cuộc

kinh doanh của bạn bị đình trệ hoặc hủy bỏ.

Chi phí sửa chữa mặt bằng? Nhiều người thuê mặt bằng không chú ý đến

điều này đến khi mướn xong mới bật khóc. Tôi giả sử, tiền thuê mặt bằng là 10 triệu

VND/tháng, tiền sửa mặt bằng là 120 triệu VND, như vậy thực tế tiền thuê mặt

bằng trong năm đầu là 20 triệu VND/tháng. Liệu với số tiền bỏ ra đó bạn kinh

doanh có lời không? Nếu chẳng may sau khi bạn bỏ tiền ra sửa sang lại mặt bằng

chủ mặt bằng lấy lại mặt bằng thì bạn xử trí thế nào? Để giảm thiểu chi phí thuê mặt

bằng bạn hãy tìm mặt bằng nào mà chi phí sửa chữa mặt bằng thấp nhất (hoặc bằng


177

0). Trong trường hợp mặt bằng không như ý hãy yêu cầu chủ mặt bằng sửa chữa,

lắp đặt những trang thiết bị cần thiết trước khi thuê.

Mặt bằng có sáng, thông thoáng không? Có nằm trong khu vực điện cao thế

không? Có an toàn không? Có giải tỏa không? Có lẽ còn vô vàn câu hỏi nhưng một

điều rất quan trọng tôi muốn nhắc nhở các bạn là hãy xem xét kĩ người chủ cho thuê

mặt bằng.

Chuyện lừa đảo khách đi thuê mặt bằng không hiếm. Người cho thuê có thể

thuê rồi cho bạn thuê lại, không có tư cách pháp nhân, hay mặt bằng cho thuê không

được sự đồng thuận của gia đình, bị tranh chấp … Khi bạn ra kinh doanh kĩ năng

quan trọng nhất bạn cần học là nhìn nhận đúng người. Việc bạn nhìn sai người khả

năng xảy ra thất bại sẽ rất cao. Chính vì vậy, muốn kinh doanh thành công phải khổ

luyện rất nhiều. Hi vọng bài viết giúp bạn nhận thức ra điều gì đó để gặp nhiều may

mắn trên con đường mình chọn.

Chúc bạn thành công!


178

TÂM THẾ TRONG KINH DOANH

Chủ nhật tuần rồi làm việc căng thẳng nên xách cần đi câu cá. Cái hồ tôi câu

cá rất nhiều nhưng đa phần là cá nhỏ. Vì muốn dính cá lớn nên tôi dùng lưỡi câu to,

móc cục mồi khủng. Ngồi câu với tâm trạng háo hức nhưng suốt hai tiếng đồng hồ

mà chẳng được con cá nào. Cứ mỗi lần thả câu là cá nhỏ bu lại rỉa hết mồi. Tức

mình tôi đổi chiến thuật dùng lưỡi câu nhỏ và cục mồi bé xíu. Lạ thay ngồi câu

chừng nửa tiếng đã có gần nửa kí cá bằng hai ngón tay.

Từ câu chuyện câu cá, tôi liên tưởng đến câu chuyện kinh doanh. Ai trong

chúng ta khi ra kinh doanh cũng muốn thắng, thậm chí muốn thắng giòn giã, không

ai muốn thua cả. Chính cái tâm thế ấy khiến cho chúng ta chủ quan khinh địch, suy

nghĩ nông cạn khi ra quyết định …, và khi thất bại cảm thấy rất là chua chát.

“Cá” ngoài thị trường nhiều, nhưng chúng là những loại “cá” nào, chúng có

ăn “mồi” của bạn không …? Tất cả đều là ẩn số chưa giải đáp được. Đầu tư “thuyền

lớn”, “lưới lớn” … nếu chẳng may khúc sông đó không có “cá” thì thất bại là điều

khó tránh khỏi.

Sáng nay đi trên đường nhìn vào một cửa hàng cây kiểng thấy một loại cây

rất đẹp, trong đầu tôi chợt nghĩ nếu bỏ nó vào cái chậu sành thì sẽ có người mua.

Tuy nhiên, lời giải cho bài toán kinh doanh đâu có đơn giản như vậy. Bạn phải

mướn mặt bằng hàng chục triệu VND/tháng, bạn phải mua hàng ngàn cây như vậy

mới có giá rẻ nhất, và rồi còn biết bao nhiêu công tác khác nữa. Chi phí mua hàng

ngàn cây không phải nhỏ, nếu chẳng may số lượng khách không tương xứng với số

lượng hàng mua vào thì cây ứ. Để một thời gian cây sẽ không còn đẹp nữa. Hôm

nay bỏ đi một cây, ngày mai bỏ đi vài cây … chẳng mấy chốc là lỗ chổng vó.

Chẳng thế mà cách đây vài tháng một anh bạn không nghe lời tôi đã lỗ gần

50 triệu VND sau 3 tháng kinh doanh cây kiểng. Tôi thì cố cắt giảm chi phí, anh ta

lại cố làm chi phí tăng thông qua việc chi tiêu những thứ không cần thiết. Tôi bảo

kinh doanh phải có tầm nhìn dài hơi, lấy hàng phải lấy ở những nơi uy tín, có sự

đảm bảo, gắn kết lâu dài …, anh ta lại đá đít bạn hàng để lấy hàng rẻ, chất lượng

xấu nhằm lời cao … Tâm thế anh ta như vậy làm sao không thất bại!

Bạn ra kinh doanh mà bạn háo thắng như đứa trẻ lên ba, làm gì cũng làm ẩu

làm tả, phô trương hoa hòe không có thực tài, “ăn sổi ở thì” …, tôi dám cam đoan

con đường kinh doanh của bạn rất ngắn. Tâm thế doanh nhân giống như người đi

câu cá. Muốn câu được nhưng cũng sẵn sàng chấp nhận thất thu. Muốn thắng lớn

phải “ném đá thăm đường”, khi hồ không có cá lớn thì phải nhanh chóng đổi chiến

thuật để câu được cá nhỏ. Khi tính cách trưởng thành, chín chắn ở một mức độ nào

đó bạn sẽ có cái tâm thật vững. Khi đó bạn mới có thể phát huy hết năng lực của

mình để đối đầu với mọi khó khăn.

Bạn nên nhớ rằng kinh doanh là một quá trình lâu dài nhằm biến đổi sản

phẩm thành tiền bạc. Bất cứ sản phẩm nào cũng có thể có người mua, nhưng tần

suất mua sẽ quyết định tốc độ giàu có. Tôi cho một ví dụ cụ thể, bạn làm ra một cái

kẹp tóc. Bạn đi khắp nơi chào bán. Một tháng bạn bán được một cái. Tần suất mua

đó không thể nào làm bạn giàu có nhanh được. Một là bạn phải tìm ra phương pháp


179

bán hàng nhanh hơn, hai là bạn phải cắt giảm toàn bộ chi phí, ba là bạn phải chọn

chiến lược kinh doanh dài hơi. Chiến lược kinh doanh dài hơi nghĩa là sao? Tôi giả

sử, bạn vừa đi làm để kiếm tiền trong thời gian rảnh vừa bán kẹp tóc. Trước đây bạn

phải bỏ thời gian hàng tháng trời mới bán được một cái kẹp tóc, thì bây giờ để bán

cái kẹp tóc này bạn gần như chẳng cần bỏ ra một chút thời gian nào cả. Có nghĩa là,

bạn đã làm tăng giá trị lợi nhuận thu vào trong cùng một khoảng thời gian nhất định.

Một ví dụ khác, bạn trồng cao su để lấy mủ bán. Trong thời gian cây còn nhỏ bạn

tận dụng bóng mát của chúng để mở quán nước ven đường. Khi cây lớn thì bạn vừa

có thu nhập từ quán nước vừa có thu nhập từ việc bán mủ. Giàu có sẽ tăng lên theo

thời gian.

Cách đây vài năm khi sốt bất động sản, một số đại gia giàu lên một cách

nhanh chóng. Những đại gia đó hênh hoang dạy đời, tuyên bố này nọ, chơi bời chác

táng … Đến khi bất động sản đứng báo chí mới đưa tin họ nợ nần chồng chất có

nguy cơ phá sản. Hầu hết những đại gia ấy đâu có trình độ gì, họ kinh doanh theo

kiểu “hiếu thắng”. Càng thắng càng ham, càng ham càng vay tiền ngân hàng để đổ

vào “canh bạc” bất động sản. Xu hướng thị trường sẽ còn ảm đạm, nếu họ không

chuyển hướng kịp thời, đúng đắn họ sẽ nghèo hơn cả người nghèo.

Tôi có biết một anh bạn vay vốn ngân hàng hàng trăm triệu để đầu tư nuôi

rắn. Ban đầu anh ta bỏ ra hàng chục triệu mua rắn giống, số tiền còn lại anh ta đầu

tư xây chuồng trại và mua thức ăn (ếch, nhái …) cho rắn ăn. Nuôi được một thời

gian do không có kế hoạch dự trữ, chủ động nguồn thức ăn cho rắn nên anh ta lỗ

nặng. Tôi còn biết nhiều người đi theo mô hình trồng cây ăn trái … Khi bắt tay vào

trồng họ không chú trọng đầu tư hệ thống tưới tiêu, tận dụng nguồn nước sẵn có …,

nên chỉ một thời gian kế hoạch làm giàu của họ bị thất bại …

Rất nhiều người khi ra làm giàu tâm thế giống như kẻ đánh bạc. Họ chỉ nhìn

thấy viễn cảnh mình thắng mà không nghĩ rằng mình thua. Với tâm thế ấy họ lao

vào kinh doanh như con thiêu thân, cuối cùng chỉ trong vài phút quyết định thiếu

chính xác họ lâm vào cảnh nợ nần. Nhiều lúc không phải là họ không biết làm vậy

là sai, nhưng do thói quen kinh doanh trong đầu họ luôn vang lên từ “nếu …”. “Nếu

như trúng vụ này thì tôi sẽ giàu”, “nếu như một ngày có 100 khách vào tiệm thì tiền

thu được là …” … Chết là chết ở từ “nếu”. Trên đời này làm gì có chuyện làm giàu

dễ dàng như vậy, nếu có thì cũng chỉ là ăn may chứ không được hoài. Làm giàu

kiểu hên xui may rủi thường tồn tại ở kẻ ít học, tâm thế bất an. Đó là loại người

nghèo nhưng chí ngắn, hoặc người giàu nhưng không bền.

Bạn muốn trở thành nhà kinh doanh chân chính, bạn muốn giàu có bền vững,

bạn phải học cách kinh doanh bài bản, luyện tâm của mình thật vững. Phải luyện

tâm trước khi luyện trí vì ra đời không ai luôn đúng, sẽ có lúc bạn sai lầm.

Cái chí làm giàu phải như ngọn lửa rực cháy mãi. Nó thể hiện qua tâm thế

của người đi trên con đường này. Chỉ cần hướng đi đúng, kiên trì làm nhất định sẽ

thành công!


180

GIÀU BỀN KHÔNG PHẢI NGẪU NHIÊN

Từ đầu năm đến nay luôn nghe tin phá sản, thu lỗ, nợ nần … Tội nghiệp nhất

là những người làm trong lĩnh vực nông nghiệp.

Có người làm nghề đóng đáy dưới sông cách nay hơn chục năm, ông kể rằng

ngày đó mỗi chiều về ghe của ông luôn chất đầy tôm, cá. Nhiều lúc kéo lưới được

hàng chục kí cua sông đem về cho con ăn. Ăn cua chán đến nỗi các con ông chỉ ăn

có hai cái càng còn đâu giục bỏ. Thế mà sau đó mỗi lần đi ông chỉ vét được vài kí

cá nhỏ. Của thiên nhiên ăn hoài cũng hết, ông bắt đầu lên bờ tìm kế mưu sinh. Cách

đây vài năm ông bắt đầu thuê đầm nuôi tôm. Vài đợt nuôi đầu còn trúng, sau đó vì

nguồn nước ô nhiễm, nguồn giống bệnh tật mà không vụ nào ông huề vốn …

Thời buổi bây giờ làm ăn cái gì cũng khó, một phần do cạnh tranh khốc liệt,

một phần do thiên nhiên không ưu đãi nữa … Ngày xưa người nông dân cứ vậy ra

đồng trồng cái gì, nuôi con gì cũng bán được. Ngày nay dịch bệnh tràn lan, đòi hỏi

của người tiêu dùng ngày càng cao, nên người nông dân nào không có trình độ, tay

nghề, thiếu thông tin, vốn liếng … coi như đi đứt. Trừ những ai được hưởng của cải,

danh tiếng … của cha mẹ, muốn giàu bền thời buổi này không phải ngẫu nhiên.

Muốn làm giàu trước tiên bạn phải có trình độ. Trình độ này không phải

chung chung mà là trình độ cụ thể về lĩnh vực bạn sẽ làm. Người không hiểu biết

cặn kẽ về lĩnh vực mình làm dễ bị người khác qua mặt, từ đó dẫn đến thất thoát, sai

lầm. Sau khi có trình độ thì bạn phải có tay nghề. Bạn nào nói tay nghề không quan

trọng? Nếu bạn giỏi xuất sắc về lĩnh vực của mình, tôi cam đoan bạn không thể

nghèo được. Tuy nhiên, thời buổi bây giờ không phải là thời buổi làm kinh tế theo

kiểu mò mẫm. Bạn phải nắm rõ thông tin về lĩnh vực mình làm. Bao nhiêu công sức

bạn bỏ ra sẽ đổ sông đổ biển nếu hàng bạn sản xuất ra không bán được. Người làm

kinh tế thời buổi bây giờ thiếu thông tin giống như thầy bói mù, tất có ngày bị vong

mạng. Bên cạnh đó, người làm giàu cần có kênh giao lưu rộng. Một trong những

phương tiện giúp bạn đạt được hiệu quả tối cao trong giao tiếp mà lại tốn ít chi phí

nhất đó là internet. Hãy sử dụng thành thạo internet để tạo ra những bước đột phá

bất ngờ. Bạn có thể thông qua nghiệp vụ thương mại điện tử để giao tiếp, kết bạn

hợp tác làm ăn, quảng bá sản phẩm … Chi phí đi lại vô cùng tốn kém, trong khi đó

nếu bạn biết cách thì chi phí trả cho các dịch vụ internet gần như không đáng kể.

Chơi đánh bài bạn có thể thắng liên tiếp, nhưng để giàu có cần rất nhiều sự

can thiệp của con người. Chỉ có những quốc gia phát triển, chỉ có những con người

đủ phẩm chất, tài năng mới giàu bền vững. Tôi luôn tin con người có thể thay đổi số

phận của mình nếu hành động tích cực theo hướng tiến bộ. Lúc bạn nghèo chẳng ai

coi bạn ra gì, bởi nghèo luôn đồng nghĩa với ngu dốt, tệ nạn … Chỉ khi bạn giàu

tiếng nói của bạn mới có sức lan tỏa, ảnh hưởng đến người khác. Những ai còn

nghèo mà tin rằng giàu có bền vững là ngẫu nhiên, người đó sẽ không bao giờ tự

thân vận động làm giàu hết mình, sẽ không huy động được toàn bộ tâm trí, sức lực

của mình cho sự nghiệp giàu có. Chắc chắn người ấy mãi mãi là người nghèo!


181

ĐẦU TƯ, TIẾT KIỆM TỐT SẼ GIÀU

Muốn nhanh giàu có bạn phải đầu tư tốt, tiết kiệm nhiều. Muốn công ty phát

triển phải tăng doanh thu, giảm chi phí. Tăng doanh thu mất rất nhiều công sức,

trong khi đó tiết kiệm vừa đơn giản vừa dễ thực hiện.

Tôi thấy nhiều người có lối sống rất hoang phí, nhưng cứ mở miệng ra là

than rằng mình nghèo, mình không có cơ hội vươn lên. Thật là đáng trách! Một số

bạn trẻ khởi nghiệp lập công ty, cửa hàng … vì sĩ diện hay nhận thức thấp về vấn đề

tiết kiệm đã coi tiền như rác. Sau một thời gian công ty gặp khó khăn, khủng hoảng

mới nghĩ đến chuyện tiết kiệm từng tờ giấy, cây viết … Bạn không thể làm điều đó

ngay từ đầu sao?

Tôi luôn nhắc nhở mình không được sử dụng bất cứ cái gì một cách phung

phí, phải biết tận dụng mọi khía cạnh để phát huy tính năng của đồ vật ở mức cao

nhất. Điều này không chỉ áp dụng đối với những đồ vật của mình mà của ai cũng

vậy. Tôi không hề sĩ diện hão, ai chê tôi nghèo tôi chỉ cười và nói rằng “Ừ, tôi

nghèo!”. Tiết kiệm vừa làm giàu cho mình vừa làm giàu cho người khác, điều đó

không có gì phải xấu hổ.

Trong đời sống, công việc … hàng ngày, có những việc đâu cần đến tiền, tại

sao bạn cứ cho rằng phải có tiền mới giải quyết được? Nhiều người hàng tháng phải

trả tiền internet mà mỗi khi ngồi lên chiếc máy tính là chơi game online, bạn không

thể học tập hữu ích, kiếm tiền từ internet ư? Đơn giản hóa cuộc sống cũng giúp bạn

tiết kiệm được rất nhiều tiền bạc. Cạnh nhà tôi có bà xây nhà 3 tầng nhưng chỉ có

hai người ở. Tiết kiệm đúng là chỉ bỏ ra đồng tiền khi mình có thể phát huy hết tác

dụng của nó. Theo tôi, một đồng tiết kiệm bằng hai đồng làm ra. Bởi khi tiết kiệm

bạn sẽ trở nên khôn ngoan hơn trong đầu tư, điều đó vừa giúp bạn tìm ra cách bảo

vệ đồng tiền của mình vừa nghĩ ra sách lược gom tiền từ tay người khác. Đồng tiền

bỏ ra khi cái lợi thu về không cân xứng là đồng tiền ngu xuẩn. Khi được hỏi về tiền

mọi người thường tự hào rằng mình làm một tháng bao nhiêu tiền, riêng tôi lại tự

hào một tháng số tiền trong ngân khố của mình tăng lên bao nhiêu. Làm giàu là tích

tiểu thành đại. Ông bà ta có câu: “Buôn thuyền bán bè không bằng ăn dè hà tiện”.

Có một câu chuyện đau lòng mà tôi vẫn nhớ mãi: Ngày đó cha tôi bán toàn

bộ đất để dồn tiền xây một căn nhà. Vì tính toán dở nên khi xây xong thì gia đình

tôi lâm vào cảnh nợ nần. Mẹ tôi phải tìm đến tận nhà bác để vay tiền trả nợ nhằm

giữ căn nhà. Bác tôi hồi đó là chủ doanh nghiệp rất giàu có, ấy vậy mà ông vẫn

không cho vay một xu. Quan điểm của đa phần người giàu là họ không cho ai vay

khi người đó không có khả năng trả. Tôi không hoan nghênh quan điểm đó vì trên

đời đâu phải lúc nào tiền cũng là số một. Nhưng đó lại là sơ hở của những người

sống nghiêng về tình cảm khi quyết định chi tiền.

Con đường giàu có còn rất dài, nhưng trước khi bạn chạm tay vào giàu có

bạn phải học cách tiết kiệm từng đồng tiền, thời gian, công sức … Hãy tập trong ý

thức và hành động, cũng như giáo dục cho thế hệ sau cùng noi theo. Vì chỉ có

những người biết yêu quí sức lao động của mình mới thành công trên con đường

đầy gian truân này mà thôi!


182

QUẢN LÍ BẰNG NHỮNG CON SỐ

Làm kinh doanh phải ý thức được tầm quan trọng của các con số, người

không biết tính toán không bao giờ giàu có được. Phàm làm việc gì cũng phải qui ra

các con số, có thế mới đánh giá được tính chính xác của sự việc.

Quản lí công việc bằng những con số bạn sẽ có sự đánh giá chính xác về

những gì đang diễn ra, để từ đó đề ra những sách lược, huy động nguồn lực … chấn

chỉnh kịp thời. Có nhiều người kinh doanh thất bại do năng lực quản lí những con

số kém hiệu quả. Họ coi thường chúng nên chẳng thèm ghi chép lại, đến khi tổng

kết thì tính toán sơ sài cho qua chuyện.

Tôi không chấp nhận kiểu làm việc không có kế hoạch, lại càng không chấp

nhận kiểu trả lời chung chung. Bạn nói: “Để tôi cố gắng hoàn thành nó!”. Tôi hỏi:

“Vậy chính xác đến bao giờ bạn hoàn thành công việc đó?”. Tôi muốn biết chính

xác bằng những con số cụ thể để có thể ra quyết định điều phối nhân lực, vật lực …

kịp thời chấn chỉnh nếu như công việc không đạt kết quả như mong đợi.

Có một câu chuyện kể rằng, quốc vương nọ muốn cảm ơn một đại thần, liền

để cho ông ta ra một điều kiện. Đại thần nói: Thưa quốc vương yêu cầu của thần

không cao, thần chỉ muốn đặt một hạt gạo trong ô thứ nhất của bàn cờ tướng, hai

hạt gạo trong ô thứ hai, bốn hạt gạo trong ô thứ ba, 16 hạt gạo trong ô thứ tư …, tức

là các ô kế tiếp được đặt gạo bằng lũy thừa kết quả của ô trước.

Quốc vương vừa nghe xong cười thầm, nói: Yêu cầu của khanh quá thấp,

trẫm đồng ý, cứ làm như vậy đi!

Việc đặt gạo được thực hiện nhanh chóng, một lúc sau thì các ô cờ nhỏ

không còn chỗ chứa, phải đựng vào bao tải, bao tải cũng đầy đổi sang xe nhỏ, xe

nhỏ cũng hết đành chứa vào kho … Quốc vương cho quân lính nhập gạo liên tục,

mà các ô cờ giống như một cái hốc không đáy, càng lấp càng thiếu … Cuối cùng

quốc vương phát hiện ông đã mắc lừa!

Bạn thử ngồi nhân hết 64 ô cờ theo phép tính trên xem kết quả ra bao nhiêu.

Thật là một con số đáng sợ đúng không?

Nếu bạn mua hay bán một sản phẩm thì không nói làm gì, nếu bạn mua hay

bán hàng ngàn sản phẩm thì việc quản lí bằng những con số mang ý nghĩa vô cùng

to lớn. Trong những cuộc thương thảo nếu đụng đến những con số phải tính toán

cẩn thận mới ra quyết định, mọi quyết định cảm tính đều gánh chịu những thất bại

đắng cay.

Nhiều thương gia Nhật Bản có chiêu ép nhà cung cấp phải giảm giá sản

phẩm đáng học hỏi. Giả sử, khi một nhà cung cấp đến chào một thương gia Nhật

Bản sản phẩm A. Thương gia Nhật Bản yêu cầu nhà cung cấp liệt kê tất cả giá thành

từng linh kiện của sản phẩm A, chi phí sản xuất từng món, từng khâu … ra giấy.

Cầm bản chi tiết giá thành sản phẩm trên tay thương gia Nhật Bản mới chỉ ra những

điểm vô lí và ép nhà cung cấp phải giảm giá sản phẩm đến mức tối đa.

Quản lí bằng những con số nói riêng, quản lí bằng định lượng nói chung là

cách quản lí mà nhiều doanh nhân giỏi đã thành công. Chỉ khi con mắt của bạn nhìn

sự vật tinh tế, chính xác nhất thì những quyết định mới trở nên sắc bén mà thôi!


183

THẮNG LỚN NHỜ DỰ ĐOÁN GIỎI

Còn nhớ vào những năm 90 nhờ dự đoán giỏi mà tôi đã thắng lớn trong phi

vụ kinh doanh diều. Sau đó tôi bỏ nghề vì dự đoán được điểm bão hòa và nghe

thông tin cấm thả diều trong nội thành.

