ΜΑΘΗΜΑ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΑΞΗ: Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ – ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (δηµιουργός: Ελένη Μάγκα, φιλόλογος)

∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Η ΑΠΟ∆ΗΜΙΑ: Ταξίδι χωρίς επιστροφή (∆ιδώ Σωτηρίου)

Στόχοι µας είναι:

- να γνωρίσουµε τη συγγραφέα ∆ιδώ Σωτηρίου και το έργο της - να µάθουµε τις συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων στη Μ.Ασία,

καθώς και τη µακραίωνη συµβίωσή τους µε τους Τούρκους - να καταλάβουµε πώς ξεκίνησαν οι συγκρούσεις µεταξύ των δύο

λαών και πώς τελικά κατέληξαν στη µικρασιατική καταστροφή και στην προσφυγιά

- να µάθουµε να δουλεύουµε διερευνητικά και να ενσωµατώνουµε τις νέες τεχνολογίες στις εργασίες µας δουλεύοντας στο ηλεκτρονικό περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού και αξιοποιώντας τον επεξεργαστή κειµένου για την παραγωγή γραπτού λόγου.

Σηµείωση: Η αναζήτηση των πληροφοριών θα γίνει στο ηλεκτρονικό περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού «Τοπική Ιστορία» και σε διαδικτυακές διευθύνσεις (ορισµένες προτείνονται από το ίδιο το λογισµικό).

Με βάση τις πληροφορίες που θα αντλήσετε, θα επεξεργαστείτε τα ερωτήµατα που υπάρχουν στα φύλλα εργασίας. Θα εργαστείτε κατά οµάδες (οµαδοσυνεργατική µέθοδος) και στο τέλος θα ανταλλάξετε τις πληροφορίες που θα βρείτε. Όλα τα κείµενα θα αναρτηθούν στο ιστολόγιο «Περισπωµένη» έτσι ώστε να είναι προσβάσιµα και από το διαδίκτυο. ΑΦΟΡΜΗΣΗ Βλέπουµε πρώτα όλοι ένα βίντεο που παρουσιάζει τη συγγραφέα ∆ιδώ Σωτηρίου να µιλά για το πρώτο της µυθιστόρηµα «Οι νεκροί περιµένουν», που αφορά τους Έλληνες της Μικράς Ασίας πριν και µετά τον ξεριζωµό τους από τα πάτρια εδάφη κατά το 1922. Το βίντεο προέρχεται από τη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=F424hEAcN58

(Μ.Ασία 1922, Μουσείο Βρέλλη, Ιωάννινα)

Φύλλο εργασίας 1 (όλες οι οµάδες)

Αφού α) λάβετε υπόψη σας το βίντεο που είδαµε και β)διαβάσετε στην ελληνική Βικιπαίδεια (πληκτρολογούµε στην αναζήτηση ∆ιδώ Σωτηρίου) τη βιογραφία και την εργογραφία της συγγραφέα, να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Γράψτε µερικά στοιχεία για τη ζωή της και τους τίτλους δυο βιβλίων της στον επεξεργαστή κειµένου.

Απάντηση:

Γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας. Το 1909 εγκαταστάθηκε µαζί µε τους γονείς της στην Σµύρνη. Ήρθε πρόσφυγας στον Πειραιά µετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Σπούδασε στο Πανεπιστήµιο της Σορβόνης και το 1936 άρχισε να εργάζεται σαν δηµοσιογράφος. Το πρώτο µυθιστόρηµά της κυκλοφόρησε το 1959. ∆ύο από τα έργα της είναι <<Τα Ματωµένα Χώµατα>> το 1962 και <<Οι νεκροί περιµένουν>> το 1959.

2. Υπάρχει σχέση της συγγραφέα µε την ηρωίδα του βιβλίου «Οι νεκροί περιµένουν»; Από πού το συµπεραίνετε;

Ναι, γιατί παρουσιάζει τον εαυτό της µέσα από το βιβλίο της. Και

αυτό το συµπεραίνουµε από την οµιλία της συγγραφέα στο βίντεο που παρακολουθήσαµε. Τα λόγια της ήταν: <<Κάθε συγγραφέας σε ένα βιβλίο του γράφει κάτι από τη δική του ζωή>>.

3. Ποια φράση από την αφήγηση της ∆ιδώς Σωτηρίου «µίλησε» στο νου και στη καρδιά σας;

Απάντηση: Οι φράση της ∆ιδώς Σωτηρίου που µίλησαν στο νου της καρδιάς µας ήταν: <<Ο πόλεµος και οι Μεγάλες ∆υνάµεις είναι αυτοί που ευθύνονται για διχόνοια και το µίσος ανάµεσα στους δύο λαούς>>.

