Upload
flame-of-truth
View
310
Download
28
Embed Size (px)
Citation preview
Page 1 of 12
ક�મ KG ગસ
તમારા માટ� મહ�વ�ણ�
છ
Page 2 of 12
��� ��� ����� ����� �� �� ���к� ���� ������ �����к�
���, ��� ш�� ��� � !�"� — �#�#$���% ��&� '�(���� ���
1. વીજળ�, �ટ�લ અન બાધકામ "વા અ#ય %&ો કરતા િવપ*રત, તલ અન ગસ
સશોધન અન ઉ�પાદન (E&P) 3બ જ જોખમભય6 7યવસાય છ 8યા 9ો":ટની
�ર� સમયાવિધ દરિમયાન શોધ અન ;<યાકનથી લઈન િવકાસ અન ઉ�પાદન
?ધી બધ જ અિનિAતતાનો સામનો કરવો પડ� છ.
2. Cવામા શોધખોળની સફળતાનો દર મા& દસમાથી એક છ, તદ ઉપરાત ર�ઝવ�
અથા�ત ભડાર ની મા&ાના મા& Gદાજો જ બાધી શકાય છ, તમજ ત સબિધત
િનિAત આકડો આપવો અશI છ.
3. Kડા પાણીમા એક Cવાના શારકામ કરવાની અન શોધ કરવાનો ખચ� M. ૭00 કરોડ
Mિપયાથી વધાર� (Cવાન િવકિસત કરવાનો ખચ� M. ૧૨00 થી M. ૧૪00 કરોડ) થાય
છ, "મા નફાની કોઈ બાહSધર� હોતી નથી.
4. 3000 થી ૧0,000 મીટર સ;Uની સપાટ�થી નીચ તમજ Kડાણ સ*હત Kડા
સ;UV વાતાવરણ િવિવધ 9કારના જોખમન બવડાવી દ� છ. સ;Uના પટાળમા
સાધનોની �થાપના અન Wળવણી કાય� એવા વાતાવરણમા કરવાV હોય છ "
માનવીય %મતાથી પર� છ. નટ અન બો<ટન કસવા "વા સીધાસાદા કાય� કરવા
માટ� પણ ઉXત 9કારના ચોYસ માગ�દશ�નવાળા Kડા પાણીના રોબોટ વાહનોની
જMર રહ� છ. સાધનોની �થાપના સબધી સ�ણ� 9*Zયાન ભાર� ઉપકરણોથી *રમોટ
[ારા િનદ\ િશત કરવા પડ� છ. ઉ]ચ દબાણવાળા પાઇપોન Kડા સ;Uના પાણીમા
હWરો માઇલ Gદર ?ધી, સચાર ક�બલની સાથો-સાથ ઉ]ચ વો<ટ�જવાળા વીજળ�
ક�બલોV _યાન રાખીન Cશળતાથી પાથરવામા આવ છ. રોબો*ટક જહાજોએ એવા
વાતાવરણમા કાય� કરવાV હોય છ, " ચU ક� મગળ પર શોધ માટ� વપરાતી
*રમોટથી િનયિ&ત નાની ગાડ�ઓની સામ આવનારા વાતાવરણથી પણ વa
bcકર હોય છ.
5. ) *к *�� ��� +� ,��- �х� ���� / 012 0� '�к +� : આ 7યવસાયમા
સ�ણ� જોખમ શોધ કરનાર� કપની [ારા ઉઠાવવામા આવ છ, eોતના માfલક [ારા
નહg
Page 3 of 12
NELP 7�- '8�( ��� ���� "�����
6. ભારત [ારા Kડા પાણીમા શોધ કાય�Zમ માટ� ૮0 ના દાયકાથી જ તકનીક� %&થી
જોડાયલી કપનીઓન લાવવાનો 9યાસ સ*Zય છ. શલ અન શવરોન "વી
કપનીઓન પણ "મ તમ થો ડ� સફળતા મળ� છ . શવરોન તો શોધ
કાય�મા જગી ;ડ� રોકાણ કયા� પછ� ભારતના આ �વi સ;Uતટન “િનcફળ
બિસન” ગણાવી હતી.
7. ૧૯૯૧ ?ધી ભારતીય તલ અન ગસ %&મા Wહ�ર %&ની તલ કપનીઓની
એmિમિન�ટડ� 9ાઇfઝoગ મક�િનઝમ (“APM”) હ�ઠળ ઇWરાશાહ� હતી, "મા તમામ
ખચ� પર �વ�િનધા�*રત વળતરની બાહSધર� હતી. આ વa લાગતવાળા %&એ
શોધ, આ ખચ� ઉપરાત નફાની નીિત હ�ઠળ ;<યાકન અન ઉ�પાદનના સ�ણ�
જોખમના ભારન દ�શના કરદાતાઓ પર લાદ� દ�વાયો હતો.
8. ૧૯૯૦ ?ધી ભારત એવી q�થિતમા હr , 8યા તની પાસ ન તો Kડા પાણીવાળ�
બિસનમા શોધ કરવાની તકનીક હતી, અન ન તો તમા રોકાણ કરવા માટ� ;ડ�
સાધનો હતા. વધતી તલના આયાત ખચા�થી sકવણી સમતોલતા પર જોખમ
વધી ગt હr .
9. આવી q�થિતન _યાનમા રાખીન તલ અન ગસ શોધ કામમા પાછળ રહ� ગયલી
ભારતીય બિસનમા શોધખોળ કય�ન વગ આપવા નવી તકનીક સાથો-સાથ ;ડ�
રોકાણન આકષ�વા ૧૦૦ ટકા િવદ�શી રોકાણ માટ� આ %& 3<v ;કાt. જો ક�
ભારત પાસ આ બિસનમા ૩૧.૪ લાખ ચોરસ વગ� *ક.મી. %& હોવા છતા ફ:ત
૧૫ ટકા %&મા શોધ કાય� હાત ધરાt હr . અહg શIતા પહ�લાથી જ ઓછ� હતી
અન �વi સ;Uતટ પર શવરોનની િનcફળતાએ મા& આ શકાન મજyત બનાવી
હતી. ભારતન જMર હતી એક નવી નીિતની " સઉદ� અરબ, Cવત, કતાર ઉપરાત
{યાનમાર, પા*ક�તાન અન બા|લાદ�શની rલનમા ઓછ� શIતાઓ ધરાવતી
બિસનમા તલ અન ગસ શોધ કાય�ન 9ો�સાહન આપ.
10. િવfભX 9કારના PSC સાથ અખતરાઓ કયા� પછ�, ક� "મા Iાર�ક શોધાયલ
%&ોની હરા�નો સમાવશ હતો, #t એ:��લોર�શન લાઇ��#સ�ગ પોfલસી (NELP)
ની શMઆત વષ� ૧૯૯૭ મા &ીW મોચા�ની સરકાર [ારા કરાઈ હતી. અહ� રોચક
વાત એ છ ક� *રલાય#સ િવ�� FIR તમજ PIL દાખલ કરનાર ;�ય
ફ*રયાદ�ઓમાથી એક ક�fબનટના ત વખતના સfચવ હતા, "મણ હાલમા અમલી
Page 4 of 12
શરતોન �વીCિત આપી હતી. આ શરતોમાથી સૌથી મહ�વ�ણ� શરત, " NELP
પહ�લાના બધાજ PSC નીિતઓથી અલગ કરતી હતી, ત ક���:ટરન િવતરણની
�વત&તા અન બWર [ારા િનધા�*રત દર� સ�ણ� ગસના વચાણની મ�ર�
આપવાની હતી. તો � આ અસાધારણ બાબત નથી ક� આવા �વ� ક�fબનટ સfચવ
હવ PSC ની શરતોન પડકાર આપતી FIR દાખલ કરાવડાવ અન એ માગ કર� ક�
KG D6 ની *કoમત બWરના આધાર� નહg પણ ઉ�પાદન ખચ�ન આધાર� નY�
કરવી જોઈએ?
