ไฟฟ้าสาร ปีที่ 19 ฉบับที่ 6 พ.ย.-ธ.ค.55

ไฟฟาสาร

นพดา ธรอจฉรยกล ผประพนธ

ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะขาพระพทธเจา คณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา

วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

ทฆายโก โหต มหาราช ภวนาถ จอมจกร ศรสยาม

เปนรมโพธ รมไทร ไทยทกนาม ทวเขตคาม ขานค�า สดด

หาธนวา เฉลมหลา มหาสวสด พระขวญรฐ ฉตรทอง ฉลองศร

ขาฯ พระบาท ขอมงท�า แตกรรมด ถวายเปน ราชพล แดทรงธรรม



ส า ร บ ญ

ปท 19 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม 2555E-mail : [email protected], [email protected]

ความคดเหนและบทความตาง ๆ ในนตยสารไฟฟาสารเปนความคดเหนสวนตวของผเขยน ไมมสวนผกพนกบวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

สมภาษณพเศษ14 ดร.กมล ตรรกบตร นายกสภาวศวกรคนใหม มนมนยกระดบวศวกรไทยสสากล

มาตรฐานและความปลอดภย17 ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย บทท 5 (ตอนท 1) : นายลอชย ทองนล

26 เครองปองกนตดไฟรวไฟดด ควรตดตงทใดบาง ? : รศ.ธนบรณ ศศภานเดช

35 หลกปฏบตดานการตรวจสอบ และการทดสอบการตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย (ตอนท 5) : นายมงคล วสทธใจ

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง42 Blackout Restoration Plan (ตอนท 2) : นายณฐพงษ ฉลาดคด

47 การใชโปรแกรมจดล�าดบความสมพนธการปองกนส�าหรบการปองกนหมอแปลง (Protecction Coordination Program Usage for Transformer Protection) : รศ.ธนบรณ ศศภานเดช

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร54 ในแวดวง ICT : แนวโนมโทรคมนาคม 4G (ตอนท 4) : นายสเมธ อกษรกตต

พลงงาน60 เทคโนโลยการผลตไฟฟาจากขยะ (ตอนท 4) Waste to Electricity Technology (Part 4) : นายธงชย มนวล

65 การศกษาการผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทย (ตอนท 4) การผลตไฟฟาจากกงหนลมขนาดก�าลงผลต 1.5 MW ของการไฟฟาสวนภมภาค (2) : นายศภกร แสงศรธร

เทคโนโลยและนวตกรรม70 โครงขายไฟฟาอจฉรยะ : การวเคราะหความตาง (ตอนท 1) Smart Grids : Gap Evaluation (Part 1) : นายธงชย มนวล

75 การประยกตวทศนคอมพวเตอรกบกลองวงจรปดเพอตรวจจบไฟ : มต รจานรกษ พงศธร เกดอรณเดช และประพน แสงเงน

ปกณกะ83 trust : น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

90 ศพทวศวกรรมนาร Method : นายเตชทต บรณะอศวกล

93 Innovation News พฒนาระบบพลงงานหมนเวยน เพอใหชวตงายขน : นายสนตภาพ ชมม

95 ขาวประชาสมพนธ

14

26

70

75

93



สวสดทกทานครบ เวลาผานไปอยางรวดเรวเหลอเกนครบ นกเปนนตยสารฉบบท 6

ของป 2555 หรอฉบบสงทายกอนสนปแลว ผมและกองบรรณาธการทกทานหวงเปน

อยางยงวา นตยสารไฟฟาสารของ วสท.จะเปนประโยชนแกทานผอานไมมากกนอย

โดยหลายบทความทไดลงพมพในนตยสารไฟฟาสารเปนบทความทมคณคายงในการชวยให

ขอมลวชาการและวทยาการเทคโนโลยดานตาง ๆ ทหลากหลาย ในป 2555 นตยสาร

ไฟฟาสารไดรบเกยรตจากผบรหารองคกรชนน�าทเกยวของกบแวดวงวศวกรรมหลายทาน

ใหสมภาษณในหลายประเดนทเปนประโยชนตอผอานในมมมองตาง ๆ อยางไรกด

กองบรรณาธการทกทานจะไดรวมแรงรวมใจพฒนานตยสารไฟฟาสารใหเกดประโยชน

แกทานผอานเพมยงขนไปอก และหากทานผอานทานใดมความประสงคจะมสวนรวม

ในการปรบปรงเพมเตมประการใด ขอไดโปรดแจงความเหนของทานมายง Email: [email protected] ทางกองบรรณาธการ

จะไดรวบรวมความคดเหนของทกทานน�าไปพจารณาด�าเนนการปรบปรงใหเหมาะสมตอไป

ในป 2555 ทก�าลงผานพนไปเมองไทยของเรากถอไดวาไมมปญหาภยธรรมชาตหนกหนาเทาปทผานมา

อยางไรกตาม จากสภาพภยธรรมชาตทเกดขนทวโลกสามารถบงชไดวาขณะนพวกเราทกคนก�าลงอย บนโลก

ทไมเหมอนเดมอกตอไป นอกจากนกระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยสมยใหมตาง ๆ ทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

โดยเฉพาะดาน ICT ยงท�าใหโลกของเรามพลวตการเปลยนแปลงทรวดเรวมากยงขนไปอก รวมทงการเปลยนแปลง

ทางดานเศรษฐกจทจะมการรวมตวเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนครบทง 10 ประเทศภายในป 2558 และปญหา

เศรษฐกจชะลอตวในหลายประเทศกเปนปจจยทมผลกระทบตอการท�างานและด�ารงชพของพวกเราทกคน ปจจยตาง ๆ

เหลานไมวาจะเปนปจจยทางดานกายภาพ ดานเทคโนโลยและเศรษฐกจ รวมถงดานการเมองและสงคม เปนสงทพวกเรา

วศวกรสมยใหมทกคนจะตองมความรความเขาใจใหดเพยงพอ จงจะสามารถน�ามาปรบใชใหเกดประโยชนตอทานได

ในอนาคต การท�างานของวศวกรในอนาคตคงไมสามารถพงไดเพยงศาสตรดานใดดานหนงโดยเฉพาะ จ�าเปนตองม

การบรณาการองคความรตาง ๆ ใหมากยงขนหรอมองใหครบทกมตนนเอง

นตยสารไฟฟาสารฉบบนไดรบเกยรตจาก ดร.กมล ตรรกบตร นายกสภาวศวกร ใหเกยรตสมภาษณถง

แนวทางการด�าเนนงานของสภาวศวกรและหนวยงานทเกยวของในการเตรยมความพรอมทงดานวชาการและวศวกร

ไทยใหพรอมสการกาวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน นอกจากนยงมบทความวชาการหลายบทความทนาสนใจ

ขาวประชาสมพนธตาง ๆ ของ วสท. และหนวยงานตาง ๆ เชนเดม

ทงน ทานผอานสามารถ Download หรออานนตยสารไฟฟาสารในรปของ E-Magazine ทเปนแบบ 4 สทงเลม

ไดท http://issuu.com/eitmagazine และสดทายผมขอขอบคณผสนบสนนนตยสาร “ไฟฟาสาร” ทกทานทชวยใหเรา

ยงคงสามารถท�านตยสารวชาการใหความรและขาวสารแกทานผอานทกทานในชวงทผานมา และหวงเปนอยางยงวา

จะใหการสนบสนนตลอดไปครบ

สวสดครบ

ดร.ประดษฐเฟองฟ

บ ท บ ร ร ณ า ธ ก า ร








เจาของ : สาขาวศวกรรมไฟฟา สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) ถนนรามค�าแหง แขวงวงทองหลาง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0 2319 2410-13 โทรสาร 0 2319 2710-11 http://www.eit.or.th e-mail : [email protected]

คณะกรรมการทปรกษาฯพณฯ พลอากาศเอก ก�าธน สนธวานนท

ศ.ดร.บญรอด บณฑสนตศ.อรณ ชยเสร

รศ.ดร.ณรงค อยถนอมรศ.ดร.ไกรวฒ เกยรตโกมลรศ.ดร.ตอตระกล ยมนาค

ดร.การญ จนทรางศนายเรองศกด วชรพงศพล.ท.ราเมศร ดารามาศนายอ�านวย กาญจโนภาศ

คณะกรรมการอ�านวยการ วสท. นายสวฒน เชาวปรชา นายก นายไกร ตงสงา อปนายกคนท 1

จนทรเจนจบ, อาจารยสพฒน เพงมาก, นายประสทธ เหมวราพรชย, นายไชยวธ ชวะสทโธ, นายปราการ กาญจนวต, นายพงษศกด หาญบญญานนท, รศ.ศล บรรจงจตร, รศ.ธนบรณ ศศภานเดช, นายเกยรต อชรพงศ, นายพชญะ จนทรานวฒน, นายเชดศกด วทราภรณ, ดร.ธงชย มนวล, นายโสภณ สกขโกศล, นายทวป อศวแสงทอง, นายชาญณรงค สอนดษฐ, นายธนะศกด ไชยเวช

ประธานกรรมการนายลอชย ทองนล

รองประธานกรรมการนายสกจ เกยรตบญศรนายบญมาก สมทธลลา

กรรมการ ผศ.ถาวร อมตกตต กรรมการ ดร.เจน ศรวฒนะธรรมา กรรมการ นายสมศกด วฒนศรมงคล กรรมการ นายพงศศกด ธรรมบวร กรรมการ นายกตตพงษ วระโพธประสทธ กรรมการ นายสธ ปนไพสฐ กรรมการ ดร.ประดษฐ เฟองฟ กรรมการ นายกตตศกด วรรณแกว กรรมการ นายสจ คอประเสรฐศกด กรรมการ นายภาณวฒน วงศาโรจน กรรมการ นายเตชทต บรณะอศวกล กรรมการและเลขานการ น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล กรรมการและผชวยเลขานการ

คณะท�างานกองบรรณาธการนตยสารไฟฟาสาร

คณะทปรกษานายลอชย ทองนล, นายปราการ กาญจนวต, ผศ.ดร.วชระ จงบร, นายยงยทธ รตนโอภาส, นายสนธยา อศวชาญชยสกล, นายศภกจ บญศร , นายวชย จามาตกล

บรรณาธการดร.ประดษฐ เฟองฟ

กองบรรณาธการผศ.ถาวร อมตกตต, นายมงคล วสทธใจ, นายชาญณรงค สอนดษฐ, นายววฒน อมรนมตร, นายสเมธ อกษรกตต, ดร.ธงชย มนวล, ผศ.ดร.ปฐมทศน จระเดชะ, ดร.อศวน ราชกรม, นายบญถน เอมยานยาว, นายเตชทต บรณะอศวกล, นายกตตศกด วรรณแกว, อาจารยธวชชย ชยาวนช, นายมนส อรณวฒนาพร, นายประดษฐพงษ สขสรถาวรกล, นายจรญ อทยวนชวฒนา, น.ส.เทพกญญา ขตแสง, น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

ฝายโฆษณาสพจน แสงวมล, กฤษณะ หลกทรพย, วณา รกดศรสมพนธ

จดท�าโดย

บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22 A

ถนนศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทร. 0 2247 2330, 0 2247 2339, 0 2642 5243, 0 2642 5241

(ฝายโฆษณา ตอ 112-113) โทรสาร 0 2247 2363www.DIRECTIONPLAN.org E-mail : [email protected]

รศ.ดร.หรรษา วฒนานกจ อปนายกคนท 2 ศ.ดร.ตอกล กาญจนาลย อปนายกคนท 3 นายธเนศ วระศร เลขาธการ นายทศพร ศรเอยม เหรญญก นายพชญะ จนทรานวฒน นายทะเบยน นายธรธร ธาราไชย ประชาสมพนธ รศ.ดร.วนชย เทพรกษ โฆษก รศ.ดร.วชย กจวทวรเวทย สาราณยกร นายชชวาลย คณค�าช ประธานกรรมการสทธและจรรยาบรรณ รศ.ดร.อมร พมานมาศ ประธานกรรมการโครงการ ผศ.ดร.วรรณสร พนธอไร ประธานสมาชกสมพนธ ดร.ชวลต ทสยากร ปฏคม รศ.ดร.พชย ปมาณกบตร ประธานกรรมการตางประเทศ นายชลต วชรสนธ ประธานกรรมการสวสดการ รศ.ดร.ทวป ชยสมภพ กรรมการกลาง 1 นายนนนาท ไชยธรภญโญ กรรมการกลาง 2 นายประสทธ เหมวราพรชย ประธานวศวกรอาวโส นางอญชล ชวนชย ประธานวศวกรหญง ดร.ประวณ ชมปรดา ประธานยววศวกร รศ.ดร.สชชวร สวรรณสวสด ประธานสาขาวศวกรรมโยธา นายลอชย ทองนล ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา นายจกรพนธ ภวงคะรตน ประธานสาขาวศวกรรมเครองกล รศ.ด�ารงค ทวแสงสกลไทย ประธานสาขาวศวกรรมอตสาหการ รศ.ดร.ขวญชย ลเผาพนธ ประธานสาขาวศวกรรมเหมองแร โลหการ และปโตรเลยม นายเยยม จนทรประสทธ ประธานสาขาวศวกรรมเคม ผศ.ยทธนา มหจฉรยวงศ ประธานสาขาวศวกรรมสงแวดลอม ผศ.ดร.กอเกยรต บญชกศล ประธานสาขาวศวกรรมยานยนต นายกมโชค ใบแยม ประธานสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร รศ.ดร.เสรมเกยรต จอมจนทรยอง ประธานสาขาภาคเหนอ 1 รศ.วชย ฤกษภรทต ประธานสาขาภาคเหนอ 2 รศ.ดร.สมนก ธระกลพศทธ ประธานสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1 ผศ.ดร.สงวน วงษชวลตกล ประธานสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2 รศ.ดร.จรญ บญกาญจน ประธานสาขาภาคใต

รายนามคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. 2554-2556

ทปรกษานายอาทร สนสวสด, ดร.ประศาสน จนทราทพย, นายเกษม กหลาบแกว, ผศ.ประสทธ พทยพฒน, นายโสภณ ศลาพนธ, นายภเธยร พงษพทยาภา, นายอทศ


14

สมภาษณพเศษ

Interview

สภาวศวกรเป นองค กรทปฏบตงานภายใต พระราชบญญตวศวกร พ.ศ. 2542 ท�าหนาทก�ากบดแลงานวศวกรรมควบคมและผปฏบตงานวศวกรรมควบคมใหสามารถตอบสนองตอสงคมและมงเนนการก�ากบดแลชวยเหลอสมาชกใหมเกยรตและศกดศร เปนวศวกรท ไดรบการยอมรบทงในประเทศและตางประเทศ

ท งน ในช ว ง เวลาท ผ านมาสภาวศวกรได ด�าเนนการจดการเลอกตงกรรมการสภาวศวกร สมยท 5 (พ.ศ. 2555-2557) โดยม ดร.กมล ตรรกบตร ไดรบ ความเหนชอบใหด�ารงต�าแหนงนายกสภาวศวกรในครงน ซงนตยสารไฟฟาสารไดรบเกยรตอยางยงจากนายกสภา วศวกรคนใหม ใหสมภาษณถงทศทางการด�าเนนงานของสภาวศวกรตอจากนไป รวมถงแนวทางความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของในการรวมมอกนยกระดบมาตรฐานดานวศวกรรมของไทยใหทดเทยมกบนานาอารยประเทศ ทศทางตอจากนไปจงนาจบตามองเปนอยางยง

ดร.กมล ตรรกบตร นายกสภาวศวกรคนใหม มงมนยกระดบวศวกรไทยสสากล

การเขามาด�ารงต�าแหนงนายกสภาวศวกรในครงน ทานมความเหนเกยวกบการด�าเนนงานของสภาวศวกรทผานมาอยางไร และมภารกจใดทตองเรงด�าเนนการหรอสานตอใหส�าเรจ

จากประสบการณทสะสมมาในการเรมท�างานในส�านกงาน ก.ว./ก.ส. กระทรวงมหาดไทยมากอน ต งแต ประมาณ พ.ศ. 2530 โดยท�างานในคณะ อนกรรมการฯ ตาง ๆ และการท�าหนาทกรรมการในคณะกรรมการควบคมการประกอบวชาชพวศวกรรม (ก.ว.) ของกระทรวงมหาดไทยมาหลายสมย และการท�าหนาทกรรมการสภาวศวกรมา 2 สมย รวมทงทส�าคญคอการรวมตอบค�าถามตาง ๆ ในเวบบอรด ทงของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ และของสภาวศวกรมาโดยตลอดจนถง ทกวนน สามารถประมวลผลขอมลตาง ๆ ในการด�าเนนการ ทผ านมาของสภาวศวกรวา มทงขอขดของเกยวกบ ใบอนญาตประกอบวชาชพวศวกรรมเกยวกบการควบคมการประกอบวชาชพวศวกรรม การประสานงานกบสมาคม


15พฤศจกายน - ธนวาคม 2555

วชาชพวศวกรรมตาง ๆ และดานอน ๆ จงจะรวบรวมประเดนตาง ๆ มาประกอบการวางแผนการบรหารจดการสภาวศวกร ก�าหนดนโยบายและแนวทางการท�างาน ใหเปนรปธรรม โดยจะเนนการมสวนรวมในการด�าเนนการ รวมทงการท�างานเปนทมของทก ๆ ฝายทเกยวของและเปนพนธมตร เพอใหสภาวศวกรเดนไปไดอยางเปนระบบและมความโปรงใสตอไป

ในป 2558 ประเทศในอาเซยนจะรวมกนเปนหนงภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community : AEC) สภาวศวกรมการเตรยมพรอมรบมอเรองนอยางไร และวศวกรไทยควรปรบตวอยางไรเพอใหสามารถแขงขนไดกบวศวกรในภมภาคอาเซยน

ตามทไดรวมหารอในเบองตนกบคณะกรรมการสภาวศวกร เรองนถอเปนนโยบายเรงดวนเรองหนงทส�าคญ จงจะเสนอจดตงฝายตางประเทศขนในสภาวศวกร เพอสนบสนนใหการด�าเนนการของคณะอนกรรมการ การตางประทศ ใหมผลเชงรปธรรม ทงน แนวทาง การด�าเนนการจะท�าการระดมสมองจากทกฝายทเกยวของเขามาด�าเนนการตอไป

จดแขง/จดออนของวศวกรไทยเมอเทยบกบวศวกรในประเทศอาเซยนเปนอยางไร และมแนวทางในการเพมศกยภาพมาตรฐานวศวกรไทยอยางไร

ในการรวมหารอเตรยมการจดท�า Roadmap ของสภาวศวกร ในเบองตนพอจะสรปไดวา วศวกรไทยมความรและความสามารถในการเรยนร ปรบตวใหสามารถ ควบคมงานและแกไขปญหาหนางานไดเปนอยางด มพนฐานทางสงคมทดดวย นบวาเปนจดแขงของวศวกรไทย แตจดออนทเหนไดชดเจนกคอเรองของการสอสาร ความสามารถในการวเคราะห การใฝรเกยวกบวฒนธรรมของประเทศอาเซยน และการพฒนาตนเองดานวศวกรรมอยางตอเนอง

แนวทางความรวมมอระหวางสภาวศวกรและหนวยงานอนทงในประเทศและระดบสากล ใน การสงเสรมและพฒนาความรวมมอ ทกษะความร ด านวศวกรรม เทคโนโลย นวตกรรม และ การรบมอกบภยพบตตาง ๆ ทอาจเกดขน

ในระยะเวลาอนสนตงแตไดรบการแตงตงมา คณะกรรมการสภาวศวกรสมยท 5 นไดเรมงานประสานงาน

กบหนวยงานทเกยวของ โดยด�าเนนการในเรองดงกลาวน ประกอบดวย

- การจดกจกรรมแถลงขาวการรวมมอกบ วสท. เมอวนท 29 กนยายน 2555 ทโรงแรมโกลเดน ทวลป กรงเทพฯ ในการทจะน�าพาวศวกรของเราใหมความแขงแกรง ทงดานการศกษา การพฒนาวชาชพ และการด�าเนนการดานตางประเทศ AEC ทไทยก�าลงจะตองด�าเนนการตามมตระหวางชาตตาง ๆ

- การจดกจกรรมประชมระดมสมองรวมกบผแทนสมาคมวชาชพวศวกรรมเมอวนท 7 ตลาคม 2555 เพอใหเกดความเขาใจ เกดการแลกเปลยนทศนคต แนวทาง การพฒนาวชาชพ การเตรยมการดานมาตรฐานวชาชพ อนเปนปจจยส�าคญของชาววศวกรอยางแทจรง

- การตกลงด�าเนนการจดกจกรรมกบกลม วสท. และสมาชกสภาฯ ทจงหวดเชยงใหม ในวนท 17-18 พฤศจกายน 2555 น ซงคาดวาจะมการรวมหารอในลกษณะเดยวกน

- ไดเสนอขอความเหนชอบจากคณะกรรมการสภาวศวกร ในการจดตงคณะอนกรรมการภยพบต และคณะอนกรรมการสงเสรมความรวมมอกบสมาคมวชาชพวศวกรรม

บทบาทของสภาวศวกรในการใหค�าแนะน�าแกประชาชนอยางทนทวงทในการรบมอปญหาอทกภย รวมถงภยพบตตาง ๆ ทอาจเกดขน

