bijdrage PBC 2015-2016 / fase 2

ontwerp, werkplan, realisatie

Stichting Memorial 2015 voor Damslachtoffers 7 mei 1945

7 mei 1945: Duitsers openen het vuur; mensen schuilen achter draaiorgel ‘het Snotneusje’ (foto: W.F. Leijns)

Han Hutjes

Elisabeth Wieland-Lacourt

Wim de Leeuw

Hilligje Mastenbroek

Antje Quant-Moeke

Hans Ooms

Rita Overdijk

Jan Saelman

Willem Schermacher

Aaltje Scheffer-Smorenberg

Janus Stad

Johannes Straatmijer

Nol Stroop

Sophia Vermeulen-de Vries

Henk Willemsen

Popke Bakker

Willem Bakker

Joop Bobeldijk

Truus Boelen

Bep de Boer

Wim van den Boogaard

Herman Budde

Willem Cieraad

Gerrie Cornelisse

Petrus van Dam

Henk Diekmeijer

Frans Feller

Dien Buddingh-van der Flier

Hendrina Koper-Frank

Jan Goede

Mies Jager-van Hooff

31 slachtoffers (voorlopig aantal)

In maart 2015 ontving Stichting Memorial 2015 voor Damslachtoffers 7 mei 1945 een bijdrage van het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Deze bijdrage betrof de medefinanciering van de eerste fase van een ontwerp voor een gedenkteken ten

behoeve van de minstens 31 slachtoffers die op maandag 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatie in Nederland, op de Dam zijn omgekomen door Duits geweervuur.

In opdracht van de stichting ontwikkelde Studio Moniker een concept bestaande uit een web-campagne waar online participanten mee-ontwerpen aan de namen van 31 slachtoffers. De campagne dient als basis voor een fysiek gedenkteken op de Dam.

Het project werd op 7 mei 2015 tijdens de herdenking in de Nieuwe Kerk gelanceerd.

Doel van het project is om door middel van een unieke vorm van virale typografie een organisch, zelfregulerend systeem te ontsluiten voor online deelnemers, die de mogelijkheid hebben om door middel van het plaatsen en verplaatsen van digitale

steentjes collectief letters samen te stellen. Zij krijgen al doende ook de gelegenheid om kennis te nemen van de vaak hartverscheurende levensverhalen, gebeurtenissen en getuigenissen over de beruchte schietpartij, die door de stichting zijn verzameld.

plaatseensteen.nl / placeastone.nl

Wij nodigen de leden van de adviescommissie van het AFK uit om te participeren.

De web-campagne loopt tot 1 februari 2016.

PLAATSEENSTEEN.NL

Op 1 februari 2016 zal de web-campagne worden gesloten. Tegen die tijd hebben duizen- den mensen geparticipeerd in het mee-ontwerpen van de namen van de 31 slachtoffers. In november en december zal nog een extra PR-actie plaatsvinden, waarbij met name via de sociale media plaatseensteen.nl / placeastone.nl onder de aandacht wordt gebracht. In die periode zal de stichting ook scholen benaderen om een rol te spelen in het mee- ontwerpen van de 31 namen. Aan het einde van de web-campagne zal iedere naam van de slachtoffers zijn gevormd uit honderden steentjes, als een fijnmazig sociaal mozaïek.

Na 1 februari 2016 worden de 31 namen overgezet naar een zogeheten vector-bestand en gestuurd naar steenhouwerij Zederik. De bestanden worden gebruikt om de uit honderden steentjes samengestelde namen te frezen in graniet, waardoor een precies reliëf ontstaat.

De naam van ieder slachtoffer wordt gefreesd in een steen van ongeveer 60x45 cm. De specifieke contour van iedere steen is gebaseerd op de vormgeving van de Website. In december zal een eerste prototype worden geïnstalleerd in het plaveisel van de Dam.

Eerste prototype: Elisabeth Wieland-Lacourt, ‘geschreven door testpersonen

Virale typografie: het eindresultaat van plaatseensteen.nl zal worden gefreesd in graniet.

Het gedenkteken zal worden geïnstalleerd aan de noordzijde van de Dam, tussen de Nieuwendijk en de hoek Dam-Damrak. Hier vielen veruit de meeste slachtoffers,

omdat in deze strook de vluchtende menigte moeilijker kon ontsnappen aan de kogels van de Duitse Kriegsmarine-soldaten die zich in de Groote Club bevonden.

Jarenlang circuleerde de mare dat de Duitsers uit frustatie en wraakzucht het vuur

openden op de menigte. Het is echter aannemelijk dat diverse schermutselingen rond het ontwapenen en opbrengen van Duitse militairen door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten de mogelijke aanzet was tot het laatste grote bloedbad in Nederland.

31 gedenkstenen zullen in een min of meer vrije configuratie worden geīnstalleerd in het plaveisel. Vanuit de Nieuwendijk zullen de stenen qua aantal en onderlinge

afstand steeds meer worden verdicht, tot aan de hoek van de Dam en het Damrak. Mocht het onderzoek door de stichting leiden tot nieuwe namen, dan zal hiervoor een nieuwe, maar qua omvang gerichtere web-campagne worden geëntameerd.

Slachtoffers die vielen aan de noordzijde van de Dam. (foto: J.W. Hofman)

Locatie gedenkteken aan de noordzijde van de Dam

Locatie gedenkteken met positionering 31 stenen

Locatie noordzijde Dam met simulatie gedenkteken

Op 9 december aanstaande vindt een fondsenwervingsbijeenkomst plaats in de ambtswoning van burgemeester Eberhard van der Laan op zijn initiatief en in zijn aanwezigheid. Een groot aantal personen, bedrijven en instellingen

is uitgenodigd. Zij zijn alle gevestigd aan of nabij de Dam, of hebben op andere wijze een speciale band met het historische hart van Amsterdam en ons land.

De stichting stelt zich tot doel om 1/4 van het benodigde budget te genereren middels fondsenwerving en 3/4 door diverse subsidies van overheids- en privé- fondsen. De instellingen en fondsen die wij benaderen zijn het Mondriaan Fonds, het Amsterdams Fonds voor de Kunst, het V-fonds, het Prins Bernhard Cultuur-

fonds, gemeente Amsterdam, en het Amsterdams en Nationaal Comité 4 en 5 mei. Enkele van deze fondsen zullen specifiek worden benaderd voor de onthulling.

De onthulling vindt plaats op zaterdag 7 mei 2016 om 15:00.

Stichting Memorial 2015 voor Damslachtoffers 7 mei 1945

Johan Wieland, voorzitter/penningmeester, nabestaande Ludmilla van Santen, bestuurslid, historisch onderzoekster, genealoog

Norbert-Jan Nuij, bestuurslid, historisch onderzoeker Rob Doves, bestuurslid, nabestaande

Ronald van Tienhoven

curator, adviseur en producent

Studio Moniker

Luna Maurer, Jonathan Puckey, Roel Wouters