เฟี�ยเจต์� (Piaget)

ทฤษฎี�เกี่��ยว กี่�บพั�ฒนากี่ารเชาวน�ปั�ญญาท��ผู้��เขี�ยนเห็!นว"ามี�ปัระโยชน� สำ'าห็ร�บคร� ค)อ ทฤษฎี�ขีองน�กี่จ,ต์ว,ทยาชาวสำว,สำ ช)�อ เพั�ยเจต์� (Piaget) ท��จร,งแล้�วเพั�ยเจต์�ได้�ร�บปัร,ญญาเอกี่ทางว,ทยาศาสำต์ร� สำาขีาสำ�ต์ว,ทยา ท��มีห็าว,ทยาล้�ย Neuchatel ปัระเทศสำว,สำเซอร�แล้นด้� ห็ล้�งจากี่ได้�ร�บปัร,ญญาเอกี่ ในปั� ค.ศ .1918 เพั�ยเจต์�ได้�ไปัท'างานกี่�บบ�เนต์� (Binet) แล้ะซ�โมี (Simon) ผู้��ซ4�งเปั5นผู้��แต์"งขี�อสำอบเชาวน�ขี46น เปั5นคร�6งแรกี่ เพั�ยเจต์�มี�ห็น�าท��ทด้สำอบเด้!กี่เพั)�อจะห็าปัท�สำถาน(Norm)สำ'าห็ร�บเด้!กี่แต์"ล้ะว�ย

เฟี�ยเจต์�พบคำ� ต์อบของเด็�กน่� สน่ใจม ก โด็ยเฉพ ะคำ� ต์อบของเด็�กที่��เย ว์�ว์ ยเพร ะม กจะต์อบผิ#ด็ แต์�เม%�อเพ�ยเจต์�ได็'ว์#เคำร ะห์�คำ� ต์อบที่��ผิ#ด็เห์ล่� น่ *น่ก�พบว์� คำ� ต์อบของเด็�กเล่�กที่��ต์� งไปจ กคำ� ต์อบของเด็�กโต์เพร ะม�คำว์ มคำ#ด็ที่��ต์� งก น่ คำ,ณภ พของคำ� ต์อบของเด็�กที่��ว์ ยต์� งก น่ ม กจะแต์กต์� งก น่ แต์�ไม�คำว์รที่��จะบอกว์� เด็�กโต์ฉล่ ด็กว์� เด็�กเล่�ก ห์ร%อคำ� ต์อบของเด็�กเล่�กผิ#ด็ ก รที่� ง น่ก บน่ ยแพที่ย�บ�เน่ต์�ระห์ว์� งป�คำ.ศ .1919 ถึ1ง คำ.ศ .1921 เป2น่จ,ด็เร#�มต์'น่ของคำว์ มสน่ใจเพ�ยเจต์�เก��ยว์ก บพ ฒน่ ก รเช ว์น่�ป5ญญ

เพั�ยเจต์� (Piaget) ได้�ศ4กี่ษาเกี่��ยวกี่�บพั�ฒนากี่ารทางด้�านความีค,ด้ขีองเด้!กี่ว"ามี�ขี�6นต์อนห็ร)อกี่ระบวนกี่ารอย"างไร ทฤษฎี�ขีองเพั�ยเจต์�ต์�6งอย�"บนรากี่ฐานขีองท�6งองค�ปัระกี่อบท��เปั5นพั�นธุ:กี่รรมี แล้ะสำ,�งแวด้ล้�อมี

เฟี�ยเจที่�อธิ#บ ยว์� ก รเร�ยน่ร8 'ของเด็�กเป2น่ไปต์ มพ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ซึ่1�งจะม�พ ฒน่ ก รไปต์ มว์ ยต์� ง ๆ เป2น่ล่� ด็ บข *น่ พ ฒน่ ก รเป2น่ส#�งที่��เป2น่ไปต์ มธิรรมช ต์# ไม�คำว์รที่��จะเร�งเด็�กให์'ข' มจ กพ ฒน่ ก รจ กข *น่ห์น่1�งไปส8�อ�กข *น่ห์น่1�ง เพร ะจะที่� ให์'เก#ด็ผิล่เส�ยแก�เด็�ก แต์�ก รจ ด็ประสบก รณ�ส�งเสร#มพ ฒน่ ก รของเด็�กใน่ช�ว์งที่��เด็�กก� ล่ งจะพ ฒน่ ไปส8� ข *น่ที่��ส8งกว์� ส ม รถึช�ว์ยให์'เด็�กพ ฒน่ ไปอย� งรว์ด็เร�ว์