Kinh doanh bất cứ lĩnh vực nào cũng cần dự đoán giỏi, bởi hầu hết các lĩnh

vực đều không trường tồn, thậm chí có lĩnh vực luôn luôn biến động. Nhà kinh

doanh có đầu óc nhìn xa trông rộng, hoạch định những sách lược phát triển hợp thời

cuộc tất yếu thành công. Tuy nhiên, để có các phẩm chất này không phải dễ. Muốn

dự đoán chính xác bạn phải:

+ Có một nền tảng kiến thức, kinh nghiệm vững chắc về lĩnh vực dự đoán.

Bởi chỉ có am hiểu tường tận lĩnh vực ấy bạn mới phát hiện ra ưu thế, khiếm khuyết

của nó.

+ Nắm thật chắc các qui luật vận động của tự nhiên và xã hội, bao gồm tất cả

các lĩnh vực từ kinh tế, chính trị … đến khai thác tài nguyên khoáng sản, nông lâm

ngư nghiệp …

+ Và cuối cùng để dự đoán giỏi không thể thiếu thông tin. Luôn luôn cập

nhật đầy đủ, phân tích bản chất, xu hướng … thông tin ở trạng thái động.

Hiện nay môn học dự đoán xu hướng phát triển của sự vật, hiện tượng chưa

được dạy một cách bài bản ở trường đại học, cũng như chưa được người làm kinh tế

coi trọng. Đa phần mọi người làm theo thói quen, sở thích, cảm hứng … mà không

chú ý đến qui luật vận động của sự vật, hiện tượng nào đó. Đó là cách làm việc

thiếu chuyên nghiệp tồn tại bấy lâu nay ở những cá nhân, tổ chức … lạc hậu. Chính

vì thế mà thỉnh thoảng ta lại nghe tin quả này, con kia … bán đổ bán tháo do cung

vượt cầu …

Thời buổi bây giờ không phải thời buổi làm kinh tế, khoa học … kiểu mò

mẫm, hên xui. Dự đoán xu hướng phát triển của sự vật, hiện tượng dựa trên những

lí luận khoa học, thực nghiệm càng đúng đắn thì càng có độ chính xác cao. Nó giúp

ta kịp thời nắm bắt thời cơ, đi trước người khác để khai thác những miền đất hứa.

Tầm nhìn giữ vai trò quyết định sự thành bại của bạn khi khởi nghiệp. Nếu ai

dự đoán tốt xu hướng phát triển của nền kinh tế có thể tìm ra con đường làm giàu

cho mình.

Trước tiên phải tìm ra con đường, sau đó mới là hoàn thiện mình để có thể đi

trên con đường ấy. Tất nhiên, việc tìm ra con đường được xem xét ở cả hai khía

cạnh chủ quan và khách quan. Người không có óc dự đoán giỏi chỉ là người chạy

theo người khác mà thôi!


184

ĐỪNG CHỈ NHÌN THẤY TIỀN

Có một câu chuyện rất thực tế về một tiệm sửa xe tại TP.HCM: Những khách

hàng qua đây bơm xe đều không phải trả tiền. Với việc làm đó chủ tiệm đã gián tiếp

quảng bá danh tiếng, đức độ … của tiệm. Chẳng bao lâu sau khách kéo đến đông

nghịt khiến cho nhân viên không lúc nào được nghỉ tay.

Có một câu chuyện về một xưởng chế tác bao bì nọ: Khi doanh nghiệp đặt

hàng mẫu xưởng chỉ lấy một cái giá tượng trưng. Đến khi doanh nghiệp phát triển

họ lại quay lại xưởng đặt hàng ngàn bao bì. Nhờ đó công việc ở xưởng không bao

giờ hết.

Và còn rất nhiều ví dụ khác trong cuộc sống mà tôi không tiện kể ra …

Khi bước vào kinh doanh bạn chỉ muốn thu được nhiều tiền. Trong con mắt

của bạn chỉ có tiền mà thôi. Bạn bỏ qua cơ hội quảng cáo, thu lợi về sau này, để đức

cho con cháu, gắn bó với mọi người, được mọi người tôn trọng, giúp đỡ ở khía cạnh

khác ... Khi bạn tạo cơ hội cho người khác tức là mở cánh cửa mới cho mình. Chính

vì vậy, trong quá trình đi kinh doanh đừng chỉ nhìn thấy tiền!

Lợi ích của cá nhân gắn kết với lợi ích của mọi người trong xã hội. Một khi

lợi ích của bạn cùng song hành với lợi ích của mọi người, chúng sẽ tương tác hỗ trợ

nhau cùng phát triển bền vững. Việc chỉ lo cho lợi ích của cá nhân mà quên đi lợi

ích của mọi người xung quanh có thể làm sự nghiệp của bạn sụp đổ. Do đó, đừng

làm giàu theo kiểu ích kỉ, bo bo, đi ngược lại lợi ích của người khác ... Kiểu làm

giàu như vậy cuối cùng cũng sẽ bị xã hội tận diệt. Phải có tầm nhìn rộng mới có thể

vươn đến những thành công lớn hơn.

Tôn chỉ của tôi là “mình và mọi người cùng giàu”! Chính vì lẽ đó mà có

những bạn đủ đức, đủ tài đã được tôi hướng dẫn không lấy một đồng phí nào cả.

Bởi sự trưởng thành, giàu có … của các cá nhân ấy trong tương lai, sẽ mở ra cơ hội

rất lớn không chỉ cho tôi mà còn cho toàn xã hội.

Chuyện kể rằng có một thương nhân đánh rơi tờ 1 USD, đang loay hoay tìm

cách nhặt lên thì có một người chạy tới nhặt giúp. Ông ta bèn thưởng cho người đó

20 USD. Nhiều nhà báo không hiểu tại sao bèn hỏi ông. Ông giải thích rằng: “Nếu

tôi không nhặt tờ 1 USD đó lên, thế giới sẽ mất đi 1 USD; nhưng 20 USD tiền cảm

ơn kia, người nhặt có thể sử dụng chúng một cách có ích. Tôi cảm thấy tiền có thể

dùng, nhưng không thể lãng phí”.

Giá trị gia tăng của xã hội là thước đo đánh giá hành vi của một người có

hợp lí hay không. Lợi ích của cá nhân và lợi ích của tập thể phải phát triển một cách

hài hòa.

Sở dĩ biển Đông rộng lớn bởi biển Đông không chê dòng sông lớn dòng sông

nhỏ đổ ra nó. Hay nói cách khác, không có những dòng sông nhỏ sao có biển Đông

mênh mông? Bạn cũng phải có tấm lòng khoáng đạt như vậy trong quá trình làm

giàu thì sự nghiệp mới ngày một tiến lên. Tầm nhìn của bạn phải nằm trong tầm

nhìn của một quốc gia, một dân tộc hùng mạnh!


185

CHẤT LƯỢNG LÀ BỀN VỮNG

Nâng cao chất lượng để phát triển bền vững, tầm nhìn này đã được thực tiễn

chứng minh luôn luôn đúng trong bất kì thời đại nào.

Xã hội văn minh để làm gì? Để chúng ta vươn đến một cuộc sống chất lượng

hơn. Nếu như sống lâu mà không có ích thì nên chọn sống ý nghĩa. Trong làm ăn,

bạn phải đặc biệt chú trọng và ưu tiên nâng cao chất lượng sản phẩm. Số lượng

nhiều mà chất lượng không đảm bảo thì ngày nào đó sự nghiệp của bạn sẽ tiêu tan.

Hãy nhìn vào chiến lược phát triển của các nước giàu, ví dụ như Nhật Bản,

Đức, Mĩ …, họ gia tăng số lượng nhưng tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm tối

ưu. Chính vì lẽ đó họ luôn là những nước có nền kinh tế phát triển bền vững. Trong

khi đó Trung Quốc chạy theo số lượng dẫn đến hàng chất lượng kém, ngay chính

người dân Trung Quốc còn tẩy chay sao mà các nước khác không tránh xa. Tự hủy

hoại thanh danh, sức khỏe, túi tiền … của mình và mọi người không phải là làm

giàu chân chính.

Chất lượng bao giờ cũng là nhân tố quan trọng, nhưng để gia tăng chất lượng

đâu phải dễ. Bạn phải có chất xám, công nghệ, phương pháp … Điều đó có nghĩa

con người luôn giữ vai trò quyết định.

Hầu hết những người thành công trong cuộc sống đều chỉ giỏi một ngón

nghề duy nhất. Ví dụ như võ sĩ quyền anh hạng nặng thế giới Mike Tyson sở trường

là cú móc tay trái, huyền thoại võ thuật Lí Tiểu Long sở trường là cú đá ngang …

Gần đây nhất trên internet nổi đình nổi đám hiện tượng Mark Zuckerberg chỉ mới

23 tuổi mà đã trở thành tỉ phú. Để có được thành công này Mark Zuckerberg chỉ có

công sáng lập ra một trang mạng duy nhất là Facebook …

“Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”. Tại sao ông bà ta lại nói như vậy? Bởi khi

bạn làm cái gì hoài thì bạn sẽ trở nên giỏi cái đó, mà trở nên giỏi cái đó thì bạn sẽ

được hưởng vinh hiển, phú quí … từ nó. Sâu xa câu nói này nhắc nhở chúng ta khi

làm bất cứ cái gì phải chú ý đến chất lượng. Nếu chẳng may bạn làm nhiều mà vẫn

không “tinh” thì chắc chắn thân bạn sẽ không “vinh” rồi!

Trong cuộc sống có nhiều người thích vơ vào, ôm đồm ... Làm cái gì cũng

muốn thêm râu thêm ria mà không chú ý đến chất lượng. Kiểu làm đó là kiểu làm

của những người có trí tuệ kém, phẩm chất tồi. Hãy làm thật tốt việc này sau đó mới

làm việc khác. Nhiều khi chỉ cần làm tốt một việc thôi bạn đã tạo ra kì tích rồi.

Tại sao “nhân vô thập toàn” bởi vì mỗi chúng ta là một cá nhân nhỏ bé trong

xã hội. Chúng ta không thể giỏi hết các lĩnh vực. Những ai tay trắng nhận thức ra

điều này phải biết chuyên tâm phát huy sở trường của mình thì mới giàu.

Trên con đường tìm đến thành công tôi luôn cố gắng nâng cao năng lực,

phẩm chất của mình vì chỉ có năng lực, phẩm chất thật sự mới để lại dấu ấn sâu sắc

trong lòng mọi người, mới đem lại cho tôi uy tín, danh tiếng và tiền bạc …


186

TINH THẦN TRÁCH NHIỆM

Ai không có ý thức, tinh thần trách nhiệm cao không thể làm người đứng

mũi chịu sào, không thể làm chủ doanh nghiệp, không thể thành công trong bất cứ

lĩnh vực gì!

Thỉnh thoảng bạn nghe người này người kia nói rằng: “Anh ấy/cô ấy là một

người vô trách nhiệm!”. Người vô trách nhiệm thì không thể làm tốt bất cứ việc gì,

lại càng không thể lập nghiệp thành công. Tốt nhất bạn nên tránh xa đừng kết thân

với loại người này.

Thông thường một người chủ, người cha có tinh thần trách nhiệm sẽ giáo dục

người dưới quyền ý thức như vậy. Có bao giờ bạn bước vào một gia đình thấy đồ

đạc vứt lung tung, có bao giờ bạn bước vào công ty cảm tưởng như đó là một bãi

chiến trường chưa?

Hàng ngày chúng ta vẫn thường nghe những tin tức như là: Người đào cống

quên lấp miệng cống để trẻ nhỏ xảy chân chết thảm thương, cha mẹ không để mắt

đến con nên thằng bé mê chơi game quên cả học … Ôi! Nếu ai cũng có tinh thần

trách nhiệm thì xã hội sẽ tuyệt vời đến nhường nào! Thật may mắn làm sao bạn có

người chồng/người vợ có tinh thần trách nhiệm, thật may mắn làm sao bạn có đội

ngũ nhân viên làm việc hết mình … Khi đó không những gia đình bạn được hạnh

phúc, mà sự nghiệp của bạn cũng từ từ đi lên.

Phải luôn luôn giáo dục nâng cao tinh thần trách nhiệm cho nhân viên để

doanh nghiệp hạn chế lãng phí, nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng …Tinh

thần trách nhiệm của một tập thể sa sút là dấu hiệu đầu tiên cho thấy doanh nghiệp

sẽ đi vào ngõ cụt.

Rất hiếm người tự dưng phát huy tinh thần tự giác. Bạn phải kiên trì nhắc

nhở, đồng thời đưa ra những qui định khắt khe để hạn chế những hành động sai trái.

Những qui định ấy phải hợp tình hợp lí, kịp thời … đánh thẳng vào lợi ích của

người thực hiện.

Một số bạn trẻ nói với tôi rằng muốn làm giàu. Để đánh giá chính xác bạn ấy

có thể theo đuổi được con đường làm giàu hay không tôi chỉ cần nhìn vào tinh thần

trách nhiệm. Dường như tinh thần trách nhiệm có trong máu của ta từ thuở nhỏ, và

mỗi người đều có tinh thần trách nhiệm khác nhau dù sinh trưởng trong cùng một

gia đình. Đằng sau tinh thần trách nhiệm là khát khao mãnh liệt vươn lên trong cuộc

sống, là nhận thức về bản thân phải sống như thế nào cho ý nghĩa, là tình yêu

thương con người vô bờ bến … Nó là nhân tố không thể thiếu trên con đường đi

đến thành công.

Để nâng cao tinh thần trách nhiệm bạn phải kiên trì rèn luyện nó hàng ngày,

chẳng hạn như là: Chấp hành đúng giờ giấc, đề ra kế hoạch thì phải thực hiện tốt, đã

hứa với ai thì phải giữ đúng lời … Một ngày nào đó bạn thất bại ê chề, nhưng trong

bạn vẫn còn tinh thần trách nhiệm cao độ với bản thân, gia đình, bạn nhất định sẽ

tiếp tục đứng lên đi tiếp. Chỉ có tinh thần trách nhiệm mới sản sinh ra những thành

quả tốt phục vụ con người, mới đem đến thành công rực rỡ trong tương lai mà thôi!


187

ĐỀ PHÒNG BỊ CHƠI XẤU

Trong kinh doanh nói riêng và trong cuộc sống nói chung, ở bất kì thời đại

nào, lĩnh vực nào … cũng có người xấu người tốt. Cha mẹ giết chết con cái, vợ

chồng lừa dối lẫn nhau, anh em phỉ báng tình thân, bạn bè thất hứa bằng hữu… Có

người cả đời ki bo, chắt bóp để dành để dụm được rất nhiều tiền nhưng chỉ trong

giây phút cả tin bao nhiêu công sức đem đổ sông đổ biển. Muốn trở thành người

giàu bạn phải vừa kiếm ra tiền vừa biết giữ tiền mới được!

Nói như vậy, không có nghĩa khuyên bạn sống không có niềm tin vào con

người. Luôn đề cao cảnh giác nhưng đừng bao giờ dập tắt ngọn lửa niềm tin trong

trái tim mình, bởi làm như thế cuộc sống sẽ trở nên vô nghĩa. Chẳng may một ngày

nào đó bạn bị lừa thì cũng đừng quá cay đắng, bởi cuộc sống là như vậy, người xấu

và người tốt tồn tại song song. Hãy an ủi mình rằng những gì mất đi có thể kiếm lại

được, những kẻ làm vậy sẽ gặp quả báo, họ đã tự hủy hoại đi tương lai của chính họ.

Hãy từ từ tìm cách tháo gỡ khó khăn. Đúc kết những bài học đắt giá sau khi bị lừa

để rút kinh nghiệm không bao giờ tái phạm. Có như thế mới giảm thiểu thiệt hại và

tiếp tục bước tiếp.

Đã là con người ai cũng hám lợi, hám danh, cảm tính luôn lấn lướt lí tính …

đó là sơ hở dẫn đến việc ra quyết định sai, bị người khác lừa.

Trong cuộc sống không thiếu những ví dụ chơi xấu trong kinh doanh. Mấy

ngày gần đây cộng đồng mạng lại xôn xao thương lái Trung Quốc quỵt tiền cua,

tôm sú, khoai lang … của nông dân. Một câu hỏi đặt ra là làm sao để hạn chế thấp

nhất tình trạng này? Sau đây là một số kinh nghiệm của cá nhân tôi:

+ Trước tiên, muốn hợp tác kinh doanh với ai bạn phải nắm được năng lực

thật sự của cá nhân, tổ chức đó. Nhiều người bị lừa là do không nắm được tình trạng

“sức khỏe” cụ thể của đối tác mà lại dám đầu tư vào họ. Những thông tin thu thập

về đối tác thiếu tính chính xác, từ đó dẫn đến quyết định sai. Mấy năm trước ai cũng

lao vào mua chứng khoán, có mấy ai nhận thức ra rằng những thông tin niêm yết

đều là những thông tin “ma”. Đầu tư vào chứng khoán chẳng khác nào mua vé số, tỉ

lệ đoán trúng là rất thấp vì thông tin sai lệch và thị trường biến động. 100 người đầu

tư vào chứng khoán thì có đến hơn 70% thất bại, thậm chí con số đó còn lên đến

99%. Nhiều người bán cả gia tài vẫn không đủ tiền trả nợ. Làm giàu mà dễ như vậy

thì ai cũng giàu rồi!

+ Thứ hai, bạn không được phân tích thông tin theo cảm tính, dựa vào cảm

tính mà ra quyết định. Trong dân gian có câu: “Tiền bạc phân minh, ái tình dứt

khoát”. Tuyệt đối không để xảy ra chuyện thấy người ta năn nỉ ỉ ôi nên cho thiếu

hay mượn tiền, hay mua cái đó vì thấy thích … Cảm tính lấn lướt khi ra quyết định,

không căn cứ vào những chứng cứ cụ thể mà làm liều … phần thua bao giờ cũng

lớn hơn phần thắng. Nhà kinh doanh giỏi luôn phân biệt một cách rạch ròi đâu là

tiền bạc, đâu là tình cảm. Khi cho thì không cần tính toán, khi mua thì phải xem xét

dựa trên những chứng cứ, phân tích cụ thể, khoa học mới mua. Có như vậy mới

giảm thiểu được sai sót, thất thoát.


188

+ Thứ ba, ràng buộc đối tác trên cơ sở pháp lí. Có câu chuyện thế này: Một

người A cho một người B chiếc xe máy cũ. Khi cho người A chỉ nói rằng “cứ cầm

cà vẹt của tôi mà đi, chẳng cần chứng giấy tờ mua bán gì cả!”. Bẵng đi một thời

gian người A vì giận người B nên đòi xe lại, hai bên đôi co đưa nhau ra pháp luật.

Tất nhiên, người B là người thua cuộc.

Trong cuộc sống không phải lúc nào cũng cần phải ràng buộc nhau bằng giấy

tờ, tuy nhiên, có nhiều việc nếu không có giấy tờ thì khi tranh chấp xảy ra mình sẽ

là người thua thiệt. Hãy tập thói quen giấy tờ hóa những thỏa thuận có giá trị phòng

khi kiện tụng xảy ra có bằng chứng bảo vệ quyền lợi của mình.

Dường như con đường kinh doanh chỉ dành cho những ai đủ tri thức, năng

lực và khôn ngoan. Chuyện chơi xấu luôn diễn ra hàng ngày dưới nhiều hình thức

không sao kể hết được. Người này ghét người kia nên quăng chai thuốc sâu xuống

đìa cho tôm chết, người giả bộ vào làm nhân viên ăn cắp hết tài liệu bí mật công

nghệ sản xuất của công ty … Một khi bạn thiếu tri thức, kinh nghiệm … nhìn nhận

về con người, thiếu trình độ khoa học kĩ thuật để bảo vệ những thành quả lao động

của mình …, thì việc bị người khác chơi xấu là điều không thể tránh khỏi.

Thương trường không dao súng nhưng thủ đoạn của con người luôn đáng sợ.

Các doanh nghiệp trong cuộc chiến giành giật khách hàng sẵn lòng hạ gục bất cứ ai

đối đầu với họ. Đồng tiền đem đến cho ta cuộc sống đầy đủ, nhưng đồng thời nó

cũng tước đoạt của ta mọi thứ. Hãy cân nhắc kĩ trước khi nhận hay cho ai điều gì.


189

TIỀN BẠC QUÍ GIÁ NHƯỜNG NÀO?

Có một câu chuyện cười như thế này:

Xưa có anh chàng ăn chẳng dám ăn mặc chẳng dám mặc, chỉ khư khư tích

góp làm giàu. Một hôm, có người bạn rủ anh ta ra tỉnh chơi. Mới đầu anh ta còn từ

chối, sau người bạn nài nỉ mãi anh ta bèn vào buồng lấy ba quan tiền giăt vào lưng

rồi cùng đi. Ra đến tỉnh trông thấy cái gì anh ta cũng muốn mua, nhưng sợ mất tiền

nên lại thôi. Trời năng quá mu ốn vào quán nước uống sợ phải đãi bạn nên không

dám vào. Đến chiều trở về qua đò, đi đến giữa sông anh ta khát quá mới cúi xuống

uống chẳng may lộn cổ xuống sông. Anh bạn kêu lên:

- Ai cứu bạn tôi sẽ được thưởng năm quan!

Anh ta trôi ra giữa dòng sông nghe tiếng bạn kêu vậy cố ngoi đầu lên nói:

- Năm quan đăt quá!

Anh bạn chữa lại:

- Thì ba quan vậy!

Anh ta cố ngoi đầu lên một lần nữa:

- Ba quan vẫn đăt, thà chết còn hơn!

Có thể nghe xong câu chuyện trên bạn sẽ chê cười anh chàng hà tiện: Đúng

là một kẻ tham lam, coi tiền hơn cả mạng sống của mình! Thế nhưng bạn hãy xem

lại chính bản thân mình, có bao giờ chỉ vì một chút tiếng tăm, một chút danh lợi, địa

vị … mà bạn lại hi sinh đi những thứ quí giá nhất đời mình chưa?

Hồi còn trẻ trong tay tôi chẳng có thứ gì quí giá ngoài chiếc xe đạp cọc cạch,

ấy vậy mà tôi lại từ chối lấy những cô nàng giàu có để yêu người hợp với mình. Khi

bạn thiếu tiền, tiền đối với bạn là tất cả, chúng còn quí hơn mạng sống, sức khỏe,

tình yêu, hạnh phúc, tình máu mủ, ruột thịt … Trong mắt bạn lúc ấy chỉ biết có tiền

là tiền. Thế nhưng khi có tiền bạn có thể lấy lại những gì đã mất?

Mấy ngày nay cộng đồng mạng xôn xao bàn tán về một cô người mẫu tự hào

vì được trai bao. Để có được đồng tiền cô ta đã phải đánh đổi cả thân xác, hạnh

phúc của mình, thế nhưng cô ta không hề biết điều đó.

Mọi thứ đều có cái giá của nó. Tôi luôn tin vào qui luật nhân quả. Chỉ có

những người không đủ năng lực, phẩm chất … mới tìm cách kiếm tiền bằng việc

đánh đổi thân xác, hạnh phúc của mình. Những người đó họ chỉ muốn hưởng mà

không muốn làm. Quan niệm về việc kiếm tiền của họ rất ư là lệch lạc.

Tôi có một ông bác, tài sản của ông chắc phải đến đời con cháu ăn cũng

không hết, thế nhưng ông cứ cắm mặt vào kiếm tiền. Bất cứ ai đến nhà ông chơi

cũng phải nổi da gà vì nhà cửa dơ dáy chưa từng thấy, bát đũa thì chất đống, không

có ấm nước đàng hoàng để uống … Tôi bảo sao không mướn người ở, ông nói rằng

“sợ tốn tiền!”.

