Kiel Days in Poznań / Dni Kilonii w Poznaniu 2014

MIASTO JAKO REPUBLIKA – PRZYKŁAD

POZNANIA

www.igsegp.amu.edu.pl

KRZYSZTOF ROSENKIEWICZ, IGSEiGP

Zakład Planowania Przestrzennego

Promotor – Prof. UAM dr hab. Lidia Mierzejewska

Wprowadzenie

Architektoniczny

i urbanistyczny

modernizm należą –

podobnie jak komunizm

- do kategorii błędów,

z których nie da się niczego

lub niewiele nauczyć

czy wykorzystać.

[Leon Krier]

Miasto jako republika?

Wspólnota republikańska to (…) Ludzie ujęci w dobry ustrój

i zorganizowani wokół dobrych instytucji [J. F. Staniłko

2010].

Wspólnoty potrzebują właściwych materialnych

(przestrzennych) warunków, form [L. Krier 2011]; forma

wpływa na zachowania

Grupa budynków nie tworzy miasta; nie czynią tego także

zaplanowane kompozycje. Miasto jest wytworem

ludzkiego ducha. [por. L. Krier 2011]

Podstawowe informacje o Poznaniu

• Historyczna stolica Wielkopolski; według niektórych

źródeł pierwsza stolica Polski [w X wieku]

• 1793 – 1918: czasy zaboru Pruskiego - „Najdłuższa

wojna nowoczesnej Europy”

• Silne lokalne [terytorialne] tożsamości [Kaczmarek 2005]

Organiczny wzrost przez wieki

Mapy z:

Poznanczyk.

comŹródło:

www.Poznanczyk.com

Miasta o średniowiecznym rodowodzie

zachowują ludzką skalę

Ludziom to wciąż odpowiada

XX-wieczna ekspansja terytorialna /

modernizm

Nowe Czasy – nowe problemy

Strefowanie = odległości;

Gdzie są sklepy, miejsca

pracy?

Jak przejść przez ulicę?

Amorficzne („zimne”) przestrzenie – jak

żyć?

Panorama Winograd: fot. Marek Kaczmarczyk / Fotoportal.Poznan.Pl

Następny slajd: Galeria Malta, fot. Michal_W / Fotoportal.Poznan.Pl

Co dalej?

Stal, beton i szkło? Przekształcanie miejsc?

Podłoże społeczne

• Obecnie – „próżnia socjologiczna” między małymi [np.

rodziną] i wielkimi grupami społecznymi, instytucjami

[korporacjami, narodami]

• Znaczna grupa ludzi nie żyje „lokanie” (ludzie

„unplugged” [niezakorzenieni] – związani z korporacjami,

tymczasowymi pracami, (pod)miejskimi centrami

handlowymi

Kinepolis Poznań – fot. Iwona Hildebrandt / Fotoportal.Poznan.Pl

Przykłady

Dzielnice Górczyn,

Raszyn i Osiedle im. M.

Kopernika są położone

w południowo-

zachodniej części

Poznania

Każda liczy 7-10 tys.

mieszkańców i rozciąga

się na nie więcej niż 2

km [spełniając kryteria

wzorców L. Kriera i Ch.

Alexandra i in.]

Dzielnice przecięte bardzo ruchliwymi

ulicami

Górczyn Os. M. Kopernika

Brak instytucji i infrastruktury społecznej

• Na Górczynie, Raszynie i Osiedlu im. M. Kopernika:

– nie ma kina / teatru / sali koncertowej / klubu dla młodzieży

– niewiele jest barów, kawiarni i restauracji

– jest jeden dobrze utrzymany park

– Nie ma publicznych toalet

• Podróż do centrum miasta trwa 20-25 min. [autobusem /

tramwajem]

Granice i „bramy” dzielnic

Os. M. Kopernika Raszyn

Miejsca na lokalne rynki / fora

Os. M. Kopernika (1) Górczyn

Jak odzyskać wspólnoty?

„Zszyć” dzielnice

przyjaznymi ulicami

Uformować małe

społeczności w mieście

Panorama Chwaliszewa i Ostrowa

Tumskiego – fot. Marek

Kaczmarczyk / Fotoportal.Poznan.PlUl. Winogrady – fot. Tomcio /

skyscrapercity.com

Etap 1. Obwodnice

Granice

dzielnic

[przybliżone]

„tnące” ulice

proponowane

lokalne

obwodnice

(jedna jezdnia

+ tramwaj +

ciąg pieszo -

rowerowy)

ewentualne

obwodnice

Etap 2. Wejścia / wjazdy

Etap 3. Lokalne rynki / fora

Miejsca na lokalne rynki / fora

Os. M. Kopernika (1) Górczyn

Miejsca na lokalne

rynki / fora

Os. M. Kopernika

(2)

Obecnie – parking

supermarketu

Miejsca na lokalne

rynki / fora

Os. M. Kopernika

(2)

- forum;

- więcej małych

sklepów,

warsztatów,

kawiarni = więcej

miejsc pracy

[parking podziemny]

Podsumowanie

• Aby ludzie stali się lokalnymi patriotami, potrzebują

„zakorzenienia” w konkretnych miejscach – określonych

dzielnicach

• Poznań jako policentryczne miasto lokalnych wspólnot

[społeczności]

• Poznań jest miastem dobrze predysponowanym by stać

się „republiką wspólnot”, prawdziwą Civitas.

Źródła - inspiracje

• ALEXANDER Ch. et al. 2008. Język wzorców [A Pattern Language].

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• GEHL J. 2009. Życie między budynkami [Life Between Buildings].

Wydawnictwo RAM, Kraków.

• KACZMAREK T. 2005. Struktury terytorialno-administracyjne i ich

reformy w krajach europejskich. Wydawnictwo Naukowe UAM,

Poznań; seria Geografia nr 70.

• KRIER L. 2011. Architektura wspólnoty [The Architecture of

Community]. Wydawnictwo słowo / obraz terytoria, Gdańsk.

• NAWRATEK K. 2008. Miasto jako idea polityczna. Wydawnictwo

Korporacja Ha!art. Kraków.

• STANIŁKO J. F. 2010. Czym jest polski republikanizm? Wolność

i Solidarność. http://polskawielkiprojekt.pl/teksty/republikanizm/

[dostęp: 4.11.2014]

Dziękuję za uwagę!

+

KRos@amu.edu.pl