อย� งไรก�ต์ ม เพ�ยเจต์�เน่'น่คำว์ มส� คำ ญของก รเข' ใจธิรรมช ต์#แล่ะพ ฒน่ ก รของเด็�กม กกว์� ก ร กระต์,'น่เด็�กให์'ม�พ ฒน่ ก รเร�ว์ข1*น่ เพ�ยเจต์�สร,ปว์� พ ฒน่ ก รของเด็�กส ม รถึอธิ#บ ยได็'โด็ยล่� ด็ บระยะพ ฒน่ ที่ งช�ว์ว์#ที่ย ที่��คำงที่�� แสด็งให์'ปร กฏโด็ยปฏ#ส มพ น่ธิ�ของเด็�กก บส#�งแว์ด็ล่'อม

เพ�ยเจต์�กล่� ว์ว์� ระห์ว์� งระยะเว์ล่ ต์ *งแต์�ที่ รกจน่ถึ1งว์ ยร, �น่ คำน่เร จะคำ�อยๆส ม รถึปร บต์ ว์เข' ก บส#�งแว์ด็ล่'อมได็'ม กข1*น่ต์ มล่� ด็ บข *น่ โด็ยเพ�ยเจต์�ได็'แบ�งล่� ด็ บข *น่ของพ ฒน่ ก รเช ว์น่�ป5ญญ ของมน่,ษย� ไว์' 4 ข *น่ ซึ่1�งเป2น่ข *น่พ ฒน่ ก รเช ว์น่�ป5ญญ ด็ งน่�*

•ขี�6นท�� 1 ขี�6นปัระสำาทร�บร��แล้ะกี่ารเคล้)�อนไห็ว (Sensorimotor)

แรกี่เกี่,ด้ - 2 ขีวบ ข *น่น่�*เร#�มต์ *งแต์�แรกเก#ด็จน่ถึ1ง 2 ป� พฤต์#กรรม

ของเด็�กใน่ว์ ยน่�*ข1*น่อย8�ก บก รเคำล่%�อน่ไห์ว์เป2น่ส�ว์น่ให์ญ� ใน่ว์ ยน่�*เด็�กแสด็งออกที่ งด็' น่ร� งก ยให์'เห์�น่ว์� ม�สต์#ป5ญญ ด็'ว์ยก รกระที่� เด็�กส ม รถึแก'ป5ญห์ ได็' แม'ว์� จะไม�ส ม รถึอธิ#บ ยได็'ด็'ว์ยคำ� พ8ด็ เด็�กจะต์'องม�โอก สที่��จะปะที่ะก บส#�งแว์ด็ล่'อมด็'ว์ยต์น่เอง

•ขี�6นท�� 2 ขี�6นกี่"อนปัฏิ,บ�ต์,กี่ารค,ด้ (Preoperational) อาย: 18 เด้)อน - 7 ปั�

เด็�กก�อน่เข' โรงเร�ยน่แล่ะว์ ยอน่,บ ล่ ม�ระด็ บเช ว์น่�ป5ญญ อย8�ใน่ข *น่น่�* เด็�กว์ ยน่�*ม�โคำรงสร' งของสต์#ป5ญญ (Structure) ที่��จะใช'ส ญล่ กษณ�แที่น่ว์ ต์ถึ,ส#�งของที่��อย8�รอบๆต์ ว์ ได็' ห์ร%อ ม�พ ฒน่ ก รที่ งด็' น่ภ ษ เด็�กว์ ยน่�*จะเร#�มด็'ว์ยก รพ8ด็เป2น่ประโยคำแล่ะเร�ยน่ร8 'คำ� ต์� งๆเพ#�มข1*น่ เด็�กจะได็'ร8 'จ กคำ#ด็ ข *น่น่�* แบ�งออกเป2น่ข *น่ย�อยอ�ก 2 ข *น่ คำ%อ

1.ขี�6นกี่"อนเกี่,ด้สำ�งกี่�ปั (Preconceptual Thought )