11. NELP બોલીઓ મા& એવા વણશોધાયલા %&ો માટ� હતી ક� "મા કોઈ ડ�ટા
ઉપલ�ધ નહોતો અથવા પયા��ત નહતો. NELP એ OIL અથવા ONGC ના નW
હ�ઠળના ઉ�પાદન કરતા Cવા અથવા શોધાયલા %&ોની હરા� કરવાની �ની
9ણાલીન સમા�ત કર� હતી. આ નીિત હ�ઠળ તદન નવા �લો:સની હરા� કરાઇ
હતી.
12. પારદશ�ક અન �તરરાc��ય �પધા��મક બોલી 9*Zયા હ�ઠળ કરવામા આવલી
પહ�લી હરા�મા, વષ� ૨૦૦૦ની સાલમા *રલાય#સ અન NIKO એ સૌથી �ચી
બોલી લગાવી KG D6 શોધખોળ �લોક હાસલ કય6 હતો.
13. NELP નીિત હ�ઠળ ફાળવવામા આવલ ૨૫૪ �લો:સ માથી ૧૧૦ મા શોધ સફળ
રહ� હોવા છતા, મા& ૬ મા ઉ�પાદન થઈ ર� છ. જો તમામ નીિત હ�ઠળની
શોધોની સ�યાની ગણતર� કરવામા આવ તો ત �કડો ૧૬૦ થી વધાર� છ.
ONGC અન GSPC સ*હત આમાથી ઘણાની શોધ આનાથી પહ�લા અથવા
*રલાય#સ [ારા D1-D3 ની સાથ થઈ હોવા છતા તમના %&મા હ� ઉ�પાદન શM
થt નથી. તથીજ D1-D3 %& હમશા જ ભારતના Kડા પાણીમા ઉ�પાદન કરતા
9થમ %&નો �ય ધરાવશ. આ એવી ઉપલ��ધ છ "ની દ�શ 9શસા કરવી
જોઈએ, ન ક� ટ�કા.
Page 5 of 12
��� ��� ��� 9�:��- �(��;� 7�- (�к�<
14. NELP હ�ઠળ *રલાય#સ સૌથી મોટો રોકાણકાર છ. ખાસ કર�ન ;�ક�લ ઓફશોર
�લો:સમા
^*ડસ{બર’13 ?ધી
*NELP ના સ;Uતટથી bરના �લોક (Cલ ૧00%) મા JV હ�ઠળ. આમા ફ:ત શોધખોળ ($૪.૯
Bn), િવકાસ કાય� ($૭.૭) સામલ છ. આમા sકવણી કર�લ રોય<ટ� ($૨ Bn) સ*હત OPEX
સામલ નથી.
^^DGH ની વબસાઇટ ;જબ
#���� �(��;� (NELP �/�>��?� @0() NELP �/�>��?�
@0(^^
�(��;� %
�લો:સની સ�યા સ;Uતટથી bર ૩૭ �લો:સ, હાલમા ૬ (જમીન પર ૧, Cલ ૭ �લોક)
૧૩૪ ૨૮
2D ધરતીકપ સબધી (lkm)
૮૨,૮૦૭ ૩,૪૨,૨૪૫ ૨૪
3D ધરતીકપ સબધી (વગ�. *કમી)
૯૯,૭૩૩ ૨,૧૮,૫૬૦ ૪૬
Cવાની Cલ સ�યા ૧૦૧ (શોધખોળ+;<યાકન), ૨૯ િવકાસ
૨૫૯ ૩૯
Cલ રોકાણ' ($ Bn) ૧૨૬ NELP હ�ઠળના
સ;Uતટથી bરના
�લોકમા રોકાણના Cલ
આકડા ઉપલ�ધ નથી
શોધની સ�યા ૪૩ ૮૮૦
૫૪
ઉ�પાદનમા તપદ�લ શોધની સ�યા
3
3
૧૦૦
ઉ�પાદન ૨.૨૭૯ tcf, ૨૪.૩૮૪
MMbbls
૨.૨૭૯tcf, ૨૪.૩૮૪
MMbbls
૧૦૦
Page 6 of 12
15. NELP �વ¶ અન NELP રા�ડમા ફાળવલ ૪૫ �લોકમાથી *રલાય#સ પાસ હાલમા
ફ:ત ૭ �લોક છ ("માથી 6 સ;Uતટથી bર છ). કપનીએ સરકારન ?પરત
કર�લા ૩૭ બો<:�મા $ ૧.૯૨ fબfલયનV (વત�માન િવિનમય દર� આશર� M.
૧૨૦૦૦ કરોડ) રોકાણ કt· છ અન અ#ય 2 �લોક પરત કરવાના છ. ઘણા
�લોકની શોધ કયા� પછ� તમન છોડવા પડ¸ા, કારણક� તમન વત�માન 9િત
MMBtu ની $૪.૨ ના ભાવો પર િવકિસત કરવા અન ઉ�પાદન શM કરº આિથ»ક
ર�ત પોષણ%મ નથી.
16. D1-D3 Kડા પાણીમા દ�શV પહ�v અન એકv ઉ�પાદન %& છ અન િવ¼ના
જ*ટલ ભડારોમા તનો સમાવષ થાય છ. આજ �લોકમા અ#ય શોધ "મ ક� R
સી*રઝ, સટ�લાઇટ અન MJ1 નો િવકાસ હ� બાક� છ.
17. D1/D3 ના ઉ�પાદનમા ફ�રબદલાવ કાયમ રહ�શ, પરr તમા જગી વધારાની
શIતા નથી. ઉ�પાદનમા વધારો D1/D3 થી નહ� બલક� KG D6 �લોકમા નવી
શોધમાથી આવશ. " વહ�લામા વહ�v ૨૦૧૭-૧૮ મા શI બનશ.
NELP ��D1 ��� E��#���F(<
18. NELP નીિતની શરતો ;જબ �તરરાc��ય બોલીઓ આમિ&ત કરતી વખત એવી
બાહ�ધર� અપાઈ હતી ક� ઓપર�ટરો ¾ડ તલન �તરરાc��ય *કoમતો આધાર� અન
ગસV વચાણ િન:cપ% બWર ભાવ વચવાની મ�ર� આપવામા આવશ. આમ
ભાવ િનધા�રણની આ જોગવાઈઓન કારણ ભાવો ઉ�પાદનના ખચ�ન આધાર� નY�
કર� શકાતા નથી.
19. ૨003 મા NTPC ના ટSડરન અVલ%ીન *રલાય#સ ગસના �રવઠા માટ� fબડ
?પરત કર� હતી, 8યાર� આયાત કર�લ LNG લગભગ $ ૩.૫/MMBtu મા
વચવામા આવી ર� હr . *રલાય#સ આ ઓફરમા પાછ� પડ� નહોતી. હક�કતમા,
૧૪ *ડસ{બર ૨૦૦૫ ના રોજ તણ $ ૨.૩૪/MMBtu પર ગસ �રવઠો કરવા
માટ�ના કરાર પર હ�તા%ર કર�ન NTPC ન મોક<યા હતા. જો ક�, NTPC એ
અસીિમત જવાબદાર�ની શરતોન સામલ કરવા પર ભાર ;Iો હતો અન આ
ઓફરન અ�વીકાર કર� કાVની દાવો કરવાનો ફSસલો લીધો. આ મામલો હાલમા
;બઇ ઉ]ચ અદાલતમા અિનણiત છ
20. ત દરિમયાન RNRL ન ગસ વચવાનો 9�તાવ મ�ર� માટ� સરકારન મોક<યો
Page 7 of 12
હતો, તન એ આધાર પર નામ�ર કર� દ�વાયો હતો ક� આ વચાણ િનcપ% નથી.
આ િનણ�યન RNRL એ કોટ�મા પડકાય6, પરr ?9ીમ કોટ\ સરકાર� િનણ�યન
કાયમ રાખતા ક� હr ક� 9Cિતક સસાધનોV વચાણ કૌÁfબક કરારો હ�ઠળ થઈ
શક� નહg. સરકારન આ માટ� યો|ય Vકસાની વ?લાતનો અિધકાર છ. 2G
મામલામા સવ6]ચ #યાયાલય sકાદો આપતા ફર� ક� હr ક� ક� 9ાCિતક
સસાધનોV વચાણ ઉfચત અન પારદશi હરા� 9*Zયાના મા_યમથી કરº
જોઈએ.
