BİYOLOJİ PROJE ÖDEVİ

BİYOLOJİ PROJE ÖDEVİ

KARADENİZ BÖLGESİNDE ÇEVRE SORUNLARI VE NEDENLERİ !Hazırlayan: Mehmet Onurcan KAYA!!Sınıf: 9-B!Okul Numarası: 2403!Ders Öğretmeni: Turgay TUNCER

�1KARADENİZ BÖLGESİNDE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ - M. ONURCAN KAYA

!Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Karadeniz

Bölgesinde nüfus oldukça çabuk artmaktadır. Bölgede endüstrinin gelişmesini sağlayan taşkömürü madenciliği ve sanayisi olmuştur. Bölgedeki başlıca endüstri tesisleri; şeker(Kastamonu, Tokat, Amasya, Çorum, Samsun), çay(Rize ve çevresi), demir-çelik(Ereğli, Karabük), Kağıt(Çaycuma, Taşköprü, Aksu) ve kerestedir(Bolu, Düzce, Bartın, Ayancık). Endüstri daha çok Batı Karadeniz Bölümü’nde gelişmiştir. Örneğin Zonguldak Havzası Türkiye’nin en ağır sanayi bölgesidir. Demir ve Çelik, Kömür Yakıtlı Termik Santral, Toprak Sanayi, Kâğıt Sanayi gibi fabrikalar ile Organize Sanayi Bölgeleri Batı Karadeniz bölgesindeki başlıca endüstriyel faaliyetlerdir. Karadeniz bölgesinde evsel ve endüstriyel olmak üzere katı atıklar, hava kirliliği ve akarsu ve deniz kirliliği en önemli çevre sorunlarıdır. Bölge genelindeki hava kirliliği ise evsel ısınmadan, trafikten ve diğer sanayi faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Kullanılan yakıtların kalori olarak yüksek fakat bazı parametreler açısından (örneğin uçucu madde ve kül) kalitesiz oluşu, yakma sistemleri ve eğitimli personel yetersizliği ve sanayi tesislerinde baca gazı arıtımının yetersiz olması ve ulaşım olarak alternatif yolların eksikliği hava kirliliğinin başlıca sebepleridir. Evsel ve sanayi atıksularının arıtılmadan direkt alıcı ortama deşarj edilmesi ve bölge genelinde kolektör ve atıksu arıtma tesislerinin bulunmayışı ise akarsu ve deniz kirliliğinin en önemli kaynaklarıdır. #

Bölgenin artan yerleşim ve sanayi faaliyetlerine ve beraberinde getirdiği çevre sorunlarına zamanında gerekli önlem ve çözümlerin alınmaması sonucu çevre problemleri birikerek hızla artmıştır.#

Anahtar Kelimeler: Karadeniz, Nüfus, çevre kirliliği, hava kirliliği, su kirliliği #!!

1. GİRİŞ!Dünya nüfusunun çoğalması, artan nüfusun beraberinde getirdiği ihtiyaçların gün geçtikçe artarak değişmesi ve doğal kaynakların gün geçtikçe azalması durumu, insanoğlunun karşısına bütün dünyayı etkisi altına alan çevre sorunlarını çıkarmıştır. Kentleşme ve sanayileşme süreci ile insanoğlunun yaşam kalitesi yükselmiş ve ortalama ömrü uzamıştır. Buna bağlı olarak artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için daha çok enerjiye ve hammaddeye ihtiyaç duyulmuş ve doğal kaynaklar daha fazla tüketilmeye başlanmıştır. Başta ısınma olmak üzere, ulaşım ve sanayi, enerji ve hammadde üretimini başlatarak çevre kirliliği sorununu da beraberinde getirmiştir. Nüfusu artan ve hızla kentleşip sanayileşen şehirler, sürdürülebilir kalkınmayı gerçekleştiremedikleri için de hava kirliliği, su kirliliği ve katı atıkların bertaraf #


edilmesi gibi problemlerle karşı karşıya kalmışlardır ve halen kalmaktadırlar. Özellikle nüfusun yoğunlaştığı yerleşim alanlarında ısınma, ulaşım ve sanayi en önemli kirletici kaynaklarıdır.#Kirleticiler için alıcı ortam olarak bilinen “hava, su ve toprak” kirliliğinin temel nedeni, insan faaliyetlerinden kaynaklanan atıkların çevreye düzenli olmayan bir şekilde atılmasıdır. Atıklar içindeki kimyasalların toksik özelliklerine bağlı olarak, küçük miktarlardaki derişimlerinin dahi çevreye salınması, alıcı ortamların bozularak kirlenmesine yol açabilmektedir. Çevreye salınan atıkların doğanın fiziksel, biyolojik ve kimyasal olarak arıtabilme kapasitesini aşması durumunda ise kirlilik etkin bir duruma gelmekte ve zararlı etkilerini göstermektedir. Doğanın kabul etmediği bir yöntemle bertaraf edilen atıkların ortaya çıkardığı çevre sorunları hava, toprak ve yeraltı ve yüzeysel suları ile karışarak uzun yıllar sonrada ortaya çıkabilmektedir. # #Sürdürülebilir kalkınma ekonomik olarak büyürken çevrenin korunması, bugünkü ihtiyaçlar karşılarınken gelecek nesiller için doğal kaynakların tehlikeye atılmamasıdır. Bu bağlamda gelecek yıllardaki ekonomik büyümenin, sanayileşme ve üretimlerin doğal kaynakları kullanım yolları ve yaşanılacak olan çevrenin kalitesine bağlı olduğu çok açık bir realitedir. Günümüzde sürdürülebilir olmayan sanayileşmeye bağlı olarak ortaya çıkan çevre sorunları pek çok şehir için problem oluşturmaya başlamıştır (Büke ve Köne, 2006). # #Bu projemde, Karadeniz bölgesinin hava kalitesi, katı atık ve yüzeysel su kirliliği #konularındaki mevcut çevre sorunları irdelemeye çalışacağım.#!

2. ÇALIŞMA ALANININ TANITILMASI VE BÖLGENİN ÖNEMLİ SEKTÖRLERİ!

Çalışmanın konusu ve alanı olan Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu-batı genişliği ve bu nedenle yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.250.076 [1] kişilik toplam nüfusuyla Samsun ardından Trabzon ve Ordu'dur.#!


Batı Karadeniz; Orta ve Doğu Karadeniz bölümünden daha düz olduğu için burada nüfus dağınık olarak serpilmiştir. Orta ve özellikle Doğu Karadeniz Bölümü'nde ise engebe ve yükselti fazla olduğundan nüfus toplu olarak dağılmıştır.#!! 2.1. KARADENİZ’İN EKOLOJİSİ !# Denizel ortamın, ekolojik faktörler açısından karasal ortamla karşılaştırıldığında, nispeten daha yeknesak ve kararlı olduğu görülür. Bununla birlikte ekolojik faktörler, özellikle littoral bölgede önemli derecede değişimler gösterir. Bu nedenle de ekolojik faktörler karasal yaşamda olduğu gibi, denizel yaşamda da önemli etkilere sahiptir. canlıların gelişimini ve dağılışını etkileyen bu etkenler abiyotik (ışık, sıcaklık, tuzluluk v.b.) ve biyotik (besin ve besleme, organizmalar arasındaki ilişkiler v.b.) olarak iki büyük grupta ele alınır.## Türkiye denizleri, biyotik ve abiyotik faktörler bakımından birbirleriyle benzeşmeyen farklı yapılar gösterir. Kapalı deniz özelliğini taşıyan Türkiye denizleri birbirleriyle olan ilişkilerine rağmen denizel ortamlardaki ekolojik farklılık nedeniyle verimlilik dereceleri ve üretim (biomas) olarak da ayrımları barizdir. Sonuç olarak nihai üretim açısından bir karşılaştırılma yapıldığında, bu farklılık yıllık ticari av verilerine de yansımaktadır. Türkiye denizlerinde kullanılabilir maksimum av gücü ile avlanan balık miktarlarına ait veriler, hem miktar, hem de ticari türler bazında kendini göstermektedir.## Türkiye denizlerinde denizel ortamın son besin zincirini oluşturan ve avcılığı yapılan ekonomik türlere ait av verileri aşağıdaki tabloda verilmiştir. # #Türkiye Denizleri Ekonomik Deniz Ürünlerine Ait Üretimler #