Khi chưa giàu muốn mình giàu, khi giàu rồi lại muốn mình giàu thêm. Tuy

nhiên, làm ra tiền thì phải biết sử dụng đồng tiền, ki bo chắt bóp khi chết đi có

mang theo xuống mồ được không? Bạn làm giàu làm gì để cuối cùng phải vào tù,

lâm bệnh nặng? Bạn làm giàu làm gì khi tài sản quí giá nhất của bạn chỉ là tiền chứ

không phải một mái ấm gia đình hạnh phúc? Bạn làm giàu làm gì đến nỗi bỏ bê con


190

cái khiến cho chúng trở thành những kẻ bê tha, cờ bạc, trộm cắp? Bạn tìm thú vui

trong các quán bar, những lần “mây mưa” với “em út” … Phải chăng đó là lí tưởng

sống của đời bạn? Đành rằng đời có người này người kia, thế nhưng người làm giàu

với mong muốn có cuộc sống hạnh phúc lâu bền không ai hành động như bạn!

Tiền bạc là rất quí, nhưng tiền bạc bao giờ cũng có tính hai mặt. Bạn là nô lệ

của nó hay nó là nô lệ của bạn? Cuối cùng thì vai trò của người sử dụng đồng tiền

vẫn là quan trọng nhất. Ngày hôm nay có thể bạn rất nghèo, nghèo như một gã ăn

xin, nhưng với ý chí quật cường vươn lên trong cuộc sống, cộng biết chi tiêu đồng

tiền hợp lí bạn ắt sẽ trở thành người giàu có. Tôi thường nói với người thân, bạn bè

rằng: Thà tôi không mua chứ một khi đã mua cái gì thì phải phát huy tối đa công

dụng của nó, không lãng phí! Không ai không có những cơ hội vươn lên trong cuộc

sống, không ai không có lần nắm giữ những tài sản có giá trị, thế nhưng những lúc

ấy bạn hiểu thế nào về giá trị của đồng tiền? Tôi từng biết có người than nghèo bỏ

quê lên thành phố lượm ve chai kiếm sống, thế nhưng có đất nhiều mà không biết

tận dụng làm kinh tế gia đình. Tôi từng biết có người nhà không có gạo ăn, thế

nhưng nhất định không chịu lê chân đi làm …

Muốn thoát nghèo việc đầu tiên cần làm là phát huy và khai thác những giá

trị trong con người mình, sau đó mới đến hoàn cảnh sống xung quanh. Bởi chỉ khi

giá trị bản thân được nâng lên thì bạn mới thấu hiểu thế nào là giá trị của đồng tiền,

mới tìm ra cách kiếm đồng tiền chính đáng để được hạnh phúc trường tồn.


191

THAY ĐỔI GÓC ĐỘ TƯ DUY

Bạn đang bế tắc trong kinh doanh? Hãy thử thay đổi góc độ tư duy bạn sẽ

tìm ra lời giải vượt qua khó khăn.

Mỗi ngày bạn đều cố gắng nâng cao chất lượng phục vụ tại cửa hàng, mỗi

ngày bạn đều cố gắng tạo ra những giao diện web thu hút khách …, thế nhưng bạn

vẫn cảm thấy cung cách phục vụ của mình còn nhiều khiếm khuyết. Đừng cố gắng

vắt óc suy nghĩ nữa mà hãy đặt mình vào cương vị khách hàng xem sao. Khi đứng ở

cương vị khách hàng, bạn hãy tự hỏi mình rằng bạn muốn gì khi bước chân vào một

cửa hàng, tại sao bạn lại ghé thăm một trang web thường xuyên? Giải quyết tốt

những vướng mắc, lo âu này công cuộc kinh doanh của bạn sẽ không ngừng đi lên.

Hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người đi nuôi gà công nghiệp. Đùng một cái

gà công nghiệp rớt giá do cung vượt cầu, nền kinh tế suy thoái … Bạn không thể

tạo phong cách, dấu ấn kinh doanh riêng bằng cách nuôi gà thả vườn chất lượng cao

hay sao? Khi một lĩnh vực nào đó ai cũng đâm đầu vào làm, thì người nào tạo ra sự

khác biệt ưu việt hơn sẽ thắng lớn. Bạn không nên chạy theo số lượng mà nên tập

trung chuyên sâu vào chất lượng, mẫu mã sản phẩm, vì với cách làm mang “dấu ấn

cá nhân” sẽ khiến cho bạn không có đối thủ cạnh tranh.

Có nhiều bạn học một chỉ biết một, có nhiều bạn hay bắt chước mà không

biết sáng tạo, nhưng cũng có những bạn vì thiếu tri thức nên tạo ra sự lố bịch …

Thay đổi góc độ tư duy không phải muốn làm sao thì làm, mà đó là cách nhìn nhận

sự vật ở khía cạnh tiến bộ khác để khai thác tiềm năng, cơ hội trong kinh doanh. Có

thể với ai đó vỏ chuối là thứ bỏ đi, nhưng đối với bạn nó lại là một nguồn thức ăn

vô cùng bổ dưỡng cho gia súc … Một vật được nâng tầm giá trị hay bị coi là rác

hoàn toàn phụ thuộc vào bàn tay, khối óc của con người. Trí tuệ của con người

không có giới hạn. Chính vì vậy biết khai thác sự vật, hiện tượng ở góc độ tư duy

mới mẻ ta sẽ thấy xung quanh tất cả đều là vàng.

Tại sao cà rốt lại phải nấu chín mới ăn được? Có qui định cố hữu nào như

vậy không? Bạn không thể làm bột cà rốt để pha uống, trộn vào thức ăn … hay sao?

Giới hạn tầm nhìn chính là rào cản lớn nhất khiến cho sự nghiệp của bạn không cất

cánh lên được.

Trong quá trình trải nghiệm cuộc sống, tìm cách chạm tay vào giàu có, tôi đã

nhận thức ra rằng rất nhiều sự vật, hiện tượng chưa được con người khai thác hết.

Hãy luyện mắt giống như mắt thần, để khi nhìn vào bất cứ sự vật, hiện tượng nào

cũng phát hiện ra những điều thú vị gì đó. Đối với người hai bàn tay trắng mà nói

thì những phát hiện đó mang một ý nghĩa lớn lao. Không những giúp biến đổi hiện

trạng, mà còn tạo ra những bước nhảy thần kì mà những người bình thường khác

không bao giờ theo kịp.

Mỗi ngày hãy đọc một cuốn sách, mỗi năm hãy đi đến một nơi … Bằng cách

lắng nghe, quan sát từng hơi thở cuộc sống bạn sẽ làm giàu tri thức của mình, để rồi

một ngày nào đó khát khao cộng suy nghĩ tích cực sẽ bật ra nhiều phát kiến thú vị.

Những phát kiến ấy sẽ làm thay đổi cuộc đời của bạn. Khi ấy bạn sẽ nhận thức ra

rằng giàu có không phải ngẫu nhiên.


192

CƠ HỘI TỪ ĐIỀU CHƯA THỂ

Ngay từ nhỏ tôi đã có một thói quen phát hiện ra cơ hội bằng cách phân tích

những điều mọi người chưa thể làm được.

Vào mùa trái cây chín tôi thấy người ta bán đổ bán tháo, nếu không bán được

là phải bỏ đi, thua lỗ. Trái cây được mùa nhưng giá lại giảm thê thảm. Nhìn cảnh

tượng người ta chất đống trái cây ngoài đường, tôi tự hỏi tại sao chúng ta không

phát triển mạnh ngành công nghiệp chế biến trái cây tươi? Ví dụ như trái bơ nhiều

công dụng là vậy nhưng chẳng ai sáng kiến ra cách khai thác khác ngoài dầm đá với

đường, sữa rồi ăn. Chính vì lẽ đó người trồng bơ đâu dám gia tăng sản lượng, bởi

nếu gia tăng đồng nghĩa với chịu thua lỗ. Không chỉ bơ mà rất nhiều sản phẩm của

ngành nông nghiệp Việt Nam đều rơi vào tình trạng như vậy cả. Thật chua xót!

Muốn giàu có chúng ta đã sản xuất hàng loạt, nhưng khi sản xuất hàng loạt

chúng ta lại không thể gia tăng giá trị hàng hóa do công nghệ chế biến lạc hậu. Đó

là thực trạng nhức nhối đang tồn tại trong ngành sản xuất nông nghiệp, khiến cho

đời sống người nông dân gặp rất nhiều khó khăn.

Tôi từng biết có nhiều doanh nhân nước ngoài sang nước ta mua nguyên liệu

nông nghiệp đem về nước chế biến, thậm chí chế biến ngay tại nước ta thu lại

những món lợi khổng lồ. Chả lẽ nào người Việt Nam chúng ta không nhìn thấy điều

đó hay sao?

Cơ hội từ những điều chưa thể. Tôi kêu gọi những ai đang làm công tác khoa

học, những ai là doanh nhân yêu nước hãy tìm ra những giải pháp, công nghệ … tối

ưu nhằm khai thác hết tiềm lực của nước nhà để làm giàu cho bản thân và dân tộc.

Không phải thiên nhiên không ưu đãi chúng ta, không phải đất nước thiếu tài

nguyên khoáng sản …, mà chúng ta thiếu những con người dám nghĩ dám làm để

đưa đất nước tiến lên. Làm sao có thể giàu nổi khi chúng ta chỉ khai thác nguyên

liệu dưới dạng thô, không tìm cách kéo dài hay gia tăng giá trị? Chỉ khi chúng ta

công nghiệp hóa sản phẩm nông nghiệp triệt để thì nguồn lợi nông nghiệp mới được

khai thác tối đa mà thôi!

Một ngày nào đó bạn lang thang ngoài đường tìm ý tưởng kinh doanh để

vươn lên trong cuộc sống. Những ý tưởng đó chẳng đâu xa chúng đang hiện hữu

đầy rẫy xung quanh bạn. Đó là những điều mà mọi người chưa thể làm được hay

làm tốt. Chỉ cần tập trung sáng tạo duy nhất một nguyên liệu nào đó thôi, bạn sẽ

thấy cơ man nào là cơ hội và con đường phía trước luôn luôn rộng mở. Tại sao suy

nghĩ viễn vông khi tiềm lực của mình lại không biết tận dụng? Cách làm giàu khôn

ngoan nhất là khai thác thế mạnh của mình, của mọi người và của ngoại cảnh. Tuy

nhiên, để phát hiện ra vấn đề cần phải có tri thức, tiến hành nghiên cứu cẩn thận …

Chính vì lẽ đó hoạt động sản xuất và khoa học kĩ thuật luôn gắn bó mật thiết với

nhau. Một đất nước không coi trọng phát triển khoa học kĩ thuật mãi mãi là một đất

nước lạc hậu.


193

GANH ĐUA ĐỂ TĂNG NĂNG SUẤT

Trước khi ra lập nghiệp riêng tôi đã trải qua nhiều cương vị quản lí ở các

công ty trong lẫn ngoài nước. Dưới đây là một số kinh nghiệm tôi đã từng áp dụng

để tăng năng suất lao động:

+ Hồi đó trong phân xưởng do tôi quản lí có gần 200 người. Mỗi tháng tôi

đều xét duyệt bầu chọn ra một người để khen thưởng. Phần thưởng không lớn

nhưng đã tạo ra sự ganh đua trong công việc, niềm hưng phấn cho tất cả nhân viên.

Nhờ chính sách khôn ngoan đó mà phân xưởng do tôi quản lí luôn hoàn thành tốt

chỉ tiêu mà công ty đề ra.

+ Tôi luôn lập bảng thống kê về số lượng, chất lượng sản phẩm, thậm chí

còn lập cả bảng thống kê về ngày nghỉ của từng nhân viên …dán công khai để mọi

người tự so sánh mà cố gắng. Con người ai cũng có lòng tự trọng. Nhắc nhở nhiều

người ta nói mình khắt khe, rồi đâm ra oán ghét … Bằng cách làm đơn giản tôi vừa

tránh được hiềm khích vừa đạt được mục đích công việc. Tôi nghĩ đây là một kinh

nghiệm bổ ích cho những ai muốn đứng ở cương vị quản lí con người.

Ở bất kì hoạt động nào trong cuộc sống con người cũng cần được tưởng

thưởng xứng đáng khi họ đạt được một thành quả nào đó. Lê Nin có nói: “Cuộc

sống là đấu tranh”. Phải tạo ra sự ganh đua, cạnh tranh giữa cá nhân này với cá nhân

khác, tổ chức này với tổ chức khác thì năng suất lao động, chất lượng sản phẩm …

mới được nâng lên.

Qui luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập, hay còn gọi là qui luật

mâu thuẫn, là qui luật quan trọng nhất của phép biện chứng duy vật trong triết học

Mác – Lê Nin. Qui luật này chỉ ra nguồn gốc của sự vận động và phát triển. Theo đó,

nguồn gốc của sự phát triển chính là mâu thuẫn và giải quyết mâu thuẫn nội tại

trong bản thân mỗi sự vật, hiện tượng. Tuy nhiên, không phải người quản lí nào

cũng biết cách vận dụng qui luật này vào cuộc sống. Phải thật khéo léo, tinh tế …

bạn mới trả lời được câu hỏi áp dụng chúng ở đâu, như thế nào, với cường độ bao

nhiêu …

Là người quản lí khôn ngoan bạn phải biết tổng hợp ý kiến của mọi người để

áp dụng vào từng tình huống cụ thể. Tạo ra sự ganh đua nhưng không mất đoàn kết,

bởi một tổ chức mất đoàn kết là một tổ chức không có sức “chiến đấu”. Để làm

được điều này người quản lí phải đủ đức đủ tài, đối đãi với thuộc cấp phải quang

minh chính đại, hợp tình hợp lí …

Người quản lí có tầm nhìn chiến lược luôn đặc biệt chú trọng những chính

sách phát triển nguồn nhân lực, sản xuất như: Tuyển dụng, đào tạo, khen thưởng …,

phân bổ chỉ tiêu, phân công lao động … Người quản lí giỏi giống như người nhạc

trưởng tài ba, bởi bằng bàn tay, khối óc tinh tế họ có thể điều phối nhịp nhàng, hợp

lí … sức mạnh của tập thể để nó phát huy ở mức cao nhất nhằm tạo ra những bản

nhạc giao hưởng bất hủ.


194

KHAI THÁC NIỀM ĐAM MÊ

Nhiều bạn khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng cứ cho rằng phải có tiền mới làm

giàu được. Theo tôi điều đó chưa hoàn toàn chính xác. Những kẻ thiếu nghị lực,

thông minh và niềm đam mê … thường lấy tiền làm lí do để bào chữa cho sự hèn

nhát của mình.

Khai thác niềm đam mê sẽ dễ thành công hơn trên con đường mình chọn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng làm tốt điều này. Đa phần những kẻ hoang tưởng đi

làm giàu hô hào rằng mình sẽ kiếm ra nhiều tiền nếu có ai cho vay vốn để làm cái

này cái kia. “Đồng tiền gắn liền khúc ruột”. Ai cũng toan tính thu lợi khi bỏ ra đồng

tiền, nếu như họ không thấy được tính khả thi của dự án thì liệu họ có bỏ tiền đầu tư

cho bạn không? Đừng ngồi mơ mộng mà hãy hành động để chứng minh cho mọi

người thấy bạn giỏi thông qua những kế hoạch đúng đắn, phương pháp hiệu quả,

cách làm sáng tạo, chi tiêu tiết kiệm …

Hãy thực tế khi suy nghĩ về làm giàu, bởi làm giàu là làm cái gì đó xuất phát

từ cuộc sống. Nó rất giản dị, gần gũi với chúng ta. Khi không có tiền hãy làm giàu

bằng tài năng và niềm đam mê của mình. Ví dụ, bạn có khiếu vẽ, đam mê nghề vẽ,

hãy lập ra một trang web phổ biến kiến thức về ngành này, nhận dạy kèm, đặt hàng

… nếu ai có nhu cầu. Bằng sự lao động miệt mài bạn sẽ tạo ra một trang web hoành

tráng, và chắc chắn đến một lúc nào đó tiền bạc sẽ chảy vào túi bạn như nước. Bạn

nói muốn lập ra một trang web cũng cần có tiền mua tên miền, đăng kí hosting …

ư? Hiện có rất nhiều trang cho phép bạn đăng kí tên miền, cung cấp hosting … miễn

phí. Tại sao bạn không biết khai thác kho báu trời cho này? Tôi chỉ sợ khi lập ra

trang web bạn lại không có đủ trình độ viết nổi một trang giáo án, hoặc những bài

viết phân tích sâu sắc, hấp dẫn lôi cuốn độc giả …, khi đó chẳng cần nói ra bạn

cũng biết rằng mình sẽ thất bại. Không có tài năng thì làm gì cũng khó, nhưng

muốn có tài năng trước tiên phải đam mê, bởi tài năng chỉ ra đời sau một thời gian

dày công khổ luyện, tập trung toàn tâm toàn lực cho một công việc cụ thể nào đó.

Đừng đổ lỗi cho ai đó, hoặc nêu lí do tại cái này tại cái kia, đơn giản bởi bạn

không có niềm đam mê đủ lớn mà thôi. Khi có niềm đam mê đủ lớn về một lĩnh vực

nào đó bạn sẽ kiên trì tìm hiểu, làm từng chút một … để đạt được ước mơ. Một

trang trại gà bắt đầu từ vài con gà nhỏ, một siêu thị lớn bắt đầu từ những góc khuất

trong hẻm nhỏ … Không có điều gì là không thể. Những việc làm nhỏ thành công là

nền tảng vững chắc cho sự nghiệp trong tương lai.

Tất nhiên, để thành công không thể thiếu tầm nhìn và phương pháp. Cũng có

thể bước đầu bạn sẽ gặp rất nhiều khó khăn như không biết chọn mặt bằng, tìm tài

liệu không ra … Cũng có thể bước đầu bạn phải trả giá đắt do những quyết định sai

lầm … Nhưng nếu bạn vẫn còn nghị lực phấn đấu không biết mệt mỏi, niềm tin cao

độ dành cho bản thân, đam mê theo đuổi công việc đến cùng …, bạn sẽ lại tìm ra

cách để đi lên.

Làm giàu là biến không thành có, biến có thành nhiều. Tại sao tài năng là mỏ

vàng vô tận bạn không biết khai thác để “bán” cho người khác mà lại đi cầu viện

đến những nguồn lực viễn vông? Có bao giờ bạn day dứt về điều này chưa?


195

CƠ HỘI Ở BẤT CỨ ĐÂU

Nhiều bạn có máu làm giàu nhưng nghèo nàn ý tưởng, hoặc nghĩ ra ý tưởng

xa vời thực tế, tiềm lực một đằng lại kinh doanh một nẻo, chả trách luôn nghèo hoài.

Có một lần tôi ra Phan Thiết chơi. Nhìn đồi cát vàng với hàng trăm ngàn mét

khối cát tôi tự hỏi chúng ta có thể làm những sản phẩm gì từ cát? Cát không chỉ

dùng để xây dựng mà nó còn dùng làm cát màu tạo nên những bức tranh tuyệt đẹp,

giá trị cao … Có một lần tôi xuống nhà một người bạn chơi. Nhà anh ta nghèo xác

xơ xung quanh chỉ toàn đầm lầy và bùn. Tôi bảo anh ta sao không biết dùng đầm

lầy mà chăn nuôi, làm du lịch. Bạn từng đi đến khu du lịch Bò Cạp Vàng chưa? Nếu

đã đi xuống đó một lần chắc ai cũng biết đó chỉ là một khúc sông cụt người ta ngăn

lại cho mướn phao tắm mà thôi. Khúc sông toàn phèn dơ dáy vậy mà ngày nào cũng

lũ lượt người từ thành phố đổ về. Tôi tự hỏi không biết họ tìm gì ở dòng nước ô

nhiễm đó? Đôi khi những điều bạn cho là vớ vẩn, là bỏ đi, thì nó lại đem đến một

nguồn lợi to lớn đến không ngờ. Bùn có thể làm than bùn, phân bón, nặn tượng,

thậm chí làm cả tường giả nữa. Cứ làm thử nếu thị trường chấp nhận thì mạnh dạn

đầu tư. Có một lần đang ăn trái sơ ri chợt tôi nghĩ rằng giá mà siêu thị có bán trái sơ

ri to bằng trái chanh. Bạn đừng vội cười tôi điên khùng, bởi cơ hội làm giàu nằm ở

những điều chưa có ai làm … Khách hàng chính là người quyết định bạn làm đúng

hay sai, muốn biết mình làm đúng hay sai cứ để khách hàng phán xét.

Xung quanh bạn luôn đầy rẫy những cơ hội làm giàu, nếu như bạn chưa nhìn

ra thì hãy hỏi mình hai câu hỏi: 1. Cái gì có nhiều ở xung quanh mà mình chưa biết

cách khai thác nó? 2. Cái gì mình mong muốn hàng ngày mà chưa có ai làm? Trả

lời được hai câu hỏi này bạn sẽ tìm ra cơ hội để làm giàu. Tuy nhiên, vấn đề nhiều

khi không đơn giản như vậy. Để có đáp án tốt bạn phải am hiểu một số kiến thức, kĩ

thuật, tìm hiểu, nghiên cứu kĩ càng … Có trường hợp để nghiên cứu thành công còn

cần phương pháp, máy móc, trang thiết bị hiện đại hỗ trợ nữa.

Những bạn không muốn làm giàu mạo hiểm có thể chọn phương án làm giàu

theo kiểu “bắt chước nhưng làm tốt hơn người ta”. Ví dụ, thấy người ta nuôi gà bạn

cũng nuôi gà, nhưng áp dụng kĩ thuật, hay phương pháp làm giàu sáng tạo hơn. Qui

mô làm giàu cũng cần xem xét thật kĩ càng, khi mở rộng qui mô ở bất cứ lĩnh vực

nào bạn phải chắc chắn mình làm tốt ở qui mô đó nếu không sẽ mất uy tín, thua lỗ.

Có người nuôi 10 con gà thả bậy bạ quanh nhà thì có ăn, nhưng khi nuôi 1.000 con

gà lại trắng tay do phải chi tiền mua thức ăn hay gánh chịu rủi ro về dịch bệnh …

Khi chưa có kinh nghiệm, ít vốn đừng chi tiền bừa bãi. Không chi tiền cho

những gì không trực tiếp sinh ra lợi nhuận. Giả sử, muốn mở tiệm hớt tóc thì chỉ chi

cho những thứ thật cần thiết như dụng cụ cắt tóc, ghế ngồi … thôi. Mặt bằng không

quan trọng bằng tay nghề, mối quan hệ …, nếu chi quá nhiều cho mặt bằng nó sẽ

trở thành gánh nặng đánh gục bạn ngay thời gian đầu khởi nghiệp. Muốn vượt qua

khó khăn phải đối đầu với nó, muốn thắng lợi trong kinh doanh nên tập trung toàn

lực làm tốt khâu sinh ra lợi nhuận. Khách hàng đến với bạn vì điều gì thì hãy cố

gắng làm thật tốt điều đó, bởi chỉ có như vậy bạn mới lôi kéo được khách hàng, mới

làm cho con đường mình đang đi ngày càng thênh thang rộng mở mà thôi!


196

KHÓ KHĂN SONG HÀNH THUẬN LỢI

Có một thương nhân rất thành công trên thương trường. Một hôm anh ta

cùng thầy dạy học đi xem một buổi biểu diễn ca nhạc ngoài trời. Khi tâm trí bồng

bềnh theo tiếng nhạc anh ta nhớ lại cũng có một thời anh ta tập tành làm ca sĩ. Anh

ta quay sang nói với thầy dạy học:

- Nếu ngày xưa con theo đuổi nghề ca sĩ thì bây giờ có lẽ cũng được đi biểu

diễn nhiều nơi.

