16
: รรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรร ร.32103 รรรรรรรรร รรรรรรร

เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

: รายวิ�ชา ประวิติ�ศาสติร�ไทย รหัสวิ�ชา ส.32103

โดยอรรถพล พลวิฒน์�

Page 2: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

 คำ��ว่�� “ประวิติ�ศาสติร�” หรือ “History” เป็�นศั�พท์�ภ�ษ�อ�งกฤษ ม�จ�กภ�ษ�กรื�กเดิ�มว่�� “Historeo” คำ��ว่�� “Histor” หม�ยถึ!ง พย�น ผู้#$ตั�ดิสิ�นหรือใคำรืก(ไดิ$ท์�*รื# $เห(น สิ�ว่นคำ��ว่�� “Historeo” “แป็ลว่�� ก�รืสิอบสิว่น ก�รืคำ$นคำว่$� ไตั�ถึ�มห�คำว่�มจรื�ง

Page 3: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

การศ�กษาประวิติ�ศาสติร�จึ�งเป น์เร!"องของการแสวิงหัาข%อเท&จึจึร�งเก'"ยวิกบช'วิ�ติมน์*ษย�ท'"ผ่,าน์มาใน์อด'ติ

ท'"ม'ควิามส/าคญใน์ช,วิงระยะเวิลาใดเวิลาหัน์�"งหัร!อสมยใดสมยหัน์�"ง

ซึ่�"งจึะติ%องอธิ�บายเหัติ*การณ์� ติ,างๆท'"เก�ดข�5น์น์5น์ได%อย,าง ม'เหัติ*ผ่ลและถ6กติ%องติามควิามเป น์จึร�ง โดยผ่,าน์กระบวิน์การ ไติ,สวิน์ ค%น์ควิ%า พ�จึารณ์า วิ�เคราะหั�อย,างละเอ'ยดถ'"ถ%วิน์ และไม,ม'อคติ�

Page 4: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

ก�รืน�บเว่ล�และก�รืเท์�ยบศั�กรื�ช

เฮโรืโดิตั�สิ (HERODOTUS)น�กป็รื�ชญ์�ช�ว่กรื�ก ไดิ$รื�บ

ก�รืยกย�องให$เป็�นเป็�นบ�ดิ�แห�งว่�ช�ป็รืะว่�ตั�ศั�สิตัรื�

การน์บเวิลาและการเท'ยบศกราช

สิมเดิ(จพรืะเจ$�บรืมว่งศั�เธอ กรืมพรืะย�ดิ��รืง

รื�ช�น4ภ�พ ถึอไดิ$ว่��เป็�นบ�ดิ�แห�งป็รืะว่�ตั�ศั�สิตัรื�

ไท์ย

Page 5: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

เวิลาเป น์ส�"งเช!"อมโยงอด'ติกบป7จึจึ*บน์ เน์!"องจึากย*คสมยทางประวิติ�ศาสติร�ของมน์*ษยชาติ�ม'พฒน์าการมาอย,างยาวิน์าน์หัลายพน์ป8 การศ�กษาควิามติ,อเน์!"องระหัวิ,างย*คสมยใน์ประวิติ�ศาสติร�ช,วิงติ,าง ๆ จึ�งติ%องอาศยเวิลาท'"ปรากฏอย6,ใน์หัลกฐาน์ทางประวิติ�ศาสติร�ประเภทติ,าง ๆ ใน์การล/าดบเหัติ*การณ์� เพ!"อสามารถเช!"อมโยงถ�งป7จึจึ*บน์ ดงน์5น์เวิลาจึ�งม'ควิามส/าคญติ,อการศ�กษาประวิติ�ศาสติร�อย,างมาก

Page 6: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

ก�รืน�บเว่ล�ของป็รืะเท์ศัไท์ยในป็6จจ4บ�น น�ยมใช$ก�รืน�บเว่ล�ดิ$ว่ยก�น 2 แบบ คำอ ◦การน์บเวิลาแบบส*ร�ยคติ�◦การน์บเวิลาแบบจึน์ทรคติ�

Page 7: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

การน์บเวิลาแบบส*ร�ยคติ� สิ4รื�ยคำตั� คำอ ก�รืน�บโดิยถึอเอ�ตั��แหน�งดิว่งอ�ท์�ตัย�เป็�นหล�ก ◦ ว่�นท์�งสิ4รื�ยคำตั�คำอว่�นท์�* 1,2,3...30 หรือ 31 ◦ เดิอนท์�งสิ4รื�ยคำตั�ม� 12 เดิอนใน 1 ป็7 คำอ มกรื�คำม

ก4มภ�พ�นธ� ม�น�คำม เมษ�ยน พฤษภ�คำม ม�ถึ4น�ยน กรืกฎ�คำม สิ�งห�คำม ก�นย�ยน ตั4ล�คำม พฤศัจ�ก�ยน และธ�นว่�คำม

◦ 1 ป็7ม� 365 ว่�น เป็�นป็7ป็กตั�เรื�ยกว่�� ป็7ป็กตั�สิ4รืท์�น ถึ$�ป็7ใดิม� 366 ว่�นคำอเพ�*ม 1 ว่�นในเดิอน ก4มภ�พ�นธ�จ�ก 28 ว่�น เป็�น 29 ว่�น ซึ่!*งท์4ก 4  ป็7จะม�คำรื�:ง เรื�ยกว่��ป็7 อธ�กสิ4ท์�น

Page 8: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

จ�นท์รืคำตั�หม�ยถึ!ง ก�รืน�บโดิยถึอเอ�ดิว่งจ�นท์รื�เป็�นหล�ก วิน์ทางจึน์ทรคติ� น�บเป็�นว่�นข!:นก�*คำ�*�และแรืมก�*คำ�*� ม�ช*อเรื�ยกว่�� “ก�รืน�บดิ�ถึ�” ก�รืน�บแบบน�:เก�ดิจ�กคำนในสิม�ยโบรื�ณสิ�งเกตัดิว่งจ�นท์รื�ท์�*มองเห(นในแตั�ละคำนว่��เป็ล�*ยนไป็จ�กคำนก�อนอย��งไรื◦  ว่�นข!:น...คำ�*� เรื�*มจ�กเห(นดิว่งจ�นท์รื�เป็�นเสิ�:ยว่เล(กๆจนเห(นเตั(มดิว่งในว่�น

ข!:น 15 คำ�*� ◦ ว่�นแรืม...คำ�*� เรื�*มจ�กเห(นดิว่งจ�นท์รื�เตั(มคำ�อยๆแหว่�งห�ยไป็จนไม�เห(นเลย

ในแรืม 14-15 คำ�*�◦ เด!อน์ทางจึน์ทรคติ� ม� 12 เดิอน  เรื�ยกเดิอนอ$�ย เดิอนย�* เดิอน

3,4...ไป็จนถึ!งเดิอน 12   เรื�*มตั$นเดิอนว่�นข!:น 1 คำ�*� แตั�ว่�นสิ�:นเดิอนจะแตักตั��งก�นเป็�น 2 แบบ ดิ�งน�:

◦ เดิอนคำ�* คำอ เดิอนอ$�ย , เดิอน 3,5,7,9,11 สิ�:นเดิอนว่�นแรืม 14 คำ�*� ◦ เดิอนคำ#� คำอ เดิอนย�* เดิอน 4681012, , , , สิ�:นเดิอนว่�นแรืม

15 คำ�*�

Page 9: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช
Page 10: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช
Page 11: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

พ*ทธิศกราช(พ.ศ.) ในป็รืะเท์ศัไท์ยเรื�*มน�บเม*อพรืะพ4ท์ธเจ$�ป็รื�น�พพ�นแล$ว่ 1ป็7 พ4ท์ธศั�กรื�ชเข$�สิ#�ดิ�นแดินป็รืะเท์ศัไท์ยพรื$อมก�บพรืะพ4ท์ธศั�สิน�จ�กอ�นเดิ�ย 

