ΤΕΥΧΟΣ 1 ΜΑΡΤΙΟΣ 2004 - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ

TEYXOS-1.qxd 27/5/2004 4:09 ìì Page 1

ÅÐÉÄÇÌÉÏËÏÃÉÁ - ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÊÉÍÄÕÍÏÕÐÐááññÜÜããïïííôôååòò êêááññääééïïááããããååééááêêïïýý êêééííääýýííïïõõ êêááéé çç óó÷÷ÝÝóóçç ôôïïõõòò ììåå ôôççíí ððééèèááííüüôôççôôáá ååììööÜÜííééóóççòò ïïîîÝÝùùííóóôôååööááííééááßßùùíí óóõõííääññüüììùùíí,, óóôôïïíí ååëëëëççííééêêüü ððëëççèèõõóóììüü:: çç ååììððååééññßßáá ááððüü ôôççíí ììååëëÝÝôôçç ccaarrddiioo22000000ÄçìïóèÝíçò Â ÐáíáãéùôÜêïò, ×ñéóôßíá ×ñõóï÷üïõ, ×ñÞóôïò Ðßôóáâïò

ÐÐááññÜÜããïïííôôååòò êêééííääýýííïïõõ ããééáá êêááññääééááããããååééááêêÜÜ ííïïóóÞÞììááôôáá óóåå ááóóèèååííååßßòò ììåå ððååññééïïääïïííôôßßôôééääááBuhlin K, Gustafsson A, Pockley AG, Frostegard J, Klinge B.Eur Heart J 2003;24:2099-2107.ÅðéìÝëåéá Çëßáò ×åéìþíáò

××ññïïííßßáá ððååññééïïääïïííôôßßôôééääáá,, ììééáá óóççììááííôôééêêÞÞ óóõõóó÷÷ÝÝôôééóóçç ììåå ôôïï ïïîîýý ÝÝììööññááããììáá ôôïïõõ ììõõïïêêááññääßßïïõõPersson RG, Ohlsson O, Pettersson T, Renvert S.Eur Heart J 2003;24:2108-15.

¼¼ííôôùùòò ððññïïêêááëëååßß çç ððååññééïïääïïííôôßßôôééääáá êêááññääééïïððÜÜèèååééáá;;Kimmo MattilaEur Heart J 2003;24:2079-80.

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÃÅÍÉÊÁÕÕððïïëëïïããééóóììüüòò ôôïïõõ óóôôååööááííééááßßïïõõ êêééííääýýííïïõõ óóôôïï ããååííééêêüü ððëëççèèõõóóììüü::ÏÏ óóõõííïïëëééêêüüòò êêßßííääõõííïïòò ììåå ââÜÜóóçç ääééååèèííååßßòò ððßßííááêêååòòÇëßáò ×åéìþíáò

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÖÁÑÌÁÊÁÇÇ ååððßßääññááóóçç ôôùùíí óóôôááôôééííþþíí óóôôçç ííååööññééêêÞÞ ëëååééôôïïõõññããßßáá ááóóèèååííþþíí ììåå óóôôååööááííééááßßáá ííüüóóïï'Áèõñïò ÂÃ, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ, Ðáðáãåùñãßïõ AA, Óõìåùíßäçò AN, Ðå÷ëéâáíßäçò AN, Ìðïõëïýêïò ÂÉ, ÅëéóÜö M.J Clin Pathol 2004 (in press)

ÇÇ ååððßßääññááóóçç ôôùùíí óóôôááôôééííþþíí óóôôáá ååððßßððååääáá ïïõõññééêêïïýý ïïîîÝÝùùòò ááóóèèååííþþíí ììåå óóôôååööááííééááßßáá ííüüóóïï'Áèõñïò ÂÃ, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ, Ðáðáãåùñãßïõ AA, Óõìåùíßäçò AN, Ðå÷ëéâáíßäçò AN, Ìðïõëïýêïò ÂÉ, ÅëéóÜö M.J Clin Pathol 2004 (in press)

ÐÐññþþééììïï êêëëééííééêêüü üüööååëëïïòò ááððüü èèååññááððååßßáá ììåå ááôôïïññââááóóôôááôôßßííçç óóåå ááóóèèååííååßßòò ììåå óóôôååööááííééááßßáá ííüüóóïï êêááéé óóááêê÷÷ááññþþääçç ääééááââÞÞôôçç'Áèõñïò ÂÃ, Ðáðáãåùñãßïõ AA, Óõìåùíßäçò AN, ÄéäÜããåëïò ÔÐ, Ðå÷ëéâáíßäçò AN, Ìðïõëïýêïò ÂÉ, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ.Angiology 2003;54:679-690

ÁÁððïïôôÝÝëëååóóììáá ôôççòò ÝÝííôôïïííççòò óóõõããêêññééôôééêêÜÜ ììåå ôôççíí ììÝÝôôññééáá õõððïïëëééððééääááééììééêêÞÞ ááããùùããÞÞ óóôôççíí ååîîÝÝëëééîîçç ôôççòò ááèèççññïïóóêêëëÞÞññùùóóççòòÌÌééáá ôôõõ÷÷ááééïïððïïééççììÝÝííçç ååëëååãã÷÷üüììååííçç êêëëééííééêêÞÞ ììååëëÝÝôôçç ((RREEVVEERRSSAALL))Nissen SE, Tuzcu EM, Schoenhagen P, Brown BG, Ganz P, Vogel RA, Crowe T, Howard G, Cooper CJ, Brodie B, Grines CI, DeMaria AN, for the REVERSAL Investigators.JAMA 2004;291:1071-80.

ÐÁÈÏÖÕÓÉÏËÏÃÉÁÁÁèèççññùùììááôôééêêÞÞ ððëëÜÜêêáá -- ÍÍÝÝååòò ááððüüøøååééòòÃåíïâÝöá Êïëïâïý, Ç. Áëåîüðïõëïò

ÐÐááèèïïööõõóóééïïëëïïããßßáá êêááéé èèååññááððååõõôôééêêÝÝòò ððááññååììââÜÜóóååééòò ããééáá ôôççíí ððññüüëëççøøçç ôôççòò êêááññääééááããããååééááêêÞÞòò ííüüóóïïõõÃáæÞ ÅéñÞíç, ÌùõóÞò ÅëéóÜö

ÄÉÁÉÔÁÁÁððïïôôååëëååóóììááôôééêêüüôôççôôáá êêááéé ááóóööÜÜëëååééáá ôôùùíí ääééááééôôïïëëïïããßßùùíí ÷÷ááììççëëÞÞòò ððååññééååêêôôééêêüüôôççôôááòò óóåå õõääááôôÜÜííèèññááêêååòò ÌÌééáá óóõõóóôôççììááôôééêêÞÞ ááííááóóêêüüððççóóççBravata DM, Sanders L, Huang J, Krumholz HM, Olkin I, Gardner CD, Bravata DM.JAMA 2003;289:1837-50.

ÓÕÍÔÁÊÔÉÊÇ ÅÐÉÔÑÏÐÇÄÄééååõõèèõõííôôÞÞòò ÓÓýýííôôááîîççòò

××ååééììþþííááòò ÇÇëëßßááòò

Êáñäéïëüãïò

ÕðïðôÝñáñ÷ïò å.á

ÌÝëç¢¢èèõõññïïòò ÂÂááóóßßëëååééïïòò

ÁíáðëçñùôÞò ÄéåõèõíôÞò ÅÓÕ

Êáñäéïëïãéêü ÔìÞìá

Â´ ÐñïðáéäåõôéêÞò ÊëéíéêÞò ÁÐÈ

ÉððïêñÜôåéï Íïóïêïìåßï

Èåóóáëïíßêçò

ÃÃááííùùôôÜÜêêççòò ÅÅììììááííïïõõÞÞëë

Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò

ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò

Ðáíåðéóôçìßïõ Çñáêëåßïõ

Ðåñéöåñåéáêü Ðáíåðéóôçìéáêü

Íïóïêïìåßï Çñáêëåßïõ ÊñÞôçò

ÅÅëëééóóÜÜöö ÌÌùùõõóóÞÞòò

ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò

ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò

Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí

Ðåñéöåñåéáêü Ðáíåðéóôçìéáêü

Íïóïêïìåßï Éùáííßíùí

ÊÊïïëëïïââïïýý ÃÃååííïïââÝÝööáá


ÕðïäéåõèõíôÞò Á´ ÊáñäéïëïãéêÞò

ÊëéíéêÞò êáé õðåýèõíïò Ëéðéäáéìéêïý

Éáôñåßïõ Ùíáóåßïõ

Êáñäéï÷åéñïõñãéêïý ÊÝíôñïõ

ÌÌððééëëééááííïïýý ÅÅëëÝÝííçç


ÅðéìåëçôÞò Á’ ôçò ÊáñäéïëïãéêÞò

ÊëéíéêÞò êáé õðåýèõíïò Ëéðáéäéìéêïý

Éáôñåßïõ Ôæáíåßïõ Íïóïêïìåßïõ

Ðåéñáéþò

ÐÐßßôôóóááââïïòò ××ññÞÞóóôôïïòò

ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò

Êáñäéïëïãßáò, ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò

Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí

ÉððïêñÜôåéï Íïóïêïìåßï Áèçíþí

4

10

11

11

12

14

14

15

17

17

18

21


Ìå ó

êïðü

ôçí

åíç

ìÝñù

óç ô

ùí óõ

íáäÝ

ëöùí

óå è

Ýìáô

á ðñ

üëçø

çò ô

ùí

êáñä

éáãã

åéáê

þí íï

óçìÜ

ôùí

êáé ê

õñßù

ò åê

åßíù

í ôù

í

áèçñ

ïèñï

ìâùôé

êÞò

áéôé

ïëïã

ßáò,

óõí

å÷ßæïõ

ìå ô

çí Ý

êäïó

ç ôï

õ

ðåñé

ïäéê

ïý ì

áò ì

å íÝ

ï ôß

ôëï,

íÝï

åêä

üôç

êáé ä

éåõñ

õìÝí

ç Óõ

íôáê

ôéêÞ

Åðéô

ñïðÞ

. Ç

Ýêäï

óç å

ßíáé

äõí

áôÞ

÷Üñç

óôç

í åõ

ãåíé

êÞ ÷

ïñçã

ßá ô

çò

Pfiz

er H

ella

s, ç

åðé

ëïãÞ

üìù

ò ôù

í èå

ìÜôù

í ãß

íåôá

é áðü

ôç

Óõíô

áêôé

êÞ Å

ðéôñ

ïðÞ

ìå á

ðüëõ

ôç å

ëåõè

åñßá

êáé

áìå

ñïëç

øßá.

Ìïíá

äéêü

êñé

ôÞñé

ï åß

íáé ç

óðï

õäáé

üôçô

á ôù

í Üñ

èñùí

êáé ì

ïíáä

éêüò

óêïð

üò ç

óùóô

Þ åí

çìÝñ

ùóç ô

ùí óõ

íáäÝ

ëöùí.

Ôï

ðåñé

ïäéê

ü

ðåñé

ëáìâ

Üíåé

ðåñ

éëÞø

åéò

Üñèñ

ùí áð

ü ôá

ôåë

åõôá

ßá ô

åý÷ç

ôùí

ìåãÜ

ëùí

éáôñ

éêþí

ðåñé

ïäéê

þí, á

íáóê

ïðÞó

åéò

áëëÜ

êáé

ðñù

ôüôõ

ðåò

åñãá

óßåò

Åëë

Þíùí

åñåõ

íçôþ

í. Å

ëðßæïõ

ìå ü

ôé ï

é óõí

Üäåë

öïé è

á ôï

áãêá

ëéÜó

ïõí

êáé ü

ôé è

á ùöåë

çèïý

í áð

ü áõ

ôü".

Çëßá

ò ×å

éìþíá

ò

Äéåõ

èõíô

Þò Ó

ýíôá

îçò

Ôçò

Óýíô

áîçò


4

áèçñïóêëÞñùóçÌÁÑÔÉÏÓ 2004

Óôç äýóç ôïõ åéêïóôïý áéþíá ãßíå-ôáé áêüìá ðéï åìöáíÞò ç áíÜãêçðñüëçøçò ôçò êáñäéïáããåéáêÞòíüóïõ êáèþò öáßíåôáé íá áðïôåëåßìéá áðü ôéò êýñéåò áéôßåò èáíÜôïõóôéò ðåñéóóüôåñåò ÷þñåò ôïõóýã÷ñïíïõ êüóìïõ 1-4. Óýìöùíáìå ðëçèõóìéáêÝò ìåëÝôåò ç óôå-öáíéáßá íüóïò áðïôåëåß ôçí ðéïóçìáíôéêÞ åêäÞëùóç êáñäéïáã-ãåéáêÞò áóèÝíåéáò, ç ïðïßá åßíáéóÞìåñá õðåýèõíç ãéá ôï 50% ôùíóõíïëéêþí èáíÜôùí ðáãêïóìßùò 3.Åßíáé ëïéðüí öáíåñü üôé ãéá ìéá ôü-óï åðéêßíäõíç íüóï áîßæåé íá ãßíå-ôáé êÜèå äõíáôÞ ðñïóðÜèåéá óôïôïìÝá ôçò ðñüëçøçò êáé ôçò èå-ñáðåßáò ôçò. Ç êáñäéïëïãéêÞ åðé-äçìéïëïãßá, ôéò ôåëåõôáßåò äåêáå-ôßåò, Ý÷åé äþóåé éäéáßôåñç Ýìöáóçóôïí ðñïóäéïñéóìü ôùí ïìÜäùíåêåßíùí ôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïýðïõ Ý÷ïõí áõîçìÝíï êßíäõíï åê-äÞëùóçò ôçò íüóïõ 2. Áðü ôá ìÝ-óá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1950 ÝãéíáíãíùóôÝò ïé ðñþôåò ìåãÜëåò åðéäç-ìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò (FraminghamHeart Study, ÌåëÝôç ôùí 7 ×ù-ñþí, Monica WHO project), ïéïðïßåò êáèüñéóáí Ýíá óýíïëï áðüâëáâåñïýò ðáñÜãïíôåò ðïõ ïäç-ãïýí óôçí åêäÞëùóç óôåöáíéáßáòíüóïõ, ïé áðïêáëïýìåíïé ðáñÜãï-íôåò êáñäéïáããåéáêïý êéíäýíïõ 3, 4.Óôï óçìåßï áõôü ðñÝðåé íá ôïíé-óôåß üôé ç ÷ñçóéìïðïßçóç ðéíÜêùíêéíäýíïõ, ìå âÜóç ìïíôÝëá ðïõóôçñßæïíôáé óå Üëëïõò ðëçèõ-óìïýò, åãåßñåé ôï åñþôçìá ôïõ êá-ôÜ ðüóï åßíáé áîéüðéóôç ìéá ôÝôïéáãåíßêåõóç 5-8, áöïý ðïëëÝò äåõôå-ñïãåíåßò áíáëýóåéò Ý÷ïõí åíôïðß-óåé äéáöïñÝò óôá ðñïôåéíüìåíáìïíôÝëá êéíäýíïõ, ôüóï ìåôáîýôùí ðëçèõóìþí üóï êáé ìåôáîýôùí áôüìùí ôïõ êÜèå ðëçèõóìïý,åãåßñïíôáò ôçí õðüèåóç ôçò åôå-

ñïãÝíåéáò óôï áéôéïëïãéêü óý-ìðëåãìá ôçò íüóïõ.

Ç óôåöáíéáßá íüóïò óôïí Åëëçíéêüðëçèõóìü Ý÷åé áðáó÷ïëÞóåé, êáôÜêáéñïýò, áñêåôïýò ìåëåôçôÝò 9-12.Óýã÷ñïíá äåäïìÝíá, üìùò, ðïõíá áöïñïýí ôüóï ôïõò ôåêìçñéù-ìÝíïõò üóï êáé ôïõò áíáäõüìå-íïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ êáé ôçó÷Ýóç ôïõò ìå ôçí ðñþôç åêäÞëù-óç óôåöáíéáßáò íüóïõ, ãéá ôïí Åë-ëçíéêü ðëçèõóìü óôï óýíïëï ôïõ,äåí ðáñïõóéÜæïíôáé óõ÷íÜ óôçíâéâëéïãñáößá. Óôçí ðñïóðÜèåéáíá êáëõöèåß áõôü ôï êåíü ç Êáñ-äéïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ ôçò ÉáôñéêÞòÓ÷ïëÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèç-íþí Üñ÷éóå óôéò áñ÷Ýò ôïõ 2000ìéá ÐáíåëëáäéêÞ åðéäçìéïëïãéêÞìåëÝôç áóèåíþí - ìáñôýñùí, ôçíCARDIO2000. Óêïðüò ôçò ìåëÝ-ôçò åßíáé ç äéåñåýíçóç ôçò ó÷Ýóçòìåôáîý äéáöüñùí ðáñáãüíôùíðïõ åðéðïëÜæïõí óôïí Åëëçíéêüðëçèõóìü ìå ôïí êßíäõíï ðñþôçòåêäÞëùóçò ïîÝùí óôåöáíéáßùíóõíäñüìùí (Ýìöñáãìá ôïõ ìõï-êáñäßïõ êáé áóôáèÞ óôçèÜã÷ç). Áíêáé ïé áíáäñïìéêÝò ìåëÝôåò äåíðñïóöÝñïíôáé ãéá áéôéïëïãéêÝòðñïóåããßóåéò ìðïñïýí íá áðïôå-ëÝóïõí ðïëý êáëü "ïäçãü" óôçäéåñåýíçóç ôçò ó÷Ýóçò ôùí ðáñá-ãüíôùí êéíäýíïõ ìå ôçí õðü ìåëÝ-ôç íüóï13. ÌÝóá óôá äýï ðñþôá÷ñüíéá ôçò ðáñïõóßáò ôçò CAR-DIO2000 Ý÷ïõí ðñáãìáôïðïéçèåßôñåéò ðéëïôéêÝò áíáëýóåéò14 - 19. ÏéÐßíáêåò 1 & 2 ðáñïõóéÜæïõí ôïíåðéðïëáóìü ïñéóìÝíùí åê ôùíäéåñåõíïýìåíùí ðáñáãüíôùíüðùò áõôïß ìåôñÞèçêáí óôïõò848 áóèåíåßò (60 ± 11 åôþí) êáéóôïõò 1078 åîïìïéùìÝíïõò, êáôÜöýëï, çëéêßá êáé ãåùãñáöéêÞ ðå-ñéï÷Þ, ìÜñôõñåò ôçò ìåëÝôçò (61± 10 åôþí). Ç áíáëïãßá áíäñþí -

ãõíáéêþí óôï ôõ÷áßï äåßãìá ôùíáóèåíþí (êáé êáôÜ óõíÝðåéá ôùíìáñôýñùí) âñÝèçêå ßóç ìå 4 ðñïò1.

ÊÊááèèééóóôôééêêÞÞ ææùùÞÞ:: Ç åðéäçìéïëïãéêÞÝñåõíá Ý÷åé áíáäåßîåé ôçí êáèéóôé-êÞ æùÞ óáí Ýíá óçìáíôéêü ðáñÜ-ãïíôá êéíäýíïõ åêäÞëùóçò óôå-öáíéáßáò íüóïõ, ï ïðïßïò äñá êáéìÝóù ôçò áíåðéèýìçôçò ìåôáâï-ëÞò ôùí Üëëùí êëáóóéêþí êáñäéï-áããåéáêþí ðáñáãüíôùí. Óå áíôß-èåóç ìå ôçí êáèéóôéêÞ æùÞ, ï ñü-ëïò ôçò óùìáôéêÞò Üóêçóçò óôçíáéôéïëïãßá ôçò óôåöáíéáßáò íüóïõäåí Ý÷åé éäéáßôåñá áðïôéìçèåß.

◗ Ç CARDIO2000 âñÞêå üôé ìç-åñ-ãáóéáêÞ öõóéêÞ Üóêçóç áêïëïõ-èïýóáí 271 (32%) óôåöáíéáßïéáóèåíåßò êáé 464 (43%) ìÜñôõñåò.Ïé õðüëïéðïé, ðïõ áêïëïõèïýóáíêáèéóôéêÞ æùÞ, åß÷áí ìåãáëýôåñïäåßêôç ìÜæáò óþìáôïò (26 ± 3Ýíáíôé 24 ± 3 Kg/m2, P=0.003),äéáóôïëéêÞ ðßåóç (85.3 ± 12 Ýíáíôé83.1 ± 11 mmHg, P=0.043), ïëéêÞ÷ïëçóôåñüëç (226.6 ± 45.6 Ýíáíôé215.4 ± 47.1 mg/dl, P=0.037) êáéóõíÞèéæáí íá êáðíßæïõí ðåñéóóü-ôåñï (36 ± 7 Ýíáíôé 22 ± 2 ðáêÝ-ôá-Ýôç, P=0.034), óå ó÷Ýóç ìåüóïõò áêïëïõèïýóáí Ýóôù êáéåëáöñÜò ìïñöÞò öõóéêÞ äñáóôç-ñéüôçôá.

◗ Ç áíÜëõóç Ýäåéîå, åðßóçò, üôé çêáèéóôéêÞ æùÞ ó÷åôßæåôáé ìå ôïí äé-ðëáóéáóìü ôïõ êéíäýíïõ åêäÞëù-óçò óôåöáíéáßáò íüóïõ. Óå áíôßèå-óç, ç õéïèÝôçóç ìÝôñéáò öõóéêÞòÜóêçóçò ãéá ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ôïõ-ëÜ÷éóôïí 5 åôþí, öáßíåôáé íá ìåéþ-íåé êáôÜ 11% ôï óôåöáíéáßï êßíäõíï,áíåîáñôÞôùò ôçò ðáñïõóßáò ôùíÜëëùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ.

◗ Åðßóçò, ìÝôñéá - Ýíôïíç öõóéêÞÜóêçóç ãéá 5 ôïõëÜ÷éóôïí Ýôç ìå

ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÊÁÑÄÉÏÁÃÃÅÉÁÊÏÕ ÊÉÍÄÕÍÏÕ ÊÁÉ Ç Ó×ÅÓÇ ÔÏÕÓ ÌÅ ÔÇÍ ÐÉÈÁÍÏÔÇÔÁ

ÅÌÖÁÍÉÓÇÓ ÏÎÅÙÍ ÓÔÅÖÁÍÉÁÉÙÍ ÓÕÍÄÑÏÌÙÍ,ÓÔÏÍ ÅËËÇÍÉÊÏ ÐËÇÈÕÓÌÏ:

Ç ÅÌÐÅÉÑÉÁ ÁÐÏ ÔÇÍ ÌÅËÅÔÇ CARDIO2000

ÄçìïóèÝíçò Â ÐáíáãéùôÜêïòÂéïóôáôéóôéêüò, Åðéóôçìïíéêüò óõíåñãÜôçò ÅË.É.ÊÁÑ.

×ñéóôßíá ×ñõóï÷üïõ, Êáñäéïëüãïò, Åðéóôçìïíéêüò óõíåñãÜôçò ÐáíåðéóôçìéáêÞò ÊáñäéïëïãéêÞò ÊëéíéêÞò É.Ã.Í.Á.

×ñÞóôïò Ðßôóáâïò,ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò Êáñäéïëïãßáò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí


5

ðáñÜëëçëç êáôáíÜëùóç ôñïöþí÷áìçëÞò ðåñéåêôéêüôçôáò óå ëßðïòêáé áðïõóßá êáðíéóôéêþí óõíç-èåéþí, öáßíåôáé íá ó÷åôßæåôáé ìåôçí ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ êáôÜ28%. Ôï ðñïçãïýìåíï åýñçìáâñÝèçêå óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêü áêü-ìá êáé óôá Üíù ôùí 70 åôþí Üôïìáôçò ìåëÝôçò.

ÊÊááôôÜÜèèëëééøøçç:: Ðåñßðïõ 100 åêáôïì-ìýñéá Üíèñùðïé õðïöÝñïõí, åôç-óßùò, áðü êáôÜèëéøç, ãåãïíüòðïõ ôçí êáèéóôÜ éäéáßôåñï ðñüâëç-ìá ãéá ôç äçìüóéá õãåßá. Óôçí Åë-ëÜäá, óýìöùíá ìå ðñüóöáôåòÝñåõíåò23 ç êáôÜèëéøç åðéðïëÜæåéóå ðïóïóôü 7-9%, åíþ äåß÷íåé íááõîÜíåé óçìáíôéêÜ óôïõò çëéêéùìÝ-

íïõò. Ôá ôåëåõôáßá Ýôç ðïëëÝò åðé-äçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò Ý÷ïõí äéå-ñåõíÞóåé ôçí áéôéïëïãéêÞ ó÷Ýóç ôçòêáôÜèëéøçò ìå ôç óôåöáíéáßá íüóï.

