15
ﺗﻌﺎ ﮑﺎ ﻓﺎ ـ ﮐﻠ ـــ: ـ ـ ﺟﺘﻤ ـــ ـ ﺗﻌ ــ ﻓﺘ ــ ـ ـ ـ ﺗﻨﻈ ــ ــ ـ ﺟﺘﻤ ـــ ـ ـ ـ ـ ـ ـ. ﺟﺎﻣﻌ ﭼﮑ ـ ـ ــ ﻟﻤﻠﻠ ـ ـــpoliteness ﻓﺘ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ﺑﺤ ــ ـ ـ ﻓﺘ ــ ـ ﻣﺤ ــ ـ ـ ـ ﺗﻌ ــ ـ. ﺗﻌ ــ ـ ـ ﻣﻌﻤ ـــ ـ ﻋﻨ ــ» Iranian politeness « ﺗﻌ ــ ـ ـ ﺻﻄ ــ ـ ـ ﺗﺸ ــ ـ ـ ـ. ﻧﮕ ــ ـ ـ ـ ﮐﻨ ــ ـ ـ ـ ﻣﺘﻘ ـــ ـ ﮐﻨ ــ ـ ـ ـ ـ ــ) ﻓﺘ ــ ـ ـ ـ ( ﺗﻌ ــ ﺗﻔ ــ ـ ـ ـ ـ ﺗﻤ ــ ـ ﻣﻨﺤﺼ ـ ــ ـ ً ـ ـ ﺻﻄ ــ ـ ـ ـ ﺗﺸﺨ ـ ـ ــ ــ ـ ﺑﻠﮑ ــ ـ ـ ـ ـ ﻣﺨﺘﻠ ـ ـــ ـــ ﺑﺴﺘﮕ ـ ــ ـ . ـ ـ ﻓﺘ ــ ﺟﺘﻤ ـــ ـ ﺗﻤ ــ ـ ــ ﻓﺘ ــ ﺗﻌ ــ ـ ﻣﺤ ـ ــ ـ ﻗﻌ ـــ ـ ـ ـ ــ ـ ـ ﻟﺤ ــ ﻧﻘ ــ ـ ـ ـ. ـ ﻓﺘ ــ ـ ـ ـ ﺗﻌ ــ ﺗﺤ ــ ـ ﮔﻔﺘﻤ ــــ ﺟﺘﻤ ـــ ـ ـ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ﺗﺒ ــ ﺴﺘﻨ ـ ـــ. ﻣﯽﮔ ﺻﻮ ـ ﻣﻘ ــ ـ ﻧﺨﺴﺘ ـ ـ ـــ ـ ـ ـ ـ ـ ﻣﺴ ــ ـ ﻣﻔ ــ ـــ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ﺑﭙ ــ. ﺳﭙ ــ ﺗﻌ ــ ـ ﻋﻨ ــ ـ ـ ﺗﻨﻈ ــ ــ ـ ﺟﺘﻤ ــ ـ ـ ﺗﻌ ــ ـ ـ ـ . ـ ﺑﻌ ــ ـ ـ ﻧﻈ ــ ـ» ـ « ـ ﺗﻤ ــ ـ ــ ﻣﻌ ــ ـ ـ ـ ـ ــ ـ ــ ـ) ( ) ﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻮﺷﺶ . ﺷﻮﻧﯽ ﮐﺮ ﺗﻤﺎ ﻗﺎﺑﻞ( ـ ﻣﻘ ــ ـ ﭼﻨ ــ ـ ﻣﺴﺌﻠ ـ ـــ ـ ــ ﻣﻌ ــ ـ ﺗﺒ ــ ـ ﺗﻌ ــ ﻣﻄ ــ ـ ـ ـ ـ ﺿ ـ ـ ﻋﻠﻤ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ﺷﻨ ــ . ﻟﺒﺘ ـــ ـ ـ ﺗﻌ ــ ـ ـ ــ ـ ﺧﺘ ــ ﻋﻤﻠ ـ ــ ـ ﺧﺘ ــ ــ ـ ـ ـ ﺗﻔ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ﺿ ــ ﻓﺘ ــ ــ ـ ـ ـ ﺗﺒ ــ ﻓﺘ ــ . ﻧﻤﯽﺷﻮ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻗﻌﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎً ﻣﺎ ﻟﺰ ﺳﺖ ﻓﺮ ﺗﻔﮑﺮﭼﻮ ﭼﺎ ـ ـ ﻣﻘ ــ ـ ﺿﻤ ــ ـ ـ ﻣﻌﻨ ـــ ﻟﻐ ــ ﺗﻌ ــ ـ ـ ـ ﺗﻐ ـ ـــ ـ ـ ﻣﻌﻨ ـــ ـ ـ ﮐﻠﻤ ــ ـ ﻟﻤ ــ ـ» Höflichkeit « ﺷﮑ ــ ـ ــ ﻣﮑ ــ ـ ـ ﻟﻐ ــ ﺗﻌ ــ ـ ﻋﻨ ــ ـ ﻏﻨ ــ ـ. ﻣﯽﺷﻮ ﻣﻄﺮﮕﺮ ﺑﺎ ﮔﺎ ﺧﺰﺒﺎﭼ ـ ــ ـ ﺻﺘ ــ ﺷﺘ ــ ـ ـ ــ ـ ﻣﺸﺘ ـ ــ ــ ـ ﻟﻤ ــ ـ ﺳﺘ ــ ﻧﺸﺠ ـــ ـ ـ ـ ﻧﺸﮕ ـــ ـ ﻣﺒ ــ ـ ـ ﮐﻨ ــ . ـ ــ ـ ـ ـ ﭼﻨ ــ ـ ﺳﺨﻨ ـ ــ ـ ـ ـ ﻣﺨﺘﻠ ـ ـــ ﺗﺸﮑ ـ ـ ــ ـ ـ ـ ـ ﻣﺴﺌﻠ ـ ـــ ـ ﺷﻨ ــ ـ ـ ﺑﺤ ــ ـ ـ ـ. ـ ــ ـ ـ ـ ـ ﭼﻨ ــ ـﺸﮕ ـــ ـ ـ ﻟﻤ ــ ـ ـ ﺿ ـ ﺗﻌ ــ ـ ﺑﺤ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ﺗﻌ ــ ــ ﻣﺸﺘ ـ ــ ﺗﻌ ــ ــ ﮐﻨ ـــ. ـ ﭼﻨ ــ ـ ﺟﻠﺴ ــ ـ ـ ـ ﻧﺘ ـــ ـ ــ ـ ـ ﻟﻤ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ﻧﻈ ــ ـ ﻣﺘﻔ ـــ ـ ــ ــ . ﻧﺸﺠ ــ ــ ــ ــ ﻟﻤ ــ ــ ــ ﺗﻌ ــ ــ ــ ﻋﻨ ــ ــ» Iranian politeness « ﺗﻌ ــ ــ ــ ــ ــ ـﺸﮕ ـــ ـ ـ ـ ـ ﻋﻘ ـــ ـ ـ ـ ﺗﻌ ــ politeness ـ ـﮑﺴ ـــ ــ ـ ـ ـ ــ ـ ـ ـ ﺗﻤ ــ ـ ـ ﺑﮕ ـ ــ . ـ ﻣﺘﻔ ـــ ـ ﻧﮕ ــ ـ ﺑﺴ ـ ــ ﺷﮕﻔ ـ ــ ﻧﮕ ـ ــ ـ ــ ـ ـ. ـ ـ . ﻧﮕ ــ ـ ﻧﺸﺠ ـــ ـ ﺷﻨ ــ ـ ـ ـ ﺷﻨ ــ ـ ﻧﺸﮕ ـــ ـ ﻣﺒ ــ ـ ـ ـ ــ ـ ـ ـ ـ ـ ﺳﺴ ــ ﻣﻄ ــ ﻟﻌ ــ ﺗﺤﻘ ـ ــــ ﺟﺘﻤ ـــ ـ ﻧﺸﮕ ـــ ــ ﺗﺤﺼ ــ ــ ـ ـ ﮐﻨ ــ. ـ ـ ـ ـ ﭘﺸﺘ ـ ــــ ـﻨﮕ ــ ـ ـ ﻣﺘ ــ . ﺳﭙﺎﺳﮕﺰ ﺑﺴ ﺟﺎﺟﺮﻣﯽﻤﺎﻧﯽ ﺣﺴﮐﺘﺮ ﻗﺎ ﺟﻨﺎ ﻣﺆﺳﺴﺎﺳﺖ ﻣﺆﺳﺴ . a constant social discourse . coherent ۱

ادب و تعارف در ایران

Embed Size (px)

Citation preview

ااددبب وو تعاررفف ددرر اايیراانن١۱ززووررنن فايیکا

ـکليیاییهھھـھووااژژهه ـ ااـعاـقدیی:ـ ـجتمدههیی ـتع٬،یـعاــ ررـ ــتنظيیهھ٬،ـناـبؤددـماررــفتاررفف٬، ـ ررووااـ ااـبم ـجتمط تـفاـباززیی٬،ـستيـیوهھھـھی٬،ـعاــ جامعهھ.

چکيیدههـــلمللنااــبيیشهھھـھژووـپددرر ااـناـبؤددـماررــفتررpolitenessیـ ددرر ـبحوررددـممهھھـھرااننيـیهھ ااــفترـگرااررـقثـ ووـسهھ ـمحت ااـ نيـیوررعشـهھھھژووـپ ـت عودد.ـباررففـ ـت موررـططهھـباررففـ ع ـم ـ نهھـبوللـ ـع «ـ Iranianواانن politeness«ع ـت ووـيیرـ اـبفـصطاا ررووززـحالـ ـتشرههـماتت ااـشحيـیرـ ـنگت.ـسدهه دديـیدــکنیـمالششـتدههـناررـ ـمتقاههـگديـیک ـ ااررااـ رراا هھـکوننـچد٬،ــکنهھـئاووتتـبيیوااننـتیـم (ررـ ااددبب ووـناـبؤددـماررــفتن ـتعهھ) ـتفاررففـ ااـشلـئاـقاووتتـ وو ـتمنيـید ـمنحصزيـیاـ ـ ـ ااززـ اايـیرطـطراا ـصطق اتتـحالـــتشخيیلـباـق ـ ـنيیسصـ ـ ـبلکت٬،ـ ـــمختللـموااـعهھـبهھــ ـمهھمفـ ـ ـبستگیـ ـ ـ ااررززـ ددرر دداارردد. ررـبايـیی ااــفتی ـجتمارر ووـعاــ ـتمی زيـیاــبيی ررـ وو ااددبب ـفتن ـتعاررـ ـمحيییـفاررـ ـ ـقعيیوـمط٬،ـ ـ ززـ ووـندـباننـبت٬، ـچهھی ووـ ووـبرهه ـلحژههيـیهھ ـنقنـ ااـ ددااررـسـاسش سـپد.ـنیـفترر ووـناـبؤددـماررـ ـتعهھ ـتحاررففـ ـگفتمکيـیتـ ـ ـ ااـ ـجتمانن ـ ددااـعاـ يی٢۲مـئی ـب آآددممـ آآنن ددررااررـهھھھاـبهھـکیيـیـاهھھھن بم ـت ناططـ ـهھھھست ـ ـ دـ

صوررتت میگيیردد.ـمقدففـهھھھ ددررـلاـ يیهھ ـنخست ـ ـ ـ ااـگنـ اايـیامم ـمسهھـبهھـکتـسن ـمفهھـلاـ ماـ ـهھھھيی ـ ددااررـقشـهھھھژووـپوررددـمهھـکیـ دـنراارر

ـتعســسپرددااززدد.ــبپ اايـیوااننــعنهھـباررففـ ــتنظيیزااررـبک ررووااــ ااـبم ـجتمط ـتعیـعاــ ددررـشیـمفيـیرـ ـبعاممـگودد. ااـبدییـ اسسـسرـنظ «وواايـیرـ ددررـتهھیی ااددببـبس» ـتماررههیی ااددببــبيیزيـیاـ ااددبب١۱ن ـمع٢۲وو ـفهھاـتوددـشیـمیـفرـ (ااددببـناــميیاـعمـ ااددبب اازز )١۱هھ

) قابل تمايیز وو بيیانن کرددنی شودد.٢۲وو کوشش ساخت يیک نظريیهھیی جهھانی اازز ااددبب (ااددبباا ـمقنيـیددرر ـچنهھـلاـ ــمسئلنيـیدـ ـ ـيیخاررـتهھـ ووـ ـمعی ااررـصاـ ددرر ـتبر ووـباططـ ااددبب ـتعا ـمطاررففـ هھـکوددـشیـمرححـ

ـعلماییهھھـھوععـضوـم ااــشناـبیـماررییـبرـپیــ ـلبتد. ـ ددررـ ووهھھـھژووـپهھ ااددبب ـتعش ـبيیديـیاـباررففـ ــعملاررــختاـسنـ ووـ اررــختاـسیـبيی ااززـشاننـ ـتفرددممـمرففـططدهه ررــضيیوـتهھـکوننـچتـشذااـگاووتتـ ـفتح ـهھھھماررـ رروواايـیوااررههـ ـتبرـمتيـیک رر٣۳طـ ـفتاازز ددررـ ارر

چاررچوبب تفکر فردد ااست وو لزووما ساختارر ووااقعی يیا عملی باززتابب ددااددهه نمیشودد.ـمقاننيـیاـپددرر ـضمهھ٬،ـلاـ ااـ ــمعنهھـکنيـین ـلغاییـ ـتعتـ ددرريـیاـشاررففـ ـــتغيیيیاللـحد ووـشاـبرـ ــمعند آآننـ وییـسهھـبایی

ـکلم ـ آآـ ـلمهھیی «ـناـ ـشک»Höflichkeitی ـگيییـملـ ااـ ـمکردد٬، ـلغجيـیرووـتاننـ ـتعتـ ـعنهھـباررففـ ـغنکيـیوااننـ اززییـسیـ خزاانهھ ووااژژگانن ززباننهھھھایی دديیگر مطرحح میشودد.

دديیباچهھددااــصترـفشــپيیاللـسددوو ددررـکمــشتی ـهھھھمکيـیهھ ــمشتشيـیاـ ااــبيیرککـ آآيـین وو ـلمراانن ااـباننـ ددااــستا وو ـنشجادداانن ـ اايـیوـ یـنراايـیانن

دداا ـنشگددرر ـ ااــکنتـکرـشوررگگــمباهھھـھاههـ ددرر ـهھھھمنيـیم. ــسخننيـیدــچنرـبالووههـعشيـیاـ ــمختلاییهھھـھرووههـگی٬،ـنرااـ ـ ــتشکيیفـ ـ لـددررـش وو ــمسئلکيـیرووههـگرهھھـھد ـ ززـ ـبحوررددـمیـساــشناننـبهھیی ددررـمت.ـفرـگرااررـقثـ ـيیکن ااـ اازز دــچناـباهھھـھرووههـگنيـییـهھھھشگژووـپ ـ ااـ آآـنراايـیر وو ـلمی ـتعوععـضوـمیـناـ ررااـ ـبحوررددـماررفف ددااددـقثـ وويـیراارر ـتعميـیرددـکالششـتم ــمشتیــيیفرـ ااززـ رککـتع ااززـپم.ـــکنيیدااــپيیاررففـ ـجلسنيـیدــچنس ااـبهھــ ـنتيیجنيـیهھ ررـــ آآـکميـیدــسيیهھ ـلمهھ ووااهھھـھیـناـ ـنظاهھھـھیـنراايـیا ااـــمتفاییهھھـھرـ ددرر نيـیاووتتددااررــب ددااــناررهه جد. ش ــن ــ آآــيیوــ مانن ــل عیــناــ ــت ررااــ نهھــباررفف ــع «ــ Iranianواانن politeness«ع ــت ووــنرددــکفــيیرــ دـهھھھشگژووـپ ـ ااـ ااـبیـنراايـیراانن ــعقيینيـیر ـتعهھـکدـنوددـبدههـ ووـ ـيیکسمهھھـھاـبpolitenessاررفف ـ ـنيیساننـ ووــ ااـبت دديـیهھ ديـیاـبلــليینـتموررددـم ـبگيیرااررـقزيـیاـ ـ ااـ ااددررااککيـیردد. ـمتفن ـ ـنگرااییـباووتتـ ـبسيیدههـناررـ ـ ـشگفاررـ ـ ـنگيیتااـ ـ ووـ ـثيیأـتز ااـبودد.ـبذااررـگرـ نيـیا

ـنگ.١۱ ددااـناررـ ـنشجدهه ـ ـشناررـکوییـ ااررـساـ ااـشی ـشنرااننيـید ددااـساـ ددرر ـنشگی ـ ـمباهھھـھاههـ ااـ ووـسوررگگ ـچهھدتتـمهھـبت ددااـصرـفاههـماررـ ددررـشت تـسسؤـم ـمطهھییـ ـلعاـ ووـ ـتحقيیقاتت ــ ـ ااـ ـجتماتت ددااـعاــ ـنشگی ـ ـتهھاههـ ــتحصيیرااننـ ـ ووـ ااـبد.ــکنشهھھـھژووـپل ووـصرـفنيـیراایی ــــپشتيیبت ـهھھھنگیـناـ ااــ ددررــمتاـقامم م

اايیراانن اازز مؤسسهھ وو بهھ وويیژهه اازز رريیاست مؤسسهھ جنابب آآقایی ددکتر حسيین اايیمانی جاجرمی بسيیارر سپاسگزااررمم. ٢۲.a constant social discourse٣۳.coherent

۱

ـکتهھـباـمهھـکوددـجوو ووـ ـمقب ـعلماالتتـ ددررــ ـتعاررههییـبی ررـ ـتعکيـیهھـبميـیرددـکوععـجاررفف ـمشتفيـیرـ ـ ـسيیرـنرککـ م٬،يـیدـاايـیزز ددرر آآيـیراا ـعلماررـثن ـفهھیــ ـتعمـ «ــعنهھـباررففـ Iranianواانن politeness«ـتع ااـشفيـیرـ وااننـتیـمهھـــلبتاا۴ت.ـسدهه

فرقق تعاررفف با ااددبب رراا بهھ معنایی ررفتارر مؤددبانهھ بهھ ررااحتی تشخيیص دداادد. بهھ عنواانن نمونهھ:ـقتوو ـمهھمکيـیهھـکیـ ـ ـمهھمهھـباننـ ـ ووـمیـناـ ـپيیشککيـییرروودد ـ ـ ـنناـمشـ دديـیدـ ـستک ررااـگهھـ ـميیهھـبل هھيـیدهھھـھاننـبزـ

ااهھھـھیددـم رريـید ـفتن ـشمهھـبهھـناـبؤددـماررـ ااـماررـ ااـمیرروودد. ـبعرـگا ـبگاننـبزــميیدـ «ـکديـیوـ ااـچهھ ررااـکنيـیراا الززمميـیرددـکارر د؟ نبودد٬،شما خوددتانن گل هھھھستيید!...» اايین ررفتارر تعاررفف محسوبب میشودد.