21. 200૭ મા, *રલાય#સ PSC ;જબની ભાવ િનધા�રણ 9*Zયા અન િસoહા સિમિતની
ભલામણો ;જબ ગસના ભાવો િનધા�*રત કયા� હતા. ગસના $ ૪.૨/MMBtu ના
ભાવન એ{પાવડ� Âપ ઑફ િમિન�ટસ� (EGOM) [ારા મ�ર� અપાઈ હતી, "મા
વપરાશકતા� ઉ_યોગ (વીજળ�, ખાતર અન �ટ�લ) સલ|ન મ&ાલયો સામલ હતી.
આ મ�ર� 7યાપાર� ધોરણ ઉ�પાદનની શMઆતથી ૫ વષ�ની સમયાવિધ માટ�
અપાઈ હતી, તથી ત ૩૧ માચ�, ૨૦૧૪ ?ધી મા#ય હતી.
22. આ વાત _યાનમા લવા "વી છ ક� $ ૪.૨ /MMBtu ભાવ િનધા�રણ કરવામા
આ7યો ત સમય ¾ડ તલનો ભાવ $ ૩૦/bbI હતો અન આયાત કર�લ LNG ની
ભારતમા લગભગ $ ૪-૫ /MMBtu મા વચાણ કરવામા આવી ર� હr .
23. �યાર બાદ, ONGC અન OIL ન પણ એmિમિન�ટડ� 9ાઇસ મક�િનઝમ (APM) હ�ઠળ
ગસના ભાવોન $ ૪.૨ /MMBtu ?ધી વધારવામા આ7યા હતા, એટલ ?ધી ક�
ONGC ની fબન-APM ગસની *કoમત $ ૫.૨૫ /MMBtu ?ધી નY� કરવામા
આવી હતી.
24. હવ ગસના ભાવોની rરત સમી%ા અિનવાય� છ, કારણ ક� હાલમા અમલી
ભાવિનધા�રણ ફો{t�લાની અવિધ ૧ એિ9લ, ૨૦૧૪ થી સમા�ત થઈ છ. ઘણી શોધ
(-10 TCF, LNG ના -$ 150 fબfલયનની બરાબર) ની સમી%ા DGH/ MoPNG
[ારા બાક� રખાઇ હતી કારણ ક� ત $૪.૨ /MMBtu ના ભાવોએ fબનલાભદાયી
હોત. ત પછ� �યારના પ�ોfલયમ મ&ી �ી જયપાલ ર�Ç�ની િવનતીન અVલ%ીન
9ધાનમ&ીએ મ ૨૦૧૨ મા 9ધાનમ&ીના આિથ»ક સલાહકાર સિમિતના અ_ય%
ડૉ. સી. રગરાજનની અ_ય%તામા એક િનcણાત સિમિતની રચના કર� હતી.
25. િનcણાત સિમિતએ Éાહકો સ*હત તમામ ભાગીદારોની સાથ િવ�rત ચચા�-
િવચારણા કર� અન પોતાનો અહ�વાલ *ડસ{બર ૨૦૧૨ મા ?પરત કય6 હતો. ૨૭
Page 8 of 12
�ન, ૨૦૧૩ ના રોજ CCEA [ારા 9�તાવન મ�ર� આપતા પહ�લા આ ભલામણો
પર િવfભX મ&ાલયો [ારા િવચારણા કરવામા આવી હતી.
26. �યાર બાદ નાણા મ&ાલય અન નાણા િવષયક સસદ�ય સિમિત [ારા ક�ટલાક
;Êાઓ ઉઠાવવામા આ7યા હતા. આ ;Êાઓ પર *ડસ{બર ૨૦૧૩ મા ફર� CCEA
[ારા િવચાર કરવામા આ7યો અન ગસ *કoમત િનધા�રણ ફો{t�લાન મ�ર� અપાઈ
હતી.
27. ગસના ભાવોન ૨૦૦૭ મા 9થમ વાર મ�ર� અપાઈ હતી. ૭ વષ�ના ગાળા બાદ
૧ એિ9લ, ૨૦૧૪ થી ત અમલી થનાર હતા. પાછલા ૧૦ વષ6મા અ#ય
કોમો*ડટ�ઓ, ઑફશોર સવાઓ, વપરાશની ચીજ વ�rઓ વગર�ની *કoમતમા
બદલાયલી ગસની *કoમતોની rલનામા અ9માણસર વધારો થયો છ. ¾ડ ઓઇલV
;<ય લગભગ $ ૩૦/bbl થી વધીન $ ૧૦૦ /bbI અન આયાત કર�લ LNG ની
*કoમત $ ૪ /MMBtu થી વધીન $ ૧૪/MMBtu થઈ ગય છ.
$1 20
$1 00
ભાવ અન ખચ� મા rલના�{ક વલણ ભારતીય ¾ડ, KG D6 ગસ િવ�� અપ���મ ;ડ� ખચ�
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 201 1 2012 2013
ભારતીય ¾ડ ઓઇલ બા�ક�ટ -KG Db ગસ *કoમત --+-અપ���મ ;ડ� ખચ�
Ëડ�:સ
28. �ન:િનધા�*રત ભાવ દ�શના સ�ણ� �થાિનક ઉ�પાદન પર લાÌ થાય છ. KG D6
આ Cલ ઉ�પાદનના મા& ૧૫% ભાગV ઉ�પાદન કર� છ, 8યાર� ક� Wહ�ર %&ની
કપનીઓ " ;�ય લાભાથi છ, ત ૭૫% ઉ�પાદન કર� છ. KG D6 મા *રલાય#સની
*હ�સદાર�ન _યાનમા લાઈએતો, ઉ�પાદનમા *રલાય#સનો *હ�સો ૧૦% થી પણ
Page 9 of 12
ઓછો છ અન આ કારણ એવો આ%પ છ ક� ;<ય ºÍ� ફ:ત *રલાય#સન ફાયદો
કરવા માટ� જ છ, " અિતશયોq:ત ભય6 છ.
29. IHS CERA ;જબ, દ�શમા શોધાયલ ગસના (આયાત કર�લ LNG ના $૪૦૦
fબfલયન ની સમાન) ૨૭ TCF જÎથા પર િવકાસ કાય� કરવા અન ઉ�પાદન માટ�
હ� વa રોકાણની આવ�યકતા છ. ત િસવાય ૬૪ TCF ગસનો જÎથો જોખમ�ણ�
�નઃ9ા��ત યો|ય છ "ની શોધખોળ કર� હ� પણ શોધવાના બાક� છ.
30. ગસની *કoમતન $ ૮ / MMBTu પર બમણી કયા� પછ� પણ, શોધવામા આવલ ૨૭
TCF માથી ફ:ત ૫ TCF ગસ ભડારોન જ િવકિસત કર� શકાયા છ.
31. CERA ના અહ�વાલ ;જબ, પ*રયોજનાઓન આિથ»ક Mપથી 7યાવહા*રક બનાવવા
માટ� ગસના ભાવો નીચ 9માણ હોવ જMર� છ:
a. સ;Uતટ પર: $ ૬-૮ / MMBTu
b. ઓછા Kડા પાણીમા: $૬-૧૦ / MMBTu
c. Kડા પાણીમા: $૮-૧૨ / MMBTu
d. અ�યત Kડા પાણીમા: $૧૦-૧૨ / MMBTu
Page 10 of 12
32. �ન:િનધા�*રત $ ૮.૪ /MMBTu (*દ<હ�મા *ડલીવર�ના ૧૦ / MMBTu) �થાિનક
ગસના ભાવનો Gદાજ હ� પણ PSC મા આપલ બWર સલ|ન ભાવની શરત
;જબ નથી અન તન ઊW�ની ર�તની આયાતી પડતર ;જબ લવામા આવી છ, "
*દ<હ�મા સરકાર� સ��સડ� વગર વચવામા આવી રહ�લા વક�<પક Ñધણની
rલનામા ઘÒ સ�r છ.
