Ekonomik Çevre ve Demografik Koşullar

UĞURCAN YURTSEVER

Dünya Ekonomisine Genel Bakış 2. Dünya Savaşı’ndan itibaren dünya ekonomisi değişikliğe uğramıştır. Küresel oyuncular yerel olanların yerine geçmiş ve onları bünyelerine katmışlardır.

20. yüzyılın başlarında yüzde 10 düzeyinde seyreden ekonomik bütünleşme, günümüzde yüzde 50 seviyesine ulaşmıştır. Birleşme özellikle AB ve Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi’nde gerçekleşmektedir.

Geçtiğimiz 20 yıllık süre zarfındaki değişimleri özetlemek gerekirse; Sermaye hareketleri, dünya ekonomisini yönlendiren güç oldu. Üretim arttı, işçilerden ayrıldı ve istihdam düştü. Dünya ekonomisi baskın bir rol üstlendi. 1917’de başlayan kapitalizm-sosyalizm savaşı sonlandı. E-ticaretin yükselişi ulusal bariyerlerin önemini azalttı.

Ülkeler neden dış ticaret yapar? Yerel Üretimin Yetersizliği: belirli ürünlerin bazı ülkelerde az üretilmesi yahut hiç üretilmemesi.

Uluslararası Fiyat Farklılıkları: Bazı ülkeler bazı ürünleri üretmede daha etkindir ve dolayısıyla bu ürünleri daha ucuza mal ederler. Bu verimlilik farkları yüzünden ülkeler ucuza üretebildiklerini dışa satıp, pahalıya mal olan ürünleri ise dışarıdan alım yolunu seçerler.

Farklılaştırılmış Ürünler: Bir endüstriye bağlı olan firmaların ürettikleri ürünler birbirinin benzeri olmakla beraber bütünüyle aynısı değildir.

Ekonominin Dört EvresiBÜYÜME(1)

• Talepteki artış• Yatırımlarda canlanma• İşgücü gereksiniminde

artış• Ertelenen tüketim

harcamalarının başlaması

ZİRVE (2)

• Üretim maksimuma ulaşır.

• Yatırımlar için duyulan fon ihtiyacı faiz oranlarını yükseltir. Bu sebeple yatırım yapmak cazip olmaktan çıkar.

• Toplam talepte düşüş gözlenmeyebilir. Fakat yatırım talebindeki düşüş toplam üretim düzeyini aşağıya çeker.

RESESYON (3)

• Yatırım harcamalarındaki düşüşle birlikte işgücü ihtiyacı gerilemektedir.

• Artan işsizlik talebi geriletir. Büyüme dönemindeki talep-yatırım-istihdam bu kez ters yönde işlemeye başlar. Üretim geriler.

DEPRESYON (4)

• Üretim en alt seviyelere geriler. Bundan sonrası büyüme veya yeni bir depresyon dönemidir. Zorunlu kamu yatırımları, temel sektörlerin faaliyeti ve ihracat-ithalat olanakları üretimin sıfıra düşmesini engeller.

• Geçmiş tasarruflar ve borç kanalları devreye sokulur

• Yatırımlardaki düşüş, faiz oranlarının yeniden gerilemesini sağlayarak yatırım maliyetini azaltır.

Ekonomik Göstergeler Milli Gelir= Bir ekonomideki toplam brüt üretim miktarına gayri safi milli gelir(GSMG ya da GSMH) denmektedir. Milli gelirde önemli olan nokta üretimin o ülkeye ait üretim faktörleri ile yapılmasıdır.

Milli gelir rakamlarının kullanım amaçları: Ekonomi büyümesinin ölçülmesine yardımcı olur. Ülkeler arasında bir karşılaştırma yapılmasında ölçü niteliğindedir. Birçok istatistiki bilginin kullanılması ile ortaya konulduğu için, ekonominin genel manzarası hakkında fikir

verir. Geçmişte ve günümüzde uygulanan ekonomi politikalarının sonuçlarını görmemizi sağlar.

Emek gelirleri

Sermaye gelirleri

Girişimci gelirleri GSMG

GSMH Grubu 2009 GSMH (milyon $)

2009 kişi başına düşen ($)

Dünyanın GSMH Yüzdesi

2009 Nüfus Milyon

Yüksek Gelirli Ülkeler

KBMG > 12,196 $ 42.004.000 39.654 72 1,115

Üst Orta Gelirli Ülkeler

KBMG>3946 $ fakat< 12,195$ 7.280.010 7.741 12 1.001

Düşük Orta Gelirli Ülkeler

KBMG > 996 $ fakat < 3,945 $ 8.805.090 2.298 15 3.810

Düşük Gelirli Ülkeler

KBMG < 995 $ 419.652 503 .72 846

Düşük Gelirli ÜlkelerSanayileşme sınırlıdır

Yüksek doğum oranı, kısa yaşam süresi

Düşük okuma-yazma oranı

Dış yardıma olan yüksek güven

Politik dengesizlik ve kargaşa

Afrika’da yoğunlaşma

Dünya nüfusunun %13’ü

Az Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Pazar Fırsatları

Gelişmekte olan pazarlarda doygunluk seviyeleri düşüktür.