◗ Ç áíÜëõóç ôùí óôïé÷åßùí ôçòCARDIO2000 Ýäåéîå üôé ôï 15%ôùí áóèåíþí êáé ôï 8% ôùí ìáñ-ôýñùí ðáñïõóßáæáí óçìáíôéêÜ êá-ôáèëéðôéêÜ óõìðôþìáôá, ôïí ôå-

ÅÐÉÄÇÌÉÏËÏÃÉÁ - ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÊÉÍÄÕÍÏÕ

ÐÐßßííááêêááòò 11.. ÊïéíùíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ äéåñåõíïýìåíïõ äåßãìáôïò

ÁÁóóèèååííååßßòò ÌÌÜÜññôôõõññååòò PP--VVaalluuee

ÓÓõõ÷÷ííüüôôççôôáá ((%%)) ÓÓõõ÷÷ííüüôôççôôáá ((%%))

ÅÅôôÞÞóóééïï ááôôïïììééêêüü ååééóóüüääççììáá << 00..0055

×áìçëü (<2,0 åê. äñ÷.) 42 5% 43 4%

ÌÝôñéï (2,0 - 5,5 åê. äñ÷.) 466 55% 507 47%

Êáëü (5,5 - 8,5 åê. äñ÷.) 322 38% 496 46%

Ðïëý êáëü (> 8,5 åê. äñ÷.) 17 2% 32 3%

ÌÌïïññööùùôôééêêüü ååððßßððååääïï << 00..0011

Äçìïôéêü 229 27% 356 33%

ÃõìíÜóéï- Ôå÷íéêÞ ó÷ïëÞ 297 35% 280 26%

Ëýêåéï - áíþôåñåò ó÷ïëÝò 212 25% 237 22%

Áíþôáôç åêðáßäåõóç 110 13% 205 19%

ÅÅððááããããååëëììááôôééêêÞÞ êêááôôÜÜóóôôááóóçç << 00..000011

ÕðÜëëçëïé 178 21% 334 31%

Åëåýèåñïé åðáããåëìáôßåò 237 28% 280 26%

Çìéáðáó÷ïëïýìåíïé 25 3% 22 2%

Óõíôáîéïý÷ïé 331 39% 377 35%

¢íåñãïé 76 9% 65 6%

ÐÐßßííááêêááòò 22.. ÊáôáíïìÞ ðáñáãüíôùí êáñäéïáããåéáêïý êéíäýíïõ óôéò ïìÜäåò ôçò ìåëÝôçò

ÁÁóóèèååííååßßòò ÌÌÜÜññôôõõññååòò PP--VVaalluuee

ÓÓõõ÷÷ííüüôôççôôáá ((%%)) ÓÓõõ÷÷ííüüôôççôôáá ((%%))

ÊÜðíéóìá (åíåñãïß êáðíéóôÝò) 551 65% 453 42% < 0.010

ÐÐññþþççíí êêááððííééóóôôÝÝòò 29 6% 56 3% < 0.01

ÐÐááêêÝÝôôïï--ÝÝôôçç ((ììÝÝóóçç ççììååññÞÞóóééáá êêááôôááííÜÜëëùùóóçç ððááêêÝÝôôùùíí xx ÝÝôôçç êêááððííßßóóììááôôïïòò)) 42 ± 9 33 ± 11 <0.001

ÐÐááèèççôôééêêïïßß êêááððííééóóôôÝÝòò 280 33% 259 24% < 0.01

ÕðÝñôáóç (áñôçñéáêÞ ðßåóç > 140 / 90 mmHg) 407 48% 291 27% < 0.001

Õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìßá (÷ïëçóôåñüëç > 220 mg/dl) 534 63% 399 37% < 0.001

Óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò (ãëõêüæç > 125 mg/dl) 220 26% 86 8% < 0.001

Ðá÷õóáñêßá (ÄÌÓ > 29.9 Kgr/ m2) 195 23% 205 19% < 0.001

"ðñïóÝããéóç" ÌåóïãåéáêÞò äéáôñïöÞò 20 157 19% 242 22% < 0.05

ÌÝóç êáôáíÜëùóç áëêïüë (ðïôÞñé êñáóß çìåñçóßùò) 3.4 ± 1 2.1 ± 2 < 0.05

Ïéêïãåíåéáêü éóôïñéêü ðñþéìçò ÓÍ (1ïõ âáèìïý óõããåíåßò) 297 35% 162 15% < 0.001

ÊáèéóôéêÞ æùÞ (Ýëëåéøç öõóéêÞò Üóêçóçò) 577 68% 614 57% < 0. 001

ÓçìáíôéêÞ êáôÜèëéøç (CES-Depression scale) 21 127 15% 86 8% < 0.05

Óçìáíôéêü øõ÷ïêïéíùíéêü Üã÷ïò 229 27% 226 21% < 0.01

ÏñéóìÝíá áðü ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí áíáëýóåùí ôçò ìåëÝôçò CARDIO2000 ðáñáèÝôïíôáé óôç óõíÝ÷åéá.


6


ëåõôáßï ìÞíá. Äéåñåõíþíôáò ôáéäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí áôü-ìùí áõôþí äéáðéóôþèçêå üôé ç êá-ôÜèëéøç öáßíåôáé íá åðéðïëÜæåéóõ÷íüôåñá óôéò ãõíáßêåò áðü üôéóôïõò Üíäñåò (3 : 2), åíþ óõó÷åôß-æåôáé èåôéêÜ êáé ìå Üëëïõò êáñäéï-áããåéáêïýò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ,üðùò: ç çëéêßá, ôï êÜðíéóìá, ç êá-èéóôéêÞ æùÞ, ôï óùìáôéêü âÜñïòêáé ç êáôáíÜëùóç áëêïüë.

◗ ËáìâÜíïíôáò õðüøç äéÜöïñïõò,ðéèáíïýò, óõã÷éóôÝò öáßíåôáé üôéôá ðñüóöáôá êáôáèëéðôéêÜ óõì-ðôþìáôá ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí êáôÜ67% áýîçóç ôïõ óôåöáíéáßïõ êßí-äõíïõ, åíþ ôï áóôáèÝò ïéêïãå-íåéáêü ðåñéâÜëëïí, åéäéêüôåñáóôïõò äéáæåõãìÝíïõò Þ ÷Þñïõò,óõíåñãåß ìå ôçí ðáñïõóßá êáôÜ-èëéøçò, ðñïóèÝôïíôáò 30% óôïíðñïçãïýìåíï êßíäõíï.

◗ ÔÝëïò, éäéáßôåñá åðéâáñõíôéêüñüëï öáßíåôáé íá ðáßæåé ç êáôÜèëé-øç óôïõò Üíåñãïõò Üíäñåò óôïõòïðïßïõò öáßíåôáé íá ó÷åôßæåôáé ìåôåôñáðëáóéáóìü ôïõ óôåöáíéáßïõêßíäõíïõ, ëáìâÜíïíôáò õðüøçüëïõò ôïõò ðéèáíïýò óõã÷éóôÝò,üðùò ôï öýëï, ôçí çëéêßá, ôï êïé-íùíéêü åðßðåäï ê.á..

ÅÅððááããããååëëììááôôééêêÞÞ ááííááóóööÜÜëëååééáá êêááéé ååéé--óóüüääççììáá:: Áí êáé ç äéåñåýíçóç äéá-öüñùí øõ÷ïëïãéêþí ðáñáãü-íôùí, üðùò ç åñãáóéáêÞ áíáóöÜ-ëåéá Þ ôï Üã÷ïò, óå Üôïìá ðïõ ìü-ëéò Ý÷ïõí õðïóôåß ôç íüóï, åßíáéáñêåôÜ ðáñáêéíäõíåõìÝíç ç áíÜ-ëõóç ôùí óôïé÷åßùí ôçò CAR-DIO2000 Ýäåéîå ìéá óõíåðÞ ó÷Ýóçôçò åñãáóéáêÞò áíáóöÜëåéáò ìåôçí ðáñïõóßá ïîÝùí óôåöáíéáßùíåðåéóïäßùí. Ðéï óõãêåêñéìÝíá,216 (24.2%) áðü ôá 893 åðáããåë-ìáôéêþò åíåñãÜ Üôïìá ôçò ìåëÝ-ôçò äÞëùóáí áðü ìÝôñéá ÝùòõøçëÞ áíáóöÜëåéá óôçí åñãáóßáôïõò. Áðü áõôÜ (153 (34%) Þôáíáóèåíåßò êáé 63 (14%) Þôáí ìÜñôõ-ñåò. Ìéá óõíåðÞò ó÷Ýóç áíáäåß-÷èçêå ìåôáîý ÷áìçëïý åéóïäÞìá-ôïò - åðáããåëìáôéêÞò áíáóöÜ-ëåéáò êáé ðéèáíüôçôáò åêäÞëùóçòóôåöáíéáßáò íüóïõ. Ðéï óõãêåêñé-ìÝíá Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí ÷áìçëü ïé-êïíïìéêü åðßðåäï êáé áõîçìÝíçåðáããåëìáôéêÞ áíáóöÜëåéá öáßíå-ôáé íá Ý÷ïõí êáôÜ 48% áõîçìÝíåòðéèáíüôçôåò ãéá åêäÞëùóç óôåöá-íéáßáò íüóïõ.

◗ Ç ðñïáíáöåñèåßóá áýîçóç åßíáéåíôïíüôåñç óôïõò Üíäñåò ôçò çëé-

êéáêÞò êáôçãïñßáò ôùí 40-50åôþí, üðïõ ï êßíäõíïò öáßíåôáé íáäéðëáóéÜæåôáé, åíþ õðÝñ-ðïëëáðëá-óéÜæåôáé üôáí ç áíÜëõóç åóôéáóôåßóôá çìé-áðáó÷ïëïýìåíá Üôïìá.

ÌÌååóóïïããååééááêêÞÞ ääééááôôññïïööÞÞ:: ÁñêåôÝòåðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò Ý÷ïõíáíáäåßîåé ôï ðñïóôáôåõôéêü ñüëïôçò ìåóïãåéáêÞò äßáéôáò óå äéÜ-öïñåò áóèÝíåéåò. Óå ðñüóöáôçåñãáóßá ôïõò ç Ôñé÷ïðïýëïõ êáéïé óõíåñãÜôåò ôçò áíÝäåéîáí ôçó÷Ýóç ôçò ÌåóïãåéáêÞò äéáôñï-öÞò ìå ôçí ìáêñïâéüôçôá. ÌÝóùäéáöüñùí åñùôÞóåùí ðïõ áðïôý-ðùíáí ôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåòôùí áóèåíþí êáé ôùí ìáñôýñùíôçò CARDIO2000 äéåñåõíÞèçêå ïñüëïò ôçò ÌåóïãåéáêÞò äßáéôáòóôçí ðéèáíüôçôá åêäÞëùóçò óôå-öáíéáßáò íüóïõ. Ôá áðïôåëÝóìáôáôùí áíáëýóåùí Ýäåéîáí üôé:

◗ Ç ÌåóïãåéáêÞ äßáéôá ó÷åôßæåôáéìå ôçí ìåßùóç êáôÜ 8% ôïõ äåßêôçìÜæáò óþìáôïò, êáôÜ 7% ôùí åðé-ðÝäùí ïëéêÞò ÷ïëçóôåñüëçò, êá-ôÜ 7% ôùí ôéìþí ôùí ôñéãëõêåñéäß-ùí, êáôÜ 4% ôçò óõóôïëéêÞò êáéêáôÜ 9% ôçò äéáóôïëéêÞò áñôçñéá-êÞò ðßåóçò.

◗ ÁíåîÜñôçôá ôùí ðñïáíáöåñèÝ-íôùí åõåñãåôéêþí éäéïôÞôùí ôçò, çÌåóïãåéáêÞ äéáôñïöÞ, öáßíåôáéíá ó÷åôßæåôáé êáé ìå ôçí óçìáíôéêÞìåßùóç êáôÜ 27% ôïõ êéíäýíïõ åê-äÞëùóçò ïîÝùí óôåöáíéáßùí óõí-äñüìùí.

◗ Ìå âÜóç äéÜöïñá óåíÜñéá ç ìå-óïãåéáêÞ äßáéôá öáßíåôáé íá äñáåõåñãåôéêÜ áêüìá êáé óôïõò âáñåßòêáðíéóôÝò, óôïõò äéáâçôéêïýò,óôïõò õðåñôáóéêïýò, åíþ ÷Üíåé ôïí

ðñïóôáôåõôéêü ôçò ñüëï áí óõíõ-ðÜñ÷ïõí ôï Ýíôïíï øõ÷ïêïéíùíéêüÜã÷ïò êáé Ýíáò ôïõëÜ÷éóôïí êëáó-óéêüò ðáñÜãïíôáò êéíäýíïõ.

ÊÊááôôááííÜÜëëùùóóçç ááëëêêïïüüëë:: Ï ñüëïò ôçòêáôáíÜëùóçò áëêïüë óôç óôåöá-íéáßá íüóï Ý÷åé äå÷èåß Ýíôïíç áì-öéóâÞôçóç ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá.ÏñéóìÝíïé åñåõíçôÝò õðïóôçñß-æïõí üôé ç êáôáíÜëùóç óå ìéêñÞðïóüôçôá ìðïñåß íá ìåéþóåé ôïóôåöáíéáßï êßíäõíï, åíþ Üëëïé ðé-óôåýïõí üôé ìüíï âëáâåñÝò åðé-ðôþóåéò åðéöÝñåé óôïí áíèñþðéíïïñãáíéóìü.

◗ Ç åâäïìáäéáßá êáôáíÜëùóç áë-êïüë, êáôÜ ôï ôåëåõôáßï Ýôïò, ìå-ôñÞèçêå áðü ôïõò åñåõíçôÝò ôçòCARDIO2000 óôá Üôïìá ôçò ìåëÝ-ôçò.

◗ ÂñÝèçêå üôé 331 (44%) áóèåíåßòêáé 279 (36%) ìÜñôõñåò êáôáíá-ëþíïõí ôïõëÜ÷éóôïí Ýíá ðïôÞñéêñáóß (Þ éóïäýíáìï), ôçí çìÝñá.

◗ ÊáôáíÜëùóç 1-2 ðïôçñéþí êñáóßçìåñçóßùò ìåéþíåé êáôÜ 2% ôç óõ-óôïëéêÞ ðßåóç (135±12 Ýíáíôé139±11 mmHg, P-value <0.05)êáé 6% ôá åðßðåäá ôñéãëõêåñéäßùí(168±23 Ýíáíôé 179±29 mg/dl, P-value<0.05).

◗ ÁíôéèÝôùò, ïé ðñïáíáöåñèåßóåòó÷Ýóåéò, óõìðåñéëáìâáíïìÝíçòêáé ôçò ïëéêÞò ÷ïëçóôåñüëçò, ãß-íïíôáé åðéâáñõíôéêÝò áí ç êáôáíÜ-ëùóç áõîçèåß óå ðåñéóóüôåñááðü 3 ðïôÞñéá ôçí çìÝñá.

◗ Ç áíÜëõóç áíÝäåéîå ìéá äééóôá-ìÝíç ó÷Ýóç ìåôáîý óôåöáíéáßïõêéíäýíïõ êáé êáôáíÜëùóçò áëêïüë(Ó÷Þìá 1), ç ïðïßá åßíáé áðü ðñï-

ÓÓ÷÷ÞÞììáá 11.. Ó÷Ýóç êáôáíÜëùóçò áëêïüë êáé êéíäýíïõ åêäÞëùóçò óôåöáíéáßáò íüóïõ(ðïëõùíõìéêÞ ðáñåìâïëÞ)


7

óôáôåõôéêÞ, ïäçãþíôáò óå ìåßùóç22% ôïõ êéíäýíïõ ãéá çìåñÞóéáêáôáíÜëùóç 1-2 ðïôçñéþí ìÝ÷ñéêáé éäéáßôåñá åðéâáñõíôéêÞ, ïäç-ãþíôáò óå äéðëáóéáóìü ôïõ óôå-öáíéáßïõ êéíäýíïõ ãéá çìåñÞóéáêáôáíÜëùóç > 5 ðïôçñéþí.

◗ Ôá ðñïçãïýìåíá åõñÞìáôá åíé-ó÷ýïíôáé áêüìá ðåñéóóüôåñï áíëçöèåß õðüøç ç óõíÝñãåéá ôçò êá-ôáíÜëùóçò áëêïüë ìå ôï êÜðíé-óìá, ôçí êáôÜèëéøç êáé ôï äåßêôçìÜæáò óþìáôïò.

ÊÊïïééííùùííééêêüü ååððßßððååääïï:: Áí êáé ðáëáéü-ôåñá ç óôåöáíéáßá íüóïò èåùñåßôïíüóïò ôùí ðëïõóßùí, ðñüóöáôáåðéäçìéïëïãéêÜ äåäïìÝíá öáßíåôáéíá áíáôñÝðïõí ôçí Üðïøç áõôÞ.×ñçóéìïðïéþíôáò ôéò ôñåéò êõñß-áñ÷åò óõíéóôþóåò ôïõ êïéíùíéêïýåðéðÝäïõ (åéóüäçìá, ìüñöùóç êáéåðÜããåëìá) êáôáôÜîáìå ôïõòáóèåíåßò êáé ôïõò ìÜñôõñåò ôçòCARDIO2000 óå ôñåéò êïéíùíéêÝòïìÜäåò, ôçí ÷áìçëÞ, ôçí ìÝóç êáéôçí õøçëÞ. Óýìöùíá ìå áõôÞ ôçíôáîéíüìéóç ôï 78% ôùí áôüìùí êá-ôáôÜ÷èçêáí óôç ìÝôñéá êïéíùíéêÜôÜîç, ôï 12% óôçí õøçëÞ êáé ôï10% óôçí ÷áìçëÞ ôÜîç. Ç óôáôéóôé-êÞ áíÜëõóç Ýäåéîå üôé ç óôåöá-íéáßá íüóïò "óõíáíôÜôáé" ðåñéóóü-ôåñï óôç ìÝóç ôÜîç óå ó÷Ýóç ìåôéò õðüëïéðåò (Ó÷Þìá 2).

ÅÅððééððëëÝÝïïíí çç ááííÜÜëëõõóóçç ÝÝääååééîîåå

◗ Õøçëüôåñï åðéðïëáóìü áñôç-ñéáêÞò õðÝñôáóçò, êáðíéóôéêþíóõíçèåéþí, åðáããåëìáôéêÞò áíá-óöÜëåéáò, áðþëåéáò åëÝã÷ïõ óôçí

åñãáóßá, óçìáíôéêïý ïéêïãåíåéá-êïý Üã÷ïõò, ðñüóöáôùí êáôáèëé-ðôéêþí åðåéóïäßùí, áíèõãéåéíÞòäéáôñïöÞò êáé ïéêïíïìéêïý Üã-÷ïõò óôç ìÝôñéá êáé ÷áìçëÞ êïéíù-íéêÞ ôÜîç, óå ó÷Ýóç ìå ôçí õøçëÞ.

◗ Ìå âÜóç ðïëõðáñáãïíôéêü ìï-íôÝëï êéíäýíïõ, ôá Üôïìá ðïõ áíÞ-êïõí óôç ìÝôñéá ôÜîç öáßíåôáé íáÝ÷ïõí 45% õøçëüôåñï óôåöáíéáßïêßíäõíï óå ó÷Ýóç ìå ôá Üôïìá ôçòõøçëÞò ôÜîçò, åíþ ôá Üôïìá ôçò÷áìçëÞò ôÜîçò Ý÷ïõí 42% õøçëü-ôåñï óôåöáíéáßï êßíäõíï óå ó÷Ýóçìå ôá Üôïìá ôçò õøçëÞò ôÜîçò,ëáìâÜíïíôáò õðüøç ôçí çëéêßá, ôïöýëï áëëÜ êáé ôïõò Üëëïõò êëáó-óéêïýò ðáñÜãïíôåò êáñäéïáããåéá-êïý êéíäýíïõ. Ðáñüëá áõôÜ ðïë-ëïß óõã÷éóôÝò (äéáôñïöÞ, öõóéêÞÜóêçóç) õðåéóÝñ÷ïíôáé óôçí áíÜ-ëõóç êÜíïíôáò áêüìá ðéï äýóêï-ëç ôçí åñìçíåßá ôùí åõñçìÜôùí.

ÐÐááèèççôôééêêüü êêÜÜððííééóóììáá:: Ôï êÜðíéóìáÝ÷åé "áðïäåé÷èåß" üôé áðïôåëåß ôïðéï óçìáíôéêü ôñïðïðïéÞóéìï ðá-ñÜãïíôá êéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíé-óç êáñäéïáããåéáêÞò íüóïõ. Óýì-öùíá ìå óôïé÷åßá ôçò Áíôéêáñêéíé-êÞò Åôáéñåßáò, ç ÅëëÜäá åßíáé áðüôéò ðñþôåò ÷þñåò óôçí Åõñþðçóå êáôáíÜëùóç ôóéãÜñùí åíþ êá-ôÝ÷åé ôçí Ýâäïìç èÝóç óôç äéáöç-ìéóôéêÞ êáìðÜíéá ðñïúüíôùí êá-

ðíïý. Óå ìéá ÷þñá, ëïéðüí, üðùòç ÅëëÜäá, üðïõ ðåñßðïõ ôï 40%ôïõ åíÞëéêïõ ðëçèõóìïý åßíáé êá-ðíéóôÝò, áðïêôÜ éäéáßôåñç óçìáóßáôï ðñüâëçìá ôïõ ðáèçôéêïý êá-

ðíßóìáôïò êáé ïé åðéðôþóåéò ôïõóôçí äçìüóéá õãåßá. Ôï Ýíá ôñßôïôùí áóèåíþí êáé ôï Ýíá ðÝìðôïôùí ìáñôýñùí ôçò ìåëÝôçò CAR-DIO2000 åß÷áí åêôåèåß óå êáðíüðåñéâÜëëïíôïò.

◗ Ç Ýêèåóç âñÝèçêå íá åßíáé 57%óå äçìüóéïõò ÷þñïõò (åóôéáôü-ñéá, ëåùöïñåßá, ôáîß), 76% óôçíäïõëåéÜ êáé 97% óôï óðßôé.

◗ Ç Ýêèåóç ìç êáðíéóôþí óå êá-ðíü ôóéãÜñïõ öáßíåôáé íá áõîÜíåéóçìáíôéêÜ ôçí ðéèáíüôçôá åêäÞ-ëùóçò óôåöáíéáßïõ åðåéóïäßïõ.

◗ Åéäéêüôåñá 20 áðü ôá 120 Üôïìáðïõ åêôåßèïíôáé óå ðáèçôéêü êÜ-ðíéóìá èá åêäçëþóïõí óôåöá-íéáßá íüóï ëüãù áõôÞò ôçò Ýêèå-óçò.

Åðßóçò ìç êáðíßóôñéåò ãõíáßêåòðïõ åéóðíÝïõí ôïí êáðíü ôïõ óõ-æýãïõ ôïõò åìöáíßæïõí äéðëÜóéïêßíäõíï ãéá ôçí åìöÜíéóç óôåöá-íéáßïõ åðåéóïäßïõ áðü üôé ãõíáß-êåò ðïõ äåí åêôåßèïíôáé óå ðáèçôé-êü êÜðíéóìá. Ï êßíäõíïò áõîÜíåéðåñáéôÝñù áí õðÜñ÷ïõí êáé Üëëïéðñïäéáèåóéêïß ðáñÜãïíôåò. ¼ðùòöáßíåôáé óôï Ó÷Þìá 3, áí Ýíá Üôï-ìï åêôßèåôáé óå ðáèçôéêü êÜðíéóìáêáé Ý÷åé ôñåéò áêüìá ðáñÜãïíôåòêéíäýíïõ (üðùò ð.÷. õðåñ÷ïëç-óôåñïëáéìßá, áñôçñéáêÞ õðÝñôá-óç, óáê÷áñþäç äéáâÞôç) åìöáíß-æåé 2ðëÜóéï êßíäõíï åêäÞëùóçòóôåöáíéáßáò íüóïõ áðü üôé Üôïìïìå ôïõò ßäéïõò ðáñÜãïíôåò áëëÜ÷ùñßò ôçí Ýêèåóç óå êáðíü.

ÔÝëïò, ï êßíäõíïò ãéá ôçí åêäÞëù-óç óôåöáíéáßáò íüóïõ óôïõò ðá-èçôéêïýò êáðíéóôÝò åßíáé áíÜëï-ãïò ôçò Ýêèåóçò êáé Ýôóé 50 áðüôá 150 Üôïìá ðïõ åêôåßèïíôáé óåêáðíü ðïõ åêôéìÜôáé íá åßíáé Üíùôïõ åíüò ðáêÝôïõ ôóéãÜñùí çìå-ñçóßùò èá åêäçëþóïõí óôåöá-íéáßá íüóïõ êÜðïéá ÷ñïíéêÞ óôéãìÞóôçí æùÞ ôïõò.

ÐÐññüüëëççøøçç êêááéé óóôôååööááííééááßßáá ííüüóóïïòò::Ìåôáîý ôùí äéåñåõíïýìåíùí ðá-ñáãüíôùí ìåëåôÞèçêå êáé ç óõ-÷íüôçôá ðñïëçðôéêïý åëÝã÷ïõ ôùíôéìþí ôùí ëéðéäßùí, ôüóï ìåôáîýôùí áóèåíþí üóï êáé ìåôáîý ôùíìáñôýñùí ôçò ìåëÝôçò. Ðåñßðïõôï 50% ôùí áóèåíþí êáé ôùí ìáñ-ôýñùí äåí ðáñáêïëïõèïýóáí, ðï-ôÝ, ôéò ôéìÝò ôùí ëéðéäßùí ôïõò.


ÓÓ÷÷ÞÞììáá 22.. ÊáôáíïìÞ áóèåíþí - ìáñôýñùí áíÜ êïéíùíéêü åðßðåäï


8


Åðßóçò:

◗ Ôï 55% ôùí õðåñ÷ïëçóôåñïëáé-ìéêþí áóèåíþí êáé ìáñôýñùí äåíáêïëïõèïýóå êáìßá åéäéêÞ äßáéôá ÞöáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ.

◗ Ôï ðñïçãïýìåíï åýñçìá ïäç-ãïýóå óå áýîçóç ôïõ óôåöáíéáßïõêéíäýíïõ êáôÜ 27%.

◗ Áí ëçöèåß õðüøç üôé ôá Üôïìáôçò CARDIO2000 áíÞêïõí, êáôÜðëåéïøçößá, óôéò êáôçãïñßåò ôïõõøçëïý çëéêéáêïý êéíäýíïõ (> 45åôþí), ôá ðñïçãïýìåíá åõñÞìáôáåßíáé éäéáßôåñá áíçóõ÷çôéêÜ ãéá ôçäçìüóéá õãåßá.