# Tablo incelendiğinde, av verileri ile avlanan ekonomik tür adetleri arasında ters bir ilişki gözlenmektedir. Bu durum, büyük olasılıkla, denizsel ortamım sahip olduğu farklı #ekosistemlerden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, farklı biyotik ve abiyotik ortamlara sahip Türkiye denizlerinin sahip olduğu özelliklerin bilinmesi ile, denizsel ortam-üretim arasındaki ilişkiler açıklanabilir bir anlam kazanacaktır.#!! 2.2. AKARSU VE GÖLLERİ!# Akarsu açısından Türkiye'nin en zengin bölgelerinden birisi olup, Karadeniz Bölgesi'nden çıkan sular Karadeniz'e dökülmektedir. Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak, bölgenin Orta Bölgede 3 büyük şehirin gerisindeki diğer gelişmiş iller Rize, Bolu, Kastamonu, Zonguldak ve Sinoptur. Karadeniz bölümü kıyısında denize dökülmektedir. Orta Karadeniz bölümünün bir diğer önemli akarsuyu da Samsun ilinin Çarşamba ilçesinden Karadeniz'e dökülen Yeşilırmak'tır. Sakarya Nehri de Marmara Bölgesi sınırları içinde denize dökülmektedir.#


# Çoruh Nehri, dünyanın en hızlı akan nehirlerinden biri ve en derin nehridir. Artvin ilinin en büyük akarsuyudur. Bu illerdeki hemen hemen bütün çay ve dereler Çoruh’un kollarını oluştururlar.## Kaynağını Mescid Dağı'nın (3.255 m) batı yüzünden alır. Önce batı doğrultusunda akıp Bayburt ve İspir’den geçtikten sonra bir yay çizerek. Yusufeli'nin Yokuşlu köyü önünde Artvin il sınırlarına girer. Yusufeli, Artvin ve Borçka’nın içerisinden geçtikten sonra Borçka’nın Muratlı kasabasından geçerek burada il ve ülke sınırlarını terk eder ve Batum’da Karadeniz’e dökülür. Toplam uzunluğu 376 km'dir. Doğu Karadeniz bölgesindeki en önemli akarsulardan biri de Kelkit Çayıdır. Uzunluğu 320 km olan Kelkit Çayı, Sivas'ın Karadeniz bölgesindeki Akıncılar, Suşehri, Gölova, Koyulhisar ilçeleri ile, Giresun'un Şebinkarahisar, Alucra ve Çamoluk ilçelerinden geçerek Orta Karadeniz bölgesine ulaşarak vadiler aracılığı ile Karadenize dökülür.## Karadeniz Bölgesi sınırları içinde birçok doğal ve yapay göl vardır. Başlıca doğal göller Çağa, Melen (Efteni) ve Abant gölleridir.## Karagöl, Şavşat ilçe merkezinin 48 km kuzeyinde yer almaktadır. Sahara Yaylası ise ilçe merkezine 17 km uzaklıktadır.## Başlıca yapay göller Hasanpolatkan, Çamlıdere ve Gökçekaya Barajı ve Hidroelektrik Santrali baraj gölleri ve Tortum, Sera, Abant, Yedigöller ve Zinav gölleridir. Ordu'nun Ulubey ilçesi Ohtamış köyünde bulunan Ohtamış Şelalesi 30 m yüksekliğiyle Karadeniz'in ikinci büyük şelalesidir. Turizm için ideal yerlerden biridir. Bunun dışında Karadeniz Bölgesi'nde fındık, çay, kivi gibi besinler çok üretilir. Bu da ülke ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Fındıklar yol boyunca uzanır.## Türkiye'nin kuzeyinde, Sakarya’nın doğusundan Gürcistan’a kadar Karadeniz’e paralel olarak bir şerit gibi uzanır. Gürcistan, Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Marmara Bölgeleriyle ve adını aldığı deniz ile komşulardır.#!! 2.3. YÜZÖLÇÜMÜ"" Gerçek alanı olan 122.121 km² ile Türkiye topraklarının %18’ini kaplar. Alan bakımından 3. büyüklükteki bölgemizdir. Bölge Doğu-Batı doğrultusunda 1400 km, Kuzey-Güney doğrultusunda 100-200 km ile bir şeride benzer.#!! 2.4. İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ"" Kıyıda yıl boyu yağışlı ve ılıman Karadeniz İklimi görülür. Bu iklimin oluşmasının sebebi; Karadeniz'den gelen nemli hava kütlelerinin kıyıya paralel uzanan Kuzey Anadolu dağ yamaçlarına bol yağış bırakmasıdır. Türkiye'nin en yağışlı bölgesi olan Karadeniz'de yağışlar bir mevsimde yoğunlaşmamış, yıl geneline yayılmıştır. Karadeniz bölgesi'nde yaz kuraklığı ve orman yangınları yaşanmaz. Nemlilik ve bulutlanmanın fazla olması nedeniyle yıllık ve günlük sıcaklık farkları en az bu bölgededir. Dağlar kıyıya paralel uzandığından, dağların gerisinde kalan iç kesimleri deniz etkisi altına alamamış ve iklim karasallaşmıştır ve kuraklaşmıştır.## Bölgenin doğal bitki örtüsü, kıyılarda nemlilik ve yağışın fazla olması sebebi ile geniş yapraklı gür ormanlardan oluşur. Türkiye ormanlarının %25'ini barındırır ve sahip olduğu ormanlar bakımından Türkiye'nin en çok orman olan bölgesidir.#!


3. KARADENİZ BÖLGESİNDE BAŞLICA ÇEVRE SORUNLARI!

Hızla artan dünya nüfusu, plansız sanayileşme ve sağlıksız kentleşme, nükleer denemeler, bölgesel savaşlar, verimi artırmak amacıyla kullanılan tarım ilaçları, yapay gübreler ve artan deterjan gibi kimyasal maddelerin kullanımı giderek çevre kirliliğine neden olarak çevre sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bunun doğal sonucu olarak kirlenen hava, su ve toprak canlıların yaşamını olumsuz yönde etkileyecek boyutlara ulaşmıştır.# #Genel olarak çevre sorunları, insanların yaşadıkları hayat ortamının doğal yapısını tahrip etmektedir. Bu tahribat yaşamın yoğun olduğu alanlarda daha hızlı, yaşam ve yerleşimin olduğu bölgelerde daha yavaş olmaktadır. Bozulan bu doğal hayat çevre üzerinde yaşayan tüm canlıların yaşamlarını olumsuz yönde etkilemektedir. İnsanlar kendilerine daha rahat ve ferah yaşam koşulları sağlamak için doğal olarak çevreye zarar vermektedirler. Karadeniz Bölgesinde başlıca çevre sorunları olarak katı atıklar, hava kalitesi ve yüzeysel su kirliliği en acil ve önemli çevre sorunlarını oluşturmaktadır. #