Örneğin, Hindistan’da kişiye özel telefonkullanım oranı %20’dir. Çin’de her 6000 kişiye 1 adet bilgisayar düşmektedir. Hindistan’da her 1000 yetişkinden sadece 8’i araba sahibidir. Almanya’da her ise 1000 kişiye 565 araba düşmektedir.

Yanlış varsayımlar:

Dar gelirlilerin parası yoktur.Örneğin, Bengladeş’in kırsal kesimlerindeki köylüler, bölgesel girişimcilerin elinde olan telefonları almak için hatırı sayılır miktarlar ödemektedir.

Dar gelirliler gereksiz mallara «boşuna» para harcamak yerine temel ihtiyaçlarına yönelirler.Ev satın alamayacak kadar dar gelirli olan tüketiciler yaşam standartlarını yükseltmek amacıyka TV setleri ve gaz sobaları gibi lüks eşyaları satın alırlar.

Dar gelirli insanlar ileri teknolojiyi kullanamamaktadır.Taşra bölge sakinleri cep telefonlarını, bilgisayarları ve benzeri cihazları kullanmayı hızlı bir şekilde öğrenebilmekte ve kullanabilmektedir.

Uygun fiyatlı ve güvenilir içme suyuna ihtiyacı olan Pakistan’da nestle «Pure Life»(Saf Yaşam) sloganıyla şişe suyu üretimine başladı. Bir şişenin fiyatını 35 sent olarak belirlediler ve reklamlarda «saf emniyet, saf güven. İdeal su» vaadini sundular.

Nestle hızlı bir şekilde Pakistan’daki şişe suyu pazarının %50’sini ele geçirdi.

Coca-cola düşük gelirli ülkelerde kansızlık, körlük ve kötü beslenmeden kaynaklanan diğer hastalıklarla mücadeleye yardımcı olan Vitango’yu geliştirdi.

Orta Gelir Tuzağı Bir ekonominin belirli bir kişi başına gelir düzeyine ulaştıktan sonra orada sıkışıp kalması haline orta gelir tuzağı denir.

Türkiye, üst orta gelirli ekonomiler arasında bulunmaktadır. Bu grupta Türkiye ile birlikte bulunan ekonomilerden bazıları şunlardır: Çin, Malezya, Arnavutluk, Azerbaycan, Romanya, Rusya, Brezilya, Arjantin, Meksika, Cezayir, Tunus, Güney Afrika.

Türkiye’nin ilerleyen dönemlerde orta gelir tuzağına girme tehlikesi bulunmaktadır.

Orta gelir tuzağındaki ülkelerde aşağıdaki durumlardan hepsi yahut birkaçı olur: Tasarruflar ve dolayısıyla yatırımlar düşük düzeyde kalır. İmalat sanayisinde gelişme yavaş yürür. Sanayide çeşitlenme ortaya çıkmaz. Emek piyasasında koşullar zayıf kalır.

Yükselen Pazarların Ortak Özellikleri Fiziki büyüklükleri

Nüfus büyüklükleri

Geniş ürün grupları için Pazar oluşturmaları

Güçlü büyüme potansiyelleri

Önemli ekonomik reform programları yürütmeleri

Bulundukları bölgede politik öneme sahip olmaları

Bölgesel ekonomik yönlendirici durumunda olmaları

Komşu pazarlarla genişleme imkanı bulunması

Yüksek Gelirli Ülkeler Yediler Grubu (G-7)

Yüksek gelirli 7 ülke olan ABD, Almanya, Japonya, Fransa, Kanada, İngiltere ve İtalya’yı kapsamaktadır. Üye ülkeler küresel zenginliğin %46’sını oluştururlar.

Küresel bir kriz tehlikesi ortaya çıktığında ülkelerin ekonomi bakanları toplanıp bir politika oluşturmaya çalışmaktadırlar.

1990’ların ortalarından itibaren Rusya da toplantılara katılmaya başlamıştır ve grup G-8 adını almıştır.

1999 yılında kurulmuş olan 20’ler Grubu (G-20) 19 ülke ve AB’nin ekonomi bakanları ile merkez bankası başkanlarını içermektedir. G-20; Brezilya, Hindistan, Endonezya ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri de kapsamaktadır.