ـپيی ااـ اازز ـيینکش ااهھھـھاممـگهھــ ـمقنيـیایی ررااـلاـ ـتشهھ الززممــکنحيـیرـ ددااـمم ااـنی ــنکتنيـیم ررااـ دففهھھـھهھـکوممـشرـکذــمتهھـقطعدییــبنهھـــططبقهھـلاــمق ـ ااـ ـصطی ـتعاتتـحالـ ووـفاررـ ررهھھـھدههيـیدـپی ـنيیسهھـناـبؤددـماررــفتایی ااـبت-ــ ــمعننيـیهھ ااـکیـ ددرر ـيینجهھ اــ

شرحح ددااددهه نمیشودد کهھ اايیراانیهھھھا چهھ کارریی رراا مؤددبانهھ میدداانند وو چهھ کارریی رراا تعاررفف محسوبب میکنند. ـنظهھـب ـنگرـ ااـناررـ ـهھھھميیششـشوـکنيـیدهه ـ ـ يیهھـکوننـچدـناـمـدهھھھوااـخلـماـکاـنهھـ ـب ـتعنـ (ررـ ااددبب وو ـفتاررفف اررـ

ااـبهھ)٬،ـناـبؤددـم ااززـکاللـحنيـیا ـيیکهھ ـيیگدـ وويـید٬،ــتناووـــمتفرـ ااـجک ,ووــشتهھیی ااـجرااکک دداارردد. آآــشتودد ـنهھرااکک ااـ اايـیا هھـکتـسنررهھھـھ آآددـکاررییــفتر ااـمهھ ـنجی ـمنحصدهھھـھیددـماممـ ـ ددررــ ددررـکالننـفهھـکیـتوررـصراا ــمحيیارر ووـ ــقعيیوـمط ــنسبر٬،ـضاـحتـ تــمقرففـططهھـب (ووـناـبؤددـمـدشاـبـاجهھـبل٬،ـباـ ـتعايـیهھ ددررککـفاررـ ـتعسـپ.۵وددـشیـمی) (ررـ ااددبب وو ـفتاررفف هھ)ـناـبؤددـماررـ

ـهھھھميیش ـ ـ ـيیسدههاايـیدـپهھـ ـگفتمکيـیوررددـمهھـکتـ ـ ـ ـجتماا۶اننـ ـ ـبيیدااووممـمیـعاـ ـمعمن٬،ـ ـ ـکثدااـحوال٬،ـ ـنف٢۲رـ ددررـ ـقعيیوـمکيـیر ـ تـااددررااـقاصصـخ وو دداارردد ااـکراارر ددرر رروويـیش ـپيیدـنن ـتعيیيیهھــستوـ ـ ـ ااـبودد.ـشنـ ـمنظنيـیهھ ـ ـتشوررـ رريـیرـ ـفتح ووـناـبؤددـماییهھھـھاررـ هھع ـت ااـنـامیـمـاساررـنیـفاررـ ددرر عرااییـبمـهھھھاللـحنيـید. ـت ااددببـبمـهھھھاررففـ ااززيـیاـبراایی مد ـن ااـهھھھهھـنوـ فا ـست ـ اـتوددـشاددههـووهھھـھیـگژيـیوو ـمشخرززـما ـ ررووهھھـھدههيـیدـپنــبيیصـ ااـشنـشا ااـــلبتودد. ددالـبطيـیرااـشنيـیهھ ذذيـیهھ ووـشرـکل ـتعهھـکوننـچدهه ووـ اررفف

) ـتنگوررـططهھـبوددنن)ـبؤددببـمااددبب ـ ـتناـ ـپيیمهھھـھهھـبگـ ـستوـ ـمشکدـنهھااـ ـ ووـشاـبیـماززـسلـ ـتمد ـميیزيـیاـ ـتعاننـ ااددببـ وو اررففپيیچيیدهه میماند.ـمناررههییـبددرر ااـباـ ـمقنيـیع ــصحبديـیاـبمهھھـھهھـلاـ ـنگرااییـبودد.ـشتـ ااـناررـ ـمقنيـیدهه آآـلاـ ااهھھـھژووـپاززـغهھ ددرر نيـیش

ااـضوـم ووـسوعع ـسفاــمتت ـمصوددــنبیــصترـفهھـناـ ـکيیفاییهھھـھهھــحباـ ررااــ ـنگهھـکی ااـبدههـناررـ ـمقنيـیراایی ــتهھيیهھـلاـ وددـبرددههـکهھـددـططهھـب ـقيیورر ددـقیـسرررـبوررددـمقـ ووهھھـھراارر ااززيـید ددررـکاررییــشتوـنعـباــمنا ااـمهھ ااـماـقدتت ددرر دههـشرددآآووررییـگرااننيـیتـستفاا ـ ـکناددههـ ـمتوننـچدـ ـسفأـ ااهھھـھاـتوـکدتتـمهھـناـ ددرر اايـیی ددااـماـقراانن ـشتت ااـ ااـشالششـتاللـحرهھھـھهھـب٧۷ت.ـسهھ رـبتـسدههااززــکلتـشرددااـباسسـساا ـمصی ـحباـ ووهھھـھهھـ ـمشا ددررهھھـھاـ ـمعاـجدهه ووـ ـمطهھ ـلعاـ ااـ ـمقنيـیهھ٬، ـبهھتهھـبهھـلاـ ـ ـشتوـنوررتتـصنيـیرـ هھـ

شودد.

ااهھھھداافف وو گاممهھھھایی برررسیووـب ااـجا ـپيیچيینيـیودد ـ ـ ـتمیـگدـ ـميیزيـیاـ ـتعاننـ ااددببـ وو ـمقدففهھھـھاررفف ااـلاـ اايـیهھ ووـکتـسن ـتعاصصـخاییهھھـھیـگژيـیهھ ووـ اررفف

رراا٬، ــمعنهھـبااددبب ـتعوددنن٬،ـبؤددببـمیـ ررااـتدــکنفيـیرـ ـبطا ووااـ وو ـبستگهھ ـ ـ ااـ ددوويـیی ـمفهھن ـ ررووـ رـبالووههـعودد.ـشرـتنـشوممددوويـیاا ااـلاــمقدففهھھـھنــميین اايـیهھ ـتعهھـکتـسن ااددببـ وو ــمطلکيـیوااننــعنهھـباررفف ووـ ـــمسئلب ـعلمهھییـ ـمطاررییـبرـپیــ رححـيیرـظظهھکوددـش ـف ـبحتـ يیشتثـ ـب ـ ـ دداارردد.ـ ـنجرااـسریی ااـ ـمقدففـهھھھنيـیرـخامم ااـلاـ اايـیهھ ـچنهھکتـسن ااـسرـپدـ یـسـاسش

ددررباررههیی ااددبب وو بهھ وويیژهه تعاررفف کهھ تا کنونن بیپاسخ ماندههااند رراا مشخص کند.ددـب ااـبیـباـــستيیراایی ااهھھـھاممـگديـیاـبدااففهھھـھهھ ـمقنيـیایی ررووـلاـ ددررـشنـشهھ ـــنخستيیودد. ـ ددـباممـگنـ ـمفوااررییـشهھ مــهھھھيیاـوو عااددبب ـت ددررـ ااـسرررـباررفف آآنن ااـبودد.ـشیـماررههـشی ااـسر ـتعکيـیالششـتنيـیاسس وويـیرـ ااددبب اازز ـتعف ااـ ـنجاررفف اممـددررـتوددـشیـم ـبعاممـگا ررااـبدییـ ـبطهھ آآـ ـنهھهھیی ـبپاـ ــمسئلدــچنهھـبســسپم.يـیرددااززـ ـ ـنقهھـکهھااییـ ـمهھمشـ ـ ددررـ رراا یـسرررـبی

. Beeman, W., 1976, 1986 ; Koutlaki, S., 2002مثل : .۴ااـــلبتاا.۵ ددرر ـيینجهھ ذذيـیاـباــ ررــبيیوااننـتیـمهھـکوددـشرـکد ررـجهھـباررــفتن وو (ـناـبؤددـماررــفتا ااــبيیهھ اازز ـتمدااززهه)ـنش ااـبد.ـشلـئاـقزيـیاـ اايـیهھ دالللــستن

مهھم وو بهھ معنی «تعاررفی» ددرر بخش پايیيینتر تشريیح خوااهھھھد شد. ۶.discourseااططالعاتت بيیشتر ددرر باررههیی مصاحبهھهھھھا ددرر بخش منابع موجودد ااست. .٧۷

ایران در تعارف و ادب

۲

وو ـتعااددبب ددااـ ـشناررفف ووـ ددـبهھ ـکنیـنوـگرـگهھ ددررـنوـ ـتعی ااـ آآـشیـماررههـشاررفف ددرر ااـگنيـیرـخودد. ـمقنيـیامم یـمهھـلاــچشدـشوـک ااززـنمااـ ـممکاییهھھـھشهھھـھژووـپدااززیی ـ ووـکیـحرااطـطنـ ووـسرـپدــچنرددهه ــمطلش ررااـ ـمطب ووـکرححـ کيـیهھـبرددهه

مسئلهھیی ااساسی ددررآآنن ااشاررهه کند. ددررآآخر اايین مقالهھ با نتيیجهھگيیریی بهھ پايیانن میررسد.

مسئلهھیی مفاهھھھيیمـهھھھم آآـکوررطـطاننـ ددرر ـمقاززـغهھ ووـشاننــبيیهھـلاـ ااــعبد ـنگليیساررتت ـــ «ـ ووpolitenessی «ررــضيیوـت» هھـبهھ»ـناـبؤددـماررــفتحررـک ـمفهھتـفارر ااددببــ ااـبومم ــمعننيـیهھ ـمشخاصصـخیـ ـ ـنيیسصـ ااـپت.ــ اازز ـستعمس ـ ززـعاررــ ززــميیراابب ـمفهھیـساررـفاننـبن وممــززـبرـع وواارردد ااددبب ااـشیـساررـفاننـبی ووـسدهه ــمعنت ووـبشيـیاـ ررـــسيیلهھ ددررــفتهھیی ااـبارر ــگستیـنراايـیارریی ددررـشرـترددههـ وو دههززـگ ااـلاـحهھـباننـمذرر ـــتغيیيیرووززههـمت ررهھھـھنيـیرااـباــبن٨۸ردد.ـکدااــپيیرـ ددررــفتم ااـبارر ااـنراايـیارریی ددرر ـمفهھنيـیی ـ آآـ ــميیختومم دههـشهھـــيیمدـقیـبرـعرححطـطمهھھـھ ااددببـ ـجهھتــبيیرـتلـماـشهھـکی (ـبیـناـ ووـبیــهھھھبذـمتــبيیرـتم٬،ــعلودد ووـنهھھـھرـفرححطـطهھـــشبيیودد) گ

]Pellat, 1969: 64ااوونن (آآيیيین) ددرر فاررسی ميیانهھ بودد. [زز ـمعاننـمددرر ددررـصاـ ـمنظهھـکیـتوررـصر٬، ـ ررـموررـ ـفتانن ااـبد٬،ـشاـبهھـناـبؤددـماررـ ـحتمهھ ـ ززـ اايـیالل ـحتيیادد ـ هھـباججـ

ـضيیحوـت ــبيیشتاتتــ ززــ ددرر دداارردد. رراا آآـبر ـلمانن «ـناـ ززيـی»Höflichkeitی ددرر ااـبا ـنگليیسانن ـــ «ـ ااـب»politenessی نيـیهھـنيیسهھـنوـگ ـ ااـلاــخيیرححـطط٩۹ت.ـ ووااژژههيـیی ددررهھھـھن ززهھھـھا ددوو ززـبر ددرر ـمعاننـمانن ـمعنهھـبـرصاـ ـ ررـ ـفتایی آآـناـبؤددـماررـ ـشکهھ اررـــهھھھميیت.ـساا ددررـلاـحنـ ووااژژههییـصت ـتعوررتت ززـ ددرر ااـجوـمیـساررـفاننـباررفف ووـسودد ـجمرـتیـلت. ـتعهھییـ آآننـباررففـ هھددهھھـھاننـبزز ـيیگایی ـجمرـتايـیرـ ـمشخیـلاــخيیرححطـطهھییـ ـ آآـ ـلمص ووـناـ اايـیی ـنگليیسا ـــ ززـبیـ ددـساررـفاننـبهھ ددـچی یـموااررییـشارر

شودد.ووهھھـھدههيـیدـپیـسرررـبهھـکوددـشیـمثـعاـبطيـیرااـشنيـیاا ااددبب ـتعایی ددهھھـھاررففـ ززـشوااررـشم ـکلماـبراايـیودد٬، ــمختلاتتــ ـ ف٬،ـااهھھـھرححـطط ـجتمایی ـ ووـعاـ ـهھھھنگرـفی ـ ـپيیوننـگاـنوـگیـ ـستوـ ااـ ااـسهھ اايـیت. ـپيیهھـکتـسن ااززـ ااـسرررـبش ديـیاـباهھھـھدههيـیدـپنيـیی

مفاهھھھيیم رراا تعيیيین کردد وو بهھ تواافق يیک ززبانن علمی ووااحد ررسيید.

تعيیيین مفاهھھھيیماا ـبتددرر ااددببـ ووااژژهه ـمعنهھـبداا ـ ـتعpolitenessیـ ددالــعلد.ـشفيـیرـ وو ـبعاممـگنيـیاا١۱٠۰تـلت ررووـ ددررـشیـمرـتنـشداا ودد.ااـبوررتتـصرهھھـھ ااـنوـگنيـیهھ ـمکهھ ـــلمللنااــبيیشهھھـھژووـپهھـکوددـشیـمريـیذـپاننـ ددررـ ااـبpolitenessوررددـمی اررتتــعبنيـیهھ

ـمقکيـیرااییـب.٨۸ ددررــکلهھییـلاـ ـسعوـتاررههییـبی ااـ ااددبب ـجتمهھیی ـ ددووررههییـعاـ اازز ـنيیاـساـسی ـبعهھـباننـ ددااـ ،٬ «ااـماـنشـند ـنيیکراايـیهھ ـ نيـیرـترـبهھـکا»ـدداانشنامهھیی کلی ررشتهھیی اايیرااننشناسیست وو ددسترسی رراايیگانن دداارردد٬، بسيیارر ااررززشمند میباشد:

[Dupree, Nancy H.: "Etiquette", in: Encyclopaedia Iranica] وو بهھ وويیژهه ددررباررههیی ااددبب ااجتماعی ددرربارراايیراانی اازز ددووررههیی هھھھخامنشيیانن بهھ بعد:

[Khaleghi-Motlagh, Dj. & Farhudi, H.: "Bār", in Encyclopaedia Iranica]٩۹.»Höflichkeit«ــمعن ررـ ـفتایی ددررـ ووـبارر دداارردد٬، رراا ااـلارریی ذذـمی ددرر آآهھھـھرووززهه ـلمن ددررـباهھھـھیـناـ ددـبهھ ـيیگارر ــنسبرـ ـنمتـ ـکلمد.هھھـھیددـ هھییـــنگليیساا ـــ «ـ ـکلمهھـب»politenessی الــ ووـگیـمرـبpolitusنــتيیهھیی ــمعنردددد -ـجاییـ دداارردد رراا ــيیعنالددااددهه ـکسیـ رريـیرظـظهھـکیـ دــکنیـماررــفتفآآيـینــعيیوو ااــکنیـماببـتاززـبلـباــمقرففطـطیـگزررـبهھـــيیيینک ااـــلبتد. ددرر ااهھھـھاببـتاززـبنيـیهھ ـمکم ـخطاننـ ووـ ددااررددـجر ااـچودد آآيـیونن الددااددههـجهھییـــيیيیننـسطحدـنوااـتیـممهھھـھ ـ ـنظهھـبد.ـشاـبیـ ااددببـکدـسیررـمرـ ددررووغغ١۱هھ ـهھھھميیشوو ــ رراايـیهھـ ـبطک ددااهھھـھهھـبکيـیزددـنهھییـ آآـعاـشد.ـــشتنم ـلمر «ـناـ هھ»ـتوـگی

» بيیانن کردد: «ددرر آآلمانی ددررووغغ میگويیی ووقتی کهھ حرفف مؤددبانهھ میززنی». ٢۲ددرر کتابب «فاووست ١۱٠۰.implications