Người thầy đáp:

- Nếu điều đó xảy ra thì giờ con đã không trở thành doanh nhân thành đạt!

Khi đứng trước sự lựa chọn, chúng ta phải quyết định được cái này mất cái

kia. Thế nhưng nhiều người sau khi quyết định cứ nuối tiếc mãi quá khứ mà không

biết cảm ơn những gì mình đang có. Một khi “ông trời” khép một cánh cửa lại khiến

cho ta phải khó khăn, vất vả … hơn trên con đường mưu sinh thì cũng không quên

mở ra một cánh cửa khác để tạo cơ hội cho ta vươn lên trong cuộc sống. Khó khăn

và thuận lợi luôn song hành. Đừng quá dằn vặt mình vì những quyết định sai lầm

trong dĩ vãng.

Tôi có một thói quen rất kì lạ: Khi người khác đặt lòng tin lên tôi thì tôi càng

cố gắng để không phụ lòng người đó, và sẽ thở phào nhẹ nhõm khi người khác dùng

tiền trả công sòng phẳng cho mình. Lòng tin vừa tạo ra cơ hội vừa tạo ra gánh nặng

trách nhiệm trong tương lai. Chính vì vậy giá trị của lòng tin bao giờ cũng lớn hơn

tiền bạc. Một khi bạn dùng ai bạn phải tin người đó (ít nhất ở khía cạnh bạn dùng),

nếu không tốt nhất là không nên dùng họ. Bởi cuộc sống không có niềm tin là cuộc

sống không có “linh hồn”, không có màu sắc và vô cùng tẻ nhạt.

Khi một người đối xử tồi với bạn, hãy cố mỉm cười vì không hẳn bạn sẽ mất

tất cả. Khi cuộc sống đóng sầm cánh cửa thứ nhất hãy lạc quan vì bạn sẽ có động

lực mở cánh cửa thứ hai. Người làm giàu phải vững tâm trước sóng gió cuộc đời.

Họ coi tiền quí hơn mạng sống. Mặc kệ họ. Mười năm bạn vẫn mò mẫm một hướng

đi. Đừng nao núng, bởi khi lượng đủ chất sẽ biến đổi trong thời gian rất ngắn.

Chúng ta làm giàu, chúng ta quen nhìn thấy toàn khó khăn rồi than thân trách

phận. Hãy cố gắng sống ý nghĩa, suy nghĩ tích cực, nhìn thấy những thuận lợi, cơ

hội đang mở ra. Tiền bạc có ý nghĩa gì khi một mai chết đi bạn không thể đem theo

chúng được? Đừng nôn nóng vì giá trị giàu có nằm trong cách sống chứ không phải

ít hay nhiều tiền.

Ai trong chúng ta cũng có lần đứng trước cơ hội kiếm tiền, tình cảm … Hãy

bình tĩnh, sáng suốt … để lựa chọn một con đường. Khi bạn chọn tiền bạc không

hẳn bạn sẽ hạnh phúc lúc cuối đời, khi bạn chọn tình yêu không hẳn bạn sẽ nghèo

mãi. Cái trước mắt ai cũng có thể thấy, nhưng cái tương lai không phải ai cũng nhìn

nhận được. Dám nghĩ dám làm dám chấp nhận thất bại và luôn tin tưởng vào bản

thân, người khác, chắc chắn sự nghiệp của bạn không dừng lại ở đó đâu.


197

GIỮ GÌN ĐỒNG TIỀN CẨN THẬN

Chắc các bạn chưa quên câu chuyện giết người dã man của một sát thủ chưa

tròn 18 tuổi. Vào khoảng 2 giờ sáng ngày 24/08/2011, sát thủ đã đột nhập vào tiệm

vàng chém chết hai vợ chồng cùng đứa con 18 tháng tuổi, chém trọng thương đứa

con gái lớn 8 tuổi …

Chắc các bạn chưa quên câu chuyện về người đàn bà 66 tuổi đột tử vào tháng

03/2011 để lại khối tài sản 1.000 tỉ VND …

Khi bạn nghèo bạn mong muốn mình sẽ trở nên giàu có. Khi bạn giàu có thì

mối quan tâm lớn nhất của bạn lại là giữ tiền và xài tiền như thế nào.

Không phải ai cũng đủ bản lĩnh để giữ một khối tài sản khổng lồ mà vẫn an

toàn tính mạng. Không phải ai có tiền cũng biết xài tiền như thế nào. Chính vì vậy,

càng giàu có càng lắm nỗi lo toan.

Khi nhà tôi còn nghèo tôi không đủ tiền mua cho mẹ sợi dây chuyền bằng

vàng, nhưng khi tôi đủ tiền mua cho mẹ sợi dây chuyền bằng vàng thì mẹ lại sợ đeo

vào cổ ra đường bị giật mất. Khi còn là sinh viên nghèo tôi thường đi khắp đó đây

mà không sợ bị trấn lột vì trong túi nhiều khi chẳng có xu nào, nhưng khi giàu có

lúc nào tôi cũng phải cảnh giác mỗi khi rút điện thoại ra gọi cho ai đó. Cuộc sống

giàu có đem lại cho ta nhiều thứ, nhưng cũng cướp đi của ta lối sống ung dung tự tại.

Càng giàu có ta càng bị nhiều người ghen ghét, hãm hại, moi tiền … Chính vì thế ta

cần phải biết sống bản lĩnh, khiêm nhường (không khoe khoang) và cho bớt đi …

Tôi không biết mục đích kiếm tiền của bạn, nhưng nếu như mục đích ấy chỉ

để đáp ứng nhu cầu ăn ở của bản thân thì bạn không phải quá lao tâm, lao lực làm gì.

Nhiều kẻ có tiền từ “ăn bẩn”, lừa đảo … người khác. Mục đích kiếm tiền của họ chỉ

để thỏa mãn dục vọng, ích kỉ của bản thân, không hề quan tâm đến nỗi thống khổ

của đồng loại. Kiếm tiền như thế cuối cùng chết trên đống tiền mà vẫn chưa yên.

Đồng tiền có một ý nghĩa to lớn hơn khi bạn dùng nó để phát triển những dự

án nâng cao sức khỏe, đời sống, trí tuệ … cho cộng đồng. Mục đích làm giàu như

vậy mới đáng trân trọng.

Thật nực cười cho nhiều kẻ kiếm thật nhiều tiền để ăn chơi phóng đãng. Khi

béo lại lo giảm béo, khi mắc bệnh xã hội, vướng vào tệ nạn … lại đi chữa trị. Thật

nực cười cho nhiều kẻ kiếm tiền thật nhiều nhưng không dám lấy chồng/lấy vợ. Họ

sợ thiên hạ ăn hết của nhà họ hay sao ấy …

Giữ và nhân đồng tiền lên thể hiện bản lĩnh, khôn ngoan; nhưng xài đồng

tiền như thế nào lại cho biết phẩm hạnh, tình cảm đối với con người. “Một cây làm

chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”. Nếu thế giới này chỉ có một mình

bạn chắc hẳn bạn sẽ rất cô đơn và không thiết làm giàu. Chúng ta đều là những con

người xã hội, những hành động của chúng ta đều ảnh hưởng đến nhiều người xung

quanh. Ai ích kỉ chỉ sống cho riêng mình đều không tồn tại lâu bền.


198

TÌNH YÊU VÀ SỰ NGHIỆP

Trong con mắt của những kẻ coi tiền là số một họ chỉ nhìn thấy tiền. Họ

không bao giờ hiểu nổi những giá trị khác, càng không thể hiểu nổi tại sao một số

người lại bỏ tiền chạy theo tiếng gọi của tình yêu, tình cảm gia đình …

Có câu chuyện kể về một gia đình nọ. Người chồng mải mê kiếm tiền quên

dành thời gian chăm sóc gia đình. Sau mỗi chuyến công tác nước ngoài người

chồng lại quăng cho cô vợ hàng đống quà. Đến một ngày cô vợ phải tức giận giục

đống quà xuống đất và hét lên: “Sao anh chỉ biết tặng quà để thể hiện tình yêu của

mình thế?!”.

Có câu chuyện kể về vị giáo sư nọ. Sau bao năm bôn ba kiếm tiền ở nước

ngoài vị giáo sư bỏ về nước làm công việc mình yêu thích với mức lương rẻ mạt.

Khi mọi người hỏi ông chỉ đáp rằng: “Tôi thích cống hiến cho quê hương, dân tộc!”.

Khi bạn nhiều tiền bạn cần thể hiện tình yêu của mình với mọi người, và

nhận lại tình yêu của mọi người dành cho mình, nhưng có bao giờ bạn tự hỏi khi

giàu có như vậy thì mình sẽ mất hết không? Tiền ai cũng cần, nhưng làm thế nào

cân bằng giữa tình yêu và sự nghiệp không phải ai cũng làm được. Hãy dành những

buổi tối cho con, những chiều thứ bảy cho vợ, những chủ nhật cho cha mẹ, bạn bè

… Đừng lúc nào cũng mở miệng ra là công việc, là kiếm tiền. Kiếm tiền để làm gì

chứ? Tiền bạc đâu phải là tất cả!

Hầu hết các bậc cha mẹ nghĩ rằng đầu tư tiền bạc cho con cái là con cái sẽ

thành tài, mà không biết rằng việc dành thời gian, tình cảm cho con cũng quan trọng

không kém. Trên đường đời phải để cho con mình phát huy tính tự lập, nếm trải

những thất bại, đắng cay … thì mới nên người. Việc trải thảm hoa cho con đi chính

là hành động biến con thành người nhu nhược. Tôi tin mọi thiên tài đều phải rèn

luyện qua lao động, mọi thành quả đều phải trả giá. Cho dù bạn có ngu dốt đến đâu

nếu kiên trì học hỏi, rèn luyện bạn cũng hơn hẳn người thường.

Nếu phải chọn giữa tình yêu và tiền bạc thì đừng ngần ngại chọn tình yêu. Vì

tình yêu có thể sinh ra tiền bạc, nhưng có tiền bạc chưa chắc mua được tình yêu.

Nếu phải chọn mỗi ngày ăn ít đi một chén cơm để nhìn thấy người thân mình hạnh

phúc, để có thể giúp ích cho nhiều người … thì hãy mạnh dạn sống tiết kiệm hơn.

Nếu phải chọn kiếm được ít tiền nhưng làm công việc mình yêu thích thì cũng đừng

lấy đó làm hối tiếc …

Làm bất cứ điều gì cũng cần có mục đích chính đáng, cũng cần có nhiệt

huyết cháy bỏng. Tình yêu sẽ sản sinh ra mọi thứ trên đời. Đừng bao giờ vì chạy

theo đồng tiền, mục đích thấp hèn mà quên đi tình yêu dành cho mọi người hay

ngược lại. Chỉ cần có tình yêu đủ lớn tất cả mọi thứ đều là chuyện nhỏ. Sống phải

biết yêu mình, yêu người, bởi trên thế gian này không có điều gì quí giá bằng tình

yêu cả!


199

KHÉO LÉO MỚI GIÀU CÓ

Hôm qua đi ra đường nhìn thấy anh chàng bán dạo đang cãi nhau với mấy

anh dân phòng lòng chợt nghĩ: “Buôn bán mà không khéo léo làm sao mà giàu có!”.

Bạn là một người trẻ tuổi trong lòng đầy nhiệt huyết thấy chuyện bất bình lập

tức lên tiếng. Một ngày nào đó bạn quyết định ra mở một cái quán nhỏ ven đường.

Trời mưa thì ngập lụt, trời nắng thì bụi bẩn, chỉ buôn bán kiếm cơm qua ngày mà lại

bị mấy anh dân phòng, sở thuế … đến hạch sách. Bạn tức điên người hay buồn

muốn tự tử. Đáng lẽ ra bạn phải lường trước chuyện này khi bắt tay vào khởi nghiệp.

Tại bạn từ trước đến nay chưa va chạm thực tế nhiều nên nhìn đời chỉ toàn màu

hồng, bây giờ gặp chuyện như vậy cảm thấy chua chát nên có thái độ thái quá. Bức

tranh cuộc sống vô vàn phong phú, có những góc khuất đến ghê người bạn phải

chuẩn bị tinh thần, tri thức, thể lực, phẩm chất … mới có thể vượt qua nổi. “Mềm

nắn rắn vuông”. Trong các phẩm chất ứng xử khi giao tiếp thì khéo léo (khôn

ngoan) là một phẩm chất bạn phải thường xuyên luyện tập.

Giàu có là một quá trình phấn đấu rất lâu dài. Mỗi ngày tích góp một chút,

lâu dần mới đủ “lượng” để chuyển sang “chất” khác, thế nhưng chẳng may trong

quá trình tích góp bạn lại gặp “điều khó xử” thì bạn phải khéo léo vượt qua. Nếu

không thể vượt qua bạn có thể ngưng lại chứ đừng “đâm đầu vào đá”. Đá thì cứng

lắm. Xung quanh đá có đá nhỏ đá to trong khi bạn chỉ là một cá thể riêng lẻ làm sao

đương đầu nổi. Thôi thì một điều nhịn chín điều lành. Có người còn an ủi mình

bằng cách viết câu sau treo lên tường: “Chữ nhẫn là chữ tượng vàng; ai mà nhẫn

được thì càng sống lâu”. Dẫu biết rằng nhẫn đi đôi với nhục, nhưng thà nhục mà

giàu còn hơn sống kiếp nghèo. Tất nhiên, lời khuyên này chưa đúng lắm nhưng nó

cũng làm bạn phải đắn đo hơn khi quyết định “sống mái một phen” với “kẻ thù” khi

bên bạn còn có rất nhiều người đang kì vọng. Lợi ích đan xen nhau. Lẽ phải luôn

thuộc về kẻ mạnh nên chuyện cá lớn nuốt cá bé là chuyện xảy ra hàng ngày. Khi đi

làm giàu bạn phải cố gắng tránh đụng đầu với lợi ích của “cá lớn” để thiệt thân, sự

nghiệp không ổn định thì giàu có vẫn chỉ là giấc mơ.

Khi bạn học ở trường không ai nói cho bạn biết những thủ đoạn, mánh khóe,

bất công … ngoài xã hội, chính vì vậy, khi ra va chạm thực tế bạn ngỡ ngàng. Ngay

cả tôi cũng không dám cam đoan dự án khả thi nhất của mình cứ áp dụng vào thực

tế là thành công. Bởi cuộc sống có những “ẩn số” ta không thể biết trước được. Con

người vẫn là loài sinh vật nhỏ bé trong cái thế giới bao la này.

Nói thì nói vậy nhưng làm giàu rất cần lòng tự tin. Trước tiên là tin vào bản

thân mình; sau đó là tin vào người khác nếu đã giao việc cho họ, tìm hiểu họ kĩ

càng; cuối cùng là tin vào chính nghĩa. Bởi dù thế giới này có đổi thay đến đâu đi

chăng nữa thì trong tâm hồn mỗi chúng ta vẫn còn chút tình người. Đó là điểm khác

biệt duy nhất giữa chúng ta với loài vật.

Tôi không sao kể ra hết những đắng cay mà tôi đã trải qua trên con đường

kiếm tiền. Nhiều lúc mình làm đúng, mình nói đúng nhưng luôn bị người khác phản

pháo, phê bình … Một tay nhặt đồng tiền một tay lau nước mắt, nhưng tôi vẫn tin

người giỏi, người tốt luôn có chỗ đứng trong xã hội, trong lòng mọi người.


200

LÀM GIÀU KHÔNG SI MÊ

Tôi có quen một người đầu tư vào lĩnh vực chứng khoáng. Anh ta đã theo

đuổi nghề này khá lâu. Cũng có lần anh ta đầu tư thắng nhưng số tiền đạt được

không nhiều, đa phần là thua. Hiện nay anh ta đang đứng trước nguy cơ bán nhà

trắng tay vì số tiền mắc nợ lên đến hàng chục tỉ VND.

Gặp tôi vài tháng trước anh ta như kẻ thất thần, mắt đỏ hoe muốn khóc. Tôi

hỏi tại sao lại đến nông nỗi này anh ta bắt đầu kể cho tôi nghe anh ta bước vào nghề

này như thế nào … Nghe xong câu chuyện tôi chợt hỏi: Anh có biết nguyên nhân do

đâu anh thua không? Anh ta trả lời rằng: “Không”.

Anh ta chỉ biết làm giàu theo cảm tính, hứng thú và si mê … Anh ta chẳng hề

điều tra nghiên cứu nắm rõ “sức khỏe” của công ty mình đầu tư; xu hướng, tâm lí,

biến động thị trường; chính sách tiếp cận khách hàng; những thủ tục pháp lí liên

quan đến ngành chứng khoán … Anh ta cũng chẳng có kế hoạch làm việc khoa học,

quản lí nguồn vốn hiệu quả … Cuối cùng thì chuyện gì đến đã đến.

Qua câu chuyện trên tôi muốn nhắn nhủ với bạn rằng: Làm giàu không phải

si mê! Làm giàu ngày nay khác ngày xưa nhiều lắm. Ngày xưa thì tài nguyên thiên

nhiên có sẵn, năng lực cũng như số lượng người khai thác nó chưa nhiều nên cơ hội

kiếm tiền dễ hơn. Ngày nay thì người khôn của khó, bất cứ lĩnh vực nào cũng có

người chiếm lĩnh, những gì “ngon ăn” không dễ gì tới lượt ta.

Bây giờ dường như nhiều người lừa đảo hơn, khai thác tận diệt tài nguyên

hơn, ít chú ý đến chất lượng sản phẩm, an toàn lao động hơn … Cách đây không lâu

tôi có đọc bài báo nói về nghề nuôi tôm. Ngày xưa ai nuôi tôm cũng trúng nhưng

hiện nay do con giống chất lượng kém mà ai cũng than trời. Thay vì cho tôm bố mẹ

đẻ vài lứa rồi thả ra biển, đằng này người lai tạo giống bắt nó phải đẻ đến kiệt sức

mới thôi. Mấy ngày trước đọc bài báo nói về nạn gà ta giả thấy mà kinh hồn. Người

nuôi gà công nghiệp cho gà mái đẻ đến khô người rồi bán ra thị trường kêu gà ta thả

vườn. Đà này chắc thương hiệu gà ta sẽ mất uy tín mất thôi! … Những người làm

giàu chân chính ngày nay phải vất vả hơn ngày xưa rất nhiều mới ngóc đầu dậy

được, bởi họ không chỉ cần có năng lực, phẩm chất thật sự mà còn phải biết “đấu

tranh” chống lại những “biến cố” mà “kẻ xấu” gây ra cho mình. “Con sâu làm rầu

nồi canh”. Chỉ cần một người làm bậy sẽ ảnh hưởng đến uy tín chung. Ví dụ như vụ

thịt heo có chất tạo nạc, cá diêu Hồng có chất tăng trọng vừa rồi …

Khi bước chân vào con đường làm giàu bạn giống như người “say máu”.

Càng thua càng muốn đầu tư lớn hơn để gỡ gạc lại. Khi đó dù có ai khuyên can bạn

cũng không nghe. Làm giàu theo kiểu si mê kết cục thật bi thảm.

Tôi thường khuyên các bạn trẻ: Trước khi làm điều gì phải nghĩ đến thất bại

nhiều hơn. Nghĩ đến thất bại không phải để run sợ mà để chín chắn hơn, lên kế

hoạch phòng tránh rủi ro nếu như có sự cố xảy ra. Đi kinh doanh ai mà chẳng muốn

thắng. Bạn muốn thắng tôi cũng muốn thắng, nhưng ai có kế hoạch phòng tránh rủi

ro nói riêng, tầm nhìn nói chung tốt sẽ tổn thất thấp nhất.

Có một lần tôi vào siêu thị mua đồ. Trong siêu thị bao giờ cũng có một khu

giải trí dành cho trẻ em. Trong khu giải trí đó có một cái máy trò chơi (đúng ra phải


201

gọi là máy đánh bạc, bây giờ trò cờ bạc trá hình nhiều lắm). Khi bạn bỏ một thẻ vào

bạn sẽ được chọn một con vật để kéo co với nó. Nếu bạn chọn con mà số tiền

thưởng cao thì xác suất thua bao giờ cũng lớn, và ngược lại. Giống như khi bạn ngồi

vào chiếu bạc người làm cái luôn để bạn thắng khi bạn đặt cược thấp để rồi vét sạch

túi bạn khi bạn “hăng máu”. Mỗi lần vào chơi các em nhỏ phải “cúng” hàng chục

ngàn VND tới hàng trăm ngàn VND cho những trò chơi vô bổ như thế. Thật tội cho

các em!

Nuôi một con gà thì ai cũng nuôi được, họa hoằn lắm mới có người làm nó

chết. Nuôi 100 con gà thì có nhiều người nuôi được. Tới đây nếu bạn biết dừng thì

giàu có luôn đến với bạn, thế nhưng trong lí thuyết làm giàu lại nói rằng càng làm ra

nhiều sản phẩm sẽ càng giàu có, nghe vậy bạn bán hết gia tài đặt cược vào “canh

bạc” này. Phần thua luôn lớn hơn phần được.

Thật ra bạn đã không hiểu sâu sắc hơn về lí thuyết làm giàu. Lí thuyết làm

giàu có dạy: Khi bạn mở rộng qui mô sản xuất thì qui mô đó phải nằm trong tầm

kiểm soát của bạn. Phạm vi hoạt động tăng khi năng lực quản lí, trình độ khoa học

kĩ thuật … không tăng là nguyên nhân dẫn đến thất bại. Chính vì vậy, nếu làm

chuồng trại cách li các lứa gà, chủng loại gà khác nhau, luân chuyển xuất chuồng …

thì bạn chỉ có thắng mà thôi. Một lão làng trong ngành chăn nuôi đã phát biểu: Nuôi

thưa thì đâu có dịch bệnh mà phải phòng, phải phá sản! Không phải tham thì thâm

mà nói chính xác là bạn chẳng hiểu những gì bạn đang làm nên mới thất bại.

Không say mê không lập được kì tích, nhưng say mê khác si mê. Bản thân từ

“si mê” đã nói lên sự ngu muội của người trong cuộc. Khi làm giàu bạn cần phải

tỉnh táo giống như người đứng ngoài cuộc để nhận xét chính xác vấn đề cần giải

quyết. Bạn nào có học toán đều biết rằng: Mỗi bài toán đều có điều kiện cần và đủ

mới cho ra kết quả đúng. Khi điều kiện còn thiếu, khi mù tịt về hướng đi, cách làm

… mà bạn vẫn đâm đầu vào làm là “tự sát”. Nói đến đây sẽ có bạn hỏi rằng: Vậy

nhà tôi nghèo tôi không bao giờ làm giàu được à? Bạn hỏi vậy chứng tỏ bạn vẫn

chưa hiểu gì. Khi bạn có 10 mét vuông chuồng bạn chỉ có thể nuôi tối đa 10 con gà,

khi bạn muốn tăng đàn bạn phải mở rộng diện tích chăn nuôi ra. Có thể bạn mua đất,

có thể bạn mướn đất, có thể bạn làm chuồng nhiều tầng …, nhưng dù bằng cách nào

thì bạn cũng phải mở rộng diện tích chứ không thể nuôi hàng trăm con gà trong 10

mét vuông chuồng được. Hay nói thẳng ra, khi nhà nghèo thì bạn phải tìm ra loại

hình phát triển kinh tế phù hợp với hoàn cảnh của bạn, khi có tiền sẽ đầu tư mở

rộng qui mô, năng lực quản lí … để thích ứng với qui mô mới. Triết học Mác – Lê

Nin có dạy: Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng, ngược lại, kiến trúc

thượng tầng phải phù hợp với cơ sở hạ tầng đó. Hiểu mà vận dụng đúng đắn lí

thuyết này vào quá trình làm giàu để giảm thiệt hại ở mức thấp nhất.