เป2น่ข *น่พ ฒน่ ก รของเด็�กอ ย, - 24 ป� เป2น่ช�ว์งที่��เด็�กเร#�มม�เห์ต์,ผิล่เบ%*องต์'น่ ส ม รถึจะโยงคำว์ มส มพ น่ธิ�ระห์ว์� งเห์ต์,ก รณ� 2เห์ต์,ก รณ� ห์ร%อม กกว์� ม เป2น่เห์ต์,ผิล่เก��ยว์โยงซึ่1�งก น่แล่ะก น่ แต์�เห์ต์,ผิล่ของเด็�กว์ ยน่�*ย งม�ขอบเขต์จ� ก ด็อย8� เพร ะเด็�กย งคำงย1ด็ต์น่เองเป2น่ศ8น่ย�กล่ ง คำ%อถึ%อคำว์ มคำ#ด็ต์น่เองเป2น่ให์ญ� แล่ะมองไม�เห์�น่เห์ต์,ผิล่ของผิ8'อ%�น่ คำว์ มคำ#ด็แล่ะเห์ต์,ผิล่ของเด็�กว์ ยน่�* จ1งไม�คำ�อยถึ8กต์'องต์ มคำว์ มเป2น่จร#งน่ ก แต์�พ ฒน่ ก รที่ งภ ษ ของเด็�กเจร#ญรว์ด็เร�ว์ม ก

2. ขี�6นกี่ารค,ด้แบบญาณห็ย��งร�� น4กี่ออกี่เองโด้ยไมี"ใช�เห็ต์:ผู้ล้ (Intuitive Thought) เป2น่ข *น่พ ฒน่ ก รของเด็�ก อ ย, - 47 ป� ข *น่น่�*เด็�กจะเก#ด็คำว์ มคำ#ด็รว์บยอด็เก��ยว์ก บส#�งต์� งๆ รว์มต์ ว์ด็�ข1*น่ เร#�มม�พ ฒน่ ก รเก��ยว์ก บก รอน่,ร กษ� แต์�ไม�แจ�มช ด็น่ ก ส ม รถึแก'ป5ญห์ เฉพ ะห์น่' ได็'โด็ยไม�คำ#ด็เต์ร�ยมล่�ว์งห์น่' ไว์'ก�อน่ ร8 'จ กน่� คำว์ มร8 'ใน่ส#�งห์น่1�งไปอธิ#บ ยห์ร%อแก'ป5ญห์ อ%�น่แล่ะส ม รถึน่� เห์ต์,ผิล่ที่ �ว์ๆ ไปม สร,ปแก'ป5ญห์ โด็ยไม�ว์#เคำร ะห์�อย� งถึ��ถึ'ว์น่เส�ยก�อน่ ก รคำ#ด็ห์ เห์ต์,ผิล่ของเด็�กย งข1*น่อย8�ก บส#�งที่��ต์น่ร บร8 ' ห์ร%อส มผิ สจ กภ ยน่อก

•ขี�6นท�� 3 ขี�6นปัฏิ,บ�ต์,กี่ารค,ด้ด้�านร�ปัธุรรมี (Concrete Operations)(อาย: - 7 11 ปั� )

พ ฒน่ ก รที่ งด็' น่สต์#ป5ญญ แล่ะคำว์ มคำ#ด็ของเด็�กว์ ยน่�*แต์กต์� งก น่ก บเด็�กใน่ข *น่ Preperational ม ก เด็�กว์ ยน่�*จะส ม รถึสร' งกฎเกณฑ์� แล่ะต์ *งกฎเกณฑ์� ใน่ก ร แบ�งส#�งแว์ด็ล่'อมออกเป2น่ห์มว์ด็ห์ม8�ได็' คำ%อ เด็�กจะส ม รถึที่��จะอ' งอ#งด็'ว์ยเห์ต์,ผิล่แล่ะไม�ข1*น่ก บก รร บร8 'จ กร8ปร� งเที่� น่ *น่ เด็�กว์ ยน่�*ส ม รถึแบ�งกล่,�มโด็ยใช'เกณฑ์�ห์ล่ ยๆอย� ง แล่ะคำ#ด็ย'อน่กล่ บ (Reversibility) ได็' คำว์ มเข' ใจเก��ยว์ก บก#จกรรมแล่ะคำว์ มส มพ น่ธิ�ของต์ ว์เล่ขก�เพ#�มม กข1*น่

•ขี�6นท�� 4 ข *น่ปฏ#บ ต์#ก รคำ#ด็ด็'ว์ยน่ มธิรรม (Formal Operations)อาย: 12 ปั�ขี46นไปั