$/MMBtu ��- MEN O�< "(.
O�< $/MMBTU !( )���(�
૧
સ��સડ� 9ા�ત LPG ૧૨ M.૪૫૦/િસfલoડર
૨ fબન-સ��સડ� 9ા�ત LPG ૩૩ M.૧૧૩૪/િસfલoડર
૩ CNG (નવી *દ<હ�) ૧૨ M.૩૫/*કÉા
૪ CNG (;બઇ) ૧૩ M.૩૯/*કÉા
૫ નÓથા ૨૪ M.૬૬૦૦૦/ટન
૬ ડ�ઝલ (સ��સડ� 9ા�ત) ;બઇ
૨૦ M.૬૩/લી
૭ ડ�ઝલ (સ��સડ� 9ા�ત) *દ<હ�
૧૮ M.૫૫/લી
૮ ફÔઅલ ઓઇલ ૧૭ M.૪૪૦૦૦/ટન
૯ ક�રોસીન (સ��સડ� 9ા�ત) ૪.૫ M.૧૫/લી
૧૦ �પોટ LNG ૧૯ $૧૯/MMBtu
૧૧ �?�#�к S�"(�� ��� ૮
33. ��к��� �/�к T0?�7�- к��U �- +� к�:
a) "��� ,�� �-������ ��M�кX "�ш�� +� �� !+X )�� ���� Y�((�Z[X
E�� к�� )!����- )��"? દ�શમા આયાત કરવામા આવલ �તરરાc��ય
ગસની *કoમત $ ૮ ના �ન:િનધા�*રત ભાવ કરતા બમણી છ. 8યાર� ક�, આ જ
PSC હ�ઠળ આ જ Cવામાથી ઉ�પા*દત તલ માટ� (આ પણ રાc��ય સસાધન છ)
ભાવ આયાતની પડતર સમક% ભાવ આપવામા આવ છ. તો પછ� તલની સામ
ગસના ભાવ િનધા�રણમા આવો ભદભાવ શા માટ�? અહ� એ વાત �પcટ છ ક�
અનક tcf ગસ વત�માન ભાવ ઉ�પા*દત કર� શકાતો નથી. આ સામા#ય સમજની
Page 11 of 12
વાત છ ક� દ�શમા $ ૧૬ મા ગસની આયાત કરવાન બદલ $ ૮.૪ મા �થાિનક
ગસV ઉ�પાદન કરº જોઈએ.
b. "���� ��к� S�* �"� �]": ભારત સરકાર� NELP હ�ઠળ કપનીઓન ખોદ�લા Cવા
અથવા શોધાયલા %& આ�યા ન હતા. KG D6 �લોક Kડા પાણીમા સશોધન
માટ� ઓફર કરાયા હતા, "ની સાથ ન�વો ડ�ટા અપાયો હતો તમજ કોઇપણ
Cવા ખોદાયલા અન શોધાયલા ન હતા. આ ર�તનો દાવો કરનારા લોકો એ
Öલી Wય છ ક� દ�શમા શોધાયલા %&ો NELP �વ¶ ઓફર કરતા હતા દા.ત.
રાવા (તલ), આ બધાન તલના �તરરાc��ય પડતર સમક% ભાવ આપવામા
આવી રહયો છ.
8��( - _#!��� ��F��� #�#�� "(��� )��(� �(��;��� "(� a _.
54,500 к(�8�� ��E ?ш�: ભાવ ºÍ� સમ�ત �થાિનક ગસ પર લાÌ થાય
છ, "મથી KG– D6 %&મથી *રલાય#સ મા& ૧૫% ઉ�પાદન કર� છ. ગસના
ભાવમા વધારાથી દ�શના સ�ણ� ગસ ઉ�પાદન પર મળનાર આવકમા M.
26,000 કરોડની ºÍ� થશ. આ ºÍ�માથી M. 12,000 કરોડ સરકારન રોય<ટ�,
પ�ોfલયમ લાભો, કર અન *ડિવડ#ડના �વMપમા પાછા મળશ. *રલાય#સ અન
તના ભાગીદારોનો *હ�સો ફ:ત M. 3000 કરોડ છ (ન ક� M. 54,500 કરોડ),
"માથી નફાની ગણતર� કરવા �વ¶ કાય�કાર� અન ;ડ� ખચ�ન સરભરા કરવી
પડ� છ.
d. $f.g / MMBtu �� ��F��� E��� BP (Mh��ш !�[�M��) * ш���i j�к���
�-ш��� ��?� k&� )�к�� l"� m�-n� �ш� ��� ,�� !��� ��<�
�(��;��� KG m�#�� q��к��- rs �к��� ��E�� ��1� +�: ફાિમÙગ ઇન,
અથા�ત, �લોકના જોખમ અન લાભમા અ#ય ભાગીદારોની *હ�સદાર�નો ઉ<લખ
NELP ની ૧૯૯૭ ની કલમોમા છ. આ ઉ_યોગમા આ એક સામા#ય 9*Zયા છ
" હ�ઠળ વદાતા એ ક�યન� Ë*ડયામા *હ�સો મળ7યો હતો, ONGC, BP, BHP
અન ઘણી અ#ય કપનીઓએ ભારતમા અન િવદ�શમા બી� કપનીઓ સાથ
હાથ િમલા7યા હતા (ઉદાહરણ તર�ક� સખfલન, ઇq{પ*રયલ વગર�). BP ન
*રલાય#સનો પોટ�ફોfલયો અન PSC ની શરતો આકષ�ક લગતા તણ મા& KG
D6 મા જ રોકાણ કt· નથી પણ તણ *રલાય#સના અ#ય �લોકમા પણ રોકાણ
કt· છ. �વાભાિવક Mપથી રોકાણકાર એવો િવ¼ાસ રાખ ક� કોઈપણ સરકાર
Page 12 of 12
9�તાવની શરતો અન PSC V પાલન કરશ જ.
34. NIKO, , �(��;��� E���"�( +� �� ) ��� m�-v��"�ш��- $ 2.34 / MMBtu
��- ��&� (�X +�:
NIKO બા|લાદ�શમા KG D6 માથી ઉ�પા*દત ગસ નથી વચતી. ત બાગલાદ�શમા
તમના ઓન-લ#ડ ફ�<Úસ માથી ઉ�પા*દત ગસ, ઑફરની શરતો ;જબ �યાની
સરકાર� મ�ર કર�લ ભાવ િનધા�રણ ફો{t�લા અVસાર વચ છ. NELP હ�ઠળ (1997
મા મ�ર) બWર ભાવની જોગવાઈ છ. આમ સફરજનની સતરા સાથ સરખામણી
અયો|ય છ:
a. KG-D6 એ Kડા પાણીમા ન ક� જમીન પર q�થત �લોક છ.
b. NIKO ના ઓનશોર �લોકમા 7યાપાર� ધોરણ ઉ�પાદન વષ� ૨૦૦૦ મા 9ારભ
થt હr અન આ �લોક ત કાળમા િવકિસત કરાયો હતો 8યાર� તલના ભાવ
નીચા હતા એટલ ક� ;ડ� રોકાણ 3બ જ ઓÝ હr .
c. NELP હ�ઠળ �વ�િનધા�*રત ભાવ િનધા�રણ ય&ણા ન �ય� બWર ભાવન
અપના7યો હતો. NIKO ના બા|લાદ�શ q�થત ફ�<ડ ના ગસના ભાવો સરકાર
સાથના કરારમા ન�ધાયલા હતા, " ભારતમા રાવા અથવા પXા, ;:તા તા�તી
(PMT) �લોકની સમાન છ. NIKO બા|લાદ�શ કરારમા બWર ભાવ લવા
સબિધત કોઈ જોગવાઈ નથી.
અ& ºડ મક *રપોટ�નો ઉ<લખ અિનવાય� બન છ, "ના અVસાર બા|લાદ�શમા
બાક�નો ગસનો ભડાર ”૧૦.૫૧ TCF છ અન �યા વત�માન ઉ�પાદન ફ:ત ૬.૫
mmscmd છ. બા|લાદ�શમા ગસના ભર�ર ર�ઝવ� છ પરr ગસના અનાકષ�ક ભાવ
િનધા�રણ પ�િતન કારણ ઉ�પાદન 3બ ઓÝ છ. � ભારત બા|લાદ�શV અVકરણ
કરવા માગ છ?