Làm giàu không phải si mê! Thấy được thì làm, không được thì dừng. Làm

bậy làm ẩu khi thua lại than trời trách đất. Thật ra trời đất đâu có hại người tài, còn

thiên nhiên lại rất ưu đãi chúng ta. Ai coi làm giàu như trò đánh bạc nhất định sẽ có

ngày khóc than!


202

TRỰC GIÁC TRONG KINH DOANH

Trực là thẳng, giác là biết. Trực giác là nhận thức trực tiếp không thông qua

suy luận bằng lí trí. Triết học duy vật cho rằng trực giác là một nhận thức đặc biệt

dựa trên cơ sở hoạt động thực tiễn của con người, những kinh nghiệm và tri thức lí

thuyết tích lũy lâu đời khiến ta đột nhiên hiểu rõ vấn đề. Như vậy, trực giác là một

quá trình trong tâm thức để đánh giá tình huống và đưa ra kết luận mà không có sự

can thiệp của thông tin hay phân tích thực tế.

Chúng ta nên tin vào trực giác đến mức độ nào?

Chúng ta đã biết đến những thành công của các quyết định dựa vào trực giác,

nhưng trong thực tế không chuyên gia nào khuyên chúng ta chỉ nên quyết định dựa

vào trực giác. Trực giác được hình thành dựa trên kí ức, hình tượng ngưỡng mộ,

kinh nghiệm tích lũy, suy nghĩ đã định hình trong quá khứ và những định kiến cá

nhân lâu dài … Eric Bonabeau nói: "Bất kì ai nghĩ rằng trực giác là thứ thay thế cho

lí do đều đang tự cho phép mình rơi vào ảo tưởng đầy mạo hiểm. Tách rời khỏi sự

phân tích chặt chẽ, trực giác sẽ trở thành một hướng dẫn không đáng tin cậy và dễ

dàng thay đổi – có thể dẫn đến thất bại cũng nhiều như dẫn đến thành công".

Tuy nhiên, đôi khi bạn phải dựa vào trực giác để ra quyết định, nhất là trong

những tình huống cấp bách, bạn buộc phải quyết định nhanh chóng trước khi có thể

thu thập và phân tích các dữ kiện liên quan. Cũng có trường hợp bạn trì hoãn quyết

định khi trực giác mách bảo có cái gì đó “rắc rối”.

Những người đã nghiên cứu về vấn đề này nhất trí rằng trực giác có thể hữu

ích, nhưng chỉ trong chừng mực khi được kết hợp với phân tích hợp lí. Nói cách

khác, bán cầu não phải – nơi chứa sức mạnh trực giác – phải kết hợp với bán cầu

não trái – nguồn gốc của sức mạnh phân tích logic. Wallace đã nói: "Chìa khóa ra

quyết định là trì hoãn quyết định cho đến khi nó có ý nghĩa hợp lí và có cảm giác

đúng đắn. Hai bán cầu não này phải nhất trí với nhau. Nếu không thì hãy hoãn quyết

định lại. Hãy lấy thêm thông tin từ nhiều nguồn cho đến khi có được quan điểm vừa

hợp lí vừa mang tính trực giác".

Sự không chắc chắn luôn đồng hành cùng người ra quyết định và là nguồn

gốc của rủi ro trong kinh doanh. Bạn sẽ không bao giờ loại trừ rủi ro nhưng bạn có

thể hiểu được bản chất và tiến hành các bước để giảm thiểu.

Trước khi ra quyết định bạn hãy lưu ý các vấn đề sau đây:

+ Rà soát lại xem có những yếu tố không chắc chắn nào ảnh hưởng đến kết

quả cuối cùng. Nếu không tìm được phương án loại trừ hay giảm thiểu nó thì tốt

nhất là không ra quyết định.

+ Khi thu thập các con số để chứng minh cho kết luận của mình là chính xác,

hãy tự hỏi: Những nhân tố nào sẽ tác động làm các con số thay đổi không theo ý

mình? Nếu các con số thay đổi trong phạm vi nào đó mình có thể chấp nhận được

hay không?

+ Phán đoán khả năng xảy ra một kết quả cụ thể nên tham khảo ý kiến nhiều

người có kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc.


203

+ Hãy tính toán dựa trên những chứng cứ, dữ liệu chắc chắn không dựa vào

những chứng cứ, dữ liệu chung chung, mơ hồ.

+ Cuối cùng là nên ra quyết định từng giai đoạn không ra quyết định toàn bộ

quá trình.

Làm sao để rèn luyện trực giác?

Tôi nghĩ đây là một câu hỏi hay mà hầu hết mọi người đều muốn nghe câu

trả lời. Sau đây là một số kinh nghiệm của tôi xin chia sẻ với bạn để bạn chiêm

nghiệm tự rút ra một phương pháp rèn luyện trực giác cho riêng mình:

Trực giác có được trước tiên do bạn trải qua một hoàn cảnh sống phong phú

và yêu thương con người. Quá trình tôi trưởng thành phải chứng kiến, chống chọi

với rất nhiều biến cố xảy ra trong gia đình và bản thân. Hoàn cảnh sống nâng tôi lên

lại đập tôi xuống cộng với cái tâm tốt khiến cho trái tim tôi rất nhạy cảm trước

những nỗi đau của người khác. Như vậy, muốn có trực giác nhạy bén trước tiên

phải có vốn sống phong phú, cái tâm tốt.

Tuy nhiên, để có thể hiểu được con người, hiện tượng, sự vật … nhiều hơn

nữa ta phải biết lắng nghe và quan sát thật nhiều. Ngay từ nhỏ tôi đã rất thích quan

sát. Tôi có thể hình dung lại rõ nét tâm trạng, hơi thở, giọng nói, nét mặt, cử chỉ …

của người đối diện không bỏ sót một chi tiết nhỏ nào. Tôi luôn cố gắng lắng nghe cả

tâm hồn người nói để hiểu hết ruột gan của họ. Một khi quan sát đạt đến độ tinh tế

cao, biết lắng nghe để hiểu người khác, hiện tượng, sự vật … đến tận xương tủy bạn

có thể phán đoán được xu hướng vận động của người, hiện tượng, sự vật … đó. Khi

lớn tôi càng ý thức rõ tầm quan trọng của quan sát. Tôi đã bỏ ra rất nhiều ngày

tháng để luyện tập kĩ năng này. Một số phương pháp tập của tôi xin kể ra để bạn

tham khảo: Nhìn lướt qua một cây cầu, nhắm mắt lại hình dung về cây cầu đó xem

nó có bao nhiêu thanh ngang; bốc một nắm tăm xòe ra nhìn lướt qua rồi nhắm mắt

lại đếm hình ảnh trong óc xem có bao nhiêu que; cầm một cái cây bằng gỗ có chiều

dài bất kì rồi nhắm mắt lại bẻ đôi đem so hai nửa với nhau xem mình có bẻ chính

xác chưa …

Giả sử bạn đang xem hai đội đá banh, chợt ai đó bảo bạn đoán xem đội nào

thắng? Để phán đoán trở nên chính xác, trước tiên bạn phải xem qua những trận mà

hai đội đó đá để hiểu rõ lối đá của họ. Sau đó, bạn hãy nhắm mắt lại để tư duy theo

cảm quan (cảm nhận của giác quan). Lúc này trong đầu bạn “màn hình video” sẽ

bật lên. Nó quay lại tất cả những hình ảnh, âm thanh … mà nó ghi nhận được về hai

đội bóng. Tới đây, bạn vẫn chưa thể phán đoán được mà cần phải có một bước nữa,

tôi tạm gọi đó là bước “tư duy trong tưởng tượng” hay “tư duy mô hình hóa”. Nghĩa

là, trong đầu bạn sẽ tự “biên tập” một “video” quay về cảnh trận đấu chưa diễn ra

giữa hai đội bóng. Quá trình này cần diễn ra trong trạng thái tĩnh lặng, khách quan

để bạn có thể tập trung cao độ. Bởi chỉ có tập trung cao độ tư duy, trực giác của con

người mới phát triển cao nhất. Như vậy, trình độ thấu hiểu, quan sát, tập trung có

ảnh hưởng rất lớn đến kết quả phán đoán.

Bác Hồ có nói: “Nhân ưu sầu ưu điểm đại” (tạm dịch là người hay lo nghĩ

nhiều là người có ưu điểm lớn). Muốn giải quyết một vấn đề nào đó đôi khi chúng

ta phải luôn để tâm đến nó (ngay cả trong giấc ngủ), rồi sẽ đến một ngày nào đó óc

chúng ta bật ra một giải pháp hiệu quả nhất.


204

Để trực giác của mình ngày càng chính xác bạn hãy bỏ thời gian đọc thật

nhiều sách, đặc biệt là sách về các tấm gương thành đạt; sách làm cho tâm hồn bạn

rung động (nhưng không ướt át); sách chỉ ra những qui luật để tư duy logic, hiểu

tâm lí con người; sách nghiên cứu về các hiện tượng, mô hình kinh doanh, khái

niệm cơ bản, cách nuôi con này con kia … (những sách cung cấp tri thức khoa học

căn bản) …

Bằng cách thường xuyên rèn luyện trực giác kết hợp với 5 lưu ý khi ra quyết

định đã đề cập ở trên, chắc chắn bạn sẽ trở thành người rất ít sai sót trong cuộc sống

nói chung và trong kinh doanh nói riêng.

Tôi đã tham khảo rất nhiều diễn đàn, trang web … trước khi đặt bút viết bài

này. Hầu hết các diễn đàn, trang web … đều nêu ra định nghĩa về trực giác rất khó

hiểu, và không diễn đàn, trang web … nào chỉ ra phương pháp phát huy trực giác

tốt nhất. Những gì tôi viết ở trên rất ngắn gọn, dễ hiểu nhưng nếu nghiền ngẫm kĩ

thì đó là cả một phát hiện quí báu về phương pháp phát huy trực giác. Những ai biết

trân trọng tri thức sẽ đạt đến bến bờ thành công trong tương lai không xa.


205

MƯỢN TIỀN ĐỂ KINH DOANH

Mấy năm gần đây nền kinh tế thế giới rơi vào tình trạng khủng hoảng. Trong

bối cảnh này rất nhiều đại gia từng làm mưa làm gió một thời tuyên bố phá sản,

trong khi đó những đại gia khác vẫn sống phây phây. Hầu hết những đại gia tuyên

bố phá sản đều làm giàu theo kiểu vay tiền ngân hàng, người khác để kinh doanh.

Kiểu làm giàu này là kiểu làm giàu không bền vững!

Trong kinh doanh ai mà chả có lúc phải mượn tiền, và đôi khi ta phải dùng

phương sách này để khởi nghiệp. Việc xây dựng cơ đồ bằng tiền của người khác

giống như ta đang ngồi trên đống lửa. Lửa thì nguy hiểm, nó có thể thiêu đốt ta khi

sức nóng của nó đủ lớn. Khi áp dụng phương sách này cần phải có kế hoạch quản lí

chặt chẽ đồng vốn, chi dùng đồng vốn hiệu quả, phòng ngừa rủi ro … nếu không thì

khi biến động xảy ra chính nó sẽ nhấn chìm ta trong nháy mắt. Chỉ nên áp dụng

phương sách này khi dự án kinh doanh có tính khả thi cao, thời gian thu hồi vốn

nhanh, không nên áp dụng trong suốt quá trình kinh doanh mà chỉ áp dụng trong

từng giai đoạn cụ thể. Nếu là tiền của bạn và nó đủ lớn ngay cả khi bạn không đầu

tư vào bất cứ lĩnh vực gì mà chỉ gửi vào tiết kiệm, mua vàng … thì cho dù nền kinh

tế có xảy ra khủng hoảng, ai có khổ sở kiếm miếng ăn đi chăng nữa bạn vẫn sống

thoải mái. Kiểu giàu bằng cách mượn tiền của người khác chỉ là kiểu giàu bong

bóng. Người vay tiền luôn phải sống trong áp lực còng lưng trả nợ. Chỉ cần một

quyết định sai hay vài ngày lâm bệnh hoặc tai nạn bất ngờ … là sản nghiệp của họ

tan theo mây khói.

Ngân hàng không phải là quĩ từ thiện. Chẳng có đồng tiền vay mượn nào là

dễ dàng. Hoặc bạn phải trả lại cái này, hoặc bạn phải trả lại cái kia khi chịu ơn

người khác. Muốn giàu có chân chính trước tiên phải trông cậy vào năng lực, phẩm

chất của bản thân, sau đó mới nghĩ đến chuyện nhờ sự giúp đỡ của người khác. Khi

không có tiền thì tự kiếm ra tiền. Khi có tiền ít thì lấy nó sinh ra tiền nhiều. Làm

giàu phải kiên trì làm từng chút một thì mới giàu bền vững. Tuy nhiên, không phải

không có trường hợp ngoại lệ. Nhưng một khi gánh trách nhiệm vào người thì phải

sẵn sàng hi sinh để làm tròn trách nhiệm ấy. Muốn giàu có phải trả giá!

Trong quá trình tìm hiểu về tâm lí con người trong kinh doanh, tôi nhận thấy

mượn tiền như là một phản xạ tự nhiên mà bất kì ai cũng đều nghĩ đến khi bắt tay

vào làm giàu. Hồi còn nhỏ tôi có tham gia một lớp học võ. Thầy dạy võ có dạy tôi

rằng: Cú đấm mạnh là cú đấm xuyên thủng mục tiêu. Không bao giờ được bung hết

năng lực huy động vốn của mình. Tích lũy vốn càng nhiều càng tốt nhưng chỉ khi

nào thật sự cần thiết mới sử dụng để cứu vãn hay nắm bắt cơ hội.

Tôi thường khuyên các bạn trẻ cố gắng khởi nghiệp bằng chính khả năng của

mình, không nghĩ đến việc nhờ vả sự giúp đỡ của người khác về vốn khi có thể tự

xoay sở. “Tự lực tự cường”. Có thể hôm nay bạn nghèo nhưng bạn vẫn tự hào bởi

bạn không vay mượn. Có như vậy mới vững tâm tiến bước. Áp lực của gánh nặng

nợ nần sẽ đẩy bạn đến những quyết định tồi như bán đổ bán tháo, “ăn non”, không

giữ chữ tín … Đối với tôi, cuộc đời không vay mượn là cuộc đời đẹp nhất vì nó cho

ta cuộc sống thanh thản về tâm hồn.


206

BIẾT NGƯỜI BIẾT TA

Trong binh pháp Tôn Tử có dạy: “Biết người biết ta trăm trận trăm thắng,

không hiểu địch như hiểu mình thì thắng một thua một, và không hiểu địch không

hiểu mình thì trăm trận thua cả trăm”. Để giành thắng lợi vẻ vang trong trận chiến

làm giàu thì trước tiên bạn phải thật hiểu mình. Điều này tưởng là dễ nhưng lại vô

cùng khó. Đối với tôi, phải trăn trở suốt gần 20 năm tôi mới tìm ra hướng đi cho

mình. Thời gian không phải là tài nguyên vô tận dành cho mỗi người. Bạn phải

chọn một con đường để đi, một công việc để làm vì đó là con đường, công việc duy

nhất bạn có thể làm tốt. Chỉ khi bạn thật am hiểu về mình, hoàn cảnh, thị trường,

đối thủ cạnh tranh, môi trường quốc tế … thì bạn mới có thể vạch ra kế hoạch làm

giàu phù hợp giành thắng lợi vẻ vang.

Muốn đạt đến trình độ “biết người biết ta” không phải dễ. Đó là một quá

trình phấn đấu miệt mài suốt đời bao gồm tích lũy kiến thức trên sách vở, kĩ năng

trong lao động, kinh nghiệm qua va chạm … Một trong những yếu tố giữ vai trò

then chốt trong quá trình ra quyết định chính là thông tin. Phải không ngừng thu

thập thông tin. Càng tăng cường sự hiểu biết của mình về bản thân và thế giới càng

có khả năng đưa ra những quyết định chính xác. Trong một chừng mực nào đó có

thể nói rằng: Người khờ khạo là người biết ít hơn người khác!

Hiện nay một số bậc phụ huynh không ngần ngại bỏ ra một lượng tiền lớn

cho con em mình vào học các trường điểm, quốc tế … thậm chí đi du học, ít ai quan

tâm đến việc khuyến khích con em thu thập thật nhiều kiến thức, thông tin. Một

ngày hãy cố gắng đọc vài trang sách, tờ báo, sau vài năm sẽ cảm thấy mình trở

thành một con người khác. Tuy nhiên, không phải bất cứ sách báo nào cũng bổ ích

mà phải biết chọn lọc trước khi đọc. Tại sao khi đọc một cuốn sách, tờ báo người A

nhìn thấy điều X trong khi người B lại nhìn thấy điều Y. Phương pháp tiếp nhận, xử

lí thông tin đã tạo nên sự khác biệt này.

Có lần tôi hướng dẫn cho một bạn ra mở một tiệm uốn tóc. Bạn ấy cứ cho

rằng tay nghề của bạn ấy khá, thế nhưng sản phẩm mà bạn ấy tạo ra lại tồi. Tôi đã

nói là 6 tháng đến một năm bạn ấy phải giữ giá thấp, ổn định để giành khách, thế

nhưng được vài ngày bạn ấy lại tăng giá vì cho rằng làm vậy sẽ lỗ … Cuối cùng bạn

ấy buộc phải dẹp tiệm vì ế khách.

Nhiều người cứ đuổi hình bắt bóng chạy theo ảo giác mà không hiểu những

điều thật giản dị. Nhiều người vỗ ngực xưng tên cho rằng mình đạt đến bằng cấp

này bằng cấp nọ mà không hiểu nổi ngay cả bản thân. Người như vậy làm sao làm

giàu cho nổi! Trước khi bắt tay vào khởi nghiệp bạn cần nghiên cứu về bản thân,

hoàn cảnh, thị trường, đối thủ cạnh tranh, môi trường quốc tế … Nếu bạn chưa đủ

tri thức, kinh nghiệm thì nên tham khảo ý kiến từ những người có kinh nghiệm.

Việc đơn phương ra quyết định khi năng lực, phẩm chất kém rất dễ mắc sai lầm.

Hãy nhớ rằng: “Không ai tắm hai lần trên một dòng sông”. Thời gian không trở lại.

Trong cuộc đời chỉ có vài lần bạn đứng trước những cơ hội để ra những quyết định

quan trọng làm thay đổi số phận. Ai không có năng lực này mãi mãi là người nghèo,

bất hạnh.


207

DỰ ĐOÁN XU HƯỚNG

Một số người khi đi làm giàu coi thường công tác thu thập xử lí thông tin để

dự đoán xu hướng phát triển của thị trường.

Thỉnh thoảng bạn đọc báo thấy các tin đại loại như trái cây này rớt giá, hàng

hóa kia ứ đọng … Khi bước vào kinh doanh bất cứ lĩnh vực nào nhà doanh nghiệp

thường bỏ qua khâu điều tra nghiên cứu thị trường, đến khi đi đăng kí kinh doanh

nơi cấp phép cũng chẳng cho nhà doanh nghiệp biết những thông tin hữu ích về lĩnh

vực mình sẽ đi, do đó, nhà doanh nghiệp chỉ nhìn thấy những vấn đề trong phạm vi

hẹp không nhìn thấy những vấn đề trong phạm vi rộng lớn hơn. Tình trạng nhà

doanh nghiệp mù về thông tin giống như hình ảnh chiếc thuyền đi giữa đại dương

mênh mông nhưng không biết phía trước là đàn cá hay đá ngầm, ngày mai nắng đẹp

hay giông bão … Ở thời buổi thế giới biến chuyển chóng mặt mỗi ngày thông tin có

thể quyết định sự sống còn của mỗi chúng ta. Hiện nay có một số tổ chức làm công

tác thu thập xử lí thông tin, tuy nhiên hoạt động này dường như chưa được người

làm giàu coi trọng. Một câu trả lời cho câu hỏi “Tôi có nên gia nhập lĩnh vực X hay

không?” theo bạn có giá bao nhiêu? Bạn bảo chỉ cần trả lời “có” hay “không” thôi

mà sao giá cao như vậy ư? Bởi câu trả lời không đơn thuần là đoán mò mà đó là

hoạt động thu thập phân tích thông tin một cách bài bản, có tính quyết định sự thành

công hay thất bại cho người nhận được câu trả lời.

Thời gian gần đây bạn nghe báo chí nói những người kinh doanh trong

ngành bất động sản, xe máy … đang ngắc ngoải. Làm sao có hiện tượng này? Tất cả

đều có nguyên nhân. Nếu chẳng may trước đây bạn không coi trọng công tác thu

thập xử lí thông tin mà quyết định vay ngân hàng cả trăm tỉ VND để đổ vào bất

động sản, xây dựng nhà máy sản xuất xe máy thì hậu quả bây giờ thế nào? Tôi có

quen anh bạn chỉ mượn ngân hàng gần một tỉ VND để mua nhà lướt sóng mà nay

lâm vào cảnh dở sống dở chết. Bất cứ lĩnh vực nào cũng có lúc gặp khủng hoảng.

Chúng ta không thể ngăn người ta gia nhập thị trường mà chỉ có thể dự đoán được

xu thế để chuyển hướng kinh doanh. Làm kinh doanh không coi trọng công tác thu

thập xử lí thông tin là rất mạo hiểm, giàu nay nghèo mai. Đó là kiểu làm kinh doanh

không bền vững.

Muốn thu thập xử lí thông tin không phải dễ vì cần có phương pháp khoa học,

đội ngũ nhân lực có trình độ chuyên môn, năng khiếu. Một thông tin sẽ cho nhiều

kết quả khác nhau khi nhìn nhận ở nhiều góc độ khác nhau. Thậm chí phải biết cả

“độ bền” của thông tin mới cho ra kết luận chính xác. Công việc này không phải ai

cũng có thể đảm đương được.

Thông tin giống như tai mắt của nhà doanh nghiệp. Mù thông tin sẽ dẫn đến

những quyết định sai lầm. 10 lần thành công nhưng chỉ cần một lần thất bại có thể

làm cho sản nghiệp của bạn tan thành mây khói. Ông bà ta có nói: “Một người tính

bằng chín người làm!”. “Tính” ở đây phải bao hàm cả việc xem xét hiện tượng

khách quan. Thời buổi bây giờ không phải cứ làm hùng hục, chăm chỉ là thành công,

người làm giàu cần tự học, tự luyện rất nhiều kĩ năng mới mong trụ nổi trên thương

trường đầy sóng gió này.


208

TỐI ƯU HÓA TRONG KINH DOANH

Trong cuộc sống chúng ta luôn phải đứng trước nhiều lựa chọn khác nhau.

Mua cái này thì không có tiền mua cái kia, đầu tư vào lĩnh vực này thì không có tiền

đầu tư vào lĩnh vực kia … Ai cũng đều mong muốn mình có lựa chọn tốt nhất. Tôi

gọi đây là phương pháp tối ưu hóa trong hoạt động kinh doanh.

Khi thực hiện phương pháp tối ưu hóa ngoài đòi hỏi phải am hiểu rất nhiều

lĩnh vực một cách tường tận, phải biết phân bổ nguồn lực một cách hợp lí thì hiệu

quả đạt được mới cao. Ví dụ, bạn quyết định nuôi gà, nhưng nuôi bao nhiêu con gà

trong giai đoạn đầu là một vấn đề vô cùng khó khăn. Nhiều người sợ nuôi ít nên tốn

công nuôi mà chẳng thu được nhiều tiền. Nhiều người táo bạo nuôi hàng ngàn con

khi chưa có kinh nghiệm dẫn đến gà chết hàng loạt. Phân bổ nguồn lực nếu chỉ ngồi

nhẩm tính sơ sài không thể cho kết luận chính xác, mà phải làm bảng tính để từ đó

so sánh, phân tích … dựa trên những con số cụ thể mới có lựa chọn tốt.