Yüksek Gelirli Ülkeler Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD)

30 üyesi bulunan OECD’nin en temel işlevi üyelerinin yüksek sürdürülebilir ekonomik büyümeye ulaşmasını sağlamak ve ülke toplumlarının ekonomik ve sosyal refahlarını geliştirmektir.

OECD’ye üye ülkelerin temsilcileri, dünya ticaretini etkileyen ekonomik ve sosyal politikaları gözden geçirmek üzere komiteler halinde toplanarak birlikte çalışmaktadırlar.

Uluslararası Pazarlamada Dikkate Alınması Gereken Ekonomik Etkenler Genel Ekonomik Durum

Gelir

Yaşam Kalitesi Kriterleri Aile Yaşamı Çalışma Hayatı Sosyal Yaşam Eğlenme ve Dinlenme Kişisel Sağlık Benlik Ülke Yönetimi Yerel Yönetimler Ürün ve Hizmetlerin Satın Alınması ve Tüketimi

Ekonomik DinamiklerNüfus Bir ülkenin Pazar potansiyelini anlayabilmek için başvurulan en temel bilgi kaynağı, o ülkenin nüfusudur. Özellikle düşük fiyatlı ürünler için girilen pazarın gelirinden ziyade nüfus rakamları daha çok dikkate alınmaktadır.

Bu nedenle, nüfus ve nüfusun yaş ortalaması, mesleklere ve cinsiyete göre dağılımları dış satım tahminlerinde kullanılır. Çünkü bunların herbiri mal ve hizmetin talebi üzerinde etkili olur.

Demografik FaktörlerYaş

Cinsiyet

Medeni Durum

Gelir

Eğitim Seviyes

i

Azgelişmiş ülkelerde tüketici özellikleri Nüfusta coğrafi yayılmışlık,

Ana ihtiyaçlar: yiyecek, giyecek, barınma

Evde yetiştirilen yiyecekler ve takası,

Ticari amaçlı depolama yaygın değil, evlerde sınırlı depolama imkanı

Küçük miktarlarda satın alma

Kırsal ve kentsel tüketici arasında önemli farklar.

Gelişmekte olan ülkelerde tüketici özellikleri

Şehirleşme sürecine girmiş dağınık nüfus

Sürekli müşteri sıfatını kazanma

Yer yer takas ve evde yetiştirilen yiyecekler

Ticari ve evde depolamanın yaygınlaşması

Daha büyük miktarlarda satınalma

Kırsal ve kentsel tüketicilerin arasındaki farkın kalkması

Gelişmiş ülkelerde tüketici özellikleri Şehirlerde coğrafi yoğunluk

Boş zaman, eğitim, müşteri sürekliliğinin önplana çıkması

Takasın kalkması ve evsel ürünlerin yaygın olmaması

Ticari ve evsel olarak gelişmiş depolama imkanları

Büyük miktarlarda satınalma eğilimi

Kırsal ve kentsel tüketicilerin benzerlik göstermesi

Azgelişmiş ülkelerde dağıtım özellikleri Düşük seviyede işlevsel uzmanlaşma

Küçük ve bağımsız dağıtımcılar bulunması

Belirli mamullerde uzmanlaşma bulunmaması

Uzun ve etkin olmayan dağıtım kanalları

Küçük parekende dükkanları

Gelişmekte olan ülkelerde dağıtım özellikleri İşlevsel uzmanlaşmanın yaygınlaşması

Küçük ve büyük dağıtımcıların bulunması

Bazı mamullerde uzmanlaşmaya gidilmesi

Farklı uzunluktaki dağıtım kanllarında etkinlik

Küçük ve büyük parekende dükkanları

Gelişmiş ülkelerde dağıtım özellikleri İleri seviyede işlevsel uzmanlaşma

Büyük ölçekli dağıtım kanalları bulunması

Spesifik mallarda uzmanlaşılması

Kısa ve etkili dağıtım kanalları

Çok büyük parekende mağazaları

Ürün özellikleri

Azgelişmiş• Standartlaşma yoktur• Basit mallar üretilir• Kalite seviyesi tutarsızdır• Yerel stil ve dizaynlar kullanılır

Ödemeler Dengesi Ülkelerin belirli bir dönem içerisindeki dış ekonomik ilişkilerinin durumunun anlaşılması bakımından uluslarası işletmecilerin dikkat etmesi gereken bir konudur.

Ödemeler dengesi, bir ülkede yaşayanlar ile dünyanın geri kalanı arasında gerçekleşen ekonomik işlemlerin kaydıdır.