ایران در تعارف و ادب

۳

ااـشدـنوــپيی ددرر ـچهھهھصرـعنيـیودد. ــيیسنوـناررـ «ـ ـفموـگدهه٬، «١۱١۱انن»ـ ووـبوو ـيینسوـلروونن «١۱٢۲انن»ــ رییـثؤـمرــثيیأـت١۱٣۳،٬چ»ــليیووااـهھھھهھيـیاـپوو ـبخنيـیایی نذااـگشـهھھھژووـپشـ ـشت ـ ووـ ـنظکـشیـبد «يـیرـ ووـبهھیی ـيینشوـلروونن ـ ـهھھھنانن»ـ يیأـتوززـ ـث نيـیرـتذااررـگرــنظ اايـیرـ ـنظنيـیهھیی ااـشاـبیـممـ ـلبتد. ـ آآـ آآـثهھ ددررهھھـھاننـنارر ززـگم ددررـمذرر ـنقوررددـمانن ـفترـگرااررـقدـ ااـ ــمسئلکيـیت.ـسهھ ـ هھییـآآننـب ـنقزررگگ ااـ ددررـکوددـبنيـید قهھ يی ـحق ـ ـ ـنظتـ ـيیشهھيـیزـ «يـیاننـ theoryک of politeness«ـنيیس ـ ـبلکت٬،ـ ـ کيـیهھـ

»theory of face«١۱۴ددررـساا وو ــبسيیت ااززـ ــقعيیوـمارریی ززهھھـھتـ ـخصهھـبیـگدـنایی ددررـ ـــمختلاییهھھـھگــهھھھنرـفوصص ف٬،ـااـباـق ـنيیساددههـــستفل ااـپت.ــ ددرر ـفهھرااییـبهھـلاــمقنيـیس (ـ ااددبب اازز ااززpolitenessم «ووااهھھـھاررــشتوـن) اددههـــستفاا١۱۵س»ـتایی

میشودد.ددررـتوواا ااددببـبس ـتشاررههیی ـکنیـمحيـیرـ ددررـکدـ يیهھ ـنخست ـ ـ ـ يیديـیاـباممـگنـ ـب ااددببـ ـيیکن ددووممـ ااددبب وو فم ـت اووتتـ

ااددببـشذااـگ ااـب)politeness1(١۱ت. ـتعهھـنوـگنيـیهھ ررـماـشهھـکوددـشیـمفيـیرـ ايـیگــهھھھنرـفکيـیهھییـناـبؤددـماییهھھـھاررــفتلـجميیعکيـی ــ ووـشاـبیـمتـ ررـبنيـیرااـباــبند ااددررااکک ـملماررــفتهھ ووااــ وو ـقعوسس ـنظاازز١۱۶یـ ااـ ااـفر ددرر ـجميیعنيـیراادد ــ ددررـ کيـیتـقعيیوـم ـ ـتعيیيیاصصـختـ ـ ـ ااـشیـمنـ ـکلوررـططهھـبنيـیودد. ـفهھیـ ررااـعمـ وو ددرريـیاددیی ااددبب اازز ـهھھھنرـفکيـیج ـشمهھـبگـ اررـددررـم ااددببـباــمقیرروودد. آآنن ررااpoliteness2(٢۲ل ـمفهھکيـیوااننــعنهھـب) ـعلموممــ ـتعیــ ااـکفيـیرـ ااـسرددهه ـمفهھنيـیت. وممـــعلم ـنظکيـییـحرااطـطرااییـبیــ ررــکلهھییيـیرـ اازز ووااـشرددههـباررـکهھـبهھـناـبؤددـماررــفتی وو ذذـتدهه ـکلمهھـکدــکنیـمرـکس هھییـــنگلساا ــ ـففpolitenessیـ ااـبطـ ااـسر ـيینکاسس ـ ززـ ااـبهھ ـنگليیسانن ـ ــ ـنقیـ ززـ ـبيیاننـبش ـــلمللنااـ ـپيیوممــعلیـ وااننــعنهھـبرددههـکدااــعب ـبيیاررتتـ ــلملنااـ ـبخرااییـبیـ ررهھھـھژووـپشـ ـفتش ررااـناـبؤددـماررـ ااـشجيـیهھ ااـسدهه ـلبتت. ـ ـگفتهھـبهھـ ـ ووااـ ااـتهھیی هھـبتـلاـحنيـیسذذهھھـھلــليیدد ـمشکدههـشرـکایی ـ ددررـشاـبیـماززـسلـ وو ـعمد ااددببهھھـھژووـپل٬،ـ ــهھھھميیهھـبش ـتحرطـطاـخنـ ااطـطرــثيیأـتتـ ـنگليیسرحح ـــ یـ

رر ـضمودد.ـبهھـناـبؤددـماررــفتاازز ااـ ااددببــبيیهھـکنيـین ااددبب١۱ن ـنگاووتتــتف٢۲وو ااددببهھھـھژووـپدـشهھــشتذااـ ووررززـشوـکش رـبديـیشااددببـشاسسـساا ـنظکيـی١۱رحح ـبسیــکلهھییيـیرـ ااـباززددـ ددررـکنيـیا ااددببهھھـھژووـپوررتتـصهھ ـمحکيـی١۱ش ااـبوررـ ـصطر الححــفترر ددررـناـبؤددـماررـ ـهھھھنرـفهھ ووـگاـنوـگاییهھھـھگـ ددااـجونن ااـشودد وو ااـبرااــکثت ااـسر آآنن ـصطاسس ررـحالـ ـفتاتت ايـیهھـناـبؤددـماررــــتعيیيیهھـناـبیااددـب ااـبدههـشنـ ووااـــلبتودد. ااـتهھ ررهھھـھهھـکدــکنیـمدالللــستس ااــفتر وو ) ـهھھھماووییـحنيـیارریی ــگفتهھییـ ااهھھـھاررـ ١۱٧۷ت)ـسا

رروواا ااـبددرر ـنسط ااـبايـیؤددببـماـفـرصهھـنیـناـ ـبلکت٬،ـسیااددبب ااــ ـمکهھ ددااررددـ ااـبانن ـيینکدوونن ـ یااددببـبايـیؤددببـمتـلـاحهھـ (ددرر ززبانن محاووررههاایی):١۱٨۸بوددنن پيیداا کند بهھجا وو يیا بیجا باشد. بهھ عنواانن نمونهھ

) ااهه! خوددکارر!١۱( ) خوددکاررتو بدهه.٢۲() خوددکاررتو بهھم میددیی؟٣۳(

١۱١۱.Erving Goffman's descriptions of "face-work" [1955, 1976]» بهھ اايین گونهھ تعريیف میکنند:faceددرر نظريیهھيیشانن «

“... the positive social value a person effectively claims for himself by the line others assume hehas taken during a particular contact. Face is an image of self delineated in terms of approvedsocial attributes ...” [Goffman, 1976:5].

١۱٢۲..Penelope Brown and Stephen Levinson's theory of "politeness" [1978, 1987]ـنظددرر ـيیشهھيـیرـ ااـبpolitenessاننـ ـتشاسسـسر ـفموـگحيـیرـ ددررـ «ـمانن ااfaceورردد ـنج» ووـشیـماممـ آآـلودد ـتعهھـباننـنی ـفموـگفيـیرـ ـــتغيیيیاننـ یـمرـووــهھھھندد positiveنــبيید faceووnegative faceـمتم ووـنرددـکزيـیاــ ـتعد ـيیفرـ ـمحیـ ااززـ .ـنرددـکیـماددههـــستفااpolitenessدوودد positiveد

faceـتقوررـططهھـب ـيیبرـ ـططبیـ ـفموـگرخخـشقـ ووـ negativeانن faceااـب ـمعننيـیهھ ـ ااززهھھـھهھـکیيـیاـ آآددمم ـحقر آآززااددـ ـيیيیوقق -ـ ـعنهھـبش ـنموااننـ هھـنوـحقی کهھ هھھھيیچکسی خوااستهھيیش بر رروویی آآنن آآددمم تحميیل نمیکند - ددفاغغ میکند تعريیف شد.

١۱٣۳..Geoffrey Leech's principles of pragmatics and his six "maxims of politeness" [1983]١۱۴.»theory of face«ـنظهھکوننـچ ووـبهھییيـیرـ ـيیسنوـلروونن ـ ـمعنهھـبpolitenessاننـ ـ «ـ ـتع»Face-threating-actsایی فيـیرـووـــکننیـم ــبسيییـلد٬، ررـ اازز ررووااهھھـھاررــفتارریی ددرر ااـبا ـنسط ووـبی٬،ـناـ ااـبژههيـیهھ ـهھھھمنيـیا ددررـگاـنوـگاییهھھـھگــهھھھنرـفهھـ ـجهھرـسرااـسونن کيـیوااننــعنهھـبانن٬،ـ»Face-threating-act«ـمحس ـ ـنموببـ ـبلکودد٬،ـشیـ ررــ ااـنوااـتیـمهھـناـبؤددـماییهھھـھاررــفتهھ ــنگيید ووـ ـــمختلاییهھھـھدـمیآآـپزهه ددااـ رراا هھـبد.ـشاـبهھــشنف

معنایی آآنن ددرر بخش پايیيینتر پرددااختهھ خوااهھھھد شد. ١۱۵..Richard Watts's critic and model of politeness [1992, 2003]١۱۶.concrete actions and behaviour١۱٧۷.verbal speech acts] Watts and Locher, 2005: 15اايین نمونهھ مبنی بر مثالی کهھ ووااتس ساختهھ ااست. [.١۱٨۸

ایران در تعارف و ادب

۴

) ممکنهھ خوددکاررتونن رراا بهھم بديین؟۴( ) لطف میکنيین خوددکاررتونن رراا (براایی يیهھ لحظهھ) بهھم بديین؟۵(

ـهھھھم ااـ ااهھھـھاللــمثنيـیهھیی ـمکا ااـباـجیـبايـیاـجهھـباننـ وو دداارردد رراا ـمکوددنن ااـ ـيیکهھـکنيـیانن ااـ اازز ايـیهھـناـبیااددـباهھھـھنيـییددررککـناـبؤددـم ااـتوددـشهھ ززـنا ــقعيیوـمهھـبادديـیدااززههیی ووـ ـمخت ـبستگبطـطاـ ــ دداارردد.ـ ـممکسـپی ـ ااـ ددررـسن هھـکیـتوررـصتـبطرراا ووـططـاخهھییـ ـمخب ووـططاـ ـقعيیوـمب ـ ـمنتـ ـنمـدشاـببـساـ ـيیکهھییـنوـ ـحتمـ ـخنیـ (ـشاـبدههددااررـ ـيیعند ـ ووـجهھـبیـ یـلا)ـمحسهھـناـبؤددـم ـ ـنموببـ ـــهھھھمچنيیودد.ـشیـ ـ ـنمنـ ـپنجهھییـنوـ ددررـنوااـتیـممــ ــقعيیوـمد ووـجیـباصصـختـ ــعجيییـعوـنهھـبا ووـ ايـیبـحت ـططعنیـ ـ ـميیهھآآـ ددررککـ ااـبودد.ـشز ـمنظنيـیهھ ـ ررـ ـفتورر ـتعايـیهھـناـبؤددـماررـ ـمنحصیـفاررـ ـ ـ ااـبرااـ ااـسر ـصطاسس اتتـحالـ

ـتشخيی ـ ـ ددااددههـ ـنمص ووـشیـ ـهھھھميیشودد ـ ـ ووـبهھـ ــسيیلهھ ـگفتمکيـیهھییـ ـ ـ ـبيیاننـ ووـططاـخنـ ـمخب ددررـططاـ ـقعيیوـمکيـیب ـ اصصـختــتعيیيی ـ ـ ااررززـتوواا١۱٩۹ودد.ـشیـمنـ ووـجهھـبیـبايـیس رريـیوددننـبـاجیـبايـیا ـفتک «ـ ـسيیاـبارر ـميیاـن٢۲٠۰ت»ـساـ ووـ ـبند رريـیرـباـ ـفتن اررـ

ااجتماعی چهھارر حالت رراا دداارردد:) بیااددبانهھ وو بدوونن سيیاست (يیا بیجا)١۱() باسيیاست وو غيیرمؤددبانهھ٢۲() باسيیاست وو مؤددبانهھ٣۳() بدوونن سيیاست وو بيیش اازز ااندااززهه مؤددبانهھ۴(

ووااـــگفتهھـب ااـتهھیی ددرر ـگفتمنيـیس ذذـــ ـفموـگرححطـطدههـشرـکانن «ـ اازز دداارردد.ـکرـمشــنق»faceانن »face«٢۲١۱زییـعک ااـکتـسرددییـفیـلاــخيیسـ ااررززشش اازز ـجتمهھ آآننـکیــــمثبتیـعاــ ــيیشتوـخرااییـبرددـفهھ ااددـ ووـعن ــتشکيیدــکنیـمبــططلا ـ لـووـشیـم آآننـفاــمنودد ااـفع اايـیردد «ـکتـسن ررااـخ»faceهھ ووــکنظــحفوددشش ــبهھتتـلاـحايـید ررااـ هھـبردد.ــگيیوددـخهھـبرییـنظ ـفموـگرـ «ـ يی»faceانن ـهھھھمچن ـ ـ ـ ـگفتمرححـططکيـینـ ـ ـ ددااـکتـسیـناـ ددررـئهھ يیاللـحم غيی ـت ـ ـ ااـ ووـسر ـمخصت ـ هھـباـصوــقعيیوـم ـ ووـ ـنقت ـعمشـ ووـموـ آآننـنوــکنی ـبستگرددـفی ـ ـ دداارردد.ـ ــنسبدـنوااـتیـمرددـفکيـیسـپی ـنقهھـبتـ -ـنوــکنشـ هھـبیززيـیاللــمثوااننــعن ـهھھھمسمهھھـھاددرر٬،ـممهھھـھهھـکیـنک ـ ووـ ـعظدررااـصمهھھـھر٬، ااـ -ـسم «يـیدــچنت ددااـگاـنوـگ»faceن رراا هھــشتوننووـشاـب ااـبد ـمعننيـیهھ ـ «ـ ـنناـم»faceی٬، ااـفکيـیکـتوررـصدـ ااررززـسردد ررـبايـیت. ـفتی آآننـ ااززـفارر ـمقرففـططردد ووـباـ لررـممززـهھھھ تانن ـف ـمقرففـططاررـ آآننـباـ اازز ـقعيیوـمکيـیددرر٢۲٢۲رددـفل ـ ووـختـ «ـبهھجوـتاـباصص ددررـش»faceهھ ـهھھھميیانن ـ نــقعيیوـم ـ ررخخـ آآننهھھـھیددـمت وو ـحفرااییـبديـیاـبرددـفد «ـ «يـیـوخ»faceظ ـمقرففـطط»faceش٬، ررااهھھـھلـباـ ـحفم ـکنظـ د.ــتحاررـکنيـیاا ـثيیأـتتـ ااـهھھھدههـعاـقرـ ـجتمایی ـ ااـقیـعاـ دداارردد٬، الززممـمراارر ذذـبا ااـکهھ ااددببـکتـسر ـفق١۱هھ ـبخشطـ ـ (ااـ ـلبتی ـ هھـ

ـبخش ـ ـمهھیـ ااززـ ـتمم) ااهھھـھدههـعاـقیـماـ ـجتمایی ـ ررااـعاـ ــتشکيیی ـ ووهھھـھیددـملـ ـپيییـلد. ااـ اازز ـيینکش ـ ااـبهھـ ــمطلنيـیهھ ددررـ ـبخب شــبع ددررـ ـتعاررههییـبد ـبيیشتاررففـ ـ ـ ااـشهھــخترددااـپرـ ـمهھاـجنيـیودد ااـ (ـکتـسم «١۱هھ (face«ـنق ااررززـکرـمشـ ددرر رراا یـبايـیزییـفترر (ااـ ـجتمارر ـ (ـعاـ وو دداارردد ـتم)٢۲ی) ـميیزيـیاـ ووـماننـ ـفقوددننـبیااددببـبؤددبب ـبخشطـ ـ ااززـ ررـططی ـفترحح ااـ ـجتمارر ـ یـعاــنساا آآننـشاـبیـماهھھـھاننـ اازز وو ررـکاـجد ااــفتهھ ـجتمارر ــگستی٬،ـعاــ ررـترددههـ اازز ااـناـبیااددـبايـیهھـناـبؤددـماررــفتر ووااـسهھ هھـبسـتت«ـنرحح٬،طـطنيـیاا relationalامم work«هھھـھیددـم) Wattsد and Locher, 2005: اا12 ااآلننـم)٬، اازز ـبعهھـبا هھـبدـ

ووهھھـھتـلاـحنيـیاا.١۱٩۹ ددررـجم دداارردد ووطـطاـخهھـکیـتوررـصودد ـمخب ددررطـطاـ ـکسوررددـمب ـحضهھـکیهھھـھرووـگايـییـ ــصحبدااررددـنوررـ ووـــکننیـمتـ دـتعايـی ـمخايـیبـططـاخدااددـ ـبيیشتبـططاـ ـ ـ ااززـ ـنفکيـیر ااـشاـبرـ ـهھھھموالـصد. ـگفتماننـ ـ ـ ززـ ددررـفکيـیهھـکیـناـمانن٬، ررـبردد ـفتاررههیی ايـیشيـیـوخاییهھھـھاررـ