คณะอนกรรมการภ ยพ บ ต ท จ ะแต งต ง ข น จะประกอบดวยผเชยวชาญหลากหลายสาขา มารวมกนก�าหนดแนวทางการด�าเนนการทเปนรปธรรมตอไป

ขอทราบแนวคดทจะใหสภาวศวกร และ วสท. ด�าเนนการความรวมมอในการท�ากจกรรมทจะเปนประโยชนตอวศวกรไทยอยางตอเนอง

สภาวศวกร และ วสท.ไดจดกจกรรมแถลงขาวการรวมมอกน เมอวนท 29 กนยายน 2555 ตามทกลาวขางตน เพอพฒนาวชาชพวศวกรรมใหกาวหนา และเปนประโยชนตอประชาชนและประเทศชาต ดงน


16

1. รวมมอกนพฒนาวชาชพดานวศวกรรมเพอรองรบการเปดการคาเสร AEC ในป 2558

2. ประสานความรวมมอในการใหความเหนดานวชาการแกสาธารณะ กรณเกดภยพบต

3. สร างมาตรฐานวชาชพวศวกรรมส�าหรบประเทศไทย

4. บรการสมาชกทงสององคกรใหมประสทธภาพมากขน

5. ประสานความรวมมอในการด�าเนนกจกรรมดานการตางประเทศในฐานะตวแทนดานวศวกรรมของประเทศไทย

ปจจบนเรามประมวลหลกปฏบตวชาชพและจรยธรรมเหมาะสมกบวศวกรไทย ทงทจบใหมและทท�างานแลวในทกสาขาหรอไม ทงนเพอก�าหนดบทบาทและหนาทขนพนฐาน

สภาวศวกรไดออกขอบงคบจรรยาบรรณเพอเปน แนวทางการปฏบตของวศวกรอย แล ว ในวาระของ คณะกรรมการสภาฯ สมยน คงจะพจารณาปรบปรงใหเปนปจจบนตอไป

สภาวศวกรมนโยบายอยางไรในการสงเสรมหรอชวยเหลอสมาชก และพฒนาวศวกรไทย

คณะกรรมการสภาฯ สมยท 5 ไดเตรยมจดท�านโยบายหลกทจะสามารถสนองตอบเจตนารมณของ พระราชบญญตวศวกร พ.ศ. 2542 ในการควบคมกลนกรอง ความรความสามารถของผ ประกอบวชาชพวศวกรรม ใหเกดความปลอดภยตอชวตและทรพยสนของประชาชน และนโยบายเรงดวน 3 ป ทจะสนองตอบนโยบายหลก โดยม วสยทศนในการทจะปรบปรงองคกรใหมความเขมแขง เปนเอกภาพ พฒนาและสนบสนนมาตรฐานวชาชพวศวกรรมและขดความสามารถของวศวกร รวมทงการเสรมสรางความพรอมสระดบสากล ทงน คณะกรรมการฯ ไดรวมกนจดเตรยมนโยบายและไดรวมกนพจารณาจดท�า Roadmap ครงแรกไปแลว หลงจากสรปประเดนแลวจะไดก�าหนดนโยบายทชดเจนตอไป

สภาวศวกรสมยปจจบนมแนวทางการเลอนระดบวศวกรเปนอยางไร

การเลอนระดบของวศวกรจากภาควศวกร เปนสามญวศวกร เปนวฒวศวกร กมขอบงคบและระเบยบปฏบตทคอนขางจะชดเจน สามารถถอปฏบตไดเปนอยางดอย แลว ขอขดของท เกดขนอาจมผลมาจาก

องคประกอบของคณะอนกรรมการเดม ทงน ในการจดตง คณะอนกรรมการชดใหม ไดก�าหนดแนวทางการม องคประกอบ 3 ฝาย คอ ผแทนจากสภาวศวกร ผแทนจากหนวยงานราชการ และผแทนจากภาคเอกชน คาดวาจะสามารถท�าใหการด�าเนนการเปนไปไดอยางเปนระบบและสะทอนภาพรวมไดดขน

สภาวศวกรมนโยบายความรวมมอกบสถาบนการศกษาตาง ๆ เพอพฒนาศกยภาพของวศวกรไทยอยางไร

ในท�านองเดยวกน การรบรองปรญญาของสถาบนการศกษาดานวศวกรรมกมขอบงคบและระเบยบปฏบตทคอนขางจะชดเจน สามารถถอปฏบตไดเปนอยางดอยแลว แตขอขดของทเกดขนอาจมผลมาจากองคประกอบของคณะอนกรรมการเดมเชนกน ทงน ในการจดตงคณะอนกรรมการชดใหมไดก�าหนดแนวทางการมองคประกอบ 5 ฝาย คอ ผแทนจากสภาวศวกร ผแทนจากหนวยงานราชการ ผแทนจากสภาคณบด ผแทนจากส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) และผแทนจากภาคเอกชน คาดวาจะสามารถท�าใหการด�าเนนการเปนไปไดอยางเปนรปธรรมในเชงบวก และสะทอนภาพรวมไดดขน

อย างไรกตาม ได ก�าหนดแผนงานทจะให ม การประชมโตะกลมเพอระดมสมองในเรองทเกยวกบ การก�าหนดทศทางของการผลตวศวกรรมสาขาตาง ๆ ใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานและการเพมสาขาควบคมขน

ฝากขอคดถงสภาวศวกรและผ อ านนตยสาร ไฟฟาสาร

เร องท เหนว า เป นเร องท ส� าคญคอแนวทาง การท�างานเพอใหบรรลเปาหมายของหนวยงาน ควรทจะ ด�าเนนการภายใตความรวมมอในการท�างานเปนทม ใหความส�าคญกบทก ๆ คนในทมงาน ถาเปนไปไดควรทจะตองก�าหนดมาตรฐานการท�างานใหสอดคลองนโยบายของสวนรวม และเปนไปตามมาตรฐานสากล รวมทง การปลกฝงใหผปฏบตงานมความภมใจในหนาทการงาน ใหบรการผเกยวของอยางมประสทธภาพ

นคอแนวคดและหลกการท�างานของนายกสภาวศวกรคนใหม ซงความรวมมอรวมใจของทกฝายทเกยวของจะเปนแรงผลกดนส�าคญทชวยใหวศวกรไทยมความร ความสามารถ เทยบเทาไดกบประเทศอน ๆ ในระดบสากล



มาตรฐานและความปลอดภย

Standard& Safety

นายลอชย ทองนลอเมล : [email protected]

ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทยบทท 5 (ตอนท 1)

บทความทงหมดน เป นความเหนของผ เขยน

ในฐานะทเปนอนกรรมการและเลขานการในการจดท�า

มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาฯ ไมไดเปนความเหนรวมกน

ของคณะอนกรรมการฯ การน�าไปใชอางองจะตองท�าดวย

ความระมดระวงเนองจากเปนความเหนสวนตวของผเขยน

เทานน ผเขยนหวงวาจะเปนความเหนทมประโยชนมาก

และเพอความประหยดพนท ผเขยนจงไมไดยกเนอความ

ของมาตรฐานฯ มาลงไวในบทความทงหมด แตจะยกมา

เฉพาะบางส วนทต องการอธบายเพมเตมเท า นน

และทส�าคญคอการใชมาตรฐานจงจ�าเปนตองอานและท�า

ความเขาใจทงเลม จะยกเพยงสวนใดสวนหนงไปใชอางอง

อาจไมถกตอง สวนทเปนค�าอธบายจะใชเปนอกษรตวเอยง

บนพนสเทา

ขอ 5.1 ขอก�ำหนดกำรเดนสำยส�ำหรบระบบแรงต�ำ

ขอ 5.1.2 การเดนสายไฟของระบบไฟฟาทมแรงดน

ตางกน

ขอ5.1.2.1ไฟฟาแรงต�าทงระบบกระแสสลบและ

กระแสตรงอนญาตใหตดตงสายไฟรวมกนอยภายในชอง

รอยสายหรอเครองหอหมเดยวกนได ถาฉนวนของสาย

ทงหมดทตดตงนนเหมาะสมกบระบบแรงดนสงสดทใช

ไฟฟาแรงต�าตามทก�าหนดในมาตรฐานการตดตง

ทางไฟฟา หมายถง ไฟฟาทมแรงดนระหวางสายไมเกน

1,000 โวลต ขอส�าคญของขอก�าหนดนคอ สายไฟฟา

ทกเสนทเดนรวมกนนนจะตองเปนชนดททนแรงดนได

ไมต�ากวาแรงดนไฟฟาสงสดทเดนรวมในชองเดนสาย

เดยวกนน ปญหาอาจเกดไดเนองจากสายไฟฟาตาม

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.11 นน มแรงดน

ไฟฟา 2 ระดบ คอ สายไฟฟาชนดทนแรงดน 300 โวลต

และ 750 โวลต

ตวอยาง การเดนสายในรางเดนสายมวงจรไฟฟา

3 เฟส 4 สาย 230/400 โวลต เดนรวมกบวงจร 1 เฟส

230 โวลต และมวงจรควบคมกระแสตรงใชแรงดน 24 โวลต

รวมอยดวย ทงหมดนเดนรวมในรางเดนสายไดตามท

อนญาตไวในมาตรฐานฯ ขอ 5.1.2.1 แตสายไฟฟาทกเสน

ตองเปนสายชนดทนแรงดนไดไมต�ากวาแรงดนสงสด

ซงกคอ 400 โวลต สายไฟฟาทกเสนทใชงานจงตองเปน

ชนดทนแรงดน 750 โวลต (เชน สายตาม มอก.11-2531

ตารางท 4) ถงแมจะใชงานในวงจรทมแรงดน 230 โวลต

หรอ 24 โวลต กตาม

ข อผดพลาดนพบมากกบการเดนสายใน

อาคารชดทแตละหองใชไฟแรงต�า 1 เฟส ระบบแรงดน 230

โวลต สาเหตจากแผงสายปอนของแตละชนนนมกจาย

ดวยวงจร 3 เฟส ถงแมวาแตละหองจะใชไฟ 1 เฟส

กตาม แตสายเมนเขาหองชดนนเดนรวมกนในรางเดนสาย

ซงจะมระบบแรงดนระหวางสายบางคเปน 400 โวลต

การใชสาย VAF ททนแรงดน 300 โวลต จงผดมาตรฐานฯ

ขอน ถาการตดตงท�าเสรจแลวและจ�าเปนตองเปลยนสาย

กจะตองเสยคาใชจายสง

หมายเหต แรงดนใชงาน 220/380 โวลต

ทเรยกกนทวไปนนจายดวยระบบแรงดน 230/400 โวลต

ในการคดแรงดนจงคดทระบบแรงดนคอ 230/400 โวลต


18

ขอ 5.1.2.2 หามตดตงสายไฟทใชกบระบบ

แรงต�ารวมกบสายไฟทใชกบระบบแรงสงในทอรอยสาย

บอพกสายหรอเครองหอหมเดยวกนยกเวนในแผงสวตช

หรอเครองหอหมอนทไมไดใชเพอการเดนสาย

มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาฯ หามเดนสาย

แรงสงและแรงต�ารวมในบอพกสายไฟฟาเดยวกนเพราะ

ไฟฟาแรงสงมอนตรายมาก ในการปฏบตงานตองใช

ผเชยวชาญพเศษ กรณทชางไฟฟาทวไปลงไปในบอพกสาย

เพอปฏบตงานกบสายแรงต�า อาจเกดผดพลาด เชน ไปตด

สายแรงสงซงจะเกดอนตรายได

ส�าหรบในแผงสวตชนนสายแรงสงกบแรงต�า

จ�าเปนตองอยรวมกน แตอยางไรกตาม โดยปกตแผงสวตช

จะแยกสวนของแรงสงกบแรงต�าไวแลว และในการท�างาน

กบแผงแรงสงจะตองท�างานโดยผทมความรความช�านาญ

เทานน รวมทงจะเปนการท�างานขณะทดบไฟ จงมนใจ

ไดวามความปลอดภยเพยงพอ

ขอ 5.1.3 การปองกนความเสยหายทางกายภาพ

ของสายไฟ

5.1.3.1 การเดนสายผานโครงสรางไมทตอง

เจาะรผานกลางโครงสราง รทเจาะตองหางจากขอบไม

นอยกวา30มลลเมตรหากรทเจาะหางจากขอบนอยกวา

30 มลลเมตร หรอเดนสายในชองบากตองปองกนไมให

ตะปหรอหมดเกลยวถกสายได

5.1.3.2 การเดนสายทมเปลอกนอกไมเปน

โลหะ ผานโครงสรางโลหะทเจาะเปนชองหรอร ตองม

บชชงยาง(BushingGrommet)ยดตดกบชองหรอรเพอ

ปองกนฉนวนของสายช�ารดยกเวนชองหรอรทมขอบมน

และผวเรยบ

5.1.3.3การเดนสายผานโครงสรางอนตองม

ปลอกทเปนฉนวนไฟฟาสวมหรอจดท�ารใหเรยบรอยเพอ

ปองกนฉนวนทหมสายเสยหาย

จดประสงคของขอนกเพอปองกนสายไฟฟาช�ารด

ระหวางการตดตงและใชงาน ซงโดยปกตการเดนสาย

ไฟฟาไปทสวนตาง ๆ ของอาคารจะตองเดนหลบโครงสราง

ของอาคารใหมากทสดเทาทจะท�าได กรณโครงสราง

คอนกรตกควรท�าการเจาะรเตรยมไวตงแตท�าการกอสราง

รวมทงมวสดปองกนฉนวนสายช�ารดจากการเสยดส

กบคอนกรตดวย การเดนผานโครงสรางไมทตองม

การเจาะรผานจะตองเจาะรใหหางจากขอบไมนอยกวา

30 มลลเมตร เพอปองกนปลายสกรหรอตะปทมถก

สายไฟฟาช�ารด ท�าใหเกดไฟฟารวหรอลดวงจรได

ขอ 5.1.4 การตดตงใตดน

การตดตงใตดนตองเปนไปตามขอก�าหนด

ดงตอไปน

ขอ 5.1.4.1 ความลกในการตดตงใตดน

สายเคเบลฝงดนโดยตรง ทอรอยสายหรอเครองหอหม

สายไฟฟาประเภทอนทไดรบการรบรองแลว ความลก

ในการตดตงตองเปนไปตามตารางท5-1

ตารางท 5-1 ความลกในการตดตงใตดน ส�าหรบระบบแรงต�า

หมายเหต1)ทอรอยสายทไดรบการรบรองใหฝงดนไดโดยมคอนกรตหมตองหมดวยคอนกรตหนาไมนอยกวา50มลลเมตร2)ส�าหรบวธท4,5และ6หากมแผนคอนกรตหนาไมนอยกวา50มลลเมตรวางอยเหนอสายยอมใหความลกลดลงเหลอ0.30เมตรได3)ขอก�าหนดส�าหรบความลกนไมใชบงคบส�าหรบการตดตงใตอาคารหรอใตพนคอนกรตซงหนาไมนอยกวา100มลลเมตรและยนเลยออกไปจาก แนวตดตงไมนอยกวา150มลลเมตร4)บรเวณทมรถยนตวงผานความลกตองไมนอยกวา0.60เมตร

วธท วธการเดนสาย ความลกนอยสด (เมตร)

1 สายเคเบลฝงดนโดยตรง 0.60

2 สายเคเบลฝงดนโดยตรงและมแผนคอนกรตหนาไมนอยกวา50มลลเมตรวางอยเหนอสาย

0.45

3 ทอโลหะหนาและหนาปานกลาง 0.15

4 ทออโลหะซงไดรบการรบรองใหฝงดนโดยตรงไดโดย ไมตองมคอนกรตหม(เชนทอเอชดพอและทอพวซ)

0.45

5 ทอใยหนหมคอนกรตเสรมเหลก 0.45

6 ทอรอยสายอนๆ ซงไดรบความเหนชอบจากการไฟฟาฯ 0.45



การตดตงสายฝงดน สามารถท�าไดโดยการรอยสายในทอรอยสายไฟฟาหรอฝงดนโดยตรง การตดตงแตละวธ

ตองเลอกสายไฟฟาใหเหมาะสมกบการตดตงดวย การเดนสายใตดนจะตองระวงเรองความเสยหายภายหลงการตดตง

เชน จากการกลบสายดวยวตถแหลมคม และจดทรถยนตวงผานจะตองฝงลกตามมาตรฐานเพอปองกนน�าหนกรถ

ททบจะไปท�าใหสายไฟฟาหรอทอรอยสายช�ารดได จากตารางทก�าหนดในมาตรฐาน ถามการปองกนดวยแผนคอนกรต

จะสามารถลดความลกในการฝงดนได

การก�าหนดความลกในการตดตงเปนเพยงความลกต�าสดทยอมใหท�าไดเทานน ในการตดตงจรงควรระวง

ปญหาจากการขดดนหรอถนนทขาดความระมดระวงดวย เพราะอาจขดลงไปถกสายไฟฟาขาดหรอช�ารดได

ปจจบนมกพบวาทอรอยสายไฟฟาชนดทอเหลก เมอตดตงใชงานไประยะหนงอาจเกดปญหาเรองการผกรอน

หรอเปนสนม โดยเฉพาะการตดตงในบรเวณทดนมความชนสง ควรมการปองกนเพมเตมดวย เชน ทาดวยคอมปาวด

หรอหมดวยคอนกรต

ขอ5.1.4.2สายเคเบลใตดนตดตงใตอาคารตองตดตงอยในทอรอยสายและทอรอยสายตองยาวเลยผนง

ดานนอกของอาคารออกไป

ขอ 5.1.4.3 สายเคเบลทฝงดนโดยตรง สวนทโผลขนจากดนตองมการปองกนดวยเครองหอห ม

หรอทอรอยสายสงจากระดบพนดนไมนอยกวา2.40เมตรและเครองหอหมหรอทอรอยสายตองฝงจมลงในดนตามตารางท

5-1

รปตวอยาง ความลกในการตดตงใตดนตามตารางท 5-1

รปตวอยาง การเดนสายฝงดนโดยตรงตามขอ 5.1.4.2 และ 5.1.4.3


20

ขอ 5.1.4.4 การตอสายหรอตอแยกใหเปนไปตามทก�าหนดไวในแตละวธการเดนสาย ส�าหรบสายเคเบล

ใตดนทอยในราง(Trench)อนญาตใหมการตอสายหรอตอแยกสายในรางไดแตการตอและตอแยกตองท�าดวยวธและ

ใชวสดทไดรบการรบรองแลว

การตอสายใตดนสามารถท�าการตอสายไดทงการตอแยกและการตอเพอเพมความยาว แตขอส�าคญคอ

การตอสายตองใชอปกรณการตอสายทออกแบบไวส�าหรบการตอสายใตดนโดยเฉพาะซงจะสามารถปองกนน�าได

จดตอสายจะตองสามารถเขาถงไดภายหลงการตดตง ดงนนถาเปนการเดนสายในทอรอยสายจะตองตอสายในบอพกสาย

(Manhole หรอ Handhole) หรอกลองอปกรณการเดนสายเทานน แตถาเปนการเดนสายฝงดนโดยตรงกไมตองตอ

ในบอพกสาย

ขอ5.1.4.5หามใชวสดทมคมหรอเปนสงท

ท�าใหผกรอนหรอมขนาดใหญกลบสายหรอทอรอยสาย

ขอ 5.1.4.6 ทอรอยสายซงความชนสามารถ

เขาไปยงสวนทมไฟฟาได ตองอดทปลายใดปลายหนง

หรอทงสองปลายของทอรอยสายตามความเหมาะสม

ขอ5.1.4.7ปลายทอซงฝงอยในดนณจดท

สายเคเบลออกจากทอ ตองมบชชงชนดอด (Conduit

sealing bushing) อนญาตใหใชวสดอนทมคณสมบต

ในทางปองกนเทยบเทากบบชชงชนดอดแทนได

ทอรอยสายฝงดนทเดนไปเขาบรภณฑไฟฟา

เชน แผงสวตช อาจมความชนเขาไปตามทอกอใหเกด

ความเสยหายตอบรภณฑไฟฟาได การปองกนความชน

คอตองมการอดปลายทอดานทปลายใดปลายหนงตาม

ความเหมาะสม ปกตความชนสามารถเขาในทอรอยสาย

ไฟฟาไดโดยปนอยในอากาศ ความชนนอาจเขาไปในแผง

สวตชและเกดการกลนตวเปนหยดน�าเกาะตามสวนตาง ๆ

ของแผงสวตช เปนสาเหตของการกดกรอน ทส�าคญคอ

ฉนวนไฟฟา เชน Insulator ทใชรองรบบสบารหรอสวตช

ตาง ๆ จะมฝนละอองมาเกาะท�าใหเสอมสภาพการเปน

ฉนวน เกดกระแสรวผาน (leakage current) เปนตนเหต

รปตวอยาง อปกรณการตอสายแบบฝงดน (จาก NEC Handbook 2011)