����� E����� �; 9�: – �� 1X, х��(, CGD !( |E��
35. KG-D6 ગસના ભાવ વધારાની અસર CNG ઉપભો:તાન આપતા ગસના ભાવો
પર થશ નહg, કારણ ક� ગસનો �રવઠો ગસ t*ટલાઇઝશન પૉfલસી (GUP)
Gતગ�ત કરવામા આવ છ. આ નીિત Gતગ�ત KG-D6 માથી ઉ�પા*દત ગસનો
Page 13 of 12
�રવઠો નવી *દ<હ� સ*હત કોઈપણ શહ�ર� ગસ િવતરણ નટવક�ન કરવામા આવતો
નથી.
36. ખાતર ઉ�પાદન માટ� વક�<પક Ëધણ તર�ક� ;�ય Mપ આયાત કર�લ LNG /
ન�થાનો ઉપયોગ થાય છ "ની *કoમત $ ૨૫/MMBtu થી વધાર� છ "
�ન:િનધા�*રત ગસના ભાવો કરતા &ણ ગણા છ.
37. આ" Cલ વીજ ઉ�પાદન %મતાના ૫-૮% ગસ આધા*રત છ " એ ધારણાથી
િવપર�ત છ ક� ગસના ભાવ વધવાથી સ�ણ� વીજ ઉ�પાદન %& ધરાશાયી થઈ
જશ. વીજ ઉ�પાદન %&મા ગસનો વપરાશ ફ:ત ૨૪ MMSCMD છ અન KG-D6
%& માથી વીજ ઉ�પાદન %&ન ગસનો �રવઠો થતોજ નથી.
38. કોટકના િવ�લષણ ;જબ, જો ગસના ભાવમા વત�માન વધારો અમલી બનાવાય તો
Gિતમ Éાહક પર વીજળ�ના દરમા ફ:ત આશર� 9િત એકમ 10 પસા "ટલો વધારો
થાય.
39. દ�શમા 9ાCિતક ગસ આધા*રત 2.8% પ*રવહન ની rલનમા૯૭.૨% *હ�સો
ડ�ઝલ, પ�ોલ અથવા ઑટો LPG આધા*રત છ, પ�ોલ અન ડ�ઝલના ભાવો
પરના 8યાર� િનય&ણો ઉઠાવી લવાયા હતા �યાર� તન કોઈ પણ 9કારના ઉહાપોહ
વગર �વીકાર� લવામા આ7યા હતા. જો Éાહકોન નવા ભાવોએ 9ાCિતક ગસનો
�રવઠો કરાય તો પણ તના ભાવો સ��સડ� વાળા LPG રાધણ ગસ કરતા ઘણા
ઓછા રહ�શ.
Page 14 of 12
)S}#� g: ���� �-~���- U }�� (2001 -201 4) ��� �!(�ш (201I)
Composition of Vehicle Population (56) - 201 L
• D›esel
Autn LPG
•. NG
40. 15 �к. �� (�-�< ����� (LPG) E�� !( $8 / MMBtu �� ��( ��- ?�
સૌ પહ�લા તો LPG એ �tટ�ન (હાઇâોકાબ�નના C4 ઘટક) અન 9ોપન (C3) V
િમ�ણ છ. D6 માથી મળતો ગસ એ �� િમથન ગસ (99% િમથન એટલ ક� C1
ઘટક વાળો અન C2, C3 અથવા C4 વગર� "વા ઉ]ચતમ ઘટક ર*હત) છ અન D6
માથી ઉ�પા*દત ગસ માથી LPG બનાવી શકતો નથી કારણ ક� ન તો તમા 9ોપન છ
અન ના તો �tટ�ન. સદભ� માટ�, ઊW� સમr<ય ર�ત $૮ / MMBtu નો અથ� 9િત
*કÉા. M. 24 અથવા િસfલoડર દ�ઠ M. 340 (એક માનક ઘર�v િસfલoડર 14 *કલોV
હોય છ) થાય. આ ર�ત MMBtu દ�ઠ $૮.૪ ના વલ હ�ડ ભાવો 14.2 *કલોના LPG
િસfલoડર માટ� M. 340 થાય છ. પ*રવહન અન અ#ય ખચ� પછ� પણ તનો િવતરણ
માટ�નો ભાવ M. 400 વa થાય નહg. અ& _યાનમા લº જોઈએ ક� આ" સ��સડ�
વગરની LPG M. 1100 9િત િસfલoડરના ભાવ વચાય છ
41. શારકામ અન ઉ�પાદનના વપારમા ભાવવધારાના લગભગ ૫૦% રૉય<ટ�,
પ�ોfલયમ 9ો*ફટ, *ડિવડડ અન કરવરા (સ��સડ� સ*હત) ના Mપમા ભારત
સરકારન પાછા મળ� Wય છ. બાક�લઝના એક અહ�વાલ અVસાર, ભાવમા $૧ /
MMBtu વધારો કરાય તો સરકારન ખાતર અન ઉãર-�વ�ની સ��સડ�ઓની sકવણી
કયા� પછ� પણ $ ૧૦૧ િમfલયનની ચો�ખી બચત થાય. સરકારના કોષમા આ
વધારો, માળખાક�ય સવલતો અન રાc� િનમા�ણ માટ� મદદMપ થઇ શક�. આ બä-
Ìfણત અસરV એક �પcટ ઉદાહરણ છ.
Page 15 of 12
42. આનાથી િવપર�ત જો �થાિનક ગસન બWર ભાવ આપવામા ન આવ, તો તના
પ*રણામ �વMપ ભારતીય MિપયાV અવ;<ય 3બ ઝડપથી થશ.
a. હાલ ૧૧૦ થી વa �થળોએ શોધ થઈ ગઈ છ પરr તમાથી ફ:ત ૬ મા જ
ઉ�પાદન થઈ ર� છ, કારણ ક� કપનીઓ (ONGC, GSPC વગર� સ*હત)
નવત�માન ભાવ તમા ઉ�પાદન કરº fબનપોષણ%મ લાગ છ.
b. વત�માન �થાિનક ભાવોએ ઉ�પાદન કરવામા અસમથ�તાથી આયાત પર
િનભ�રતા વધશ "ના કારણ આયાત મ�ઘી બનશ અન sકવણીrલા પર તની
9િતCળ અસર પડશ(CERA અVસાર ગસના માગ-�રવઠા વ]ચ નો તફાવત
હાલના 45% થી વધીન વષ� ૨૦૨૫ ?ધી ૮૦ % થઈ જશ.)
આમ, ભાવ વધારથી વaમા વa શોધાયલ �થળ�એ પણ ઉ�પાદન શM કર� શકશ.
આમ દ�શમા વa ગસ ઉપલ�ધ થશ. વaમા આº પગv મ�ઘવાર� વધારનાર જ
નહg પરr Mિપયાન ઝડપથી અવ;<યન તરફ ધક�લનાર MMBtu દ�ઠ $૧૪ થી
$૧૯ ના ભાવ ગસની આયાત કરવાની આવ�યકતા ઘટાડશ.
43. ��� )���(� �� � !�"� ��� х��( *к���� #��Z� 9���
દ�શમા કોઈપણ વીજ ઉ�પાદન ક� ખાતર એકમ KG D6 �લોક માથી ગસના
�રવઠાના આ¼ાસન પર �થાિપત કરયા નથી. આ ONGC અથવા GAIL [ારા
ઉ�પા*દત ગસની ફાળવણીના આધાર� �થાપવામા આ7યા હતા. િવિવધ GSPA
;જબ ONGC અથવા GAIL સાથની ની શરતો ;જબ ગસનો �રવઠો કરવામા
અસમથ�તાન કારણ અનક વીજ અન ખાતર એકમો િનåcZય છ. હક�કતમા KG D6
ગસ આ િનåcZય એકમો માટ�, ૨૦૧૧ મા ગસના ઉ�પાદનમા ઘટાડા �વ¶
આશીવા�દ �વMપ સાfબત થયો છ. ઉદાહરણ તર�ક� �æમા ONGC અન GAIL ની
ફાળવણીના આધાર� �થાિપત ક�ટલાય એકમોએ સવ�9થમ વીજ ઉ�પાદન KG D6
ગસ માથી કt·, વaમા દાભોલ પ*રયોજના LNG પર આધા*રત હતી અન KG D6
નો ઉપયોગ કર�ન ૧૮૦૦ MW વીજ બનાવી શક�.