دديیگراانن بيیانديیشد موجودد ااست ززيیراا فردد میتوااند ددرر ررووند ااررززيیابی وو آآگاههساززیی ااستداللل گوناگونن رراا ددرر ذذهھھھنش مطرحح کند. ٢۲٠۰.politicalــنکت؛ ااـلاـجهھااییـ ـيینجب ااــ اايـیا ددررـکتـسن ااـساررـفهھ ـصطی «ـ ووهھھـھداارردد»ـنتـساــسيیالننآآددممـفالحح ووـجم دداارردد ــمعنودد ررـ اررــفتایی

» کامال يیکسانن نيیست. politicalبیجا میددهھھھد. االبتهھ بهھ نظر میررسد کهھ معنايیش با منظورر ووااتس اازز «اا.٢۲١۱ ـيینجددرر ـ ااـشیـماـ ـستودد «ـجهھـبهھـکرددـکدالللـ ااززfaceایی ـکلم» ااــ «آآـنراايـیهھیی «يـیروو»ـبی ااـنا ـستفامم» ـ ااـبودد.ـشاددههـ ـيینکا ـ ـحتمهھـ ـ ـچناـ دــمش ـبهھاـ ددااررددـ رراا ـنگت ااززـکدهھھـھیددـمحــجيیرـتدههـناررـ ـکلمهھ «ــ ااfaceهھیی ـستف» «آآـکوننـچدــکناددههــ «يـیروو»ـبهھ ـکمامم»ـنا ااـ ـنظهھـبرـتوااررــستی رـووـسیررـم ااـلد٬، ـمکی ـهھھھساننـ ددـسرررـبکيـیهھـکتـ ااــقيیی ـــمسئلنيـیق ررووـ رراا ووــکننـشهھ ـنشد «آآيـیدـپهھـکدهھھـھیددـماننـ «يـیروو»ـبدههیی ــهھھھميیهھـبامم»ـنا نـــمعن ووـساـ ااـباررـکت ووااژژههيـیردد ــيیستاـشن ــنکتد.ـشاـبیـمهھـ ـکلمهھـکتـسیــلباـجهھییـ «ــ ااـب»faceهھیی ــمعننيـیهھ ـتقاـ ززــپيیاللـسـدصاــيیبرـ اازز اننـبش٬،

چيینی بهھ ززبانن اانگليیسی اانتقالل يیافت وو اازز گوفمانن حدوودد شصت سالل پيیش بهھ عنواانن مفهھومم علمی تعريیف شدهه ااست. ـيینجاا.٢۲٢۲ ددررـباـباــ ـنظد ـفعشــنقهھـکدـشهھــفترـگرـ ووـ ـمفعالل ـمشخلـماـکوررطـطهھـبتـقچووــهھھھيیوللــ ـ ـنيیسصـ آآــبيیهھـکوننـچتــ ـنهھن رراايـیاـ ـبطک هھییـ

متقابل موجودد ااست.

ایران در تعارف و ادب

۵

ااــعباییـج ـنگليیساررتت ـــ ررــعبی٬،ـ ااــفتاررتت ـجتمارر اا٢۲٣۳ودد.ـشیـمرددههـباررـکهھـبیـعاــ ررـچرـگوو ووـناـبیااددـباررــفتهھ هھـناـبؤددـمهھـبيی( ااـ اازز ـفقدااززهه)ـنش ـبخشطـ ـ ررـ اازز ااــفتی ـجتمارر ااـشاـبیـمیـعاــ ـبخنيـید ررــططيیاییهھھـھشـ ااــفتف ـجتمارر هھـجوـتبــجلیـعاــ

ـبيیشت ـ ـ ـکنیـمرـ آآـچدـ ـنهھونن ددررـ ـقطا ـططيیاییهھھـھبـ ررـ ـفتف ااـ ـجتمارر ـ ددااررـقیـعاـ ووـنراارر ـبيیشتد ـ ـ ااززـ ااـعاـقر ـجتمدههیی ـ یـعاــنحاا ررـتدـبايـییـمرااففـ ـفتا ددررـحا.ـجهھـباررـ ـبعاممـگاال ـتعدییـ اايـیوااننــعنهھـباررففـ ررـبک ـفتزاارر ااـ ـجتمارر ـ ووـعاـ ووـبی ژههيـیهھ

براایی ررفتارر مؤددبانهھ وو بيیش اازز ااندااززهه مؤددبانهھ٬، معرفی میشودد.ـمکاا ددااررددـ ـتعهھـکانن ـبيیايـیهھـناـبؤددـما٬،ـجهھـباررففـ ااـ اازز (ـناـبؤددـمدااززههـنش ـتعهھ ـبيیاررففـ ااـ اازز ددررککـنش دااززهه)

ووـش ـمعموررطـطهھـبیـلودد٬، ـ ـنموااننــعنهھـناـبیااددـبوللـ ااـشیـ ـممکهھـــلبتودد. ـ ااـ ـتعهھـکتـسن آآززااررددـ ااذذيـیدههــهھھھناررفف دههـــکننتيـیاــفهھميی ـ وويـیاا٢۲۴ودد.ـشدههـ ددرريـیاـشیـگژيـین ـتعتــهھھھيیاـماررههییـبد ااـ ززــکنیـبوـخاررههییـشاررفف ـنشراايـید ددـماننـ ـتعهھـکدهھھـھی اررففــعنهھـب ااـ ززـبواانن ددرر ـميینزاارر ـ ررـ ـفتهھیی ااـ ـجتمارر ـ ددررککـعاـ ووـشیـمی ااـبودد ـمنظنيـیهھ ـ ـمعمشـفدهھھـھوررـ ـ ـقبرااـموالـ ااززـ تـبطرراا ووطـطاـخنــبيیهھییـ ـمخب ااـشاـبیـمبطـطاـ وو ااـچی٬،ــکلوررطـطهھـبتــقبرااـمنيـید ـنسونن ااـجوـمکيـیاننـ ـجتمودد تـسیـعاــوويـیرااـگنيـیاا ددااررددـجش (ـناـبؤددـمهھـکودد بهھ ث ـم ـ ددررککـ آآ٢۲۵ودد.ـشت) اازز جوو ـن عهھـکاـ ـت ااـ وااننـتیـمتـسزااررییـباررففااـبوننـگاـنوـگاییهھھـھاررـک آآنن ااـبا ـنجزاارر ددااددـ ووـقرـبوننـچامم ـميیراارر ووـکزااننـ ـحفرددنن ررااــصلاـفظـ ددرر ـبطهھ وررـططهھـبايـیهھــتنظيیهھصالـخ ـ ـ ررااـ ـبطم ـبيیهھـ ااـ ـنسن ااـپا.هھھـھاننـ ـصطس ررووززـحالـ ااـکرههااییـماتت ـکثهھ ـتعرااـ ددررـفاررـ ـنناـموددـشیـمتـفايـیی دـ«ززهھھـھوااببـج ـشيیاـبدههـنایی ـچيیوـکم٬،ـشدااتتـفد٬،ـ ـشمکـ ـهھھھستاـ ـ ووـ ـغيیم ـفقرهه»ـ ررووییيـیرهھھـھـاظظطـ اايـیدـپکيـیا ـنسدههیی یـناـــعميییـــخيیل ااـتقـ وو ااـبر٬،ـتیـساـسر ـصطهھ رراايـیوههـککيـیوککـنالحح٬،ـ ـنمهھـبخ ددرريـیاـ ووـمش ــهھھھميیهھـبیآآوورردد شــنقرطـطاـخنـم هھ ـم ـ ددررـ نی ـع تذـگوااننـ ـش ااـبنـ ااـيیدـپنـيیراایی دداارردد. -ـيیدـپنـيیدهه مدهه ـهھھھ يیهھـکوررـططاننـ ـب ااـشاننـ ررـسدهه - تت ـف اررــجتماا ـ ـتنظيیرااییـبتـسیـعاـ ـ ـ ررووااـ ـبيیطـبم «ـمنـ وو (faceرددمم «آآيـیاـشايـی» «يـیروو»ـبد ااـنا ددرر رروويـیامم») ـگفتمدـنن ـ ـ یـناـددررووننــحتهھـک( ددرر ـيیشتوـخی ـ ـنقردد)ــگيییـموررتتـصمهھھـھنـ ااـکرـمشـ دداارردد. رراا ـگفتمنيـیزیی ـ ـ ـفنهھـباننـ ــمختلوننـ ـ هھـبفـ

نمايیش ددرر میآآيید:زز١۱( -ـناـب) ـيیعنی ـ ـشتوـنیـ ووـ ـگفتارریی ـ ااـ ددرر ـلحوررتت٬،ـصنيـیارریی٬، ـسبايـینـ ـشتوـنکـ ـشتوـنهھـبنـ ـگفتايـیهھـ ـ تيـیوهھھـھهھـ

میددهھھھد. ) غيیر ززبانی - ززبانن بدنن وو حالت چهھرهه٢۲(

ددررررفتارر ااجتماعی سهھ ووجهھ بسيیارر مهھم بهھ نظر میررسد:ــمحب)١۱( ددررـ ااـکهھـکیـتوررـصت: ـنجارریی ـفقهھـکوددـشاممـ ددووــعلهھـبطـ ددااـست تــعلهھـبهھـنرددــگيییـموررتتـصنــشتت

نمیباشد.١۱ااددبب. پس منظورر ااددبب٢۲۶ بر ططبق تعريیف قبلیست.١۱) قاعدهههھھھایی ااجتماعی: ااساسس ااددبب٢۲(

) ررفتارر هھھھدفمند: ووقتی کهھ آآددمم کارریی صرفا بهھ علت هھھھدفف شخصیااشش اانجامم میددهھھھد.٣۳(

ـجمرـتنيـیاا.٢۲٣۳ ـبحهھـ ززـسیـنرددـکثـ ااـتیـمراايـیت ـتمهھـنهھـکرددـکدالللــستواانن ررـماـ ااهھھـھاررــفتی ـجتمایی ووـممززهھھـھیـعاــ ــهھھھميیهھـبانن وررددـمهھـنوـگنـــتنظيی ررااــ ـبطم ااـ ـجتمهھیی دداارردد.ـقیـعاــ ررــمثوااننــعنهھـبراارر ااــفتالل ـجتمارر ووـعاــ ددرر ـجعاـفدــنناـماصصـخـعضی ـططبيیعهھییـ ووـــ ااــغيیی ـنگهھـــلبترهه. دههـناررـ

باوورر دداارردد کهھ تا اايینکهھ ررفتاررهھھھایی خشن مانند ززوورر وو خونريیزیی مورردد توجهھ قراارر ندهھھھيیم چونن ووضع خاصص محسوبب میشودد . ـنتيیجهھــضيیرـفنيـیاا.٢۲۴ ـمصدــچنهھییـــ ـنگهھییــحباـ ددررـناررـ ـتهھدهه ااــشيیراانن٬،ـ ـصفهھراازز٬، ووــ ووـشاـبیـمزدديـیانن ــبيیشتديـیاـبیـلد ااــ رروویی ـمصنيـیر هھــحباـ

کارر شودد تا بهھ نتيیجهھگيیریی برسد. ـحقيیقددرر.٢۲۵ ـ ـ ددررـ ااـبت ـنکتنيـیاررههیی ـ ـبيیشتديـیاـبهھـ ـ ـ ــصحبرـ آآـچوددـشتـ اايـیونن ـنسا ااـجوـماننـ ـجتموددیی ـ ـنيیسايـیتـسیـعاـ ـ ـبحکيـیتـ ـتماـنثـ اممـااـشاـبیـم وو ااـبرـگد ااـنوـگهھچهھـبـدشاـبهھـنوـگنيـیهھ وويـیهھ ررـکوددـشیـمثـعاـبیـگژيـین ـفتهھ ااـ نارر ـجت ـ ـمثبیـعاـ ـ ددررککـ ـسشرـپوددـشیـمت یـ

ااساسیست. ـنمکيـی.٢۲۶ ـتفرااییـبهھـنوـ ـبيیذااررییـگاووتتـ ااهھھـھدههـعاـقنـ ـجتمایی ـ ااددببـعاـ وو «وو١۱ی ـقت: ـمهھمکيـیهھـکیـ ـ ووااررددـ ـميیهھییـنـاخانن ووـشیـماننـبزـ وددـکفشهھ ـ رراايـیاــ ددررــجلش ددررـناـخویی ااـمهھ رريـییآآوورردد ااـعاـقاررــفتن ـجتمدههیی ـشمهھـبیـعاــ ووـماررـ ررـفـرصهھـنیرروودد ـتعهھ.ـناـبؤددـماررــفتا ااـ ددرر نيـیاررففـنم ااـنوـ ـيیجهھ ااـشیـماددـ ـمهھمرـگودد ـ ووااررددـکاننـ آآـکـدسرـپیـموددـشهھـنـاخهھ ـکفشهھايـیهھ ـ ـ ددرريـیاـ رراا ـبيیش ووـ ـميیاوورردد رااییـبهھـکدهھھـھیددـمـخساـپاننـبزـالززممـباــمقرففطـط ـنيیسل ـمهھمهھـکمـــکنيییـمرصصـفت.ــ ـ ووـ ااـبزــميیانن ددرر ــبيیشتوررددـمنيـیانن ااهھھـھاـبرــ ووـحالــصتم رردد رراا ااـــکنندللـباتت ـحتمد٬، هھـکیـلاــ

اايین ررفتارر٬، تعاررفی ددرريیافت شودد حتی باالتر میباشد.

ایران در تعارف و ادب

۶

ـهھھھمچنيیهھـسنيـیاا ـ ـ ـ ـعنهھـبنـ ـتعلـموااـعوااننـ (ـ ـتنظيیاررفف ـ ـ ررووااـ ـنظهھـبط)ـبم ررـکوننـچوو٢۲٧۷دـسیررـمرـ ـفتهھ اررــجتماا ـ ـچهھاووییـحیـعاـ ــمختلتـلاـحاررـ ـ ااـ (ـسف ـبيیؤددبب٬،ـمی٬،ـساــسيیا٬،ـجیـبت ااـ اازز ـتعدااززهه)ـنش کيـیوااننــعنهھـباررففـ

اابزاارر ررفتارر ااجتماعی مطرحح شودد وو نهھ فقط بهھ عنواانن اابزاارر ررفتارر مؤددبانهھ.:٢۲٨۸ هھھھم چند ووجهھ میتواانن تشريیح شد کهھ نقش مهھمی رراا ددرر اايیراانن ددااررند١۱ددرر ااددبب

اا١۱( ـحت) ووـبراامم:ـ ـگتزررـبرااییـبژههيـیهھ ووـ ـمقراانن ووـماـ ـکساتت ـيیگـاجکيـیهھـکیـناـ ـعلماههـ ـ ـهھھھنگرـفی٬،ـ ـ ددااررـ ووـنی٬،... د تحصيیلکرددهههھھھا٬،...

ررووددرر٢۲( ــيیستاـب) (ـ ـتلفهھـبايـیی ــگفتظــ ررووددررووااـ ـيیسارریی: ااـساووییـحی):ـ ووااژژهه ددرر٬،ـسهھ رروو٬، - ــيیستاـبت ->ـ سـپد؛يـیاـبن رروو ددرر يیک حالت يیا ووضعيیت ااجبارریی؛ نگفتن آآنچهھ ددلل آآددمی میخوااهھھھد ززيیراا جايیش نيیست.