รปตวอยาง การอดทอรอยสายเพอปองกนความชน

ของการเกด Ground Fault ซงจะท�าใหแผงสวตช

เสยหายมาก

ในการซลทอสามารถท�าไดหลายวธ เชน โดย

การใช Sealing Bushing ซงเปนผลตภณฑส�าเรจรป หรอ

โดยการใช Sealing Compound ทน�ามาผสมเอง หรอ

โดยการใชโฟมชนดทสามารถมาผสมเองทจดท�างานกได

ขอ 5.1.4.8 ในกรณทมการเดนสายเคเบล

ใตดนเขาไปในอาคาร ตองมการปองกนฉนวนสายช�ารด

เนองจากดนทรด



สายไฟฟาทเดนในแนวดงทมความยาวสายมาก ๆ น�าหนกสายจะดงจดยดสายดานบนท�าใหจดยดสาย เชน

ขวเซอรกตเบรกเกอรช�ารด หรอฉนวนสายอาจช�ารดได จงตองมการจบยดสายเปนระยะ ๆ เพอไมใหมน�าหนกกระท�า

ทจดจบยดสายแตละจดมากเกนไป สายขนาดใหญทมน�าหนกมากจะตองจบยดใหถขน มาตรฐานไมไดก�าหนดวา

จะตองจบยดดวยอะไร ทงนเปนไปตามการออกแบบและสนคาตามทมในทองตลาด

ตามตวอยางในรป เปนการเดนสายรอยทอ การจบยดทสะดวกคอจบยดทกลองตอสาย ขอควรระวงคอ

อปกรณทใชจบยดควรเปนฉนวนไฟฟาและไมมจดแหลมคมทอาจบาดหรอกดทบสายไฟฟาจนฉนวนช�ารดได

ปกตอาคารจะมฐานรากแนนหนา กรณท

ดนทรดตวลงอาคารจะไมทรดดวย เมอดนทรดลงสายเคเบล

จะทรดตามดวยและจะดงปลายสายทยดกบอาคารหรอ

แผงสวตชจนสายหรอแผงสวตชช�ารด การปองกนท�าได

โดยการเผอสายเหลอไวในบอพกสายส�าหรบการเดนสาย

รอยทอหรอจดกอนทจะรอยเขาทอกไดตามความเหมาะสม

กรณเดนสายฝงดนโดยตรงในตอนวางสายจะไมดงจนตง

แตจะทงใหสายงอไวบางเผอเกดแรงดงเมอดนทรด

ขอ 5.1.5 การปองกนการผกรอน

ทอรอยสายเกราะหมสายเคเบล(Cablearmor)

เปลอกนอกของสายเคเบลกลองตของอ(Elbow)ขอตอ

(Coupling) และเครองประกอบการเดนทออน ๆ ตอง

ใชวสดท เหมาะสมหรอมการปองกนท เหมาะสมกบ

สภาพแวดลอมทสงนนตดตงอย การปองกนการผกรอน

ตองท�าทงภายในและภายนอกบรภณฑ โดยการเคลอบ

ดวยวสดททนตอการผกรอนเชนสงกะสแคดเมยมหรอ

อนาเมล(Enamel)ในกรณทมการปองกนการผกรอนดวย

อนาเมล ไมอนญาตใหใชในสถานทเปยกหรอภายนอก

อาคารกลองตอสายหรอตทใชกรรมวธปองกนการผกรอน

ตารางท 5-2 ระยะหางส�าหรบการจบยดสายไฟในแนวดง

ขนาดของสายไฟฟา (ตร.มม.) ระยะจบยดต�าสด (เมตร)

ไมเกน50 30

70-120 24

150-185 18

240 15

300 12

เกนกวา300 10

ดวยสารเคลอบอนทรย (Organic Coating) อนญาต

ใหใชภายนอกอาคารได แตตองไดรบความเหนชอบจาก

การไฟฟาฯกอน

การเดนสายดวยทอโลหะฝงดนตองระวงเรอง

ทอรอยสายผกรอนโดยเฉพาะในบรเวณทเปยกชนหรอ

มสารเคม กรณทใชทอโลหะฝงดนจงควรปองกนการผกรอน

ตามทก�าหนดในมาตรฐาน เมอทอทรอยสายผกรอนจะม

น�าเขาทอเปนปญหากบสายไฟฟา การเดนสายจงควรใช

สายทสามารถเดนฝงดนโดยตรงได เชน สาย NYY

แมมาตรฐานจะไมก�าหนดวาตองเปนสายชนดมเปลอก

กตาม แตตองอยาลมวาเมอทอรอยสายช�ารดจะไมสามารถ

ลากสายออกและรอยสายเขาไปใหมได จะเปนปญหา

ในการซอมบ�ารงในอนาคต

ขอ 5.1.6 การตดตงวสดและการจบยด

ขอ5.1.6.4สายไฟฟาในชองเดนสายแนวดง

ตองมการจบยดทปลายบนของชองเดนสายและตองม

การจบยดเปนชวงๆ โดยมระยะหางไมเกนตามทก�าหนด

ในตารางท5-2ยกเวนถาระยะตามแนวดงนอยกวารอยละ

25ของระยะทก�าหนดในตารางท5-2ไมตองใชทจบยด


22

รปตวอยาง การจบยดสายไฟฟาแนวดง

ขอ 5.1.8 การปองกนไมใหเกดกระแสเหนยวน�าในเครองหอหมหรอชองเดนสายทเปนโลหะ

ตองปองกนไมใหเกดกระแสเหนยวน�าในเครองหอหมหรอชองเดนสายทเปนโลหะดงตอไปน

ขอ 5.1.8.1 เมอตดตงสายส�าหรบระบบไฟฟากระแสสลบในเครองหอหมหรอชองเดนสายทเปนโลหะ

ตองจดท�าไมใหเกดความรอนแกโลหะทลอมรอบเนองจากผลของการเหนยวน�าเชนการรวมสายเสนไฟทกเสนและตวน�า

นวทรล(ถาม)รวมทงสายดนของเครองอปกรณไฟฟาไวในเครองหอหมหรอชองเดนสายเดยวกนในการเดนสายควบ

และใชทอรอยสายหลายทอในแตละทอรอยสายตองมครบทงสายเสนไฟตวน�านวทรลและสายดนของบรภณฑไฟฟา

ขอ 5.1.8.2 เมอสายเดยวของวงจรเดนผานโลหะทมคณสมบตเปนสารแมเหลก จะตองจดใหผลจาก

การเหนยวน�ามนอยทสด โดยการตดรองใหถงกนระหวางรแตละรทรอยสายแตละเสน หรอโดยการรอยสายทกเสน

ของวงจรผานชองเดยวกน

ขอ5.1.8.3สายไฟแกนเดยวทกเสนของวงจรเดยวกนรวมทงสายทมการตอลงดนและสายดนตองตดตง

ในทอรอยสายเดยวกนหากตดตงในรางเดนสาย(Wireways)หรอรางเคเบล(Cabletrays)ใหวางเปนกลมเดยวกน

เมอไฟฟากระแสสลบไหลในสายไฟฟาจะเกดสนามแมเหลกรอบ ๆ สายไฟฟาแตละเสน มากนอยตามจ�านวน

กระแสไฟฟาทไหลผาน เมอสายไฟฟารอยในทอรอยสายทเปนสารแมเหลก จะเหนยวน�าใหเกดกระแสไฟฟาไหลใน

ทอรอยสายท�าใหทอรอยสายเกดความรอนสง เปนสาเหตใหฉนวนของสายไฟฟาช�ารด แตถาในชองเดนสายไฟฟา

มสายของวงจรเดยวกนครบทกเสน สนามแมเหลกของสายไฟฟาแตละเสนจะหกลางกน ชองเดนสายโลหะจะไมรอน

จากกระแสเหนยวน�า

หลายครงทพบวา ในการเดนสายทตองใชสายไฟฟามากกวาเฟสละ 1 เสน ผปฏบตงานตองการความสะดวก

แตรเทาไมถงการณ จงเดนสายรวมเฟสเดยวกนไวในทอเดยวกนทอละเฟส เพอความสะดวกในการท�าเครองหมาย

แตลกษณะนจะเปนผลใหเกดกระแสเหนยวน�าและทอรอยสายรอนจนฉนวนช�ารด จากลกษณะน การก�าหนดจ�านวน

สายนวทรลจงตองใหเทากบสายเสนไฟดวย



รปตวอยาง สายไฟฟาของวงจรเดยวกนตองรอยในทอเดยวกน ตามขอ 5.1.8.3

ขอ 5.1.10 จ�านวนสายไฟฟาสงสดในทอรอยสาย

ใหค�านวณจากพนทหนาตดรวมทงฉนวนและเปลอกของสายทกเสนในทอรอยสายรวมกนคดเปนรอยละ

เทยบกบพนทหนาตดภายในของทอตองไมเกนทก�าหนดในตารางท5-3

ส�าหรบสายไฟฟาตามมอก.11-2531ตารางท4และตารางท6จ�านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกน

ทใหใชในทอโลหะตามมอก.770-2533ใหดในภาคผนวกญ.

รปตวอยาง การเดนสายผานแผนเหลกตามขอ 5.1.8.2

รปตวอยาง ในแตละทอรอยสายตองมสายครบทกเสน ตามขอ 5.1.8.1


24

พนทหนาตดรวมฉนวนและเปลอกของสายไฟฟาหาไดจากผผลตสายไฟฟา ปจจบนมตารางก�าหนดจ�านวน

ของสายไฟฟาส�าหรบทอรอยสายแตละขนาดทหาไดทวไป แตการใชตารางส�าเรจรปตองใชดวยความระมดระวง

เพราะจ�านวนสายในตารางจะใชส�าหรบสายไฟฟาขนาดเดยวกนเทานน แตในทางปฏบตอาจมสายหลายขนาดเดนรวมใน

ทอรอยสายเดยวกน

ตวอยางการก�าหนดขนาดทอรอยสาย ตองการหาขนาดทอรอยสายส�าหรบวงจรไฟฟาทประกอบดวย

สายไฟฟาตาม มอก. 11-2531 ตารางท 4 (T4) ขนาด 35 ตารางมลลเมตร (ตร.มม.) จ�านวน 3 เสน สายขนาด

25 ตร.มม. และ 10 ตร.มม. อยางละ 1 เสน

ขนาดพนทหนาตดของสายไฟฟารวมฉนวน จากตารางของผผลตรายหนงเปนดงน

สายขนาด 35 ตร.มม. พนทหนาตด = 104 ตร.มม.

สายขนาด 25 ตร.มม. พนทหนาตด = 86.6 ตร.มม.

สายขนาด 10 ตร.มม. พนทหนาตด = 40.7 ตร.มม.

รวมพนทหนาตดสายทงหมด = (3 x 104) + 86.6 + 40.7 = 439.3 ตร.มม.

จากตารางท 5-3 สายไฟฟาทเดนในทอโลหะตองมพนทหนาตดรวมกนไมเกน 40% ของพนทภาคตดขวาง

ภายในทอ

ทอรอยสายตองมขนาดพนทหนาตดไมนอยกวา = 439.3/0.4 = 1098 ตร.มม.

หรอเปนขนาดเสนผานศนยกลาง = (1098x4/π) = 37.39 มม. เลอกทอขนาด 40 มม.

ขอ 5.1.13 การตดตงไฟฟาทผานผนง ฉากกน

พน เพดาน หรอชองทอไฟฟา (Shaft)ตองมการปองกน

ไมใหไฟลกลามตามมาตรฐานการปองกนอคคภยของ

วสท.

ขอ 5.1.14 เมอเดนชองรอยสายผานทมอณหภม

แตกตางกนมาก เชน เดนทอรอยสายเขา-ออกหองเยน

ตองมการปองกนการไหลเวยนของอากาศภายในทอ

จากสวนทมอณหภมสงไปสวนทมอณหภมเยนกวาเพอ

ไมใหเกดความควบแนนเปนหยดน�าภายในทอ

ทอรอยสายไฟฟาทเดนเขาหรอออกจากหองเยน

จะเกดการควบแนนของไอน�าในอากาศทไหลจากสวนท

อากาศรอนกวาไปยงสวนทเยนกวา ไอน�าทเกดในทอน

จะเปนสาเหตใหทอรอยสายผกรอน และยงอาจไหลไปยง

สวนอน ๆ ของระบบทอได กรณทไหลเขาไปในกลองตอสาย

กอาจท�าใหเกดไฟฟารวหรอลดวงจรได ถาไหลเขาใน

อปกรณไฟฟาจะท�าใหเสยหายได จงตองมการปองกน

การไหลเวยนของอากาศซงสามารถท�าไดหลายวธตาม

ความเหมาะสม เชน โดยการตดตงกลองตอสายและ

ปดผนก (Seal) เปนตนรปตวอยาง การปองกนไฟลกลาม

ตารางท 5-3 พนทหนาตดสงสดรวมของสายไฟทกเสนคดเปนรอยละเทยบกบพนทหนาตดของทอ

จ�านวนสายในทอรอยสาย 1 2 3 4 มากกวา 4

สายไฟทกชนดยกเวนสายชนดมปลอกตะกวหม 53 31 40 40 40

สายไฟชนดมปลอกตะกวหม 55 30 40 38 35



รปตวอยาง การปดผนกเพอปองกนการควบแนนในทอรอยสาย

5.1.15 การเดนสายควบอนญาตใหวงจรไฟฟา

เสนไฟและนวทรล เดนควบสายไดโดยสายไฟฟาตองม

ขนาดไมเลกกวา50ตร.มม.สายทเดนควบตองเปนสาย

ชนดเดยวกนขนาดเทากนมความยาวเทากนและใชวธ

ตอสายเหมอนกน

หมายเหต การเดนสายควบคอการใชสายไฟฟาตงแต

สองเสนขนไปโดยสายทงหมดมการตอทปลายสายทงสองขางเขา

ดวยกน

การเดนสายควบตองพยายามใหอมพแดนซของ

สายเทากนหรอใกลเคยงกนใหมากทสด อมพแดนซท

แตกตางกนจะเปนผลใหกระแสของสายไฟฟาไหลไมเทากน

อาจท�าใหสายบางเสนมกระแสไหลเกนขณะทเสนทเหลอม

กระแสนอยลง การทก�าหนดใหสายไฟฟาตองเปนสายชนด

เดยวกน ขนาดเดยวกน มความยาวเทากนและใชวธการ

ตอสายเหมอนกน เปนเพยงขอก�าหนดพนฐานทตองการ

ใหสายแตละเสนทเดนควบกนมโอกาสทจะมอมพแดนซ

เทากนใหมากทสด แตอมพแดนซของสายไฟฟาประกอบดวย

ความตานทานและอนดกตฟรแอกแตนซ จงมปจจยอน

ทตองพจารณาอก เชน การวางสาย และความประณต

ในการตอสาย ในทางปฏบตจงควรวดกระแสของสาย

ในแตละเสนหลงจากจายไฟแลว เพอความมนใจ ส�าหรบ

สายขนาดเลกทมกระแสไหลเกนเพยงเลกนอยกอาจช�ารด

ไดงาย ซงสายขนาดใหญจะสามารถรบกระแสไหลเกนได

มากกวา การเดนสายควบจงควรใชกบสายขนาดใหญ

จะใหความปลอดภยสงกวา

การเดนสายไฟฟาดจะเปนเรองส�าคญและ

เปนเรองใหญทผออกแบบและตดตงตองใหความสนใจ

เปนพเศษ เนองจากถาเลอกวธการเดนสายผด ใชสาย

ไฟฟาผดชนด หรอตดตงไมถกตอง และจ�าเปนตอง

เปลยนแปลงใหมจะมคาใชจายสง การตดตงทไมถกตอง

หมายถงอายการใชงานสนลงรวมทงความเสยหายอน

ทตามมาอกมาก การเดนสายตามทก�าหนดในมาตรฐาน

การตดตงทางไฟฟาฯ มหลายวธ ในแตละสถานทอาจม

วธการเดนสายไดหลายวธ ในการเลอกใชจะพจารณาจาก

ความเหมาะสมของสถานท การลงทน ความสวยงาม รวมทง

พจารณาระดบความคงทนและความปลอดภยประกอบดวย

อยางไรกตามในบางสถานทจะมขอจ�ากดส�าหรบบางวธ

การเดนสายทไมอนญาตใหท�าได ในการเลอกวธการ

เดนสายจงตองดรายละเอยดของแตละเรองประกอบดวย

ทกลาวมาทงหมดนเปนขอก�าหนดการเดนสายทวไปซง

จะประยกตใชกบแตละวธการเดนสาย เทาทจะสามารถ

น�าไปใชได พบกนใหมโอกาสหนาครบ

ประวตผเขยนนายลอชย ทองนล

•ผอ�านวยการไฟฟาเขตมนบรการไฟฟานครหลวง

•ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟาวสท.•กรรมการสภาวศวกรสมยท5


26


Standard& Safety

รศ.ธนบรณ ศศภานเดชอเมล : [email protected]

เครองปองกนตดไฟรวไฟดดควรตดตงทใดบาง

เครองปองกนตดไฟรวไฟดด

เปนอปกรณทท�ำหนำทตดกระแส

ไฟฟำเมอเกดไฟฟำรวลงสบคคลทไป

สมผสกบอปกรณไฟฟำทช�ำรด เมอ

กระแสไฟฟำไหลผำนรำงกำยเครอง

ตดไฟรวสำมำรถตรวจไดวำมกระแส

รว และจะท�ำหนำทตดวงจรไฟฟำออก

เครองตดไฟรวจะปลดวงจรเมอม

กระแสไฟฟำไหลผำนตวคนนน จง

จ�ำเปนตองเลอกชนดทตดวงจรไฟฟำ

ไดเรว ทงนเพอลดเวลำทกระแสไฟฟำ

ไหลผำนรำงกำย ขอดของเครองตด

ไฟรวคอสำมำรถปองกนอนตรำยได

ทงจำกกำรสมผสกบสำยมไฟโดยตรง

และสมผสกบอปกรณไฟฟำทช�ำรด

เครองปองกนไฟรวลงดนจะใชหลกกำร

ท�ำงำนของกำรเกดฟลกซหกลำงดงรปท

1 และรปท 2

สวนรปท 3 แสดงวงจรกำรท�ำงำน

ของเครองปองกนตดไฟรวและไฟดด

โดยทอปกรณกำรตรวจจบจะตอเขำ

กบชนตทรฟ (Shunt trip) เพอสงให

กลไกตดวงจรไฟฟำออกเมอกระแสไหล

ไปจะไมเทำกบกระแสไหลกลบ และม

ปมกดทดสอบ ทดสอบกำรท�ำงำนของ

เครองปองกนไฟรวลงดนเพอทดสอบ

เปนประจ�ำตำมระยะเวลำทผ ผลต

แนะน�ำ และทส�ำคญจะตองตดตงให

รปท 1 อปกรณไฟฟาจายโหลดปกต กระแสไหลไปจะเทากบกระแสไหลกลบ

รปท 2 อปกรณไฟฟาช�ารดไฟรว กระแสไหลไปจะไมเทากบกระแสไหลกลบ

จะเกดฟลกซเอาตพต ตรวจจบได เพอสงสญญาณไปสง ทรปเบรกเกอร

ตดกระแสไฟฟาออกจากวงจร



ถกตองดวย สวนรปท 3 แสดงรปแบบ

และสวนประกอบของเครองปองกน

ไฟรวและไฟดด โดยปกตจะท�ำงำนเมอ

กระแสรวลงดนไมเกน 30 mA และ

ตำมมำตรฐำนจะยอมใหคำกระแส

แตกตำงอยระหวำง 10 ถง 30 mA

1.มาตรฐานการป องกน ไฟรวไฟดดตามมาตรฐาน IEC 479

จะใช เพอป องกนบคคลทง

สมผสโดยตรงกบสวนทมไฟฟำหรอ

สมผสโดยทำงออม โดยกำรสมผสกบ

อปกรณไฟฟำทช�ำรดมกระแสไฟฟำ

รวไหล โดยปกตเครองปองกนไฟรว

ลงดนส�ำหรบปองกนบคคลจะก�ำหนด

ขดจ�ำกดทควำมปลอดภยของคน

ไมเกน 30 mA และมควำมไวในกำรตด

กระแสไฟรวหรอไฟดดอย ระหวำง

10 ms ถง 30 ms (0.01 วนำท ถง

0.03 วนำท) ดงรปท 4 เมอมกระแส

ไฟฟำกระแสสลบ 50 Hz ไหลผำน

จำกมอลงสเทำทงสองขำงคนเรำจะม

ผลอยำงไรบำง

2.ชอเรยกของเครองปองกน ตดไฟรวไฟดด

ชอเรยกเครองปองกนตดไฟรว

ไฟดดมกำรเรยกกน 3 ชอดงตอไปน

2.1 เครองตดกระแสไฟรว

ลงดน (Ground Fault Circuit

Interrupter) หรอ GFCI หรอ CB

หำงหม เซอรกตเบรกเกอรชนดน

จะปองกนและตดวงจรทงกระแส

ไฟเกน ไฟชอต และกระแสไฟรว

ลงดน ดงรปท 5

รปท 3 วงจรและอปกรณของเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

รปท 5 GFCI เซอรกตเบรกเกอรชนดนจะปองกนและตดวงจร

ทงกระแสไฟเกน ไฟชอต และกระแสรวลงดน

รปท 4 มาตรฐานการปองกนไฟรวและไฟดดตามมาตรฐาน IEC 479

ระยะโซนหมำยเลข 1 กระแสไหลผำนไมเกน 0.5 mA รำงกำยปกตไมรสกอะไร

ระยะโซนหมำยเลข 2 กระแสไหลผำนไมเกน 5 mA กลำมเนอเกรงตวบำง

ไมเปนอนตรำยตอรำงกำย

ระยะโซนหมำยเลข 3 กระแสไหลผำนไมเกน 100 mA กลำมเนอเกรงตวรนแรง

หำยใจล�ำบำก ยงไมเปนอนตรำยตอรำงกำย

ระยะโซนหมำยเลข 4 กระแสไหลผำนไมเกน 1,000 mA หวใจกระตกหรอหยด

เตน ไหม เซลลถกท�ำลำย


28

2.2 เซอรกตเบรกเกอรกระแส

รวลงดน (Earth leakage circuit

breaker) หรอ ELCB เซอรกต

เบรกเกอร ชนดนจะป องกนและ

ตดวงจรเฉพำะกระแสรวลงดนเทำนน

ดงรปท 6 ในกำรใชงำนจงจ�ำเปนตอง

มฟวสหรอเซอรกตเบรกเกอรปองกน

อกชนหนง ดงในรปท 7

สวนรปท 8 เปน ELCB รนทม

ทงเบรกเกอรปองกนกระแสเกนและ

ไฟชอต รวมกบเบรกเกอรปองกน

กระแสไฟรวลงดน

2.3 เซอรกตเบรกเกอรกระแส

ตกคำง (Residual current circuit

breaker) มกำรสรำง 2 ชนด

ก. เซอร กตเบรกเกอร

กระแสตกคำง (Residual current

circuit breaker) หรอ RCCB

เซอรกตเบรกเกอรชนดนจะปองกน

เฉพำะกระแสไฟรวลงดนเท ำนน

แตจะไมปองกนกระแสเกนและไฟชอต

ดงรปท 9

ข. เซอร กตเบรกเกอร

ก ระแสตกค ำ งม โ อ เ วอร โหลด

(Residual current breaker with

overload) หรอ RCBO ดงรปท 10

เซอรกตเบรกเกอรชนดนจะปองกน

กระแสไฟเกน ไฟชอต และกระแสรว

ลงดน สวนรปท 11 เปน RCBO ทท�ำ

เปนแบบเบรกเกอรหำงหม

รปท 7 ตดตงเบรกเกอรปองกนกระแสเกนและไฟชอต

รวมกบ ELCB ปองกนกระแสไฟรวลงดน

รปท 8 เปน ELCB รนทมทงเบรกเกอรปองกนกระแสเกนและไฟชอต

รวมกบเบรกเกอรปองกนกระแสรวลงดน

รปท 9 RCCB รนนปองกนกระแสไฟรวลงดนเทานน

รปท 6 ELCB เซอรกตเบรกเกอรชนดนจะปองกนเฉพาะกระแสรว

ลงดนเทานน แตจะไมปองกนกระแสไฟเกน และไฟชอต



3.เครองปองกนตดไฟรว ไฟดดควรตดตงทใดบาง?