Yanda verilen ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan grafikler bize bölgedeki çevre sorunlarının önceliği hakkında veriler vermektedir.#!! 3.1. KATI ATIKLAR"" Evsel, ticari veya endüstriyel faaliyetler sonucu oluşmuş, tüketicisi tarafından işe yaramadığı için atılan ancak çevreye ve insan sağlığına verdiği zararlar nedeniyle düzenli olarak bertaraf edilmesi gereken maddelere katı atıklar denir. Tarih boyunca insanlar katı atıklarını yerleşim yerlerinin uzak bir köşesindeki vahşi depolama alanlarına atarak


bertaraf etmeyi denemişler. Ancak günümüzde vahşi depolama alanlarının halk sağlığı açısından zararlı etkileri ortaya çıkmaya başlamış ve katı atıklar için düzenli depolama tesisleri yapılmaya başlanmıştır. Vahşi depolama alanlarının en büyük sakıncaları çürüme sonucunda oluşan kokuların etrafa yayılması, görüntü kirliliği, hastalık taşıyan vektörlerin (böcekler, sinekler ve fareler vb.) yaşayabilmeleri için uygun ortamı sağlaması, sızıntı suyunun su kaynaklarını kirletmesi ve çürüme prosesleri sırasında ortaya çıkan metan (CH4) gazının patlama riskidir. ## Karadeniz Bölgesinde bulunan Zonguldak Merkez’deki vahşi katı atık depolama alanı Kozlu beldesi yakınlarındaki Zonguldak Ereğli karayolu ile Karadeniz arasında kalan bölgedir. Katı atık depolama alanı ve yakın çevresinin uydu görüntüsü Şekil–1’de gösterilmiştir. Mevcut katı atık depolama alanı 2003 ölçümlerine göre yaklaşık olarak 2.5 hektar’lık bir alanı kaplamakta ve hacmi ise yaklaşık 750000 m3 büyüklüğünde olup gün geçtikçe büyümektedir. Yapılan ölçümlere göre 2002 yılı verilerine göre günlük toplam çöp üretimi 72.4 ton (506.6 ton/hafta) olarak hesaplanmıştır. Ayrıca depolama alanına değişik kamu kurum ve kuruluşlarından ve özel sekterden atıklar da getirildiği düşünüldüğünde oluşan katı atık miktarı yaklaşık 100 ton/gün olmaktadır. 2002 yılında tartım yapılarak belirlenen Karadeniz bölgesi atık miktarı 2007 yılı için yapılmış olan nüfus projeksiyonuna göre kişi başına atık üretimi 0,67 kg/gün-kişi olarak #hesaplanmıştır.#!!!# Yapılan araştırmalara göre, mevcut katı atık depolama sahası kesin tarihi bilinmemekle beraber yaklaşık 25 yıldan beri "vahşi depolama" sahası olarak kullanılmaktadır ve halen kullanılmaya devam edilmektedir. Depolama sahası Zonguldak şehrinin Batısında olup şehirlerarası karayolu ile Kara Deniz arasına konuşlandırılmış ve her türlü katı atığın (evsel, endüstriyel, tıbbi ve tehlikeli atıkların) "vahşice depolandığı",


bir bölgedir. Bölgenin Güney yönünde sırasıyla şehirlerarası karayolu akaryakıt istasyonları ve meskenler bulunmaktadır. Depolama alanının Kuzey yönü, çöplerin deniz suyu ile direkt etkileşimde bulunduğu kıyı çizgisi ile temas halindedir. Zamanla meteorolojik şartların ve dalga ikliminin değişmesi sonucu katı atık alanından, deniz içerisine doğru kütle akışı gerçekleşmektedir. 2004 yılı Ocak ayında meydana gelen çok şiddetli fırtınalar sonucu tüm deniz ortamına geçen katı atıklar çevresel bir felaket oluşturmuştur (Özölçer ve Yıldırım, 2005). Mevsimsel değişikliklerle, özellikle yaz aylarında, katı atık yapısında bulunan organik maddelerin çürümesi sonucu, depolama alanının yüzeyinden çevreye gaz halinde yayılan koku problemi de oluşmaktadır (Yıldırım vd, 2004). ## ## İlimizde katı atıklar önemli bir çevre kirliliği oluşturmaktadır. Bu güne kadar atıkların sağlıklı değerlendirilebileceği bir proje gerçekleştirilmemiştir. Mevcut katı atık depolama yeri de ekonomik ömrünü tamamlamak üzere olup, gerekli ıslah çalışmaları yapılmadığı taktirde ciddi çevre sorunlarına sebep olacaktır. Büyükşehir Belediyesi tarafından toplanan katı atıklar yılanlıdere mevkiine dökülmektedir. Mevcut yerin bir su kaynağı olması daha önemli bir sorun teşkil etmektedir. İlçelerde ise katı atıklar gelişi güzel yerlere dökülmekte, yer seçimi konusunda hiçbir ön araştırma çalışması yapılmadığı için önemli bir bölümü şu anda sorun oluşturmaktadır. İlimizde de Katı Atık yönetimi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Samsun Büyükşehir Belediyesi “Katı Atık Düzenli Depolama Alanından Çıkan Metan Gazının Kullanılarak Enerji Elde Edilmesi İşi” projesi örnek gösterilebilir.## Bunların dışında tıbbi atıklar da önemli bir sorun teşkil etmektedir. Yönetmelik gereği sağlık kuruluşları; oluşturdukları tıbbi atıkları kaynağında ayrı ayrı toplanıp geçici depolanmasından, belediyeler veya yetkilerini devrettikleri kurum ve kuruluşlar ise bu atıkların taşınıp yakılarak veya düzenli depolanarak bertaraf edilmesinden sorumludurlar. Tüm Belediye Başkanlıklarına; Çevre Bakanlığı'nın 03.06.1997 tarih ve 1649-3610 sayılı yazısı doğrultusunda, yönetmeliğin 8 inci maddesinde yer alan tıbbi atık üreticilerinin mali yükümlülükleri hükmünce harcamalara ilişkin hükümlülükler bildirilmiştir. Mevcut durum hakkında ise bilgi istenmiş ve ilgili kurum/kuruluşlarca yönetmeliğin tam olarak uygulanması sağlanmıştır.## Bu kapsamda;## Asarcık Belediyesinde bir adet sağlık ocağı vardır. Meydana gelen atıkların bir kısmı #sağlık ocağı görevlileri gözetiminde normal çöplerle imha edilmekte, önem arz eden diğer bir kısmı ise yakılarak uygun bir yere gömülmektedir. ## Bazlamaç Belediyesinde bir adet sağlık ocağı vardır. Meydana gelen atıklar belediye yetkilileri kontrolünde yakılarak bertaraf edilmektedir.## İlkadım Belediyesi sınırları içinde bulunan hastanelere ait tıbbi atıklar, düzenli bir şekilde toplanıp imha edilmektedir.## Kavak Belediyesinde tıbbi atıklar özel kapalı çöp torba ve bidonlarında biriktirilmekte ve hafta sonlarında şehir dışında yakılarak imha edilmektedir.## Çarşamba Belediyesinde tıbbi atıklar yakılarak imha edilmektedir.## Ayvacık Belediyesinde bir adet sağlık ocağı olup oluşan atıklar gömülerek imha edilmektedir.#


# Canik Belediyesinde oluşan tıbbi atıklar yakılarak imha edilmektedir.## Ladik Belediyesinde oluşan tıbbi atıklar gömülerek imha edilmektedir.## 19 Mayıs Belediyesinde oluşan tıbbi atıklar gömülerek imha edilmektedir.## Salıpazarı Belediyesinde oluşan tıbbi atıklar, yönetmeliğe göre imha edilmektedir.#