) مهھمانننوااززیی: براایی خانوااددهه٬، آآشنايیانن وو بيیگانهھهھھھا؛ براایی مرااقبت وو گسترشش شبکهھیی ااجتماعی.٣۳((ــتنرووـف)۴( -ـحع):ـضوااـتايـیی ووااژژهه ددوو ووــيیيیاـپروو->ـفاوویی آآددممـتن ــمتکبن؛ ااـشاــنبرــ وو اايـید آآلل اايـیدهه آآددممـکتـسن هھ

هھھھرچقدرر پرباررتر يیا ثرووتمندتر باشد آآنن رراا نشانن ندهھھھد.ـــهھھھمچنيی ـ ااـ ـمکن ددااررددـ ااهھھـھهھـکانن ـيینهھم ـخجسـحثـعاـباــ ووـشتـلاـ ـخجودد ـتعلـماـعمهھھـھتـلاـ مهھھـھوددـشیـماررففـ

ـمکاا ددااررددـ ـحسهھـکانن آآددممـکیـ ـنمهھ ووااـکهھـکدهھھـھوااـخیـ ـجبارر ـمهھمتشـ ـ ـ ررااـ اازز ـبطر ـمقرففـططاـبهھـ ـنظهھـبلـباـ ـدسرـبرــتع (ـ ـيیعناررفف ـ ـسترـپیـ ررااـ ـبطارر ااـ ـيیجهھ) ـکناددـ ـمتد.ـ ـسفأـ ااـناـ ددرر ـمقنيـیهھ ـنيیستـصرـفهھـلاـ ـ ددررـکتـ ااـبهھ وويـیاررههیی اهھھـھهھجنــبيیشت ـــتحقيیوننـچوددـشهھــخترددااـپرــ ددــگيیرااـفقـ وو ااـتقــقيیر الززمم ااـحرهھھـھهھـبت.ـسریی وويـیالل ـتحاهھھـھهھـجن ـتحرــثيیأـتتـ والتتــيیخاررـت ددااررـقیـ ووـنراارر ـشکگــهھھھنرـفهھـبد ااـبد.ــهھھھنیددـملـ ـمنظنيـیهھ اايـیوهھھـھرااییـبوررــ ـنقکيـیاهھھـھیـنراايـیت ررااـــبنيیشـ اددییفاا ـيی ـکنیـماـ ااـ وو اايـید ااـکتـسن عـاهھھھیـنراايـیهھ ـت ااـ رراا ـصيیوـتیـنراايـیاررفف نیـمفـ ـکن ـ هھکوددـشیـمثـعاـبـمهھھھنيـیاا٢۲٩۹د.ــتعمهھھـھاهھھـھیـجاررـخ ااـ رراا ددررککـنراايـیاررفف ووـنوـشی ـگيیادديـیرااییـبد ززـ ـنيییـساررـفاننـبریی ـنقزـ ـمهھمشـ ـ دداارردد٬،ـ ـلبتاا٣۳٠۰ی ـ هھـ

وو تعاررفف ددررهھھھويیتساززیی ددرر بخش پايیيینتر بيیشتر صحبت خوااهھھھد شد.١۱ددرر مورردد نقش ااددببووـپ ـقتس ـکسهھـکیـ ــخيیلالننآآددممـفديـیوـگیـمیـ ـتعیـ ـکنیـماررففـ ااـ ـمعننيـید ـ ددااررددـ رراا آآددممـکی آآنن ــخيیلهھ ااززـ ی

ـتنظيیزااررـباا ـ ـ ررااـ ـبطم ااـ ـستفهھ ـ ـکنیـماددههـ ووـ ـتعد. ااـبی٬،ــکلوررـططهھـباررففـ وويـیا ااـکهھـکوددـجن ـجتمارر ـ ووـسیـعاـ اـتـدعاـقتـنيیسیـبیااددـب ـ ـتنظيیت٬،ـ ـ ـ ـکننمـ ـ ررااـ ـبطدههیی ااـ ووـسهھ ااـبت ـتغيیيییيـیاـنوااـتهھـنوـگنيـیهھ ـ ـ ررااـ ـبطر دداارردد.ـ رراا ـتغيیيییيـیاـنوااـتهھ ـ ـ هھـبرـررااـلـاحیـعوـن ـبطت ـکنهھییـ ررااـنوـ ـکشیـمشـلـاچهھـبی ـهھھھميیهھـبوو٣۳١۱دـ ـ ددـ ـليین ااـ ـمکل ااـ ـيیجانن ـحساددـ آآززااررددـ ـهھھھنی ووـ دهه

ــخست ـکننهھـ ـ رراا٬،ـ ـخصهھـبدهه ووـ ـقتوصص ززـکیـ اايـیهھ ـستفادد ـ ووـشیـماددههـ ااهھھـھودد ــمعلاررـکنيـیدفف ـنيیسوممـ ـ دداارردد.ـ اننـممززهھھـھت٬،اايـیاا آآـبن ررااهه ددـبدننـشاــشنزاارر ـيیگا ووـ ررووااــقبرااـمراانن ااـبت ـجتمط ووـعاــ ـبخشی ـ ااـ اازز ـعتمی ااـشاـبیـماززییـساددــ االـحاـمد.

وو تعاررفف صبحت شودد.١۱ددرر اايینجا بايید بيیشتر ددررباررههیی رراابطهھ ميیانن ااددبب

وو تعاررفف١۱رراابطهھیی ااددببـتع اايـیوااننــعنهھـباررففـ ررـبک ـفتزاارر ااـ ـجتمارر ـ ـتعیـعاـ ااـشفيـیرـ ـتعسـپت.ـسدهه ـفقهھـناررففـ ررـبطـ ـفتراایی هھـناـبؤددـماررـاايـی ــتنظيیزااررـبک ررووااــ ااـبم ـجتمط ـبلکت٬،ـسیـعاــ ررـکهھــ ااــفتل ـجتمارر ووـعاــ ددررـلی٬، ـعمی ددووـبلـ ـعمت٬،ــعلهھ ررـباـتدـ اررــفتاووـناـبؤددـم ااــبيیهھـناـبؤددـمهھ اازز ـنمرااییـبودد.ـشیـموططـبرـمدااززههـنش اايـیاـ ددوويـیش ددووــعلن ااززـبت ـنماررهه ااــپيیهھییـنوـ اددههـــستفش

میکنيیم:

محبت میتوااند باعث تعاررفف شودد چونن ططرفف مقابل شايید يیک ووااکنش تعاررفی نشانن ددهھھھد. .٢۲٧۷ـنکتنيـیاا.٢۲٨۸ ـ ااززـهھھھهھـ ددـططا ـکترفف ررـ ـحمر ـصحاننـ ااـبرددـگرااـ ـگيیرااـفیـسرررـبکيـیاسسـسر ـعنهھـبرـ ووـ ـمهھاییـهھھھهھجواانن ـتعيیيیمـ ـ ـ د.ـندههااـشنـ

]Sahragard 2003: 405[ااــمث.٢۲٩۹ ااـشاننــبيیهھـکنيـیل ررـسدهه «ــفتت ووـناـبیااددـبارر ااــبيیهھـناـبؤددـمهھ اازز ـقطدااززهه»ـنش ررهھھـھبـ ااــفتایی ـجتمارر ووـشاـبیـمیـعاــ ااـبد بــتيیرـتنيـیهھ

براایی برددااشت ااوولل اايین پديیدهه آآشکاررتر ااست.يیا بر عکس٬، ووقتی کهھ اايیراانیهھھھا يیک ززبانن دديیگر يیادد بگيیرند آآگاههساززیی براایی تفاووتتهھھھایی فرهھھھنگی مهھم میباشد. .٣۳٠۰حتی هھھھم ااگر تا ااکنونن هھھھيیچ رراابطهھاایی موجودد نبوددهه ااست وولی اايین حالت بهھ چالش کشيیدهه میشودد. .٣۳١۱

ایران در تعارف و ادب

۷

ـهھھھم ـگفتهھـکوررـططاننـ ـ ااـشهھـ ـمکد ددااررددـ ـتعلـمـاعکيـیهھـکانن آآننـ ـحساررفف٬، ـکسهھـکـدشاـبیـ دهھھـھوااـخیـمیـــهھھھميیاا ررااـ ـبطت ـشخصهھییـ ـ ددـبیااششـ ـيیگا ررااـ ــنسبریی ووااـکهھـبتـ ـنشاـتدــکندــکيیأـتشــجبارر ررااهھھـھدـباننـ ـبطد ـشخصهھییـ ـ یـيیاا ـهھھھم ـ ااـتاالـبتـ ددرر دداارردد. منيـیریی ـن آآننـنوـ رراا٬،ـحهھ ااـعاـقس مدههیی ـجت ـ رراايـیهھـکیـعاـ ـبطک ـشخصهھییـ ـ سيییـ ـب ـ اررـ

ــشمنااررزز ااـ ااـسد وو ــهھھھميیت دداارردديـیاالـبتـ رراا ددررـکی ززطـطهھ آآددمم٬،ـگدـنولل آآنن ووـبی ـهھھھنگژههيـیهھ ـبچگاممــ ـ ووـشتــبيیرـتیااششـ دههآآنن آآددمم يیادد گرفتهھ ااست اايیجادد میکند چونن کامال ددرروونی شدهه ااست وو براایی آآنن آآددمم ططبيیعی بهھ نظر میررسد.

ـيینجاا ـتعرددـباررـکهھـکدـشهھـجوــمتوااننـتیـماــ ـتصميیماررفف٬،ـ ــ ـ ااـحاـتیـ ـنظهھـباررییـــختيیدیی آآددمم٣۳٢۲د.ـسیررـمرـــتصميیهھـباددررـق ـ ااـبهھـکتـسرییــگيیمـ ااـکنيـیا ددااررددـحنيـیهھ رراا ـتعس ــنکناررففـ ااـ ـلبتد. ـ ااـبهھـ ـحتمهھ ـقعوـتاللــ ددااررددـ رراا هھـکیـتعرـگاا ــنکناررففـ ررـ ـفتد ددررککـناـبیااددـباررششـ ااـبسـپودد.ـشهھ ـحتمهھ ااـعاـقوننـچدــکنیـماررییـککيـیاللــ ـجتمدههیی یـعاــاايـیاا ررـناـبیااددـبهھـکتـسن ــنکناررــفتهھ ااـ ـيینجد. ااـعاـقزییـکرـمشــنقاــ ـجتمدههیی ااـعاــ وو ـتعاررـــختيیی آآـ ـشکاررفف ووـشیـماررـ ودد.ااـچرـگاا ـنمنيـیهھ ـنشديـیاـشمهھھـھهھـنوـ ددـ ااددببـکدهھھـھانن ااهھھـھدههـعاـقوو١۱هھ ـجتمایی ـيیکسیـعاــ ـ ـنيیساننـ ووااــ ـبستگت ــ ـتنگیـ ـتنگشاــ ـ اننـــمشخـمهھھھ ـ ااـهھھھدههـعاـقودد.ـشیـمصـ ـجتمایی ـ ـنسبیـعاـ ـ ااددببـبتـ ـکل١۱هھ ـنظهھـبرـتیـ دههییـعاـقکيـیوننـچـدسیررـمرــجتماا ااـعاــ اايـیی آآددممـکتـسن ااـبهھ ررــحتا ااددببــکناررــفتراامم وو ـتع١۱د دديـیرـ ـکسهھـچاـبهھـکدــکنیـمرییـتقــقيیف ووـبیـ ژههيـیهھ

٣۳٣۳قراارر ااست ررفتارر محترمانهھ نشانن ددهھھھد وو ااستثناءهھھھا ددررکجاهھھھا ووجودد ددااررند.

ـپيیالل٬،ـحرهھھـھهھـب ـنيیشـ ااووــعلاززـ ـتعهھـکیـلت ددررـ ـعماررفف ـعملـ ررـباـتدـ ـفتهھ ودد٬،ـشیـموططـبرـمهھـناـبؤددـماررــتعاررـــختيیاا ـمعموررطـطهھـبوننـچدـشاـباررففـ ـ ااـباررـکوللـ اايـیردد ددررـبن ــقعيیوـمزاارر ااززـکوددـشیـمدههيـیزـگرـباهھھـھتـ رففطـطهھااهھھـھدههـعاـق ـجتمایی ـ ررااـقرااـمیـعاـ ـبطب ااـ ـجتمهھیی ـ ـتعیـعاـ ااـشفيـیرـ اايـیتـسدهه اايـیا ـتفن ددـباققـ ـليیهھ ـشخصیـفدهھھـھلـ ـ ايـییـ

ووااکنش بهھ محبت میاافتد. اايین باعث میشودد کهھ تعاررفف عمدتا براایی ررفتارر مؤددبانهھ بهھ کارر رروودد.ااــعل ددوومم ـتعهھـکنيـیت ـعماررففـ ااررـتدـ ددرر ررـباططــتبا ددررـناـبؤددـماررــفتا ااـشیـمتـفايـیهھ اايـیودد ااــمثهھـکتـسن نيـیل

ذذـک ااـشرـکهھ ررـکتـسدهه ـفتهھ ووـناـبیااددـباررـ ـبيیهھـناـبؤددـمهھ ااـ اازز ددررـنش ـقطدااززهه ررـ ـفتب ااـ ـجتمارر ـ ااـقیـعاـ وو دداارردد نيـیرااررررهھھـھتـلاـح ااــفتایی ـجتمارر ااــکنیـمهھـجوـتبــجلیـعاــ ددررـکوددـشیـمثـعاـبنيـید. ـيیکهھـکیـتوررـصهھ ااـ اازز اهھھـھتـلاـحنيـییووـجوـتاییـجوددـشعـقوواا ـبحهھ ووـبثـ وويـییآآـموددـجهھ ـمعمد ـ ااـ ددرر ـبحنيـیوال ذذـ اايـیالننآآددممـفهھـکوددـشیـمرـکث الـصاـتع (ـ ررااــسترـپاررفف ـبطارر ـنمهھ)ـ ااــکنیـ وو رريـید ـمحسیااددببـباررــفتن ـ ااــبيیايـیوددـشیـموببـ اازز ـتعدااززههـنش ووــکنیـماررففـ دـمعمـمهھھھنيـیاا ـ ـمنفیـعوـنهھـبوالـ ـ ددررککـ ددررـشیـمی ااررززـباـتـدعاـقوررتتـصرـهھھھودد. ررـبايـیراایی آآنن ـفتی ررـ تارر٬، ـف اررــنقطهھـناـبؤددـم ااـجرـمهھییــ ووـسع ااـبت ـتعرطـطاـخنيـیهھ ااــحتاررففـ ددرر دداارردد.ـکرـمشــنقاهھھـھطيـیرااـشنيـیی رراا دديـیدـبزیی لــليینـخيیرححـطط هھیـلاـ ـمف ـ عوممـ ـت ـعنهھـباررففـ ااـ ـسترـپزااررـبواانن ررااـ طارر ـب ـبخکيـیهھـ ررووززـکرـمشـ وو ززـمزیی یـگدـنرههییااـساهھھـھیـنراايـیاا ـلبتت. ـ ـشکهھـبهھـجوـتاـبهھـ ووااژژههـ ـتعل ااـباررـکهھییـضرـعاررففـ ـتعدففهھھـھايـییــصلردد ررووهھھـھاررففـ رـتنـشم

رراا براایی تعاررفف بيیشتر نشانن میددهھھھد.١۱میشودد وواايین هھھھم ااهھھھميیت ااددببـيیشرر ـلغهھییـ ـتعتـ «ـ ااـعاررفف رفف» ااـس وو رريـیت ـيیشن ـتقهھـ ــمعناــيیبرـ آآـ ااـباــشنایی اازز وو دداارردد رراا رريـیوددنن ـيیشن هھـ

ـکلم ـمعاررفف٬،ـعدــنناـمیـتاــ (ـ ـمعرفف ـمعی٬،ـفرـ ووـعت)٬،ـفرـ ــتشکيیرههــغيیرفف ـ ـلغودد.ـشیـملـ ـتعتـ ـشکاررففـ لـعاـفـتلـ رريـیاا ـيیشن ووـ دداارردد رراا ااـبهھ ـمنظنيـیهھ ـ ـمعنوررـ ـ «ـ آآهھھـھاـبایی ـشنم ووـشاـ دداارردد. رراا ـمثدنن» ااـ ددررـکنيـیل ـنمهھ ــقبلهھییـنوـ یـ

ــمعل ااهھھـھدههـعاـقوددـبدههـشوممـ ـجتمایی ددررـعاــ وو ـعمی ااددببـ ـخص١۱ل ـتعلـموااـعاـصوـ ووـشاـبیـماررففـ ااـبد م٬،هھھـھهھـنوـگنيـیهھااـب ـصطهھ ررااـ ـهھھھنمالحح٬، ـ ووــکنیـمیيـیاـ ـتعيیيیلـماـعوااننــعنهھـبوااننـتیـمد ـ ـ ــکنننـ ااـ ـتعدففهھھـھیــصلدههیی ـشمهھـبمهھھـھاررففـ اررـ

رروودد.ـتعسـپ ــيیعنرددننـکاررففـ ررااــقبرااـمیـ ـبطت ااهھھـھدههـعاـقهھـبهھـجوـتاـبهھـ ـجتمایی ااددببـعاــ وو ووـساهھھـھرففـعلـماـش(١۱ی هھـبت)

وويیژهه ددرر حالل آآشنا شدنن با هھھھمدديیگر.

ااـبوننـچدیی»ـحاـت«.٣۳٢۲ ـنگهھـکنيـیا ددااررددـبدههـناررـ ــتصميیهھـکاوورر ـ ااـ ااـــختيیم ددررـسارریی ااززـــخيیلت ــقعيیوـمی ااهھھـھتـ ـستعما ـ ااززــ ـتعالل اددتتـعاررففـااـش ووـسدهه ــتصميیت ـ آآـماـکمـ ددـناهھھـھاـگال ـيیگهھاایی ااـ ـنجر ـنماممـ ـبلکودد٬،ـشیـ ــبيیشتهھــ ـعموددـخوررطـطهھـبرــ ااـبالووههـعودد.ـشیـملـ ـنگنيـیر اووررـبدههـناررـ

»شش میددهھھھد وو بهھ اايین منظورر توجهھ بهھ ررفتارر ااجتماعیااشش هھھھم میکند. faceدداارردد کهھ آآددمم بهھ ططورر معمولل ااهھھھميیت بهھ «ااـعاـقالل:ــمثکيـی.٣۳٣۳ ـجتمدههیی ـمهھمهھـکتـسیـعاــ ـ ـمهھوااززییـناننـ ااـ ااـسم ااددبب وو ـمهھمرااییـبهھـکتـست ـ ـتعاییـچاهھھـھاننـ ووـشیـماررففـ ددررـلودد٬، ی

ماهه ررمضانن کسی اايین توقع رراا نداارردد.