Ödemeler dengesi 5 dengeden oluşur: Cari işlemler hesabı, sermaye hesabı, finans hesabı, net hata ve noksan, rezerv varlıklar. Bunların toplamı sıfıra eşit olmalıdır.

Denge de şöyle oluşur:

Ödemeler Dengesi = Cari İşlemler Hesabı + Sermaye Hesabı + Finans Hesabı + Net Hata ve Noksan + Rezerv Varlıklar = 0

Ödemeler Dengesi Kalemleri Cari Hesap

Mal Dengesi (mal ihracatı ve mal ithalatı)

Hizmetler Dengesi (Hizmetler: Alacak ve Hizmetler: Borç)

Mal ve Hizmetler DengesiSermaye Hesabı

sermaye transferleri, üretilmeyen, finansal olmayan varlıklardaki (kara parçası gibi maddi varlıklar ile imtiyaz, telif, ticari marka ve kira, lisans gibi transfer edilebilir sözleşmeler gibi maddi olmayan varlıklar) değişimler bu hesapta izlenir.

Gelir Dağılımı Bir ekonomide yaratılan gelirin, o ekonomideki kişiler arasında ne şekilde dağıldığını ortaya koyan analizdir. Kişisel gelir dağılımında adaleti ölçmek için kullanılan araçlar içinde en yaygın kullanılanı Gini katsayısıdır.

Gini katsayısı sıfır ile bir arasında değişen bir katsayıdır ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımı eşitliğinin, bire yaklaştıkça gelir dağılımı eşitsizliğinin arttığını gösterir.

Gini katsayısı sıfır ile bir arasında değişen bir katsayıdır ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımı eşitliğinin, bire yaklaştıkça gelir dağılımı eşitsizliğinin arttığını gösterir.

Enflasyon Enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak artış göstermesi demektir.

Enflasyondan söz edebilmek için iki önemli unsur gerekir: Fiyatların değil fiyatlar genel düzeyinin artması gerekir. Bu artışın sürekli olması gerekir.

Enflasyon iki farklı endeksle hesaplanır: Üretici fiyatları aşamasında derlenen fiyatlarla hesaplanan endekse üretici fiyatları endeksi (ÜFE) denir. Tüketiciye nihai satış aşamasında derlenen fiyatlar üzerinden hesaplanan endekse tüketici fiyatları endeksi

(TÜFE) denir.

Tüketici aşamasında enflasyon, mal ve hizmetlerden oluşan bir sepetin aydan aya fiyatındaki değişimin ölçülmesiyle hesaplanır. Bu sepeti oluşturmak için iki tür veriye ihtiyaç vardır: Mal ve hizmetlerin fiyatları. Hanehalklarının bütçelerinde bu sepetteki mal ve hizmetlerin tuttuğu ağırlıklar.

Enflasyon Sepetindeki Ağırlıklar

Ekonomik İşbirliği Entegrasyonları Tercihli Ticaret Anlaşmaları

Serbest Ticaret Bölgesi NAFTA ve EFTA

Gümrük Birliği Fransa ve Monaco, İtalya ve San Marino, İsviçre ve Liechtenstein, Türkiye ve AB

Ortak Pazar

Ekonomik Birlik

EKONOMİK ENTEGRASYON HAREKETLERİ AŞAMALARI

ÜYELER ARASINDA TARİFE VE

KOTALARIN KALDIRILMASI

ORTAK TARİFE VE KOTA SİSTEMLERİ KISITLAMALARI

FAKTÖR HAREKETLERİ ÜZERİNDEKİ

UYUMUN KALDIRILMASI

EKONOMİK & SOSYAL

POLİTİKALARIN VE KANUNLARIN

UYUMU

SERBEST TİCARET BÖLGESİ

EVET HAYIR HAYIR HAYIR

GÜMRÜK BİRLİĞİ EVET EVET HAYIR HAYIR

ORTAK PAZAR EVET EVET EVET HAYIR

EKONOMİK BİRLİK EVET EVET EVET EVET

Yararlanılan kaynaklar http://www.habersitesi.com/oecd-turkiye-2015te-orta-gelirli-ulkeydi-simdi-yuksek-gelirli-28887h.htm

http://www.mahfiegilmez.com/2012/12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html

http://www.iktisadi.org/orta-gelir-tuzagi.html

https://www.wsj.com/articles/SB1006818282554536760

https://en.wikipedia.org/wiki/Group_of_Seven

http://www.mahfiegilmez.com/2014/01/odemeler-dengesini-okumak.html

http://www.businessinsider.com/the-worlds-largest-economies-1990-vs-2011-2012-3

https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.htm

http://www.mahfiegilmez.com/2016/09/gelir-daglmnda-son-durum.html

http://smallbusiness.chron.com/marketing-demographic-factors-75021.html