Làm giàu thời nay mức độ phức tạp vượt xa thời xưa. Không chỉ cần phương

hướng đúng mà “quá trình điều tiết phương hướng” đó như thế nào cũng là một vấn

đề vô cùng quan trọng. Có thể nói vai trò của người điều tiết giống như vai trò của

người nhạc trưởng. Điều tiết sai sẽ ảnh hưởng đến kết quả. Khi đứng trước muôn

vàn lựa chọn người làm giàu phải tự tìm cho mình một đáp án tối ưu để gặt hái

được thành công cao nhất.

Đây là một bài báo trích đăng trên Thanh Niên Online:

“Nông dân hiền lành, chất phác Võ Hồng Ngoãn ở Bạc Liêu được nhiều

người gọi là “vua tôm”, bởi bao năm nuôi tôm chưa từng thất bại, ông có nhiều

sáng kiến để áp dụng qui trình nuôi tôm sạch, bền vững ...

Qui trình nuôi tôm “gây sốc”

Vụ nuôi năm 2011, dịch bệnh trên tôm hoành hành diện rộng ở các tỉnh ven

biển ĐBSCL. Tôm chết hàng loạt, nhiều nơi chết gần 100% diện tích thả nuôi, hàng

trăm hộ khốn đốn, nợ nần bủa vây. Vậy mà tôm nuôi của ông Võ Hồng Ngoãn (xã

Vĩnh Trạch Đông, TP Bạc Liêu) không hề hấn gì. Dù các vuông có tôm bị chết vây

quanh nhưng toàn bộ 15 ha tôm của ông Ngoãn luôn khỏe, hiện chuẩn bị cho thu

hoạch, trọng lượng tôm đạt kích cỡ từ 25 – 30 con/kg, cầm chắc lời hàng tỉ đồng.

Đó là kết quả của một quá trình luôn tìm tòi, nghiên cứu để có được một qui

trình nuôi tôm sú bền vững của ông. Nhiều sáng kiến của ông đã “gây sốc” cho các

nhà khoa học khi lần đầu tiên họ đến tham quan. Trong nhiều năm, ông Ngoãn chỉ

thả nuôi với mật độ thưa, từ 7 – 9 con/m2, thay vì 25 – 50 con/m2 như nhiều người

áp dụng, nhưng hiệu quả thì hơn hẳn. Đây là bất ngờ đối với các nhà khoa học và

nhiều người dân bởi lâu nay người nuôi tôm sú ở ĐBSCL thường thả nuôi với mật

độ dày, hi vọng có lãi cao. Cách nuôi thưa của ông Ngoãn thành công, lợi nhuận

mỗi năm hàng tỉ đồng đã thuyết phục các nhà chuyên môn. Mô hình này giúp giảm

tối đa chi phí sản xuất, nhất là giống, thức ăn, các loại thuốc thú y thủy sản. Nhờ

thả tôm thưa mà rủi ro thấp, môi trường không ô nhiễm, tôm mau lớn, bán được giá

và lợi nhuận cao, một cách làm phù hợp với hộ nghèo, ít vốn sản xuất. Ngoài ra,

trong quá trình nuôi tôm, từ xử lí nước, xử lí môi trường … ông Ngoãn chỉ sử dụng


209

các chế phẩm vi sinh, không sử dụng hóa chất. Quan trọng nhất là khâu chọn giống,

chính ông trực tiếp chọn mẫu và xét nghiệm sạch bệnh mới mua thả nuôi.

Ông Ngoãn lí giải, trong những năm qua, chi phí nuôi tôm thứ gì cũng tăng,

có nhiều thứ tăng chóng mặt, người dân sau sản xuất đã không còn lợi nhuận. Do

đó, cần phải nghiên cứu làm giảm chi phí đến mức thấp nhất. Một kinh nghiệm

khác là ông Ngoãn đã dùng ốc bươu vàng thay thế một phần thức ăn công nghiệp

cho tôm. Vụ tôm năm 2008, ông đã thu mua gần 300 tấn ốc bươu vàng cho tôm ăn

(bình quân mỗi ngày sử dụng trên một tấn ốc). Do ốc bươu vàng giá rất thấp, mỗi

kg ốc thịt chỉ 4.500 đồng, trong khi giá thức ăn công nghiệp từ 20.000 – 30.000

đồng/kg, việc sử dụng ốc bươu vàng đã giúp ông giảm chi phí hàng trăm triệu đồng.

Bên cạnh đó là việc góp phần diệt ốc bươu vàng đang gây hại rất lớn cho nông dân

trồng lúa, tạo thêm công ăn việc làm cho hàng trăm hộ nghèo bắt ốc bươu vàng bán

cho ông. Hay cách ông sử dụng mật ong để thay thế dầu trong thức ăn, vừa kích

thích tiêu hóa, vừa phòng trị bệnh đường ruột cho tôm. Ông còn nghiên cứu vận

dụng áp lực nước để đẩy chất bẩn từ đáy ao nuôi ra kênh xả mà không cần sử dụng

máy bơm, không phải xử lí bằng hóa chất. Dùng ống đo nhiệt y tế rẻ tiền để kiểm

tra nhiệt độ trong ao, từ đó điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp, tránh gây ô

nhiễm nguồn nước do sử dụng thức ăn dư thừa.

Việc ông Ngoãn áp dụng thành công mô hình nuôi tôm vi sinh, nuôi tôm sạch,

đạt kích cỡ lớn là rất có giá trị, phù hợp để nhân rộng trong điều kiện các nước

nhập khẩu thủy sản trên thế giới đã lập nhiều rào cản kĩ thuật đối với tôm nhập

khẩu. Tôm nguyên liệu “siêu sạch” của ông luôn được các doanh nghiệp đặt mua

với giá cao hơn thị trường từ 15 – 30%.

Ông Ngoãn kể, giã từ cái nghiệp “lơ xe” đường trường, với những đồng vốn

tích cóp được, năm 2001, ông bắt đầu nghề nuôi tôm sú tại xã Vĩnh Trạch Đông với

qui mô 3 ha. Vượt qua nhiều khó khăn, nay ông đã có hơn 15 ha nuôi tôm. Năm

2004, ông Ngoãn được tỉnh chọn đi dự Hội nghị điển hình nông dân sản xuất kinh

doanh giỏi toàn quốc, được các Bộ KHCN, Công thương, NN – PTNT … cấp chứng

nhận và tặng thưởng nhiều bằng khen về sáng kiến và qui trình nuôi tôm sú sạch.

Truyền bí quyết cho kĩ sư

Dáng người đen sậm, trong bộ đồ phèn, luôn túc trực trên đầm tôm, ông

Ngoãn luôn niềm nở, sẵn sàng truyền đạt, hướng dẫn tận tình những bí quyết nuôi

tôm của mình cho các nông dân khác. Gần như lúc nào cũng thấy “vua tôm” bận

rộn trả lời điện thoại, khi thì tư vấn cho một nông dân ở Trà Vinh cách chọn giống,

lúc thì chỉ cách xử lí nước cho một nông dân Sóc Trăng … Ngay trên đầm tôm của

ông, ngày nào cũng có người đến tham quan, học hỏi. Nhiều cán bộ lãnh đạo ngành

thủy sản các tỉnh ĐBSCL, các nhà chuyên môn của Thái Lan, Campuchia,

Bangladesh … cũng tìm đến tận đầm tôm của ông để học hỏi kinh nghiệm và được

ông nhiệt tình hướng dẫn. “Vua tôm” xứng danh là một chuyên gia chân đất khi đã

trực tiếp hướng dẫn kĩ thuật, qui trình nuôi tôm cho hàng trăm kĩ sư thủy sản. Nhờ

nuôi tôm hiệu quả, ông đã giúp tạo việc làm cho 50 lao động dân tộc Khmer, vốn

không được học hành, không nghề nghiệp. Trong số họ, nay có người có thể trực

tiếp quản lí cả chục ao tôm, dày dạn kinh nghiệm, vững vàng về kĩ thuật nuôi tôm.

Mỗi lao động được ông trả lương trên 2 triệu đồng/tháng và tiền thưởng, các tổ


210

trưởng, tổ phó phụ trách khu nuôi còn được thưởng vài chục triệu đồng sau khi thu

hoạch tôm. Ông cũng cho công nhân góp tiền thưởng thành cổ phần, được chia cổ

tức để có cuộc sống ổn định, căn cơ”.

Phương pháp tối ưu hóa trong hoạt động kinh doanh đã được con người

nghiên cứu từ xưa đến nay để áp dụng vào quá trình làm giàu. Tuy nhiên, dường

như nó không được một số người theo chủ nghĩa kinh nghiệm coi trọng. Làm giàu

sẽ ngày càng khó khăn hơn do “người khôn của khó”, nhiều dịch bệnh mới phát

sinh … Người làm giàu chân chính không chỉ cần có kinh nghiệm, mà còn cần có

trình độ khoa học kĩ thuật, hiểu biết qui luật vận động của bản thân và xã hội … thì

mới làm giàu thành công. “Dục tốc bất đạt”. Bất cứ ai bước vào con đường làm giàu

mà bỏ qua lời khuyên: Làm giàu phải tuân thủ theo từng bước đúng qui trình kĩ

thuật không được nóng vội làm liều khi không có sự chuẩn bị, điều nghiên … cẩn

thận đều phải trả giá rất đắt.


211

VỎ BỌC TRONG KINH DOANH

Khi đã chọn con đường làm giàu bạn phải biết tạo ra “vỏ bọc” cho mình, bởi

“vỏ bọc” tốt thì hoạt động kinh doanh của bạn mới thuận lợi.

Một số người cho rằng ai đó tốt lắm khi được hỏi bất cứ bí quyết, mánh khóe

… nào trong kinh doanh cũng đều nói ra hết. Mấy người đó thường là những người

chưa từng trải. Hoạt động của con người có tính hướng đích. Không ai làm không

công cho ai cả. Hoặc người đó chưa nói cho bạn biết hết những điều bạn cần biết,

hoặc những điều nói ra nhằm đạt mục đích nào đó, hoặc chúng chẳng có ý nghĩa gì

cả … Những điều bạn thấy chỉ là “bề nổi của tảng băng chìm”, con người thích gian

dối để che đậy hành động bất chính của mình. Thật thật giả giả rất khó phân biệt.

Tưởng là thật nhưng kì thực là giả. Tưởng là giả nhưng sự thật đang hiện hữu. Ai

không có con mắt phân biệt thật giả rất dễ bị mắc lừa.

Để giành chiến thắng trên thương trường bạn phải biết tạo ra nhiều “vỏ bọc”

để duy trì các mối quan hệ phức tạp như giữa bạn với chính quyền, giữa bạn với đối

tác, giữa bạn với đối thủ cạnh tranh, giữa bạn với khách hàng … Mỗi “vỏ bọc” đều

khác nhau, dùng để che giấu những bí mật nhằm đạt được mục đích của mình.

Khách hàng có ảnh hưởng rất lớn đến sự nghiệp của bạn. Đối với khách hàng

bạn phải áp dụng chính sách “thật thà tưởng như không dối trá”. Tại sao lại “thật thà

tưởng như không dối trá”? Bởi sâu xa ẩn chứa trong mỗi hành động bạn làm vẫn là

để che giấu một điều gì đó. Kinh doanh không thể không gian dối, nhưng gian dối

ra sao, ở mức độ nào là tùy thuộc ở mỗi người. Bạn công bố cho khách hàng biết

những chỉ tiêu chất lượng sản phẩm, thậm chí bạn còn cho khách hàng tham quan

dây chuyền sản xuất của công ty bạn … Có phải đây là toàn bộ sự thật? Không hẳn,

nhưng chắc chắn hành động đó sẽ làm khách hàng tín nhiệm bạn hơn.

Trong xã hội sản xuất mang tính xã hội hóa rất cao. Sản phẩm sản xuất ra

chủ yếu dùng để trao đổi. Vì thế sự suôn sẻ trong mối quan hệ của doanh nghiệp với

khách hàng, đối tác … đặc biệt quan trọng. Nhất là trong thời buổi khó khăn như

hiện nay, một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải giành được sự ủng hộ

của nhiều người.

Khi bạn càng có năng lực, bản lĩnh bạn sẽ ít dùng đến những thủ đoạn lừa

dối mọi người. Chất lượng là mấu chốt để tạo ra sự tín nhiệm. Có thể bạn không tin

nhưng bạn phải công nhận: Bất cứ nghề nào cũng cần có đạo đức. Bởi đạo đức giúp

bạn chấn chỉnh những hành động sai trái để dừng đúng lúc. Ai thấy sai mà không

biết dừng đều phải gánh chịu hậu quả nặng nề.

Ông bà ta có nói: “Hữu xạ tự nhiên hương” (tiếng lành đồn xa). Muốn kinh

doanh chân chính hãy thường xuyên nâng cao năng lực, phẩm chất của mình để

vươn tới những giá trị thực. Khi vào cuộc nên xem đó là cuộc chơi. Giàu nghèo,

thắng thua tất cả còn nằm ở phía trước, nhưng nếu bất chấp thủ đoạn để đạt được

mục đích e rằng sẽ biến cuộc đời thành gánh nặng cho mình và mọi người.


212

TRỌNG DỤNG NHÂN TÀI

“Thần thiêng nhờ bộ hạ”. Thành công hay thất bại của sự nghiệp làm giàu là

do con người quyết định.

Dường như mỗi chúng ta sinh ra chỉ thích hợp với một số loại hình công việc.

Có nhiều người chỉ phát huy được tài năng khi đứng đúng cương vị của mình.

Không phải tuyển chọn người giỏi mà là tuyển chọn người thích hợp để sử dụng.

Sản nghiệp của bạn có phát triển hay không hoàn toàn phụ thuộc vào chính

sách tuyển chọn, đào tạo, sử dụng nhân tài của bạn. “Thiên thời, địa lợi, nhân hòa”.

Yếu tố “nhân” đứng thứ ba nhưng lại trở nên vô cùng quan trọng để hợp nhất “thiên

thời” và “địa lợi”. Thế nào là “thiên thời”, thế nào là “địa lợi”? Thời thế thì mỗi lúc

mỗi khác, đất đai thì chẳng có nơi nào là bỏ đi cả, vấn đề ở đây là ai sẽ biết tùy thời,

khai thác ưu thế nơi đó để làm giàu.

Từ cổ chí kim phàm những người thành công, những đất nước phát triển đều

là những người, những đất nước rất coi trọng người tài. Nước Mĩ là một ví dụ điển

hình. Sau chiến tranh thế giới lần thứ 2 nước Mĩ đã áp dụng hàng loạt chính sách

chiêu hiền đãi sĩ. Nhờ đó chỉ trong một thời gian ngắn nước Mĩ đã vươn lên vị trí số

một thế giới. Bất kể lĩnh vực nào chỉ cần có nhân tài thích hợp thì tốc độ phát triển

sẽ rất nhanh.

Thật buồn cười khi nhiều bạn trẻ ngày nay lại không xem “chất xám”, tay

nghề, kĩ năng … như một vốn liếng có thể qui đổi ra tiền. Nhiều người còn tỏ thái

độ bất hợp tác khi bị đề nghị trả tiền vì được hướng dẫn kinh doanh … Cho dù bạn

có vốn, lợi thế … nhưng không biết phát huy cũng không thể thành công được. Thời

buổi này tri thức, kinh nghiệm, kĩ năng … quí hơn tiền bạc. Có tiền mà không có

người tài giúp sức thì suốt đời cũng chỉ là con kiến, con giun. Bản chất của cạnh

tranh giữa người này và người kia, xã hội này và xã hội kia là cạnh tranh nhân tài.

Nếu biết cách thì đầu tư vào nhân tài là thương vụ đem lại lợi ích cao nhất.

Khi bắt đầu một sản nghiệp việc đầu tiên bạn nên nghĩ đến là phải làm sao

tìm kiếm, lôi kéo được nhân tài. Trong quá trình làm giàu bạn phải luôn luôn:

+ Phát hiện đào tạo nhân tài từ trong trứng nước: Để tìm được nhân tài phải

bỏ ra rất nhiều công sức, tiền của. Khi tìm ra rồi phải tích cực đào tạo để nâng cao

từ tri thức, kinh nghiệm, kĩ năng … đến phẩm hạnh cho nhân tài.

+ Luôn có chính sách khuyến khích nhân tài cống hiến hết mình: Chế độ

khen thưởng, nâng bậc … phải hợp lí. Nhân tài nào muốn học tập phải tạo điều kiện

cho học tập lên cao.

Xã hội ngày nay đang bước sang kỉ nguyên mới mà đặc trưng của nó là tri

thức và thông tin. Mỗi sản phẩm sản xuất ra đều chứa đựng trong nó hàm lượng

chất xám, tinh thần rất cao. Tri thức khoa học kĩ thuật là nhân tố quyết định cho sự

thành công. Nó chỉ phát huy được tác dụng thông qua nhân tài. Do đó chỉ có ai biết

trọng dụng nhân tài mới có cơ may phát triển bền vững mà thôi!


213

TÌM RA HƯỚNG ĐI MỚI

Nhà kinh doanh không phải là người nghệ sĩ, nhưng dường như tính sáng tạo

đòi hỏi còn cao hơn người nghệ sĩ, nhất là trong thời buổi cạnh tranh khốc liệt hiện

nay trên thị trường buộc chúng ta phải luôn luôn động não tìm ra hướng đi mới,

cách làm mới ưu việt hơn. Như bạn biết, sản phẩm mang tính xã hội. Chúng được

sản xuất ra để phục vụ nhu cầu của con người. Khi nhu cầu của con người thay đổi

thì nhà sản xuất cũng phải linh hoạt thay đổi theo để đáp ứng nhu cầu của người tiêu

dùng. Mấy ngày gần đây đọc báo thấy nhiều chuyện lạ. Xin kể cho bạn nghe một

chuyện lạ sau đây:

“Tiến sĩ – bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng

TP.HCM, chuyên gia về bệnh kí sinh trùng cho biết thói quen ăn thịt tái tưởng như

bổ dưỡng nhưng lại ẩn chứa nhiều nguy cơ nhiễm kí sinh trùng nguy hiểm. Bác sĩ

Siêu không thể quên được trường hợp của chị Đặng Thị Thơm, 35 tuổi, một công

chức, ngụ tại quận Bình Thạnh, TP.HCM. Chị Thơm đến khám, cho biết sáng sớm

ngủ dậy thấy đáy quần lót có những vật thể nang màu trắng đục. Kiểm tra trên

giường chị Thơm cũng thấy những đốt sán như trên rải rác … “Cô ấy vô cùng

hoảng sợ, cho biết đã từng đến tiệm thuốc Tây, miêu tả bệnh, được hướng dẫn mua

thuốc tẩy giun về uống nhưng không khỏi”, bác sĩ Siêu kể. Sau khi thăm khám, bác

sĩ Siêu biết bệnh nhân đã bị nhiễm sán dải bò (Taenia saginata – một loại kí sinh

trùng hình dáng dài, dẹt, nang sán nằm trong thớ thịt bò). Bệnh nhân tâm sự

thường ăn phở bò tái mỗi bữa sáng. Như vậy, bệnh nhân bị sán dải bò nằm trong

miếng thịt bò tái vẫn chưa chết, theo đường ăn uống thâm nhập vào cơ thể. Những

đoạn màu trắng đục, dẹp mà chị Thơm thấy ở quần lót và trên giường chính là nang

chứa hàng trăm ngàn trứng của sán dải bò rơi ra từ hậu môn. Theo bác sĩ Siêu,

trường hợp bị nhiễm sán dải bò như chị Thơm không hề hiếm. Trước đây, khi còn

khám tại khoa khám bệnh – Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TP.HCM, trung bình mỗi

tuần bác sĩ Siêu gặp ít nhất từ 5 đến 6 bệnh nhân nhiễm sán dải bò. Điều đáng nói,

những bệnh nhân này có cả nam và nữ, đa phần là dân công chức. Nguyên nhân

mắc bệnh có điểm chung là đều ăn thịt bò tái. Khi xâm nhập vào cơ thể người, sán

dải bò hút chất dinh dưỡng để sống. Người nhiễm phải chúng thường xanh xao, suy

dinh dưỡng, uể oải. Sau khi ăn phải thịt bò có sán dải bò khoảng 3 tuần nạn nhân

sẽ thấy các triệu chứng như trường hợp của chị Đặng Thị Thơm nói trên. Bệnh

nhiễm sán dải bò không khó chữa nhưng dễ tái phát bởi trứng của chúng từ người

nhiễm, vương vãi khắp chăn, màn, chiếu, gối, bàn ghế … Muốn chữa trị dứt hẳn

bệnh nhiễm sán dải bò, bác sĩ phải yêu cầu cả gia đình bệnh nhân phải uống thuốc

điều trị đặc hiệu. Chăn, màn, chiếu, gối, quần áo … của cả nhà người bệnh cần

được giặt nước sôi trong vòng 2 tuần để giết hết trứng sán”.

Món phở bò tái ra đời không biết bao nhiêu năm, trước đây làm gì nghe đến

câu chuyện lạ lùng này, ấy thế mà … Thời buổi bây giờ đất chật người đông rất

nhiều bệnh mới được phát hiện. Thêm vào đó tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực

phẩm của người tiêu dùng cũng cao hơn. Thông tin trên đã góp phần “xóa sổ” một

thói quen mà bấy lâu nay người tiêu dùng vẫn ưa thích. Mỗi ngày có biết bao nhiêu


214

thị hiếu, nhu cầu, thói quen xưa cũ đang suy thoái, nếu như nhà kinh doanh không

nhìn ra mà cứ cắm đầu vào kinh doanh theo lối mòn xưa cũ thì sự nghiệp kinh

doanh sẽ đi vào ngõ cụt không có lối thoát.

Ngày 19/01/2012 sau hơn 130 năm tồn tại, “gã khổng lồ” một thời Kodak đã

chính thức nộp đơn xin phá sản, kết thúc tháng ngày hoàng kim của một trong

những công ty từng nổi tiếng nhất nước Mĩ. Điều này ai nghe cũng bất ngờ! Khi

công nghệ kĩ thuật số phát triển đáng lẽ ra Kodak phải nhìn thấy được hướng đi sản

xuất máy ảnh cơ dùng phim của mình không còn hợp thời nữa. Thế nhưng … Thật

tiếc cho “gã khổng lồ” một thời làm mưa làm gió trên thị trường máy ảnh thế giới.

Ngày xưa thời gian để cho ra đời một mẫu mã là rất dài bởi vấn đề này được

cân nhắc rất kĩ do chi phí phát sinh và “sức ì” của người điều hành, thế nhưng ngày

nay cứ mở mắt ra là chúng ta thấy hàng hóa thay đổi đến chóng mặt. Mới hôm qua

có bộ phim hoạt hình nói về chiếc xe hơi McQueen Tia Chớp là hôm nay đã có ba

lô dành cho học sinh mẫu giáo, tiểu học có hình chiếc xe này. Không phải nhà sản

xuất thích thay đổi, mà nói chính xác là “không thay đổi sẽ không có cơ may tồn tại

trên thị trường”. Những ai đang kinh doanh theo lề lối xưa cũ cần phải biết thức tỉnh

để chấn chỉnh lại toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình, bởi không sự vật, hiện

tượng nào không thay đổi mà có thể tồn tại. Qui luật vật chất không bao giờ đứng

im đã được thực tiễn chứng minh là chân lí.