Φύλλο εργασίας 2

1η οµάδα: Ονοµατεπώνυµα µαθητών: 1.Μαργαρίτη Μαρία 2.Λιάµα Ιωάννα 3.Ντελίµπαση Λουίζα 4.∆ιαµάντης ∆ονάτος Να ερευνήσετε το ηλεκτρονικό περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού Τοπική ιστορία → Εγκατάσταση προσφυγικών πληθυσµών σε µια περιοχή. Προβλήµατα-ιδιαιτερότητες. → Γενέθλια γη. Αφού µελετήσετε α) το κείµενο και το χάρτη από κάποιους τόπους καταγωγής των προσφύγων (σελ.1), β) το κείµενο κα τη µαρτυρία για τις ασχολίες των κατοίκων στη Μ.Ασία (σελ.2) και γ) για τις σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων (σελ.3), να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Πώς ήταν το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων της Μ.Ασίας και ποια στοιχεία το αποδεικνύουν; Απάντηση: Οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν ιδιοκτήτες αµπελιών. Οι

εξαγωγείς σταφίδας, οι βιοτέχνες και διάφοροι έµποροι συµπλήρωναν την οικονοµική δραστηριότητα των κατοίκων. Η ζωή στη Μ.Ασία ήταν καλή. Ο καθένας είχε το δικό του σπίτι. Άλλοι ήταν πλούσιοι και άλλοι πιο φτωχοί. Τα στοιχεία που το αποδεικνύουν είναι το λογισµικό <<Τοπική Ιστορία>> της Γ’ Γυµνασίου και οι µαρτυρίες που ακούσαµε.

2. Πώς ήταν οι σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων τα χρόνια της ειρηνικής συµβίωσης; Απάντηση:Η πολυπολιτισµική και πολυεθνική σύνθεση της

Οθωµανικής αυτοκρατορίας ευνοούσε αρµονική συνύπαρξη και συµβίωση των διαφορετικών λαών. Έλληνες και Τούρκοι έµαθαν να ζουν ειρηνικά για αιώνες. Είχαν συνάψει φιλικές σχέσεις και σέβονταν τις πολιτισµικές, γλωσσικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητες του άλλου. Συχνά γιόρταζαν µαζί. Σύµφωνα µε µαρτυρία πρόσφυγα από το Σιβρισάρι, στη γιορτή της Ανάστασης συµµετείχε και ο Τούρκικος µαχαλάς. Ωστόσο η ταύτιση της θρησκείας µε την εθνική ταυτότητα απέτρεπε τους µεικτούς γάµους.

Φύλλο εργασίας 3

2η οµάδα: Ονοµατεπώνυµα µαθητών:

ου

α ερευνήσετε το ηλεκτρονικό περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού

1.Θεοδόσης Μπέσκας 2.Ραφαέλα Αλεξιάδη 3.Ευγενία ∆ηµητρίου 4.Βαγγέλης Ιωάννου 5.Αλεξάνδρα Αθανασί ΝΤοπική ιστορία → Εγκατάσταση προσφυγικών πληθυσµών σε µια περιοχή. Προβλήµατα-ιδιαιτερότητες. → Πόλεµος και καταστροφή Αφού µελετήσετε α) τα κείµενα και τις φωτογραφίες για τον πόλεµο (σελ.1),

ες

ν ξεριζωµό, καθώς και το χάρτη δεξιά

τήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:

β) το κείµενο µε τους υπερσυνδέσµους, τη µαρτυρία και τις φωτογραφίδεξιά για την καταστροφή (σελ.2) και γ) το κείµενο και τις µαρτυρίες για το(σελ.3) να απαν

1. Ποια πολεµικά γεγονότα δυσχέραιναν τις σχέσεις των δυο λαών; Απ

άντηση: Οι συνεχείς πόλεµοι µεταξύ Ελλάδας και Οθωµανικής

2. Ποιες περιοχές εγκατέλειψαν οι Έλληνες της Μ.Ασίας; Συµβουλευτείτε

Απάντ

αυτοκρατορίας (Α΄ βαλκανικός πόλεµος, Α΄ παγκόσµιος πόλεµος) και η εξάπλωση του εθνικισµού δυσχέραιναν τις σχέσεις των δυο λαών.

το χάρτη. ηση:

Οι Έλληνες της Μ.Ασίας εγκατέλειψαν της εξής περιοχές: Βούρλα,

α µΚ Σ

Σιβρισάρι, Άδανα, Καισάρεια, Μερσίνα, Αλικαρνασσός, Αϊδίνι, Φιλαδέλφει , Κίος, Αρτάκι, Σινώπη, Σα ψούντα, Κερασούντα, Τραπεζούντα, αι εγκαταστάθηκαν στους εξής τόπους: Ν. άµος, Ν.Χίος, Ν.Λέσβου, Ηράκλειο, Καλαµάτα, Κόρινθος, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Κωνσταντινούπολη, Αθήνα, Πάτρα, Χαλκίδα, Φλώρινα, Καστοριά, Ιωάννινα, ∆ράµα, Αγρίνιο, Σουφλί, Λάρισα.