3.1 บำนพกอำศย ส�ำหรบ

แรงดนไฟฟำ 220 V เฟสเดยว วงจร

เตำรบขนำด 10 A, 15 A, 16 A และ

20 A ทงหมดจะตองมเครองปองกน

ตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

ส�ำหรบพนทดงตอไปน

ก. หองน�ำ แรงดนไฟฟำ

220 V เฟสเดยว วงจรเตำรบขนำด

10 A, 15 A,16 A และ 20 A ทงหมด

ในหองน�ำจะตองตดตงผำนเครอง

ปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ

GFCI) นอกจำกนภำยในหองน�ำถำ

มเครองซกผำกตองตดตงผำนเครอง

ปองกนตดไฟรวไฟดดดวยเชนกน

อยำงไรกตำมอำจใชเป นชนดทม

เครองปองกนตดไฟรวไฟดดรวมอย

ทเตำรบปองกนดำนปลำยทำงกได

ดงรปท 12

รปท 10 RCBO จะปองกนไดทงกระแสเกน ไฟชอต และกระแสรวลงดน

รปท 11 เมน RCBO 2 ขว สวน RCBO ขวเดยว เปนแบบเบรกเกอรหางหมเปน

วงจรยอย เพอใสเขากบตโหลดเซนเตอร ทงนไมตองตดตงเครองปองกน

ไฟรวไฟดดภายนอกตอกเพราะจะไมสวยงาม

รปท 12 เตารบตดผนงมเครองปองกนไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

รวมอยภายในตว


30

รปท 13 แสดงการใชเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

ส�าหรบเตารบในหองน�า

หรอมำจำกแผงจำยไฟ

ในบำน (Consumer unit หรอ Load

center) ทผำนเครองปองกนตดไฟ

รวไฟดดวงจรยอยดำนตนทำงกได

ดงรปท 13 แสดงกำรใชเครองปองกน


ในหองน�ำ

อย ำงไรกตำมอำจตดต ง

เต ำรบค อนเดยวส�ำหรบท งอ ำง

ลำงหนำทงค หรอตดเตำรบค 2

เตำรบแยกใหแตละอำงลำงหนำกได

ข. โรงรถและบรเวณงำน

ซอมทอย ในต�ำแหนงระดบพนหรอ

ต�ำกวำระดบพน วงจรจำยไฟฟำเตำรบ

ทกตวจะตองมเครองปองกนตดไฟรว

ไฟดด (RCBO หรอ GFCI) ทงนเพอ

ปองกนบคคลทใชเครองมอ อปกรณ

จดสวน เครองตดหญำไฟฟำ หรอ

อปกรณไฟฟำอน ๆ นอกจำกนตอง

จดใหมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

บรเวณทซอมรถหรอบรเวณโตะซอม

ไฟฟำ ดงรปท 14

ค. หองครว เตำรบส�ำหรบ

เครองใชไฟฟำหงตมทงหมดมโอกำส

ทจะถกน�ำ วงจรจำยไฟฟำเตำรบ

เครองใชไฟฟำหงตมทกตว รอบอำง

ลำงจำน ตองมเครองปองกนตดไฟรว

ไฟดด (RCBO หรอ GFCI) ดงรปท

15

รปท 14 โรงรถและบรเวณงานซอม วงจรจายไฟฟาเตารบทกตว

จะตองมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

รปท 15 หองครว วงจรจายไฟฟาเตารบเครองใชไฟฟาหงตมทกตว

จะตองมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)



รปท 16 ตองมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

ส�าหรบเตารบตดตงอยภายใน ระยะหาง 1.80 เมตร

ส�าหรบอางลางจานทไมอยภายในหองครว

รปท 17 ตองมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

ส�าหรบเตารบตดตงอยภายนอกอาคาร

รปท 18 เตารบตองมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO หรอ GFCI)

ส�าหรบโรงแรมและอพารตเมนต

ง. อำงลำงจำน ทไมอย

ภำยในหองครว วงจรเตำรบขนำด 10 A,

15 A, 16 A หรอ 20 A 220 V จะตอง

มเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (RCBO

หรอ GFCI) และตองตดตงอยภำยใน

ระยะหำง 1.80 เมตร จำกมมขอบนอก

ของอำงลำงจำน เนองจำกมเครองใช

ไฟฟำหลำยชนดอำจถกน�ำได

จ. ภำยนอกอำคำร เตำรบ

ภำยนอกอำคำรทอย สงจำกระดบ

พนต�ำกวำ 2.0 เมตร และเขำถงได

หรอเตำรบภำยนอกอำคำรตดตงใกล

รำงน�ำฝน ตองมเครองปองกนตดไฟรว

ไฟดด (RCBO หรอ GFCI) ดงรปท 17

3.2 อำคำรอนทไมใชบำนพก

อำศยอนไดแก โรงแรม อพำรตเมนต

ส�ำหรบแรงดนไฟฟำ 220 V เฟสเดยว

วงจรเตำรบขนำด 10 A, 15 A, 16 A

และ 20 A ทงหมดจะตองมเครอง

ปองกนไฟรวไฟดด (RCBO หรอ

GFCI) ส�ำหรบพนทดงตอไปน

ก. หองน�ำ แรงดนไฟฟำ


10 A, 15 A, 16 A และ 20 A ทงหมด

ในหองน�ำทไมใชบำนพกอำศยตอง

ตดตงผำนเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

(RCBO หรอ GFCI) ดงรปท 18

ข. หองครว แรงดนไฟฟำ


10 A, 15 A, 16 A และ 20 A ทงหมด

ในหองน�ำทไมใชบำนพกอำศยจะตอง

ตดตงผ ำนเครองปองกนตดไฟรว

ไฟดด (RCBO หรอ GFCI) ทงนเพอ

ปองกนอบตเหตจำกไฟดดในบรเวณ

พนทอำงลำงจำน พนทเตรยมอำหำร

และหงตม เตำควำมรอนแบบใชสำย

คอรดและเตำเสยบชนดเคลอนยำยได

เชน เตำไมโครเวฟ และเตำอบไฟฟำ

ทใชในภตตำคำร โรงแรม โรงเรยน

โรงอำหำรหรอพนทใชงำนคลำย ๆ กน


32

ค. อำงน�ำ ทกชนดไมวำ

จะเปนอำงลำงจำน อำงลำงหนำ หรอ

อำงลำงมอ เตำรบทอยใกลกบอำง

น�ำ ขนำด 10 A, 15 A, 16 A หรอ

20 A 220 V จะตองมเครองปองกน


และตองตดตงอย ภำยในระยะหำง

1.80 เมตร จำกมมขอบนอกของอำงน�ำ

เ ม อ ใช ใ นห อ งอำหำร โ ร ง เ ร ยน

หองอำบน�ำ หองเรยน หองภำรโรง

หรอพนทอน ๆ ดงรปท 19 เปนเตำรบค

2 เตำรบ ตดตงอยทำงขวำมอของ

อำงลำงจำนระยะหำง 1.80 เมตร

จำกมมขอบนอกของอำงลำงจำน

4.การตดตงเครองปองกน ตดไฟรวไฟดด

4.1 กำรตดตงเครองตดไฟรว

ไฟดดนอกต แผงเมนไฟฟำ กำรตดตง

แบบนมควำมส�ำคญและควรระวง

ในกำรตดตงอยำงยง ทงนตองใหอย

ในต�ำแหนงทถกตอง

กลำวคอ ตองไมตดตงเครองตด

ไฟรวไฟดดดำนหนำแผงเมนไฟฟำตอ

ไมถกตอง เครองตดไฟรวไฟดดจะไม

ทรพเนองจำกกระแสไฟทรวลงดนจะ

ไหลกลบมำยงแผงเมนไฟฟำ กลบมำ

รวมกบกระแสสวนทไหลจำกโหลด

แลวไหลกลบสแหลงก�ำเนดโดยผำน

เครองตดกระแสไฟรว จะท�ำใหกระแส

ทไหลไปและไหลกลบผำนเครองตดไฟ

รวเทำกน เครองจะไมตดวงจร ดงรปท

20 แตถำท�ำกำรกดปมทดสอบเครอง

ตดไฟรวไฟดดจะทรพ ป มทดสอบ

ดงกลำวเปนปมทดสอบเพอยนยนวำ

เครองตดไฟรวไฟดดยงท�ำงำนเปน

ปกตไมเสย ซงไมเกยวกบกำรตอวงจร

เครองตดไฟรวไฟดดตอถกตองหรอ

ตอผด สวนรปท 21 แสดงกำรตดตง

รปท 19 เปนเตารบค 2 เตารบ ตดตงอยภายในระยะหาง

1.80 เมตร จากมมขอบนอกของอางลางจาน

รปท 20 การตดตงเครองตดไฟรวไฟดดในต�าแหนงดานหนาแผงเมนไฟฟา

จะไมทรพ ไมถกตอง

รปท 21 การตดตงเครองตดไฟรวในต�าแหนงดานหลงแผงเมนไฟฟา

จะทรพถกตอง



รปท 22 แสดงการตดตงเครองตดไฟรวไฟดด (RCCB)

รวมอยในตแผงเมนไฟฟาเดยวกน

รปท 24 แสดงตแผงเมนไฟฟา (Consumer unit)

มเมนเครองตดไฟรวไฟดด (RCBO)

เครองตดไฟรวในต�ำแหนงดำนหลง

แผงเมนไฟฟำตอถกตอง เครองตด

ไฟรวไฟดดจะทรพ กรณมกระแสไฟ

ทรวลงดนและกลบมำยงแผงเมน

ไฟฟำ กระแสไฟรวลงดนดงกลำวจะ

ไมผำนเครองตดไฟรวไฟดด ท�ำให

กระแสไหลผำนเครองตดไฟรวไฟดด

ไหลไปและไหลกลบไมเทำกน เปนผล

ท�ำใหเกดฟลกซเอำตพต ตรวจจบได

เพอสงสญญำณไปสงทรพเครองตด

ไฟรวไฟดด

4.2 กำรตดตงเครองตดไฟ

รวไฟดดรวมอย ในต แผงเมนไฟฟำ

เดยวกน รปท 22 แสดงกำรตดตง

เครองตดไฟรว กำรตดตงเครองตด

ไฟรวไฟดดรวมอยในตแผงเมนไฟฟำ

เดยวกน

สวนรปท 23 แสดงวงจร

กำรเดนสำยเครองตดไฟรวไฟดด

(RCCB) และผำนเมนเบรกเกอร

ปองกนกระแสเกนและลดวงจร รวมอย

ในตแผงเมนไฟฟำ (Consumer unit)

เดยวกน และรปท 24 แสดงกำรตดตง

เครองตดไฟรวไฟดด กระแสเกนและ

กระแสลดวงจร เมนเพยงตวเดยว

(RCBO) รวมอยในตแผงเมนไฟฟำ

รปท 23 แสดงวงจรการเดนสายเครองตดไฟรวไฟดด (RCCB) โดยผานเมน

เบรกเกอรปองกนกระแสเกนและลดวงจร

รวมอยในตแผงเมนไฟฟา (Consumer unit) เดยวกนไฟฟาสาร

34

ประวตผเขยนรศ.ธนบรณ ศศภานเดช

• มหำวทยำลยเทคโนโลยรำชมงคลธญบร • วฒวศวกร แขนงไฟฟำก�ำลง (วฟก.457)• กรรมกำรสำขำวศวกรรมไฟฟำ วสท. 2554-2556

สวนการปองกนวงจรยอย อำจเปน CB ธรรมดำ หรอ CB ปองกนไฟรวไฟดด กระแสเกนและไฟลดวงจรดวย

CB ชนดหำงหม สวนรปท 25 แสดงไดอะแกรมกำรเดนสำยแผงเมนไฟฟำ (Consumer unit) มเมนเครองตดไฟรว

ไฟดด (RCBO)

รปท 25 แสดงไดอะแกรมการเดนสายแผงเมนไฟฟา (Consumer unit)

มเมนเครองตดไฟรวไฟดด (RCBO)

เอกสารอางอง1. NEC, National Electrical Code Handbook, National Fire Protection Association,

Quincy Massachusetts : 20112. www.tatc.ac.th/files/08122513132352_09012812121104.pdf3. http://www.iansystem.com/image/catalogue/Rccb/i21_page2_9-3.pdf 4. www.sci-tech-service.com/.../consumerunit/consumer_unit.htm5. ประมวลหลกปฏบตวชำชพ เรองกำรออกแบบ ตดตง ตรวจสอบ และทดสอบ กำรตอลงดน

คณะวศวกรรมศำสตร มหำวทยำลยนอรทเชยงใหม ฉบบรำง 27 ธนวำคม 2553ไฟฟาสาร


หลกปฏบตดานการตรวจสอบและการทดสอบการตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย (ตอนท 5)

ปญหาการปองกนอคคภยอาคารประการหนง คอปญหางานระบบวศวกรรมความปลอดภยจากอคคภย

โดยเฉพาะงานระบบสญญาณเตอนอคคภยทมกพบวาระบบไมท�างานในบางสวน หรอทงระบบ หรอท�างานตรวจจบ

อคคภยในระยะเรมตนชาจนไมสามารถเตอนภยไดทน ทงนเพราะปญหาการตดตงทไมไดมาตรฐาน และทส�าคญคอ

ระบบขาดการบ�ารงรกษาตามมาตรฐานก�าหนด

การตรวจสอบระบบสญญาณเตอนอคคภยอปกรณ บรภณฑ และระบบสญญาณเตอนอคคภย

ทงทตดตงใหม ตดตงเพมเตม หรอปรบปรงจากทตดตง

อยเดม จะตองท�าการตรวจสอบเพอเปรยบเทยบกบแบบ

และเอกสารของระบบ ซงหากตรวจสอบพบวาการตดตง

ระบบผดไปจากแบบ ลกษณะการตดตงไมไดมาตรฐาน

มสภาพแวดลอมหรอมสงทเปนอปสรรคกดขวางการท�างาน

ทท�าใหสมรรถนะการท�างานลดลงหรอสญเสยไป เปนตน

จะตองด�าเนนการแกไขและท�าการทดสอบอปกรณและ

ระบบโดยรวมตอไป

กรณทอปกรณหรอบรภณฑตดตงในพนทเสยง

อนตรายตอการปฏบตงาน เชน พนทการผลตทม

เครองจกรเปดท�างานอยางตอเนอง พนทแหลงก�าเนด

ไฟฟา พนทมไฟฟาแรงสง พนทมการใชสารกมมนตรงส

หรอเครองก�าเนดรงส เปนตน สามารถเลอนการตรวจสอบ

ออกไปเพอรอใหหยดการใชงานในพนทนนกอน แตจะ

เลอนไปไดไมเกน 12 เดอน หรอ 1 รอบของก�าหนดการ

ตรวจสอบ นบจากก�าหนดเรมท�าการตรวจสอบ


Standard& Safety

นายมงคล วสทธใจ

การตรวจสอบอปกรณ บรภณฑ และระบบ

สญญาณเตอนอคคภยมหลกปฏบตโดยสงเขปดงตอไปน

หมายเหต ดขอก�าหนดทสมบรณทงหมดในประมวลหลก

ปฏบตวชาชพฯ ของสภาวศวกร พ.ศ. 2553

การตรวจสอบเอกสารของระบบฯ เอกสารและประวตการตดตงระบบสญญาณเตอน

อคคภยตองจดเกบในต เอกสารทอย ใกลกบบรภณฑ

ควบคม หรอแสดงผลเพลงไหม หรอในหองศนยสงการ

ดบเพลง โดยมฉลากหรอปายระบขอความ “เอกสารระบบ

สญญาณเตอนอคคภย” ทหนาตเอกสารนน และหากจดเกบ

เปนแฟมขอมลคอมพวเตอรตองพมพเปนเอกสารเพอให

ใชตรวจสอบได ประกอบดวย


36

1. เอกสารทไดรบมอบเมอการตดตงระบบแลวเสรจ

ไดแก

ก. เอกสารการตรวจรบงานตดตง ทระบจ�านวน

และชนดของอปกรณ และบรภณฑทงหมดของระบบ

รวมถงเอกสารบนทกการตดตงในทซอน พรอมผงวงจร

และภาพประกอบ

ข. เอกสารบนทกรายการเปลยนแปลงไปจาก

ระบบทไดออกแบบไวแตแรก

ค. แบบแปลนแสดงการตดตงจรง

ง. เอกสารคมอการใชงานอปกรณ บรภณฑ

เครองควบคม และระบบโดยรวม ทจดท�าขนใชเฉพาะกบ

ระบบทตดตงน เชน

• คมอการใชงานอปกรณและบรภณฑทใช

พรอมดวยขนตอนการท�างานของระบบ และขนตอน

การควบคมการท�างานเครองควบคมในสภาวะตาง ๆ

• ค มอการตดตงและการระบข อขดของ

(Trouble shooting) ส�าหรบระบบทสามารถระบต�าแหนงได

• คมอการใชงาน รหสผาน และโปรแกรม

ก�าหนดต�าแหนง ก�าหนดการท�างานอปกรณหรอบรภณฑ

ส�าหรบระบบทสามารถระบต�าแหนงได พรอมดวยขอมล

ต�าแหนง การท�างานอปกรณและบรภณฑจากการก�าหนด

ดวยโปรแกรมดงกลาว

• คมอการบ�ารงรกษาอปกรณและบรภณฑ

ทใช พรอมดวยตารางปฏบตการบ�ารงรกษาเชงปองกน

• รายละเอยดทางเทคนคของอปกรณและ

บรภณฑทใชในระบบ พรอมดวยรายการค�านวณพกด

เซอรกตเบรกเกอรหลกส�าหรบระบบ และรายการค�านวณ

พกดแบตเตอรส�ารองไฟส�าหรบระบบ

2. บนทกประวตการบ�า รงรกษาของอปกรณ

บรภณฑและระบบ ไดแก

ก. ชดรายงานสภาพของระบบ

ข. ชดรายงานการทดสอบระบบตามก�าหนด

การส�ารวจระบบฯ ตดตงในพนทปองกนการส�ารวจอปกรณและบรภณฑทงหมดทตดตง

ในระบบฯ เปรยบเทยบกบรายละเอยดทระบในเอกสาร

แบบแปลนของระบบและขอก�าหนดมาตรฐานดงน

1. ส�ารวจชนดและจ�านวนทตดตง เชน

ก. พนทป องกนชวต เช น พนทหลบนอน

เสนทางหนไฟแบบปด หองบนไดหนไฟ และโถงลฟต

เปนตน ตองตดตงอปกรณตรวจจบควนในจ�านวนท

สามารถครอบคลมการตรวจจบในพนทปองกนนนได

ข. จ�านวนอปกรณตรวจจบในแตละโซนตรวจจบ

ตองไมเกนจ�านวนทผ ผลตบรภณฑควบคมระบบและ

มาตรฐานก�าหนด

ค. หองพกเดยวทประกอบดวยหนงหองหลกและ

มหองน�าในตว มพนทรวมกนไมเกน 46 ตารางเมตร และ

ผนงหองพกเปนวสดไมตดไฟ ตองตดตงอปกรณตรวจจบ

ควนในหองหลกอยางนอย 1 จด

2. ส�ารวจต�าแหนงและความถกตองเรยบรอยของ

การตดตง เชน

ก. อปกรณและบรภณฑ ตองตดตงอยางมนคง

แขงแรง ยดแนนเขากบต�าแหนงตดตงไดมาตรฐาน

การตดตงทางไฟฟา หากตดตงในพนทเสยงตอความเสยหาย

ทางกลจะตองมการปองกนใหกบอปกรณและบรภณฑนน

ข. ต�าแหนงตดตงอปกรณและบรภณฑตอง

สามารถมองเหนอปกรณไดทงชด สามารถเขาถงได

และสะดวกตอการบ�ารงรกษา

ค. อปกรณตรวจจบชนดจดตองตดในต�าแหนง

ทมองเหนไดชดจากทางเขาพนท

3. ส�ารวจสภาพแวดลอมและอปสรรคกดขวาง

การท�างานในบรเวณตดตงอปกรณหรอบรภณฑ เชน

ก. อปกรณและบรภณฑทใชตดตงตองเปนชนด

ทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในพนทตดตง โดยไมมผล

ตอการท�างาน การใชงาน หรอทอนอายการใชงานลง

และเปนไปตามค�าแนะน�าของผผลต



ข. อปกรณตรวจจบตองตดตงหางจากสงกดขวาง

การท�างาน เชน

(1) หางจากแนวรอยตอระหวางฝา เพดาน

กบผนง ฉากกน หรอชนวางของไมนอยกวา 300

มลลเมตร

(2) หางจากหวจายลม ทตงอยในระนาบ

เดยวกนไมนอยกวา 400 มลลเมตร

ค. ฝาเพดานตะแกรง

(1) กรณฝาตะแกรงมพนทช องโปรงให

อากาศถายเทไดไมนอยกวา 2 ใน 3 สวน (รอยละ 67)

