DÜNYA, GÜNEŞ VE AY

6. sınıf

BU ÜNİTEDE NELER ÖĞRENECEKSİNİZ? Dünya, Güneş ve Ay’ın şekil ve

büyüklüklerini karşılaştıracaksınız. Dünyamızın katmanlarını model ile

göstererek açıklayacaksınız. Ay’ın hareketlerini model oluşturarak

göstereceksiniz. Ay’ın evrelerini ve bu evrelerin nasıl

oluştuğunu öğreneceksiniz.

DÜNYA, GÜNEŞ VE AY’IN ŞEKİLLERİ VE BÜYÜKLÜKLERİ Dünya’nın yuvarlak olduğunu gösteren

bazı kanıtlar vardır. Bunlardan bir tanesi yaklaşan gemilerdir. Uzaktaki bir geminin önce bacası görülür. Yaklaştıkça geminin bütünü görünmeye başlar. Bu durum, ancak yuvarlak bir şeklin üzerinde gerçekleşebilir.

Bunu bir topla deneyebilirsiniz. Topun herhangi bir noktasına oyun hamuru ile bir cisim yerleştiriniz. Cismin görülmeyecek şekilde topun diğer tarafında kalmasını sağlayınız. Resimdeki gibi topu döndürdüğünüzde, cismin önce üst kısmının sonra diğer kısımlarının göründüğünü fark edeceksiniz.

Dünya’nın şeklinin küre olduğu, hep aynı yöne giderek de ispatlanabilir. İzmir’den uçakla seyahate başladığınızı düşünelim. Bu seyahati, hep aynı yönde giderek yaparsanız tekrar İzmir’e varırsınız. Bu durum da ancak bir küre üzerinde gözlemlenebilir

Üzerinde yaşadığınız Dünya’nın şeklini, gözlemek zordur. Güneş’i gündüz, Ay’ı ise geceleri gökyüzünde gözleyebilirsiniz. Güneş ve Ay’ın küreye benzediği kolaylıkla fark edilebilir. Gözlemlerinizi düşündüğü- nüzde sizce Güneş, Dünya ve Ay’dan hangisi büyüktür? Büyüklükleri arasındaki ilişkiyi nasıl anlayabilirsiniz?

DÜNYA’NIN KATMANLARI Dünya, iç içe geçmiş katmanlardan

oluşur. Bu katmanlardan üç tanesini sizde gözlemleyebilirsiniz. İlk tabakada nefes alıp vermemizi sağlayan hava tabakası (atmosfer) bulunur. Okyanuslar ve denizler, su tabakasını (su küre) oluşturur. Bu iki tabakanın üzerinde yaşadığınız karaların oluşturduğu yer küredir (taş küre). Bu tabakalar dışında göremediğiniz tabakalar da vardır. Yerkürenin içinde ateş küre (magma) bulunur. Dünya’nın en iç tabakasında ağır küre (çekirdek) bulunur.

FARKLI ŞEKİLLERDE AY Ay, bazı geceler gökyüzünde görünür,

bazı geceler görünmez. Bu durum, Ay’ın ışık kaynağı olmamasındandır. Ay, Güneş’ten aldığı ışığı bize yansıtır. Güneş, bir ışık kaynağı olduğu için Ay ve Dünya’yı aydınlatır

Ay gözlem takvimi

Ay'ın Dünya etrafında dolaşırken oluşturduğu farklı görüntüler, belli bir sırayı takip eder. Ay’ın bu farklı görüntüleri, düzenli olarak tekrarlanır. Ay’ın Dünya’nın etrafında dönmesi sonucu Ay'da oluşan farklı görüntülere Ay’ın evreleri denir. Ay bulunduğu evreye göre bazı adlar alır. Ay dünya etrafında dolanırken aynı zamanda kendi etrafında da döner. Ay bu hareketlerine sürekli devam eder çünkü Ay Dünya'nın uydusudur.

AYIN EVRELERİ Yeni Ay İlk Dördün Son Dördün Dolunay