Φύλλο εργασίας 4

3η οµάδα: Ονοµατεπώνυµα µαθητών

η

α ερευνήσετε το ηλεκτρονικό περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού

1.Βασίλης Μπούσης 2. Χρήστος Γκέκας 3.Βασίλης Ντόστας 4. Στρατούλα Κωστάκ5.Βασίλης Γκούγιας ΝΤοπική ιστορία → Εγκατάσταση προσφυγικών πληθυσµών σε µια περιοχή. Προβλήµατα-ιδιαιτερότητες. → Εγκατάσταση προσφύγων. Αφού µελετήσετε τα κείµενα µε τους υπερσυνδέσµους για την άφιξη των προσφύγων στην Ελλάδα (σελ.1), να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:

1. Πόσοι πρόσφυγες της Μ.Ασίας κατέφυγαν στην Ελλάδα και ποια θετική

Απάντ

συνέπεια είχε ο ερχοµός τους; ηση:

Οι πρόσφυγες που κατέφυγαν από την Μ.Ασία στην Ελλάδα ήταν

2. Πού εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες; Γράψτε περιοχές που

περισσότεροι από 1.000.000 Η θετική συνέπεια που είχε ο ερχοµός των προσφυγών ήταν ότι ο πληθυσµός της χώρας αυξήθηκε. υποδηλώνουν ακόµη και σήµερα τόπους εγκατάστασης προσφύγων. Απάντηση: Το 60% περίπου εγκαταστάθηκε στη Μακεδονία και στη Θράκη . Το 25%

κ α α ε σεγκαταστάθηκε στην Στερεά Ελλάδα. Κάποιες περιοχές που υποδηλώνουν α όµη κ ι σήµερ τόπους γκατάστα ης προσφύγων είναι η ‘’ Καισαριανή ‘’ ο ∆ήµος Βύρωνα , ∆ήµος Αργυρούπολης , ∆ήµος Ν. Χαλκηδόνας , ∆ήµος Ν. Φιλαδέλφειας , ∆ήµος Ν. Ερυθραίας , ∆ήµος Ν. Ιωνίας Μαγνησίας και ο ∆ήµος Ν. Ιωνίας Αττικής.

Φύλλο εργασίας 5 (όλες οι οµάδες)

1. Να ερευνήσετε το ηλεκτρονικό περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού Τοπική ιστορία → Εγκατάσταση προσφυγικών πληθυσµών σε µια περιοχή. Προβλήµατα-ιδιαιτερότητες. → Εµείς και οι πρόσφυγες. 2. Να βρείτε (πληκτρολογώντας στην αναζήτηση) και να συγκρίνετε τον ορισµό της λέξης «µετανάστευση» και «προσφυγιά» (ηλεκτρονικό λεξικό Τριανταφυλλίδη). Σε τι νοµίζετε ότι διαφέρουν οι πρόσφυγες από τους µετανάστες; Απάντηση: Μετανάστευση είναι όταν µετακοµίζει ή µετακινείται µια οµάδα η ένα

Μετανάστευση είναι η οµαδική ή ατοµική µετακίνηση από την πατρώ

. ∆ηµιουργείστε ένα δικό σας γλωσσάρι µε λέξεις που σχετίζονται

άτοµο σε µια άλλη περιοχή ενώ προσφυγιά είναι η οµάδα προσφύγων που µένει σε ένα τόπο.

α γη σε έναν άλλο τόπο, ενώ η προσφυγιά είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο πρόσφυγας. Οι µετανάστες φεύγουν λόγω εργασίας, ενώ οι πρόσφυγες λόγω οικονοµικών ή πολιτικών λόγων. 3ακούγοντας ή διαβάζοντας τη λέξη πρόσφυγας. εγκατάλειψη της χώρας, πόλεµος, πόνος, θάνατος, πείνα, στεναχώρια,

µετανάστευση, πόλεµο ένα, νεκροί, άσχηµες

Μι ,

Μικρά Ασία, Σµύρνη, καταστροφή της χώρας, εγκατάλειψη των σπιτιών τους, απογοήτευση, εγκατάλειψή περιουσιών, ∆ιδώ Σωτηρίου ,

µατωµένα χώµατα, ς, αναταραχή, µατωµ

καταστάσεις, χωρισµένες οικογένειες, συντριβή, µέλλον, µακριά, κρασιατική καταστροφή, στρατός, αγωνία, ταξίδι χωρίς επιστροφή

πυρπόληση, ξεριζωµός, θάνατος

4. Παίζουµε και µαθαίνουµε!

Ταξίδι φυγής

Ένα παιχνίδι-ριάλιτι, ένα παιχνίδ σισµένο στην πραγµατικότητα.

ι επιβίωσης βαΈνα παιχνίδι για το τι σηµαίνει να είσαι πρόσφυγας.