#Alaçam Belediyesinde oluşan tıbbi atıklar naylon torbalarla toplanıp uygun şekilde bertaraf edilmektedir.##Bafra Belediyesinde oluşan tıbbi atıklar belediye görevlilerince toplanarak imha edilmektedir.##Yakakent belediyesinde oluşan tıbbi atıklar yakılarak bertaraf edilmektedir.##Havza Belediyesinde tıbbi atıklar gömülerek imha edilmektedir.##Yörükler Belediyesinde ise oluşan tıbbi atıklar sağlık ocağı görevlileri tarafından yakılarak imha edilmektedir.##İlimizde bulunan 19 Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Hastanesinde oluşan tıbbi ve enfekte atıklar kırmızı renkli plastik torbalarda, evsel atıklar ise siyah renkli plastik torbalarda, ağzı kapalı olmak üzere toplanarak Yılanlıdere mevkiinde depolanmaktadır. Ayrıca yönetmeliğin 21. maddesi gereğince tüm belediyelerin, yönetmeliğin kendilerine verdiği yükümlülükler çerçevesinde uygulanmasına ilişkin talimatları hazırlayarak aralık ayı sonuna kadar Bakanlığa ulaştırmaları sağlanmaktadır.#Yanda bölgemiz hakkında Çevre ve

Şehircilik Bakanlığı’nın Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Çevre Envanteri ve Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan grafikler görülmektedir.#!! 3.2. HAVA KİRLİLİĞİ"" Geleceğimizi ciddi biçimde tehdit eden çevre sorunlarına yeterince önem verilmemesi dünyamızı ekolojik tehlikelerle karşı karşıya getirmiştir. Bu sorunların başında hava kirliliği gelmektedir. Hava kirliliği insanların çeşitli aktivitelerinden doğan


ve sağlıklarının yanı sıra kaynakların da kirlenmesine neden olan kirleticilerin atmosfere karışmasıdır. Hava kirliliği olayı, atmosferin aşağı tabakasında “planeter sınır tabaka” diye adlandırılan bölgede meydana gelir. Hava kirletici emisyonlar, bu tabaka içerisinde yayılarak atmosferin yapısal özelliklerinin kontrolüne girer ve bu suretle hava kirliliği problemi yüzey topografyası ile meteorolojik değişkenlerin kontrolünde gelişir. Günlük hayatta atmosfere salınan kirleticilerin miktarı değişmediği halde, hava kirliliğinde günden güne değişiklikler olduğunu gözleriz. Gerçekte, hava kirliliği problemlerinin tehlikeli boyutlara ulaştığı günlerde, genellikle, atmosfere salınan kirleticilerin miktarındaki artış değil, bazı hava şartlarının değişmesi en önemli rolü oynar.#

# Sanayileşme sonucunda hızla artan hava kirliliği, canlıların yaşamını olumsuz yönde etkilemektedir. Başlıca, enerji temini, endüstriyel faaliyetler, motorlu araçlar ve konutların ısıtılmasında fosil yakıt kullanımıyla ortaya çıkan emisyonlar, çevre hava kalitesinin bozulmasına ve doğal kaynakların yok olmasına neden olmaktadır. Şehir nüfusunun giderek artışı ve çevre boyutu göz önüne alınmayan endüstriyel aktiviteler ile enerji temini için fosil yakıt kullanımı, çevre hava kalitesinin bozulmasına yol açmaktadır.#Hava kirliliği, insan ve hayvan sağlığına, bitki örtüsüne, toprak ve malzemelerin bozulmasına, iklim üzerindeki değişikliklere, güneş radyasyonu ve görüşün azalmasına yol açmaktadır. Hava kirliliğinin dünyada çeşitli ülkelerde (Belçika,

ABD, Meksika, İngiltere vs.) öldürücü etkileri de görülmüştür. Yoğun endüstri bölgelerinde kronik bronşitlerin, astımlı hastalar ile yaşlı insanlarda kalp rahatsızlıkları riskinin, fotokimyasal smog olayının yoğunlaştığı şehirlerde görme bozukluklarının


artması, akciğer kanserinde hızlı artış görülmesi tamamen hava kirliliği ile ilgilidir. İnsan sağlığı üzerine etkileri bakımından en önemli kirleticilerden biri benzinli araçlarda yanma sonucu çıkan kurşundur. Bu, sinir sistemini tahrip etmekte, metabolizma üzerinde olumsuz etkilerde bulunmakta ve davranış bozukluklarına yol açmaktadır. Yapılan kurşun kirliliği çalışmalarında en yüksek konsantrasyonlar, trafiğin yoğun olduğu bölgelerde belirlenmiştir.## Yanma kaynaklı hava kirleticileri evsel ısınmadan, endüstriyel tesislerden ve motorlu taşıtlardan atmosfere salınmaktadır. Yakıtların tam yanma için gerekli standartları sağlamaması ve yakma sistemlerinin uygun olmaması sonucunda eksik yanma gerçekleşmekte ve karbon monoksit (CO), hidrokarbonlar, uçucu organik bileşikler, partikül maddeler ve is gibi yan ürünler meydana gelmektedir. ## Karadeniz Bölgesi’ndeki başlıca hava kirleticileri özellikle kış aylarında evsel ısınmadan, endüstriyel tesislerden ve trafikten kaynaklanmaktadır. Konutlarda kullanılan yakıtların kalitesiz oluşu, kaçak kömür kullanımı, yakma sistemlerinin uygun olmayışı hava kirliliğinin başlıca sebepleridir. Evsel ısınmada kullanılan kömürlerin özellikleri yapılan bir çalışmada incelenmiş ve Tablo-2’deki sonuçlar bulunmuştur. Yakıt olarak kullanılan özel sektör kömürlerinde kükürt oranı düşük olmakla beraber özellikle kül ve uçucu madde oranları oldukça yüksektir. Evsel ısınmada kullanılan bu kömürler koklaşabilir olduğundan dolayı yanma sonrasında başta partikül madde olmak üzere uçucu organik bileşikler (VOCs), Poliaromatik hidrokarbonlar (PAH), siyah karbon ve karbon monoksit (CO) gibi kirleticiler atmosfere salınmaktadır. Ayrıca yanma sonucunda oluşan küller de uygun şekilde bertaraf edilmemekte ve sokaklarda çöp bidonlarının yanında bekletilmektedir. Rüzgarın esmesiyle bu küller havaya karışmakta ve partikül madde kirliliğini arttırmaktadır. Bölgenin topografik yapısı da hava kirliliğinde etkin rol oynamaktadır. Kent merkezinin hemen arkasında yükselen dağlar ve engebeli arazi yapısı nedeniyle yeterince atmosferik dispersiyon oluşamamakta ve özellikle kış aylarında ve akşam saatlerinde yüksek oranda hava kirliliği görülmektedir.#


# Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı çevre istatistiklerine göre Karadeniz bölgesindeki Zonguldak ili partikül madde kirliliğinde Türkiye genelinde başı çeken illerden birisidir. 1995-2006 yılları arasında Zonguldak ilinin partikül madde konsantrasyonları Türkiye sıralamasında ilk beş içerisinde bulunmaktadır. Bölgenin kış dönemine ait partikül madde ve kükürt dioksit konsantrasyonları ile ilgili istatistikler de Tablo–3’de verilmektedir (TÜİK, 2007).#