ของพนทเพดานทงหมด ตองตดตงอปกรณตรวจจบ

ทเพดานบนเหนอฝาตะแกรงนน

(2) กรณฝาตะแกรงในขอ (1) มพนทสวนทบ

ทกวางมากกวา 2.0 เมตร ขนาดพนทสวนทบตงแต 5.0

ตารางเมตรขนไป ตองตดตงอปกรณตรวจจบทงทเพดาน

บนเหนอฝาตะแกรงและทฝาสวนทบดวย

4. ส�ารวจวาอปกรณทตดตงนนไมขดของ เสยหาย

หรอถกแกไขดดแปลง หรอถกหอหมเปนอปสรรคตอ

การท�างาน และพนทตดตงไมมสภาพแวดลอมทมผลท�าให

สมรรถนะการท�างานของอปกรณและระบบลดลงหรอ

สญเสยไป

การตรวจสอบอปกรณและบรภณฑในระบบ ตรวจสอบการตดตงโดยพจารณาความถกตองตาม

มาตรฐานขอก�าหนดต�าแหนงตดตงอปกรณและบรภณฑ

ทงหมด ดวยหลกปฏบตโดยสงเขปดงตอไปน

1. อปกรณตรวจจบควนชนดจด

ก. ตดตงทฝา เพดาน หรอผนง ทระดบความสง

ตามขอก�าหนดมาตรฐาน

ข. ตดหางผนง ฉากกน หรอชนวางของ (หรอ

เพดาน ในกรณตดอปกรณตรวจจบทผนง) ไมนอยกวา

300 มลลเมตร และไมเกน 4.50 เมตร

ค. กรณตดตงทฝา เพดานแนวระดบราบ ระหวาง

อปกรณตรวจจบแตละชด ตองตดหางกนไมเกน 9.00

เมตร ส�าหรบพนทจดไวเปนชองทางเดน ใหดขอก�าหนด

มาตรฐาน

ง. อปกรณตรวจจบเมอเปดใชงานในภาวะปกต

ดวงไฟสญญาณสแดงจะตองไมตดคาง

2. อปกรณตรวจจบควนชนดล�าแสง

ก. ตดตงเขากบพนผวทมนคง แขงแรง และ

ไมเคลอนตว เชน เสา ผนงกออฐ ผนงคอนกรต และ

โครงสรางหลก เปนตน

ข. ตดทระดบความสงตามขอก�าหนดมาตรฐาน

และตองตดต�าลงมาจากฝาเพดานหรอหลงคาไมนอยกวา

300 มลลเมตร แตไมเกน 750 มลลเมตร

ค. อปกรณตรวจจบแตละชดตองตดตงหางกน

ไมเกน 14.00 เมตร


ดวงไฟสญญาณสแดงจะตองไมตดคาง

3. อปกรณตรวจจบควนชนดส มตวอยางอากาศ

ในทอดดลมกลบ

ก. กลองบรรจอปกรณตรวจจบตองตดตงเขากบ

ทอดดลมกลบโดยตรงอยางมนคง แขงแรง

ข. ทอสมตวอยางทสอดขวางเขากบทอดดลม

กลบ ตองหนรไปในทศทางรบลมดดกลบ

4. อปกรณตรวจจบควนชนดส มตวอยางอากาศ

หลายจด

ก. แนวทอส มตวอยางอากาศตองตดตงใน

ต�าแหนงทเขาถงสะดวกตอการบ�ารงรกษา

ข. ทอสมตวอยางอากาศตองเปนทอชนดพวซ

อยางหนาสขาวหรอทอทองแดง มขอความวา “แจงเหต

เพลงไหม” บนทอทกระยะ 1.0 เมตร โดยตวอกษรตอง

มขนาดความสงไมนอยกวา 5 มลลเมตร

ค. หวดดอากาศจะตองยนเลยจากระดบฝา

ไมนอยกวา 25 มลลเมตร แตไมเกน 300 มลลเมตร

ง. ระยะหางระหวางจดส มตวอยางอากาศ

ตองหางกนไมเกน 9.00 เมตร


38

5. อปกรณตรวจจบควนชนดกลองโทรทศน

ก. ทศทางการมองพน ทป องกนของกล อง

โทรทศนตองไมมสงบดบง กดขวาง ทงวตถทบแสง

วตถโปรงแสง หรอวตถโปรงใส เวนแตกระจกใสหนาเรอน

หมกลอง

ข. ทศทางการมองพน ทป องกนของกล อง

โทรทศนตองไมยอนแสงสวางจา หรอมองเหนแสงจาก

การสะทอน โดยเฉพาะแสงอาทตย

ค. พนทปองกนตองมแสงสวางเพยงพอกบ

การวเคราะหภาพของกลองโทรทศน ตามทผผลตก�าหนด

6. อปกรณตรวจจบความรอนชนดจด

ก. ตดตงทฝา เพดาน หรอผนง ทระดบความสง

ตามขอก�าหนดมาตรฐาน

ข. ตดหางผนง ฉากกน หรอชนวางของไมนอย

กวา 300 มลลเมตร และไมเกน 3.60 เมตร

ค. กรณตดต งทฝ า เพดานแนวระดบราบ

ระหวางอปกรณตรวจจบแตละชด ตองตดหางกนไมเกน

7.20 เมตร ส�าหรบพนทจดไวเปนชองทางเดนใหด

ขอก�าหนดมาตรฐาน


หากมดวงไฟสญญาณสแดง ดวงไฟจะตองไมตดคาง

7. อปกรณตรวจจบความรอนชนดเสน

ก. ตองตดตงใหสามารถมองเหนเสนวงจรได

โดยตลอดพนท

ข. ตองตดหางผนง ฉากกน หรอชนวางของ

ไมนอยกวา 300 มลลเมตร และไมเกน 3.60 เมตร

ค. ตองตดตงใหเสนวงจรตรวจจบแตละเสน

หางกนไมเกน 7.20 เมตร

ภาพตวอยางวงจรอปกรณตรวจจบความรอนชนดเสน

8. อปกรณตรวจจบเปลวเพลง

ก. ทศทางการมองพนทป องกนของอปกรณ

ตองไมมสงบดบง กดขวาง ทงวตถทบแสง วตถโปรงแสง

หรอวตถโปรงใส เวนแตกระจกใสหนาเรอนหมอปกรณ

ข. ทศทางการมองพนทป องกนของอปกรณ

ตองไมยอนแสงสวางจา หรอมองเหนแสงจากการสะทอน

โดยเฉพาะแสงอาทตย

ค. ตรวจความเหมาะสมของชนดอปกรณตรวจจบ

เปลวเพลงชนดตรวจจบการแผรงส (UV หรอ IR) กบพนท

ปองกน



9. อปกรณแจงเหตดวยมอ

ก. ตดตงอปกรณททางเขา-ออกพนทปองกนและ

ทางหนไฟของแตละชนของอาคาร ในต�าแหนงทเหนได

ชดเจนและสามารถเขาถงเพอใชงานไดสะดวก

ข. ตดตงอปกรณใกลกบประตเขาสชองบนได

โดยตดหางจากกรอบประตดานซายหรอขวาไมเกน

1.5 เมตร หากชองประตกวางมากกวา 12 เมตร ตองตด

ทง 2 ดาน

ค. ตดตงอปกรณทกระยะไมเกน 60 เมตรตาม

แนวทางเดน

10. อปกรณเสยงแจงสญญาณ

ก. ตดตงอปกรณแจงสญญาณในต�าแหนงทเหน

ทงชดไดชดเจน

ข. วดคาความดงของเสยงสญญาณทจดใด ๆ

ในอาคารนานไมนอยกวา 60 วนาท ตองไดคามาตรฐาน

11. อปกรณแสงแจงสญญาณ

ก. ตดตงอปกรณแจงสญญาณในต�าแหนงทเหน

ทงชดไดชดเจน

ข. ตรวจระยะหางระหวางอปกรณแจงสญญาณ

ตองไมเกน 30.0 เมตร

12. บรภณฑแผงควบคมระบบ แผงแสดงผล

เพลงไหม และแผงโมดลตาง ๆ

ก. ขนาดพนทท�างานดานหนาบรภณฑ จะตอง

มระยะหางประกอบขนเปนพนทวางตามมาตรฐานก�าหนด

ข. บรภณฑทเปดใชงานปกตแลวตองอยใน

สถานะดงน

(1) ตองปรากฏดวงไฟสเขยวแสดงสถานะ

การจายไฟหลกเขาระบบตามปกต

(2) ตองไมปรากฏดวงไฟสแดงแสดงสภาวะ

แจงสญญาณตดสวางหรอกะพรบ

(3) ตองไมปรากฏดวงไฟสเหลองแสดง

สภาวะขดของตดสวางหรอกะพรบ

(4) สวตชควบคมทกชดตองอยในต�าแหนง

ปกต

(5) แผงควบคมการสอสารฉกเฉนตองม

ก�าลงขบเครองขยายเสยงสงกวาก�าลงขบใชงานรอยละ 25 ไฟฟาสาร

40

ตรวจสอบการจายก�าลงไฟฟาส�าหรบบรภณฑแผงควบคมระบบ ดงน1. ก�าลงไฟฟาหลกทจายใหกบบรภณฑแผงควบคม

ระบบ

ก. ตองจายดวยวงจรเฉพาะส�าหรบระบบฯ ผาน

เซอรกตเบรกเกอรทมระบ “ระบบแจงเหตเพลงไหม”

ข. พกดกระแสไฟฟาของเซอรกตเบรกเกอร

สอดคลองกบคากระแสไฟฟาจากการค�านวณ ดงปรากฏ

ในเอกสารตรวจรบงานตดตง

2. แบตเตอรจายก�าลงไฟฟาส�ารองใหกบบรภณฑ

แผงควบคมระบบ

ก. ลกษณะของแบตเตอรตองอย ในสภาพทด

ไมปรากฏการบวม

ข. ตองไมมการพวงตอสายไฟจากขวแบตเตอรไปจายไฟใหอปกรณ หรอบรภณฑอนใดนอกเหนอไปจาก

บรภณฑแผงควบคมระบบอก



ประวตผเขยนนายมงคล วสทธใจ

• ประธานกรรมการรางมาตรฐานระบบแจงเหตเพลงไหม วสท.

• ประธานกรรมการรางประมวล หลกปฏบตวชาชพดานการตรวจสอบ และการทดสอบระบบสญญาณเตอนอคคภย

สภาวศวกร• ประธานผเชยวชาญตรวจสอบความปลอดภยดานอคคภย

อาคารผโดยสารสนามบนสวรรณภม

การบนทกผลการตรวจสอบเมอปฏบตการส�ารวจและตรวจสอบการตดตง

แลวเสรจ ผตรวจสอบจะตองสรปรายงานผลการตรวจสอบ

เพอจดท�าบนทกการตรวจสอบและขอคดเหนสงมอบให

กบเจาของอาคาร หรอตวแทนเจาของอาคารทจะตอง

เกบรวบรวมบนทกการตรวจสอบตามก�าหนดทงหมดเปน

แฟมประวตของระบบทสามารถเกบเปนเอกสารหรอ

ในลกษณะสออเลกทรอนกสได โดยจะตองเกบรกษาประวต

ของระบบนไวอยางด เปนเวลาไมนอยกวา 3 ป

หมายเหต ดตวอยางแบบรายงานและแบบบนทกการส�ารวจ

และการตรวจสอบทงหมดได ในประมวลหลกปฏบตวชาชพฯ

ของสภาวศวกร พ.ศ. 2553

เอกสารอางองประมวลหลกปฏบตวชาชพ ดานการตรวจสอบ และการทดสอบ

การตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย สภาวศวกร พ.ศ. 2553

ตรวจสอบอปกรณตรวจคมวงจรปดปลายสายส�าหรบการเดนสายวงจรระบบธรรมดา (Hard

wire) แบบ class B เปรยบเทยบกบเอกสารและแบบ

แปลนแสดงการตดตงจรง

ตรวจสอบการเชอมตอระหวางบรภณฑแผงควบคมผานระบบเครอขายคอมพวเตอร

1. ตรวจสอบการท�างานของอปกรณหรอบรภณฑ

เชอมตอการสอสาร (Interface) เชน สวตชเครอขาย

(Ethernet switch) ตามประมวลหลกปฏบตอนทเกยวของ

2. ตรวจสอบแผงตอสายสญญาณระบบเครอขาย

(Patch panel) ตามประมวลหลกปฏบตอนทเกยวของ

3. ตรวจสอบการตอสาย จดตอสายเขากบอปกรณ

หรอบรภณฑ และจดตอระหวางสายไฟฟาดวยกนตองม

สภาพทด อยในสภาพแวดลอมทไมกอใหเกดปญหาหรอ

เปนอปสรรคตอการท�างาน

ตรวจสอบการเดนสายวงจรของระบบ 1. สายวงจรแจงสญญาณตองเปนสายสญญาณชนด

ทนไฟ

2. การตอสายมากกวา 1 เสนเขากบอปกรณหรอ

บรภณฑทขวตอสายเดยวกน สายแตละเสนจะตองใช

หวตอสายชนดทเหมาะสมตอกบขวตอสายนน

3. การตอสายไฟฟาเขาดวยกนทภายนอกบรภณฑ

แผงควบคมระบบแจงเหตเพลงไหม จะตองตอภายในกลอง

ตอสายดวยขวตอสาย หรอตวตอสายชนดบบย�า โดยตอง

มเครองหมายแสดงทกลองเปนตวอกษรขอความขนาด

ความสงไมนอยกวา 10 มลลเมตร วา “ระบบแจงเหต

เพลงไหม” หรอทาสดวยสเหลองหรอสสม


42

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง

Power Engineering& Power Electronics

นายณฐพงษ ฉลาดคดหวหนากองวางแผนปฏบตการระบบสงไฟฟา ฝายควบคมระบบก�าลงไฟฟา การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

จากตอนท 1 เราไดเขาใจในหลกการเบองตนของ

การท�า Blackout Restoration Plan ไปแลว ในตอนท 2 น

ซงเปนตอนจบ เรามาศกษาขนตอนการท�า Restoration

การเชอมโยงระบบไฟฟากลบคนสภาวะปกต และการปองกน

เพอไมใหระบบไฟฟาเกด Blackout ในอนาคต โดยม

รายละเอยดดงน

6. ขนตอนการท�า Restorationจากพนททงหมด 5 สวนนนอาจจะใหญโตเกนไป

ส�าหรบการท�า Restoration ดงนนส�าหรบพนทในแตละสวน

จะถกก�าหนดออกเปนพนทยอย (พจารณารวมกบตารางท 1)

ส�าหรบการท�า Black Start โรงไฟฟาไดดงน

6.1 พนทยอยในเขตพนทภาคกลาง แบงออกเปน

2 สวน คอ

6.1.1 พนทสวนภาคตะวนออก (A2) ก�าหนด

ใหโรงไฟฟาระยองเปนโรงไฟฟา Black Start ซงเปน

โรงไฟฟาพลงความรอนรวม ทยอยจายไฟฟาใหแกผใช

ไฟฟาในพนทภาคตะวนออก พรอมทงจายไฟฟาใหแก

โรงไฟฟาบอวน (IPP) และโรงไฟฟา IPT (IPP) โดย

ก�าหนดจดเชอมโยงไวท สฟ.อาวไผ (เชอมโยงกบพนท A1)

6.1.2 พนทสวนภาคตะวนตก (A1) ก�าหนดให

โรงไฟฟาพลงน�าเขอนศรนครนทรเปนโรงไฟฟา Black

Start และทยอยจายไฟฟาใหแกผ ใช ไฟฟาในพนท

ภาคตะวนตก พรอมทงจายไฟฟาใหแกโรงไฟฟาราชบร,

โรงไฟฟาวงนอย, โรงไฟฟา TECO และโรงไฟฟาพระนครใต

ส�าหรบโรงไฟฟาพลงน�าเขอนวชราลงกรณและเขอน

ทาทงนานน ใหท�าการ Black Start เครองไวเพอรอ

การขนานเขาระบบตอไป พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยง

ไวท สฟ.บางปะกง (เชอมโยงกบพนท A2), สฟ.อางทอง 1

(เชอมโยงกบพนท D2), สฟ.อางทอง 2 (เชอมโยงกบ

พนท D1), สฟ.บางสะพาน (เชอมโยงกบพนท C1)

และ สฟ.สระบร 2 (เชอมโยงกบพนท B2)

6.2 พนทยอยในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

แบงออกเปน 3 สวน คอ

6.2.1 พนทสวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ตอนกลาง (B2) ก�าหนดใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอนอบลรตน

เปนโรงไฟฟา Black Start และทยอยจายไฟฟาใหแก

ผใชไฟฟาในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางและ

โรงไฟฟากงหนกาซน�าพอง ส�าหรบโรงไฟฟาพลงน�าเขอน

จฬาภรณ ใหท�าการ Black Start เครองไวเพอรอการขนาน

เขาระบบตอไป พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยงไวท

สฟ.รอยเอด (เชอมโยงกบพนท B3), สฟ.ชยภม (เชอมโยง

กบพนท D2), สฟ.น�าพอง 1 (เชอมโยงกบพนท B1)

และ สฟ.ล�าตะคอง (เชอมโยงกบพนท A1)


ตอนบน (B1) ก�าหนดใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอนน�างม

โรงไฟฟาพลงน�าเขอนน�างม 2 (ของ สปป.ลาว) เปนโรงไฟฟา

Black Start และทยอยจายไฟฟาใหแกผใชไฟฟาในพนท

Blackout Restoration Plan(ตอนท 2)



ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน พนทในสวนนก�าหนด

จดเชอมโยงไวท สฟ.อดรธาน 1 (เชอมโยงกบพนท B2)


ดานตะวนออก (B3) ก�าหนดใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอน

สรนธรเปนโรงไฟฟา Black Start (อาจใชโรงไฟฟาพลงน�า

เขอนน�าเทน 2 เปนโรงไฟฟา Black Start ได) และทยอย

จายไฟฟาใหแกผใชไฟฟาในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ดานตะวนออกและโรงไฟฟาหวยเฮาะ (โรงไฟฟา IPP ของ

สปป.ลาว) ส�าหรบโรงไฟฟาพลงน�าเขอนปากมลนนให

ท�าการ Black Start เครองไวเพอรอการขนานเขาระบบ

ตอไป พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยงไวท สฟ.ยโสธร

(เชอมโยงกบพนท B2)