Åðéðñüóèåôï óôïé÷åßï ðïõ ðñïÝ-êõøå áðü ôçí CARDIO2000 åßíáé çåõåñãåôéêÞ äñÜóç ôçò Ìåóïãåéá-êÞò äßáéôáò óôá Üôïìá ìå õðåñ÷ï-ëçóôåñïëáéìßá. Ðéï óõãêåêñéìÝíá,ç êáôáíÜëùóç åëáéüëáäïõ óå óõí-äõáóìü ìå øÜñéá, ëá÷áíéêÜ,üóðñéá, óáëÜôåò êáé öñÝóêáöñïýôá, ïäçãåß óå ìåßùóç ôùí ôé-ìþí ôçò ïëéêÞò ÷ïëçóôåñüëçò

◗ Áðü 5% Ýùò êáé 10% óôïõòáóèåíåßò

◗ Êáé áðü 12% Ýùò 15% óôïõòìÜñôõñåò.

Ç ìåßùóç áõôÞ, áöïý ëçöèïýíõðüøç äéÜöïñïé óõã÷éôéêïß ðáñÜ-ãïíôåò (öýëï, çëéêßá êëð.) öáßíå-ôáé íá ó÷åôßæåôáé

◗ Ìå ôçí åëÜôôùóç ôïõ óôåöáíéáß-ïõ êéíäýíïõ êáôÜ 12%, ðïõ ìåôá-öñÜæåôáé óå ðñüëçøç 14 åê ôùí100 óôåöáíéáßùí åðåéóïäßùí ðïõ

ïöåßëïíôáí óôéò áõîçìÝíåò ôéìÝòôçò ÷ïëçóôåñüëçò.

ÅðéðëÝïí, ç áíÜëõóç ôùí êïéíùíé-êþí ÷áñáêôçñéóôéêþí ôùí áôüìùíôçò CARDIO2000 (ìïñöùôéêü - ïé-êïíïìéêü åðßðåäï) Ýäåéîå ìéá áíôß-óôñïöç ó÷Ýóç ìåôáîý ôùí åðéðÝ-äùí ôçò ÷ïëçóôåñüëçò êáé ôïõìïñöùôéêïý åðéðÝäïõ, ôüóï ìåôá-îý ôùí áóèåíþí, üóï êáé ìåôáîýôùí ìáñôýñùí. Ðéï óõãêåêñéìÝíá:

◗ Ïé õãéåßò ìÜñôõñåò ðïõ Ý÷ïõíõøçëüôåñç ìüñöùóç êáé êáëýôå-ñç ïéêïíïìéêÞ êáôÜóôáóç Ý÷ïõíÝùò êáé 15%, ÷áìçëüôåñåò ôéìÝòïëéêÞò ÷ïëçóôåñüëçò, óå ó÷Ýóçìå ôïõò õðüëïéðïõò. Ç ìåßùóçáõôÞ ðåñéïñßæåôáé óôï 7% óôïõòáóèåíåßò ôçò ìåëÝôçò.

◗ Óå ðáñüìïéá áðïôåëÝóìáôá ïäç-ãÞèçêáí êáé ïé åñåõíçôÝò ôçò ïìÜ-äáò ÅÐÉÊ ìåëåôþíôáò ôõ÷áßï äåßã-ìá, ðåñßðïõ, 11500 áôüìùí ôïõÅëëçíéêïý ðëçèõóìïý.

ÄÄééááööïïññÝÝòò ììååôôááîîýý ôôùùíí ööýýëëùùíí:: Åß-íáé ãåíéêÜ áðïäåêôü üôé ç ìåãáëý-ôåñç äéáöïñÜ ìåôáîý áíäñþí êáéãõíáéêþí óå üôé áöïñÜ ôçí åìöÜ-íéóç êáñäéáêÞò íüóïõ åßíáé çõóôÝñçóç 10-15 åôþí óôçí èíçóé-ìüôçôá ôùí ãõíáéêþí óå ó÷Ýóç ìåôïõò Üíäñåò. Áí êáé ç ðëåéïøçößááõôþí ôùí èáíÜôùí ïöåßëïíôáéóôçí óôåöáíéáßá íüóï ôá äåäïìÝ-íá ðïõ áöïñïýí ãõíáßêåò åßíáéóðÜíéá óôç âéâëéïãñáößá êáé óõ-÷íÜ áíôéêñïõüìåíá.

◗ ¼ðùò ðñïáíáöÝñèçêå ç áíáëï-ãßá áíäñþí ãõíáéêþí óôï ôõ÷áßïäåßãìá ôùí 848 áóèåíþí åßíáé 4ðñïò 1, ãåãïíüò ðïõ åíéó÷ýåé ôçíåðéêñáôïýóá Üðïøç ãéá ðñïóôá-ôåõôéêÞ õðåñï÷Þ ôïõ ãõíáéêåßïõöýëïõ óôçí êáñäéïáããåéáêÞ íïóç-ñüôçôá.

◗ Ç éåñáñ÷éêÞ ðáñáãïíôéêÞ áíÜëõ-óç Ýäåéîå üôé ôï êÜðíéóìá êáé ïéðáèïëïãéêÝò ôéìÝò ëéðéäßùí ðáß-æïõí óçìáíôéêüôåñï ñüëï ãéá ôïõòÜíäñåò, åíþ ãéá ôéò ãõíáßêåò êõ-ñéüôåñïé ðáñÜãïíôåò åßíáé ç áñôç-ñéáêÞ õðÝñôáóç, ç êáèéóôéêÞ æùÞêáé ç êáôÜèëéøç.

ÓÓ÷÷ÞÞììáá 33.. Ðáèçôéêü - åíåñãü êÜðíéóìáêáé óôåöáíéáßïò êßíäõíïò


9


1. Murray CJL, Lopez AD. Global mortality,disability, and the contribution of the riskfactors: Global Burden of DiseaseStudy. Lancet 1997; 349: 1436 - 42

2. Wood D. Established and emerging car-diovascular risk factors. Am Heart J2001 Feb; 141: 49-57

3. Beaglehole R., Global cardiovasculardisease prevention: time to get serious.Lancet 2001; 358: 661-663

4. Labarthe D. R. Epidemiology andPrevention of cardiovascular Diseases.A global challenge. Maryland, An AspenPublications, 1998

5. Liao Y, McGee DL, Cooper RS,Sutkowski MB. How generalizable arecoronary risk prediction models?Comparison of Framingham and twonational cohorts. Am Heart J 1999;137(5): 837-45

6. Haq IU, Ramsay LE, Yeo WW, JacksonPR, Wallis EJ. Is the Framingham riskfunction valid for northern Europeanpopulations? A comparison of methodsfor estimating absolute coronary risk inhigh risk men. Heart 1999 Jan;81(1):40-6

7. Menotti A, Lanti M, Puddu PE, KromhoutD. Coronary heart disease incidence innorthern and southern European popu-lations: a reanalysis of the seven coun-tries study for a European coronary riskchart. Heart 2000 Sep; 84(3): 238-44

8. Pyorala K. Assessment of coronaryheart disease risk in populations withdifferent levels of risk. Eur Heart J. 2000Mar; 21(5):365-70

9. Moulopoulos SD, Adamopoulos PN,Diamantopoulos EI, Nanas SN,Anthopoulos LN, Iliadi-Alexandrou M.Coronary heart disease risk factors in arandom sample of Athenian adults. TheAthens Study. Am J Epidemiol 1987;126 (5): 882-892

10. Kalandidi A, Tzonou A, Toupadaki N,Lan SJ, Koutis C, Drogari P, Notara V,Hsieh CC, Toutouzas P, Trichopoulos D.A case-control study of coronary heartdisease in Athens, Greece. Int JEpidemiol 1992 Dec; 21(6):1074-80

11. Trichopoulou A, Lagiou P, TrichopoulosD. Traditional Greek diet and coronaryheart disease. J Cardiovasc Risk 1994Jun; 1(1): 9-15

12. Kafatos A, Diacatou A, Voukiklaris G,Nikolakakis N, Vlachonikolis J, KounaliD, et al. Heart disease risk-factor statusand dietary changes in the Cretan pop-ulation over the past 30 years: the SevenCountries Study. Am J Clin Nutr 1997Jun;65(6):1882-6

13. MacMahon B, Trichopoulos D.,Epidemiology. Principles and Methods.Little, Brown and Company. 2nd Ed.,New York, 1996

14. Panagiotakos DB, Pitsavos C,Chrysohoou C, Moraiti A, Stefanadis C,Toutouzas PK. The Effect Of Short-TermDepressive Episodes In The RiskStratification Of Acute CoronarySyndromes: A Case-Control Study InGreece (CARDIO2000). Acta Cardiol2001; 56(6): 357-365

15. Chrysohoou C, Panagiotakos DB,Pitsavos C, Kokkinos P, Marinakis N,Stefanadis C, Toutouzas PK. GenderDifferences on the Risk Evaluation ofAcute Coronary Syndromes: The CAR-DIO2000 Study. Prev Cardiol 2002;

16. Panagiotakos DB, Pitsavos C,Chrysohoou C, Stefanadis C, ToutouzasPK. Risk Stratification of Coronary HeartDisease through Established andEmerging Lifestyle Factors, In AMediterranean Population: CAR-DIO2000 Epidemiological Study. JCardiovasc Risk 2001; 8:6: 329 - 335

17. Panagiotakos DB, Pitsavos C,Chrysohoou C, Stefanadis C, ToutouzasPK. The role of traditionalMediterranean-type of diet and lifestyle,in the development of acute coronarysyndromes: preliminary results from car-dio2000 study. C Eur J Pub Health2002;

18. Panagiotakos DB, Pitsavos C,Chrysohoou C, Stefanadis C, ToutouzasPK. Primary Prevention of AcuteCoronary Events through the Adoptionof the Mediterranean Diet. East MedHealth J 2002 (õðü äçìïóßåõóç)

19. Panagiotakos DB, Pitsavos C,Chrysohoou C, Tzioumis Ê,Papaioannou É, Stefanadis C, ToutouzasPK. The Association Of MediterraneanDiet With Lower Risk Of Acute CoronarySyndromes, In Hypertensive Subjects.Int J Cardiol 2002: 82: 141 - 147

20. Pitsavos C, Panagiotakos DB,Chrysohoou C, Skoumas J, StefanadisC, Toutouzas PK. How Can EducationAffect The Risk Of Developing AcuteCoronary Syndromes? Results fromCARDIO2000 Epidemiological Study.Bull World H Organ 2002

21. Pitsavos C, Panagiotakos DB,Chrysohoou C, Skoumas J,Papaioannou I, Stefanadis C, ToutouzasPK. THE BENEFITS FROM MEDITER-RANEAN DIET ON THE RISK OFDEVELOPING ACUTE CORONARYSYNDROMES, IN HYPERCHOLES-TEROLEMIC SUBJECTS: A CASE-CON-TROL STUDY (CARDIO2000). Cor ArteryDis 2002,

22 Pitsavos C, Panagiotakos D.B.,Chrysohoou C, Skoumas J, Tzioumis K,Stefanadis C, Toutouzas P.K.. TheAssociation Between Exposure toEnvironmental Tobacco Smoke and theDevelopment of Acute CoronarySyndromes: The CARDIO2000 Case -Control Study. Tob Control 2002; 11:220 - 225

22á Pitsavos C, Panagiotakos D.B.,Chrysohoou C, Kokkinos P.F., SkoumasJ, Papaioannou I, Stefanadis C,Toutouzas P.K.. The Effect of theCombination of Mediterranean Diet andLeisure time Physical Activity on the Riskof Developing Acute CoronarySyndromes, in Hypertensive Subjects. JHum Hypert 2002; 16: 7: 517 - 524

22â Pitsavos C, Panagiotakos DB,Chrysohoou C, Papaioannou N,Tzioumis K., Stefanadis C, ToutouzasPK. The association between passivesmoking and the risk of developingACS. Heart vessels 2002

22. Trichopoulou A., From Research toEducation: The Greek experience.Nutrition 2000, 16: 7/8: 528-531

23. Radloff, L. S. (1977). The CES-D scale:A self-report depression scale forresearch in the general population. ApplPsych Measur 1: 385-401

24. Madianos MG, Stefanis CN. Changes inthe prevalence of symptoms of depres-sion and depression across Greece.Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol1992 Oct; 27(5): 211-9

ÂÂééââëëééïïããññááöößßáá::


10


Ç ðåñéïäïíôßôéäá åßíáé óõ÷íüíüóçìá, ôá óõìðôþìáôá ôïõïðïßïõ åêäçëþíïíôáé åíùñßòóôç ìÝóç çëéêßá êáé óõíßóôáíôáéóå ÷ñüíéá äéáâñùôéêÞ öëåãìï-íÞ ðïõ áðïóõíèÝôåé ôç óõ-óêåõÞ óõãêñÜôçóçò ôùí äï-íôéþí êáé ðñïêáëåß ôçí áðþëåéáôïõò. Ç ðåñéóóüôåñï óïâáñÞìïñöÞ ôçò íüóïõ áðáíôÜôáéóôï 10-15% ôïõ åíÞëéêïõ ðëç-èõóìïý åíþ ôï 35% Ý÷åé êÜ-ðïéï âáèìü ôçò íüóïõ.

Ôá ôåëåõôáßá 15 ÷ñüíéá áñêå-ôÝò åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåòðåñéÝãñáøáí ìéá ó÷Ýóç ìåôá-îý ôçò ðåñéïäïíôßôéäáò êáéôçò åêäÞëùóçò êáñäéáããåéá-êþí íïóçìÜôùí. ÏðùóäÞðï-ôå üìùò ç óõó÷Ýôéóç áõôÞ åß-íáé áóèåíÞò êáé åßíáé åíäå÷ü-ìåíï íá õðåñåêôéìÜôáé, åðåé-äÞ ðïëëïß ðáñÜãïíôåò êéíäý-íïõ åßíáé êïéíïß êáé ãéá ôá äýïíïóÞìáôá, üðùò ð.÷ ôï êÜðíé-óìá êáé ï óáê÷áñþäçò äéá-âÞôçò. ¢ëëç ðéèáíüôçôá åßíáéüôé ç áðåëåõèÝñùóç âáêôçñé-äßùí Þ âáêôçñéäéáêþí ðñïúü-íôùí Þ öëåãìïíïãüíùí êõôï-êéíþí óôçí êõêëïöïñßá áðüôéò ÷ñüíéåò ðåñéïäïíôéêÝòâëÜâåò äçìéïõñãåß óõóôçìá-ôéêÞ öëåãìïíþäç áíôßäñáóç,

ç ïðïßá ðñïóïìïéÜæåé ìå ôçíåéêüíá ôùí ðáñáãüíôùí êéí-äýíïõ êáé ðñïäéáèÝôåé ãéáêáñäéáããåéáêÝò ðáèÞóåéò.

Ôá åñùôÞìáôá áõôÜ ðñïóðÜ-èçóå íá áðáíôÞóåé ç ðáñïýóáìåëÝôç ðïõ óõíÝêñéíå ôïõò êá-èéåñùìÝíïõò ðáñÜãïíôåò êéí-äýíïõ êáé ïñéóìÝíïõò äåßêôåòöëåãìïíÞò óå 50 Üôïìá ìå óï-âáñÞ ðåñéïäïíôßôéäá êáé óå 46õãéÞ Üôïìá. Êáíåßò äåí Ýðáó÷åáðü êáñäéáããåéáêü íüóçìá

Ôá åðßðåäá ôçò ïëéêÞò ÷ïëç-óôåñüëçò Þôáí ôá ßäéá êáé óôéòäýï ïìÜäåò áëëÜ ç HDL-÷ï-ëçóôåñüëç Þôáí óçìáíôéêÜ÷áìçëüôåñç óôá Üôïìá ìå ðå-ñéïäïíôßôéäá. ¼óï óïâáñüôå-ñç Þôáí ç ðåñéïäïíôßôéäá ôü-óï ÷áìçëüôåñç ç HDL-÷ïëç-óôåñüëç, ôüóï óôïõò êáðíé-óôÝò üóï êáé óôïõò ìç êáðíé-óôÝò. Ïé ðÜó÷ïíôåò áðü ðå-ñéïäïíôßôéäá åß÷áí ôÜóç ãéááýîçóç ôçò CRP, ç ïðïßáÞôáí ìåãáëýôåñç óôá Üôïìáìå ôç óïâáñüôåñç ðåñéïäï-íôßôéäá êáé ìåãáëýôåñï áñéè-ìü ìïíïêõôôÜñùí, áí êáé ìÝ-óá óôá öõóéïëïãéêÜ üñéá.Åðßóçò ïé áóèåíåßò ìå ðåñéï-äïíôßôéäá åß÷áí ìåãáëýôåñï

äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò óôçíêáôçãïñßá ôùí ìç êáðíéóôþíåíþ ïé êáðíéóôÝò åß÷áí ôï ßäéïóùìáôéêü âÜñïò, áóèåíåßòêáé õãéåßò. ¼ëïé ïé áóèåíåßòåß÷áí ìéêñüôåñç éêáíüôçôáÜóêçóçò, äåí ðáñáôçñÞèçêåüìùò äéáöïñÜ óôçí áñôçñéá-êÞ õðÝñôáóç. Ç IL-6 Þôáí áõ-îçìÝíç óôïõò áóèåíåßò. ÏTNFá receptor-1, ç áðôïóöáé-ñßíç, ç åëáóôÜóç, ôï áíôßóù-ìá óôçí Anti-oxLDL, ôá IgGáíôéóþìáôá óôéò ðñùôåúíåòïîåßáò öÜóåùò HSP65 êáéHSP60 êáé ôá IgA áíôéóþìáôáóôçí HSP65 äåí ðáñïõóßáæáíäéáöïñÜ. Ôá IgA áíôéóþìáôáóôçí anti-Hsp60 Þôáí ÷áìç-ëüôåñá óôïõò áóèåíåßò. Ïéäéáôáñá÷Ýò ôùí ëéðéäßùí áðüôçí ðåñéïäïíôßôéäá ðéèáíþòïöåßëïíôáé óôçí áðåëåõèÝ-ñùóç ëéðïðïëõóáê÷áñéäþíêáé öëåãìïíïãüíùí êõôïêé-íþí áðü ôçí ðåñéïäïíôéêÞöëåãìïíÞ.

Ïé äéáôáñá÷Ýò ôùí ëéðéäßùíêáé ôùí öëåãìïíïãüíùí ðá-ñáãüíôùí ìðïñåß íá ðñïóöÝ-ñïõí ìéá åîÞãçóç ãéá ôçí óõ-ó÷Ýôéóç ôçò ðåñéïäïíôßôéäáòìå ôéò êáñäéáããåéáêÝò ðáèÞ-óåéò.

Óôï ôåý÷ïò ôïõ ðåñáóìÝíïõ Äåêåìâñßïõ ôïõ European Heart Journal äçìïóéåýïíôáé äýï ðñùôüôõðåò åñãáóßåò êáé Ýíá Üñèñï Óýíôáîçò

ãéá ôç ó÷Ýóç ðåñéïäïíôßôéäáò êáé áèçñïìÜôùóçò, ôá ïðïßá ðéóôåýïõìå üôé Ý÷ïõí åíäéáöÝñïí ãéá ôïí êáñäéïëüãï.

ÐáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ãéá êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá óå áóèåíåßò ìå ðåñéïäïíôßôéäá

Buhlin K, Gustafsson A, Pockley AG, Frostegard J, Klinge B.

Eur Heart J 2003;24:2099-2107.ÅÅððééììÝÝëëååééáá:: ÇÇëëßßááòò ××ååééììþþííááòò


11


×ñïíßá ðåñéïäïíôßôéäá, ìéá óçìáíôéêÞ óõó÷Ýôéóç ìå ôï ïîý Ýìöñáãìá ôïõ ìõïêáñäßïõ

Persson RG, Ohlsson O, Pettersson T, Renvert S.

Eur Heart J 2003;24:2108-15.

Êáé áõôÞ ç ìåëÝôç áó÷ïëåßôáéìå ôç óõó÷Ýôéóç ôçò ÷ñïíßáòðåñéïäïíôßôéäáò ìå ôá êáñ-äéáããåéáêÜ íïóÞìáôá. Óêï-ðüò ôçò Þôáí íá åñåõíÞóåé ôéòðéèáíüôçôåò óõíýðáñîçò åì-öñÜãìáôïò ôïõ ìõïêáñäßïõ(ÏÅÌ) êáé ðåñéïäïíôßôéäáò.80 áóèåíåßò ìå ïîý Ýìöñáã-ìá ôïõ ìõïêáñäßïõ óõãêñßèç-êáí åéò üôé áöïñÜ ôçí êáôÜ-óôáóç ôùí ïýëùí ôïõò ìå 80Üëëá Üôïìá, üìïéá óå üëá ôá÷áñáêôçñéóôéêÜ (çëéêßá, öýëï,êÜðíéóìá, êïéíùíéêïïéêïíïìé-êÞ êáôÜóôáóç), áëëÜ ÷ùñßò Ýí-äåéîç êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ.Ç óôïìáôïëïãéêÞ åîÝôáóç Ýãé-íå êëéíéêÜ êáé áêôéíïëïãéêÜ. ÇäéÜãíùóç ôùí áêôéíïãñáöéþíÝãéíå ôõöëÜ, ÷ùñßò ï åñåõíç-ôÞò íá ãíùñßæåé ôï éóôïñéêüôïõ êÜèå åîåôáæïìÝíïõ.

Äéáðéóôþèçêå üôé ôá Üôïìá ìåÏÅÌ åß÷áí óå ìåãáëýôåñïðïóïóôü ðåñéïäïíôéêïýò èõ-ëÜêïõò ìå âÜèïò ìåãáëýôåñï

ôùí 6 ÷éëéïóôþí áðü ôá õãéÞÜôïìá (12,1% ç ïìÜäá ôïõÏÅÌ Ýíáíôé 2,1% ôçò ïìÜäáòåëÝã÷ïõ, Ñ < 0,05). Äåí äéáðé-óôþèçêå üìùò äéáöïñÜ óôçíÝêôáóç ôçò áéìïññáãßáò ôùíïýëùí ìåôáîý ôùí äýï ïìÜ-äùí. Ç ðéèáíüôçôá óõíýðáñ-îçò ÏÅÌ êáé êáèßæçóçò öáô-íéáêïý ïóôïý ìåãáëýôåñçòôùí 4 ÷éëéïóôþí (áêôéíïëïãéêüêñéôÞñéï äéÜãíùóçò ðåñéïäï-íôßôéäáò) êõìáéíüôáí áðü9,2:1 ìÝ÷ñé 14,1:1 ìå ôç ìåãá-ëýôåñç ðéèáíüôçôá óõíýðáñ-îçò üôáí ç êáèßæçóç ôïõ öáô-íéáêïý ïóôïý äéáðéóôùíüôáíóå ðÜíù áðü ôï 50% ôùí äï-íôéþí. (Ñ < 0001). Ç ðéèáíüôç-ôá ðáñÝìåíå óôáôéóôéêÜ óçìá-íôéêÞ êáé üôáí ìüíï ïé ìç êá-ðíéóôÝò ëáìâÜíïíôáí õð' üøéí(51 Üôïìá, ðéèáíüôçôá 7,0:1).

Ï ìç÷áíéóìüò ìå ôïí ïðïßïðéèáíþò ç ðåñéïäïíôßôéäáóõìâÜëåé óôçí ðñüêëçóçáèçñïìÜôùóçò äåí Þôáí äõ-

íáôü íá åîåôáóèåß áðü áõôÞôç ìåëÝôç, åêöñÜæåôáé ìüíï çõðüèåóç üôé ôá ÷ëáìýäéá ôçòðíåõìïíßáò êáé ôï Porphy-romonas Gingivalis, ìéêñïïñ-ãáíéóìïß ôïõ óôüìáôïò, Ý÷ïõíÝíá ëéðïðïëõóáê÷áñéäéêüêõôôáñéêü ðåñßâëçìá ðïõ ðé-èáíþò åõíïåß ôï ó÷çìáôéóìüáöñùäþí êõôôÜñùí êáé Ýôóéåõïäþíåé ôçí áèçñïìÜôùóç.Åðßóçò ìéêñïïñãáíéóìïß üðùòo Porphyromonas Gingivalisêáé ï Streptococcue sanguisÝ÷ïõí åíôïðéóèåß óå áèçñïìá-ôéêÝò ðëÜêåò.

¼ðïéïò êáé íá åßíáé ï ìç÷áíé-óìüò, ïé åñåõíçôÝò ðñïôåß-íïõí íá ðáñáðÝìðïíôáé ãéáêáñäéïëïãéêÞ åîÝôáóç üëá ôáÜôïìá ðïõ óå ïäïíôéáôñéêÞåîÝôáóç ñïõôßíáò äéáðéóôþ-íåôáé üôé Ý÷ïõí êáèßæçóç ôùíïýëùí áðü ðåñéïäïíôßôéäá,äåäïìÝíïõ üôé Ý÷ïõí ìåãÜëïêßíäõíï ãéá ìåëëïíôéêÜ åì-öñÜãìáôá ôïõ ìõïêáñäßïõ.