# Bölgemizdeki hava kirliliğinin limanlardan da kaynaklandığı Sefa Kocabaş, Beyhan Pekey ve Hakan Pekey’in 2011’de yaptığı “Karadeniz’de Limanlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği, Zonguldak Örneği” adlı çalışmadan anlayabilmekteyiz.## Ayrıca 26 Ekim 2013 tarihinde illerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan hava kalitesi ölçümlerinde Türkiye’de 21 ilin kirlilik potansiyelinin düşük olduğu, diğer bir anlatımla hava kalitesinin iyi olduğu belirtildi. Bunlar içinde Amasya, Artvin, Bartın, Bayburt, Giresun, Karabük, Kastamonu, Rize, Sinop illerinin yer alması bölgenin Türkiye’de diğer bölgelere oranla daha kaliteli bir havasının olduğunu gösteriyor.#!! 3.3. SU KİRLİLİĞİ"" Tuna, Dinyester ve Dinyeper gibi Avrupa ve Asya kıtalarının önemli akarsularıyla birlikte Karadeniz kendi alanının yaklaşık 5 katı büyüklüğünde (yaklaşık 2.2 milyon km2#) bir havzanın etkisi taşınmaktadır. Özellikle kirlenme sorunları açısından Karadeniz’e kıyısı olan devletlerle birlikte, yirmi iki devleti, on üç başkenti ve yüz altmış milyon insanı #ilgilendirmektedir. Karadeniz’e kıyısı olan Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, #Rusya ve Gürcistan dışındaki dolaylı etki gösteren ülkeler sırasıyla; Arnavutluk, #Avusturya, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Almanya, #Macaristan, İtalya, Makedonya, Moldova, Polonya, Slovakya, Slovenya, İsviçre ve Yugoslavya’dır. ## Karadeniz çevre sorunları, Karadeniz’in ekolojik sistemi, biyoçeşitliliği yanında, balıkçılık ve turizm gibi sektörleri olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Tüm bu çevresel sorunlar kıyıdaş devletlerde sosyal ve ekonomik doku üzerinde de onarılması giderek güçleşen sorunlara yol açmaktadır. Karadeniz’de yıllık akarsu deşarjı #350.000 m3 iken, Karadeniz’den 6 kat daha büyük olan Akdeniz’de bu miktar 121.200 m3 tür. Karadeniz’in kendisinden 6 kat daha büyük yüzey alanına ve 7 kat fazla su hacmine


sahip Akdeniz ile kıyaslandığında yıllık kirletici yük bakımından beş kat daha fazla kirlendiği belirtilmektedir. Tatlı su girdisinin fazla olması nedeniyle #azot ve fosfor bakımından zengin olan Karadeniz’de ötrofikasyon tehlikesi ekosistemi #tehdit etmektedir. Nehirlerle denize taşınan azot ve fosfor miktarı 1980-2000 yılları arasında önemli oranda artmıştır. 1970-1990 yılları arasında atık azot seviyesi Tuna Nehri’nde%250, Dinyester Nehri’nde %750 ve Dinyeper Nehri’nde %160 oranında artış kaydetmiştir. Fosfor miktarında ise 1980-2000 yılları arasında Tuna Nehri’nde %380, Dinyester Nehri’nde % 710 ve Dinyeper Nehri’nde %510 oranında artış kaydedilmiştir. Bunun sonucunda, balık türlerini azaltan ve bazı türlerin yumurtlama alanlarını #tahrip eden sınırlar ötesi olumsuz etkiler oluşmaktadır. Çevre kirliliği ve aşırı avcılık nedeniyle balık stoklarının yıpratılması ve doğal dengenin bozulması, denizdeki biyolojik çeşitliliğin azalması yanında balık stoklarında belirgin bir düşüşe sebep olmuştur. #Karadeniz’deki kirliliğin esas olarak denize dökülen nehir sularının içeriğinden #etkilendiğini söyleyebiliriz. Örneğin, Tuna Nehri Karadeniz’e krom, bakır, nikel, cıva, kurşun, çinko ve hidrokarbon boşaltmaktadır. Aynı zamanda Tuna Nehri bu atıkların yanı sıra insanların ve deniz canlılarının sağlığını doğrudan tehdit eden siyanür gibi toksik atıkları da taşımaktadır. #!" Yaklaşık 460 bin km2 (Azak Denizi çıkarılırsa 422 bin km2) alanı kaplayan yarı kapalı, bir iç denizdir Karadeniz. En derin yeri 2212 metre, ortalama derinliği 1300 metredir. Toplam hacmi 537 bin km3'dÜr, bunun % 87-90'ı derin oksijensiz sularla kaplanmıştır. Acı su karakterindedir. Bu denize dökülen Avrupa ve Asya akarsularıyla birlikte Karadeniz havzasının alanı denizin kendisinden 5 kat daha geniştir ve yaklaşık 2.2 milyon km2'dir.## Karadeniz, bol yağış alan bir bölgede bulunduğundan, az buharlaştığından ve karasal tatlı su girdileri fazla olduğundan, yüzey sularındaki fazlalığı İstanbul Boğazı aracılığıyla Marmara Denizi'ne akıtmaktadır. Akdeniz'in tuzlu sularından bir miktarını da, ters ve alt akıntı olarak Boğaz aracılığıyla almaktadır.#


# Karadeniz'e boşalan en büyük akarsular, Kırım ve Romanya arasındaki kuzeybatı sahanlığına açılırlar: Bunlardan Tuna Nehri'nin yıllık ortalama debisi 4000-9000 m3/s arasındadır. Dinyester ve Dinyeper Nehirleri'nin debileri Tuna'nın Üçte biri kadardır. Türkiye'den akan nehirlerin debileri ortalama 100-600 m3/s arasındadır.## Karadeniz'in 2.2 milyon km2 büyüklüğündeki toplama alanının önemli bir kesimini oluşturan ve en yüksek kirlilik yükü payına sahip olan Tuna Nehri'nin getirdiği organik madde yükü 1950'lerden beri 10 kat mertebesinde artmıştır. Zaitsev'in yaptığı hesaplara göre elde edilen Tuna Nehri'ne ait yük tahminleri Tabloda verilmiştir. (1992)## Araştırmalara göre, bugün Karadeniz, kıyılarındaki 6 Ülke dışında buraya akan nehirlerin geçtiği 11 ülkenin olumsuzluklarının da etkisi altındadır. Kıta Avrupası'nın neden olduğu kirliliğin üçte biri Karadeniz'e ulaşmaktadır: Burada baş suçlu Tuna Nehri. Doğduğu Almanya'dan dökülmek için Karadeniz'e doğru -120'den fazla koldan gelen suyu da alarak yola çıkan Tuna Nehri, sanayileşmiş ülkelerden, tarımsal alanlardan ve yoğun yerleşim yerlerinden geçmektedir. Yaklaşık 81 milyon nüfus barındıran bu yerlerden, her yıl, 60 ton civa, 900 ton bakır, 1000 ton krom, 4 bin 500 ton kurşun, 6 bin ton çinko, 60 bin ton fosfor, 340 bin ton azot ve 50 bin ton petrol kirliliği alarak Karadeniz'e getirmektedir. Gelen bu atıklar aşırı miktarda azot ve fosfor içermektedir. Bu maddeler Karadeniz'in besin zincirini olumsuz yönde etkilemekte ve balık üretiminde azalmaya yol açmaktadır.Kaldı ki, Baltık ve Kuzey Denizi'ni Karadeniz ve Akdeniz'le birleştirmeyi hedefleyen Ren-Main kanalının açılmasıyla günde her iki yönde çoğu petrol taşıyan 4700 gemi seferine sahne olan Tuna Nehri, kıyılarında yoğun sanayi tesisleri bulunan Baltık Denizi'nin ve Ren'in kirliliğini de "ulaşım ağının getireceği ulaşım kaynaklı ve taşınan malzemelerden kaynaklanan kasıtlı veya kasıtsız kirletici materyal" olarak Karadeniz'e taşımaktadır.#!!!!!!!!!!!!!!#