ใน่ข *น่น่�*พ ฒน่ ก รเช ว์น่�ป5ญญ แล่ะคำว์ มคำ#ด็เห์�น่ของเด็�กเป2น่ข *น่ส,ด็ยอด็ คำ%อ เด็�กใน่ว์ ยน่�*จะเร#�มคำ#ด็เป2น่ผิ8'ให์ญ� คำว์ มคำ#ด็แบบเด็�กส#*น่ส,ด็ล่ง เด็�กส ม รถึที่��จะคำ#ด็ห์ เห์ต์,ผิล่น่อกเห์น่%อไปจ กข'อม8ล่ที่��ม�อย8� ส ม รถึที่��จะคำ#ด็เป2น่น่ กว์#ที่ย ศ สต์ร� ส ม รถึที่��จะต์ *งสมม,ต์#ฐ น่แล่ะที่ฤษฎ�แล่ะเห์�น่ว์� คำว์ มจร#งที่��เห์�น่ด็'ว์ยก บก รร บร8 'ไม�ส� คำ ญเที่� ก บก รคำ#ด็ถึ1งส#�งที่��อ จเป2น่ไปได็'(Possibility

พ ฒน่ ก รที่ งก รร8 'คำ#ด็ของเด็�กใน่ช�ว์งอ ย, 6 ป�แรกของช�ว์#ต์ ซึ่1�งเพ�ยเจต์� ได็'ศ1กษ ไว์'เป2น่ประสบก รณ� ส� คำ ญที่��เด็�กคำว์รได็'ร บก รส�งเสร#ม ม� 6 ข *น่ ได็'แก�

1 .ข *น่คำว์ มร8 'แต์กต์� ง (Absolute Differences )2. ข *น่ร8 'ส#�งต์รงก น่ข' ม (Opposition )3. ข *น่ร8 'ห์ล่ ยระด็ บ (Discrete Degree )4. ข *น่คำว์ มเปล่��ยน่แปล่งต์�อเน่%�อง (Variation)•ข *น่ร8 'ผิล่ของก รกระที่� (Function)6. ข *น่ก รที่ด็แที่น่อย� งล่งต์ ว์ (Exact Compensation )

กี่ระบวนกี่ารทางสำต์,ปั�ญญามี�ล้�กี่ษณะด้�งน�6

1 )ก รซึ่1มซึ่ บห์ร%อก รด็8ด็ซึ่1ม (assimilation) เป2น่กระบว์น่ก รที่ งสมองใน่ก รร บประสบก รณ� เร%�องร ว์ แล่ะข'อม8ล่ต์� ง ๆ เข' ม สะสมเก�บไว์'เพ%�อใช'ประโยชน่�ต์�อไป

2. ก รปร บแล่ะจ ด็ระบบ (accommodation) คำ%อ กระบว์น่ก รที่ งสมองใน่ก รปร บ ประสบก รณ�เด็#มแล่ะประสบก รณ�ให์ม�ให์'เข' ก น่เป2น่ระบบ

3. ก รเก#ด็คำว์ มสมด็,ล่ (equilibration) เป2น่กระบว์น่ก รที่��เก#ด็ข1*น่จ กข *น่ของก รปร บ ห์ กก รปร บเป2น่ไปอย� งผิสมผิส น่กล่มกล่%น่ก�จะม�คำว์ มสมด็,ล่ข1*น่ ห์ กไม�ส ม รถึปร บประสบก รณ�ให์ม�แล่ะประสบก รณ�เด็#มให์'เข' ก น่ได็' ก�จะเก#ด็คำว์ มไม�สมด็,ล่ข1*น่ ซึ่1�งจะเก#ด็คำว์ มข ด็แย'งที่ งป5ญญ ข1*น่ใน่ต์ ว์บ,คำคำล่

กี่ารน'าไปัใช�ในกี่ารจ�ด้กี่ารศ4กี่ษา / กี่ารสำอน

1.เม%�อที่� ง น่ก บน่ กเร�ยน่ ผิ8'สอน่คำว์รคำ� น่1งถึ1งพ ฒน่ ก รที่ งสต์#ปBญญ ของน่ กเร�ยน่ด็ งต์�อไปน่�*

1.1)น่ กเร�ยน่ที่��ม�อ ย,เที่� ก น่อ จม�ข *น่พ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ที่��แต์กต์� งก น่