Ôçí ôåëåõôáßá äåêáåôßá Ý÷ïõí äç-ìïóéåõèåß áñêåôÝò ìåëÝôåò ðïõäéåñåýíçóáí ôç ó÷Ýóç ëïéìþîåùí(ìåôáîý ôùí ïðïßùí êáé ðåñéïäï-íôéêÝò) êáé äéáöüñùí êëéíéêþí åê-äçëþóåùí ôçò áèçñïìÜôùóçò. ÔïèÝìá áðïäåß÷èçêå äýóêïëï, ðñï-ðáíôüò ãéá ôçí ðåñéïäïíôßôéäá, êá-èþò ç ðÜèçóç áõôÞ êáé ç óôåöá-íéáßá íüóïò Ý÷ïõí áðü êïéíïý ðïë-ëïýò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ (üðùòôï êÜðíéóìá, ç ÷áìçëÞ êïéíùíéêï-ïéêïíïìéêÞ êáôÜóôáóç êáé ç êáêÞöñïíôßäá õãåßáò ôïõ áôüìïõ)Ïé äýï ðñïçãïýìåíåò ìåëÝôåò åß-íáé óõã÷ñïíéêÝò (cross sectional)êáé ùò åê ôïýôïõ äåí Ý÷ïõí ôç äõ-íáôüôçôá íá áðïäåßîïõí áéôéïëïãé-êÞ óõó÷Ýôéóç ôçò ðåñéïäïíôßôéäáòêáé ôçò óôåöáíéáßáò íüóïõ, üìùòäßíïõí íÝá ÷ñÞóéìá óôïé÷åßá ãé’

áõôü ôï äýóêïëï èÝìá. Ç ìåëÝôçôùí Buhlin êáé óõí äåß÷íåé üôé çðåñéïäïíôßôéäá, ìéá ðÜèçóç ðïõðáëáéüôåñá åèåùñåßôï ôïðéêÞ,ìðïñåß íá ðñïêáëåß óõóôçìáôéêÞãåíéêåõìÝíç öëåãìïíÞ êáé ìåôá-âïëÝò ôùí ëéðéäßùí, ðïõ åßíáé ãíù-óôü üôé áõîÜíïõí ôïí êßíäõíï óôå-öáíéáßáò íüóïõ. Ç ìåëÝôç ôùíPersson êáé óõí äåß÷íåé üôé ç áêôé-íïëïãéêÜ äéáðéóôïýìåíç áðþëåéáöáôíéáêïý ïóôïý áíôéðñïóùðåýåéôï áèñïéóôéêü áðïôÝëåóìá ôçò ðå-ñéïäïíôéêÞò öëåãìïíÞò êáé üôé åß-íáé ï êáëýôåñïò ôñüðïò åêôßìç-óçò ôçò âáñýôçôáò áõôÞò ôçò ðÜ-èçóçò. Ç ðéèáíüôçôá óõíýðáñîçòðåñéïäïíôßôéäáò êáé ÏÅÌ åßíáéõøçëÞ.Ç áéôéïëïãéêÞ ó÷Ýóç ëïéìþîåùò(ðåñéïäïíôßôéäáò, ÷ëáìýäéá ôçò

ðíåõìïíßáò Þ Üëëçò) äåí Ý÷åé áðï-äåé÷èåß ìå óéãïõñéÜ. Ìå ôá õðÜñ-÷ïíôá äåäïìÝíá öáßíåôáé üôé ïéëïéìþîåéò äñïõí óå óõíäõáóìüìå Üëëïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ,üðùò ôá ëéðßäéá êáé ç öëåãìïíÞ,ãéá íá áõîÞóïõí ôïí êßíäõíï. Äéá-öïñÝò ìåôáîý ôùí ïìÜäùí ðïõÝ÷ïõí åîåôáóèåß óôéò äéÜöïñåòìåëÝôåò ðéèáíþò åõèýíïíôáé ãéáôéò áóõìöùíßåò ìåôáîý ôïõò. ÐÝ-ñáí áõôïý ïé ëïéìþîåéò óðÜíéá åì-öáíßæïíôáé ìüíåò ôïõò. Ôï "ëïéìù-îéáêü öïñôßï" ïñéæüìåíï ùò ôï óý-íïëï ôùí äéáöüñùí ëïéìþîåùíðïõ ðñïóäéïñßæïíôáé ïñïëïãéêÜ Þìå Üëëåò ìåèüäïõò öáßíåôáé üôéó÷åôßæåôáé êáëýôåñá ìå ôç óôåöá-íéáßá íüóï ðáñÜ Ýíáò ìïíáäéêüòôýðïò ëïßìùîçò.

ÅÅððééììÝÝëëååééáá:: ÇÇëëßßááòò ××ååééììþþííááòò

Kimmo MattilaEur Heart J 2003;24:2079-80.

¼íôùò ðñïêáëåß ç ðåñéïäïíôßôéäá êáñäéïðÜèåéá;


12


Ï õðïëïãéóìüò ôïõ óõíïëéêïý êéí-äýíïõ ãéá áèçñïóêëçñùôéêÞò áé-ôéïëïãßáò íïóÞìáôá óôá Üôïìáôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïý äåí åßíáéìüíï ÷ñÞóéìïò ãéá ôçí ðñüãíùóçáëëÜ åßíáé áðáñáßôçôïò êáé ãéá ôçëÞøç èåñáðåõôéêþí áðïöÜóåùí.Ðïéá Üôïìá ðñÝðåé íá èåñáðåýï-íôáé, ðüôå åðéâÜëëåôáé ç öáñìá-êåõôéêÞ áãùãÞ êáé ðïéåò åßíáé ïé ôé-ìÝò óôü÷ïé ôùí ëéðéäßùí êáé ôçòáñôçñéáêÞò ðéÝóåùò óå êÜèå óõ-ãêåêñéìÝíï áóèåíÞ êáèïñßæåôáé ìåâÜóç ôïí åêôéìþìåíï êßíäõíï. Çåêôßìçóç ôïõ êéíäýíïõ ãßíåôáé ìåâÜóç ôá åõñÞìáôá ðñïïðôéêþíåðéäçìéïëïãéêþí ìåëåôþí.

Ïé åñåõíçôÝò ôçò ìåëÝôçò Framin-gham Ý÷ïõí åêðïíÞóåé Ýíá ìáèç-ìáôéêü ôýðï ãéá ôïí õðïëïãéóìüôïõ êéíäýíïõ óå êÜèå ÷ñïíéêü äéÜ-óôçìá ëáìâÜíïíôáò õðüøç ôç óõ-óôïëéêÞ Þ ôç äéáóôïëéêÞ áñôçñéáêÞðßåóç, ôï ëüãï ïëéêÞ/ HDL-÷ïëç-óôåñüëç, ôï öýëï, ôçí çëéêßá, ôïêÜðíéóìá, ôïí óáê÷áñþäç äéáâÞ-ôç êáé ôçí õðåñôñïößá ôçò áñéóôå-ñÜò êïéëßáò óôï ÇÊÃ. Ïé ïäçãßåòôçò Äéåèíïýò Åôáéñåßáò Áèçñï-óêëÞñùóçò ÷ñçóéìïðïéïýí äåäï-ìÝíá áðü ôç ìåëÝôç PROCAM êáéëáìâÜíïõí õðüøç óôïí õðïëïãé-óìü åííÝá áíåîÜñôçôïõò ðáñÜãï-íôåò êéíäýíïõ: çëéêßá, êÜðíéóìá,áôïìéêü áíáìíçóôéêü óôçèÜã÷çò,ïéêïãåíåéáêü éóôïñéêü åìöñÜãìá-ôïò ôïõ ìõïêáñäßïõ, óõóôïëéêÞáñôçñéáêÞ ðßåóç, LDL-÷ïëçóôåñü-ëç, HDL-÷ïëçóôåñüëç, ôñéãëõêåñß-äéá êáé óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò. ÔïÅèíéêü Ðñüãñáììá ôùí ÇÐÁ ãéáôç ×ïëçóôåñüëç (NCEP) ÷ñçóéìï-ðïéåß äåäïìÝíá ôçò ìåëÝôçòFramingham áëëÜ áðëïýóôåñïôñüðï õðïëïãéóìïý: êáôáôÜóóåéôïí ðëçèõóìü óå ôñßá åðßðåäá êéí-äýíïõ1. Óôçí êáôçãïñßá ôïõ õøç-ëüôåñïõ êéíäýíïõ ðïõ åêôéìÜôáéüôé åßíáé >20% óôç äåêáåôßá áíÞ-êïõí ôá Üôïìá ìå Ýêäçëç óôåöá-íéáßá íüóï Þ Üëëç ìïñöÞ áèçñù-ìáôéêÞò íüóïõ (ðåñéöåñéêÞ áñôç-ñéïðÜèåéá, áíåýñõóìá êïéëéáêÞò

áïñôÞò Þ óõìðôùìáôéêÞ íüóï ôùíêáñùôßäùí), Üôïìá ìå óáê÷áñþäçäéáâÞôç êáé ïñéóìÝíá Üôïìá ìå 2 Þðåñéóóüôåñïõò (2+) ðáñÜãïíôåòêéíäýíïõ. Óôçí êáôçãïñßá ìåóáßïõêéíäýíïõ (10-20%) áíÞêïõí ôá ðå-ñéóóüôåñá Üôïìá ìå 2+ ðáñÜãï-íôåò êéíäýíïõ êáé óôçí êáôçãïñßá÷áìçëüôåñïõ êéíäýíïõ ôá Üôïìáìå 0 Þ 1 ðáñÜãïíôá êéíäýíïõ. ÙòðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ãéá ôïí õðï-ëïãéóìü áõôü äåí ðñïóìåôñÜôáé çLDL-÷ïëçóôåñüëç áëëÜ ôï êÜðíé-óìá, ç áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç (ÁÐ> Þ ≥ 140/90 Þ áíôéõðåñôáóéêÞáãùãÞ), HDL-÷ïëçóôåñüëç < Þ ≤40 mg% ïéêïãåíåéáêü éóôïñéêüóôåöáíéáßáò íüóïõ êáé çëéêßá ãéáôïõò Üíäñåò >Þ ≥ 45 åôþí êáé ãéáôéò ãõíáßêåò >Þ ≥ 55 åôþí. Ãéá ôáÜôïìá ìå 2+ ðáñÜãïíôåò êéíäý-íïõ Ý÷åé åêðïíÞóåé Ýíá óýóôçìáâáèìïëüãçóçò, þóôå íá ëáìâÜíå-ôáé õðüøç ç âáñýôçôá êÜèå ðáñÜ-ãïíôá êéíäýíïõ. ÊáèÝíáò áðüôïõò áíùôÝñù ðáñÜãïíôåò, áíÜ-ëïãá ìå ôçí çëéêßá, ôï öýëï êáé ôïýøïò ôïõ ëáìâÜíåé ïñéóìÝíïõòâáèìïýò. Ç Üèñïéóç ôùí âáèìþíäßíåé Ýíá óýíïëï ðïõ õðïäçëþíåéôïí êßíäõíï.

Ïé ÅõñùðáúêÝò ïäçãßåò, óôéò ðñï-çãïýìåíåò åêäüóåéò ôùí 2, ÷ñçóé-ìïðïéïýóáí åðßóçò äåäïìÝíá áðüôç ìåëÝôç Framingham, áí êáéáíáãíþñéæáí üôé õðåñåêôéìïýóåôïí êßíäõíï ãéá ôïõò ðëçèõóìïýòïñéóìÝíùí Åõñùðáúêþí ÷ùñþí.Ï ôñüðïò üìùò õðïëïãéóìïýÞôáí áðëïýóôåñïò ãéáôß ãéíüôáíìå ôçò ÷ñÞóç ó÷åäéáãñáììÜôùíìå ìéêñÜ ôåôñÜãùíá (÷Üñôåò êéí-äýíïõ - risk charts). Ç ôåëåõôáßá,ôñßôç Ýêäïóç ôùí Åõñùðáúêþíïäçãéþí 3 åíþ ÷ñçóéìïðïéåß åðß-óçò ó÷åäéáãñÜììáôá ãéá ôïí õðï-ëïãéóìü ôïõ êéíäýíïõ, óôçñßæåôáéóå äåäïìÝíá åõñùðáúêþí ìåëå-ôþí. ÅðåéäÞ ï êßíäõíïò äåí åßíáé ïßäéïò ãéá üëåò ôéò ÅõñùðáúêÝò ÷þ-ñåò, Ý÷ïõí åêðïíçèåß ÷ùñéóôÜó÷åäéáãñÜììáôá ãéá ôéò ÷þñåò÷áìçëïý êéíäýíïõ (ÌåóïãåéáêÝò,

ÂÝëãéï, Åëâåôßá êáé Ëïõîåìâïýñ-ãï) êáé ÷ùñéóôÜ ãéá ôéò Üëëåò ÷þ-ñåò ðïõ èåùñïýíôáé õøçëïý êéí-äýíïõ.

¢ôïìá ìå Ýêäçëç êáñäéáããåéáêÞíüóï Ý÷ïõí ÷ùñßò áìöéâïëßá ìå-ãÜëï êßíäõíï íÝùí áããåéáêþíåðåéóïäßùí, ãé’ áõôü ÷ñåéÜæïíôáéåíôáôéêÜ ìÝôñá.

Óå áóõìðôùìáôéêÜ, êáôÜ ôåêìÞñéïõãéÞ, Üôïìá ç åêôßìçóç ôïõ êéíäý-íïõ ãßíåôáé ìå ÷Üñôåò êéíäýíïõðïõ óôçñßæïíôáé óôï óýóôçìáSCORE (Systematic Coronary RiskEvaluation)4. Ôï óýóôçìá SCOREÜíôëçóå óôïé÷åßá áðü ìéá ôåñÜóôéáâÜóç äåäïìÝíùí áðü 12 ìåãÜëåòðñïïðôéêÝò ìåëÝôåò óå Åõñùðáú-êïýò ðëçèõóìïýò êáé åêôéìÜ ôçíðéèáíüôçôá èáíÜôïõ áðü üëá ôáêáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá ìÝóá óåìéá äåêáåôßá. Êßíäõíïò ãéá èáíá-ôçöüñá åðåéóüäéá >Þ ≥ ôïõ 5%èåùñåßôáé üôé éóïäõíáìåß ìå êßíäõ-íï ãéá üëá ôá óôåöáíéáßá åðåéóü-äéá (åìöñÜãìáôá, óôçèÜã÷ç ðïõõðïëïãßæïíôáí óôéò ðñïçãïýìå-íåò ïäçãßåò) >Þ ≥ ôïõ 20%. Ï êÜ-èå ÷Üñôçò (Ó÷Þìá 1) áðïôåëåßôáéáðü ïìÜäá ðéíÜêùí, ÷ùñéóôþí ãéáãõíáßêåò êáé Üíäñåò, êáðíéóôÝòêáé ìç êáðíéóôÝò. Ãéá êÜèå çëéêéá-êÞ ïìÜäá 40-49, 50-54, 55-59, 60-64 êáé 65-70 åôþí áíôéóôïé÷åß êáéÝíáò ðßíáêáò. Ï êÜèå ðßíáêáòáðïôåëåßôáé áðü 20 êåëéÜ (ôåôñá-ãùíÜêéá) ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé áðüôïìÝò óôçí ïñéæüíôéá óõíôåôáãìÝ-íç óôéò ïðïßåò áíôéóôïé÷ïýí ïé ôé-ìÝò ôçò ïëéêÞò ÷ïëçóôåñüëçò(Ï×), áðü 4 Ýùò 8 mmol (160 - 320mg%), (áíÜ 1 mmol) êáé óôçí êÜ-èåôç ðïõ áíôéóôïé÷ïýí ïé ôéìÝò ôçòóõóôïëéêÞò áñôçñéáêÞò ðßåóçò(ÓÁÐ) áðü 120 Ýùò 180 mmHg(áíÜ 20 mmHg). Ôá ôåôñáãùíÜêéáåßíáé êùäéêïðïéçìÝíá ÷ñùìáôéêÜãéá äéåõêüëõíóç ôùí áíáãíùóôþí.Ãéá ôçí åêôßìçóç ôïõ êéíäýíïõ óåóõãêåêñéìÝíï Üôïìï âñßóêïõìåôïí ðßíáêá óôï ÷Üñôç ôçò Åéêüíáò1 ðïõ áíôéóôïé÷åß óôï öýëï, ôçíêáðíéóôéêÞ óõíÞèåéá êáé ôçí çëéêßá

Õðïëïãéóìüò ôïõ óôåöáíéáßïõ êéíäýíïõ óôï ãåíéêü ðëçèõóìü

Çëßáò ×åéìþíáò, Êáñäéïëüãïò

Ï óõíïëéêüò êßíäõíïò ìå âÜóç äéåèíåßò ðßíáêåò


13

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÃÅÍÉÊÁ

ôïõ. ÌÝóá óå áõôü ôïí ðßíáêá âñß-óêïõìå ôï ôåôñáãùíÜêé ðïõ åßíáéðéï êïíôÜ óôç ÓÁÐ êáé ôçí Ï× ôïõáôüìïõ. Óôá íåüôåñá Üôïìá ìðï-ñïýìå íá åêôéìÞóïõìå êáé ôïí êßí-äõíï ðïõ èá Ý÷åé üôáí ãßíåé 60åôþí. Åðßóçò ìðïñïýìå íá åêôéìÞ-óïõìå ôïí ó÷åôéêü êßíäõíï ôïõáôüìïõ, óå óýãêñéóç ìå ôïí êßíäõ-íï ðïõ Ý÷ïõí ìç êáðíéóôÝò ôçòßäéáò çëéêßáò êáé öýëïõ ìå ÓÁÐ120 mmHG êáé Ï× 200 mg%.

Ôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôçèåùñïýíôáé üôé Ý÷ïõí êßíäõíï üóïêáé ïé óôåöáíéáßïé áóèåíåßò êáé äåí÷ñåéÜæåôáé ãé’ áõôÜ íá åêôéìçèåß ïêßíäõíïò ìå ÷Üñôç. Åðßóçò äåíðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ï ÷Üñ-ôçò ãéá ôçí åêôßìçóç ôïõ êéíäýíïõóå Üôïìá õøçëÜ åðßðåäá åíüò ðá-ñÜãïíôá êéíäýíïõ (Ï× > 320mg%, LDL-÷ïëçóô. >240 mg% ÞÁÐ > 180/110 mmHg).

ÏÏ êêßßííääõõííïïòò ììððïïññååßß ííáá ååßßííááéé ììååããáá--ëëýýôôååññïïòò::

• üôáí ôï Üôïìï ðëçóéÜæåé ôçíåðüìåíç çëéêéáêÞ êáôçãïñßá.

• óå áóõìðôùìáôéêÜ Üôïìá ìåðáñáêëéíéêÜ åõñÞìáôá åíäåé-êôéêÜ áèçñïìÜôùóçò (áðüáîïíéêÞ Þ ìáãíçôéêÞ ôïìïãñá-ößá Þ áðü õðåñç÷ïãñÜöçìá).

• óå Üôïìá ìå åðéâáñõììÝíï ïé-êïãåíåéáêü éóôïñéêü ðñþéìçòáèçñùìáôéêÞò íüóïõ.

• óå Üôïìá ìå ÷áìçëÞ HDL-÷ï-ëçóôåñüëç, õøçëÜ ôñéãëõêåñß-äéá, äéáôáñá÷Þ ôçò áíï÷Þò ôçòãëõêüæçò, õøçëÞ hsCRP, éíù-äïãüíï, ïìïêõóôåúíç, áðïëé-ðïðñùôåúíç Â Þ Lp(a).

• óå ðá÷ýóáñêá Üôïìá Þ Üôïìáðïõ äåí áóêïýíôáé óùìáôéêÜ.

Åêôüò áðü ôïõò Ýíôõðïõò ðßíá-êåò ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéçèåßáðü ôï äéáäýêôéï ôï SCORCARD,

ôï ïðïßï åêôéìÜ ìå ôïí ßäéï ôñüðïôïí êßíäõíï.

ÕÕøøççëëüü êêßßííääõõííïï ÝÝ÷÷ïïõõíí::1. áóèåíåßò ìå åêäçëùìÝíç óôå-

öáíéáßá íüóï, ðåñéöåñéêÞ áñ-ôçñéïðÜèåéá Þ áããåéïåãêåöá-ëéêÞ íüóï áèçñïóêëçñùôéêÞòáéôéïëïãßáò.

2. áóõìðôùìáôéêÜ Üôïìá ðïõ ðá-ñïõóéÜæïõí

• ðïëëáðëïýò ðáñÜãïíôåò êéí-äýíïõ ðïõ ðñïêáëïýí äåêáå-ôÞ êßíäõíï > Þ ≥ 5% óôçí ðá-ñïýóá öÜóç Þ ìÝ÷ñé ôçí çëéêßáôùí 60 åôþí

• ìåãÜëï åðßðåäï åíüò ðáñÜãï-íôá êéíäýíïõ: Ï×> 320 mg%,LDL-÷ïëçóô. > 240 mg%, ÁÐ> 180/110 mmHg.

• Óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 2 ÞäéáâÞôç ôýðïõ 1 ìå ìéêñïëåõ-êïìáôéíïõñßá.

ÓÓ÷÷ÞÞììáá 11.. ×Üñôçò õðïëïãéóìïý ôïõ óõíïëéêïý êéíäýíïõ ìå ôï óýóôçìá SCORE (ãéá ôéò ÷þñåò ÷áìçëïýêéíäýíïõ)

1. National Cholesterol Education Program. Second Report of the expert panel on detection, evaluation and treatment of high blood cho-lesterol in adults (Adult Treatment Panel II) Circulation 1994,89:329-445

2. Wood D, De Baker G, Faergeman O et al. Prevention of coronary heart disease in clinical practice. Recommendations of the SecondJoint Task Force of the European and other Societies on Coronary Prevention. Eur Heart J 1998,19:1434-1503.

3. De Baker G, Ambrisioni E, Borch-Johnsen K, et al. European guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. ThirdJoint Task Force of European and other Societies on Cordiovascular Disease Prevention in Clinical Practice. Eur Heart J 2003,24:1601-10.

4. Conroy RM, Pyorala K, Fitzerald AP, et al. Estimation of ten-year risk of fatal cardiovascular disease in Europe: The SCORE project. EurHeart J 2003,24:987-1003

ÂÂééââëëééïïããññááöößßáá


14


ÕðÜñ÷ïõí ðëçñïöïñßåò üôé ç äõ-óëéðéäáéìßá åðéäåéíþíåé ôç íåöñéêÞëåéôïõñãßá, ðñÜãìá ðïõ ïäçãåß óåáýîçóç ôïõ êéíäýíïõ ãéá óôåöá-íéáßá íüóï (ÓÍ). Äåí åßíáé üìùòãíùóôü êáôÜ ðüóïí ïé óôáôßíåòáðïôñÝðïõí ôçí áñíçôéêÞ áõôÞåðßäñáóç. Óêïðüò ôçò ìåëÝôçòÞôáí ç åêôßìçóç ôçò åðßäñáóçòôçò áôïñâáóôáôßíçò (Á) Ýíáíôé ôçòóõíÞèïõò öñïíôßäáò (ÓÖ) óôá åðß-ðåäá êñåáôéíßíçò ôïõ ïñïý (Ê) óåáóèåíåßò ÓÍ, ïé ïðïßïé åß÷áí öõ-óéïëïãéêÞ íåöñéêÞ ëåéôïõñãßá êáôÜôçí Ýíáñîç ôçò ìåëÝôçò. Ãéá íááîéïëïãÞóïõìå ôçí åðßäñáóç ôçòÁ óôçí (ïëéêÞ êáé óôåöáíéáßá) íï-óçñüôçôá êáé èíçôüôçôá áóèåíþíìå åãêáôåóôçìÝíç óôåöáíéáßá íü-óï (ÓÍ), ôõ÷áéïðïéÞóáìå 1.600äéáäï÷éêïýò áóèåíåßò, óôá ðëáßóéáôçò ìåëÝôçò GREACE, þóôå íá ëÜ-âïõí åßôå Á åßôå ôçí ÓÖ. Ç äïóïëï-ãßá ôçò Á ôéôëïðïéÞèçêå áðü 10-80 mg/çì., Ýôóé þóôå íá åðéôåõ÷èåß

ï óôü÷ïò ôùí <100 mg/dl LDL-×(2.6 mmol/l) ðïõ ðñïâëÝðåôáé áðüôï NCEP - ATP III. Ç ìÝóç äéÜñêåéáðáñáêïëïýèçóçò ãéá üëïõò ôïõòáóèåíåßò Þôáí 3 Ýôç. ¼ëïé ïé áóèå-íåßò (n=1.600) åß÷áí öõóéïëïãéêÞíåöñéêÞ ëåéôïõñãßá êáôÜ ôçí Ýíáñ-îç ôçò ìåëÝôçò Ê<115 micromol/lÞ 1.3 mg/dl. Ïé ìÝóåò ôéìÝò Ê(äéïñèùìÝíåò ùò ðñïò çëéêßá, öý-ëï êáé óùìáôéêü âÜñïò) êáôÜ ôçäéÜñêåéá ôçò ìåëÝôçò óõãêñßèçêáíìå ôéò âáóéêÝò ôéìÝò. ÕÕððïïëëïïããßßóóôôçç--êêåå ååððßßóóççòò çç êêÜÜèèááññóóçç êêññååááôôééííßßííççòò((ÊÊÊÊ)) ììåå ôôççíí ååîîßßóóùùóóçç CCoocckkrroofftt--GGaauulltt.. ×ñçóéìïðïéÞèçêå ANOVAãéá ôç óýãêñéóç ôùí ôéìþí ìÝóáóôçí ïìÜäá êáé ìåôáîý ôùí ïìÜ-äùí êáé Cox backward regressionáíÜëõóç ãéá ôç óõó÷Ýôéóç ôïõêáñäéáããåéáêïý êéíäýíïõ ìå ôçíÊÊ. Ïé áóèåíåßò êáé ôùí äýï ïìÜ-äùí ððïïõõ ääååíí ððÞÞññááíí óóôôááôôßßííååòò((nn==770044)) ððááññïïõõóóßßááóóááíí ååëëÜÜôôôôùùóóççôôççòò ÊÊÊÊ êêááôôÜÜ 55..22%% ((PP<<00..00000011)).. ÏÏéé

ááóóèèååííååßßòò ôôççòò ïïììÜÜääááòò ÓÓÖÖ ððïïõõ ððÞÞ--ññááíí ääééÜÜööïïññååòò óóôôááôôßßííååòò ((nn==9977))ððááññïïõõóóßßááóóááíí ááýýîîççóóçç ôôççòò ÊÊÊÊ êêáá--ôôÜÜ 44..99%% ((PP==00..000033)).. ÏÏéé ááóóèèååííååßßòòððïïõõ ððÞÞññááíí ÁÁ ((nn==778833,, ììÝÝóóçç ääüüóóçç2244 mmgg//ççìì..)) ååßß÷÷ááíí ááýýîîççóóçç ôôççòò ÊÊÊÊêêááôôÜÜ 1122%% ((PP<<00..00000011)).. Ç äñÜóçáõôÞ ôçò Á Þôáí ðåñéóóüôåñï åê-óåóçìáóìÝíç óôá ÷áìçëüôåñá ôå-ôáñôçìüñéá ôçò âáóéêÞò ÊÊ êáéóôéò õøçëüôåñåò äüóåéò Á. ÌåôÜðñïóáñìïãÞ ãéá 25 ðáñÜãïíôåòêéíäýíïõ ôçò ÓÍ ïï óó÷÷ååôôééêêüüòò êêßßííääõõ--ííïïòò ÞÞôôááíí 00..8844 ((9955%% ääééÜÜóóôôççììáá ååììððéé--óóôôïïóóýýííççòò 00..7733--00..9955,, PP==00..000033)) ããééááêêÜÜèèåå ááýýîîççóóçç ôôççòò ÊÊÊÊ êêááôôÜÜ 55%%..