Karadeniz’deki kirliliğin daha farklı nedenleri de vardır ve deniz ortamının alıcı ortam olmasından dolayı çok çeşitlidir.## Havadan kirlenme:"


" Isınma ve enerji üretimi için yakılan petrol türevleri, kömür ve diğer yakıtlar fabrikalar ve giderek artan araç sayısı nedeniyle ortaya çıkan egzos gazları sadece atmosferi kirletmekle kalmayıp meteorolojik olaylarla denizleri kirletmektedir.## Deniz araçlarından kaynaklanan kirlenme:"# Genelde gemi sintine sularının denize basılası ve gemilerin akaryakıt ikmali sırasında meydana gelen sızıntı ve kaçak olayları sonucu, tankerlerin kazaları sonucu ve#gemi tuvalet , çöp ve atık yiyeceklerden kaynaklanmıştır. Özellikle deniz kıyısına kurulmuş olan yerleşim birimlerinin herhangi bir arıtım yapmadan kanalizasyonlarını doğrudan denize vermeleri ve ya diğer yerleşim birimlerinin dereler vasıtasıyla atık sularını denize ulaştırmaları ve kıyı bölgeleri yaygın bir şekilde kirlenmektedir.## Su Kaynağı Kirlenme Nedenleri## 1- Karadeniz; Evsel sıvı atık, evsel katı atık, sanayi atıkları, zirai faaliyetler, denizcilik## 2- Kızılırmak; Evsel Atıksular,evsel katı atık, sanayii atıkları, zirai faaliyetler## 3- Yeşilırmak; Evsel atıksular, evsel katı atık,sanayii atıklar, zirai faaliyetler## 4- Mert Irmağı; Evsel sıvı atık, evsel katı atık, sanayi atıkları, zirai faaliyetler## 5- Kürtün Çayı; Evsel sıvı atık, evsel katı atık, sanayi atıkları, zirai faaliyetler## 6- Yılanlı Dere; Evsel sıvı atık, evsek katı atık, sanayi atıkları, zirai faaliyetler#" Deniz kirliliğinin başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir:"# 1-İl merkezinde evsel nitelikli atık suların arıtılamaması,## 2-Küçük yerleşim merkezlerinde Terme İlçesi hariç arıtma tesisi bulunmayışı,## 3-Fosseptik atıkların vidanjörlerle çekildikten sonra gelişigüzel yerlere boşaltılması,## 4-Organize sanayi bölgelerinin arıtma tesislerinin bulunmaması## 5-Sanayi kuruluşlarının bir kısmında arıtma tesislerinin bulunmaması,## 6- Deniz araçlarının oluşturduğu kirlilik# ## Öte yandan atık sular genel olarak:"" 1-İçme ve Kullanma suyu rezervlerine karışması,## 2-Alıcı ortamdaki canlı hayatı tehdit etmesi ,## 3-Yer altı suyunda kirlilik meydana getirmesi,## 4-Etrafa kötü kokular yayılması## 5-Haşere ve zararlı canlıların üremesine neden olması## 6-Suyun renginde değişikler olması## 7-Alıcı ortamların (göl, deniz, akarsu gibi )rekreasyon alanı olarak kullanımını#engellemesi, gibi nedenlere sebep olabilirler. ## Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları## Deniz kirliliğinin önlenmesi için alınan tedbirlerden en önemlisi iller bankasının evsel atıksuların arıtımı için yürüttüğü projedir. Projenin tamamlanması ile birlikte sahilde çevresel yönden büyük iyileşmenin olması beklenmektedir.## 1-Altyapı sistemlerinin arıtma tesisi ile sonuçlandırılması## 2-Altyapı sistemleri bulunmayan yerleşim birimlerinde uygun foseptik sistemlerinin kullanılması## 3-Sanayii tesislerine atıksu arıtma tesisi kurulması#


# Samsun Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde oluşan evsel atık suların toplanması , iletimi, arıtımı ve deşarjına ilişkin bilgiler aşağıdadır:# # 1-Büyükşehir sınırları içerisindeki evsel atık sular merkez ve Atakum bölgesi olmak üzere iki ayrı bölgede toplanmaktadır.# # 2-Atakum bölgesindeki atık sular , Köy hizmetleri Bölge Müdürlüğünün Bafra tarafında kalan sahil kesimindeki kumluk alanda toplanıp , burada ön arıtma tesislerinden geçirildikten sonra 1100 m açıktan derin denize deşarj edilecektir. Bu bölgenin atık suları , aynı alandan şimdilik geçici olarak denize deşarj edilmektedir.# # 3-Merkez bölgesindeki atık sular Canik Belediyesi sınırları içinde , Devgeriş Köy yolu altında kalan alanda toplanacak olup, ön arıtma tesislerinden geçirildikten sonra 1500 m açıktan derin denize deşarj edilecektir. Ön arıtma tesislerinin yapılacağı alanın hukuksal işlemleri Belediyesi tarafından henüz bitirilememiştir. Merkez bölgesindeki atık sular Mert Irmağının sol sahil ucundaki dolgu alanında yapılan terfi merkezi yardımı ile geçici olarak denize (liman dışı) deşarj edilmektedir. Canik Belediyesi Sınırları içinde toplanabilen atık sular ise Belediye evleri karşısındaki alandan geçici olarak denize savaklanmaktadır.# # Samsun kanalizasyon projesi halen yatırım programında olup , Atakum ,Merkez ve Tekkeköy Bölgelerinde yapılacak ön arıtma ve deniz deşarjlarının bir bütün olarak ele alınması düşünülmektedir. Ancak merkez bölgesi ön arıtma yerindeki imar problemleri giderilemediğinden ve parasızlık nedeniyle ön arıtma ve deniz deşarjları ihale edilememiştir.# # Küçük Sanayii Siteleri ve Organize San.Bölgesi atık suları: Samsunda bir tanesi Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde olmak üzere 4 adet küçük sanayii sitesi ve Tekkeköy İlçesi sınırları içinde de bir adet organize sanayii bölgesi bulunmaktadır.# # İl sınırları dahilinde bulunan Organize Sanayii Bölgesi için imar uygulama alanı 1.590.933 m2, arıtma tesisi alanı 12.785 m2 olarak yer ayrılmıştır. OSB içerisinde 117 adet sanayii parseli bulunmaktadır.# # OSB Müteşebbis teşekkül başkanlığı tarafından arıtma tesisi avam projesi planı hazırlanmış ve San. Ve Tic. Başkanlığına sunulmuştur. OSB ’ye ait atıksu arıtma tesis projesi etüt karakteristiği San. Ve Tic. Bakanlığının 1998 yılı yatırım programında yer almaktadır.# # Halen Organize Sanayi Bölgesinde 50 parselde 27 tesis faaliyette olup 34 parselde 32 tesis inşaat halindedir. Bölge altyapısı Organize Sanayi Bölgesi ile birlikte imar planı komşusu olduğu İlkadım Küçük Sanayi Sitesi ve 19 Mayıs Küçük Sanayi Sitesine de hizmet verecek şekilde proje ve inşa edilmiştir.# # Arıtma tesisinin bir an önce kurulmasına ilişkin OSB müdürlüğüne gerekli yazışmalar yapılmıştır. OSB müdürlüğünün cevabi yazılarında OSB’’de oluşan atıksu karakteristiğinin tam olarak belli olmadığı ve atıksu arıtma tesisinin projelendirilmesi ve yapımı aşamalarının bölgemiz büyükşehir belediyesi sınırları içerisine alınmasını müteakip ve arıtılacak atık suyun nitelik ve niceliğinin doğru olarak tespit edilmesi amacıyla, müşterek şebekeye atık sularını verecek küçük sanayi sitelerinin doluluk oranları belli bir yoğunluğa ulaştığında bakanlığımız koordinasyonu ve işbirliği içerisinde değerlendirileceği bildirilmiştir.#!