Tôi thấy làm giàu thời buổi này thật khó. Người nào thiếu trình độ, công

nghệ; mù tịt về thông tin; phụ thuộc về con giống, thức ăn, thị trường … mà sản

xuất ồ ạt coi như cầm chắc phá sản, nợ nần. Ranh giới giữa giàu và nghèo ngày nay

mong manh hơn do giàu có không phải là trò may rủi. Nó không phải là nơi để

chúng ta thể hiện cấp độ liều lĩnh, mà muốn làm giàu trước tiên phải có tri thức,

phẩm chất tốt. Thỉnh thoảng ta nghe có kẻ không trình độ huênh hoang rằng mình

đã tạo lập được khối tài sản khổng lồ mà chẳng học hành gì cả, nhưng rồi bạn sẽ

thấy kết cục của những kẻ ấy. Do trước đây người ít, tài nguyên nhiều nên những kẻ

cơ hội lao vào các ngành nghề trở nên giàu có, nhưng bây giờ bất cứ lĩnh vực nào

cũng trở nên “khó ăn” đòi phải có một kế hoạch phát triển toàn diện mới mong thu

được thắng lợi. Thế giới càng phát triển sự phân hóa giàu nghèo càng rõ rệt. Muốn

bước lên địa vị giàu có, giữ được khối tài sản khổng lồ không còn là chuyện ăn may

nữa. Chỉ có những người có trình độ cao về khoa học (bao gồm cả khoa học xã hội

và tự nhiên), công nghệ và phẩm chất … mới có thể đứng ở cương vị này. Đừng

bao giờ bắt chước người khác mà phải luôn luôn tìm ra hướng đi mới phù hợp với

sở trường, hoàn cảnh của mình. Lời khuyên này có thể chẳng có ích gì khi trong đầu

bạn vẫn còn mơ hồ đặt ra câu hỏi “làm thế nào để có thể tìm ra hướng đi mới?”.

Hàng năm các trường đại học cho ra đời hàng ngàn sinh viên, nhưng nếu đem câu

hỏi trên để hỏi một sinh viên nào đó chắc bạn sẽ thất vọng. Sinh viên của chúng ta

quen suy nghĩ trên lí thuyết, họ không thể trả lời được câu hỏi thực tế này. Họ sẽ trả

lời trên trời dưới đất khiến cho người nghe cảm thấy choáng váng, nhưng lại không

thể áp dụng được gì. Trong bài viết ngắn gọn này không thể chỉ ra một cách rõ ràng

bạn phải làm gì, bởi câu trả lời đó phải được gắn với một hoàn cảnh, cá nhân cụ thể.

Nhưng dù sao sau khi đọc xong bài viết bạn cũng có khái niệm mình cần phải làm

gì để sự nghiệp làm giàu trở nên bền vững hơn.


215

KINH DOANH DẠNG CHUỖI

Vào đầu thế kỉ thứ 20 một công ty máy khâu của Mĩ đã mở một chuỗi cửa

hàng để giới thiệu và bán sản phẩm. Lãi ròng của công ty tăng nhanh và trở thành

“bá vương” trên thị trường máy khâu ở Mĩ. Học tập theo hình thức này, các công ty

kinh doanh các ngành nghề khác như thực phẩm, đồ uống, bách hóa … liên tiếp ra

đời. Hiện nay mô hình kinh doanh dạng chuỗi đang dần đi vào tất cả các ngành

nghề. Theo thống kê, Mĩ có khoảng trên 500.000 cửa hàng, mức bán lẻ chiếm 1/30

mức bán lẻ trên toàn quốc. Bộ trưởng thương mại Mĩ gọi kinh doanh dạng chuỗi là

“dòng thác của thị trường tương lai”. Các thương hiệu lớn như Kentucky, Macdonal

… đã mở chuỗi cửa hàng ở nhiều nơi trên thế giới và đã đạt được những hiệu quả

kinh tế rõ rệt. Hầu hết các chuỗi cửa hàng đều phấn đấu đạt đến các tiêu chuẩn quốc

tế. Đây có thể nói là một mô hình mạng lưới kinh doanh có hiệu quả cao.

Khi sang Nhật nghiên cứu và làm việc đi bất cứ đâu tôi cũng thấy các cửa

hàng nhỏ mà dân Nhật gọi chúng bằng một cái tên chung là Company. Các cửa

hàng nhỏ này mang nhiều thương hiệu khác nhau, một hoặc một số thương hiệu

được một công ty nào đó quản lí, điều hành. Với hình thức kinh doanh dạng chuỗi

chi phí của từng cửa hàng thành viên sẽ được giảm đến mức tối thiểu. Họ chia sẻ

nhau về kĩ thuật, kinh nghiệm, thông tin khách hàng, thậm chí cả thành quả. Chính

vì vậy, mô hình này vô hình chung trở thành một “bức tường thành” vững chắc

đánh bại mọi đối thủ muốn gia nhập thị trường. Để cho bạn dễ hình dung tôi có thể

ví mô hình kinh doanh dạng chuỗi giống như hình thức giăng câu. Thay vì câu lẻ sẽ

câu được ít cá hơn thì giăng câu sẽ câu được số lượng cá đáng kể. Tuy nhiên, để

thực hiện mô hình này cần sự đoàn kết rất lớn trong kinh doanh. Đây lại là điểm hạn

chế của người Việt Nam chúng ta.

Một số bạn mới gia nhập thị trường chưa nghiên cứu nhiều mô hình kinh

doanh đã vội vàng ra mở cửa hàng hay siêu thị thật hoành tráng. Dồn một cục mồi ở

một khúc sông sẽ thu lại thắng lợi khi khúc sông đó có nhiều cá và cá thường xuyên

tập trung lại đó ăn. Thông thường điều kiện này rất khó xảy ra trong thực tế. Nếu

chẳng may vị trí đặt mặt bằng không đem lại hiệu quả thì nguy cơ phá sản là rất lớn.

Bán hàng giống như đi câu cá vậy. Trong trường hợp một cửa hàng thành viên nào

đó hoạt động không hiệu quả thì ta có thể “hủy” để tìm kiếm vị trí khác có nhiều

khách hàng hơn. Trong thời buổi đất nước ta đang đổi mới từng ngày thì việc đặt

cửa hàng hoành tráng cố định tại một nơi nào đó là giải pháp cần phải suy nghĩ

thêm. Vấn đề là chúng ta phải tạo dựng được thương hiệu, còn cửa hàng hay siêu thị

hay trang web … chỉ là hình thức bán hàng mà thôi. Mà đã là hình thức bán hàng

thì không nên có tư tưởng duy trì mãi mãi không thay đổi. Đối với một số doanh

nghiệp có tham vọng chiếm lĩnh thị trường thì việc thành lập chuỗi cửa hàng là một

việc làm tốt. Chúng ta không nên quá phụ thuộc vào siêu thị để biến mình thành

người gia công cho họ. Nếu có chút vốn bạn nên thuyết phục nhiều người hợp tác

với mình thành lập chuỗi cửa hàng. Việc làm này không những giúp bạn bán được

hàng mà còn khuếch trương thanh thế, trở nên chuyên nghiệp hơn trong lĩnh vực

phục vụ người tiêu dùng.


216

CẢI TIẾN KHÔNG NGỪNG

Để cho công ty, tổ chức … của mình tồn tại và phát triển bạn phải biết cải

tiến không ngừng.

Một số bạn trẻ được tôi dạy cho phương pháp làm giàu vô cùng ngạc nhiên

vì thấy cứ vài ngày tôi lại cải tiến công việc của mình theo hướng tốt hơn, khiến cho

các bạn ấy không sao lường trước được “chiến thuật” làm giàu của tôi.

Như bạn biết, mỗi ngày chúng ta ngủ dậy thế giới này có biết bao nhiêu thứ

đổi thay. Nếu như chúng ta vẫn duy trì cách làm xưa cũ chắc hẳn một ngày nào đó

nó không còn phù hợp với xu hướng thay đổi của thời đại. Đành rằng sách vở dạy

bạn vậy, nhưng những kiến thức đó đã lỗi thời. Chẳng có khái niệm nào là đúng hay

sai trong mọi hoàn cảnh. Phải tùy cơ ứng biến mới mong thu được thắng lợi vẻ vang.

Kiến thức làm giàu là loại kiến thức không giống bất kì loại kiến thức nào.

Nó bao gồm những lí luận chung về làm giàu không chỉ ra phải làm cái này cái kia

cụ thể, bởi ngoài thực tế không có bất kì sự vật, hiện tượng nào đứng yên. Muốn

giàu có người làm giàu phải có một năng lực đặc biệt, đó là: Áp dụng tốt những lí

luận làm giàu vào thực tế cuộc sống.

Trong quá trình đi làm giàu bạn sẽ chứng kiến nhiều chuyện buồn cười: Bạn

làm đúng qui trình thế nhưng vẫn thất bại! Nguyên nhân thất bại có nhiều nhưng

không phải bất kì ai cũng đủ năng lực giải thích nó. Có những nguyên nhân phát

sinh, nhưng cũng có những nguyên nhân đã tiềm ẩn từ lâu. Không giải thích được

thì khó có cơ hội tiến lên.

Làm giàu hiểu theo khía cạnh nào đó chính là sự chinh phục, cải tạo hoàn

cảnh bản thân, xã hội để tìm cơ hội phát triển. Điều người khác không làm được mà

ta làm được thì ta mới giàu, chứ điều ai cũng làm được thì khi ta làm chỉ là để kiếm

sống qua ngày mà thôi. Nhiều người không phải không có ý chí làm giàu, họ thất

bại nhiều lần đứng lên nhiều lần nhưng cuối cùng vẫn thất bại là tại làm sao? Đơn

giản bởi họ đã không hiểu nguyên nhân làm họ thất bại, do đó khi làm lại họ tiếp

tục mắc phải sai lầm trước đó.

Cải tiến có nghĩa là sửa đổi cho tiến bộ hơn. Liệu điều này có thể thực hiện

được khi bạn không giải thích được nguyên nhân để từ đó hiểu thế nào là tiến bộ?

Nếu ai yêu cầu bạn trả phải một số tiền lớn để biết nguyên nhân tại sao lại thất bại,

bạn sẽ cho rằng họ đòi một mức giá quá cao. Nếu mà trên đời này có người có năng

lực qui đổi những thất bại thành tiền, thì tôi cũng dám trả tiền cho người ấy để

không bao giờ vướng phải sai lầm đó nữa. Dường như bạn đã không nghĩ và chuẩn

bị tinh thần cho đề nghị trên nên bị sốc. Làm giàu mà chỉ nhìn thấy những giá trị

hữu hình làm sao làm giàu nổi?

Cải tiến không chỉ bao gồm việc sửa đổi những sai lầm nhìn thấy mà còn bao

gồm việc sửa đổi những sai lầm không nhìn thấy nữa. Những sai lầm đó nằm trong

bản thân của bạn. Bạn phải sửa đổi nếu mong muốn tương lai của mình ngày một

tốt đẹp hơn.

Trên con đường chinh phục túi tiền của người khác tôi luôn trăn trở về năng

lực của con người. Tôi không chấp nhận những thất bại do mình chưa hiểu rõ sự vật,


217

hiện tượng. Tôi đã thề với bản thân bằng mọi giá phải hiểu và giải thích được những

việc mình đang làm. Tại sao chúng lại như vậy và chúng sẽ đi về đâu …?

Cuộc đời vô cùng ngắn ngủi, đùng một cái có thể bạn không còn trên thế giới

này nữa. Chính vì vậy, bạn không thể cứ ngồi đó mà trách người khác hay hoàn

cảnh. Bạn cần phải nhìn thẳng vào sự thật: Không làm được là lỗi ở mình! Vì chỉ

khi bạn coi mình là “thủ phạm”, bạn mới bắt bản thân phải vận động để tìm cách

vươn lên.

Những giọt nước mắt, những lời yêu thương … liệu có ích gì khi bạn không

thể biến chúng thành hành động cụ thể. Làm giàu cần mạnh mẽ. Sau khi thấu hiểu

nỗi đau, hi sinh, mất mát đến tận cùng, hãy dũng cảm làm một cuộc cách mạng để

thay đổi số phận. Không ai có thể bắt bạn phải sống một “cuộc đời nô lệ” trừ khi

bạn muốn như vậy!

Hãy tập tiến từng bước, loại trừ mọi khả năng thất bại, cải tiến không ngừng,

nhờ sự giúp đỡ của nhiều người … nhất định bạn sẽ tìm ra lối thoát để bước lên

đỉnh vinh quang.


218

LÙI ĐỂ TIẾN

Trong kinh doanh cho dù bạn tài giỏi đến đâu đi chăng nữa thì cũng có ngày

bạn gặp phải những khó khăn nhất định. Khó khăn trong kinh doanh không giống

như cục đá cản đường, đôi khi chỉ cần biết “chờ đợi” là khó khăn sẽ qua đi.

Một số người đầu tư vào lĩnh vực nuôi, trồng … khi trúng thừa thắng xông

lên đầu tư mở rộng không biết tính toán cẩn thận. Bạn phải nhớ rằng nhu cầu trên

thương trường giống như các đợt sóng ngầm. “Tính khí” của nó như cô gái mới yêu.

Lúc dâng trào, lúc dửng dưng. Khi nhu cầu thị trường tăng cao chính là lúc bạn cần

phất cờ tiến lên, nhưng khi nhu cầu thị trường đang trên đà giảm sút thì phải biết thu

mình lại để tránh những tổn thất không đáng có.

Rất nhiều người thích thắng hơn thích thua. Một khi họ đầu tư mở rộng họ

nhất định không chịu thu hẹp mặc dù thị trường không còn ngon ăn như trước đây

nữa. Họ thà chịu thua lỗ để cầm cự chứ nhất định không chịu cắt giảm sản xuất.

Đây có lẽ là tinh thần của dũng sĩ Đông – Ki – Sốt.

Trong kinh doanh lùi không hẳn là thất bại. Nhiều khi quyết định ngưng lại

trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Mặt khác, bạn phải nhớ rằng thời buổi bây giờ

tinh thần, chất xám, thông tin … cũng có thể trở thành hàng hóa. Ngay cả khi bạn

thất bại bạn cũng có thể thu hồi được vốn nếu biết bán những giá trị vô hình mà

mình đã gặt hái được.

Trong kinh doanh chúng ta thường nghe nhắc đến khái niệm “chi phí cơ hội”.

Không phải bất cứ điều gì bạn bỏ ra đều lập tức được báo đáp tương ứng. Thông

thường phải đợi đến khi “lượng” tích lũy đủ thì “chất” mới biến đổi. Khi đó chỉ sợ

bạn không có thời gian ngồi mà đếm tiền. Làm kinh doanh có lúc tạm thời bị thua lỗ

nhưng nếu có kế hoạch, chiến lược … kinh doanh bài bản, khoa học, đúng đắn …

thì nhất định thu lại thắng lợi vẻ vang trong tương lai không xa. Cái khó của người

kinh doanh là biết vượt qua những khó khăn nhất thời.

Trong kinh doanh nói riêng và trong cuộc sống nói chung nhiều người có

tầm nhìn thiển cận. Họ chỉ nhìn thấy cái diễn ra trước mắt mà không đặt câu hỏi liệu

cái đó có thể kéo dài trong bao lâu. Những đại gia phất lên không có thực tài, những

chân dài óc ngắn … chỉ được một thời sẽ chìm vào quên lãng. Muốn giàu có và

hạnh phúc bền vững phải có nội lực. Nội lực này ẩn chứa trong phẩm chất, tài năng,

đạo đức … của con người.

Trong bài trả lời phỏng vấn Bill Gates đã nói quan niệm của mình: "Cuộc

sống là một cuốn sách to, dày. Kẻ dại thì lật quá nhanh. Người khôn thì đọc, suy

nghĩ và ứng dụng. Ðáng sợ nhất là sự rỗng tuếch, nước chảy bèo trôi. Mái trường là

nơi sản sinh ra những người chèo lái cuộc sống nhưng không nên coi là con đường

duy nhất để có tương lai … Học ngoài nhà trường là công việc cả đời. Thất nghiệp

cũng chỉ là chuyện thường gặp, đừng quan trọng hóa mà coi nó là quãng thời gian

tiếp tục rèn luyện. Cuộc sống càng dễ con người càng yếu đuối".

Bạn cần phải sống sao cho tài năng, phẩm chất, uy tín … của mình càng

được nhiều người công nhận càng tốt. Chúng phải được thể hiện một cách rõ nét,


219

hiệu quả trong mỗi công việc bạn làm. Có như vậy giàu có, hạnh phúc bền vững

mới nhanh chóng đến với bạn.

Một số bạn quan niệm sai lầm về sự thành đạt. Phải đua chen, nếu cần có thể

ích kỉ, chỉ biết mình, xem người khác là đối tượng để mình dẫm đạp lên. Những bạn

trẻ này đã không đủ kiên nhẫn để chứng tỏ thực tài của mình. Người khác giỏi hơn

bạn, bạn đừng coi điều đó là điều không may của mình. Làm vậy bạn dễ cảm thấy

ghét người giỏi hơn mình. Ðó là “thói quen có hại” khiến bạn "vươn lên một cách

điên cuồng và nóng vội". Bạn có thể giành giật được cái gì đó nhưng về con người,

các mối quan hệ xã hội, sự thanh thản trong tâm hồn, bạn thất bại ê chề.

Làm giàu khi thất bại đừng nản chí, phải tìm ra cách để ngày càng tiến lên

một cách vững vàng hơn. Để thành công đòi hỏi bạn phải có tri thức, kĩ năng … ở

rất nhiều các lĩnh vực chứ không chỉ riêng một lĩnh vực nào. Đừng thấy “đỏ tưởng

chín” vì câu trả lời còn nằm ở phía trước.


220

THẮNG LỢI HOÀN TOÀN

Cách đây mấy hôm tôi có xem một đoạn phim. Trong đoạn phim đó có một

anh chàng rất dũng cảm xông lên tấn công kẻ thù quyết liệt. Sau một hồi tấn công

thì anh ta trúng đạn nên bị thương nặng. Siết chặt tay đồng đội trong những giây

phút cuối đời, anh ta muốn đồng đội hứa phải bảo vệ gia đình mình thì anh ta mới

yên tâm nhắm mắt … Sau khi xem xong cảnh này tôi chợt liên tưởng đến một bài

học về làm giàu mà tôi đã từng có dịp trải nghiệm qua.

Trong quá trình đi làm giàu ai trong chúng ta cũng muốn thắng chứ không

muốn thua. Chúng ta đổ hết vốn liếng thậm chí vay mượn từ nhiều nguồn vào

những phi vụ làm ăn mà chúng ta cho rằng nó sẽ giúp mình đổi đời. Thắng thì nói

làm gì, nhưng thua thì chúng ta sẽ trở thành gánh nặng cho gia đình, người thân,

quê hương, đất nước … Một khi chúng ta “bị thương vong” chúng ta sẽ không thể

bảo vệ được ngay cả những người thân yêu của mình. Thất bại trong kinh doanh

còn đau đớn hơn gấp vạn lần nằm trên giường mổ.

Tôi có quen một người vì làm ăn thua lỗ mà phải bán cả nhà dắt díu vợ con

vào rừng ở. Đứa con gái lớn vì không chịu nổi áp lực nợ nần nên đã nghĩ đến cái

chết. Thật may mắn thay điều xấu chưa xảy ra …

Tôi thường khuyên các bạn trẻ làm giàu phải thận trọng, không được nôn

nóng. Nhất là những lĩnh vực bạn chưa từng làm qua thì phải tuân thủ phương châm

làm giàu “Tiến từng bước vững chắc”. Ban đầu hãy làm từng chút một, dù thấy

ngon ăn cũng đừng vội đầu tư ồ ạt. Trong quá trình làm phải ghi chép thật cẩn thận,

sau khi thu được thành quả phải tổng kết xem mình còn sai sót gì không. Giữ quan

điểm không “làm giàu theo kiểu liều mạng”, phải tìm ra nguyên nhân để khắc phục

những trở ngại mới đầu tư lớn hơn. Không có chuyện làm đại, làm ẩu khi không

hiểu biết gì cả.

Tuổi trẻ thích khẳng định mình, việc này không có gì là sai trái cả, nhưng

hiệu quả quan trọng hơn hình thức. Đừng vì những lời khích bác, chút sĩ diện hão

… mà đổ tiền ra mua cái này, lập cái kia … khi trong bản thân mình “rỗng tuếch”.

Sự rỗng tuếch là vô cùng đáng sợ vì nó chỉ đem lại những thất bại ê chề, cay đắng.

Người ta hay nói: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”. Chỉ có bản lĩnh thật sự

mới có thể gặt hái được những thành quả tốt đẹp. Cho nên muốn làm lĩnh vực nào

cũng phải học, rèn luyện cho mình thật giỏi trong lĩnh vực đó mới mong thành công.

Ví dụ, khi bạn giỏi cắt tóc thì chỉ cần bộ đồ nghề bạn cũng có thể kiếm được tiền.

Tuy nhiên, để kiếm được tiền nhiều lại là một vấn đề khác bởi làm giàu cần nhiều

tri thức và kĩ năng. Nếu chỉ biết cắt tóc không thôi bạn khó có thể giàu như bạn

hằng mong ước. Chính vì vậy, cuộc đời là bể học không bao giờ hết. Học, học nữa,

học mãi!

Thắng lợi có ý nghĩa khi tỉ lệ thương vong, thương tật thấp nhất hoặc không

có. Do đó cần phải biết chờ đợi, phòng bị, tiến thoái … nhịp nhàng để bảo tồn “lực

lượng” (sức khỏe, vốn liếng …). Hãy tự hỏi mình rằng: Một khi ta nằm xuống thì ai

sẽ là người thay đổi cục diện đem lại hạnh phúc, giàu có cho những người ta yêu

quí? Đừng biến mình thành gánh nặng hay kẻ để người khác thương hại.


221

QUAN NIỆM VỀ ĐỒNG TIỀN

Có một câu chuyện hài hước như sau: Một thần giữ của coi vàng như tính

mạng của mình. Ông giấu vàng dưới một gốc cây trong vườn. Mỗi tuần ông ra đào

lên một lần ngồi ngắm nghía rồi lấp lại. Một hôm ông phát hiện ra số vàng dưới gốc

cây bị mất. Ông hét lên đau đớn. Nghe tiếng hét các vị thần ở gần đó chạy lại hỏi

thăm sự tình. Sau khi nghe ông kể lại sự việc một người lên tiếng:

- Công dụng của vàng đối với ông chỉ dùng để ngắm nghía, vậy hàng tuần

ông cứ lại nơi này ngồi ngắm cái hố chứ có gì đâu!

Giàu hay nghèo đôi khi chẳng liên quan gì đến chuyện bạn có bao nhiêu tiền,

điều quan trọng là bạn sử dụng chúng như thế nào. Nếu không biết sử dụng thì có

tiền hay không có tiền chẳng phải là như nhau hay sao?

Tôi có một thằng em tối ngày nó cứ quan trọng hóa đồng tiền. Có lẽ nó cay

cú vì tuổi thơ của nó đã trải qua những tháng ngày khổ cực. Nó bảo: “Không có tiền

mọi người sẽ coi mình như con chó!”. Tôi đã nhiều lần phân tích cho nó hiểu quan

niệm như vậy về đồng tiền là sai mà nó vẫn không sửa. Nó cố gắng làm thật nhiều

tiền để mua vàng cho mẹ tôi cất giữ, nhưng khi mẹ tôi bán số vàng đó giải quyết

những khó khăn trong gia đình thì nó lại la toáng lên: “Con cho mẹ vàng để mẹ cảm

thấy mình giàu có, trong nhà mình lúc nào cũng có vàng chứ đâu phải để mẹ bán

chúng đi!”. Và thế là nó đòi hết vàng lại …

Đành rằng bạn đã trải qua những tháng ngày cực khổ, nhưng nếu không có

nó làm sao bạn trưởng thành như ngày hôm nay? Đành rằng “đồng tiền dính liền

khúc ruột”, nhưng khi cần thiết bạn cũng phải biết chi ra chứ! Ôm giữ tiền khư khư

để cuối cùng chết trên đống tài sản à?