ÇÇ ääõõóóëëééððééääááééììßßáá ååððééääååééííþþííååéé ôôçç ííåå--ööññééêêÞÞ ëëååééôôïïõõññããßßáá óóåå ááóóèèååííååßßòò ììååÓÓÍÍ.. ÇÇ èèååññááððååßßáá ììåå óóôôááôôßßííååòò üü÷÷ééììüüííïï ááððïïôôññÝÝððååéé ôôççíí ááññííççôôééêêÞÞ ááõõôôÞÞååîîÝÝëëééîîçç,, ááëëëëÜÜ ââååëëôôééþþííååéé ôôçç ííååööññééêêÞÞëëååééôôïïõõññããßßáá óóççììááííôôééêêÜÜ êáé áðïìá-êñýíåé Ýôóé Ýíá åðéðëÝïí ðáñÜãï-íôá êéíäýíïõ ãéá ôç ÓÍ.

ÕðÜñ÷ïõí äåäïìÝíá üôé ç äõóëéðé-äáéìßá áõîÜíåé ôá åðßðåäá ôïõ ïõ-ñéêïý ïîÝùò (ÏÕ.Ï). Ôá áõîçìÝíáåðßðåäá ÏÕ.Ï áðïôåëïýí ðáñÜãï-íôá êéíäýíïõ ãéá ôç óôåöáíéáßá íü-óï (ÓÍ). Äåí åßíáé üìùò ãíùóôüêáôÜ ðüóïí ïé óôáôßíåò áðïôñÝ-ðïõí ôçí áñíçôéêÞ áõôÞ åðßäñáóç.Óêïðüò ôçò ìåëÝôçò Þôáí ç åêôßìç-óç ôçò åðßäñáóçò ôçò áôïñâáóôá-ôßíçò (Á) Ýíáíôé ôçò óõíÞèïõòöñïíôßäáò (ÓÖ) óôá åðßðåäá ÏÕ.Ï ôïõ ïñïý óå áóèåíåßò ÓÍ, ïéïðïßïé åß÷áí öõóéïëïãéêÞ íåöñéêÞëåéôïõñãßá. Ãéá íá áîéïëïãÞóïõìåôçí åðßäñáóç ôçò Á óôçí (ïëéêÞ êáéóôåöáíéáßá) íïóçñüôçôá êáé èíç-ôüôçôá áóèåíþí ìå åãêáôåóôçìÝ-

íç óôåöáíéáßá íüóï (ÓÍ), ôõ÷áéï-ðïéÞóáìå 1.600 äéáäï÷éêïýò áóèå-íåßò, óôá ðëáßóéá ôçò ìåëÝôçòGREACE, åßôå óå Á åßôå óôçí ÓÖ. Çäïóïëïãßá ôçò Á ôéôëïðïéÞèçêåáðü 10-80 mg/çì., Ýôóé þóôå íáåðéôåõ÷èåß ï óôü÷ïò ôùí <100mg/dl LDL-× (2.6 mmol/l) ðïõ ðñï-âëÝðåôáé áðü ôï NCEP-ATP III. ÇÇììÝÝóóçç ääééÜÜññêêååééáá ððááññááêêïïëëïïýýèèççóóççòòããééáá üüëëïïõõòò ôôïïõõòò ááóóèèååííååßßòò ÞÞôôááíí 33ÝÝôôçç.. ¼¼ëëïïéé ïïéé ááóóèèååííååßßòò ((nn==11..660000))ååßß÷÷ááíí ööõõóóééïïëëïïããééêêÞÞ ííååööññééêêÞÞ ëëååéé--ôôïïõõññããßßáá êêááôôÜÜ ôôççíí ÝÝííááññîîçç ôôççòò ììååëëÝÝ--ôôççòò ÊÊ<<111155 ììmmooll//ll ÞÞ 11..33 mmgg//ddll..Õðïëïãßóôçêå åðßóçò ç êÜèáñóçêñåáôéíßíçò (ÊÊ) ìå ôçí åîßóùóçCockroft-Gault. ×ñçóéìïðïéÞèçêå

ANOVA ãéá ôç óýãêñéóç ôùí ôéìþíìÝóá óôçí ïìÜäá êáé ìåôáîý ôùíïìÜäùí êáé Cox backward regres-sion áíÜëõóç ãéá ôç óõó÷Ýôéóç ôïõêáñäéáããåéáêïý êéíäýíïõ ìå ôá åðß-ðåäá ÏÕ.Ï. Ôá åðßðåäá ÏÕ.Ï êáôÜôçí Ýíáñîç ôçò ìåëÝôçò Þôáí åëá-öñþò áõîçìÝíá [mean± SD=7.1±0.9 mg/dL (425±52 ìmol/L)-ÁÖÏ7.0 mg/dL (415 ìmol/L)]. ÏÏéé ááóóèèåå--ííååßßòò õõððüü ÓÓÖÖ ((nn==880000)) ððááññïïõõóóßßááóóááííááýýîîççóóçç ôôïïõõ ÏÏÕÕ..ÏÏ êêááôôÜÜ 33..33%%((PP<<00..00000011)).. ÏÏéé ááóóèèååííååßßòò õõððüü ÁÁ((nn==880000)) ððááññïïõõóóßßááóóááíí ååëëÜÜôôôôùùóóççôôïïõõ ÏÏÕÕ..ÏÏ êêááôôÜÜ 88..22%% ((pp<<00..00000011))..ÓÓåå üüëëïïõõòò ôôïïõõòò ááóóèèååííååßßòò ððïïõõ ääååííÝÝððááééññííááíí ääééïïõõññççôôééêêÜÜ ((nn==11,,440077)) ïïééììååôôááââïïëëÝÝòò ôôïïõõ ÏÏÕÕ..ÏÏ ååßß÷÷ááíí èèååôôééêêÞÞ

Ç ÅÐÉÄÑÁÓÇ ÔÙÍ ÓÔÁÔÉÍÙÍ ÓÔÇ ÍÅÖÑÉÊÇ ËÅÉÔÏÕÑÃÉÁ ÁÓÈÅÍÙÍ ÌÅ ÓÔÅÖÁÍÉÁÉÁ ÍÏÓÏ

'Áèõñïò ÂÃ, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ, Ðáðáãåùñãßïõ AA, Óõìåùíßäçò AN, Ðå÷ëéâáíßäçò AN, Ìðïõëïýêïò ÂÉ, ÅëéóÜö M.

J Clin Pathol 2004 (in press)

Ç ÅÐÉÄÑÁÓÇ ÔÙÍ ÓÔÁÔÉÍÙÍ ÓÔÁ ÅÐÉÐÅÄÁ ÏÕÑÉÊÏÕ ÏÎÅÙÓ ÁÓÈÅÍÙÍ ÌÅ ÓÔÅÖÁÍÉÁÉÁ ÍÏÓÏ

'Áèõñïò ÂÃ, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ, Ðáðáãåùñãßïõ AA, Óõìåùíßäçò AN, Ðå÷ëéâáíßäçò AN, Ìðïõëïýêïò ÂÉ, ÅëéóÜö M.

J Clin Pathol 2004 (in press)


ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÖÁÑÌÁÊÁ

15

óóõõóó÷÷ÝÝôôééóóçç ììåå ôôééòò ììååôôááââïïëëÝÝòò ôôççòò ÊÊ((rr==00..8822,, PP<<00..00000011)) êêááéé ááññííççôôééêêÞÞììåå ááõõôôÝÝòò ôôééòò ÊÊÊÊ ((rr==--00..7777,,PP<<00..00000011)).. ÌåôÜ áðü ðñïóáñìï-ãÞ ãéá 25 ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõôçò ÓÍ üüëëáá ôôáá êêááññääééááããããååééááêêÜÜ óóõõìì--ââÜÜììááôôáá ååßß÷÷ááíí óó÷÷ååôôééêêüü êêßßííääõõííïï 00..7766((9955%% ÄÄÅÅ 00..6622--00..8899,, PP==00..000011)) ããééáá

êêÜÜèèåå ååëëÜÜôôôôùùóóçç ôôïïõõ ÏÏÕÕ..ÏÏ êêááôôÜÜ 11mmgg ((6600 ììmmooll//LL)) êêááéé 11..2299 ((9955%% ÄÄÅÅ11..1177--11..4433,, PP==00..000011)) )) ããééáá êêÜÜèèåå ááýý--îîççóóçç ôôïïõõ ÏÏÕÕ..ÏÏ êêááôôÜÜ 11 mmgg..

ÔÔáá ááõõîîççììÝÝííáá ååððßßððååääáá ÏÏÕÕ..ÏÏ ááððïï--ôôååëëïïýýíí ááííååîîÜÜññôôççôôïï ððááññÜÜããïïííôôááêêééííääýýííïïõõ ããééáá ÓÓÍÍ.. ÇÇ ääõõóóëëééððééääááééììßßáá

ááõõîîÜÜííååéé ôôáá ååððßßððååääáá ôôïïõõ ÏÏÕÕ..ÏÏ óóôôïïááßßììáá óóåå ááóóèèååííååßßòò ììåå ÓÓÍÍ.. ÇÇ èèååññáá--ððååßßáá ììåå óóôôááôôßßííååòò üü÷÷éé ììüüííïï ááððïïôôññÝÝ--ððååéé ôôççíí ááýýîîççóóçç ááõõôôÞÞ,, ááëëëëÜÜ ååëëááôô--ôôþþííååéé óóççììááííôôééêêÜÜ ôôáá ååððßßððååääáá ôôïïõõÏÏÕÕ..ÏÏ,, ååîîïïõõääååôôååññþþííïïííôôááòò ÝÝôôóóéé ÝÝííááååððééððëëÝÝïïíí ððááññÜÜããïïííôôáá êêééííääýýííïïõõ ããééááêêááññääééááããããååééááêêÜÜ óóõõììââÜÜììááôôáá..

Äåí õðÜñ÷ïõí ðïëëÝò ðëçñïöï-ñßåò ãéá ôçí åðßäñáóç ôùí óôáôé-íþí óôç íïóçñüôçôá êáé èíçôüôç-ôá áóèåíþí ìå óôåöáíéáßá íüóï(ÓÍ) êáé óáê÷áñþäç äéáâÞôç(ÓÄ). Óêïðüò ôçò ìåëÝôçò Þôáí çåîÝôáóç ôïõ êëéíéêïý ïöÝëïõòáðü ôçí åðéèåôéêÞ åëÜôôùóç ôçòLDL-× óå áóèåíåßò ìå ÓÍ êáé ÓÄ.Ãéá íá áîéïëïãÞóïõìå ôçí åðß-äñáóç ôçò áôïñâáóôáôßíçò (Á)óôçí (ïëéêÞ êáé óôåöáíéáßá) íïóç-ñüôçôá êáé èíçôüôçôá áóèåíþí ìååãêáôåóôçìÝíç óôåöáíéáßá íüóï(ÓÍ), ôõ÷áéïðïéÞóáìå 1.600 äéá-äï÷éêïýò áóèåíåßò þóôå íá ëÜ-âïõí åßôå Á åßôå ôçí "óõíÞèç" éá-ôñéêÞ öñïíôßäá (ÓÖ). Ç äïóïëï-ãßá ôçò áôïñâáóôáôßíçò ôéôëïðïé-Þèçêå áðü 10-80 mg/çì., Ýôóéþóôå íá åðéôåõ÷èåß ï óôü÷ïò ôùí< 100 mg/dl LDL-× (2.6 mmol/l)ðïõ ðñïâëÝðåôáé áðü ôï NCEP-ATP III. Ç ìÝóç äéÜñêåéá ðáñáêï-ëïýèçóçò ãéá üëïõò ôïõò áóèå-íåßò Þôáí 3 Ýôç. Áðü ôïõò 1.600äéáäï÷éêïýò áóèåíåßò ìå ÓÍ ðïõìåëåôÞèçêáí ïé 313 åß÷áí ÓÄ: 161óôçí ïìÜäá ôçò Á êáé 152 óôçíïìÜäá ÓÖ. Áðü ôçí ïìÜäá ôçò Á(ìÝóç çìåñÞóéá äüóç 23.7 mg) ôï97% (n=156) ôùí áóèåíþí Þôáíóå ìáêñï÷ñüíéá èåñáðåßá ìå Áêáé ôï 93% (n=150) ðÝôõ÷å ôïNCEP ãéá ôçí LDL-× (<100mg/dl). Ìüíï ôï 17% (n=26) ôùíáóèåíþí ôçò ïìÜäáò ÓÖ ÝðáéñíåõðïëéðéäáéìéêÜ êáé ìüíï ôï 4%(n=6) Þôáí óôï èåñáðåõôéêü óôü-÷ï ãéá ôçí LDL-×. ÊáôÜ ôçí äéÜñ-êåéá ôçò ìåëÝôçò 46 áðü 152(30.3%) ôùí áóèåíþí ìå ÓÍ êáé

ÓÄ ôçò ïìÜäáò ÓÖ åß÷áí Ýíá óôå-öáíéáßï óýìâáìá Þ ðÝèáíáí Ýíá-íôé 20 áðü 161 (12.5%) áóèåíåßòôçò ïìÜäáò Á (åëÜôôùóç ó÷åôéêïýêéíäýíïõ êáôÜ 58%, P<0.0001). ÇåëÜôôùóç áõôÞ ãéá ôçí ïëéêÞ èíç-ôüôçôá Þôáí 52%, p=0.049, ôçíóôåöáíéáßá èíçôüôçôá 62%,P=0.042, ôçí óôåöáíéáßá íïóçñü-ôçôá 59%, P<0.002 êáé ôá áããåéá-êÜ åãêåöáëéêÜ åðåéóüäéá 68%,P=0.046. Ïé êáìðýëåò óõìâáìÜ-ôùí Üñ÷éóáí íá áðïêëßíïõí ôïí 6ï

ìÞíá èåñáðåßáò êáé Ýùò ôï 12ï

ìåßùóç ôïõ ó÷åôéêïý êéíäýíïõÞôáí ðåñßðïõ 60%, üðïõ êáé ðá-ñÝìåéíå Ýùò ôï ôÝëïò ôçò 3åôïýòðáñáêïëïýèçóçò, ïðüôå êáé Ýãé-íå óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ. Ôï êü-óôïò/Ýôïò óùæüìåíçò æùÞò õðï-ëïãßóôçêå óôá $US 6,200.

Óå áóèåíåßò ìå ÓÍ êáé ÓÄ ç Áðñïêáëåß ðïëý ìåãÜëç åëÜôôùóçôùí êáñäéáããåéáêþí óõìâáìÜ-ôùí. Ôï êëéíéêü áõôü üöåëüò áñ÷ß-æåé íá åêäçëþíåôáé áðü ôïí 6 ìÞ-íá ôçò èåñáðåßáò.

ÐÑÙÉÌÏ ÊËÉÍÉÊÏ ÏÖÅËÏÓ ÁÐÏ ÈÅÑÁÐÅÉÁ ÌÅ ÁÔÏÑÂÁÓÔÁÔÉÍÇ ÓÅ ÁÓÈÅÍÅÉÓ ÌÅ ÓÔÅÖÁÍÉÁÉÁ

ÍÏÓÏ ÊÁÉ ÓÁÊ×ÁÑÙÄÇ ÄÉÁÂÇÔÇ'Áèõñïò ÂÃ, Ðáðáãåùñãßïõ AA, Óõìåùíßäçò AN, ÄéäÜããåëïò ÔÐ, Ðå÷ëéâáíßäçò AN,

Ìðïõëïýêïò ÂÉ, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ.

Angiology 2003;54:679-690

Êáìðýëåò óõìâáìÜôùí óêëçñþí ôåëéêþí óçìåßùí óôéò äýï ïìÜäåò èåñáðåßáò(äïìéìÝíç öñïíôéäá ìå áôïñâáóôáôßíç êáé óõíÞèç öñïíôßäá) óå äéáâçôéêïýòáóèåíåßò êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôçò ìåëÝôçò GREACE.


Åßíáé ãíùóôü üôé ïé óôáôßíåò ìåéþíïõí ôéò ëéðïðñùôåú-íåò óôï áßìá êáé åëáôôþíïõí ôçí èíçóéìüôçôá êáé ôç íï-óçñüôçôá áðü ôá áèçñïóêëçñùôéêÜ êáñäéáããåéáêÜ íï-óÞìáôá. ÅðåéäÞ üìùò ïé ìÝ÷ñé ôþñá ìåãÜëåò êëéíéêÝòìåëÝôåò Ýêáíáí óýãêñéóç åíüò öáñìÜêïõ ìå åéêïíéêüöÜñìáêï, äåí åßíáé ãíùóôü áí ìåôáîý ôùí åíáëëáêôé-êþí óôñáôçãéêþí õðÜñ÷ïõí äéáöïñÝò êáé ðüóï ÷áìç-ëÜ ðñÝðåé íá ìåéþíïíôáé ôá ëéðßäéá. Ç ìåëÝôç REVER-SAL óõíÝêñéíå ôç äñÜóç äýï óôáôéíþí, óôç ìÝãéóôçåãêåêñéìÝíç çìåñÞóéá äïóïëïãßá ôïõò, (áôïñâáóôáôß-íç 80 mg Þ ðñáâáóôáôßíç 40 mg) ìå ôç ÷ñÞóç åíäï-óôåöáíéáßïõ õðåñç÷ïãñáöÞìáôïò. 657 Üôïìá, Üíäñåò êáé ãõíáßêåò, çëéêßáò 30-75 åôþí,ìå óôåöáíéïãñáöéêÜ âåâáéùìÝíç ôïõëÜ÷éóôïí ìéá óôÝ-íùóç óôåöáíéáßïõ áããåßïõ ìåãáëýôåñç ôïõ 20% ôïõáõëïý êáé LDL-÷ïëçóôåñüëç ìåôáîý 125 êáé 210 mg/dlôõ÷áéïðïéÞèçêáí íá ëÜâïõí åßôå 80 mg áôïñâáóôáôßíç(äýï äéóêßá ôùí 40 mg) êáé åéêïíéêü äéóêßï ðñáâáóôá-

ôßíçò åßôå 40 mg ðñáâáóôáôßíçò êáé äýï åéêïíéêÜ äéóêßááôïñâáóôáôßíçò. Ôüóï ïé áóèåíåßò üóï êáé ôï ðñïóù-ðéêü ôçò ìåëÝôçò äåí ãíþñéæå ôï åßäïò ôçò èåñáðåßáòïýôå ôï áðïôÝëåóìá ôçò ìÝôñçóçò ôùí ëéðéäßùí. Óôå-öáíéïãñáößá êáé åíäïóôåöáíéáßï õðåñç÷ïãñÜöçìáÝãéíáí óôçí áñ÷Þ ôçò ìåëÝôçò êáé óå 18 ìÞíåò ìåôÜ ôçíÝíáñîç ôçò èåñáðåßáò. Ôï ðñùôüêïëëï óõìðëÞñùóáíðëÞñùò 249 Üôïìá óôçí ïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò êáé253 óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò. Ôï ðñùôåýïí ôå-ëéêü óçìåßï Þôáí ç ðïóïóôéáßá ìåôáâïëÞ ôïõ ìåãÝèïõòôïõ áèçñþìáôïò. Ï ôñüðïò ìÝôñçóçò ôçò áèçñùìáôé-êÞò ðëÜêáò öáßíåôáé óôçí Åéêüíá 1.Ç ìÝóç ôéìÞ ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò óôçí áñ÷Þ ôçò ìå-ëÝôçò êáé óôéò äýï ïìÜäåò Þôáí 150,2 mg/dl. ÓôçíïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò ìåéþèçêå óôá 110 mg/dl êáéóôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò óôá 79 mg/dl. (Ñ<0,001). Ç CRP ìåéþèçêå êáôÜ 5,2% ìå ôçí ðñáâáóôá-ôßíç êáé êáôÜ 36,4% ìå ôçí áôïñâáóôáôßíç (Ñ< 0,001).Ç åîÝëéîç ôçò áèçñùìÜôùóçò Þôáí êáôÜ 2,7% óôçíïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò (üñéá áîéïðéóôßáò 0,2%-4,7%) åíþ óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò äåí ðáñá-ôçñÞèçêå åîÝëéîç (ìåôáâïëÞ - 0,4%, üñéá áîéïðéóôßáò -2,4% ìå 1,5%). Ç äéáöïñÜ åßíáé óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ(Ñ=0,02). ÐáñáôçñÞèçêå ìéá ãñáììéêÞ áñíçôéêÞ óõ-ó÷Ýôéóç ìåôáîý ôçò ìåßùóçò ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçòêáé ôçò åîÝëéîçò ôçò áèçñùìáôéêÞò ðëÜêáò. Ãéá êÜèå10% ìåßùóç ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò (15 mg/dl) ðáñá-ôçñÞèçêå åëÜôôùóç ôçò åîÝëéîçò ôçò ðëÜêáò êáôÜ 1%.ÐáñáóôáôéêÜ ç óõó÷Ýôéóç öáßíåôáé óôçí Åéêüíá 2. Ðá-ñáôçñåßôáé üôé ç åðéâñÜäõíóç ôçò åîÝëéîçò ìå ôçíáôïñâáóôáôßíç åßíáé ìåãáëýôåñç áðü ôçí åðéâñÜäõíóçìå ôçí ðñáâáóôáôßíç, áêüìç êáé óôçí ðåñéï÷Þ ðáñü-ìïéáò åëÜôôùóçò ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò. Ðéèáíþòáõôü ïöåßëåôáé óôéò ðÝñáí ôçò ìåßùóçò ôçò LDL-÷ïëç-óôåñüëçò äñÜóåéò ôçò áôïñâáóôáôßíçò, üðùò ç ìåãá-ëýôåñç ìåßùóç ôçò CRP êáé ôçí ôñéãëõêåñéäßùí. Ç áíï-÷Þ êáé ôùí äýï öáñìÜêùí Þôáí êáëÞ êáé åëÜ÷éóôïé äéÝ-êïøáí ôçí áãùãÞ ëüãù áíåðéèõìÞôùí åíåñãåéþí.

ÁðïôÝëåóìá ôçò Ýíôïíçò óõãêñéôéêÜ ìå ôçí ìÝôñéá õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ óôçí åîÝëéîç ôçò áèçñïóêëÞñùóçò

Nissen SE, Tuzcu EM, Schoenhagen P, Brown BG, Ganz P, Vogel RA, Crowe T, Howard G,Cooper CJ, Brodie B, Grines CI, DeMaria AN, for the REVERSAL Investigators.

JAMA 2004;291:1071-80.

Ìéá ôõ÷áéïðïéçìÝíç åëåã÷üìåíç êëéíéêÞ ìåëÝôç (REVERSAL)

ÅÅééêêüüííáá 11.. Ôñüðïò ìÝôñçóçò ôïõ ìåãÝèïõò ôçò áèçñùìáôé-êÞò ðëÜêáò êáé ìåôáâïëÞ ôçò ìå ôç èåñáðåßá. ÅÅÌ= ¸îùÅëáóôéêÞ ÌåìâñÜíç

ÅÅééêêüüííáá 22.. Óõó÷Ýôéóç ìåôáâïëÞò ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò êáé ìåôáâïëÞò ôïõ üãêïõ ôçò áèçñùìáôéêÞò ðëÜêáò óôï óýíïëï ôùíáóèåíþí, óôçí ïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò êáé óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò. Ç óõíå÷Þò ãñáììÞ äåß÷íåé ôç óõó÷Ýôéóç ìåôáîýôçò ìåôáâïëÞò ôçò ìÝóçò ôéìÞò ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò êáé ôçò ìåôáâïëÞò ôïõ áèçñþìáôïò åíþ ïé äéáêåêïììÝíåò ãñáììÝò ôáüñéá áîéïðéóôßáò óôï 95%.