# Kirliliğe Karşı Atılan Adımlar"" Bölge ülkeleri tarafından Karadeniz'in çevresel sorunlarının ana nedenlerini araştırmak ve çözümler üretmek amacıyla 21 Nisan 1992’de Bükreş'te "Karadeniz'in #Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi’ni imzalamıştır. Bu anlaşma ile ülkeler deniz #çevresinin kara kökenli kaynaklar tarafından çeşitli maddelerle kirletilmesini önlemeyi ve #ortadan kaldırmayı taahhüt etmişlerdir. Karadeniz'in kirliliğe karşı korunması #konusu, Rio’92 Dünya Çevre ve Kalkınma Konferansı'nda Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin devlet, hükümet başkanları ve çevre bakanları tarafından dile getirilmiş ve Rio'dan sonra Karadeniz Ekonomik İşbirliği çerçevesinde pek çok ulusal ve uluslararası projeler başlatılmıştır. Nisan 1993'te Odessa'da 6 ülkenin çevre bakanlarınca ortak bir politika bildirgesi(Odessa Bildirgesi) imzalanmış ve bildirge ile tüm sektörler, Karadeniz çevresini kurtarmaya ve korumaya yönelik ortak çalışmalara katılmaya çağrılmıştır. #Haziran 1993'te BSEC’e taraf olan hükümetle, "Karadeniz Çevre Koruma Programına” destek olunmasını istemişlerdir. Program, Karadeniz ülkelerinin doğal kaynaklarının daha fazla yok olmasını önlemeye yönelik ortak girişimlerini kolaylaştıracak uluslararası desteği sağlamaya yönelik çalışmalar içermektedir. Bu doğrultuda bir Karadeniz Eylem Planı hazırlanarak (30 Haziran 1996) imzaya açılmıştır. 31 Ekim 1996’da Gürcistan, Rusya, #Bulgaristan, Romanya, Ukrayna ve Türkiye dahil olmak üzere Karadeniz’e kıyısı olan 6 #ülkenin Çevre Bakanları tarafından Karadeniz’in kirliliğe karşı korunması ve yileştirilmesi amacıyla stratejik eylem planı hazırlamış ve ortak protokol imzalanarak birlikte hareket etme kararı alınmıştır. Böylece 31 Ekim Uluslararası Karadeniz Günü etkinlikleri ile Karadeniz kıyısı boyunca yaşayan milyonlarca insanın Karadeniz’in sorunları hakkında çevresel haberdarlığın artırılması amaçlanmaktadır. #! !

4. BÖLGE İNSANININ KİRLİLİK KONUSUNDA SOSYOLOJİK TUTUMU!

# Yaptığım 100 kişilik bir örneklemli ankette insanlara sorduğum “Bölgemizi en çok tehtit eden kirlilik nedir?” sorusuna 53 kişiyle en çok su kirliliği yanıtını aldım. Su kirliliğini ise radyasyon kirliliği ve hava kirliliği takip ediyor. İnsanlar Karadeniz Bölgesi’nde kirliliğin önlenmesi için derhal bir tedbir alınmasını istiyor. Ve nasıl önlenmesi gerektiği konusuna farklı perspektiflerden yanıtlar aldım. Sonuç olarak bölge halkı çok geniş bir yelpazeye sahip olan çevre denetimleri, çevresel sorunlarla mücadelede uluslararası işbirliğini ve en etkin çözümlerin hayata geçirilmesine yönelik girişimlerde bulunulmasını ve devam ettirilmesini istiyor. Belediyelerin ve diğer makamların bu konuda daha fazla çalışma yapması gerektiğini belirtiyor.#!

5. SONUÇ!# Karadeniz Bölgesi çabuk nüfus artışı, sanayileşme sürecinde sürdürülebilir kalkınmaya önem verilmemesi ve çevresel faktörlerin göz ardı edilmesi gibi nedenlerle katı atıklar, hava kirliliği ve su ve deniz kirliliği gibi çevre sorunlarıyla karşı karşıya kalmıştır. #


!# Bölgede yapılan araştırmalarda katı atıkların içeriğine bakıldığında %46’lık bir bölümün geri dönüştürülebilir atıklar olduğu görülmektedir. Oluşacak katı atık miktarlarını azaltmak, katı atık depolama alanlarını daha uzun süreli kullanmak ve geri dönüşebilen maddeleri tekrar ekonomiye kazandırmak için katı atıklar mutlaka aynağında ayrılarak toplanmalıdır. Geri dönüşüm için gerekli olan en önemli iki şey katı atık kumbaraları ve bilinçli vatandaştır. Kağıt, cam, metal, plastik gibi geri önüştürülebilir atıkların atılacağı kumbaralar belediyeler tarafından şehrin gerekli yerlerine erleştirilmeli ve bölge halkı da ilgili atıkları çöp yerine bu kumbaralara atması için eğitilmelidir. Çağımızın en korkunç felaketlerinden birisi olan iklim değişikliğinin nedeni olan sera gazlarının belli bir bölümü yine katı atık depolama alanlarından atmosfere salınmaktadır. Bu oran Türkiye için % 9.3’dür (Ubay ve Apak, 2007). Bu nedenle geri dönüşüm yapılarak katı atık miktarlarını azaltmak iklim değişikliği ile mücadele etmek açısından da oldukça önemlidir. ## Bölgemizde özellikle kış aylarında ortaya çıkan hava kirliliği evsel ısınmada kullanılan kötü kalitedeki kömürden, sanayi tesislerindeki emisyonlardan ve trafikten kaynaklanmaktadır. Hava kirliliğini önleyebilmek için kaçak kömür kullanımı ile mutlaka mücadele edilmedir. Bölgede doğalgaz olmayan ilçelere doğalgaz taşınmalıdır. Çünkü doğalgaz kömüre göre çevreyi çok daha az kirleten bir yakıt türüdür. Ayrıca sanayi tesisleri atmosfere saldıkları gazları mutlaka arıtmalıdırlar. Bu tesisler oldukça sıkı bir şekilde kontrollerden geçirilmeli ve emisyon sınır değerlerini aşanlara gerekli cezalar uygulanmalıdır. Trafikten kaynaklı hava kirliğini engellemek için de toplu taşım araçlarının kullanımı özendirilmeli, eksoz emisyon muayeneleri sıkı bir şekilde yapılmalıdır. Tırların ve transit geçen motorlu taşıtların şehrin içine girmemesi için şehrin etrafına çevre yolu inşa edilmeli ve bitirilmelidir. ## Alt yapı eksikliği ve atıksu arıtma tesislerinin bulunmayışı su ve deniz kirliliğini en önemli nedenlerinden biridir. Atıksu arıtma tesisi bir an önce inşa edilip şehrin tüm atık suları bu tesiste toplanmalı ancak arıtma yapıldıktan sonra denize deşarj edilmelidir. Sanayiden kaynaklanan kirliliğin de önüne geçebilmek için sanayi tesisleri öncelikle deşarj izni almalı, atıksularını arıtmalı ve bu şekilde deşarj etmelidirler. Arıtma işleminin yapılıp yapılmadığı ise ciddi şekilde denetlenmelidir. ## Organize sanayi bölgeleri de kurulurken benzer türdeki tesisler bir arada olmalı farklı türdeki fabrikalar aynı organize sanayi bölgesi içinde yer almamalıdır. Örneğin süt ürünleri üreten bir tesisin atık suyunda KOİ, yağ ve gres ve pH değerleri önemli iken, metalürji sektöründeki bir fabrikanın atık suyunda bakılması gereken parametreler pH, AKM, KOİ, alüminyum, bakır, çinko, demir, flor, kadmiyum, krom, nikel, nitrit azotu, siyanür ve yağ ve grestir. Dolayısıyla benzer işletmeler aynı organize sanayi bölgesi içinde olmalı ve aynı türden atıksular bir arada arıtılmalıdır. ## Bölge insanı çevre kirliliği hakkında şikayetçi olup gerekli araştırmaların yapılmadığını ve kirliliğin durdurulması için gerekli özenin gösterilmediğini düşünmektedir. Dolayısıyla çalışmalara hız verilmelidir.#!