6.3 พนทยอยในเขตพนทภาคใต แบงออกเปน

2 สวน คอ

6.3.1 พนทสวนภาคใตตอนบน (C1) ก�าหนด

ใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอนรชชประภาเปนโรงไฟฟา Black

Start และทยอยจายไฟฟาใหแกผใชไฟฟาในพนทภาคใต

ตอนบน พรอมทงจายไฟฟาไปใหแกโรงไฟฟาพลงความรอน

ขนอม, โรงไฟฟากงหนกาซสราษฎรธาน และโรงไฟฟา

พลงความรอนกระบ ส�าหรบโรงไฟฟาพลงความรอนรวม

ขนอมนนใหท�าการ Black Start เครองไวเพอรอการขนาน

เขาระบบตอไป พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยงไวท

สฟ.สราษฎรธาน (เชอมโยงกบพนท A1) และ สฟ.หาดใหญ

2 (เชอมโยงกบพนท C2)

6.3.2 พน ทส วนภาคใต ตอนล าง (C2)

ก�าหนดใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอนบางลางเปนโรงไฟฟา


ภาคใตตอนลาง พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยงไวท

สฟ.ปตตาน (เชอมโยงกบพนท C1)

6.4 พนทยอยในเขตพนทภาคเหนอ แบงออกเปน

3 สวน คอ

6.4.1 พนทสวนภาคเหนอดานตะวนตก (D1)

ก�าหนดใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอนภมพลเปนโรงไฟฟา Black

Start และทยอยจายไฟฟาใหแกผใชไฟฟาในพนทภาคเหนอ

ดานตะวนตก พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยงไวท

สฟ.นครสวรรค (เชอมโยงกบพนท D2) และ สฟ.ทาตะโก

(เชอมโยงกบพนท A1 และ B2)

6.4.2 พนทสวนภาคเหนอดานตะวนออก

(D2) ก�าหนดใหโรงไฟฟาพลงน�าเขอนสรกตเปนโรงไฟฟา


ภาคเหนอดานภาคตะวนออก พรอมทงจายไฟฟาไปใหแก

โรงไฟฟาแมเมาะ พนทในสวนนก�าหนดจดเชอมโยงไวท

สฟ.พษณโลก 2 (เชอมโยงกบพนท D1 และ D3)

6.4.3 พนทกลมโรงไฟฟาลานกระบอ (D3)

ส�าหรบพนทนจะใหโรงไฟฟาลานกระบอท�าการ Black

Start ขนมาเพอจาย Load ใหแกพนทบรเวณใกลเคยง

แลวรอเชอมโยงกบระบบท สฟ.ลานกระบอ

*ส�าหรบพนท ในเขตนครหลวงนนไม ม

โรงไฟฟาทเปน Black Start ได

7. การเชอมโยงระบบไฟฟาเมอพนทยอยในแตละสวนท�าการ Black Start ขนมา

ไดแลว จะเหนไดวาระบบยอยของแตละสวนนนสามารถ

จาย Load ไดเปนปกตในปรมาณ 20-30% ของปรมาณ

ผใชไฟฟาปกต ขนตอนตอไปคอจะเชอมโยงระบบยอย

เหลานนเขาหากน จากรปท 1 แสดงพนทตาง ๆ ของ

ระบบไฟฟาในประเทศไทย พนทแตละสวนเชอมโยงกน

ดวยสายสงไฟฟาแรงสงทง 3 ระดบแรงดน ซงไดก�าหนด

จดเชอมโยงของแตละพนทไวแลว โดยเปนสถานไฟฟา

แรงสงขนาด 230 kV และเปนสถานไฟฟาทมความมนคง

ทางดานไฟฟาเพยงพอไฟฟาสาร

44

รปท 1 แสดงพนทด�ำเนนกำรทำงดำนระบบไฟฟำ

ภาคพนทยอยของ

แตละภาค

โรงไฟฟา

Black Start*

โรงไฟฟา

Start Up*

โรงไฟฟารอรบไฟ

Station

Service

จดเชอมโยง

(สฟ.)

เหนอ

ตะวนตก (D1) BB - - TTK, NS

ตะวนออก (D2) SK - MM, FGD PL2

รฟ.ลานกระบอ (D3) - - - LKB

ตะวนออกเฉยงเหนอ

ตอนบน (B1) NNG (NNG2) - - UD3

ตอนกลาง (B2) UR CLB NPORE2, KK3,

CYP, NR2

ดานตะวนออก (B3) SRD, (NTN2) PMN HHO RE2

กลาง

ตะวนตก (A1) และ

เขตนครหลวงSNR

VRK, TN,

BPK-C, WN-C

BPK-T, RB,

SB, TECO

BPK, AT1,

SR2, BSP

ตะวนออก (A2) RY - IPT, BWN AP

ใตตอนบน (C1) RPB KN-C, SRT-G KN-T, KA-T SRT, HY2

ตอนลาง (C2) BLG - - PTN

จากตารางเปนตารางสรปการท�า Restoration ซงจะท�าใหไดเหนภาพชดเจนขน และสามารถพจารณาประกอบ

กบภาพในรปท 1 ไดชดเจนขน

*นยาม

1. โรงไฟฟา Black Start หมายถง โรงไฟฟาทสามารถ Start Up ขนมาไดดวย Black Start Diesel

และท�าหนาทจายไฟฟาใหแก Load ในพนททก�าหนดให ซงสวนใหญแลวจะเปนโรงไฟฟาพลงน�า



2. โรงไฟฟา Start Up หมายถง โรงไฟฟาทสามารถ Start Up ขนมาไดดวยระบบ Black Start Diesel

และเดนเครองจายไฟฟาอยภายในโรงไฟฟาของตวเอง เพอรอ Synchronize เขาระบบตอไป

3. โรงไฟฟารอรบไฟ Station Service หมายถง โรงไฟฟาทไมสามารถ Start Up ขนมาไดดวยตวเอง จะตอง

รอรบไฟฟาจากระบบหรอจากโรงไฟฟาอน

8. การปองกนเพอไมใหระบบไฟฟาเกด Blackoutแนวทางการปองกนเพอมใหเกดเหตการณ Blackout ขนมาไดนน มขอบเขตคอนขางกวางขวาง และวธการหรอ

มาตรการในการปองกนเพอมใหเกดเหตการณดงกลาวขน ดงพอสรปไดในตารางดานลางน

สาเหต การปองกน

1. ไมมระบบปองกน เมอความถของระบบลดต�าลง 1. ตดตงอปกรณปองกน คอ Under Frequency Relay ดงน

U/F Step 1 ปลด Load 10% ท Freq. 49.00 Hz

U/F Step 2 ปลด Load เพมอก 10% ท Freq. 48.80 Hz




2. มโรงไฟฟาขนาดใหญ Trip ออกจากระบบเปนจ�านวนมาก 2. บ�ารงรกษาโรงไฟฟาใหอยในสภาพสมบรณ และ

2.1 ไมสรางโรงไฟฟาทมขนาดใหญโตจนเกนไป

2.2 โรงไฟฟาหลาย ๆ โรง ไมควรเชอมโยงเขาระบบท

จดจายไฟเดยวกน

2.3 ม Spinning Reserve ไมนอยกวาโรงไฟฟาขนาดใหญ

ทสดทเดนเครองอยในระบบ

3. ระบบสงไมมเสถยรภาพทดพอ 3. บ�ารงรกษาระบบสงใหอยในสภาพสมบรณ และ

3.1 สรางและปรบปรงใหมเสถยรภาพทดพอ และสามารถ

รองรบ Criteria N-1 ได

3.2 มระบบปองกนทสมบรณและครบถวน

3.3 ตดตงอปกรณปองกนพเศษ เชน Generator Shedding

Scheme, Rapid Load Shedding Scheme ฯลฯ

4. ขาดแคลนเชอเพลง (ระบบผลตหรอระบบจายเชอเพลงขดของ) 4. ปจจบนใชเชอเพลงกาซธรรมชาตอยประมาณ 70%

4.1 ควรใชเชอเพลงใหหลากหลายชนด

4.2 ใหโรงไฟฟาท�า On Line Switching Fuel ทก ๆ 3 เดอน

4.3 จดท�าแผนฉกเฉนกรณระบบผลตและระบบจายกาซ

ธรรมชาตขดของ รวมกบ ปตท. และ UNOCAL

ขอสงเกต จากการทผเขยนไดเคยปฏบตงานทางดานการควบคมระบบก�าลงไฟฟา พบวา ทกครงทมโรงไฟฟา

Trip ออกจากระบบจะสงผลใหคาความถของระบบลดลง (จะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณ Generation ท Trip ออกไป)

และคา Power Output ของโรงไฟฟาประเภท Combine Cycle และ Gas Turbine จะมคาลดลงตามไปดวย

ซงเปนทนาสงเกตวาโรงไฟฟาประเภทนไมไดชวยใหความถของระบบดขนเลย แตในทางตรงกนขามกลบท�าใหความถ

ของระบบลดต�าลงไปอก ดงนน หากในระบบไฟฟาใดมโรงไฟฟาประเภทนอยมาก ๆ กไมนาจะสงผลดใหกบระบบนก


46

9. สรปเหตการณ Blackout เปนเหตการณทสงผลเสยหายทงทางดานเศรษฐกจ สงคม โดยเฉพาะภาคธรกจ

อตสาหกรรมและคอมพวเตอร ดงนน หากเกดเหตการณขนจรง จ�าเปนตองรบด�าเนนการน�าระบบกลบเขาจายไฟ

ใหเรวทสด Blackout Restoration Plan จงเปนมาตรการหนงทไดเตรยมการและจดท�าไว และสงทขาดเสยมไดกคอ

การวางมาตรการเพอหาทางปองกนเพอมใหเกดเหตการณขนดงทกลาวไวขางตน

เอกสารอางอง• แผนการน�าระบบกลบคนสภาวะปกต เมอเกดเหตการณไฟฟาดบทวประเทศ ประจ�าป 2555 จดท�าโดย คณะท�างาน Restoration

ควำมหมำยของอกษรยอ

อกษรยอ ความหมาย อกษรยอ ความหมาย

AP สถานไฟฟาแรงสง อาวไผ AT1 สถานไฟฟาแรงสง อางทอง

BPK สถานไฟฟาแรงสง บางปะกง BPK-C โรงไฟฟาพลงความรอนรวม บางปะกง

BPK-T โรงไฟฟาพลงความรอน บางปะกง BSP สถานไฟฟาแรงสง บางสะพาน

BWN สถานไฟฟาแรงสง บอวน IPT โรงไฟฟาพลงความรอนรวม IPT

SR2 สถานไฟฟาแรงสง สระบร 2 TECO โรงไฟฟาพลงความรอนรวม TECO

WN-C โรงไฟฟาพลงความรอนรวม วงนอย CLB โรงไฟฟาพลงน�า เขอนจฬาภรณ

CYP สถานไฟฟาแรงสง ชยภม KK3 สถานไฟฟาแรงสง ขอนแกน 3

HHO โรงไฟฟาพลงน�า เขอนหวยเฮาะ (สปป.ลาว) NNG โรงไฟฟาพลงน�า เขอนน�างม (สปป.ลาว)

NNG2 โรงไฟฟาพลงน�า เขอนน�างม 2 (สปป.ลาว) NPO โรงไฟฟาพลงความรอนรวม น�าพอง

NR2 สถานไฟฟาแรงสง นครราชสมา 2 PMN โรงไฟฟาพลงน�า เขอนปากมล

RE2 สถานไฟฟาแรงสง รอยเอด 2 SRD โรงไฟฟาพลงน�า เขอนสรนธร

UD3 สถานไฟฟาแรงสง อดรธาน 3 UR โรงไฟฟาพลงน�า เขอนอบลรตน

BLG โรงไฟฟาพลงน�า เขอนบางลาง HY2 สถานไฟฟาแรงสง หาดใหญ 2

KA-T โรงไฟฟาพลงความรอน กระบ KN-C โรงไฟฟาพลงความรอนรวม ขนอม

KN-T โรงไฟฟาพลงความรอน ขนอม PTN สถานไฟฟาแรงสง ปตตาน

RPB โรงไฟฟาพลงน�า เขอนรชชประภา SRT สถานไฟฟาแรงสง สราษฎรธาน

SRT-G โรงไฟฟากงหนกาซ สราษฎรธาน BB โรงไฟฟาพลงน�า เขอนภมพล

FGD เครองก�าจดกาซซลเฟอรไดออกไซด LKB โรงไฟฟากงหนกาซ ลานกระบอ

MM โรงไฟฟาพลงความรอน แมเมาะ PL2 สถานไฟฟาแรงสง พษณโลก 2

NS สถานไฟฟาแรงสง นครสวรรค SK โรงไฟฟาพลงน�า เขอนสรกต

U/F Relay Under Frequency Relay Hz หนวยวดคาความถ เปน Hertz

MW หนวยวดก�าลงไฟฟา :1,000 kW = 1 MW1 MW = 1,000,000 W

GWh หนวยวดพลงงานไฟฟา :1 kWh = 1 Unit หรอ 1 หนวย1,000 kWh = 1 MWh1,000 MWh = 1 GWh1 GWh = 1,000,000 kWh = 1 ลานหนวย

rpm หนวยวดคาความเรวรอบ เปน รอบ/นาท kV หนวยวดคาแรงดนไฟฟา 1 kV = 1,000 Volts



รศ.ธนบรณ ศศภานเดชอเมล : [email protected]

การใชโปรแกรมจดล�าดบความสมพนธการปองกนส�าหรบการปองกนหมอแปลง

(Protection Coordination Program Usagefor Transformer Protection)

1.บทน�ำ ระบบการปองกนไฟฟาก�าลงมความจ�าเปนตอง

จดล�าดบความสมพนธการปองกนกลาวคอจะตองจดล�าดบ

เวลาการท�างานของอปกรณปองกนทมอยในระบบไฟฟา

หลายๆ ตวเพอทจะสามารถแยกแยะวาเมอเกดลดวงจรแลว

อปกรณปองกนตวทอยใกลจดลดวงจรทสด ตองตดวงจร

กอนอปกรณปองกนตวอนๆทอยเหนอถดไปดงรปท1

แตกหาเปนเชนนนไมในบางครงเกดการลดวงจรดานแรงต�า

ของหมอแปลงแลวสงผลท�าใหฟวสปองกนทางดานแรงสง

นนขาดไปดวยแสดงวาจดล�าดบความสมพนธการปองกน

หมอแปลงไวไมดในการจดล�าดบความสมพนธการปองกน

จ�าเปนตองอาศยเสนโคงเวลาและกระแสของอปกรณ

ปองกนทงหมดเวลา-กระแส (Time-current ลงในเครฟ

คณลกษณะCharacteristicCurve)อนเดยวกน

2.กำรปองกนกระแสเกนหมอแปลงการปองกนกระแสเกนตามมาตรฐานการตดตงทาง

ไฟฟาส�าหรบประเทศไทยฉบบปรบปรง2551และNEC

2011table450.3(A)การปองกนหมอแปลงระบบแรงสง

บทความน ได จากงานวจยท ได ท�าการศกษา

ระยะเวลาการจดล�าดบความสมพนธการปองกนการเขยน

เสนโคงเพอจดล�าดบความสมพนธจ�าเปนตองมระยะหาง

ระหวางเวลาของอปกรณปองกนแตละเสนซงระยะหางน

เรยกวาระยะเวลาเผอ(Margintime)ทงนเพอปองกนมให

ฟวสแรงสงAขาดพรอมกบเมนเบรกเกอรแรงต�าBทรป

เมอเกดการลดวงจรดานแรงต�าการจดล�าดบความสมพนธ

ของรเลยกระแสเกนเวลาผกผน ควรใหมระยะเวลาเผอ

0.3ถง0.4วนาทอยางไรกตามถาเปนรเลยแบบสแตตค

ชวงระยะเวลาเผอจะลดลงเหลอ0.3วนาทดงรปท2

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง

Power Engineering& Power Electronics

รปท 1 การจดความสมพนธของการปองกนหมอแปลง

ระหวางฟวสแรงสง A และเมนเบรกเกอรแรงต�า B

รปท 2 ระยะเวลาเผอ (Δt ไมต�ากวา 0.3 วนาท)

ของเสนโคงเวลา-กระแสของอปกรณปองกน


48

2.1การปองกนหมอแปลงส�าหรบหมอแปลงทมแรงดนระบมากกวา750Vหมอแปลงแรงสงตองมการปองกน

กระแสเกนทงดานไฟฟาเขาและดานไฟฟาออก ดานไฟฟาเขาถาใชฟวสปองกน พกดกระแสของตวฟวสไมเกน 300

เปอรเซนตของกระแสดานไฟฟาเขาของหมอแปลงดานไฟฟาออกการปองกนหมอแปลงส�าหรบหมอแปลงทมแรงดน

ระบไมเกน750Vถาใชเซอรกตเบรกเกอรหรอฟวสปองกนพกดกระแสของอปกรณปองกนไมเกน125เปอรเซนต

ของกระแสดานไฟฟาออกของหมอ ส�าหรบขนาดปรบตงสงสดของเครองปองกนกระแสเกนส�าหรบหมอแปลงระบบ

แรงสงตามตารางท1

2.2กระแสอนรช การเลอกขนาดอปกรณปองกน

ดานไฟฟาเขาของหมอแปลงสามารถพจารณาคณลกษณะ

ของกระแสอนรชของหมอแปลง(Inrushcurrent)โดยปกต

หมอแปลงจะมกระแสอนรชประมาณ8ถง12เทาของ

กระแสโหลดเตมทของหมอแปลงเปนเวลา 0.1 นาท

ทงนเพอปองกนมใหขณะทสบสวตชฟวสแรงสงใหกบ

หมอแปลงฟวสแรงสงจะขาดทนทดงรปท3

3.กำรจดควำมสมพนธของเวลำและกระแส ของฟวสแรงสง

เสนโคงแสดงความสมพนธของเวลาและกระแสของ

ฟวสแรงสงจ�าเปนตองใชในการคดเลอกขนาดทเหมาะสม

ส�าหรบปองกนอปกรณไฟฟาตางๆ เชนหมอแปลงไฟฟา

ตามมาตรฐานของNEMAตวฟวสตดตอนแรงสง

ไดแบงออกเปน2ชนดคอชนดขาดเรวK(kwick)และ

ชนดขาดชาT(tardy)ดงรปท4สวนเพาเวอรฟวสเปน

ชนดจ�ากดกระแส (Current Limiting Fuse) หรอฟวส

แรงสงชนดHRCดงรปท5

ตารางท 1 ขนาดปรบตงสงสดของเครองปองกนกระแสเกนส�าหรบหมอแปลงระบบแรงสง

รปท 3 ฟวสแรงสง 20 A ขณะทสบสวตชฟวสแรงสงใหกบ

หมอแปลง ฟวสแรงสงจะขาดทนท (เวลา 0.1 วนาท)

รปท 5 เพาเวอรฟวสเปนชนดจ�ากดกระแส

พกดอมพแดนซ

ของหมอแปลง Zk

(เปอรเซนต)

ดานไฟฟาเขามากกวา 750 Vดานไฟฟาออก

มากกวา 750 V ไมเกน 750 V

เซอรกตเบรกเกอร


พกดของฟวส


เซอรกตเบรกเกอร


พกดของฟวส


เซอรกต

เบรกเกอรหรอฟวส


ไมเกน6% 600% 300% 300% 250% 125%

มากกวา6%

แตไมเกน10%400% 300% 250% 225% 125%

รปท 4 แสดงฟวสลงค และฟวสตดตอนแรงสง



รปท 6 สวนแสดงความแตกตางของเสนโคงเวลา

ตอกระแสฟวสตอนแรงสงชนด20K(ขาดเรว),จะหลอม

ละลายเรวกวาชนด20T(ขาดชา),สวนฟวสแรงสงชนด

HRC ขนาด 20 A ทคากระแสนอยจะหนวงเวลาและ

หลอมละลายนานกวาฟวสตดตอนแรงสงชนดKและT

แตถากระแสโหลดเกนจ�านวนมากหรอลดวงจรฟวสแรงสง

ชนดHRCจะหนวงเวลาและหลอมละลายเวลาสนกวาฟวส

ตดตอนแรงสงชนดKและT

4.โปรแกรมทใชในกำรทดสอบเปนโปรแกรมชอ ABB Curve 1.0 ABB SACE

S.p.AAnABBGroupCompany2006

5.กำรทดสอบการทดสอบการใชโปรแกรมจดล�าดบความสมพนธ

การปองกนส�าหรบการปองกนหมอแปลงดงตอไปน

•โปรแกรมABBCurve1.0• เสนโคงเวลา-กระแสของฟวสตดตอนแรงสงชนดK• เสนโคงเวลา-กระแสของฟวสตดตอนแรงสงชนดT•เสนโคงเวลา-กระแสของฟวสแรงสงชนดHRC5.1 ขนาดหมอแปลงทดสอบใชหมอแปลงทดสอบ