สิ�นน�ษฐ�นว่��คำงเรื�*มตั�:งแตั�เม*อพรืะเจ$�อโศักมห�รื�ชแห�งแคำว่$นมคำธสิ�งพรืะเถึรืะเข$�ม�เผู้ยแผู้�พรืะพ4ท์ธศั�สิน�ในภ#ม�ภ�คำน�: 

Page 12: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

จึ*ลศกราช (จึ.ศ.) จ�ดิตั�:งข!:นโดิยสิ�งฆรื�ชมน4โสิรืห�น แห�งอ�ณ�จ�กรืพ4ก�ม เม*อป็7พ4ท์ธศั�กรื�ช 1181 โดิยไท์ยรื�บเอ�ว่�ธ�ก�รืน�บเว่ล�น�:ม�ใช$ในสิม�ยอย4ธย� เพ*อก�รืคำ��นว่ณท์�ง โหรื�ศั�สิตัรื� ใช$บอกเว่ล�ในจ�รื!ก ตั�น�น พรืะรื�ชพงศั�ว่ดิ�รื จดิหม�ยเหตั4 ตั��งๆ จนม�ถึ!งสิม�ยพรืะบ�ท์สิมเดิ(จพรืะจ4ลจอมเกล$�เจ$�อย#�ห�ว่(รื�ชก�ลท์�*5 ) จ!งเล�กใช$

มหัาศกราช(ม.ศ.) ก�รืน�บศั�กรื�ชน�:จะพบในหล�กฐ�นท์�งป็รืะว่�ตั�ศั�สิตัรื�ในสิม�ยสิ4โขท์�ย และอย4ธย�ตัอนตั$น โดิยคำ�ดิข!:นจ�กกษ�ตัรื�ย�ของอ�นเดิ�ย (พรืะเจ$�กน�ษกะ ) ซึ่!*งพ�อคำ$�อ�นเดิ�ยและพว่กพรื�หมณ�น��เข$�ม�เผู้ยแพรื�ในขณะตั�ดิตั�อก�รืคำ$�ก�บไท์ย จะม�ป็รื�กฏในศั�ล�จ�รื!กเพ*อบ�นท์!กเรื*องรื�ว่ เหตั4ก�รืณ�ตั��งๆ ท์�*เก�ดิข!:น ซึ่!*งถึอว่��ป็7มห�ศั�กรื�ชท์�* 1 จะตัรืงก�บป็7พ4ท์ธศั�กรื�ช 621

Page 13: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

รติน์โกส�น์ทร�ศก (ร.ศ) ก�รืน�บเว่ล�แบบน�:พรืะบ�ท์สิมเดิ(จพรืะจ4ลจอมเกล$�เจ$�อย#�ห�ว่(รื�ชก�ลท์�* 5) ท์รืงตั�:งข!:นในป็7พ4ท์ธศั�กรื�ช 2432 โดิยก��หนดิให$ก��หนดิให$น�บป็7ท์�*พรืะบ�ท์สิมเดิ(จพรืะพ4ท์ธยอดิฟ้A�จ4ฬ�โลกมห�รื�ช สิถึ�ป็น�กรื4งรื�ตันโกสิ�นท์รื� เม*อป็7พ4ท์ธศั�กรื�ช 2325 เป็�นรื�ตันโกสิ�นท์รื�ศักท์�* 1 และให$เรื�*มใช$ศั�กรื�ชน�:ในท์�งรื�ชก�รืตั�:งแตั�ว่�นท์�* 1 เมษ�ยน รื.ศั.108 (พ.ศั.2432) เป็�นตั$นม�

Page 14: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

คร�สติ�ศกราช (ค.ศ .) ซึ่!*งเป็�นศั�กรื�ชของคำรื�สิตั�ศั�สิน� เรื�*มน�บเม*อพรืะเยซึ่#ป็รืะสิ#ตั� 25( ธ�นว่�คำม ) หล�งพ4ท์ธศั�กรื�ช 543ป็7 ซึ่!*งพรืะเยซึ่# เป็�นศั�สิดิ�ของคำรื�สิตั�ศั�สิน� เรื�*มน�บเป็�นคำรื�สิตั�ศั�กรื�ช 1 (คำ.ศั .1) หรือ A.D. 1ย�อม�จ�กคำ��ว่�� “Anno Domini” ก�รืน�บศั�กรื�ช ก�อนท์�* พรืะเยซึ่#ป็รืะสิ#ตั� เรื�ยกว่�� before christ เข�ยนย�อ ๆ ว่�� B.C. ตั�ว่อย��ง 1000ป็7 ก�อนคำรื�สิตั�ศั�กรื�ช เข�ยนว่� � 1000, B.C. หม�ยคำว่�มว่�� เป็�นช�ว่งเว่ล� 1000,ป็7 ก�อนพรืะเยซึ่#ป็รืะสิ#ตั�

Page 15: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

นคำรืเมกกะ ป็รืะเท์ศัซึ่�อ4ดิ�อ�รืะเบ�ย

ฮิ�จึญ�เราะหั=ศกราช (ฮิ.ศ.) เรื�*มตั�:งแตั� พ.ศั . 1165 เม*อป็7ท์�* ท์��นนบ�ม4ฮ�มม�ดิ อพยพจ�กเมองเมกกะ (ม�กกะหC ) ไป็ย�งเมองเมดิ�น� (มะดิ�นะหC ) โดิย ฮ.ศั . 1 ตัรืงก�บ พ.ศั . 1165 แตั�ก�รืเท์�ยบรือบป็7 ของ ฮ.ศั . ก�บ พ.ศั . ม�คำว่�มคำล�ดิเคำล*อนไม�ตัรืงก�น โดิยท์4ก ๆ 32 ป็7คำรื!*ง ของ ฮ.ศั . จะเพ�*มข!:น 1ป็7 เม*อเท์�ยบก�บ พ.ศั .ป็6จจ4บ�น ฮ.ศั . น$อยกว่�� พ.ศั . 1122 ป็7และน$อยกว่�� คำ.ศั . 579 ป็7 ฮ�จญ์�เรื�ะหCศั�กรื�ช (ฮ.ศั .) น�ยมใช$ในป็รืะเท์ศัท์�*น�บถึอศั�สิน�อ�สิล�ม ช�ว่ไท์ยม4สิล�มตั�:งแตั�อดิ�ตัจนถึ!งป็6จจ4บ�นใช$ฮ�จญ์�เรื�ะหCศั�กรื�ชเพ*อป็รืะกอบศั�สินก�จ โดิยฟ้6งป็รืะก�ศัจ�กสิ��น�กจ4ฬ�รื�ชมนตัรื�

Page 16: เรื่องที่ 1 การนับเวลาและการเทียบศักราช

ติารางการเปร'ยบเท'ยบศกราช

จ�กศั�กรื�ชอ*นเป็ล�*ยนม�เป็�น พ.ศั.

จ�ก พ.ศั . เป็ล�*ยนเป็�นศั�กรื�ชอ*น

รื.ศั . + 2324 = พ.ศั.

พ.ศั. - 2324 =

รื.ศั.จ.ศั . + 1181 =

พ.ศั.

พ.ศั. - 1181 =

จ.ศั.ม.ศั . + 621 =

พ.ศั.พ.ศั -. 621

= ม.ศั.คำ.ศั . + 543 =

พ.ศั.พ.ศั . – 543

= คำ.ศั.ฮ.ศั . + 1122 =

พ.ศั.พ.ศั . –

1122 =ฮ.ศั.