!


6. KAYNAKÇA!# Akpınar,N., Şen,M., 2006, Kentsek Katı Atıklardan Enerji Üretimi, Türkiye 10. Enerji Kongresi, İstanbul ## Atlas, L., Büyükgüngör, H., 2007, Heavy metal pollution in the Black Sea shore and #offshore of Turkey, Environmental Geology, 52, s.469-476 ## Avcı,S., 2005, Türkiye’de Termik Santraller ve Çevresel Etkileri, İstanbul Üniversitesi ## Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13, s.1-26, İstanbul ## Bayat, O., 1998: Characterization of Turkish fly ashes, Fuel, vol. 77, no. 9/10, 1059-#1066. ## Büke,T., Köne,A.Ç., 2006, Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı Çerçevesinde #Türkiye’nin Enerji Tüketiminin Analitik Şebeke Yöntemiyle Đncelenmesi, Türkiye 10. #Enerji Kongresi, İstanbul ## Çapar, Ö. F., Yıldırım, Y., Özölçer, Đ. H. ve Büyüksalih G., Zonguldak Düzensiz Katı ## Atık Depolama Alanının Kıyı Bölgesi ile Etkileşimi ve Duraylık Analizleri 18 - 21 #Nisan 2007 Ulusal Çevre Sempozyumu, Mersin Üniversitesi Çevre Mühendisliği #Bölümü, Mersin ## Çapar, Ö., Yıldırım, Y., Özölçer, Đ.H, Zonguldak Vahşi Katı Atık Depolama Alanının ## Stabilite Analizleri ve Değerlendirilmesi, TMMOB Geoteknik Sempozyumu 26-27 #Ekim Adana 2005, Sayfa 381-394 I. Karadeniz’de Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu # 340 ## Evren, V., Yıldırım, Y. Özölçer, Đ. H ve Çapar, Ö. F., 2007, Zonguldak Kıyı Şeridi #Mevcut Katı Atık Depolama Alanı ve Yapılabilecek Islah Çalışmamaları, Ön Rapor #(yayınlanmamış), Zonguldak. ## http://www.erdemir.com.tr/tr/hakkimizda.asp,## http://www.meteoroloji.gov.tr/2006/tahmin/tahmin-iller.aspx?m=ZONGULDAK## Organize Sanayi Bölgeleri, http://www.zonguldak.gov.tr/## Özölçer, Đ. H., Yıldırım, Y., 2005, Zonguldak Kıyılarının Kıyı Yönetimi Açısından #İncelenmesi, 5. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, TMMOB Đnşaat #Mühendisleri Odası, Sayfa 541-556. ## Özsu, A, 2006, Entegre Demir-Çelik Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava #Kirliliğinin Belirlenmesi, Mastır Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri, Zonguldak. ## Türker, P., Erdoğan, B., Katnaş, F and Yeğinobalı, A., 2003: Classify of Fly Ash and #its Characteristics in Turkey, Turkish Cement Manufacturers' Association, Ankara, #Turkey. ## TUİK Çevre Đstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/Start.do, Son Erişim: 27.08.2007 ## Ubay, B., Apak, G. (eds), “First National Communication of Turkey on Climate #Change”, Ministry of Environment and Forestry, Turkey, 2007. ## Uyar, G., 2004., Çatalağzı Termik Santralı ve Ereğli Demir Çelik Đşletmelerinin #Çevrede Oluşturdukları Ağır Metal Birikiminin Biyomonitör olan Karayosunları #(Mosses) Üzerinden Araştırılması, TÜBİTAK Projesi, Proje no: TBAG-2202 #


http://www.erdemir.com.tr/tr/hakkimizda.asp

http://www.meteoroloji.gov.tr/2006/tahmin/tahmin-iller.aspx?m=ZONGULDAK

http://www.zonguldak.gov.tr/

(102T100), 2002-2004. ## Yıldırım, Y., 2004., Zonguldak Bölgesinde Hava Kalitesi Modellemesi, ZKÜ Bilimsel #Araştırma Projeleri, Proje No: 2002-45-10-16, Zonguldak. ## Yıldırım, 2007., Zonguldak Şehir Atmosferinde Uçucu Organik Bileşiklerden #Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Đncelenmesi, TÜBĐTAK Projesi, ÇAYDAG- 104I097, #No:104I097 , 2005-2007 (henüz kabul edilip onaylanmamış rapor). ## Yıldırım, Y, Büyüksalih, G., Oruç, M., 2006., An Investigation of Industrial Plant #Pollution Using Satellite Imagery as a Tool in Zonguldak Cost, Topographic Mapping #from Space, ISPRS Volume Number: XXXVI-1/W41, February 14-16, 2006, #TÜBİTAK-BÜLTEN, Ankara, Turkey. ## Yıldırım,Y., Özölçer, İ.H., Çapar,Ö.F., 2004, Zonguldak Kıyı Şeridi Katı Atık #Depolama Alanı ve Yapılabilecek Islah Çalışmaları, Türkiye Kıyıları 04, V. Ulusal #Konferansı, s.685-694, Adana ## Yıldırım,Y., Uzun, N., 2000, Isıtma Amaçlı Yakma Sistemlerinde Yanma Olayının #İncelenmesi: Zonguldak Örneği, Yanma ve Hava Kirliliği Kontrolü V. Ulusal #Sempozyumu, Elazığ ## Yılmaz, G., Aksoy, B., Altın, A., Yıldırım,Y., Özölçer, Đ.H., 2007, Batı Karadeniz #Bölgelerinde Su Kirliliği:Zonguldak Örneği, Ulusal Çevre Sempozyumu, Mersin ## ZİÇDR (Zonguldak İl Çevre Durum Raporu), 2004, Zonguldak Valiliği, İl Çevre ve #Orman Müdürlüğü ## Zonguldak Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi ÇED Raporu, 2005, MİMKO #Mühendislik İmalat Müşavirlik Koordinasyon ve Tic. A.Ş., İstanbul ## Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Verileri## http://www.sumae.gov.tr/## http://www.csb.gov.tr/db/ced/webicerik/webicerik276.pdf, Ankara-2012## http://www.virahaber.com/haber/dunyanin-copu-bati-karadenizden-cikti-27341.htm## http://www.haberler.com/karadeniz-de-cevre-kirliligi-haberi/## Hava Kalitesi İzleme İstasyonları Web Sitesi, http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx## T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Laboratuvar, Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı verileri (26 Ekim 2013 Hava kalitesi ile ilgili araştırma)## http://tr.wikipedia.org/## http://www.hurbakis.net/content/turkiyenin-kirli-illeri#


http://www.sumae.gov.tr/

http://www.csb.gov.tr/db/ced/webicerik/webicerik276.pdf

http://www.virahaber.com/haber/dunyanin-copu-bati-karadenizden-cikti-27341.htm

http://www.haberler.com/karadeniz-de-cevre-kirliligi-haberi/

http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx

http://tr.wikipedia.org/

http://www.hurbakis.net/content/turkiyenin-kirli-illeri

Documents

BİYOLOJİ PROJE ÖDEVİ