Page 16 of 12
����� � !�"� х&F $ 0.89 /MMBtu +�.
44. અમ િનિAત પણ એ નથી Wણતા ક� $1/MMBtu નો �કડો Iાથી આ7યો છ. KG
D6 માથી ગસ ઉ�પાદનનો ખચ� એક ડૉલરથી પણ ઓછ� હોવાV કહ�વાઈ ર� છ,
" વા�તિવક ર�ત ખોÁ છ. FIR મા એક પ&ના હવાલાથી " આકડો અપાયો છ ત
ઉ�પાદન ખચ� િવશ નહg પરr Cવા મથક�થી િવતરણ પોઇ#ટ વ]ચની ઉ�પાદન
પછ�ની 9*Zયાનો ખચ� છ, " ૨૦૦૯-૧૦ મા ત વષ� માટ� MMBtu દ�ઠ $ 0.૮૯
હતો. આ �કડો જMર� હતો કારણ ક� ઉ�પા*દત ગસ પર Cવા મથકના ;<ય પર
રૉય<ટ� sકવવાની હતી " MMBtu દ�ઠ $ ૪.૨ ની મ�ર *કoમતમાથી Cવામાથી
ઉ�પાદન બાદ ના ખચ�ન (MMBtu દ�ઠ $ 0.૮૯) ન બાદ કર�ન તારવવાની હતી.
45. Cવાના મથક અન િવતરણ પોઇ#ટ વ]ચનો ઉ�પાદન બાદનો ખચ� એ Cલ
ઉ�પાદન ખચ�નો એક નાનો ઘટક મા& છ. ઉ�પાદન ખચ�ની ગણતર� કરવા માટ�,
Cવા મથક�થી િવતરણ પોઇ#ટ ?ધીના પો�ટ-9ોડકશન ખચ� (ક� " MMBtu દ�ઠ $
0.૮૯) ઉપરાત, શોધ, ;<યાકન, ઉ�પાદન અન િવકાસ અન Wળવણીન લગતા
ખચ�ન પણ _યાનમા લવાની જMર પડ� છ; દા.ત. Cવા ખોદવાના ખચ�, વક�-ઓવર
ખચ�, સશોધન અન ;<યાકન ખચ� વગર� સ*હતનો ઉ�પાદન ખચ�નો સમાવશ થાય
છ.
46. આ ઉપરાત, *રલાય#સ અન તના ભાગીદારોએ KG-D6 િસવાયના �લો:સ પર
આશર� $ ૪ fબfલયન, સરકારન પાછા ?પરત કર�લા �લો:સ (િનcફળ સશોધન)
પર $ ૧.૯ fબfલયન ખચ� કય6 છ અન નાણાક�ય વષ� ૨૦૧૪ ના Gત ?ધીમા
અ#ય NELP �લો:સ પર બીW $ ૧.૮ fબfલયન ખચ�વાનો Gદાજ છ, 8યા ખચ�
�ન9ા���તની હ� કોઈ ખાતર� નથી. જો ઉ�પાદન ખચ� આધાર� ગસના ભાવ નY�
કરાય તો $ ૭.૪ fબfલયનની આ અિત*ર:ત ખચ�ની ભરપાઈ પણ કરવી પડશ.
(ન�ધ: આ �કડા સાદા 7યાજ અન 18% ના કર-�વ¶ના વળતર પર આધા*રત છ,
ચZºÍ�7યાજની ર�ત ગણતર� કરાય તો આ આકડો $૭.૪ fબfલયનની રકમ
વધીન $૧૦.૪ fબfલયન થઈ જશ)
47. કોઈપણ q�થિતમા ઉ�પાદન ખચ�, ભાવ િનધા�રણ કરવામા સ%મ નથી, કારણ ક�
૧૯૯૭ મા ઘડાયલ NELP મા, શોધખોળ કાય�ન 9ો�સા*હત કરવા માટ�
રોકાણકારોન ગસ માટ� બWર ભાવ અન તલ માટ� આયાત પડતર ;જબના ભાવો
આપવાનો વાયદો કરાયો હતો. આ સરકારન ઉ�પાદન ખચ� પર ભાવ િનધા�*રત
કરવાની અVમિત આપતી નથી. એમ કરº PSC ની જોગવાઈઓ અન NELP
Page 17 of 12
હ�ઠળની શરતોV ઉ<લઘન કરવા સમાન છ. જો એક જ PSC હ�ઠળ કાs તલ
�તરરાc��ય ભાવ વચવામા આવી ર� હોય તો સરકાર આજ PSC અVસાર
ગસ માટ� બWર ભાવ ક�મ ન આપી શક�?
����� �-��х�(X
48. ગસની સÉહખોર� તકનીક� ર�ત અશI છ કોઈ હયાત %&મા ગસ ઉ�પાદનન
રોકવાનો કોઈપણ 9યાસ અસરÉ�ત Cવાઓમા દબાણના ફ�રફારોમા દ�ખાઈ આવ
છ. દર�ક Cવો એક િવશાળ 9શર Cકરના ર�લીઝ વા<વની "વો હોય છ 8યા લાખો
વષ�થી તલ અન ગસ ખર�ખર રધાઈ રéો હોય છ – કોઈ એક Cવામા ગસન
અટકાવી રાખવાથી દબાણનો તફાવત તરત જ આગલા Cવામા દ�ખાઈ આવ છ.
સામા#ય શ�દોમા કહ�એ તો, જો ગસનો સÉહ કરાઈ રéો હોય, તો બધા ઉ�પાદક
Cવાઓમા દબાણ એકસરખી ર�ત ઘટાડ� શકાr નથી. દબાણનો ઘટાડો એ ચોYસ
સક�ત છ ક� 9શર Cકરની શq:ત ઘટ� રહ� છ.
49. ગસના સÉહથી કોઈ 7યાવસાિયક લાભ થતો નથી. ઉ�પાદનમા કોઈપણ 9કારના
િવલબથી ખચ�ની �ન9ા���ત અન તના પ*રણામ �વMપ કો#�ાકટરોની આવક પર
અસર થાય છ. કોઈપણ bરદશi ઑપર�ટર પોતાના વત�માન રોકડ 9વાહન
ભિવcયમા અિનિAત લાભ માટ� જોખમમા ;કશ નહg.
50. KG D6 �લોકમા D1 & D3 %&મા ઉ�પાદનનો ઘટાડો એ સÉહ�થાનની જ*ટલતા
અન ઓfચoતા ભૌગોfલક ફ�રફારોન કારણ છ, સÉહખોર� ન કારણ નહg.આ
સમ�યા, કોઈપણ િનcણાત �તરરાc��ય ર�ઝવ� 9માણીકરણ એજસીના
મા_યમથી હાજર સÉહ�થાનોના આકલન અન 9માણીકરણ કરાવીન સરળતાથી
ઉક�લી શકાય છ.
51. સÉહ�થાનોમા ઓfચoતા ફ�રફારો એ આ ઉêોગમા 3બ સામા#ય બાબત છ. આવા
િવfભX ઉદાહરણો ઉપલ�ધ છ "મા �થાિનક તમજ �તરરાc��ય બX કપનીઓ
સામલ છ. અ;ક ઉદાહરણો નીચ 9માણ છ – નીલમ, ;બઈ હાઇ ર�ડ�વલપમ#ટ
�લાV, અન ઇ{પ*રયા આઇ (રિશયામા) 8યા સÉહ�થાનો અન ઉ�પાદન અપ%ા
કરતા ઘણા ઓછા 9માણમા મëયા.