1.2)น่ กเร�ยน่แต์�ล่ะคำน่จะได็'ร บประสบก รณ� 2 แบบคำ%อ1.2.1>ประสบก รณ�ที่ งก ยภ พ (physical experiences) จะเก#ด็ข1*น่เม%�อน่ กเร�ยน่แต์�ล่ะคำน่ได็'ปฏ#ส มพ น่ธิ�ก บว์ ต์ถึ,ต์� ง ใน่สภ พแว์ด็ล่'อม โด็ยต์รง1.2.2>ประสบก รณ�ที่ งต์รรกศ สต์ร� (Logicomathematical experiences) จะเก#ด็ข1*น่ เม%�อน่ กเร�ยน่ได็'พ ฒน่ โคำรงสร' งที่ งสต์#ป5ญญ ให์'คำว์ มคำ#ด็รว์บยอด็ที่��เป2น่น่ มธิรรม

2.ห์ล่ กส8ต์รที่��สร' งข1*น่บน่พ%*น่ฐ น่ที่ฤษฎ�พ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ของเพ�ยเจต์� คำว์รม�ล่ กษณะด็ งต์�อไปน่�*คำ%อ

1.เน่'น่พ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ของผิ8'เร�ยน่โด็ยต์'องเน่'น่ให์'น่ กเร�ยน่ใช'ศ กยภ พของต์น่เองให์'ม กที่��ส,ด็2.เสน่อก รเร�ยน่ก รเสน่อที่��ให์'ผิ8'เร�ยน่พบก บคำว์ มแปล่กให์ม�3.เน่'น่ก รเร�ยน่ร8 'ต์'องอ ศ ยก#จกรรมก รคำ'น่พบ4.เน่'น่ก#จกรรมก รส� รว์จแล่ะก รเพ#�มขย ยคำว์ มคำ#ด็ใน่ระห์ว์� งก รเร�ยน่ก รสอน่5.ใช'ก#จกรรมข ด็แย'ง (cognitive conflict activities) โด็ยก รร บฟี5งคำว์ มคำ#ด็เห์�น่ของผิ8'อ%�น่น่อกเห์น่%อจ กคำว์ มคำ#ด็เห์�น่ของต์น่เอง

3.ก รสอน่ที่��ส�งเสร#มพ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ของผิ8'เร�ยน่คำว์รด็� เน่#น่ก รด็ งต์�อไปน่�*

1 ) ถึ มคำ� ถึ มม กกว์� ก รให์'คำ� ต์อบ2 ) คำร8ผิ8'สอน่คำว์รจะพ8ด็ให์'น่'อยล่ง แล่ะฟี5งให์'ม กข1*น่3 ) คำว์รให์'เสร�ภ พแก�น่ กเร�ยน่ที่��จะเล่%อกเร�ยน่ก#จกรรมต์� ง ๆ4 ) เม%�อน่ กเร�ยน่ให์'เห์ต์,ผิล่ผิ#ด็ คำว์รถึ มคำ� ถึ มห์ร%อจ ด็ประสบก รณ�ให์'น่ กเร�ยน่ให์ม� 5 ) ช�*ระด็ บพ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ของน่ กเร�ยน่จ กง น่พ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ข *น่น่ มธิรรมเพ%�อด็8ว์� น่ กเร�ยน่คำ#ด็อย� งไร6 ) ยอมร บคำว์ มจร#งที่��ว์� น่ กเร�ยน่แต์�ล่ะคำน่ม�อ ต์ร พ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ที่��แต์กต์� งก น่7 ) ผิ8'สอน่ต์'องเข' ใจว์� น่ กเร�ยน่ม�คำว์ มส ม รถึเพ#�มข1*น่ใน่ระด็ บคำว์ มคำ#ด็ข *น่ต์�อไป8 ) ต์ระห์น่ กว์� ก รเร�ยน่ร8 'ที่��เก#ด็ข1*น่เพร ะจด็จ� ม กกว์� ที่��จะเข' ใจ เป2น่ก รเร�ยน่ร8 'ที่��ไม�แที่'จร#ง (pseudo learning)

4.ใน่ข *น่ประเม#น่ผิล่ คำว์รด็� เน่#น่ก รสอน่ต์�อไปน่�*

1 ) ม�ก รที่ด็สอบแบบก รให์'เห์ต์,ผิล่ของน่ กเร�ยน่2 ) พย ย มให์'น่ กเร�ยน่แสด็งเห์ต์,ผิล่ใน่ก รต์อน่คำ� ถึ มน่ *น่ ๆ3 ) ต์'องช�ว์ยเห์ล่%อน่ กเร�ยน่ที่�ม�พ ฒน่ ก รที่ งสต์#ป5ญญ ต์�� กว์� เพ%�อร�ว์มช *น่