ขนาด250,315,400,500,630,800,1000,1250,

1600และ2000kVAระบบแรงสง33kV,24kV,22kV

และ12kVอปกรณปองกนแรงสงไดแกฟวสTypeK,

TypeTและHRCสวนระบบแรงต�า400Vและ416V

อปกรณปองกนแรงต�าไดแกเซอรกตเบรกเกอรThermal-

magnetictripและSolidstatetrip

รปท 6 แสดงเสนโคงของฟวสตดตอนแรงสงชนด 20 K

(ขาดเรว), 20 T (ขาดชา) และ HRC 20 A

รปท 7 หมอแปลง 250 kVA HV 22 kV 6.56A, LV 400

V 360 A, CB 400 A Thermal-magnetic

รปท 8 หมอแปลง 250 kVA HV 22 kV 6.56A, LV 400

V 360 A, CB 400 A In = 400 A solid state

5.2 ระยะเวลาเผอ (Margin time)การจดล�าดบ

ความสมพนธการปองกนควรใหมระยะเวลาเผอΔt=0.3

วนาท เพอไมใหเบรกเกอรแรงต�าทรปพรอมฟวสแรงสง

หลอมละลายในเวลาเดยวกน

5.3 ผลการทดสอบดงแสดงในรปท7ถงรปท18

จากรปท7กระแสIb360Aกระแส3.71kA

แถบหนวงเวลาCBเมอใชfuselink15Kไมผาน,หรอใช

Fuselink15TΔt=2.16sผานหรอใชHRCFuse16A

Δt=2.16sผานในกรณทกระแสลดวงจรสงสด9.0kA

ทแถบตดแมเหลกCBเมอใชFuselink15TΔt=0.54s

ผาน หรอใช HRC Fuse 16 A จะหลอมละลายและ

ทรปพรอมCBแรงต�า

จากรปท 8กระแส Ib360AแถบกระแสCB

1.78kAและ3.86kAเมอใชFuselink12Kแถบหนวง

เวลานานt1(A)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)

ผาน หรอใช Fuse link 12 T แถบหนวงเวลานาน t1


50

(A,B)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผานหรอ

ใชHRCfuse16Aแถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)

ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผานในกรณท

กระแสลดวงจรสงสด9.0kAแถบทรปทนทCBเมอใช

Fuselink12TΔt=0.32sผาน,หรอใชFuselink12K

Δt=0.10sหรอใชHRCfuse16Aมโอกาสหลอมละลาย

และทรปพรอมCB

จากรปท 9กระแส Ib450AแถบกระแสCB

4.52kAแถบหนวงเวลาเมอใชfuselink20Kไมผาน,

หรอใชFuselink20TΔt=2.45sผานหรอใชHRC

Fuse20AΔt=0.85sผานในกรณทกระแสลดวงจร

สงสด11.4kAแถบตดแมเหลกCBเมอใชFuselink

20T Δt = 0.51 s ผาน หรอใช HRC Fuse 20 A

มโอกาสหลอมละลายและทรปพรอมCB

จากรปท10กระแสIb450AแถบกระแสCB



ผานหรอใชFuselink15Tแถบหนวงเวลานานt1(A,B)

ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผานหรอใชHRC

fuse 16A แถบหนวงเวลานาน t1 (A,B,C,D ) ผาน,

แถบหนวงเวลาสน t2 (A,B,C) ผาน ในกรณทกระแส

ลดวงจรสงสด11.4kAแถบทรปทนทCBเมอใชFuse

link15TΔt=0.34sผาน,หรอใชFuselink15KΔt

=0.10sหรอใชHRCfuse16Aมโอกาสหลอมละลาย

และทรปพรอมCB

จากรปท 11กระแสIb580AแถบกระแสCB

2.75kAและ5.09kAเมอใชFuse link20Kแถบ

หนวงเวลานาน t1 (A) ผาน, แถบหนวงเวลาสน t2

(A,B,C,D)ผานหรอใชFuselink20Tแถบหนวงเวลา

นานt1(A,B,C,D)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)

ผานหรอใชHRCfuse20Aแถบหนวงเวลานานt1

(A,B,C,D)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผาน

ในกรณทกระแสลดวงจรสงสด 14.4 kA แถบทรปทนท

CB เมอใช Fuse link 20T Δt =0.35 s ผาน, หรอ

ใชFuselink20KΔt=0.11sหรอใชHRCfuse20A


รปท 9 หมอแปลง 315 kVA HV 22 kV 8.27 A,

LV 400 V 450 A, CB 630 A In = 500 A

thermalmagnetic


LV 400 V 450 A, CB 630 A In = 630 A solid state





จากรปท 12กระแสIb720AแถบกระแสCB


เวลานาน t1 (A,B,C,D) ผาน, แถบหนวงเวลาสน t2

(A,B,C,D)ผานหรอใชFuselink30Tแถบหนวงเวลา




ในกรณทกระแสลดวงจรสงสด18.0kAแถบทรปทนทCB

เมอใชFuselink30TΔt=0.58sผาน,หรอใชFuse

link30KΔt=0.18sหรอใชHRCfuse32Aมโอกาส

หลอมละลายและทรปพรอมCB

ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผานหรอใชHRC

fuse32Aแถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)ผาน,แถบ

หนวงเวลาสนt2(A,B)Δt=0.35sผานในกรณทกระแส

ลดวงจรสงสด15.0kAแถบทรปทนทCBเมอใชFuse

link30TΔt=0.98sผานหรอใชFuselink30KΔt

=0.26sไมผานหรอใชHRCfuse32AΔt=0.03sม

โอกาสหลอมละลายและทรปพรอมCB


5.51kAและ12.0kA เมอใช Fuse link40Kแถบ

หนวงเวลานานt1(A)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)

ผาน หรอใช Fuse link 40T แถบหนวงเวลานาน t1


หรอใชHRCfuse40Aแถบหนวงเวลาสนt1(A,B,C,D)

ผาน, แถบหนวงเวลาสน t2 (A,B) Δt =0.31 s ผาน

ในกรณทกระแสลดวงจรสงสด 19.3 kA แถบทรปทนท

Fuselink40TΔt=0.91sผาน,หรอใชFuselink40K

Δt=0.30sผานหรอใชHRCfuse40AΔt=0.027s


รปท 12 หมอแปลง 500 kVA HV 22 kV 13.12A,




จากรปท13กระแสIb900AแถบกระแสCB4.0

kAและ9.0kAเมอใชFuselink30Kแถบหนวงเวลา

นานt1(A)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผาน

หรอใชFuselink30Tแถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)

รปท 14 หมอแปลง 800 kVA HV 22 kV 21A, LV 400

V 1150 A, CB 1250 A In = 1250 A solid state


LV 400 V 1440 A, CB 1600 A In =1600 A solid state


52




ผาน หรอใช Fuse link 50 T แถบหนวงเวลานาน t1


หรอใชHRCfuse50Aแถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)

ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B)Δt=0.23sไมผาน

ในกรณทกระแสลดวงจรสงสด 24.0 kAแถบทรปทนท

CBเมอใชFuselink50TΔt=0.94sผาน,หรอใช

Fuselink50KΔt=0.30sผานหรอใชHRCfuse50

AΔt=0.02sมโอกาสหลอมละลายและทรปพรอมCB



เวลานานt1(A)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C)

ผาน หรอใช Fuse link 65T แถบหนวงเวลานาน t1

(A,B,C)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผานหรอ

ใชHRCfuse63Aแถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)

ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B)Δt=0.24sไมผาน

ในกรณทกระแสลดวงจรสงสด30.0kAแถบทรปทนทCB

เมอใชFuselink65TΔt=0.87sผาน,หรอใชFuse

link65KΔt=0.25sไมผานหรอใชHRCfuse63A

Δt=0.035sมโอกาสหลอมละลายและทรปพรอมCB

จากรปท 17 กระแส Ib 2300A แถบกระแส

CB11.50kAและ25.4kAเมอใชFuselink100K

แถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)ผาน,แถบหนวงเวลาสน

t2(A,B,C,D)ผานหรอใชFuselink100Tแถบหนวงเวลา



(A,B,C,D)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B)Δt≥0.32s

ผานในกรณทกระแสลดวงจรสงสด38.5kAแถบทรป

ทนทCBเมอใชFuselink100TΔt=1.30sผาน,หรอ

ใช Fuse link 100K Δt =0.43s ผาน หรอใช HRC

fuse100AΔt=0.123sมโอกาสหลอมละลายและทรป

พรอมCB


LV 400 V 1800 A, CB 2000 A In 2000 A solid state

รปท 17 หมอแปลง 1600 kVA HV 22 kV 42A,

LV 400V 2300A, CB 2500 A In 2500 A solid state


LV 400V 2880 A, CB 3200 A In 3200 A solid state



ประวตผเขยนรศ.ธนบรณ ศศภานเดช

•มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร•วฒวศวกรแขนงไฟฟาก�าลง(วฟก.457)•กรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟาวสท.2554-2556

จากรปท 18 กระแส Ib 2880A แถบกระแส

CB14.6kAและ32.9kA เมอใช Fuse link 100K

แถบหนวงเวลานานt1(A)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2

(A,B,C)ผานหรอใชFuselink100Tแถบหนวงเวลานาน

t1(A,B,C)ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผาน

และHRCfuse125Aแถบหนวงเวลานานt1(A,B,C,D)

ผาน,แถบหนวงเวลาสนt2(A,B,C,D)ผานในกรณท

กระแสลดวงจรสงสด48.0kAแถบทรปทนทCBเมอใช

Fuselink100TΔt=0.87sผานหรอใชHRC125A

หรอใชFuselink100KΔt=0.31sผาน

6.สรปจากผลการทดสอบการใชโปรแกรมจดล�าดบ

ความสมพนธการปองกนส�าหรบการปองกนหมอแปลง

เปนดงน

1.จากผลการทดสอบพบวาหมอแปลง 250 kVA

และ315kVAพกดแรงสง33kV,24kV,22kVและ12kV

แรงต�า416Vและ400Vเซอรกตเบรกเกอรเปนชนด

Thermalmagnetic tripขนาดฟวสแรงสงตอจ�านวนเทา

ของกระแสโหลดดานแรงสงทเหมาะสมควรอยทคาอยาง

ต�า229%แตไมเกน300%ของกระแสโหลดดานแรงสง

2.จากผลการทดสอบพบวาหมอแปลง 250 kVA

ถง2000kVAพกดแรงสง33kV,24kV,22kVและ

12kVแรงต�า416Vและ400Vเซอรกตเบรกเกอร

เปนชนดsolidstatetripขนาดฟวสแรงสงตอจ�านวนเทา

ของกระแสโหลดดานแรงสงทเหมาะสมควรอยทคาอยาง

ต�า181%แตไมเกน300%ของกระแสโหลดดานแรงสง

3.การจดล�าดบความสมพนธการปองกนส�าหรบ

การปองกนหมอทงแปลงเพอไมใหเกดกรณทตเมนแรงต�า

กระแสเกนมากในเวลาสนๆเปนเหตใหทงเซอรกตเบรก

แรงต�าทรปและฟวสแรงสงขาดพรอมกนในเวลาเดยวกน

จงตองมระยะเวลาเผอΔtไมต�ากวา0.3วนาทของเสน

โคงเวลา-กระแสของอปกรณปองกน ทงนถาเลอกฟวส

ชนดขาดชา T และฟวสชนด HRC ระยะเวลาเผอ Δt

จะเกน0.3วนาทสวนฟวสชนดขาดเรวKอาจมโอกาส

ขาดเรวกวา

4.การเกดคากระแสลดวงจรสงสด ถาเลอกฟวส

แรงสงชนดขาดชาTระยะเวลาเผอΔtจะเกน0.3วนาท

แตถาเลอกฟวสแรงสงชนดHRCและฟวสชนดขาดเรวK

อาจมโอกาสหลอมละลายและทรปพรอมCB

5.ขนาดฟวสแรงสงตอจ�านวนเทาของกระแสโหลด

ดานแรงสงอยางต�าท1.81เทาหรอ181%ของกระแส

โหลดดานแรงสง จะไมเปนปญหาตอกระแสอนรช ทงน

จะไมมผลท�าใหฟวสแรงสงขาดในเวลา0.1วนาทในขณะ

สบสวตชฟวสแรงสงตอกระแสไฟฟาเขากบหมอแปลง

ในระบบ

6.การตงคา CB ดานไฟออก (แรงต�า) คา Ib

100%

เอกสารอางอง1.ธนบรณศศภานเดช.การใชโปรแกรมจดล�าดบความสมพนธ

การปองกนส�าหรบการปองกนหมอแปลงคณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร,2554

2.ธนบรณศศภานเดช.การปองกนระบบไฟฟาก�าลง.ซเอดยเคชน.กรงเทพฯ,2538ไฟฟาสาร

54

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร

CommunicationEngineering& Computer

นายสเมธ อกษรกตต อเมล : [email protected]

ในแวดวง ICT :แนวโนมโทรคมนาคม 4G(ตอนท 4)

ในตอนทแลวเราไดพดถงการไดมาซงคณะกรรมการ

กจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม

แหงชาต (กสทช.) จ�านวน 11 คน ซงไดเรมปฏบตงานอยางเตมตว

เมอเดอนตลาคม 2554 และแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยดานสอสาร

โทรคมนาคมเพอทจะรองรบบรการ 4G ในหลาย ๆ ประเทศทวโลก รวมถง

มการทดสอบการใชเทคโนโลย LTE เพอใหบรการ 4G ในประเทศไทย

โดยความรวมมอระหวาง TOT, CAT, Digital Phone และ AIS ซงสามารถ

ดรายละเอยดผลการทดลองไดทเวบไซตของ AIS ในตอนนจะไดอปเดต

เรองราวในแวดวง ICT ตอไป

ส�าหรบความคบหนาในเรองของ 3G ในประเทศไทยนน ขณะน กสทช.

ไดเตรยมการทจะเปดประมลคลนความถ 3G (2.1 GHz) คาดวาจะสามารถ

ด�าเนนการไดไมเกนเดอนตลาคม 2555 หรอภายในไตรมาสท 3 ของปน

ในการน กสทช.ไดวาจางผเชยวชาญเพอใหค�าแนะน�าดานการออกแบบ

การประมลของบรษท Cramton Associates มาจดวางแนวทางในการประมล

ซงหากทานสนใจในรายละเอยดสามารถอานไดจากเวบไซตของ กสทช.

(www.nbtc.or.th)

เรามาดความคบหนา 4G ของประเทศสหรฐอเมรกากนบาง ขณะน

Verizon Wireless ผประกอบการโทรศพทเคลอนทไดรกกระหน�าสรางโครงขาย

4G โดยใชเทคโนโลย LTE (Long Term Evolution) ในตลาดใหมอก 27 เมอง

และขยายพนทบรการอก 44 แหง เพอเสรมพนททใหบรการอยแลวให

ครอบคลมพนท 2 ใน 3 ของประเทศ พรอมทงไดประกาศวาเมอโครงขาย 4G

LTE สรางเสรจแลวจะมพนทใหบรการทงหมด 230 เมอง ซงรวมถงเมองใหญ

และเมองเลกในหลาย ๆ รฐ ทงน Verizon Wireless ตงเปาหมายไววาจะ

ใหบรการถง 400 แหงภายในปน

ปจจบนผใหบรการโทรศพทเคลอนทรายใหญในประเทศสหรฐอเมรกาท

ประกอบดวย AT&T, Sprint Nextel Corp., T-Mobile และ Verizon Wireless

ตางกประกาศวา จะขยายโครงขาย 4G LTE ใหครอบคลมพนทและรองรบ

ผใชบรการไดมากเทาทจะท�าได ซงคาดวาจะเกดแขงขนดานบรการและสงคราม

ดานราคาในอนาคต โดยท Verizon อางวามพนทใหบรการครอบคลมประชากร

ประมาณ 200

ลานคนในปจจบน และ

จะขยายไปยงตลาดเลก ๆ อก

200 กวาเมองซงจะมพนทใหบรการ

แกประชากรอก 60 ลานคน ภายใน

สนปน เมอเปรยบเทยบกบ AT&T

ทปจจบนมพนทใหบรการประชากร

ประมาณ 74 ลานคน และวางแผน

ทจะใหถง 150 ลานคน ภายใน

สนปน สวน Sprint Nextel ซง

ปจจบนยงไมมโครงขาย 4G LTE

คาดวาจะสรางโครงขายภายในกลาง

ปน ซงจะมพนทใหบรการประชากร

ประมาณ 123 ลานคน ส�าหรบ

T -Mob i l e ได ประกาศว า เป น

ผประกอบการทมโครงขาย 4G LTE

ใหญทสดในประเทศสหรฐอเมรกา

ใหบรการใน 229 พนท รวมประชากรท

พรอมใชบรการประมาณ 220 ลานคน

จากขอมลดงกลาวคาดการณไดวาจะ

เกดสงครามดานราคา การใหบรการ

และราคาของสมารทโฟนในอนาคต

อนใกลนอยางแนนอน และผบรโภคจะ

ไดรบบรการทแตกตางและหลากหลาย

มากขนดวย ปจจบน Verizon, AT&T

และ T-Mobile ไดก�าหนดอตรา

คาบรการดานขอมล (Data plan)

ซงมตวอยางเปรยบเทยบตามตารางท

1 ดงน



เมอพดถง 4G เราทราบวาเปนเทคโนโลยทเสรมความเรวในการรบ-สงขอมล และผใหบรการหลายรายมกจะ

โฆษณาวาโครงขายของตวเองใหความเรวในการรบ-สงขอมลสงกวาคแขง ดงนนในยค 4G นอกจากจะมการแขงขนและ

สงครามเรองราคาคาบรการแลว ยงมการแขงขนในเรองของความเรวดวย หลงจากท Verizon ไดสรางโครงขาย 4G LTE

ตงแตป 2554 และไดเปนผน�าในเรองความเรวในการรบ-สงขอมล จนกระทงปน AT&T ไดโหมลงทนสรางโครงขาย

4G LTE เปนของตนเอง ในขณะท Sprint Nextel และ T-Mobile ยงคงตามมาตด ๆ ทจะลงทนสรางโครงขาย

4G LTE ภายในสนปน ดงนนสงครามดานความเรวในปจจบนของตลาดสหรฐอเมรกาจงมคตอสส�าคญ 2 คาย

คอ Verizon และ AT&T

ตารางท 1 อตราคาบรการดานขอมลตอเดอนของผประกอบการในประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางท 2 ปรมาณการใชขอมลในแตละเดอน (GB/เดอน) ตามประเภทการใชงาน

ปรมาณขอมล Verizon Wireless AT&T T-Mobile

1 GB US$ 20 ไมไดก�าหนด ไมไดก�าหนด

2 GB US$ 30 ไมไดก�าหนด US$ 39.99

3 GB ไมไดก�าหนด US$ 30 ไมไดก�าหนด

5 GB US$ 50 US$ 50 US$ 49.99

10 GB US$ 80 ไมไดก�าหนด US$ 79.99

หมายเหต - 1 GB (Gigabit) = 106 Bit

ราคานไมรวมบรการ voice และอน ๆ

Verizon และ AT&T จะเรยกเกบเงนเพมหากมการโหลดขอมลเกนก�าหนด (Overage Charge) ในอตรา US$ 10/1 GB

T-Mobile ไมคด Overage charge แตจะลดความเรวในการรบ-สงขอมลลงหากโหลดขอมลเกนก�าหนด

ประเภทการใชงาน นาน ๆ ครง บางครง เปนประจ�า ตลอดเวลา

ดวดโอออนไลน 1.46 5.86 8.79 >10

ฟงดนตรออนไลน 0.60 1.17 1.76 2.34

ดาวนโหลดเกม และ

App.