ایران در تعارف و ادب

۸

ذذـجنيـیددرراا ااـکا ــنکتنيـیر ااــمنوددـسهھـ «ـکتـسد آآهھھـھاـبهھ ــططبيیعتدنن»ـشاــشنم ووـباـــ رروويـیژههيـیهھ هھـکتـسدییـنکددووــميیددرر ـبيیگانن ـ ووــگيییـموررتتـصهھـناـ آآــميییـلردد٬، ـهھھھمکا٬،هھھـھاــشنانن ـ ددووهھھـھاررـ ووهھھـھتـسا٬، ـبستگمهھھـھیــحتا ـ ـ ــمعنهھـباننـ اییــبيیشت ـ ـ آآهھھـھاـبرـ ـشنم ااـشاـ ااـبت.ـسدنن ـتعرددـباررـکهھییـصـرعهھـنوـگنيـیهھ ـتعاررففـ ـتعودد.ـشیـمفيـیرـ ـعماررففـ ددررـتدـ ا

].١۱٩۹٩۹: صص ١۱٣۳٨۸٧۷رروواابط ميیانهھفاصلهھ بهھ کارر میرروودد [آآززاادد ااررمکی: رراايـیددرر ـبطک -ـ ددوورر ثهھیی ـم يیالـ ـب ددررـ رراايـیاـبوررددـخرـبکيـیروونن نک ـن ساـتدههییـ ـک ررااـ طی ـب ووـ ددوورر هھ

ـمشخ ـ ااـ ـمعموررطـطهھـبت.ـسص ـ ووااـندااررـنهھااییـقالـعدااممـکچــهھھھيیوللـ ـقعد آآـباــمقرففطـطاـباـ ووـنوـشاــشنل ااـبد دديـیهھ ااززــليین لــتنظيیزااررـباا ررااــ ـبطم ااـ ـجتمهھیی ـفقیـعاــ ااهھھـھاظـظطـ ـستفراا ااـــکننیـماددههــ آآـــخيیلوککـننيـید. ـشکی ـتعدههییيـیدـپخيـیوههـکاررـ اررففـااـساا ددرر ـتعمهھھـھهھــصلاـفنيـیت. ـلعظيیمدووااـباـشاررففـ ــ ـ ووـبیـ ـهھھھمرااییـبهھـکديـییآآـموددـجهھ ووـبهھـ ــقعيیوـمهھییـــسيیلهھ ووـ ـلحت نـ

کامال ووااضع معنايیی ووااقعی رراا نداارردد.ـبيیک٬،يـیزددـنهھییــصلاـفکيـیددرر ااـ ـنسن ـيیگکدديـیهھـکیيـیاهھھـھاننـ ررااـ ررااــسناــشنیـموببـخر وو ـبطد کيـیزددـنهھییـ

(ـندداارر ـنناـمد ددووـ ـصميیمتـسد ـ ـ ززيـییـ ـمعمی٬،...)يـیـوشاـنا ـ ـتعوالـ ـکمتاررففـ ـ ووـ ااـجر دداارردد. اايـیودد ـحتمن ـ ددووـ تــعلاال) ــتنظيی)١۱دداارردد: ررااــ ـبطم ـيیشهھـ ـــنسبتاننـ ررووـ ااـشا ااـبتـسن ااـکنيـیا رروويـیهھ ـنماننيـیاـپهھـبتـقچووــهھھھيیدـنن (ـسیررـ اا٢۲د. ــهھھھميی) تــبطرراا ـيیشهھـ ـنسباننـ ـ ووااهھھـھاررـکهھـبتـ ددووهھھـھرااییـبمهھھـھبـجایی ـنفر آآـ ـشکر ااـ ااـپ٣۳۴ت.ـسارر اازز ـقبرااـمزااررـبس ررااـ ـبطت هھـ

کمتر ااستفاددهه میشودد.ددررـــلبتاا رراايـیهھ ـبطک -ــصلاـفهھـناــميیهھـ ااـچهھ رراايـیهھ ـبطن ررـ ـسمهھ ـخصهھـچدـشاـبیـ -ـصوـ ـهھھھمی ررااـ ـبطوااررهه هھـبهھـ

آآيـیاا ـشکن ـنيیساررییـ ـ ددااررااییـ وو ـبيیشتیيـیاـنوااـتت ـ ـ ـتغيیيیرااییـبرـ ـ ـ ااـ ااـپ٣۳۵ت.ـسر ااـلاـحنيـیس ـحتيیت ـ ـبيیشتاججـ ـ ـ بـقرااـمهھـبرــبطرراا ااـ ددرر وو دداارردد رروويـیهھ ااهھھـھدههـعاـقدـنن ـجتمایی ااددببـعاــ وو ـــتعيیيیلـموااـع١۱ی ـتعدههـــکنننـ ووــشناـبیـماررففـ ـتعد ررااـ اررففااـب ـصطهھ ررااـ ـهھھھنمالحح٬، اا٣۳۶د.ـــکننیـممهھھـھیيـیاــ ـيینجددرر ددوويـیاـباــ ااـبد ـهھھھمهھـکوددـشاررههـشاررهه ذذـکوررطـطاننـ وااننـتیـمدههـشرـکهھ

با تعاررفف٬، فاصلهھیی رراابطهھ رراا کوتاههتر وو ددووررتر کردد.ددرر ـتعرددـباررـکوو ـططيیکيـیاررففـ ررـ ـفتف يیـاهھھھاررـ ـب ـتعنـ ووـکاررففـ عم ـت ززـ وويـیاررفف ددااررددـجادد ـاجهھـبهھکودد

يیاـب( ـس ووـساـ ددررککـناـبؤددـمايـیت) ٬،ـشیـمهھ ااـخوو٣۳٧۷ودد اازز رريـیاررجج تن٬، ـف ددـهھھھاررـ گایی ـيی ااـ ـمکر ااـ جانن ـيی تـشرددااـباددـااــبيیايـیهھـناـبیااددـب اازز ددررـناـبؤددـمدااززههـنش دداارردد. رراا ـتعاررههییـبهھ ـلعظيیمدووااـباـشاررففـ ــ ـ ــصحبیـ ااـشتـ ووـسدهه ذذـلت٬، رـکیـنکتنيـیاا ـ ـمنوددـسهھـ ااـ ااـکتـسد ـتعاـبنيـیهھ ـبيیاررففـ ااـ اازز ااـفدااززههـنش دداارردد بترقق ـل ـ ـتمرززـمهھـ ـبيیزيـیاـ ااـ ددوويـین تـلـاحنـنظهھـبزررگگـب ـنمرـ ـفهھوننـچـدسیررـ ددررـ ـتعاررههییـبم ـلعظيیمدووااـبـاشاررففـ ـ ـ ـ ـمصرااییـبیـ ـحباـ ـشنهھـ ـمتفاهھھـھدههـنوـ ـ ووـ اووتت

ـگست ـ ـنظهھـباللـحرهھھـھهھـبودد.ـبرددههـ ـتعهھـکـدشیررـمرـ ـبيیاررففـ ااـ اازز ــمختلاییهھھـھتــعلدـنوااـتیـمدااززههـنش ـ ددااـ رراا ـشتف هھـااززـشاـب - ــجملد آآددممـ ـشخصدففهھھـھهھ ـ ووـ دداارردد رراا ـسعی ـتعاـبدــکنیـمیـ ووـ رريـیاررفف وددـخرااییـبتـــمثبرااهھھـھاظـظاررــفتکااــکندااررییيـیرـخاززییـــمتيیاا رراايـید. ااـقهھـــسيیلواانن«ووـتیـمن ددااددنن» ــتنظيیزااررـبراارر ررااــ ـبطم ااـ ـجتمهھیی ااــميیاـنیـعاــ ااـــلبتد. نيـیهھـمکاا ررااـ ددااررددـهھھھانن ددـکم اازز آآددمم گهھ ـيی ـکنیـندررددااـقدییـحهھـباررششـکايـیرییـ ـمقرففـططهھـکدـ شاووررششـبلـباـ ـن ووـ ودد

ررفتاررشش رراا بهھ عنواانن تعاررفف بيیش اازز ااندااززهه ددررکک کند.-ـحرهھھـھهھـب ـهھھھمالل ـتعاـتدـعاـقدـشاننــبيیهھـکوررطـطاننـ ددررککـناـبؤددـماررففـ ددالـبدـنوااـتیـمیـلودد٬،ووـشیـمهھ ليـیهھ

ــخستدههـشرـکذذ ووـشاـبزــنيیدههـــکننهھـ ـخصهھـبد ـبخرـبوصصـ ـتعشـ ااــبيیاررففـ اازز ددررووغغـنیــحتاههـگهھـباههـگدااززههـنش ـنهھامم اددههـمیشودد. االبتهھ ددررووغغ فقط يیک بخش خاصص اازز اايین پديیدههیی ااساسی براایی تنظيیم رراابطهھیی ااجتماعیست.

ـهھھھم.٣۳۴ ااـشاننــبيیهھـکوررطـطاننـ ااـسدهه ـمکت ددااررددـ ـتعلـماـعکيـیهھـکانن ـحساررففـ آآددممـکدـشاـبیـ ااهھھـھوااـخیـمهھ ــهھھھميید ررااـ ـبطت ـشخصهھییـ ـ ررااـ یــنسب ووااـکهھـبتـ ااــکندــکيیأـتبـجارر ددرر ـنمنيـید. ااـعاـقهھـنوـ ـجتمدههیی ررااـکیـعاــ ـبطهھ ـشخصهھییـ ـ ــبسيییـ ااررززـ ــشمنارر ااـ ااـسد وو ــهھھھميیت رراايـیالـبتـ ی

دداارردد اايین حس رراا اايیجادد میکند.ددرر مصاحبهھهھھھا ااغلب بيیانن شدهه ااست کهھ تعاررفف میتوااند باعث بالتکليیفی شودد. با تعاررفف حالت رراابطهھ اامتحانن میشودد. .٣۳۵بهھ عامل خستهھکنندههیی تعاررفف بیهھھھدفف ااشاررهه شدهه ااست..٣۳۶ـنکت.٣۳٧۷ ـ ـلبـاجهھییـ ـططبرـبهھـکتـسیـ «ـسرررـبقـ رـمی ـسيی (ـسوـلاللـ Marcialادداا» Losada» وو رـب) ـيیکسرددررـفرااـب ـ (ـ Barbaraونن»

Fredickson(ررووااننـک ـــهھھھستناسســشنهھ رراايـیالطـطبـساــتنک«يـیدـ ددرر ـبطی» ااـ ـجتمهھیی ووـعاــ دداارردد.ـجی ااـبودد ــمعننيـیهھ ـمعمهھـکیـ ـ لـفدااـحوالـآآددممـب٣۳ رريـیاـبارر ررااــــمثبتاررــفتد ـنشی رريـیاـتدهھھـھدـباننـ ـمنفاررــفتک ررااـبرییــثيیأـتیــ ـبطر ااـ ـجتمهھیی ررااـعاــ ررووااـنی (ددرر ـصميیمطـبداارردد ــ لـقدااـحیـااـب۵ايـی۴ ـکنارر). ددووـ ااـسونن ااـکتـسالل ـنتيیجنيـیهھ ـ ـ وـپهھییـ ـهھھھشش ـ ااـماننـ ـنتقورردد ـ ددااددههـقاددـ ااـشراارر ووـسدهه ااـلت٬، ـتفی ـتعاـقاـ ـهھھھميیاررـب٣۳دااددـ ـ نـ

ااندااززههااییست کهھ براایی تعاررفف هھھھم بهھ ااصطالحح بهھ عنواانن جهھتيیابی نقش مهھم رراا دداارردد.

ایران در تعارف و ادب

۹

تنوعع قاعدهههھھھایی ااجتماعی وو تعاررفف٬، وو تأثيیرشش بر هھھھويیتساززییـتعاـب ووـکاززییـبوااننـتیـماررففـ ـتعردد اايـیذـپوععــتناررففـ ااـبت.ـسر ــمعننيـیهھ ـچگهھـکیـ ـنگوـ ـتعیـ ااززـ ـتعدففهھھـھاررفف اررففـ

ـمستق ـ ـ ـتعوننـچـدشاـبیـملـ اايـیاررففـ ااـبک ااـسزاارر اايـیت. ـتعهھـکتـسن ـشکاررففـ ررااـگاـنوـگاییهھھـھلـ ـپيیونن ـکنیـمدااـ د:ـــمحل ززـ ـيیشوـگی٬،ـناـبی٬، (ززنن٬،هھھـھرووههـگی٬،ـ ووـما ااـــططبقردد٬،...) ـجتماتت ــشغلی٬،ـعاــ ـمکی٬،ـ ـــهھھھمچنيیرهه.ــغيیوو٣۳٨۸یـناـ ـ ااددببـ نـتعوو ااــنيیاررففـ ـمکز ـکلماـباززییـباننـ ووــ ددااررــقيیالـخهھ رراا ددـنت وو ـتحاررـچد ـيیخاررـتوالتتـ ـتنهھد.ـنوـشیـمیـ رددآآووررییـگاـــتننيـیاا ـمنوعع٬،ـ ـغنعـباـ ـشنرددممـممــعلرااییـبیـگزررـبیـ ززـساـ وو ـشناننـبی ااـساـ ووـشاـبیـمرااننيـیی ـهھھھميیاـباللـحهھـباـتد ـ نــمحوررتتـصهھـبدــکيیأـت ااـ ـنجدوودد ااـشاممـ ـــهھھھمچنيیت.ـسدهه ـ ااهھھـھدههـعاـقیـسرررـبنـ ـجتمایی ااددببـعاــ ـتع١۱،٬ی٬، ووـ آآــثيیأـتاررفف ـنهھر اـاايـیاررـترـب ـــمسئلدـنوااـتیـمرااننيـیخ ززـشاـبیــلباـجهھییـ ـچگراايـید ـنگوـ ررـ ااــفتی ـجتمارر ووهھھـھرووههـگوررددـخرـبرـبرــثيیأـتیـعاــ ا

ق ـططب ـ ااـ ماتت ـجت ـ لیـعاـ ـمخت ـ ـ ووـ ـکشخيـیاررـتف ـهھھھيیـاموننـچ٣۳٩۹ذااررددـگیـموررـ ررـ ـفتت ااـ مارر ـجت ـ يیأـتیـعاـ ـث ااـ رـبیـسـاسرووــملکيـیهھـچدـشاـبکـچوـکرووههـگهھـچگ-ــهھھھنرـفکيـیاززییـستيـیوهھھـھ - ـتفت ذاارردد.ـگیـماهھھـھرووههـگنــبيیذااررییـگاووتتـــيیعن آآددممـ ااـجوـمکيـیی٬، ـجتمودد ددررـسیـعاــ وو ـفکیهھھـھرووـگتـفاـبکيـیت ووــکنیـمرـ ديـیاـبشيـیوـخاززییـستيـیوهھھـھرااییـبدـميیرززـمکيـی دديـیـوخرووههـگاننـ وو ـيیگش ااـبد.ـشلـئاـقرااننـ ـعماررـکنيـیراایی ااززـتدـ ـمشخصا ـ ـ ـسطحاییهھھـھهھـ ـ ـنناـمیـ دـووهھھـھاظـظانن٬،ـبزز ااهھھـھدههـعاـقر ـجتمایی ااددببـماـشهھـکیـعاــ ااـساا١۱ل ررـپودد.ـشیـماددههـــستفت٬، ااهھھـھدههـعاـقتيـیاـعس ـجتمایی یـعاــ

ااددبب ررااـگ١۱وو ااززهھھـھرووهه ـبيیم ـمتمرووننـ ـ ـکنیـمزيـیاـ ااهھھـھدـ ددرر ـکنیـماززییـستـفاـبدررووننـنم ـعضرااییـبد.ـ ددرريـیوـ کيـیتآآددممـگ ااهھھـھوننـناـقاـبديـیاـبرووهه٬، ـجتمایی آآننـعاــ آآـگی آآننـشاـباــشنرووهه وو ررااهھھـھد ررـحاـتلـقدااـحا ااــکنتيـیاـعدیی مهھھـھاممـگنيـید.ـختاـسرششيـیذـپاووییـحوالـصاا ررـ وو ـتبارر ـبنهھـ آآننـ ووـشاـبیـمرووههـگدیی ـتعهھـکوننـچد. اايـیاررففـ ررـبزااررـبک تيـیاـعرااییااهھھـھوننـناـقنيـیاا ـجتمایی ـ ااـسیـعاـ ددرر رروويـیت ـنقمهھھـھدـنن دداارردد.ـکرـمشـ رراا ـتعرددـباررـکسـپزیی ـسهھمهھھـھاررففـ ررااـخمـ ودد

ددرر حفظ بافت وو ررتبهھبندیی يیک گرووهه وو تفاووتتگذاارریی آآنن گرووهه اازز دديیگراانن دداارردد.ـشکوو١۱ااددبب ـملماییهھھـھلـ ـتعوسســ ررااـ ـمعموررـططهھـبوااننـتیـماررفف ـ ددررـ ـکتولل ااددهھھـھاببـ ـپيییـبایی ااززـکدااـ ردد.