Xã hội ngày nay dường như thực dụng hơn. Tư tưởng coi đồng tiền là nhất

đã bắt đầu xuất hiện trong đầu óc thế hệ trẻ. Ngày xưa hiếm lắm tôi mới thấy một cô

bé tuổi đôi mươi lấy ông chồng già chát, nhưng ngày nay thì đi đâu cũng thấy vài

trường hợp điển hình. Lấy chồng ngoại, chồng giàu … trở thành cái mốt được một

số chân dài óc ngắn tự hào. Ôi! Chua xót thay!

Có bao giờ bạn cho phép mình quăng đồng tiền ra rồi bắt cha mẹ mình phải

phục dịch mình chưa? Bạn nghĩ mình đã bỏ tiền ra mua đồ ăn về thì cha mẹ phải có

trách nhiệm dọn ra cho bạn ăn sao? Suy nghĩ đó đang dần hủy hoại đạo đức của lớp

trẻ, biến họ thành loài thú không có nhân tính. Họ chực chờ xem ai sơ hở là giẫm

đạp đến chết để có đồng tiền bỏ vào túi, có đồng tiền bỏ vào túi rồi họ lại dùng nó

để hủy hoại chính hạnh phúc gia đình và bản thân mình. Phải chăng đồng tiền là thủ

phạm cho những bất hạnh mà chúng ta gây ra?

Tôi có mấy người bạn lúc nào cũng khoe con cái mình học trường này

trường kia, có cái này cái kia, đi nơi này nơi kia … Cuộc sống là nơi ta rèn luyện

bản lĩnh của mình. Những người sống trong bảo bọc sẽ ngày càng bị thui chột tài

năng. Không cần phải học trường điểm bạn cũng có thể thi đậu đại học nếu nỗ lực

hết mình. Không cần có chiếc xế độ bạn cũng có thể cưới được người vợ tốt …

Người đến với bạn vì đồng tiền thì cũng sẽ bỏ bạn vì thứ ấy. Bạn không có gì tự hào


222

về bản thân mình sao mà phải tự hào về những thứ khoác lên mình? Đừng biến

mình thành nô lệ của đồng tiền chứ!

Mỗi ngày ra đường tôi đều chứng kiến hoặc nghe những câu lí giải đại loại

như là: Chưa muốn lấy chồng/vợ vì chưa có tiền!; Chưa muốn sinh con vì chưa có

tiền!; Chưa thể về quê thăm cha mẹ vì chưa có tiền! … Tiền trở thành lí do để

chúng ta bán rẻ hạnh phúc bản thân và gia đình, vậy mà một số người lại không cảm

thấy ngượng miệng khi nói ra điều đó.

Tôi luôn tin vào qui luật nhân quả. Những gì bạn “gieo” ngày hôm nay sẽ

“gặt” nó vào ngày mai. Mỗi người cũng chỉ được sống một lần duy nhất trên cõi đời

này và thời gian không trở lại. Đừng để ngày nào đó nhận thức ra rằng “hạnh phúc

gia đình là thứ qúi giá nhất mà bao nhiêu tiền cũng không thể mua được” thì đã quá

muộn màng!


223

ĐOÀN KẾT TRONG KINH DOANH

Có hai khái niệm đoàn kết trong làm ăn là “đoàn kết giữa tổ chức với môi

trường bên ngoài” và “đoàn kết trong nội bộ tổ chức”.

Người ta hay nói: “Buôn có bạn bán có phường”. Việc thành lập các hiệp hội,

câu lạc bộ doanh nghiệp … để liên kết các doanh nghiệp ở cùng một ngành nghề

hay nhiều ngành nghề lại với nhau sẽ giúp gia tăng sức mạnh, lợi ích cho từng

doanh nghiệp. Tuy nhiên, hầu hết các hiệp hội, câu lạc bộ doanh nghiệp … trong

thực tế hoạt động không hiệu quả. Đặc biệt trong việc đưa ra tiếng nói chung đóng

góp cho chính phủ trong việc xây dựng thể chế; tạo dựng môi trường đầu tư, sản

xuất công khai, minh bạch; tái cấu trúc nền kinh tế; nâng cao hiệu quả hoạt động

sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và phát triển bền vững … Việc gia nhập các

sân chơi này dường như chỉ để “vui là chính” vì ở đó thiếu trầm trọng đội ngũ có

trình độ điều hành ở tầm vĩ mô.

Khi tuyển dụng nhân viên vào công ty làm việc bạn phải đặc biệt chú trọng

“Tinh thần làm việc nhóm” của cá nhân đó. Một cá nhân không có “Tinh thần làm

việc nhóm” sẽ không thể đưa nhóm đó phát triển. Ngược lại, một nhóm muốn phát

triển phải xây dựng được “Tinh thần làm việc nhóm” cho toàn thể nhân viên. Bạn

cứ để ý sẽ nhận ra sự tan rã, suy yếu của một nhóm khi các thành viên trong nhóm

thiếu tinh thần đoàn kết.

Người Việt Nam chúng ta rất đoàn kết khi chiến tranh xảy ra nhưng trong

làm ăn thì chưa phát huy được tinh thần này. Khi là bạn bè chơi với nhau rất thân,

nhưng khi hợp tác làm ăn lại có những mưu tính hãm hại lẫn nhau. Tất nhiên, không

thể vơ đũa cả nắm nhưng nhìn chung là như vậy. Do đó, khi ra làm ăn cần cẩn thận

đề phòng kẻo sản nghiệp tiêu tan bởi vì quá tin vào bạn bè.

Tôi đã nghe rất nhiều nhà quản lí than phiền về việc không thể tìm ra chính

sách để xây dựng một tập thể vững mạnh. Sau đây là một số gợi ý chung cho các

nhà quản lí đó:

+ Trước hết, bạn phải xây dựng được một chính sách tuyển dụng và tuyển

dụng được những con người đầy đủ phẩm chất, năng lực … đứng vào hàng ngũ

nhân viên của mình.

+ Tiếp theo, là trả lời câu hỏi sử dụng những con người này như thế nào? Để

làm được điều này bạn phải xây dựng được một hệ thống quản lí nhân sự có hiệu

quả, khoa học …, trong đó bao gồm sơ đồ tổ chức; bản mô tả công việc; chức năng

của từng bộ phận, phòng ban; phân công trách nhiệm (cấp bậc, vị trí, công việc …)

cụ thể; hệ thống đánh giá, khen thưởng, xử phạt, truyền tải thông tin …

+ Cuối cùng, là văn hóa tổ chức. Văn hóa tổ chức giúp gắn kết cá nhân với tổ

chức, cá nhân với cá nhân, tổ chức với khách hàng … Văn hóa tổ chức

(Organizational culture) là một khái niệm hiện đại, trong đó bao gồm nhiều khái

niệm khác như văn hóa công ty hay văn hóa doanh nghiệp. Văn hóa tổ chức được

xem là một nhận thức chỉ tồn tại trong một tổ chức chứ không phải trong một cá

nhân. Vì vậy, các cá nhân có những nền tảng văn hóa, lối sống, nhận thức khác

nhau, ở những vị trí làm việc khác nhau trong một tổ chức, có khuynh hướng hiển


224

thị văn hóa tổ chức đó theo cùng một cách hoặc ít nhất có một mẫu số chung. Văn

hóa tổ chức có liên quan đến cách nhận thức và lối hành xử của các thành viên đối

với bên trong và bên ngoài tổ chức đó. Đồng thời, văn hóa tổ chức chính là sự hiện

diện sinh động và cụ thể nhất của tổ chức mà mọi người có thể dễ dàng nhận ra.

Hình ảnh đó có thể do nhiều yếu tố cấu thành nên. Vì thế, chỉ cần một yếu tố có sự

thay đổi, thì về lí thuyết, hình ảnh tổ chức sẽ bị khác đi. Do đó, trên phương diện lí

thuyết, sẽ không có tổ chức này có văn hóa giống tổ chức kia, dù họ có thể giống

nhau nhiều điểm. Văn hóa tổ chức bao gồm các nhận thức và phép ứng xử cả ở bên

trong và bên ngoài tổ chức. Các đặc tính căn bản về văn hóa của một tổ chức bao

gồm: Sự tự quản của các cá nhân trong tổ chức (trách nhiệm, tính độc lập, ứng xử,

phong cách làm việc ...); các cơ chế của tổ chức (qui tắc, qui chế, điều lệ … riêng);

sự hỗ trợ của các nhà quản lí với nhân viên; tinh thần đoàn kết và thể hiện tinh thần

đồng đội trong tổ chức; sự xem xét, khen thưởng, cách khen thưởng và những căn

cứ, cơ sở của nó; xung đột, sức chịu đựng và cách giải quyết những xung đột; các

rủi ro có thể có và sự chịu đựng những rủi ro như thế nào …

Văn hóa tổ chức phụ thuộc vào mỗi nhân viên nên công tác nhân sự đặc biệt

quan trọng, hay nói cách khác nó liên quan trực tiếp và tác động mạnh mẽ nhất lên

văn hóa tổ chức. Có thể thấy các tác động ngay khi điều động một nhân viên bất kì.

Khi điều động nhân viên từ bộ phận này qua bộ phận khác, cán bộ nhân sự cũng cần

xem xét tính thích hợp của nhân viên đối với nền văn hóa chung của cộng đồng và

sự tác động ngược lại của nó lên người nhân viên mới. Tương tự, khi tuyển dụng

nhân viên hay cán bộ quản lí mới, người ta cũng cần tính đến sự phù hợp lẫn nhau

giữa nhân viên mới đến với nhóm cộng đồng mới của người đó. Trong việc tuyển

nhân viên từ ngoài vào tổ chức, người ta không chỉ cần tìm người làm việc giỏi mà

còn phải cân nhắc việc tuyển những nhân viên phù hợp với văn hóa hiện tại của tổ

chức. Các nhân viên mới sẽ bị ảnh hưởng bởi văn hóa hiện có của tổ chức, nên nếu

không phù hợp, nhân viên sẽ rời bỏ tổ chức sớm. Thường thì chiều tác động chủ yếu

của văn hóa tổ chức là từ tổ chức đến cá nhân và chỉ một số ít trường hợp (thường

là cán bộ lãnh đạo) mới có ảnh hưởng ngược lại với văn hóa tổ chức.

Nhiều nhà doanh nghiệp không coi trọng việc hoạch định những chính sách

để xây dựng tinh thần đoàn kết trong kinh doanh một phần do thiếu tri thức quản lí

doanh nghiệp, một phần do không đánh giá đúng tầm hoạt động này. Thế là trong

quá trình phát triển sẽ gặp phải những “trục trặc” làm cho tổ chức tan rã hay suy

yếu. Những nhà doanh nghiệp này không thể đứng ở cương vị điều hành.

Bác Hồ đã nói: “Đoàn kết, đoàn kết đại đoàn kết! Thành công, thành công,

đại thành công!”. Đoàn kết ở bất kì đâu, trong lĩnh vực nào cũng trở nên cần thiết.

Chỉ khi bạn xây dựng được một khối đoàn kết vững mạnh thì tổ chức của bạn mới

phát triển mà thôi!


225

CÓ TIỀN MỚI SINH RA TIỀN

Có rất nhiều bạn trẻ ôm giấc mộng làm giàu nhưng đầu óc mơ mộng nên

toàn nêu ra những kế hoạch trên mây để rồi khi ra thực hiện thất bại cay đắng. Ngày

16/08/2012 tôi có đọc được một bài báo viết như thế này:

“Sáng sớm 16 – 8, nhiều người đi đường tỏ ra bất bình trước hình ảnh quảng

cáo rao vặt được sơn vẽ trên mặt đường tại giao lộ Nam Kỳ Khởi Nghĩa - Lý Tự

Trọng (Q.1, TP.HCM).

Nội dung quảng cáo là cần tìm nhà đầu tư cho chuỗi cà phê – ý tưởng độc

đáo. Địa chỉ E-mail và số điện thoại di động liên lạc được sơn vẽ với kích cỡ khá to

ngay trên mặt đường.

Theo nhiều người, đây là một kiểu quảng cáo rao vặt mà họ chưa từng thấy

xuất hiện ở khu vực trung tâm TP. Một người hành nghề xe ôm tại giao lộ nói trên

cho rằng có thể quảng cáo được sơn vẽ vào khoảng gần sáng 16 – 8 vì đêm trước

đó chưa thấy xuất hiện.

Ngoài ra, một quảng cáo tương tự cũng được sơn vẽ trên mặt đường tại giao

lộ Nam Kỳ Khởi Nghĩa – Võ Thị Sáu (Q.3). Đến chiều cùng ngày, nội dung của

quảng cáo tại hai giao lộ này đã được cơ quan chức năng xóa, tuy nhiên hình dáng

của quảng cáo vẫn còn in rõ nét trên mặt đường.

Lãnh đạo thanh tra Sở Thông tin – Truyền thông TP cho biết với cách quảng

cáo như trên, trước mắt thanh tra sở thực hiện ngay các biện pháp nghiệp vụ để xác

định thông tin liên quan đến người sở hữu số điện thoại được quảng cáo, đồng thời

phối hợp với cơ quan chức năng để xử lí vi phạm. Thanh tra sở đã làm việc với Sở

Văn hóa – Thể thao và Du lịch TP và lấy ý kiến của các bộ phận chức năng mỗi

quận, huyện về biện pháp phối hợp quản lí việc sử dụng điện thoại để quảng cáo,

rao vặt gây mất mĩ quan đô thị. Thanh tra sở cũng cho rằng cần thiết phải có biện

pháp kịp thời ngăn chặn hành vi viết, vẽ trên lòng đường, lợi dụng để truyền đưa

thông tin.

Riêng mức xử lí vi phạm, theo thanh tra Sở Thông tin – truyền thông TP, qui

định hiện hành của Chính phủ cho phép phạt từ 5 – 10 triệu đồng đối với hành vi

quảng cáo số điện thoại, địa chỉ của người làm dịch vụ không đúng quy định, đồng

thời buộc khắc phục hậu quả là xóa bỏ nội dung vi phạm”.

Có thể sau khi đọc xong bài báo trên bạn sẽ thốt lên: “Đúng là khùng!”. Tuy

nhiên người làm công việc này đôi khi có bằng cấp đàng hoàng, bởi đây là “kế

hoạch” mà nhiều sinh viên hay nghĩ đến. Họ nghĩ rằng họ có ý tưởng và đủ năng

lực thực hiện nó nhưng chỉ … thiếu vốn. Biết đâu có một “kẻ khù khờ” nào đó tin

mà giao tiền cho họ thì họ và “kẻ đó” sẽ giàu!

Liệu có chuyện hoang đường như vậy không? Dù có đi chăng nữa “kẻ khù

khờ” cũng phải thấy được năng lực của bạn thì họ mới bỏ tiền ra. Suy nghĩ như vậy

là thiếu tri thức về làm giàu trầm trọng.

Nhiều khi người nghèo không phải là ngốc nghếch, nhưng việc mà người

nghèo nghĩ tới dù tài mấy họ cũng không có cách nào làm được bởi họ thiếu tiền

nói riêng, hay tài nguyên nói chung. Không có tài nguyên sao có thể sinh ra tài


226

nguyên mới? Trong khi bạn tay trắng thì tài nguyên của bạn là gì bạn có biết

không? Bạn trả lời đó là sức lao động, chất xám … Bạn nên nhớ rằng sức lao động,

chất xám … là một vật vô hình không nhìn thấy được, chính sự thể hiện của bạn sẽ

giúp mọi người đánh giá bạn chính xác hơn!

Trong cuộc sống đôi khi chúng ta bắt gặp những người rất khôn, rất có năng

lực … nhưng phải chịu làm thuê làm mướn cho người khác. Họ không thể làm gì

được nếu không có người thuê họ. Một số người do chỉ có vài tài vặt mà không có

kĩ năng tổng quát, một số người do thiếu trầm trọng kĩ năng bộc lộ mình để xã hội

công nhận, một số người lại không đủ phẩm chất để làm chủ …

Làm giàu khó bởi xuất phát điểm của bạn quá thấp, bạn thiếu nhiều thứ …

mà chính những thứ đó khiến cho bạn không thể “thiết lập” được điều kiện cần và

đủ để giải bài toán giàu có.

Có nhiều người khởi nghiệp bằng cách làm thuê, làm mướn nhiều năm trời

để tích lũy từng đồng bạc. Đến lúc có một ít vốn họ sẽ dùng nó để đầu tư sinh ra

vốn nhiều hơn nữa. Bài toán của họ lúc này là làm sao để đầu tư hiệu quả. Đôi khi

chỉ cần một lần đầu tư sai trong hàng trăm lần đầu tư đúng họ cũng dễ dàng trở

thành kẻ trắng tay.

Có người lại “hi sinh” bằng cách cống hiến tài năng của mình … Dù bằng

cách nào thì bạn cũng phải thể hiện ra, phải quảng bá … thì mọi người mới biết đến

mà công nhận. Khi công nhận rồi họ sẽ giúp bạn có cơ hội tiến lên. Khi chọn con

đường cống hiến tài năng điều khó khăn nhất đối với người trong cuộc là sự kiên

tâm, vững tin vào bản thân mình bởi “trái ngọt” luôn nằm phía cuối con đường dài.

Ngày qua, tháng lại …, liệu bạn có đủ nghị lực sống trong điều kiện khó khăn để

cống hiến hết mình không? Đây quả là kì tích nếu ai làm được điều này!

Còn nhớ những năm tháng làm giàu gian khổ khi trong tay tôi thiếu tiền để

đầu tư vào những mô hình làm giàu mà mình đã hoạch định trước. Thế là tôi đành

phải cắt bỏ “kịch bản” mà mình đã viết ra. Cuối cùng tôi thu được kết quả không

như ý nhưng tôi không bỏ cuộc …

Ai trong chúng ta khi đi làm giàu cũng đều thiếu điều kiện này thiếu điều

kiện kia. Cái khó của mỗi chúng ta là tìm ra cách khắc phục khó khăn, phát huy

mạnh điểm để đạt được ước mơ của mình. Làm sao để ngày hôm nay tiến bộ hơn

ngày hôm qua, ngày mai tiến bộ hơn ngày hôm nay. Chỉ có như vậy chúng ta mới

thấy cuộc sống của mình ngày một đổi thay theo chiều hướng tốt đẹp hơn mà thôi!


227

GIÀU CÓ MỘT CÁCH BỀN VỮNG

Khi nền kinh tế lâm vào khủng hoảng chúng ta liên tục nghe tin các đại gia

phá sản, bị bắt. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết cục này, trong số các nguyên

nhân đó có một nguyên nhân ai trong chúng ta cũng thấy đó là cách thức làm giàu

của các đại gia đó.

Hầu hết các đại gia đó đều làm giàu theo kiểu “xây lâu đài trên cát”, tức là

làm giàu bằng cách vay mượn tiền của người khác. Họ có một đồng thì đi vay đến

mười đồng, thậm chí không có đồng nào cũng đi vay để làm giàu. Họ đã biến mình

thành nơi để các ngân hàng, người cho vay hút máu. Đây là một trong những

nguyên nhân lớn nhất khiến sự nghiệp của họ nhanh chóng tan thành mây khói.

Ở đây tôi không bàn đến lĩnh vực họ đầu tư, vì khi họ đầu tư đúng ta sẽ khen

họ giỏi, nhưng khi họ đầu tư sai ta lại chê cười họ. Con người không phải là thần

thánh. Dù cho bạn có tài đến mấy thì cũng có lúc bạn mắc phải sai lầm. Điều tôi

muốn nói là họ đã không tạo dựng được một nền tảng vững chắc để khuếch trương

thanh thế. Họ chỉ “lớn” chứ không “mạnh”. Cho nên khi nền kinh tế lâm vào khủng

hoảng họ sẽ bị nhấn chìm.

Warren Buffett nói: “Thủy triều xuống là lúc biết rõ ai đi bơi mà không mặc

đồ bơi”. Thủy triều ám chỉ quĩ tiền cho vay, còn đồ bơi là vốn tự có.

Muốn giàu có một cách bền vững bạn phải dùng số tiền của mình để sinh ra

số tiền mới lớn hơn.

Người dân Trung Quốc có câu: “Tự lực tự cường!”. Nghĩa là sức mạnh thật

sự chỉ có được khi bạn cố gắng bằng chính khả năng của bạn.

Bạn đã nghe nói đến câu “Kinh doanh trên đồng lời” chưa? Ban đầu có thể

bạn đi vay tiền để kinh doanh, nhưng khi thu hồi vốn bạn phải lập tức trả lại người

ta, chỉ giữ tiền lời để nhân ra tiền lời khác mà thôi. Khi bạn kinh doanh trên đồng

lời sự nghiệp của bạn thật sự vững chắc, bởi dù thất bại thì bạn cũng quay trở lại

điểm xuất phát ban đầu chứ không vướng vào vòng lao lí, nợ nần.

Lí thuyết trên có thể các đại gia cũng nắm, nhưng dường như họ thiếu tri

thức và phẩm chất nên ngày càng điều khiển “cỗ xe” tồi tệ hơn. Có đại gia kinh

doanh thất bại nhưng làm ra vẻ ta đây tổ chức đám cưới rình rang cho con, có đại

gia sắp bị bắt nhưng lại xây nhà to như cung điện, có đại gia lại lấy tiền đổ vào gái,

vào xe …

Xã hội bây giờ nhiều người đánh giá con người qua hình thức bề ngoài. Họ

thấy ai ăn mặc bảnh bao, đi xe xịn … là cho rằng người đó có tiền. Kiếm đồng tiền

trên đời này đâu có dễ dàng. Những kẻ đó không lừa đảo … thì cũng vay mượn của

người khác thôi.

Thỉnh thoảng báo chí lại đăng đại gia này có nhà mới, đại gia kia mua xe hơi

… Những người đọc được tin đó cứ ngẩn tò te không hiểu họ kinh doanh gì mà giàu

nhanh vậy. Xã hội bây giờ nhiều kẻ thùng rỗng kêu to lắm!

Bạn nào chưa một lần nhúng tay vào làm giàu hãy tập lao động cho quen.

Hãy lăn xả vào các nông trại phụ người nông dân làm đồng áng, nuôi con này con

kia … mới thấy kiếm được đồng tiền quả không đơn giản. Suốt ngày dầm mưa dãi


228

nắng, chống chọi với thời tiết, dịch bệnh … để giành miếng cơm, mang áo, đến khi

có miếng cơm, mang áo thì thị trường lại biến động khiến cho nó tuột khỏi tầm tay.

Bất cứ nghề nào cũng có cái vất vả của nó. Chẳng có đồng tiền nào từ trên

trời rơi xuống cả!

Tôi khuyên các bạn hãy làm giàu bằng chính năng lực, phẩm chất của mình.

Biến năng lực, phẩm chất thành tiền bạc. Rồi từ tiền bạc ít gom góp thành tiền bạc

nhiều. Cho dù trái đất này có nổ tung hay ở bất cứ đâu thì năng lực, phẩm chất của

con người chỉ mất khi bạn chết. Con người càng kinh qua khó khăn gian khổ thì

càng bản lĩnh. Người như vậy chắc chắn sẽ thành công!

Business

Cam nang lam giau (tap 1)