16


Ìåô

áâï

ëÞ ô

ïõ ü

ãêïõ

ôïõ

áèç

ñþ

ìá

ôïò

mm

3

Êáé ïé äýï èåñáðåõôéêÝò ïìÜäåò (n=502) ÏìÜäá Ðñáâáóôáôßíçò (n=249) ÏìÜäá Áôïñâáóôáôßíçò (n=253)

% ÌåôáâïëÞ LDL- ÷ïëçóôåñüëçò % ÌåôáâïëÞ LDL- ÷ïëçóôåñüëçò % ÌåôáâïëÞ LDL- ÷ïëçóôåñüëçò

ÁÁ.. ÐÐññïïóóääééïïññééóóììüüòò ôôççòò ááèèõõññùùììááôôééêêÞÞòò ððååññééïï÷÷ÞÞòò

ÂÂ.. ÌÌååôôááââïïëëÞÞ ôôççòò ááèèççññùùììááôôééêêÞÞòò ððååññééïï÷÷ÞÞòò

ÓÓôôááèèååññÜÜ óóççììååßßáá

ÁÁññ÷÷ééêêüü ÌÌååôôÜÜ èèååññááððååßßáá

ÐÐååññééïï÷÷ÞÞ ÅÅÅÅÌÌ 2200,,77 mmmm22

ÁÁèèççññùùììááôôééêêÞÞððååññééïï÷÷ÞÞ 1133..00 mmmm22

ÐÐååññééïï÷÷ÞÞ ÅÅÅÅÌÌ 1177..11 mmmm22

ÁÁèèççññùùììááôôééêêÞÞððååññééïï÷÷ÞÞ 77..44 mmmm22

ÁÁõõëëüüòò77..77 mmmm22

ÁÁõõëëüüòò99..88 mmmm22

ÐÐååññééïï÷÷ÞÞ ÅÅÅÅÌÌ ÐÐååññééïï÷÷ÞÞ ááõõëëïïýý ÐÐååññééïï÷÷ÞÞááèèççññþþììááôôïïòò

ÐÐëëååõõññééêêüüòòêêëëÜÜääïïòò

ÖÖëëÝÝââáá


ÐÁÈÏÖÕÓÉÏËÏÃÉÁ

17

1. Bhatia V, et al. J Postgrad Med. 2003;49:361-81.

2. Falk E, et al. Circulation 1995;92:657-71. 3. Ambrose JA, et al. J Am Coll Cardiol

1988;12:56-62.4. Richardson PD, et al. Lancet

1989;2:941-4.5 Buja LM, et al. Circulation 1994; 89: 503-5.

6. Fuster V,et al. Lancet. 1999;353:S115-9.7. Zaman AG, et al. Atherosclerosis

2000;149:251-66.8. Virmani R, et al. Arterioscler Thromb

Vasc Biol 2000;20:1262-75. 9. van der Wal AC. Circulation. 1994;89:36-44.10. Goldstein JA, et al. N Engl J Med 2000;

343:915-22.

11. Moreno PR, et al. Circulation. 2002;105:923-7.

12. Hatsukami TS, et al. Circulation 2000;102: 959-64.

13. Kullo IJ,et al. Ann Intern Med 1998; 129:1050-60.

14. Ambrose JA, et al. Circulation 2002; 105:2000-4.

Ôá ïîÝá óôåöáíéáßá óõìâÜìáôá (èáíá-ôçöüñï êáé ìç èáíáôçöüñï Ýìöñáãìáôïõ ìõïêáñäßïõ êáé ï áéöíßäéïò êáñ-äéáêüò èÜíáôïò), ðáñáìÝíïõí ç ðñþ-ôç áéôßá èíçóéìüôçôáò êáé èíçôüôçôáòóôéò áíáðôõóóüìåíåò ÷þñåò êáé ãé'áõ-ôü áðïôåëïýí ôï óôü÷ï ôçò âáóéêÞò êáéêëéíéêÞò Ýñåõíáò.Ôçí ôåëåõôáßá äåêáåôßá, Ýíáò óçìáíôé-êüò áñéèìüò íÝùí äåäïìÝíùí ÜëëáîáíñéæéêÜ ôïí ôñüðï êáôáíüçóçò ôçò ðá-èïöõóéïëïãßáò ôùí ïîÝùí óôåöáíéáß-ùí óõìâáìÜôùí êáé ôéò ðéèáíüôçôåòôçò êëéíéêÞò ôïõò èåñáðåßáò.¸ôóé, áðü ôá ðéï óçìáíôéêÜ åõñÞìáôáÞôáí ç áíáêÜëõøç ôçò åðßäñáóçò ôçò÷ïëçóôåñüëçò óå äéÜöïñá ìÝñç ôïõáããåéáêïý ôïé÷þìáôïò, ç ïðïßá Ý÷åéáëëÜîåé ôéò áðüøåéò ìáò ãéá ôï ñüëïôçò õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìßáò óôçí ðá-èïãÝíåóç ôçò áèçñïóêëÞñùóçò.ÌÝ÷ñé ðñüóöáôá âëÝðáìå ôï öáéíüìå-íï ôçò áèçñïóêëÞñùóçò êõñßùò áðüôç ìç÷áíéêÞ õðüóôáóç ôùí áèçñùìáôé-êþí ðëáêþí, ïé ïðïßåò áðïôåëïýíåìðüäéï óôçí áéìáôéêÞ ñïÞ. Ç ÷ïëçóôå-ñßíç èåùñÞèçêå êõñßùò ùò ôï ðñù-ôáñ÷éêü äïìéêü óõóôáôéêü ôùí ðëáêþí.Ç áíÜðôõîç ôçò áèçñùìÜôùóçò öáß-íåôáé íá ðñïÜãåôáé áðü ðáñÜãïíôåòüðùò: õøçëÜ åðßðåäá LDL, IDL êáéVLDL, ÷áìçëÜ åðßðåäá ÇDL-÷ïëçóôå-ñüëçò, õøçëÞ áñôçñéáêÞ ðßåóç, óáê-÷áñþäç äéáâÞôç, êÜðíéóìá, ðá÷õóáñ-êßá êëð. Ï áêñéâÞò ìç÷áíéóìüò ðïõåðéôá÷ýíåé ôçí áèçñïóêëÞñùóç äåí åß-íáé ãíùóôüò, áí êáé ðïëëÝò õðïèÝóåéòÝ÷ïõí ãßíåé. ÕøçëÜ åðßðåäá ð.÷. ôùíLDL, IDL êáé VLDL óôçí êõêëïöïñßáÝ÷åé õðïóôçñé÷èåß üôé ïäçãïýí óåäéåßóäõóÞ ôïõò óå õøçëü ðïóïóôü óôááñôçñéáêÜ ôïé÷þìáôá ìå áðïôÝëåóìáôï ó÷çìáôéóìü áöñùäþí êõôôÜñùí.×áìçëÜ åðßðåäá ôùí HDL óôçí êõêëï-öïñßá äåí åðéôñÝðïõí ôç ìåôáöïñÜôçò ÷ïëçóôåñüëçò áðü ôá êýôôáñá óôïÞðáñ. Ç õðÝñôáóç ðéèáíüí áõîÜíåé ôçäéåßóäõóç ôùí ëéðïðñùôåúíþí óôá áñ-ôçñéáêÜ ôïé÷þìáôá ðñïêáëþíôáò âëÜ-âåò ôïõ åíäïèçëßïõ. ÂëÜâåò ôïõ åíäï-èçëßïõ ìðïñïýí íá ðñïêëçèïýí êáéáðü ôïîéêïýò ðáñÜãïíôåò, üðùò ç íé-êïôßíç ïé ïðïßïé ðñïêáëïýí õðïîßá ôïõáñôçñéáêïý ôïé÷þìáôïò ðïõ ïäçãåß óåíÝêñùóç ôùí êõôôÜñùí, áéìïññáãßåò Þèñüìâùóç. Ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçòôÝëïò öáßíåôáé íá ïäçãåß óôçí áíÜðôõ-

îç ôçò áèçñïóêëÞñùóçò ìÝóù äõóëé-ðéäáéìßáò, äçëáäÞ áýîçóçò ôùí VLDLêáé ìåßùóçò ôùí HDL. Ç ðáèïëïãéêÞêáôÜóôáóç ðïõ ïäçãåß óôçí áèçñï-óêëÞñùóç åßíáé êáôÜ âÜóç ç äéåßóäõóçôùí ëéðïðñùôåúíþí óôá ôïé÷þìáôá ôùíáããåßùí ðïõ ïäçãåß óôï ó÷çìáôéóìüôùí áöñùäþí êõôôÜñùí. Ôõ÷üí ôñáõ-ìáôéóìüò ôùí áããåßùí åðéóðåýäåé ôçäéåßóäõóç ôùí ëéðïðñùôåúíþí ìå áðï-ôÝëåóìá ôç óõóóþñåõóç áéìïðåôáëßùíóôçí åêôåèåéìÝíç áðü ôïí ôñáõìáôéóìüðåñéï÷Þ. Ôá áöñþäç êýôôáñá êáé ôááéìïðåôÜëéá åêêñßíïõí ðáñÜãïíôåòáíÜðôõîçò (growth factors) ðïõ áõîÜ-íïõí ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ôùí ëåßùíìõúêþí êõôôÜñùí. Ç õðåñóõãêÝíôñù-óç ëéðþí ìÝóá óôá áöñþäç êýôôáñáïäçãåß óå íÝêñùóç ôùí êõôôÜñùí áõ-ôþí êáé áðåëåõèÝñùóç ôçò åóôåñïðïé-çìÝíçò ÷ïëçóôåñüëçò ç ïðïßá ó÷çìá-ôßæåé ìáæß ìå ëåßá ìõúêÜ êýôôáñá êáééíþäç éóôü Ýíá ëéðþäç ðõñÞíá. Ìå âÜ-óç áõôüí ôïí ðõñÞíá ó÷çìáôßæïíôáéðëÜêåò ðïõ ìðïñïýí íá åðéðëáêïýíìå áéìïññáãßá, èñüìâùóç êáé íáðñïêáëÝóïõí áðüöñáîç ôùí áããåßùí. Ç áèçñïóêëÞñùóç ðåñéëáìâÜíåé 3óôÜäéá: 1. Ôï óôÜäéï ó÷çìáôéóìïý ëéðùäþí

ãñáììþóåùí (fatty streaks), 2. Ôï óôÜäéï ó÷çìáôéóìïý áèçñùìá-

ôéêÞò ðëÜêáò, 3. Ôï óôÜäéï ôçò åðéðëåãìÝíçò âëÜ-

âçò. Ôï ðñþôo óôÜäéï ÷áñáêôçñßæåôáé áðüóõóóþñåõóç áöñùäþí êõôôÜñùí êáéåíäïêõôôÜñéïõ ëßðïõò óôïí Ýóù ÷éôþ-íá ôçò áñôçñßáò. ÊáôÜ ôï óôÜäéï áõôüäåí ðñïêáëåßôáé áðüöñáîç ôïõ áããåß-ïõ. ÊáôÜ ôï äåýôåño óôÜäéï ðáñáôç-ñåßôáé ìåãáëýôåñç áýîçóç ôçò åóôåñï-ðïéçìÝíçò ÷ïëçóôåñüëçò (ëéðþäçòðõñÞíáò) êáé ðïëëáðëáóéáóìüò ôùíëåßùí ìõúêþí êõôôÜñùí ôá ïðïßá ôïí å-ðéêáëýðôïõí. Ç åðéêÜëõøç óõìðëçñþ-íåôáé áðü éíþäç êýôôáñá üðùò ßíåòêïëëáãüíïõ êáé äéêôõïêýôôáñá. ÊáôÜ ôï ôñßôo óôÜäéï ôÝëïò, åìöáíßæï-íôáé áóâÝóôùóç, áéìïññáãßåò, Ýëêç,èñïìâþóåéò êáé óõ÷íÜ ïîåßá áðüöñá-îç ôïõ áããåßïõ. Ç áðüöñáîç áðü èñüìâï ôùí áéìïäõ-íáìéêÜ óçìáíôéêþí óôåíþóåùí åèåù-ñåßôï óáí ç ðéï óõ÷íÞ áéôßá ôùí ïîÝùíóôåöáíéáßùí óõìâáìÜôùí êáé ç õðï-óôñïöÞ ôùí Þäç äçìéïõñãçìÝíùí

ðëáêþí, ï êýñéïò óôü÷ïò ôçò õðïëéðé-äáéìéêÞò èåñáðåßáò.Ïé ðåñéóóüôåñåò åëðßäåò ìáò ãéá èå-ñáðåßá âáóßóôçêáí óå ôå÷íéêÝò åðáíáé-ìÜôùóçò, äçëáäÞ ôçí áããåéïðëáóôéêÞôùí óôåöáíéáßùí êáé ôçí áïñôïóôåöá-íéáßá ðáñÜêáìøç.ÐáñÜ ôáýôá, ç èÝóç áõôÞ Ý÷åé ðñü-óöáôá áìöéóâçôçèåß áðü äéÜöïñåòðëåõñÝò. Ç åêôåôáìÝíç ÷ñÞóç ôùí ôå-÷íéêþí åðáíáéìÜôùóçò ôá ôåëåõôáßá÷ñüíéá äåí ïäÞãçóå óôçí áíáìåíüìå-íç ìåßùóç ôçò êáñäéáããåéáêÞò èíçôü-ôçôáò. ÌåëÝôåò ìå õðïëéðéäáéìéêÜöÜñìáêá Ýäåéîáí åõåñãåôéêÜ êëéíéêÜáðïôåëÝóìáôá ðñïôïý ðéóôïðïéçèåßìå ôçí áããåéïãñáößá ç õðïóôñïöÞ ôùíáèçñùìáôéêþí ðëáêþí. Ôï ßäéï èåôéêüáðïôÝëåóìá åß÷áí êáé ìåëÝôåò óôéòïðïßåò äåí õðÞñîå õðïóôñïöÞ ôùíðëáêþí Ç åðáíáóôáôéêÞ ðáñáôÞñçóç üôé ïéáèçñùìáôéêÝò ðëÜêåò ðïõ åßíáé ðéïåõáßóèçôåò óôï íá ó÷éóôïýí êáé íá ñá-ãïýí, åßíáé óõ÷íÜ ìéêñüôåñçò áéìïäõ-íáìéêÞò óçìáóßáò êáé üôé ç ðëçèþñáôùí ïîÝùí óôåöáíéáßùí óõíäñüìùíðñïêáëåßôáé áðü óôåíþóåéò ìéêñüôå-ñåò ôïõ 50% Ý÷ïõí áëëÜîåé êáôÜ ðïëýôïí ôñüðï êáôáíüçóçò ôçò ðáèïöõ-óéïëïãßáò ôçò áèçñïóêëÞñùóçò. ¸ôóé,ï êßíäõíïò ôçò ïîåßáò áðüöñáîçò ôçòáñôçñßáò äåí åîáñôÜôáé áðü ôçí áéìï-äõíáìéêÞ óçìáíôéêüôçôá ôçò óôÝíùóçòðïõ ðñïêáëåß ç ðëÜêá, áëëÜ áðü ôçìç÷áíéêÞ ôçò óôáèåñüôçôá ðïõ ôçí êÜ-íåé åõÜëùôç óå óêßóéìï Þ ñÞîç. Ïé ðëÜ-êåò ìå ôá ìç åõíïúêÜ ìç÷áíéêÜ ÷áñá-êôçñéóôéêÜ ëÝãïíôáé åõÜëùôåò Þ áóôá-èåßò êáé ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü ìåãÜëçðåñéåêôéêüôçôá óå ëéðßäéá, áõîçìÝíçäñáóôçñéüôçôá öëåãìïíùäþí êõôôÜ-ñùí êáé ìéêñÞ ìç÷áíéêÞ óôáèåñüôçôá.ÏëïÝíá åíäõíáìþíåôáé ç èåùñßá üôé çáóôÜèåéá ôçò áèçñùìáôéêÞò ðëÜêáòðáñÜ ç åîÝëéîÞ ôçò ðñÝðåé íá åßíáé ïóðïõäáéüôåñïò óôü÷ïò ãéá ôéò èåñá-ðåõôéêÝò ìåèüäïõò åðåéäÞ ç áóôÜèåéÜôçò, ðñïêáëåß ôá ðåñéóóüôåñá êëéíéêÜóõìâÜìáôá. Åðéðñüóèåôá, óôïõò ðå-ñéóóüôåñïõò áóèåíåßò, ç ðñþôç åêäÞ-ëùóç óôåöáíéáßáò íüóïõ åßíáé ôï ïîýóôåöáíéáßï óýìâáìá, ôç óôéãìÞ ðïõ çåìöÜíéóç óôçèÜã÷çò ðñïóðáèåßáòáíåõñßóêåôáé ìüíï óå ìéêñÞ ìåéïíüôç-ôá áóèåíþí óáí ðñþôç åêäÞëùóç óôå-öáíéáßáò íüóïõ.

ÁÈÇÑÙÌÁÔÉÊÇ ÐËÁÊÁ - ÍÅÅÓ ÁÐÏØÅÉÓ

ÃåíïâÝöá Êïëïâïý, Ç. Áëåîüðïõëïò



18


H åðßðôùóç ôïõ óáê÷áñþäç äéá-âÞôç ôýðïõ 2 (Ó.Ä.) áõîÜíåôáé óõ-íå÷þò ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá. Óýì-öùíá ìå ðñüóöáôåò åêôéìÞóåéò çåðßðôùóÞ ôïõ ôï 2025 èá öèÜóåéôï 5-7,6 % ôïõ ãåíéêïý ðëçèõ-óìïý. Ç áèçñïóêëçñùôéêÞ íüóïòåßíáé ç êýñéá áéôßá íïóçñüôçôáòêáé èíçôüôçôáò óå áóèåíåßò ìåÓ.Ä. ôýðïõ 2. ÐñÝðåé íá åðéóçìáí-èåß üôé ç êáñäéáããåéáêÞ íüóïòìðïñåß Þäç íá õðÜñ÷åé ôç ÷ñïíéêÞóôéãìÞ ôçò äéÜãíùóçò ôïõ Ó.Ä.Åðéðñüóèåôá, áóèåíåßò ìå Ó.Ä. ôý-ðïõ 2 Ý÷ïõí ìåãáëýôåñç ðéèáíü-ôçôá íá ðåèÜíïõí êáôÜ ôç äéÜñ-êåéá ôïõ ðñþôïõ åðåéóïäßïõ óåóýãêñéóç ìå ìç äéáâçôéêïýò áóèå-íåßò. Ôá ðáñáðÜíù äåäïìÝíá ïäç-ãïýí óôï óõìðÝñáóìá üôé ç ðñü-ëçøç ôïõ Ó.Ä. ôýðïõ 2 åßíáé ï ðéïáðïôåëåóìáôéêüò ôñüðïò ãéá ôçíðñüëçøç ôùí åðéðëïêþí ôïõ. ÇóôåíÞ óõó÷Ýôéóç ôïõ Ó.Ä. ôýðïõ 2ìå ôçí êáñäéáããåéáêÞ íüóï ïäÞãç-óå óôç äéáôýðùóç ôçò õðüèåóçòüôé êáé ïé äýï êáôáóôÜóåéò Ý÷ïõíêïéíü õðüâáèñï, ðïõ áíáãíùñß-óèçêå áðü ôïí Ðáãêüóìéï Ïñãáíé-óìü Õãåßáò (ÐÏÕ, World HealthOrganisation, WHO ) êáé Üëëïõòöïñåßò ùò óýíäñïìï áíôßóôáóçòóôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò Þ óýí-äñïìï × Þ ìåôáâïëéêü óýíäñïìï.ÓõãêåêñéìÝíá, ç ðñþôç äéáðßóôù-óç ôçò óçìáóßáò ôçò áíôßóôáóçòóôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò ùò ðá-ñÜãïíôá êéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíé-óç ÓÍ Ýãéíå ôï 1998. Ôï óýíïëïôùí ìåôáâïëéêþí äéáôáñá÷þí ðïõóõó÷åôßæïíôáé ìå ôçí áíôßóôáóçóôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò ïíïìÜ-óôçêå óýíäñïìï ×. Ç ÁÔÑ III (AdultTreatment Panel III) ðñüóöáôááíáãíþñéóå ôç óçìáóßá ôçò óõíý-ðáñîçò ðïëëþí ìåôáâïëéêþí äéá-ôáñá÷þí, ðïõ áõîÜíïõí ôïí êßíäõ-íï åìöÜíéóçò ÓÍ. Ç áíáãíþñéóçáõôÞ ïäÞãçóå óôïí ïñéóìü ôïõ óõ-íüëïõ áõôþí ôùí äéáôáñá÷þí ùò"Ìåôáâïëéêü Óýíäñïìï", ôï ïðïßïóõó÷åôßæåôáé Üìåóá ìå ôçí áíôß-óôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò.Óôïí Ðßíáêá 1 öáßíïíôáé ôá óýã-÷ñïíá êñéôÞñéá ãéá ôç äéÜãíùóçôïõ ìåôáâïëéêïý óõíäñüìïõ.

ÃÃééáá ôôçç ääééÜÜããííùùóóçç ôôïïõõ ììååôôááââïïëëééêêïïýýóóõõííääññüüììïïõõ ááððááééôôïïýýííôôááéé ôôññßßáá,, ôôïïõõ--ëëÜÜ÷÷ééóóôôïïíí,, ááððüü ôôáá êêññééôôÞÞññééáá ááõõôôÜÜ..

Óýìöùíá ìå ðñüóöáôç åêôßìçóçôçò Third National Health andNutrition Examination Survey(NHANES III), Ýíáò óôïõò ôÝóóåñéòåíÞëéêåò ðïõ äéáìÝíïõí óôéò ÇÐÁðëçñåß ôá êñéôÞñéá ãéá ôç äéÜãíù-óç ôïõ ìåôáâïëéêïý óõíäñüìïõ.

ÐñÝðåé íá äéåõêñéíéóèåß üôé áíôßóôá-óç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò êáéìåôáâïëéêü óýíäñïìï äåí åßíáé óõ-íþíõìåò Ýííïéåò. Áõôü ðïõ óõì-âáßíåé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá åßíáéüôé ç áíôßóôáóç ôùí éóôþí óôç äñÜ-óç ôçò éíóïõëßíçò áõîÜíåé ôçí ðéèá-íüôçôá åìöÜíéóçò ôùí ìåôáâïëé-êþí äéáôáñá÷þí ðïõ ÷áñáêôçñß-æïõí ôï ìåôáâïëéêü óýíäñïìï.ÓÓõõóó÷÷ÝÝôôééóóçç ôôùùíí ððÝÝííôôåå êêññééôôççññßßùùíí,,ððïïõõ ååððééëëÝÝ÷÷èèççêêááíí ááððüü ôôççíí ÅÅèèííééêêÞÞÅÅððééôôññïïððÞÞ ôôùùíí ÇÇÐÐÁÁ ããééáá ôôçç ÷÷ïïëëçç--óóôôååññüüëëçç ããééáá ôôçç ääééÜÜããííùùóóçç ôôïïõõ ììåå--ôôááââïïëëééêêïïýý óóõõííääññüüììïïõõ,, ììåå ôôççíí ððáá--ññïïõõóóßßáá ááííôôßßóóôôááóóççòò óóôôçç ääññÜÜóóçç ôôççòòééííóóïïõõëëßßííççòò

ÇÇ êêïïééëëééááêêÞÞ ððáá÷÷õõóóááññêêßßáá äåí åßíáéìßá åêäÞëùóç ôçò áíôßóôáóçò óôçäñÜóç ôçò éíóïõëßíçò. Áíôßèåôá,áðïôåëåß ìéá áíèñùðïìåôñéêÞ ðá-ñÜìåôñï ðïõ áðåéêïíßæåé ôï âáèìüôçò áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç êáéóõãêåêñéìÝíá, áõîÜíåé ôï âáèìüôçò áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç ðïõÞäç õðÜñ÷åé åîáéôßáò ôçò ãåíéêåõ-ìÝíçò ðá÷õóáñêßáò. ÐñÜãìáôé, çóõó÷Ýôéóç ôçò ðá÷õóáñêßáò ìåôçí áíôßóôáóç óôç äñÜóç ôçò éí-óïõëßíçò Ý÷åé õðåñåêôéìçèåß. ÇÅõñùðáúêÞ ¸íùóç ãéá ôç ÌåëÝôç

ôçò Áíôßóôáóçò óôç ÄñÜóç ôçò Éí-óïõëßíçò (European Group for thestudy of Insulin Resistance, EGIR)ìåôÜ áðü ðåñßðïõ 1100 ÜìåóåòìåôñÞóåéò ôçò åîáñôþìåíçò áðüôçí éíóïõëßíç ìåôáöïñÜò ãëõêü-æçò êáôÝëçîå óôï óõìðÝñáóìá üôéìüíï ôï 25% ôùí ðá÷ýóáñêùíáóèåíþí åß÷å áíôßóôáóç óôç äñÜóçôçò éíóïõëßíçò. ÅðéðëÝïí, ç åêôßìç-óç áõôÞ åðéâåâáéþèçêå üôáí ùòäåßêôçò ðá÷õóáñêßáò ÷ñçóéìïðïéÞ-èçêå ï ÄÌÓ (Äåßêôçò ÌÜæáò Óþìá-ôïò, Body Mass Index, BMI) Þ áêü-ìç êáé ç ðåñßìåôñïò ìÝóçò. ÔááðïôåëÝóìáôá ìéáò ìåëÝôçò óå Éí-äéÜíïõò Pima êáé ÊáõêÜóéïõòáóèåíåßò Ýäåéîáí üôé ç ðá÷õóáñ-êßá åõèýíåôáé ìüíï ãéá ôï 25% ôçòìåôáâëçôüôçôáò ôçò åîáñôþìåíçòáðü ôçí éíóïõëßíç ìåôáöïñÜò ôçòãëõêüæçò êáé óôéò äýï åèíüôçôåò.Ôï óõìðÝñáóìá áðü ôá ðáñáðÜ-íù äåäïìÝíá åßíáé üôé ïýôå üëïé ïéðá÷ýóáñêïé áóèåíåßò Ý÷ïõí áíôß-óôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò,ïýôå üëïé üóïé Ý÷ïõí áíôßóôáóçóôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò åßíáéðá÷ýóáñêïé.