ـکتوععـننيـیاا ـتعهھـباببـ ززـ ددرريـیداادد ـکشادد ــمختلاییهھھـھوررـ ـ ـشتوـنفـ ااـشهھـ ااـسدهه ددرر . ددوويـیت ـکتراانن ـمهھاببـ ددووررههییـ ددرر م«ـناـساـس «ااررددااووـماـندااییـخی وو ـبعودد.ـبگ»ـماـنرااززيـیگ» ااززـ ــحملد دديـیاـباهھھـھرببـعهھییـ ااـکتـسد ددوو ـمهھرـثم ذذـ رراا رـکمـسيیردد:ـک ـنظهھییـماـنتـساـ لاممااـ م ـل ـ ووززـ جريـیک٬، ـسل ـ ددررـقوـ ررـبی تاررههیی ـف يیاررـ ـن ـسلطکيـیکـ ـ ووـ هھییـماـنوسسـباـقانن

ـکيیک ااـباووووسســ ــسکنن ـتقهھـکدررـ ااددببـماـشاــيیبرـ ززهھھـھهھصرـعلـکرااییـباهھھـھل ززـسیـگدـنایی آآنن اازز ـبعهھـباننـمت. یـــخيیلدـاا ـکتنيـیاازز ـکتیـلوو۴٠۰د٬،ـندههااـشهھــشتوـناهھھـھاببـ ددهھھـھاببـ ـيیگایی ـنناـممهھھـھرـ ـسفدـ ـکتا٬،هھھـھهھـماـنرـ ـهھھھبذـماییهھھـھاببـ ايـیاننـکوددـکی٬،ـ

آآموززشی میتواانند منابع بسيیارر ااررززشمند باشند. مسائل معاصر

ررووااننـب ووـساــشنرددممـمانن٬،ـساــشنراایی ـمعاـجانن ددررـکرـموععـضوـمکيـیاننـساــشنهھـ ااهھھـھدههـعاـقیـسرررـبزیی ـجتمایی ی٬،ـعاـــتعوو١۱ااددبب ااـ اايـیاررفف ااـماننــميیوننــکنمااهھھـھهھـکتـسن ددـشرددااـبرااننيـیرددمم ررووااــقبرااـمیـنوـگرـگت ااـبت ـجتمط ررااـعاــ جيـییااـبت.ـساا دديـیراایی ددررـنوـگرـگن نـامودد٬،ـشیـمرددههـباممـنوننـگاـنوـگاییـهھھھهھيـیاـپدهه٬،ـشتـفايـیی ـن ررووـ تدـند ـش ناـ ـب دههییــجهھ ـتجاززیی٬،ـسیـناـ ـشهھهھ٬،ـــنيیتدررـمايـیدددـ ـــنشيینرـ ووـبی.ـ ـشهھاننـنوااـجژههيـیهھ ااـ ـتعدــيینوـگیـمبــغلریی ززـ ززـماررفف اددییيـیاننووـبیـمرراا ـتعايـیردد «ااـ رراا ـلکاررفف «ددرروويـیی»ـ ااــننیددااـمی»ـغا اايـید. ـيینوـگیـمهھـکتـسن ــکمتدـ ااززـ ـتعر ااـ ـستفاررفف اددههــ

ـمک.٣۳٨۸ ـنمهھـبی:ـناـ آآددااببـنوـ ـحمهھ ااــحتهھـکیـــسنتاممـ ـصطی ررااـتاـحالـ ــتشکيیی ـ ددااددههااـ «ــنناـمدـنل ـتعد آآببـ ـحماررفف آآببـضرـعهھـکی»ـماـ هھییحمامم ااست کهھ مجانیست.

ـعنهھـب.٣۳٩۹ ـمثوااننـ ـسعوـتالل:ـ ااـ ددووررههییيـیهھ ددرر ـپيیراانن ووـ اازز ـهھھھنگش ـ ووـ ااززااـپامم ـنقس ـمشالببـ ددـططرووـ اازز ـتحاههـگديـیهھ ووـ ـثيیأـتوالتت ررووااـ طـبرااجتماعی بر توسعهھ حتما موضوعع جالبیست.

بيین اايین کتاببهھھھا میتواانن ددوو نوعع متفاووتت متمايیز نمودد:.۴٠۰ااــنناـمیــهھھھبذـماییهھھـھاببــکت)١۱( «ااددبب ـلهھد: ـنفبيـیأددـتی٬،ـ ااززـ ـحضمــقلس» آآـ اايـیرتت ـلعظمتهللا ـ ـ آآـحیـ ـــمجتباـقاجج ـتهھیـ «يـییـنرااـ ااــسنا ی»ـــلنبن

(صص) اازز قلم عالمهھ سيید محمد حسيین ططباططايیی يیا «ررسالهھ حقوقق اامامم سجادد» (عع) اازز سيید جواادد معلم.«آآددااببــهھھھبذـمرــغيیاییهھھـھاببــکت)٢۲( ـمعی: ـهھھھمرااییـبرتتـشاـ ااززـ ـخسمــقلهھ» ااـ ـــحسيینرــميیروو ااـ ددرر ررددههيـیی. ــشگفن ــنگيیتااـ ااـ ااـکتـسز تيـیرــکثهھ

) وو دديیگراانن. Peggy Postکتاببهھھھا ترجمهھ شدههااند مانند «کتابب جامع آآدداابب معاشرتت» اازز قلم پگی پست (

ایران در تعارف و ادب

۱۰

ـکننیـم ـ ااـ ـلبتد٬، ـ ااـ ـصطهھ ـنناـماتتـحالـ «ـ ااـمد ـتعالـصن ـنيیستیـفاررـ ـ ـ ووااـ ددرر ـتععـقم» ااهھھـھیـفاررـ ـستفم ـ ددرر۴١۱د.ـنوـشیـماددههـ اايینجا آآشکارر میشودد کهھ چگونگی تعاررفف تغيیيیر پيیداا کردد٬، ااما ااهھھھداافف تعاررفف نهھ.

ـلبتاا ـ ــمسئلکيـیهھـ ـ ااـ ددررـسـاسهھیی ااددببـسرررـبی ـتعوو١۱ی ووـ ددااررددـجاررفف ـپيیچهھـبلـقدااـحهھـکودد ـ ـتمیـگدـ ااددببيـیاـ وو١۱زـتع ـتماهه:ـتوـکرووررییـموااننــعنهھـبد.ـشاـبیـماررففـ ااددببــبيینــشتذااـگزيـیاـ ـتعوو١۱ن ـفقاررففـ ااـبهھـجوـتاـبطـ ـصطهھ اتتـحالـززيـییـناـبزز ـنيیسیـندـشیـندـباننـبا ــقعيیوـموننـچتــ ووـ ـلحت (ـ آآــنيیديـیاـشهھـکن رراا ـشکت ــبسيید)ــکنرـتاررـ ـمهھاررـ د.ــشناـبیـممـااررززـپ ررـبايـیس ـهھھھماررــفتی ووااـ ــبستوااررهه ااـبهھـ وويـیهھ ووـساهھھـھهھـجن ـمعمنــبيیت ـ ددووـقدااـحوالـ ـنفل ووــگيییـموررتتـصرـ کيـیردد

گفتمانن دداائم میباشد.آآننـبتـلـاحنيـیاا ـمعنهھ ـ ااـکـدشاـبیـممهھھـھاـ ـنسهھ ااززـپدـنوااـتیـماننـ ددـبوررددـخرـبکيـیس ـيیگا ددررـ وررددـمریی

ـفکوررددـخرـب ـکنرـ ووـ رريـیـاشد تد ـف ـمقرففـططايـیشيـیوـخاررـ ااززـباـ رراا ااررززـنل ـکنیـبايـیو ااـ وو وويـینيـید ـکلیـگژيـیک یـررـبددرر ااــفتاررههیی ـنسارر ـنشیـناـ ااـتد:هھھـھیددـماننـ ــيیشيیدـنواانن ــيیعن۴٢۲دنن.ـ ااـ آآددـبرـگی ددررـما ااهھھـھتــعلاررههییـبی وو ــنگيیا شيـیاهھھـھزههـــنسب ررـبتـ ـصبحاررششــفتهھ ددررـــکنيیتــ ـحقيیقم ــ ددررـ ااطـطاررههییـبت وو ــيیشيیدـنرزز آآددممـگدـ آآنن ــنسبی ررـبتـ شهھھـھژووـپاررششــفتهھـکنيییـم ـ ددررـ وو ـحقيیقاررههییـبم٬، ـ ـ ـعملکتـ ــ آآددممـ آآنن ـنيیسردد ـ ـبيیت.ـ ددووـ آآنن رراايـین ـبطک ووـ ووـجهھیی دداارردد٬، ـتفديـیاـبیـلودد اووتتـ

وو تعاررفف توجهھ کردد.١۱هھھھم گذااشت وو بهھ اايین حالت بايید ددرر برررسی ددرر مورردد ااددببـــمسئلدــچنهھـبوننــکناا ووـ ددـضوـمهھ ـيیگوعع ااهھھـھرـ ااـــکنيییـماررههـشم ددرر ـمقنيـیم: ووااـضوـمهھـبهھـلاـ یيـیاهھھـھشــکنوعع

ررـک ااـمرـبهھـناـبیااددـبايـیتـساــسيیدووننـباررــفتهھ ــنگيیی ـنشهھــخترددااـپد٬،ـنزااـ ـــهھھھمچنيید.ـ ـ ـچگهھـبنـ ـنگوـ ـتحیـ رددـفکيـیميـیرـااـططاازز يیرـططرفف ـف آآننـتاننـ ددووـفا ـططبرـباررههـبردد ااـهھھھدههـعاـققـ مایی ـجت ـ ااددببـعاـ وو ـفترر١۱ی ـکناررـ ـچنالووههـعهھـبد.ـ دـااـسرـپ ـهھھھستنیـسـاسش ـ ـ ررووـچهھـبهھـکدـ ـتنیـشهھ ااهھھـھدههـعاـقبـساـ ـجتمایی ـ ااددببـعاـ ـتعوو١۱ی٬، ااززـ ـلحاررفف ـتغيیيیاظظـ ـ ـ رـ

۴٣۳تارريیخی قابل برررسی ااست؟ووـک ـچگی ووااژژههـنوـ ـتعیـبرـعهھ ززـ ددرر ووـکدااــپيیجيـیرووـتیـساررـفاننـباررفف ااـشدااووللــمتردد ددرر ؟ رراايـید ـبطن هھـ

ـنکت ـ ـنظهھـبهھـکـدشاـبیـمهھجوـتلـباـقهھااییـ ررـ ـشيیر ـعمدـ ـتعر٬،ـ ددررـ ـعنهھـبميـیرـکرآآننـقاررفف ـمفهھکيـیوااننـ ـ رااییـبوممــفتريـیذـپ ـيیگکدديـیلـماـکنـ ـمعرـ اا۴۴وددـشیـمیـفرـ آآننــغيیاـم٬، اازز ـکلمر ـتعهھییــ ـمفهھکيـیوااننــعنهھـباررففـ ـ ددررـخوممـ اصصمیـبرـعاننـبزز ع ـم ـ مرددههـباررـکهھـبوالـ ـن ااـشیـ ددرر رراايـیودد. طن ـب کتکيـیهھـ ـن ـ ددـ گهھیی ـيی ـهھھھسمـهھھھرـ ددررـ ـبعضت: ـ یـ

۴۵کشوررهھھھايیی کهھ جمعيیت ااسالمی ددااررند تعاررفف يیک مفهھومم براایی پيیداا کرددنن هھھھمسر ددررست.ددـضوـمکيـی ـيیگوعع ااـ ااـکنيـیر عرـگهھ ـت ررااـ ـعنهھـباررفف اايـیوااننـ ررااـبک ـبطزاارر ااـ ـجتمهھیی ـ فهھميییـعاـ ـب ـ ـ ـ مـ

ددــهھھھنرـفیـسرررـب ـيیگگ ــهھھھميیاـبرـ ـفهھنـ -ـشیـمبـلاـجمهھھـھمـ ــمعنهھـبودد ـيیساــمقاییهھھـھیـسرررـباییـ ااـکدههـــکننهھـ وععـضوـمنيـیهھرراا مورردد تحقيیق عميیقتر اازز مقايیسهھیی ااصطالحاتت قراارر می ددهھھھند.

يیأـت ـث ددـ ووـبن٬،يـیر دديـیهھ اايـیژهه ااددببـبالمم٬،ـسن عوو١۱ر ـت ـچطرددممـماررففـ ااـ ددررـسورر ـهھھھمت؟ ااددـ هھـباننيـیهھییبرااـم ـق ررووااـ اازز ااـبت مط ـجت ـ ااـعاـ يیی ـهھھھم ـ ززـ ددااددههيـیت ووـشیـماددیی يیمـهھھھودد ـپ باـ ـم ااـ گراانن ـل ااـ سویی ـن نـاهھھھاننـ ـهھھھست ـ ـ مـهھھھدـ

شريیفهھھھایی اادديیانن.

ـمکاا.۴١۱ ددااررددـ ااـکانن ـبيینيـیهھ ددهھھـھدففهھھـھاننـ ـيیگایی ررااـ ددااهھھـھر ـشتم ـمثـدشاـبهھـ (ـ ـنش)١۱ل: ددااددننـ ـنظهھـبوننـچوددننـبدررننـمانن هھـکـدسیررـمرـ) بيیانن ددووست ندااشتن تعاررفف٬، بهھ هھھھر ددليیل. ٢۲تعاررفف کم بهھ مدررنيیتهھ نسبت ددااددهه میشودد. (

۴٢۲.self-reflection مثال براایی اايین کارر میتواانن بهھ عنواانن نقطهھیی آآغازز اازز صوررتتجلسهھهھھھایی هھھھخامنشيیانن ااستفاددهه کردد..۴٣۳ـعمدــشيیرر.۴۴ ـهھھھشگژووـپکيـیرـ ـ ددااـ ـنشگر ـ «ـ ااـتـناهه ددرر دداامم» ـمتحاالتتيـیرهه ـ آآـ ـيیکرـمدهه ووااـساـ ـيیشت ـتعاننـ ررووااددااررییـجهھـباررففـ وااننــعنهھـبایی

]Rashied Omar, 2011: pp. 19fططرحح قرآآنی مطرحح میکنند کهھ حتی کاملتر وو عميیقتر اازز رروواادداارریی میباشد. [ـکلم ـتعهھییــ ددررـ ـحجوررههـساررفف آآـ «ـماررـکهھـب١۱٣۳هھيـیرااتت أأيـییرروودد: ا ااهـھيـی ا ـلن إإـ اـنـقـلـخاـناسس مـک ذذـم ن ووأأـک ر ووـثـن اـنـلـعـجى مـک وـعـش ووـب ا اـبـق لـئ اررـعـتـل أأـف إإنن رـکواا مـکـم أأـنـع هللا د اـقـت ـک هللا إإنن م وويـیـبـخميـیـلـع .« اايـیـاسر ـلکتت ـ ااـ ددرر ـضيیوـتوررددـمنيـیابب «هھھـھیددـمحـ ـتشخيید: ـ ـ ووـ ـتميیيیص ـ ـ زـ

!]sicاا ـنس] ووـباهھھـھاننـ ــسيیلهھ ـيیکهھـ ـيیگدـ ااـ ـمهھرىىـمر٬، ددررـ ـمعاـجوااممـقم ووـ ااــسباــمنهھ ـجتماتت ـ ااـعاـ اازز ااـخاــشنهھـکنيـیى ـعضت ـمعاـجاىىـ ـبشهھـ رىىــنسب ـ ـيیکهھـبتـ ـيیگدـ وويـیـاغر٬،ـ ـپيیدففـهھھھت ـتکشيـیدااـ ـيینوـ «ـ ـشعى ووـ ـقبوبب ـمعل»ـئاـ ددااـشىـفرـ ـنستدهه; ـ ـتعهھـکوددـشىـمهھـ ووـ ـشناررفف ىيـیـاساـ

اانسانن هھھھا نسبت بهھ يیکديیگر ددااررااىى نقشى مهھم ددرر قواامم وو پايیدااررىى ززندگى ااجتماعى آآنانن ااست». (01.07.2015) http://www.alketab.org/ ١۱٣۳االحجرااتت_

بهھ عنواانن مثالل يیک سايیت اازز ااندوونزیی : .۴۵http://weekepedia.blogspot.de/2013/02/pengertian-taaruf-dalam-agama-islam.html (26.06.2015)

ایران در تعارف و ادب

۱۱

ـلبتاا ـ ـهھھھسمهھھـھرـتیـئزـجاییهھھـھشـسرـپهھـ ـثيیأـتت:ـ ااهھھـھدههـعاـقذااررییـگرـ ـجتمایی ـ ااددببـعاـ ـتعوو١۱ی٬، رـباررففــفضیـحرااطـط ـچطاـ ااـ ــيیعنت؟ـسورر ـمعمرـبرششــثيیأـتیـ ـ ددـضوـمکيـی.۴۶هھـناـخرددننـکهھـــمبلايـیاررییـ ـيیگوعع ددررآآـکرـ اززـغهھننيـیاا ـب ـمطدـ ـعلد:ـشرححـ ااـمتـشرددااـبتـ اازز فرددمم ـست ـ تاددههییـ م ـک ـ ااززـ عر ـت ززـ ددرر ااـگدـناررفف آآـمی وو اايـیرووززیی نيـیاـسنجيیلـباـقتـشرددااـب ـ ـ ووـشاـبیـمدننـ ررووـچاـبد ـخصهھـبی؟ـشهھ ااـ ددررـگوصص ـنظر ـبگيیرـ ـ ـهھھھيیوااـخیـمهھـکميـیرـ ـميیمـ زااننـ