Page 18 of 12
��#���%�� 9��� к(�� %+� �!��
53. એ કહ�º 3બ સરળ છ ક� 80 mmscmd ની *ડઝાઇન વાળ� %મતાનો ઓછો
ઉપયોગ કરવામા આ7યો છ અથવા RIL એ વધારાની %મતા િવકિસત કર� લીધી
છ.
a. કોઈપણ તલ અન ગસ િવકાસ પ*રયોજનાV ઘડતર અન અમલીકરણ ત
સમય ઉપલ�ધ ડ�ટા અન મા*હતીન આધાર� થાય છ. અિનિAતતા આ
7યવસાયની િવશષતા છ અન ઉ�પાદન શM થયા પછ� પણ કોઈપણ ભડારના
Ìણ અથવા 7યવહારની ભિવcયવાણી કરવી અસભવ છ.
b. આ કારણ સÉહ�થાનોમા અચાનક ફ�રફાર થવા સામા#ય હોવાથી, PSC ના
આધાર� િવકાસની યોજના ફ:ત ઉ�પાદન અન સÉહ�થાનના Gદાજો આપ છ.
"મા સમય�તર� ?ધારા કરવા આવ�યક છ. આ �કડાઓના �ણ�પણ
અVમાિનત હોવાથી તમન ઉ�પાદન કરવાની 9િતબ�તા ગણી શકાય નહg.
જો ક� ભડારો અન સÉહ�થાનોનો 7યવહાર અિનિAત જ રહ�તો હોઇ, તલ અન
ગસ ઉ�પાદન ?િવધાઓ {હ��મ ઉ�પાદન માટ� *ડઝાઇન કરવામા આવ છ. આ
નાણાક�ય જોખમ કો#�ા:ટર િવકાસ શM કરતી વખત ઉઠાવ છ. અ& _યાનમા
રાખº જોઈએ ક� સÉહ�થાનનો 7યવહાર �પcટ થવા �વ¶, *ડઝાઇન કરવામા
આવલ %મતા અVસાર KG- D6 એ 63 mmscmd V ઉ�પાદન કt· હr .
d. આ", ઉ�પાદન દબાણમા ઘટાડાન લીધ આ જ િસ�ટમ rલના�મક Mપ ઓછા
ગસV Cશળતા�વ�ક ઉ�પાદન કર� ર� છ અન તન ?ર%ાના ર�કોડ� સાથ
બWરમા પહ�ચાડ� ર� છ " િવ¼ની સવ��cઠ પ*રયોજનાઓ સમાન છ.
e . *ડઝાઇન, ત સમયના ગસ સÉહજÎથા અન ઉ�પાદનના અVમાનોન _યાનમા
રાખીન યો|ય હતી. અગાઉ, લોકો અિત*ર:ત %મતા ઘડવાનો દોષ લગાવતા
હતા. આ જ ર�ત, ભિવcયમા ક�ટલાક વષ6 પછ�, ફર� તઓ અતીતમા ડોક�યા
કરશ તો આ જ ?િવધાઓ ખચ�ની båcટએ વરદાન સાfબત થશ, "ના
પ*રણામ અ#ય શોધખોળો (R સી*રઝ, સટ�લાઇટ વગર�) સપX થશ. જો આ
?િવધાઓ ઉપલ�ધ ન હોત તો અ#ય શોધખોળો પણ સભવ થઈ શક� ન હોત.
f. આ બધા તÎયો છતા, ?િવધાઓના ઉપયોગમા િનcફળતા માટ� સરકાર�
કો#�ા:ટરોન નો*ટસ આપવાનો િનણ�ય લીધો. આ નો*ટસનો આધાર અ�યત
Page 19 of 12
િવવાદા�પદ છ, અન હવ આ ;Ê આfબì��શનV કામ ચાv છ.
������ ��1
54. ?વણ� આવરણ અથવા સોનાના ઢોળ ચઢાવવાનો આરોપ આ ઉêોગની કÁ
વા�તિવકતાઓથી ઘણો bર છ. જો ખચ�મા છતરિપoડ� કરાઇ ન હોય, તો ખચ�
Iાર�ય નફો બનતો નથી. કોઈપણ રોકાણકાર માટ� ખચ� તો વા�તિવક હોય છ
8યાર� ક� ભાિવ આવક અVમાિનત જ હોય છ.
55. D1-D3 ફ�<ડમા, ગસ સÉહ જÎથામા ºÍ� અન વષ� ૨૦૦૩ અન ૨૦૦૬ ની વ]ચ
કોમો*ડટ�ઝ અન અ#ય ચીજ વ�rઓના ભાવમા �તરરાc��ય તમજ �થાિનક
�તર� ૨૦૦% થી ૩૦૦% ના વધારાન કારણ રોકાણ ખચ�મા વધારો થયો હતો. વષ�
૨૦૦૬ થી ૨૦૦૮ દરિમયાન હાથ ધરાયલ CAG ઑ*ડટમા એક પણ વાર ?વણ�
આવરણ ક� સોનાનો ઢોળ (ગો<ડ �લટ�ડ) શ�દનો ઉ<લખ કય6 નથી. તમા કોઈ
અિત*ર:ત ખચ�ન પ*રમાfણત કરાયો નથી, તમા ફ:ત ખર�દ�ની 9*Zયાઓ પર જ
*ટ�પણીઓ કરાઇ છ. PAC એ CAC ન તથાકિથત અિત*ર:ત ખચ�ન પ*રમાfણત
કરવાV CAG ન ?ચન કt· "ના જવાબમા CAG એ આ¼ાસન આ�t ક� આગામી
વષ6ના પર�%ણ દરિમયાન ત આº કરશ. વષ� 2008 થી આગળV પર�%ણ હ�
પણ ચાલી ર� છ.
53. "º ક� પહ�લા સમWવાt છ, 8યા ?ધી ખચ�મા છતરિપoડ� કરાઇ નહg હોય �યા
?ધી, ત અ�યત લાભકારક હોઈ શક� નહg. આજ ?ધી કોઈપણ 7યq:તએ
*રલાય#સ પર આવો કોઈ આ%પ ;Iો નથી. આનાથી િવપર�ત, ફોરSિસક ઓડ�ટ
[ારા પહ�લા જ એવી �åcટ કરવામા આવી છ ક� બધા ખચા�ઓ વા�તિવક છ અન
નાણા sકવણી અસબિધત rતીય પ%ોન કરવામા આવી હતી.
54. х&�F%��- �<� �i�� ���(� к(��7�- к�i �M& �?� к��к� ����?�:
a. કો#�ા:ટરના નફામા અ9માણસર ઘટાડો થાય — દર $૧ વધારાનો ખચ�
કરવાથી કો#�ાકટરના નફામા $0.૯ ઘટાડો થાય
b. ઉ�પાદન �વ¶ના લાબા કાય�કાળન લીધ fબન-વ?લી યો|ય નાણાક�ય ખચ�મા
ન�ધપા& વધારો થાય
c. રોકાણ પર ઓÝ વળતર 9ા�ત થશ તમજ રોકાણ વ?લીનો કાય�કાળ વધી જશ
Page 20 of 12
55. અિધકતમ ;<ય ºÍ� 9ા�ત કરવા માટ�, કો#�ા:ટર� bરદશi પÒ અપનાવી ખચ�
તથા સમય Cશળ બનº જMર� છ.
56. કોઈપણ q�થિતમા બધા ખચા�ઓની સમી%ા, મ�ર� અન ઓ*ડટ સરકાર [ારા
PSC ની કલમો અVસાર કરવામા આવ છ. યો|ય ન લાગ તવા ખચા�ઓન PSC
મા િનધા�*રત 9*Zયા અVસાર ખચ� વ?લીના હ�rથી Iાર�ય પણ ત અ�વીકાર કર�
શક� છ. PSC મા િનધા�*રત િનય&ણ 9*Zયાના ભાગ Mપી ઑ*ડટ, ?fચત
9*ZયાVસાર હાલ ચાv છ.