ÇÇ óóõõããêêÝÝííôôññùùóóçç ôôççòò ããëëõõêêüüææççòò ííçç--óóôôååßßááòò åßíáé ç ìåôáâëçôÞ ìå ôç ìå-ãáëýôåñç èåôéêÞ ðñïãíùóôéêÞáîßá êáé ìéá ôéìÞ ãëõêüæçò ìåôáîý110 mg/dl êáé 126 mg/dl Ý÷åé éäéáß-ôåñç ðñïãíùóôéêÞ áîßá ãéá ôçí åì-öÜíéóç áíôßóôáóçò óôç äñÜóç ôçòéíóïõëßíçò êáé áíôéäñáóôéêÞò õðå-ñéíóïõëéíáéìßáò. Ðáñüëá áõôÜ, çóõãêÝíôñùóç ôçò ãëõêüæçò äåí åß-íáé åõáßóèçôïò äåßêôçò êáé ç ìåãÜ-ëç ðëåéïøçößá ôùí áóèåíþí ìåáíôßóôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëß-

Ðáèïöõóéïëïãßá êáé èåñáðåõôéêÝò ðáñåìâÜóåéòãéá ôçí ðñüëçøç ôçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ

ÃáæÞ ÅéñÞíç, ÉáôñüòÌùõóÞò ÅëéóÜö, ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò

ÐÐßßííááêêááòò 11.. ÊñéôÞñéá ãéá ôç äéÜãíùóç ôïõ ìåôáâïëéêïý óõíäñüìïõ

• ÊïéëéáêÞ ðá÷õóáñêßá (ðåñßìåôñïò ìÝóçò)¢íôñåò > 102 åê.Ãõíáßêåò >88 åê.

• Ôñéãëõêåñßäéá ïñïý > 150 mg/dl• Ãëõêüæç íçóôåßáò >110 mg/dl• ÁñôçñéáêÞ ðßåóç >130/85 mm Hg• HDL-C

¢íôñåò < 40 mg/dlÃõíáßêåò < 50 mg/dl


ÐÁÈÏÖÕÓÉÏËÏÃÉÁ

19

íçò êáé õðåñéíóïõëéíáéìßá Ý÷åéãëõêüæç íçóôåßáò <110 mg/dl.Ðáñüôé ç õðåñéíóïõëéíáéìßá, ÝíáòÝììåóïò äåßêôçò ôçò áíôßóôáóçòóôçí éíóïõëßíç, áðïôåëåß ðñïãíù-óôéêü äåßêôç ãéá ôçí åìöÜíéóç áñ-ôçñéáêÞò õðÝñôáóçò, ëéãüôåñïéáðü ôïõò ìéóïýò áóèåíåßò ìåïïññééááêêÞÞ õõððÝÝññôôááóóçç Ý÷ïõí áíôßóôáóçóôçí éíóïõëßíç. Áóèåíåßò ìå ïñéá-êÞ õðÝñôáóç ðïõ äåí Ý÷ïõí åðß-ðåäá ãëõêüæçò >110 mg/dl, áõîç-ìÝíá ôñéãëõêåñßäéá Þ êáé ìåéùìÝíçHDL ÷ïëçóôåñüëç åßíáé áðßèáíïíá Ý÷ïõí áíôßóôáóç óôç äñÜóç ôçòéíóïõëßíçò êáé õðåñéíóïõëéíáéìßá.

Ïé ìåôáâïëéêÝò äéáôáñá÷Ýò ïéïðïßåò åßíáé ðåñéóóüôåñï ðéèáíüíá áíáãíùñßæïõí ôïõò áóèåíåßòìå áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç êáéõðåñéíóïõëéíáéìßá åßíáé ïé ìåôáâï-ëÝò óôéò óõãêåíôñþóåéò ôôùùíí ôôññéé--ããëëõõêêååññééääßßùùíí ôôïïõõ ïïññïïýý êêááéé ôôççòòHHDDLL--CC.. Ìéá ìåëÝôç Ýäåéîå üôé ïëüãïò TRG / HDL-C óõó÷åôßæåôáéðïëý êáëÜ ìå ôçí åîáñôþìåíçáðü ôçí éíóïõëßíç ìåôáöïñÜ ôçòãëõêüæçò, ìéá óõó÷Ýôéóç ðïõ åßíáéó÷åäüí ðáñüìïéá ìå áõôÞ ðïõõðÜñ÷åé ìåôáîý ôçò áíôßóôáóçòóôçí éíóïõëßíç êáé ôçò óõãêÝ-íôñùóçò ôçò éíóïõëßíçò íçóôåßáòóôï ðëÜóìá (Ýíáí Ýììåóï äåßêôçôçò áíôßóôáóçò óôç äñÜóç ôçò éí-óïõëßíçò). Åðéðñüóèåôá, ï ëüãïòTG/HDL-C áðïôåëåß Ýíáí áíåîÜñ-ôçôï ðñïãíùóôéêü äåßêôç êéíäýíïõãéá ôçí åìöÜíéóç ÓÍ, åíþ åðßóçòáðïôåëåß êáé Ýíáí éó÷õñü ðñïãíù-óôéêü ðáñÜãïíôá ãéá ôçí åìöÜíéóçáíôßóôáóçò óôç äñÜóç ôçò éíóïõ-ëßíçò.

ÅÅððééððôôþþóóååééòò ôôççòò ááííôôßßóóôôááóóççòò óóôôççääññÜÜóóçç ôôççòò ééííóóïïõõëëßßííççòò êêááéé ôôççòò ááííôôéé--ääññááóóôôééêêÞÞòò õõððååññééííóóïïõõëëééííááééììßßááòò..

Ç ìåôáöïñÜ ôçò ãëõêüæçò äéáìÝ-óïõ ôçò éíóïõëßíçò óôï ìõúêü êýô-ôáñï ðïéêßëåé ìÝ÷ñé êáé 10 öïñÝòóå õãéÞ ìç äéáâçôéêÜ Üôïìá. ¼óïìåãáëýôåñç åõáéóèçóßá óôçí éí-óïõëßíç Ý÷åé ôï ìõúêü êýôôáñï, ôü-óï ëéãüôåñç éíóïõëßíç ÷ñåéÜæåôáéþóôå íá äéáôçñçèåß ç öõóéïëïãéêÞïìïéïóôáóßá ôçò ãëõêüæçò. Ï Ðß-íáêáò 2 äåß÷íåé ìéá óåéñÜ áðü äéá-ôáñá÷Ýò ðïõ óõíÞèùò õðÜñ÷ïõíóå Üôïìá ìå áíôßóôáóç óôç äñÜóçôçò éíóïõëßíçò, óôá ïðïßá ùóôüóïç áíôéäñáóôéêÞ õðåñéíóïõëéíáéìßáåßíáé åðáñêÞò ãéá ôç äéáôÞñçóçôçò íïñìïãëõêáéìßáò.

Åêôüò áðü ôéò äéáôáñá÷Ýò ðïõöáßíïíôáé óôïí Ðßíáêá 2, õðÜñ-

÷ïõí áñêåôÝò åíäåßîåéò üôé ç ìç-áëêïïëéêÞ óôåáôïçðáôßôéäá êáéäéÜöïñåò ìïñöÝò êáñêßíïõ åìöá-íßæïíôáé ìå áõîçìÝíç óõ÷íüôçôáóå Üôïìá ìå áíôßóôáóç óôç äñÜóçôçò éíóïõëßíçò êáé õðåñéíóïõëéíáé-ìßá. Ïé ðáñáðÜíù äéáôáñá÷Ýò äåíðáñáôçñïýíôáé ôáõôü÷ñïíá óåüëïõò ôïõò áóèåíåßò ìå áíôßóôáóçóôçí éíóïõëßíç. ÅðéðëÝïí, êáìßááðü ôéò äéáôáñá÷Ýò ðïõ öáßíïíôáéóôïí Ðßíáêá 2 äåí åîáñôÜôáé ìüíïáðü ôçí áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíçÞ / êáé áðü ôç óõãêÝíôñùóç ôçò éí-óïõëßíçò óôï ðëÜóìá. Äýï Üôïìáìðïñåß íá Ý÷ïõí ôïõ ßäéïõ âáèìïýáíôßóôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëß-íçò êáé õðåñéíóïõëéíáéìßá êáé ôïõßäéïõ âáèìïý áýîçóç ôçò çðáôé-êÞò ðáñáãùãÞò ôñéãëõêåñéäßùí,áëëÜ íá äéáöÝñïõí óôçí éêáíüôçôÜôïõò íá áðïìáêñýíïõí áðü ôçíêõêëïöïñßá ôéò ðëïýóéåò óå ôñé-ãëõêåñßäéá ëéðïðñùôåßíåò. Óõíå-ðþò ï Ýíáò áóèåíÞò èá Ý÷åé ôñé-ãëõêåñßäéá ôçò ôÜîåùò ôùí 140mg/dl, åíþ ï Üëëïò áóèåíÞò èáÝ÷åé ôñéãëõêåñßäéá ðåñßðïõ 180mg/dl. Ç êáôÜóôáóç ðåñéðëÝêåôáéáêüìá ðåñéóóüôåñï óôçí ðåñß-ðôùóç ðïõ óõíõðÜñ÷åé êáé ïñéáêÞõðÝñôáóç. Ôï ãåãïíüò üôé ç áíôß-óôáóç óôçí éíóïõëßíç êáé ç õðåñéí-óïõëéíáéìßá äåí óõó÷åôßæïíôáé ìåôçí áõîçìÝíç áñôçñéáêÞ ðßåóçóôï 50% ôùí áóèåíþí ìå ìåôáâï-ëéêü óýíäñïìï , äåí áíáéñåß ôï ãå-ãïíüò üôé Ýíá óçìáíôéêü ðïóïóôüáóèåíþí ìå ïñéáêÞ õðÝñôáóç Ý÷åéáíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç êáé õðå-ñéíóïõëéíáéìßá êáé ôï üôé ôá ÜôïìááõôÜ áðïôåëïýí ïìÜäá õøçëïýêéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíéóç ÓÍ.

ÐñÝðåé íá åðéóçìáíèåß üôé ç áíôß-óôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçòäåí åßíáé íüóïò. Åßíáé ìéá ìåôáâï-ëéêÞ äéáôáñá÷Þ ðïõ áõîÜíåé ôïíêßíäõíï åìöÜíéóçò ìéáò Þ ðåñéó-óïôÝñùí äéáôáñá÷þí ðïõ ðåñé-ëáìâÜíïíôáé óôïí Ðßíáêá 2. ¼óïáõîÜíåé ç áíôßóôáóç óôç äñÜóçôçò éíóïõëßíçò êáé ç õðåñéíóïõëé-íáéìßá , ôüóï áõîÜíåé êáé ç ðéèáíü-ôçôá åìöÜíéóçò êÜðïéáò áðü ôéòðáñáðÜíù äéáôáñá÷Ýò. Áíôßèåôá ,üóï ðåñéóóüôåñåò ìåôáâïëéêÝòäéáôáñá÷Ýò åìöáíßæåé Ýíá Üôïìï ,ôüóï ðéï ðéèáíü åßíáé íá Ý÷åé áíôß-óôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò.¼ëïé ïé áóèåíåßò ìå áíôßóôáóçóôçí éíóïõëßíç äåí åìöáíßæïõí ôéòäéáôáñá÷Ýò ôïõ Ðßíáêá 2, ïýôå çåìöÜíéóÞ ôïõò åßíáé óõíäåäåìÝíç

áðïêëåéóôéêÜ ìå ôçí áíôßóôáóç óôçäñÜóç ôçò éíóïõëßíçò. Ùóôüóï, çðáñïõóßá ïðïéáóäÞðïôå áðü áõ-ôÝò ôéò äéáôáñá÷Ýò áõîÜíåé ôçí ðé-èáíüôçôá íá õðÜñ÷åé áíôßóôáóçóôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò êáé åðß-óçò áõîÜíåé ôçí ðéèáíüôçôá íá óõ-íõðÜñ÷åé êáé êÜðïéá Üëëç ìåôáâï-ëéêÞ äéáôáñá÷Þ.

ÊÊëëééííééêêÞÞ ÷÷ññççóóééììüüôôççôôáá ôôççòò ääééÜÜããííùù--óóççòò ôôïïõõ ììååôôááââïïëëééêêïïýý óóõõííääññüüììïïõõ

Ôï êõñéüôåñï üöåëïò áðü ôéò ðñü-óöáôåò ïäçãßåò ôçò ÁÔÑ III ãéá ôçäéÜãíùóç ôïõ ìåôáâïëéêïý óõí-äñüìïõ åßíáé ç äéáðßóôùóç üôé çÓÍ äåí ðåñéïñßæåôáé ìüíï óåáóèåíåßò ìå õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìß-á êáé üôé ç áíôßóôáóç óôç äñÜóçôçò éíóïõëßíçò êáé ç áíôéäñáóôéêÞõðåñéíóïõëéíáéìßá, êáèþò êáé ïéóõíÝðåéÝò ôïõò óôï ìåôáâïëéóìüôùí õäáôáíèñÜêùí, ðñÝðåé íáëáìâÜíïíôáé õðüøç üôáí ï óôü-÷ïò ôçò èåñáðåßáò åßíáé ç ìåßùóçôïõ êáñäéáããåéáêïý êéíäýíïõ. Ù-óôüóï, ç áõóôçñÞ ÷ñÞóç áõôþíôùí êñéôçñßùí ìðïñåß íá ðåñéïñß-óåé ôç äõíáôüôçôá ðñþéìçò äéÜ-ãíùóçò áõôïý ôïõ óõíäñüìïõ êáéÝôóé íá ìç ëçöèïýí õðüøç ïé äéá-ôáñá÷Ýò ðïõ áíáãñÜöïíôáé óôïíÐßíáêá 2. ÐñÝðåé íá åðéóçìáíèåßüôé áõôÝò ïé äéáôáñá÷Ýò åßíáé ðéèá-íüôåñï íá åìöáíéóèïýí ôáõôü÷ñï-íá ðáñÜ êÜèå ìéá ÷ùñéóôÜ êáé üôé,üôáí óõíõðÜñ÷ïõí, åßíáé ó÷åäüíóßãïõñï üôé õðïêñýðôåôáé áíôßóôá-óç óôçí éíóïõëßíç. ÐñÝðåé, ëïéðüííá äïèåß éäéáßôåñç Ýìöáóç óôç ãå-íéêÞ Ýííïéá ôïõ ìåôáâïëéêïý óõí-äñüìïõ, ðáñÜ óôï óõãêåêñéìÝíïóýíïëï êñéôçñßùí, þóôå íá ëç-öèïýí ïé êáôÜëëçëåò èåñáðåõôé-êÝò áðïöÜóåéò. Åðßóçò, ðáñüôéðïëëÝò áðü ôéò ðáñáìÝôñïõò ðïõáíáöÝñïíôáé óôïí Ðßíáêá 2 äåíðåñéëáìâÜíïíôáé óôïí Ýëåã÷ïñïõôßíáò, õðÜñ÷ïõí óáöåßò åíäåß-îåéò üôé áðïôåëïýí ðáñÜãïíôåòêéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíéóç ÓÍ êáé çó÷Ýóç ôïõò ìå ôçí áíôßóôáóç óôçíéíóïõëßíç êáé ôçí õðåñéíóïõëéíáéìß-á ðñÝðåé íá ëçöèåß õðüøç þóôå íáãßíïõí ïé óùóôÝò èåñáðåõôéêÝò ðá-ñåìâÜóåéò. ¼óïí áöïñÜ ôçí áíôé-ìåôþðéóç ôïõ ìåôáâïëéêïý óõí-äñüìïõ, éäéáßôåñç óçìáóßá ðñÝðåéíá äïèåß óôçí áëëáãÞ ôïõ ôñüðïõæùÞò . Ç ðá÷õóáñêßá êáé ç ìåéù-ìÝíç óùìáôéêÞ Üóêçóç åßíáé ïé êý-ñéåò ðáñÜìåôñïé ôïõ ôñüðïõ æùÞòðïõ Ý÷ïõí äõóìåíÞ åðßäñáóçóôçí ïìïéïóôáóßá ôùí õäáôáíèñÜ-


20


êùí. ÅðïìÝíùò, ôï ðñþôï âÞìáãéá ôç èåñáðåõôéêÞ áíôéìåôþðéóç

ôïõ ìåôáâïëéêïý óõíäñüìïõ åßíáéç áðþëåéá âÜñïõò êáé ç áýîçóç

ôçò óùìáôéêÞò äñáóôçñéüôçôáò,ðñïóåããßóåéò ðïõ áõîÜíïõí ôçíåõáéóèçóßá óôçí éíóïõëßíç êáé ðå-ñéïñßæïõí ôïõò óõó÷åôéæüìåíïõòìå ôçí áíôßóôáóç óôç äñÜóç ôçòéíóïõëßíçò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõãéá ÓÍ. ÅîáéñåôéêÜ ÷ñÞóéìá ìçöáñìáêåõôéêÜ ìÝôñá ãéá ôçí áíôé-ìåôþðéóç ôïõ ìåôáâïëéêïý óõí-äñüìïõ åßíáé åðßóçò ç äéáêïðÞôïõ êáðíßóìáôïò, êáèþò êáé çõðïëéðéäáéìéêÞ êáé öôù÷Þ óå áëÜôéäßáéôá.

ÓÓõõììððååññÜÜóóììááôôáá

Ç áíôßóôáóç óôç äñÜóç ôçò éíóïõ-ëßíçò êáé ôï óýíïëï ôùí óõó÷åôé-æüìåíùí ìå áõôÞ ìåôáâïëéêþí äéá-ôáñá÷þí áðïôåëïýí ðáñÜãïíôåòêéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíéóç ÓÍ. Ïéðñüóöáôåò ïäçãßåò ôçò ATP IIIáíáãíùñßæïõí áõôü ôï ãåãïíüòêáé ç åêôßìçóç üôé Ýíá óçìáíôéêüðïóïóôü ôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïýìðïñåß íá åìöáíßóåé ôéò åðéðôþ-óåéò ôçò áíôßóôáóçò óôç äñÜóçôçò éíóïõëßíçò äéêáéïëïãåß ôï áõ-îçìÝíï åíäéáöÝñïí ãéá áõôü ôïêëéíéêü óýíäñïìï. Ïé íÝåò èåñá-ðåõôéêÝò ðñïóåããßóåéò ãéá ôçíðñüëçøç ôçò êáñäéáããåéáêÞò íü-óïõ ðñÝðåé íá êáôåõèýíïíôáé óåüëåò ôéò ìåôáâïëéêÝò äéáôáñá÷Ýòêáé ü÷é ìüíï óôçí õðåñ÷ïëçóôåñï-ëáéìßá, Ýôóé þóôå íá åðéôåõ÷èåßáîéïóçìåßùôç ìåßùóç ôïõ óõíïëé-êïý êáñäéáããåéáêïý êéíäýíïõ.

ÐÐßßííááêêááòò 22.. Äéáôáñá÷Ýò ðïõ óõó÷åôßæïíôáé ìå ôçí áíôßóôáóç óôçäñÜóç ôçò éíóïõëßíçò êáé ôçí õðåñéíóïõëéíáéìßá

ÄÄõõóóááííååîîßßáá óóôôçç ããëëõõêêüüææçç• äéáôáñá÷Þ ãëõêüæçò íçóôåßáò• äéáôáñá÷Þ áíï÷Þò ôçò ãëõêüæçò

ÄÄééááôôááññáá÷÷ÞÞ ôôïïõõ ììååôôááââïïëëééóóììïïýý ôôïïõõ ïïõõññééêêïïýý ïïîîÝÝïïòò

• áõîçìÝíç óõãêÝíôñùóç ïõñéêïý ïîÝïò óôï ðëÜóìá• ìåéùìÝíç íåöñéêÞ áðÝêêñéóç ôïõ ïõñéêïý ïîÝïò

ÄÄõõóóëëééððééääááééììßßáá

• áõîçìÝíá ôñéãëõêåñßäéá• ìåéùìÝíç HDL-C• ýðáñîç ìéêñþí ðõêíþí LDL• áõîçìÝíç ìåôáãåõìáôéêÞ ëéðáéìßá

ÁÁééììïïääõõííááììééêêÝÝòò ääééááôôááññáá÷÷ÝÝòò

• áõîçìÝíç äñáóôçñéüôçôá ôïõ óõìðáèçôéêïý íåõñéêïý óõóôÞìá-ôïò

• áõîçìÝíç íåöñéêÞ êáôáêñÜôçóç íáôñßïõ • áõîçìÝíç áñôçñéáêÞ ðßåóç

ÄÄééááôôááññáá÷÷ÝÝòò ááééììüüóóôôááóóççòò

• áõîçìÝíç óõãêÝíôñùóç ôïõ áíáóôïëÝá ôïõ åíåñãïðïéçôÞ ôïõðëáóìéíïãüíïõ (plasminogen activator inhibitor-1, PAI-1)

• áõîçìÝíç óõãêÝíôñùóç ôïõ éíùäïãüíïõ

ÅÅííääïïèèççëëééááêêÞÞ ääõõóóëëååééôôïïõõññããßßáá

• áõîçìÝíç åðáãùãÞ ìïíïðýñçíùí êõôôÜñùí• áõîçìÝíç óõãêÝíôñùóç ìïñßùí êõôôáñéêÞò ðñïóêüëëçóçò• áõîçìÝíç óõãêÝíôñùóç áóýììåôñçò äéìåèõë-áñãéíßíçò• ìåéùìÝíç- åîáñôþìåíç áðü ôï åíäïèÞëéï- áããåéïäéáóôïëÞ

ÁÁííááððááññááããùùããééêêüü óóýýóóôôççììáá

• Óýíäñïìï ðïëõêõóôéêþí ùïèçêþí

1. Reaven GM. Role of insulin resistancein human disease. Diabetes1998;37:1595- 1560.

2. Reaven GM. Insulin resistance, com-pensatory hyperinsulinemia, and coro-nary heart disease: syndrome X revisit-ed. In: Jefferson LS, Cherrington AD,eds. Handbook of Physiology, Section7,The Endocrine System, Vol II, TheEndocrine Pancreas and Regulation ofMetabolism. New York, NY: OxfordUniversity Press; 2001: 1169-1197.

3. Executive summary of the third nation-al report of the national cholesterol pro-gram (NCEP) expert panel on detec-tion, evaluation, and treatment of highblood cholesterol in adults (adult treat-ment panel III). JAMA 2001; 285: 2846-2497.

4. Ford ES, Giles WH, Diets WH.Prevalence of the metabolic syndromeamong US adults: findings from thethird National Health and NutritionExamination Survey. JAMA 2002; 287:356-359.

5. Zavaroni I, Mazza S, Dall`Aglio E, et al.Prevajence of hyperinsulinemia in

patients with high blood pressure. J IntMed 1992; 31: 1128-1130.

6. Jeppesen J, Hein HO, Suadicani P, etal. High triglycerides and low HDL cho-lesterol and blood pressure and risk ofischemic heart disease. Hypertension2000; 36: 226-232.

7. Jeppesen J, Hein HO, Suadicani P, etal. Low triglycerides -high-densitylipoprotein cholesterol and risk ofischemic heart disease. Arch Int Med2001; 161: 361-366.

8. Gaziano JM, Hennekens CH ,O`Donnell, et al. Fasting triglycerides,high-density lipoprotein and risk ofmyocardial infarction. Circulation 1997;96: 2520-2525.

9. Ferrannini E, Natali A, Bell P, et al.Insulin resistance and hypersecretionin obesity. J Clin Invest 1997;100:1166-1173.

10. Skarfors ET, Lithel HO, Selinus I. Riskfactors for the development of hyper-tension: a 10-year longitudinal study inmiddle aged-men. J Hypertens 1991;9:217-223.

11. Zavaroni I, Bonini L, Gasparini P, et al.Hyperinsulinemia in a normal popula-tion as a predictor of non-insulin-dependent diabetes mellitus, hyper-tension, and coronary heart disease.Metabolism 1999;48: 989-994.

12. Reaven GM. Do high carbohydratediets prevent the development orattenuate the manifestations ( or both)of syndrome X? Cur Opin Lipidol1997;8: 23-27.

13. King H, Aubert RE, Herman WH.Global burden of diabetes, 1995-2025;prevalence, numerical estimates, andprojections. Diabetes Care 1998;21:1414 -31.

14. Alberti KG, Zimmet PZ. Definition, diag-nosis and classification of diabetesmellitus and its complications. Part 1:diagnosis and classification of dia-betes mellitus provisional report of aWHO consultation. Diab. Med 1998;15: 539-53.

15. Wilson PWF, Kannel WB, SilbershatzH, D' Agostino RB. Clustering of meta-bolic factors and coronary heart dis-ease. Arch Int Med 1999; 159:1104-09.