۴٧۷کارربرددووااقعی آآنن رراا بسنجيیم وو نهھ ميیزاانن ااددررااکک مرددمم؟

نتيیجهھگيیرییاا ـمقنيـیددرر ـشيیوـکهھـلاـ ـمسدممـ ااـئاـ ددررـساـسل ووـمی ااددبب ـتعورردد ررااـ ـکنرححـططاررفف ووـ ااـبم ـتعکيـیهھـنوـگنيـیهھ فيـیرــقيیدد دديـیرـتقـ ـستکا ـ ـصيیوـتکيـیمـ ـبهھتفـ ـ ررااـ ـنسبر ـ ـبعضهھـبتـ ـ ااززـ ـتعی ووهھھـھفيـیرـ ـتشا ـيیحرـ ددررـکیـتاـ ـکتهھ ووهھھـھاببـ اـمق ررااهھھـھهھـلاـ اايـیا ااــکناننــبيیتـسج . ااـــلبتم ـضيیحوـتنيـیهھ ااررززششــ دداارريـیاالـباتت ااـچدـنی ااهھھـھدههـعاـقبــغلونن ـجتمایی ووـعاــ یاا١۱ااددبب ددرر ددـمرححـشرااننيـیرراا ااــهھھھنی اازز رروويـید. ـمقن ااـچاررـچکيـیديـیاـشهھـلاـ آآنن ووـشاـبدههـشرددآآووررییـگاتتـعالطـطوبب دـتم ـبيیزيـیاـ ااددببـ ااددبب١۱ن ـبحهھـبرراا٢۲وو ـعلمثـ ددررــ ااــختاـسوررددـمی ـجتمارر ـ ااـعاـ رروواايـیی وو ااـبراانن ـجتمط ـ ـمطیـعاـ رححـااــکن ااـگد. اايـیر ـتفن ددررهھھـھژووـپدــفتاــبيیاققـ ووـمش ااددبب ـتعورردد ااـ ددرر ـمهھمذااررییـگرــثيیأـتتـــبليیاـقرااننيـیاررفف ـ شهھھـھژووـپرـبیــبيی ـــلمللنااـ ددااررددpolitenessیـ ااـچرراا ـنگرـگونن ـتعدههـناررـ ررااـ ااــعنهھـباررفف ددررـبواانن ـنشتـسزاارریی٬، ددااددههـ د٬،ـشاـباننددـهھھھژووـپ ـقيیش ووـتقـ ـمقر ـيیساـ ـکننهھـ ـ ـبيیدههـ ـکشنـ ـنظدـنوااـتیـمـاهھھھوررـ ددررـکررااpolitenessاییـهھھھهھيـیرـ رـضـاحاللـحهھـــهھھھستندااووللــمت ــتکميیدـ ـ ااددببـــکنيیرووررـمد.ــکنرـتلـ ااددبب١۱م٬، ووااــقلاازز٢۲وو ـتشنــبيیذااررییـگاووتتــتفدففهھھـھهھـبسـتم ـيیحرـ اتتــملم ررووااــ ااـبوسس ـجتمط ااززـعاــ ـلحی ااهھھـھدههـعاـقاظظـ ـجتمایی ررـعاــ وو ووـناـبؤددـماررــفتی ـنظکيـیفــصيیوـتهھ٬، ـــلمللنااــبيیهھییيـیرـ یــجهھرـسرااـسرااییـب ـمطاننـ ااـشرححـ ـنشوننـچتـسدهه ددااددـ ـنظهھـکانن ززـتررااpolitenessاییهھھـھهھيـیرـ آآنن ااـباننـما اسسـسرـتش ـيیحرـ ـملماتتـ ـهھھھنرـفکيـیوسســ ـتشکيیگـ ـ ـ ددااددـ ووـنل ااـتد٬، ـنتالشش آآننـکیـعزااـ ـتشرددنن ـيیحرـ ـتشکيیرااییـباتتـ ـ ـ کيـیلــنظ ـــلمللنااــبيیهھییيـیرـ ـتحیـ ااـلاــخيیرححطـطرــثيیأـتتـ ـنگليیسی ـــ ررـ ـتمدففهھھـھسـپودد.ـبهھـناـبؤددـماررــفتی ااددببيـیاـ ااددبب١۱ز نيـیاا٢۲ووـتمهھـکدـشاـبیـم ااهھھـھدههـعاـقنــبيیزيـیاـ ـجتمایی ررـعاــ وو ــمنطقکيـیهھییـناـبؤددـماررــفتی ووــملايـیهھــ ـسعوـتت٬، ـنظکيـیهھییـ هھییيـیرــبيی لنااـ مل ـل ـ ـ ررااـ ااـتتـحی ـنجر ااززـشاممـ وو ـلحودد ززـ ااـهھھھاننـباظظ ـمکم فاننـ ـت يیذااررییـگاووتتـ ـب ددووـ آآنن ررااـباـتن ـحتهھ لـباـقیــستعماا ـ ااددببـنوــکنشهھھـھژووـپد.ـشاـبیـماللــ اا٢۲ی ـبحوررددـمهھـلاــمقنيـیددرر ددااددههـقثـ ـنشراارر ااـ وو ـتمنيـید ددررــهھھھنزيـیاـ اللـحوزز

ــتشکيی ـ ــهھھھمچنت.ـسرییــگيیلـ ـ ددرريـیاـباننـ ـنظد ــبگيیرـ ااددببـکميـیرـ ااددبب١۱هھ ووـنهھااــستوــپيیمهھھـھهھـب٢۲وو ااـقد ااددببـکتـسراارر ١۱هھـهھھھم ااددببـ ـبکشرددییـباررـکشـلاـچهھـب٢۲وااررهه ـ ددررـ ااـصرهھھـھد. ددرر وويـیوررتت ـبحراانن ررـ ـمفهھهھ٬،ـناـبؤددـماررــفتث ـ ـتعوممـ اررففـ

جلب توجهھ میکند وو ددرر اايین مقالهھ بهھ عنواانن يیک اابزاارر تنظيیم رروواابط ااجتماعی مطرحح شد.ـممک ـ ااـ ووـسن ااـجت ـمفهھنيـیودد ـ ـنشوااننــعنهھـبوممـ آآـناـ ااهھھـھاـگهھیی ددررهھھـھیـنراايـیی ااـبا اايـیاررههیی ااـبن وو ـــهھھھميیتزاارر شـ

ـلغوددننــنبدااووللــمتم.ـــکنيییـبايـیااررزز ااددببـ ااددببــعنهھـبت ااهھھـھ١۱واانن ـــمختللـموااـعدـنوااـتیـمهھـکتـسیــلباـجاررههییـشم فـدداا ااــضيیرـفکيـید.ـشاـبهھــشترراا ااـکدـشاـبیـمنيـیهھ ـنشت٬،ـلاـحنيـیهھ ـسعوـتهھییـناـ ـکلمرححطـطهھییـ ـتعهھییــ ووـشاـبیـماررففـ دــمعن ااـ ـکلمنيـیایی ـسعوـتکيـیمـکمـکهھــ ــشبيیهھییـ ـکلمهھـ آآــ ـلمهھیی «ـناـ ززـبايـییـم»Höflichkeitی Höflichkeitراايـید٬،ـبيیشتمهھھـھميـیدـقددرر ـ ـ اايـیوااننــعنهھـبرـ ددررککـبک ـمعاـجاـتوددـبدههـشزاارر ووـشیهھھـھدـناـماززـسهھـ ددـبیـلودد. ـليیهھ ددـ یـنوـگرـگل

بافت جامعهھ اايین کلمهھ هھھھم معنی نو پيیداا کردد وو شکل اامرووززهه گرفت.ااـبمـــکنيیرضضـفرـگاا ـشکنيـیهھ ووـشاـبلـ ـنظد ااـنوااـجاییهھھـھرـ ددرريـیانن رراا ـنظراانن اايـیرــگيییـمرـ ددوو ـمکم لـباـقاننـ

ـتص ـشناـبیـموررـ (ـ اا١۱د. ـمک) ددااررددـ ااـکانن ـتنظيیزااررـبهھ ـ ـ ررووااـ ااـبم ـجتمط ـ ددررـعاـ ـمعنی٬، ـ ـکلماییـ ـتعهھییــ ااـ ـهھھھميیاررفف ـ ااززـ ت

ـبخکيـیاهھھـھهھـناـختــسنقــططبرـب.۴۶ ااـ ووـندررووـنش ددااـنرووــبيیی ووـــشتنی ـبخوززــهھھھند ـــمختلاییهھھـھشـ ددررـ ـمعاییهھھـھهھـناـخف ووـصاـ ددااررـجر د٬،ـنوددـمث ـبخکيـیلـ ررووززيـیرااـبذـپرااییـبشـ ووـمی ـبخشرهه ـ ـمنرااییـبیـ ـسباـ ااـختـ ددرر وو ـمننيـیاصص. ـسباـ ااززهھھـھديـیاـشتـ ووـظظم ووـشاـقرفف ـچنگق ـ اللـ

خاصص ااستفاددهه شودد. ـعنهھـب.۴٧۷ ـمثوااننـ ـتشکيـیاـبالل:ـ ـيیحرـ ااززـتوـکاتتـ ـتعاییهھھـھدههيـیدـپاهه ااـ ددرر ـبسيیراانن٬،يـیاررفف ـ ااززـ آآـمارریی ـلمرددمم ـگفتنیـماننـ ـ ـ ـتعهھـکدـ ددررـ اررففـلمآآ ووـ ووـنوددـجانن ـنگیـلداارردد٬، ددااررددـبدههـناررـ ـتعهھـکاوورر ااـ ــهھھھميیهھـبوالـصاررفف ـشکنـ ووـ ااـجل دداارردد ااهھھـھدههـعاـقهھـــلبتودد ـجتمایی ااددببـعاــ وو یـــخيیل١۱یااـــمتف ووـساووتت دديـیدـبت ـتعلــليین ووــکنیـمرققـفیـــخيیلمهھھـھاررففـ آآـکوننـچد. ددرر ـلمهھ ــلغتچــهھھھيیاننـ ااـبیـ ــتنظيیزااررـبراایی ررووااــ ااـبم ـجتمط ووـعاــ وددـجی

) محسوبب میشودد. Höflichkeit (١۱نداارردد اايین ططرحح خيیالی هھھھم آآگاهه نيیست وو اايین پديیدهه ززيیر ااستعمالل ااددبب

ایران در تعارف و ادب

۱۲

ووهھھـھیددـمتـسدد ااهھھـھد ررــصلدفف ـفتیااشش٬، ـتقهھ٬،ـناـبؤددـماررـ ـپيیتيـیوـ ـکنیـمدااـ ااـبد.ـ ااهھھـھهھـنوـگنيـیهھ ددررهھھـھمهھھـھزااررـبم دففـکلم ـتعهھییــ ااززـ ـلحاررفف ااـ ــهھھھميیاظظ ااـ ددرر ـکلمنيـیت (ـنوـشیـممهھھـھهھـــشبيیهھــ ــهھھھميی)٢۲د. ـسعوـتنـ ووـ ـکلماـبهھـنیـلهھ٬، ـتعهھییــ اررفف٬،ــبلک ـکلمهھــ ااددبب٬،ــ ااـبهھیی ــمعننيـیهھ ااـکیـ ـکلمنيـیهھ آآــ ددرر ووـشرـتدااووللــمتدههــيینهھ ددووهھھـھاووییـحودد ااـسیـلاــخيیرححطـطر هھـــلبتت.ـيیکايـیآآ ااـ اازز اايـیی ـتفن ـبيیاققـ ـفتاـ ـمشخاـنالـماـکدـ ـ ااـ ووـسص ااـلت. ـنشتـلـاحنيـیی ددـکـدهھھھیددـماننـ اازز آآيـیديـیهھ ـلمک یـناــجمرـت «ـ Iranianهھیی politenessاا اازز ـنظنيـی» ددررـ ااـسر ـکلمرححطـطهھـکتـست ـتعلـماـشpolitenessهھییــ اررففـ

هھھھم هھھھست٬، وولی تأکيیدشش رروویی يیک معنایی دديیگرست وو بديین ددليیل ترجمهھیی مناسبی نيیست.ااـحرهھھـھهھـب ـکنالل ووـصرـفوننـ ددااررددـجت ـکلمودد ـتعهھییــ ووـشجيـیرووـتاررففـ ااـبودد ـگنهھـنوـگنيـیهھ ووااژژـ اننـگج

۴٨۸ززباننهھھھایی دديیگر ددررباررههیی رروواابط ااجتماعی غنیساززیی میشودد.

منابعمصاحبهھ

پيیش اازز اايینکهھ مصاحبهھ بهھ ررووشش مصاحبهھیی کيیفی تهھيیهھ میشد چنديین مصاحبهھ بهھ عنواانن تست سؤااللهھھھا وو ١۱١۱ ساعت ططولل کشيید وو اايین ١۱تمريین اايین ررووشش اانجامم ددااددهه شد. سپس مصاحبهھهھھھا بهھ ططورر ميیانگيین بهھ مدتت

مصاحبهھ شامل سهھ نوعع مختلف بودد:) مصاحبهھیی کاررشناسانن کهھ ااستادداانن گوناگونن اازز بخش هھھھایی متقاووتت بوددند. ددرر اايینجا هھھھم ١۱(

میخوااهھھھم اازز ااستادد تقی آآززاادد ااررمکی٬، دداانشکدههیی علومم ااجتماعی دداانشگاهه تهھراانن وو ااستادد ووکيیليیانن٬، مديیر مسووولل فصلنامهھیی فرهھھھنگ مرددمم وو ددکتر ررحمانن صحرااگردد٬، دداانشکدههیی ااددبيیاتت وو علومم اانسانی دداانشگاهه

شيیراازز براایی کمک وو ااططالعاتشانن بسيیارر تشکر کنم. مصاحبهھیی تکنفرهه٬، حاوویی سهھ ززنن وو سهھ مردد٬، تهھيیهھ شد. ۶) مصاحبهھ با مرددمم: ددرر اايین بخش ٢۲(

ددرر هھھھر گرووهه يیک نفر جواانن٬، يیک نفر ميیاننسالل وو يیک نفر مسن بودد. مصاحبهھ٬، حاوویی يیک گرووهه جواانانن وو يیک گرووهه با ٢۲) مصاحبهھیی گرووهھھھی: ددرر اايین بخش ٣۳(

اافراادد مسن تهھيیهھ شد. متأسفانهھ ددرر هھھھر ددوو گرووهه تناسب ززنن وو مردد براابر نبودد٬، بلکهھ ددرر گرووهه جواانانن مرددهھھھا بيیشتر وو ددرر گرووهه اافراادد محسن منحصراا مردد بوددند.

نوشتاررهھھھا بهھ ترتيیب آآلفبایی اانگليیسی. ١۱٣۳٩۹٢۲ااميیر حسيینی٬، خسروو: "آآدداابب معاشرتت براایی هھھھمهھ"٬، تهھراانن: اانتشاررااتت گلپا٬،

Beeman, W.: "Status, style and strategy in Iranian interaction", in: Anthropological Linguistics, 18, 1976, pp. 305-322.

Beeman, W.: Language, Status and Power in Iran, Bloomingtion: Indiana Universtiy Press, 1986.

Brown, Penelope & Levinson, Stephen: Politeness : Some universals in language usage, Cambridge: Cambridge University Press, 1978, 1987.

Dupree, Nancy H.: "Etiquette", in: Encyclopaedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/etiquette (24.07.2015).

ااــمثوااننــعنهھـب.۴٨۸ آآـبرـگالل: ـلمهھ ـمنظیـناـ ااـموررــ ـنفکيـیهھـکدـشاـبنيـیانن ددـ ـيیگر ـتعرـ ااـجهھـباـمرددـکاررففـ ااــنيیوااـتیـمهھـکنيـیایی اازز ـکلمنيـیم هھــااستفاددهه کنيیم بايید ووضعيیت رراا شرحح کنيیم٬، مانند: «آآنن نفر اايین کارر رراا فقط اانجامم دداادد تا مؤددبب باشد».

ایران در تعارف و ادب

۱۳

Goffman, Erving: "On Face-work: An Analysis of Ritual Elements in Social Interaction", in: Psychiatry : Interpersonal and Biological Processes, 18, 1955, reprint 1976, 3, pp. 213-231.

Khaleghi-Motlagh, Dj. & Farhudi, H.: "Bār", in Encyclopaedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/bar-audience (24.07.2015).

Koutlaki, S.: "Offers and expressions of thanks as face enhancing acts: tæ'arof in Persian", in: Journal of Pragmatics, 34, 2002, pp. 1733-1756.

Leech, Geoffrey: Principles of Pragmatics, London: Longman, 1983.

.١۱٣۳٨۸٩۹معلم٬، جواادد: "ررسالهھ حقوقق اامامم سجادد (عع)"٬، تهھراانن: نشر تکسوااررحجازز٬،

Omar, A. Rashied: "Ta'aruf: Islam beyond 'tolerance'", in: New Routes, 2011: http://www.life-peace.org/wp-content/uploads/2013/06/NR_2011_1.pdf, pp. 18-21. (26.07.2015)

Pellat, Ch.: “Adab,” in F. Bostānī, Dāʾerat al-maʿāref , VIII, Beirut, 1969, pp. 62-68; translation: “Variations sur le thème de l’adab,” Correspondance d’Orient 5-6, Brussels: 1964.

) وو دديیگراانن: "کتابب جامع آآدداابب معاشرتت"٬، تهھراانن: اانتشاررااتت پندااررتابانن٬، Peggy Postپگی پست (١۱٣۳٩۹٣۳ .

Sahragard, Rahman: „A Cultural Script Analysis of a Politeness feature in Persian“, in: Proceedings of the 8th conference of Pan-Pacific Association of Applied Linguistics, 2003, S. 399-423.

تقی آآززاادد ااررمکی وو محمد بيیکراانن بهھشت: "تعاررفف ددرر ززيیست ررووززمرههیی اايیراانی"٬، ددرر : مؤسسهھ فرهھھھنگی

.٢۲٠۰٩۹-١۱٩۹۶وو ااططالعع ررسانی تبيیانن٬، صص

. ١۱٣۳٨۸۵ططباططايیی٬، محمد حسيین: "سنن االنبی (صص)"٬، تهھراانن: اانتشارراا پيیامم عداالت٬،

.١۱٣۳٩۹٢۲تهھراانی٬، مجتبی: "ااددبب االهھی٬، تأدديیب نفس"٬، تهھراانن: موسسهھیی فرهھھھنگی پژووهھھھشی مصابيیح االهھدیی٬،

Watts, Richard: Politeness, Cambridge: Cambridge University Press, 1992, 2003.

Watts, Richard & Locher, Miriam: "Politeness theory and relational work", in: Journal of Politeness Research, 1, 2005, S.9-33.

منابع اايیترنتی دديیگر

Explanations about Sura Ḥoǧorāt :)01.07.2015 (http://www.alketab.org_١۱٣۳/االحجرااتت

ایران در تعارف و ادب

۱۴

An Indonesian Homepage about "Ta'ārof" as process to find the right husband or wife: http://weekepedia.blogspot.de/2013/02/pengertian-taaruf-dalam-agama-islam.html (26.07.2015).

ایران در تعارف و ادب

۱۵