�(��;� 10 � F?� UPA �(к�( &����(�X +� ��� � NDA �����- )�ш�, ��
�� )���� m�� 5 � F ���� �(к�( &���ш�.
57. આ તÊન અથ�હ�ન અન આધારહ�ન િવધાન છ. જો *રલાય#સ આ 9કારV કિથત
9Ö�વ ધરાવતી હોત તો સરકાર:
a. લગભગ $૧.૮ fબfલયન ડૉલરની ખચ� વ?લીનો દડ લાÌ શા માટ� કરત,
ભાિવ િવકાસની મ�ર�મા િવલબ ક�વી ર�ત કરત અન પાછલા &ણ વષ6
દરિમયાન KG-D6 �લોકમાથી ઉ�પા*દત 9ાCિતક ગસ ઉ�પાદન માટ� ગસના
વધલા ભાવોન મ�ર કરવા માટ� બïક ગરSટ� શા માટ� માગત.
b. 8યાર� KG-D6 ગસ ઉ�પાદન શM થt �યાર�, PSC હ�ઠળ કર�લ વાયદાVસાર
અપાયલી કર રાહત પાછ� ક�મ ખચી લીધી
c. PSC હ�ઠળ કો#�ા:ટરન આપવામા આવલ િવતરણ/*કoમત િનધા�રણની ðટ
પાછ� શા માટ� ખચી લત.
— આ" ર�લાય#સ $૧૫ / MMBtu થી વaના ભાવ LNG ના ૧૨ mmscmd ની
ખર�દ� કર� છ 8યાર� ક� પોતાV D6 ઉ�પાદન $૪ / MMBtu ના ભાવ વચ છ.
d. PSC હ�ઠળ નાણાક�ય q�થરતા હોવા છતા શોધખોળો પર નવા કર શા માટ� લાÌ
કરત.
58. *રલાય#સ Iાર�ય તણ આપલી રોજગાર, શર�ધારકોના રોકાણમા ;<ય ºÍ�, દ�શ માટ�
િવદ�શી ;Uાની બચત, પ�ોક�િમક<સ %& િવ¼�તર�ય ઉપલ��ધ, દ�શની GDP ની ºÍ�મા
ફાળો અન િનકાસથી થતી આવકના નગારા વગાડ¸ા નથી.
Page 21 of 12
�(��;��� "�ш�� ���F#:к / 0� U }����- #��� ��1�
59. �માજ અન રાc� િવકાસ માટ� *રલાય#સનો ફાળો 3બ જ 7યાપક છ અન તV
;લયાકન ;�ક�લ છ.
60. *રલાય#સની એક િવશાળ સાñા8યના �વMપમા �થાિપત કરવાની ;ળ ભાવના
સામા#ય માણસની જM*રયાતો – રોટ�, કપડા અન મકાનની �િત» કરવાના ;ળ
િસ�ાતથી 9*રત છ.
• લાખો લોકો માટ� રોજગાર િનમા�ણ —9�ય% અન અનક ગણી પરો% ર�ત.
• દ�શના 3ણ-3ણામા ઇq:વટ� બWરની સ�Cિત *રલાય#સ [ારા લાવવામા
આવી. શMઆતના વષ6મા રોકાણ કરનાર લોકો કરોડપિત બની ગયા.
હક�કતમા *રલાય#સના શરોમા રોકાણન પગલ તમના બાળકોના િશ%ણ, લ|ન
વગર� માટ�ની નાણાક�ય જM*રયાતોમા તમની સહાય થઈ.
• કાપડ — પૉfલય�ટર Zાિત— *રલાય#સ એ માનવ િનિમ»ત ફાઇબર %&મા Zાિત
લાવી દ�ધી અન આમ આદમી (સામા#ય માણસ) માટ� ઉપયોગી, વાજબી અન
Wળવણીમા સરળ વòની તજવીજ કર�.
• PET — સામા#ય માણસા માટ� ખાê અન અ#ય વ�rઓ સરf%ત રાખવા માટ�
વાજબી પરr ઉ]ચ Ìણવãા�ણ� પક�óજoગ સાધન 9દાન કર�.
• મોબાઇલ — મોન?ન હગામા... bર સચારની શq:ત 9દાન કરનાર અન
સામા#ય માણસન તના પ*રવાર તથા સ;દાય સાથ જોડનાર દ�શની સૌથી
પહ�લી કપની
• સમાજમા *રલાય#સ ફાઉ#ડ�શન િવfભX 9ºિãઓના મા_યમથી શોિષત અન
આિથ»ક ર�ત નબળા વગ�ના ક<યાણ અન ઉ�થાન માટ� ;કપણ ફાળો આપી ર�
છ.
• *રલાય#સ એ નાના રોકાણકારોએ માટ� ઇq:વટ� સ�CિતV િનમા�ણ કt· છ – તના
શરધારકો આ" એક *Zક�ટ �ટ�*ડયમમા માડ સમાય એટલા છ – આ એવી સપિã
છ "ન કપનીએ પોતાના શરધારકો માટ� બનાવી છ.
�(��;��� *�� 2 0� ���� "�` )!����- )�� (�� +� , ��<� к(X �?�,
Page 22 of 12
����7�- ��<� �� (�Z[ #���F< ��� !����� ���� ш�(��(к��� #�к�� ���� ���F#�к
��"�� )���- +�.
��� #�<F ���(� ��?��-...!
1. � આપણ ડૉ. રગરાજનની અ_ય%તા વાળ� પનલની િવ¼સનીયતા પર 9ô ઊભો
કરવો જોઈએ?
2. � આપણ આયાત માટ� અ�યાિધક ઉ]ચ ;<યની sકવણી કર� LNG િનકાસકતા�
દ�શો તથા ભારતીય આયાતકતા�ઓન ધનવાન બનાવવા જોઈએ?
a. તલ િનકાસકતા� દ�શોન ભારતમા વa તલ અન ગસ વચવા માટ� 9ો�સા*હત
કરવા ઉfચત છ?
b. � તમ Wણો છો ક� આ સોV નહg પણ તલ અન ગસ છ "ની પાછળ સૌથી વa
િવદ�શી ;Uાની Wવક થાય છ?
c. � આપણ ભારતીય લોકોના *હતના જોખમ તલ અન ગસ િનકાસકતા� દ�શોની
અથ�7યવ�થાન 9ો�સા*હત કરવા માગીએ છ�એ?
3. � આપણ $૪૦૦ fબfલયન "ટલા �થાિનક સસાધનોનો લાભ 9ા�ત કરવા માટ�
ભારતના E&P %&ન 9ો�સાહન ન આપº જોઈએ, "નાથી નાણા બચત,
રોજગારની તકો ઊભી કરવી અન સાવ�િ&ક િવકાસ કર� શકાય?
4. માગ અન �રવઠાના મોટા તફાવટન જોતા, � આપણ ભારતમા E&P રોકાણ
9�ય િન��સાહ� વલણ અપનાવી રોકાણકારોન અ#ય દ�શોમા મોકલી દ�વા જોઈએ
અન હમશા Kચી *કoમતોએ Ëધણ આયાત કરતા રહ�º જોઈએ?
5. � ઉ�પાદનમા ૧૦ ટકાથી ઓછો ભાગ હોવા છતા સરકાર [ારા ગસ ;<યમા ºÍ�
માટ� *રલાય#સ પર દોષનો ટોપલો ઢ�ળવો જોઈએ?
6. � ઊW� ?ર%ાની *દશામા આગળ વધº ઉfચત નથી?
7. � આપણ �વ]છ Ëધણના ઉપયોગન 9ો�સાહન આપીન આપણા પયા�વરણV ર%ણ
ન કરº જોઈએ?
8. � �થાિનક ગસના fબનપોશણ%મ ર�ત નીચા ભાવો રાખીન ઊW� ?ર%ા સાથ
સમાધાન કરº દ�શના *હતમા છ?
9. ઉપયોગમા Cશળતા લાવવા અન માગ સબધી 7યવ�થાપન કરવા માટ� � ભારત
ઊW� માટ� બWર આધા*રત ભાવ અપનાવવા નહg જોઈએ?