ÄÉÁÉÔÁ

21

Ôï ðñþôï äéáéôïëüãéï ÷áìçëÞòðåñéåêôéêüôçôáò óå õäáôÜíèñáêåòìå óêïðü ôçí áðþëåéá âÜñïõò ðå-ñéãñÜöçêå ôï 1860 áðü ôïíWilliam Banting, ï ïðïßïò éó÷õñé-æüôáí üôé, ÷ùñßò íá íïéþóåé êáèü-ëïõ ðåßíá, Ý÷áóå 46 áðü ôéò 202ëßâñåò óùìáôéêïý âÜñïõò ðïõ åß-÷å, óå çëéêßá 66 åôþí. Ôá ôåëåõôáßá÷ñüíéá áõôïý ôïõ åßäïõò ïé äßáéôåòÝ÷ïõí áðïêôÞóåé äçìïôéêüôçôá,äåäïìÝíïõ üôé ç ðá÷õóáñêßá êáéôï õðåñâÜëëïí óùìáôéêü âÜñïòÝ÷ïõí ðáñïõóéÜóåé ìåãÜëç åîÜ-ðëùóç. Ç ðåñéóóüôåñï ãíùóôÞ ôÝôïéá äß-áéôá åßíáé áõôÞ ðïõ ðåñéãñÜöçêåáðü ôïí Robert Atkins. Ïé õðïóôç-ñéêôÝò ôÝôïéùí äéáéôïëïãßùí éó÷õ-ñßæïíôáé üôé ç ìéêñÞ ðåñéåêôéêüôçôáóå õäáôÜíèñáêåò ðñïÜãåé ôïí ìå-ôáâïëéóìü ôïõ ëéðþäïõò éóôïý ëü-ãù ôçò Ýëëåéøçò äéáèÝóéìùí õäá-ôáíèñÜêùí êáé ïäçãåß óå ôá÷åßááðþëåéá âÜñïõò ÷ùñßò óçìáíôé-êÝò ìáêñï÷ñüíéåò áíåðéèýìçôåòåíÝñãåéåò.¼ìùò ðïëëÝò åðéóôçìïíéêÝò ïñ-ãáíþóåéò, ìåôáîý ôùí ïðïßùí çÁìåñéêáíéêÞ ÄéáâçôïëïãéêÞ êáé çÁìåñéêáíéêÞ ÊáñäéïëïãéêÞ Åôáé-ñåßá Ý÷ïõí åðéóôÞóåé ôçí ðñïóï÷Þãéá åíäå÷üìåíç âëáðôéêÞ åíÝñãåéááõôïý ôïõ åßäïõò ôçò äßáéôáò.Ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå áíþìáëïìåôáâïëéóìü êáé íá Ý÷åé äõóìåíÞáðïôåëÝóìáôá, ðñïðáíôüò óåáóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç,áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç, äõóëéðéäáé-ìßá Þ êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá.Åéäéêüôåñá Ý÷ïõí ðñïåéäïðïéÞóåéüôé ç äßáéôá ðôù÷Þ óå õäáôÜíèñá-êåò ðñïêáëåß óõóóþñåõóç êåôïíé-êþí óùìÜôùí êáé ìðïñåß íá ïäç-ãÞóåé óå äéáôáñá÷Þ ôïõ ìåôáâïëé-óìïý ôçò éíóïõëßíçò êáé âëÜâç ôçòëåéôïõñãßáò ôïõ Þðáôïò êáé ôùííåöñþí, óå áðþëåéá Üëáôïò êáéýäáôïò ìå áðïôÝëåóìá ïñèïóôáôé-êÞ õðüôáóç, êüðùóç êáé äõóêïé-ëéüôçôá êáé óå íåöñïëéèßáóç. Ç ìå-ãÜëç êáôáíÜëùóç æùúêþí ðñùôåú-íþí êáé ëéðþí ìðïñåß íá ðñïêáëÝ-

óåé õðåñëéðéäáéìßá êáé ôï ìåãÜëïäéáéôçôéêü öïñôßï ëåõêùìÜôùíìðïñåß íá âëÜøåé ôç íåöñéêÞ ëåé-ôïõñãßá..Ç âéâëéïãñáöéêÞ áíáæÞôçóç óôïMEDLINE åñãáóéþí ðïõ äçìï-óéåýèçêáí áðü 1 Éáíïõáñßïõ 1966ìÝ÷ñé 15 Öåâñïõáñßïõ 2003 êáéáöïñïýí äßáéôåò ÷áìçëÞò ðåñéå-êôéêüôçôáò óå õäáôÜíèñáêåò áíÝ-óõñå 2609 Üñèñá êáé áðü áõôÜåðåëÝãçóáí ùò êáôÜëëçëá ôá 107.ÐåñéëáìâÜíïõí 94 äéáéôçôéêÝò ðá-ñåìâÜóåéò êáé 3268 Üôïìá. ÁðüáõôÜ ïé 663 Ýëáâáí äßáéôåò ìå ðå-ñéåêôéêüôçôá óå õäáôÜíèñáêåò 60ãñáììÜñéá Þ ëéãüôåñï êáé ìüíï 71Üôïìá Ýëáâáí 20 ãñáììÜñéá õäá-ôáíèñÜêùí Þ ëéãüôåñï. ÃåíéêÜ ïéåñãáóßåò Þôáí åôåñïãåíåßò ùòðñïò ôïí ó÷åäéáóìü, ôçí ðåñéåêôé-êüôçôá óå õäáôÜíèñáêåò, ôï óõíï-ëéêü ðïóü ôùí èåñìßäùí, ôç äéÜñ-êåéá êáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùíóõììåôáó÷üíôùí (ð.÷ ôï óùìáôéêüâÜñïò êõìáéíüôáí áðü 57 ìÝ÷ñé217 êéëÜ). ÐÜíôùò êáìßá ìåëÝôçäåí áîéïëüãçóå äßáéôåò ìå êÜôùáðü 60 ãñáììÜñéá õäáôÜíèñáêåòóå Üôïìá ìåãáëýôåñá ôùí 53 åôþíêáé ìüíï 5 ìåëÝôåò åß÷áí äéÜñêåéáìåãáëýôåñç ôùí 3 ìçíþí.Áðü ôçí áíÜëõóç üëùí ôùí ìåëå-ôþí äéáðéóôþèçêå üôé ç áðþëåéáâÜñïõò óôïõò ðá÷ýóáñêïõòáóèåíåßò åß÷å ó÷Ýóç ìå ôç äéÜñêåéáôçò äßáéôáò (Ñ = 0,002) êáé ìå ôïíðåñéïñéóìü ôùí èåñìßäùí (Ñ=0,03)áëëÜ ü÷é ìå ôç ÷áìçëÞ ðåñéåêôéêü-ôçôá óå õäáôÜíèñáêåò (Ñ=0,90).Ç ÷áìçëÞ ðåñéåêôéêüôçôá óå õäá-ôÜíèñáêåò äåí åß÷å óçìáíôéêÜ äõ-óìåíÞ áðïôåëÝóìáôá óôá ëéðßäéáôïõ ïñïý, óôç ãëõêüæç íçóôåßáò,óôá åðßðåäá ôçò éíóïõëßíçò íç-óôåßáò Þ óôçí áñôçñéáêÞ ðßåóç.ÓõìðåñáóìáôéêÜ äåí õðÜñ÷ïõíåðáñêÞ äåäïìÝíá ãéá óýóôáóçõðÝñ Þ êáôÜ ôçò äßáéôáò ÷áìçëÞòóå õäáôÜíèñáêåò. Åéäéêüôåñá äåíõðÜñ÷ïõí óôïé÷åßá ãéá Üôïìá ìå-ãáëýôåñá ôùí 50 åôþí, ãéá äßáéôåòìå ëéãüôåñï áðü 20 ãñáììÜñéá

õäáôáíèñÜêùí Þ ãéá äéÜñêåéá ìå-ãáëýôåñç ôùí 90 çìåñþí. Ç áðþ-ëåéá âÜñïõò, üóç ðáñáôçñÞèçêåóå ðá÷ýóáñêá Üôïìá, ïöåßëåôáéóå ðåñéïñéóìü ôùí óõíïëéêþíèåñìßäùí êáé óôç äéÜñêåéá ôçò äß-áéôáò êáé ü÷é óôçí ðåñéåêôéêüôçôáôùí õäáôáíèñÜêùí.

ÅÅððééììÝÝëëååééáá:: ÇÇëëßßááòò ××ååééììþþííááòò

Áðïôåëåóìáôéêüôçôá êáé áóöÜëåéá ôùí äéáéôïëï-ãßùí ÷áìçëÞò ðåñéåêôéêüôçôáò óå õäáôÜíèñáêåò

Ìéá óõóôçìáôéêÞ áíáóêüðçóçBravata DM, Sanders L, Huang J, Krumholz HM, Olkin I, Gardner CD, Bravata DM.

JAMA 2003;289:1837-50.


22


1: Economides PA, Caselli A, Tiani E,Khaodhiar L, Horton ES, Veves A. TheEffects of Atorvastatin on EndothelialFunction in Diabetic Patients andSubjects at Risk for Type 2 Diabetes. JClin Endocrinol Metab. 2004 Feb;89(4):740-747.

2: Sinzinger H, Kritz H, Furberg CD.Atorvastatin reduces microalbuminuriain patients with familial hypercholes-terolemia and normal glucose toler-ance. Med Sci Monit 2003;9:88-92.

3: Kowalski J, Pawlicki L, Grycewicz J,Blaszczyk J, Irzmanski R, Ceglinski T,Kowalczyk E. Plasma antioxidativeactivity during atorvastatin and fluvas-tatin therapy used in coronary heartdisease primary prevention. FundamClin Pharmacol. 2004 Feb;18(1):93-6.

4: Pizzi C, Manfrini O, Fontana F,Bugiardini R. Angiotensin-convertingenzyme inhibitors and 3-hydroxy-3-methylglutaryl coenzyme a reductasein cardiac Syndrome X: role of super-oxide dismutase activity. Circulation.2004 Jan 6;109(1):53-8.

5: Kent SM, Coyle LC, Flaherty PJ,Markwood TT, Taylor AJ. Marked low-density lipoprotein cholesterol reduc-tion below current national cholesteroleducation program targets providesthe greatest reduction in carotid ather-osclerosis. Clin Cardiol. 2004 Jan;27(1):17-21.

6: Fathi R, Isbel N, Short L, Haluska B,Johnson D, Marwick TH. The effect oflong-term aggressive lipid lowering onischemic and atherosclerotic burden inpatients with chronic kidney disease.Am J Kidney Dis. 2004 Jan;43(1):45-52.

7: Taylor PJ, Kubler PA, Lynch SV, Allen J,Butler M, Pillans PI. Effect of atorvas-tatin on cyclosporine pharmacokineticsin liver transplant recipients. AnnPharmacother. 2004 Feb;38(2):205-8.

8: Gershovich OE, Lyman AE Jr. Liverfunction test abnormalities and pruritusin a patient treated with atorvastatin:case report and review of the literature.Pharmacotherapy. 2004 Jan; 24 (1):150-4.

9: Waters DD, Guyton JR, Herrington DM,McGowan MP, Wenger NK, Shear C;TNT Steering Committee Members andInvestigators. Treating to New Targets(TNT) Study: does lowering low-densi-ty lipoprotein cholesterol levels belowcurrently recommended guidelinesyield incremental clinical benefit? Am JCardiol. 2004 Jan 15;93(2):154-8.

10: Penzak SR, Chuck SK. Management ofprotease inhibitor-associated hyperlipi-demia. Am J Cardiovasc Drugs.2002;2(2):91-106.

11: Kirklin JK, Benza RL, Rayburn BK,McGiffin DC. Strategies for minimizinghyperlipidemia after cardiac transplan-tation. Am J Cardiovasc Drugs.2002;2(6):377-87.

12: Karter Y, Curgunlu A, Erturk N, Vehid S,Mihmanli I, Ayan F. Effects of low andhigh doses of atorvastatin on arterialcompliance. Jpn Heart J. 2003Nov;44(6):953-61.

13: Rendig SV, Symons JD, AmsterdamEA. Effects of statins on myocardialand coronary artery response toischemia-reperfusion. Can J PhysiolPharmacol. 2003 Nov;81(11):1064-71.

13: Strutt K, Caplan R, Hutchison H, DaneA, Blasetto J. More Western hypercho-lesterolemic patients achieve JapanAtherosclerosis Society LDL-C goalswith rosuvastatin therapy than withatorvastatin, pravastatin, or simvastatintherapy. Circ J. 2004 Feb;68(2):107-13.

14: Kajinami K, Brousseau ME, NartsuphaC, Ordovas JM, Schaefer EJ. ATP bind-ing cassette transporter G5 And G8genotypes and plasma lipoprotein lev-els before and after treatment with ator-vastatin. J Lipid Res. 2004 Jan 1 [Epubahead of print]

15: Schaefer EJ, McNamara JR, Tayler T,Daly JA, Gleason JL, Seman LJ, FerrariA, Rubenstein JJ. Comparisons ofeffects of statins (atorvastatin, fluvas-tatin, lovastatin, pravastatin, and sim-vastatin) on fasting and postprandiallipoproteins in patients with coronaryheart disease versus control subjects.Am J Cardiol. 2004 Jan 1;93(1):31-9.

16: Yilmaz A, Reiss C, Tantawi O, Weng A,Stumpf C, Raaz D, Ludwig J, Berger T,Steinkasserer A, Daniel WG, GarlichsCD. HMG-CoA reductase inhibitorssuppress maturation of human dendrit-ic cells: new implications for athero-sclerosis. Atherosclerosis. 2004 Jan;172 (1):85-93.

17: Saijonmaa O, Nyman T, Stewen P,Fyhrquist F. Atorvastatin completelyinhibits VEGF induced ACE upregula-tion in human endothelial cells. Am JPhysiol Heart Circ Physiol. 2004 Jan 2[Epub ahead of print]

18: Kajinami K, Brousseau ME, OrdovasJM, Schaefer EJ. CYP3A4 genotypesand plasma lipoprotein levels beforeand after treatment with atorvastatin inprimary hypercholesterolemia. Am JCardiol. 2004 Jan1; 93(1) :104-7.

19: McKenney JM, Jones PH, AdamczykMA, Cain VA, Bryzinski BS, BlasettoJW; STELLAR Study Group.Comparison of the efficacy of rosuvas-tatin versus atorvastatin, simvastatin,and pravastatin in achieving lipidgoals: results from the STELLAR trial.Curr Med Res Opin. 2003;19(8):689-98.

20: Rupp S, Badorff C, Koyanagi M, UrbichC, Fichtlscherer S, Aicher A, Zeiher AM,Dimmeler S. Statin therapy in patientswith coronary artery disease improvesthe impaired endothelial progenitor celldifferentiation into cardiomyogeniccells. Basic Res Cardiol. 2004 Jan;99(1): 61-8. Epub 2003 Oct 14.

21: Wassmann S, Ribaudo N, Faul A,Laufs U, Bohm M, Nickenig G. Effect ofatorvastatin 80 mg on endothelial cellfunction (forearm blood flow) inpatients with pretreatment serum low-density lipoprotein cholesterol levels<130 mg/dl. Am J Cardiol. 2004 Jan1;93(1):84-8.

22: Empen K, Frost RJ, Geiss HC, Otto C,Parhofer KG. Differential effects offenofibrate versus atorvastatin on theconcentrations of E-selectin and vas-cular cellular adhesion molecule-1 inpatients with type 2 diabetes mellitusand mixed hyperlipoproteinemia: arandomized cross-over trial. Cardio-vasc Diabetol. 2003 Dec 08;2(1):17.

23: Manuel-Y-Keenoy B, Van CampenhoutC, Vertommen J, De Leeuw I. Effectsof Atorvastatin on LDL sub-fractionsand peroxidation in type 1 diabeticpatients: a randomised double-blindplacebo-controlled study. DiabetesMetab Res Rev. 2003 Nov-Dec;19(6):478-86.

24: Van Wissen S, Smilde TJ, De Groot E,Hutten BA, Kastelein JJ, Stalenhoef AF.The significance of femoral intima-media thickness and plaque scoring inthe Atorvastatin versus Simvastatin onAtherosclerosis Progression (ASAP)study. J Cardiovasc Risk. 2003 Dec;10(6):451-5.

25: Navarro JF, Mora C, Muros M, Garcia-Idoate G. Effects of atorvastatin onlipid profile and non-traditional cardio-vascular risk factors in diabetic patientson hemodialysis. Nephron Clin Pract.2003; 95(4):c128-35.

26: Kuzuya M, Suzuki Y, Asai T, Koike T,Kanda S, Nakamura A, Satake S,Umegaki H, Iguchi A. Atorvastatin, 3-hydroxy-3-methylglutaryl coenzyme areductase inhibitor, reduces boneresorption in the elderly. J Am GeriatrSoc. 2003 Nov;51(11):1677-8.

27: Horvath B, Marton Z, Alexy T,Kesmarky G, Toth K, Szapary L. Short-term effects of atorvastatin onhaemorheologic parameters, plateletaggregation and endothelium dysfunc-tion in patients with hypercholestero-laemia. Eur Heart J. 2004 Jan;25(1):96.

28. Milionis HJ, Elisaf MS, Mikhailidis DP.The effects of lipid-regulating therapyon haemostatic parameters. CurrPharm Des 2003;9:2425-2443.

29: Antonini-Canterin F, Zuppiroli A,Popescu BA, Granata G, Cervesato E,Piazza R, Pavan D, Nicolosi GL. Effectof statins on the progression of bio-prosthetic aortic valve degeneration.Am J Cardiol. 2003 Dec 15;92 (12):1479-82.

30: Kiyici M, Gulten M, Gurel S, Nak SG,Dolar E, Savci G, Adim SB, Yerci O,Memik F. Ursodeoxycholic acid andatorvastatin in the treatment of nonal-coholic steatohepatitis. Can J Gastroe-nterol. 2003 Dec;17(12):713-8.

ÐÐÑÑÏÏÔÔÅÅÉÉÍÍÏÏÌÌÅÅÍÍÇÇ ÂÂÉÉÂÂËËÉÉÏÏÃÃÑÑÁÁÖÖÉÉÁÁ


ÁããåëéêÞ ÔáâåñíáñÜêç Ç êáôáãùãÞ ìïõ åßíáé áðü ôçí ÊñÞôç. Öïßôçóá óôÞí ÉáôñéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Áñéóôïôåëåßïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Èåóóáëïíßêçò.ÕðçñÝôçóá ôçí õðï÷ñåùôéêÞ èçôåßá õðáßèñïõ óôï Íïóïêïìåßï Ðáôñþí êáé Êïñßíèïõ óáí Âïçèüò ÐáèïëïãéêÞò ÊëéíéêÞòÅêðáéäåýôçêá ùò Áêôéíïëüãïò óôï Áêôéíïäéáãíùóôéêü êáé Áêôéíïèåñáðåõôéêü åñãáóôÞñéï ôïõ ÍÉÌÉÔÓ. ÕðçñÝôçóá åóùôåñéêüò âïçèüò óôï Áêôéíïäéáãíùóôéêü åñãáóôÞñéï ôïõ èåñáðåõôçñßïõ "Åõáããåëéóìüò" êáé ÅðéìåëÞôñéáóôï ôìÞìá ÇëåêôñïíéêÞò ÕðïëïãéóôéêÞò Ôïìïãñáößáò ôïõ ÃÍÁ .Ïñêßóôçêá óôï ÅÓÕ áñ÷éêÜ óáí ÅðéìåëÞôñéá Á' óôïí Áîïíéêü ÔïìïãñÜöï ôïõ ÃÍÁ óôçí óõíÝ÷åéá ïñßóôçêá áðü ôï Äéïéêç-ôéêü Óõìâïýëéï ôïõ Íïóïêïìåßïõ åðéóôçìïíéêüò õðåýèõíïò. Ôï 1986 åêëÝ÷èçêá Ä/íôñéá óôï ôìÞìá ôïõ Áîoíéêïý Ôïìï-ãñÜöïõ ôïõ Áíôéêáñêéíéêïý Íïóïêïìåßïõ "Áãéïò ÓÜââáò" üðïõ õðçñåôþ ìÝ÷ñé êáé óÞìåñá.ÐÞñá ôïí ôßôëï ôïõ äéäÜêôïñïò áðü ôï ôìÞìá ôçò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí ìå ôßôëï "Ç óõìâïëÞ ôçò Çëåêôñï-íéêÞò ÕðïëïãéóôéêÞò Ôïìïãñáößáò óôç ìåëÝôç ôùí áïñôéêþí áíåõñõóìÜôùí". ÅêëÝ÷èçêá ÔïìåÜñ÷çò ôïõ ÅñãáóôçñéáêïýÔïìÝá ôïõ ÍÁÓ ãéá ôñåßò äéåôßåò, ìéá äéåôßá áíáðëçñùôÞò ðñïÝäñïõ ôçò åðéóôçìïíéêÞò åðéôñïðÞò êáé ìÝëïò ôçò åðéôñï-ðÞò åêðáßäåõóçò Åßìáé ÔáêôéêÞ ÅîåôÜóôñéá ôùí åéäéêåõïìÝíùí óôçí Áêôéíïëïãßá.Åßìáé ìÝëïò ôùí Åðéóôçìïíéêþí Åôáéñåéþí (ÅëëçíéêÞ ÁêôéíïëïãéêÞ Åôáéñåßá óôçí ïðïßá ìåôåß÷á êáôÜ óåéñÜ ìÝëïò óôï Ä.Ó.åðé ôñåéò äéåôßåò, ôáìßáò êáé Áíôéðñüåäñïò, ÉáôñéêÞ Åôáéñåßá Áèçíþí, ÅëëçíéêÞ ÏãêïëïãéêÞ Åôáéñåßá, EëëçíéêÞ ÅôáéñåßáÃõíáéêïëïãéêÞò ïãêïëïãiáò, Radiological Society of North America êáé ôçò ECR).Áðü ôçí áíÜëçøç ôçò èÝóåùò Äéåõèýíôñéáò ôïõ Áîïíéêïý ÔïìïãñÜöïõ ôïõ Íïóïêïìåßïõ "Áãéïò ÓÜââáò" ìÝ÷ñé óÞìåñááó÷ïëÞèçêá ìå ôçí ïñãÜíùóç ôïõ ÔìÞìáôïò, ôçí áýîçóç ðáñáãùãéêüôçôáò êáé ôçí âåëôßùóç ðïéüôçôïò ôùí åêôåëïõìÝ-íùí åîåôÜóåùí. Åêôüò ôçò ôñÝ÷ïõóáò åñãáóßáò ïñãÜíùóá ôï Åðåìâáôéêü ÔìÞìá ôçò åéäéêüôçôÜò ìáò êáé áõôÞ ôç óôéãìÞãßíïíôáé åðéôõ÷åßò êáé åê ôïõ áóöáëïýò âéïøßåò ðíåõìüíùí, Þðáôïò, ðáãêñÝáôïò, íåöñþí, ðáñáóðïíäõëéêþí ìáæþí, ìá-ëáêþí ìïñßùí, ïóôþí, ïöèáëìéêþí êüã÷ùí êáé åãêåöÜëïõ. Åðßóçò åêôåëïýíôáé èåñáðåõôéêÝò ðáñï÷åôåýóåéò, èåñáðåßåòìå áëêïüëç êáé ñáäéïóõ÷íüôçôåò óå åóôéáêÝò áëëïéþóåéò Þðáôïò. Åôçóßùò óôï ôìÞìá ìáò åêðáéäåýïíôáé 20-25 éáôñïßóôçí ÁîïíéêÞ Ôïìïãñáößá óôá ðëáßóéá ëÞøåùò åéäéêüôçôïò êáé ìåôåêðáßäåõóç óôï ßäéï áíôéêåßìåíï åéäéêåõìÝíùí. ¸÷ù åê-ðïíÞóåé ðëÞèïò åðéóôçìïíéêþí áíáêïéíþóåùí óôçí ÅëëÜäá êáé óôï Åîùôåñéêü êáé Ý÷ù óõããñÜøåé áñêåôü áñéèìü åñãá-óéþí. Å÷ù áíáëÜâåé ôçí ïñãÜíùóç êáé äéåêðåñáßùóç ìåôåêðáéäåõôéêþí ìáèçìÜôùí ôçò ÅÁÅ óôï Äþìá ôïõ Åõáããåëéóìïýôïõ 2ïõ óõãêñïôÞìáôïò Íïóïêïìåßùí. Çìïõíá ìÝëïò ôçò åðéôñïðÞò åêðáßäåõóçò óôï Íïóïêïìåßï "Áãéïò ÓÜââáò".Ç êáëëéôå÷íéêÞ ìïõ åíáó÷üëçóç êáëýðôåé äõï ðåñéüäïõò ìå äéáöïñåôéêÝò åðéññïÝò ç êÜèå ìßá. Ç äåýôåñç ðåñßïäïò ÞôáíáñêåôÜ ðáñáãùãéêÞ êáé áðïôåëåßôáé áðü äõï óåéñÝò Ýñãùí. Ç ðñþôç óåéñÜ åßíáé åðçñåáóìÝíç áðü ôçí virtual endoscopy,ìå ôçí ïðïßá áó÷ïëÞèçêá åðéóôçìïíéêÜ êáé Ý÷åé áðåéêüíéóç óâïýñáò. Ç äåýôåñç óåéñÜ åßíáé åðçñåáóìÝíç áðü ôçí ìïõ-óéêÞ äéÜöïñùí ôñáãïõäéþí, üðïõ áíÜëïãá ìå ôçí Ýíôáóç ôçò ìïõóéêÞò êáé ôï óõíáßóèçìá ðïõ ìïõ äçìéïõñãïýóå æù-ãñÜöéæá ìéá ðïéêéëßá ãñáììþí êáé ÷ñùìÜôùí.

ÉÁÔÑÏÉ ÊÁËËÉÔÅ×ÍÅÓ ÉÁÔÑÏÉ ÊÁËËÉÔÅ×ÍÅÓ ÉÁÔÑÏÉ ÊÁËËÉÔÅ×ÍÅÓ



Documents

ΤΕΥΧΟΣ 1 ΜΑΡΤΙΟΣ 2004 - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