0.09 0.90 3.52 5.27

สงรปภาพ/เอกสาร 0.09 0.90 2.20 4.39

ทองอนเทอรเนต 0.45 1.17 3.66 5.86

เชก E-mail 0.18 0.59 1.14 1.76

อตราคาบรการนหากเปรยบเทยบกบคาบรการ 3G (เทยม) ของเราแลวนบวาเราไดใชบรการขอมลในราคาทถก

พอสมควร หากไมตดใจในเรองของความเรวของโครงขายของผใหบรการ อยางไรกตามเราควรรวาการใชงานประเภทใด

หรอกจกรรมอะไร จะใชปรมาณขอมลเทาใด เพอประกอบการตดสนใจเลอกใชโปรโมชนทผใหบรการก�าหนด และให

เหมาะสมกบ life styles ของแตละคน ตามตารางท 2


56

รปท 1 ตวอยางการโฆษณาเกยวกบความเรว โปรโมชนของ Data plan และพนทใหบรการ

จากการโฆษณาอวดอางเรองความเรวของผประกอบการเหลาน ท�าให

บรษท RootMetrics ซงเปนบรษทในประเทศสหรฐอเมรกา ทรวบรวมขอมล

และท�าการทดสอบการใชงานของโทรศพทเคลอนท สมารทโฟน และเทคโนโลย

โครงขาย รวมถงการมสวนรวมกบผบรโภคในการแนะน�าผลตภณฑหรอบรการ

ตามทผบรโภคตองการ ไดท�าการทดสอบและเกบขอมลในเรองความเรวและ

ประสทธภาพในการท�างานของโครงขาย 4G LTE ของผประกอบการ 2 รายขางตน

โดยท�าการทดสอบในหลายพนททวประเทศสหรฐอเมรกาตงแตไตรมาสแรก

ของป 2555 และท�าการทดสอบหลายรปแบบ ทงภายใน ภายนอกอาคาร

ระหวางขบรถ และทงกลางวน กลางคน เพอใหไดขอมลทเปนการใชงานตาม

ความเปนจรงประมาณ 50,000 ตวอยาง ท�าใหผบรโภคไดรบทราบความเรว

และประสทธภาพการท�างานในโลกแหงความเปนจรง ซงผลปรากฏวาการท

ผ ประกอบการไดโฆษณาเกยวกบพนทและความเรวในการใหบรการนน

บางแหงไมไดครอบคลมพนทและความเรวตามทไดโฆษณาไว รวมทงความเสถยร

ในการเชอมตอเพอรบ-สงขอมลยงคงมผลกระทบทท�าใหอตราหลด (Data failure)

สง ทงน RootMetrics ไดทดสอบและเกบขอมลใน 5 ประเดนหลก ดงน

• เปรยบเทยบความเรวในการใหบรการ 4G LTE ใน 15 พนท

• การเขาถงโครงขาย 4G LTE และความเชอถอไดของการใหบรการ• ความเรวเฉลยของผใหบรการแตละรายในการใชงานจรง

• ความสามารถในการเชอมตอทไดความเรวสงกวา 5 Mbps ซง

เปนการรบประกนความเรวเบองตน

ของ 4G

• ความเชอถอไดในการเชอมตอและรบ-สงขอมล หรอความเสถยรของ

โครงขาย ซงวดดวยจ�านวนเปอรเซนต

ของ Data failure

สรปผลการทดลองดานความเรว

ของทง 2 ผประกอบการ ปรากฏวา

AT&T ใหความเรวในการดาวนโหลด

17.4 Mbps ในขณะท Verizon ให

ความเรว 15.2 Mbps แตความเรวใน

การอปโหลดใกลเคยงกนทประมาณ

8 Mbps ทงนเปนการทดสอบทเปน

ความเรวของ 4G LTE อยางเดยว

(Pure LTE download speed) ตาม

รปท 2



รปท 2 ความเรวเฉลยในการดาวนโหลดและอปโหลด ใน 15 พนท (pure LTE)

รปท 3 ความสามารถในการเขาถงโครงขาย 4G LTE

การเขาถงโครงขายและความเชอถอไดในการเชอมตอกบอปกรณสอสาร จะเหนวา Verizon สามารถเขาถง

ไดงายกวา AT&T ทงนเนองจาก Verizon ไดสรางโครงขาย 4G LTE จนใกลถงจดอมตว และพบวาสามารถเขาถงและ

ดาวนโหลดขอมลไดถง 92.3% จากโครงขายของ Verizon และเพยง 66% จากโครงขาย AT&T นนหมายความวา

ลกคาของ Verizon สามารถเขาถงหรอใช Mobile broadband ไดมากกวาลกคา AT&T ดงรปท 3

4G LTE เปนเทคโนโลยทดและมประโยชนไดกตองใชอปกรณสอสารหรอสมารทโฟนทสามารถรองรบเทคโนโลยน

และอยในพนทใหบรการเทานน หากเราอยในพนทไมมโครงขาย 4G LTE ใหบรการ แตมโครงขาย 3G, 2G เดม

ใหบรการอยกจะรบ-สงขอมลไดชาลง ดงนนเมอพจารณาภาพรวมกวาง ๆ ในมมมองของผใชบรการแลว ความเรว

เฉลยทใชงานไดจรงจากการทดลองใน 15 พนท จะพบวา AT&T จะชากวา Verizon เลกนอย ทงการดาวนโหลดและ

อปโหลด ตามรปท 4 ซงแสดงใหเหนวาเมออยนอกพนท 4G LTE แลว Verizon ยงม 3G, 2G รองรบอก


58

รปท 4 ความเรวเฉลยในการดาวนโหลดและอปโหลดในลกษณะใชงานจรง

รปท 5 อตราการหลด/ความผดพลาด (Data failure) ของการรบ-สงขอมล

ส�าหรบพนททรบประกนความเรวทสงกวา 5 Mbps นน โดยภาพรวมแลว Verizon สามารถใหบรการไดถง

82% ของพนทใหบรการ สวน AT&T สามารถใหบรการไดเพยง 68% การทดสอบประเดนนแสดงใหเหนวาลกคา

ของ Verizon มความมนใจวาสามารถใชโครงขาย 4G LTE ในการรบ-สงขอมลไดทความเรวสงในระดบทนาพงพอใจ

ในหลายพนทเมอเทยบกบ AT&T

ส�าหรบประเดนความผดพลาดในการรบ-สงขอมล (Data failures) โดยทวไปแลวผใหบรการจะน�าเสนอ

การใหบรการดานขอมลทเชอถอได (Reliable data service) หรอพดงาย ๆ วาเมอเชอมตอแลวไมหลดงาย ซงจากการทดสอบ

จะพบวาโครงขายของ Verizon มโอกาสหลดหลงจากการเชอมตอนอยกวา AT&T นนหมายความวาเปอรเซนตของ

Data failure ของ Verizon นอยกวาของ AT&T ทงการดาวนโหลดและอปโหลด ตามรปท 5

ขอมลจากการทดลองและทดสอบของ RootMatrics ขางตนน จะเปนแนวทางเพอใหผบรโภคชาวอเมรกน

ไดทราบถงประสทธภาพและความเรวทแทจรงของโครงขาย 4G LTE วา ผใหบรการไดโฆษณาอวดอางสรรพคณเกนจรง

หรอไม ซงขอมลอยางนหนวยงานหรอผรบผดชอบในประเทศไทยโดยเฉพาะอยางยงสถาบนคมครองผบรโภคในกจการ

โทรคมนาคม (สบท.) ของ กสทช.ควรจะศกษาหาแนวทางทดสอบประสทธภาพของโครงขายผประกอบการ และน�าผล

การทดสอบมาประกาศใหผบรโภคชาวไทยทราบ เพอจะไดเปนเครองมอในการเลอกใชบรการและควบคมการโฆษณา



ประวตผเขยนนายสเมธ อกษรกตต

• วฒวศวกรไฟฟา วฟก. 557• อดตกรรมการมาตรฐานดานเทคนคของ กทช.• อดตอนกรรมการยกรางแผนแมบทกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน กสทช.• อนกรรมการสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร วสท.

ให อย ในกรอบของความเป นจรง

และไมใหผบรโภคตองตกเปนเหยอ

การโฆษณาทเกนความจรง ตวอยาง

เชน ผ ใหบรการเอกชนบางรายท

โฆษณาวาสามารถใหบรการ 3G

ไดทความเรวสงถง 200 Mbps

ซ งไม ทราบว ามการทดสอบหรอ

รบรองและรบประกนความเรวหรอไม

และมความเปนไปไดแคไหน หรอม

เงอนไขอยางไร

เทคโนโลย 4G LTE เปน

พฒนาการในการใหบรการทเนนไป

ในเรองของขอมล Mobile internet,

Multimedia การศกษา และความบนเทง

ดงนนการทจะใชเสยงบนโครงขาย 4G

ยงคงมปญหาอยบาง เพราะเราทราบ

แลววาโครงขาย 3G และ 4G เปน

เทคโนโลยทใช IP (Internet Protocol)

หรอ Packet -based (Packet

switching) นนหมายความวาบรการ

ดานขอมลและ Application ตาง ๆ

จะว งบน IP ซงผ ประกอบการ

หลายรายพยายามทจะแกป ญหา

เหลานเพอจะไดใหบรการแกลกคา

ไดครบถวนทง Voice และ Data

โดยไดก�าหนดแนวทางและเทคโนโลย

มาใชแกปญหาในเบองตน 4 แนวทาง

ดงทไดกลาวไปในตอนทแลว ดงน

- C i r c u i t Sw i t c hed

Fallback (CSFB) เมอเครองลกขาย

อยนอกพนท 4G และอย ในพนท

2G/3G สามารถใช Voice call ไดผาน

Circuit switched

- Circuit Switched over

Packet Switched (CS over PS)

ตวอยางเชน VoLTE

- I M S - b a s e d ( I P

Multimedia Subsystem-based) เชน

3GGP IMS MMTel (Multimedia

Telephony) over LTE ซงเปน

การหลอมรวมโทรศพทพนฐาน และ Mobile Multimedia เขาดวยกน ซงเปน

เทคโนโลยทหลายคายใหความสนใจ

- Over-the-top (OTT) ตวอยางเชน Skype phone

จากการประชมสดยอดเกยวกบ LTE (LTE World Summit 2012)

ทเมองบาเซโลนา ประเทศสเปน เมอวนท 23-24 พฤษภาคม 2555 ทผานมา

กไดพดถงหวขอ Voice over LTE (VoLTE) กนมาก และผประกอบการหลายราย

ยอมรบวาอาจจะยงไมสามารถเปดใหบรการในเรว ๆ นตามทหลายคนคาดหวง

ผผลตอปกรณและผเชยวชาญหลายทานไดบรรยายและใหแนวทางวา การใช

เทคโนโลย IMS-based เพอสงขอมลเสยงในรป Packet วงบนโครงขาย IP LTE

นาจะเปนทางออกทดของ VoLTE แตยงจะตองท�าการศกษาทดลองอก

สกระยะหนง คาดวานาจะเสรจสมบรณภายในปลายปหนา ซงรายละเอยดของ

เทคโนโลยนจะไดน�าเสนอตอในฉบบหนา

ผประกอบการหลายรายเขาใจและรวาเทคโนโลย LTE ไดเปดตวครงแรก

เมอป 2552 โดยการเชอมตอผาน Router และ Dongle ซงเปนการใชใน

การดาวนโหลด/อปโหลดขอมลอยางเดยว ตอมาเรมมการผลตอปกรณสอสาร

หรอสมารทโฟน (Handset) ทใชเทคโนโลย Circuit Switched Fallback

(CSFB) ทใชหลกการในการสงขอมลผาน 4G LTE และ Voice ผาน Circuit

Switched network ซงจะเหนวาในพนทใหบรการ 4G ยงคงตองอาศยโครงขาย

Circuit switched รวมดวย ดงนนในวงการผผลตอปกรณโครงขายและ

ผใหบรการโทรคมนาคม จะตองเลอกวธการทจะน�าเทคโนโลย VoLTE ท

เหมาะสมมาใชงานในเชงพาณชยตอไป

เอกสารอางอง[1] http://www.informatandm.com[2] www.rootmatrics.com[3] www.gigaom.com[4] www.verizonwireless.com, www.t-mobile.com, www.att.com

รปท 6 โลโกงานประชม LTE World Summit 2012

เมอวนท 23-24 พฤษภาคม 2555


60

พลงงาน

Energy

นายธงชย มนวลอเมล : [email protected]

เทคโนโลยการผลตไฟฟาจากขยะ (ตอนท 4)Waste to Electricity Technology (Part 4)

บทความตอนท 4 นน�าเสนอเนอหาเพมเตมเกยวกบ

การน�าเชอเพลงขยะไปผลตพลงงาน และผลกระทบตอ

สงแวดลอมของเทคโนโลยผลตเชอเพลงขยะ (Refuse-

Derived Fuel, RDF) ตอเนองจากบทความตอนท 3

7) การผลตพลงงานจากเชอเพลงขยะเชอเพลงขยะสามารถใชผลตทงพลงงานไฟฟาและ

ความรอน เพอใชในโรงงานผลตเชอเพลงขยะเองหรอ

กระบวนการผลตสนคาและผลตภณฑตาง ๆ ซงอาจเปน

เชอเพลงหลกหรอเชอเพลงเสรม เชน กระบวนการผลต

ปนซเมนตในประเทศไทยไดน�าเชอเพลงขยะไปใชเผา

รวมกบถานหน (Co-firing) เพอลดปรมาณการใชถานหนลง

รปแบบเตาเผาทใชเปลยนเชอเพลงขยะใหเปน

พลงงานความรอน ประกอบดวยเตาเผาแบบตะกรบ

รปท 21 การผลตเชอเพลงขยะเพอใช ณ สถานทผลต

(Stoker) เตาเผาแบบฟลอดไดชเบด (Fluidized Bed

Combustor) หรอเตาเผาแกสซฟเคชน (Gasification)

หรอไพโรไลซส (Pyrolysis)

รปแบบการใชเชอเพลงขยะผลตพลงงานอาจแบง

ตามสถานทและวตถประสงคในการใชงานออกเปน 3 กลม

คอ ใชในสถานทแปรรปขยะ สถานทอน และการใชเปน

เชอเพลงเสรม ดงตอไปน

7.1) การใชในสถานทแปรรปขยะ (On-Site)

การใชเชอเพลงขยะเพอเปนพลงงานในการผลต

แปรสภาพขยะเปนเชอเพลงขยะ โดยใชเชอเพลงขยะท

ผลตไดกบอปกรณเปลยนรปพลงงาน เชน เตาเผาแบบ

ตะกรบ เตาเผาแบบฟลอดไดซเบด ระบบกาซซไฟเออร

ระบบไพโรไลซส เปนตน ดงแสดงในรปท 21ไฟฟาสาร


กระบวนการผลตเชอเพลงขยะและกระบวนการผลตพลงงานเปนกระบวนการเดยวทตอเนองกน

7.2) การใชเชอเพลงขยะในสถานทอน

การใชเชอเพลงขยะในสถานทอนจะใชรวมกบอปกรณทใชเปลยนเชอเพลงเปนขยะพลงงาน เชนเดยวกบอปกรณทใช

ณ สถานทผลต เชอเพลงขยะทผลตไดจะถกจดเกบไวเพอรอการขนสงไปยงสถานทตองการจะใช ดงแสดงในรปท 22

กระบวนการผลตเชอเพลงขยะและกระบวนการผลตพลงงาน แยกออกจากกน อยคนละสถานท

7.3) การใชเชอเพลงขยะรวมกบเชอเพลงอน

การใชเชอเพลงขยะนมวตถประสงคเพอลดตนทนจากการใชเชอเพลงเชงพาณชยทวไป เปนการเผาไหมเชอเพลง

ขยะรวมกบเชอเพลงอน เชน ถานหน ดงแสดงในรปท 23

รปท 22 การผลตเชอเพลงขยะเพอใชงาน ณ สถานทอน

รปท 23 การใชงานขยะเชอเพลงรวมกบเชอเพลงอน


62

7.4) ตวอยางการใชเชอเพลงขยะในยโรป

ตารางท 8 แสดงปรมาณการใชเชอเพลงขยะส�าหรบกจการตาง ๆ ในทวปยโรป เชน ผลตไฟฟา ผลตกระดาษ

ผลตซเมนต เปนตน ในป 2545

ตารางท 8 ปรมาณการใชเชอเพลงขยะในยโรป

Country Numbera)Capacitya)

(x 103 tpa)

Quantitya)

(x 103 tpa)

Dedicated plant

Italy (2) C

Sweden NI 1,400

United Kingdom 1 30

Power Plant

Germany NI

Italy (3) (1,200) T

United Kingdom 1 50

Paper mill

Finland NI 200

District heating plant

Belgium NI NI

Denmark NI NI

Finland 50 50

Sweden NI NI

Cement kiln

Austria NI NI NI

Belgium 1 15

Italy 5 300

Denmark 1 2.6

Netherlands 1 7b)

Total ≈ 2,000

Notes :T in trialC In constructiona) Figures into brackets are referring to quantities for which information was in complete or uncertainb) Paper and plastic pellets (PPDF)



8) เชอเพลงขยะทใชในการผลตพลงงานโดยทวไปเชอเพลงขยะทมคณสมบตเหมาะสมทจะ

น�ามาไปใชประโยชน ไดแก Dust-RDF และ Densified-

RDF

8.1) Dust–RDF

การใช Dust–RDF นนสวนใหญจะใชในกระบวนการ

เผาไหมเชอเพลงผง (Pulverized Fuel) เนองจากเปน

เชอเพลงขยะมความหนาแนนต�าท�าใหการขนสงล�าบาก

ตองใชในปรมาณมาก และใชรวมกบเชอเพลงอน

ทางเลอกอกอยางในการใชงาน Dust-RDF คอ ใชเปน

เชอเพลงเสรมในการเผาท�าลายกากตะกอนของเสยของ

กระบวนการผลตเชอเพลงขยะเอง เนองจากกากตะกอน

ของเสยเหลานนไมสามารถเผาไหมไดดวยความรอนจาก

ตวเอง การใช Dust-RDF เสรมเขาไปท�าใหสามารถเผาไหม

ไดอยางมประสทธภาพ

8.2) Densified-RDF

Densified-RDF หรอ d-RDF เปนการน�าเชอเพลง

ขยะผงมาเพมความหนาแนนโดยการมาอดขนรปเปนแทง

(รปท 3.3-10) เพอใหการใชประโยชนหลากหลายมากกวา

Dust-RDF สามารถใชกบหมอไอน�าขนาดเลกไปจนถง

ขนาดใหญและสามารถใชกบเตาเผาทมการใชอย แลว

คณสมบตการเผาไหมของ d-RDF ดงแสดงในตารางท 9

และตารางท 10 แสดงตวอยางคาความรอนของเชอเพลงขยะ

9) ตวอยางการออกแบบเชงหลกการ9.1) ตวอยางขอก�าหนดในการออกแบบ

รายละเอยดดงตารางท 11 เปนขอก�าหนดในการ

ออกแบบการผลตขยะเชอเพลงแบบ BMT จากขยะ

มลฝอยเกาจากบอฝงกลบ จากการศกษาความเหมาะสม

และออกแบบรายละเอยดระบบก�าจดขยะรวมของเทศบาล

นครภเกต

9.2) สมดลมวลของระบบ

จากขอก�าหนดในการออกแบบตามตารางท 11

เมอท�าการฝงกลบขยะมลฝอยปรมาณ 300 ตนตอวน

เปนระยะเวลา 1 ป จะมปรมาณขยะมลฝอยในบอทงหมด

109,500 ตนตอป แตเนองจากขยะมลฝอยจะถกยอยสลาย

ในระหวางการฝงกลบรอยละ 20 ดงนนจงเหลอปรมาณ

ขยะมลฝอยเกาในบอ 87,600 ตนตอป

หากด�าเนนการขดรอ 300 วนตอป และปฏบตงาน

วนละ 8 ชวโมง จะมปรมาณขยะทขดรอเพอน�ามารอน

คดแยก 292 ตนตอวน

ตารางท 9 คณสมบตการเผาไหมของ d-RDF

ตารางท 10 ตวอยางคาความรอนของเชอเพลงขยะ

ตารางท 11 ขอก�าหนดในการออกแบบการผลตเชอเพลงขยะ

รายการ คณสมบต

1) ความหนาแนนและความรอน

d-RDF จะมความหนาแนนอยประมาณ 600 kg/m3 และคาความรอนประมาณ 20,000 kJ/kg ท�าใหในปรมาตร 1 m3 จะใหความรอนออกมา 12,000 MJ แมวาเมอเปรยบเทยบกบถานหนแลว d-RDF จะใหความรอนออกมาในปรมาณ ทต�ากวา แตเมอเทยบกบขยะทไมไดมการแปรรปแลว d-RDF จะมคาความหนาแนนและคาความรอนทสงกวา

2) ปรมาณเถา ปรมาณเถาใกลเคยงกบถานหน แตเมอเปรยบเทยบกบปรมาณความรอนทใชเทากนแลว เถาจาก d-RDF จะมากกวา

3) ความชน ปรมาณความชนยงสง ความรอนทไดรบ กจะลดลง

4) ปรมาณคลอไรดและซลเฟอร

d-RDF มปรมาณการเกดกาซกรด ไฮโดรคลอรก และกรดซลฟรคนอยกวา การเผาไหมถานหน

Type of

Fuel

Heating

Value

As-Received

(J/g)

Moisture

Content

(%)

Ash

Content

(%)

RDF12,000 to 16,000

15 to 25 10 to 22

Coal21,000 to 32,000

3 to 10 5 to 10

MSW11,000 to 12,000

30 to 40 25 to 35

Source : CalRecovery, Inc.

ปรมาณขยะมลฝอยทฝงกลบ 300 ตนตอวน

อตราการยอยสลายขยะอนทรยรอยละ 20

ของขยะทงหมด

ระยะเวลาการด�าเนนขดรอน 300 วนตอป (10 เดอน)

ประสทธภาพรวมของเครองจกรส�าหรบผลตเชอเพลงขยะ

รอยละ 63ไฟฟาส

าร

64

ประวตผเขยนนายธงชย มนวล

ท�างานใหการไฟฟาสวนภมภาค ประมาณ 21 ป ตงแต พ.ศ. 2533 จนถงปจจบน งานหลกทรบผดชอบในปจจบนเกยวกบ การพฒนาบคลากรของ กฟภ.ใหมความร ความสามารถ และทกษะในดานวศวกรรม เทคนค เทคโนโลยระบบไฟฟา, การพฒนา ระบบผลตไฟฟาจากขยะชมชน และการพฒนาโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

หากเครองจกรผลตเชอเพลงขยะมประสทธภาพ

รอยละ 63 จะสามารถผลตเชอเพลงขยะไดประมาณ

185 ตนตอวน สวนทเหลออก 107 ตนตอวน จะน�าไปเขาส

กระบวนการทเหมาะสมตอไป

10) การควบคมผลกระทบสงแวดลอมเนองจากเชอเพลงขยะเป นเชอเพลงส�าหรบ

การเผาไหม ดงนนผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจาก

การใชงานเชอเพลงขยะจงเกดขนเนองจากกระบวนการ

เผาไหมนนเอง ผลกระทบตอสงแวดลอมทอาจเกดขน

เปนมลพษอากาศ มลพษน�าเสย และมลพษจากขเถา

ผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากการใชงานเชอเพลง

ขยะขนอยกบหลายปจจย เชน คณภาพของเชอเพลงขยะ

องคประกอบทางกายภาพและเคมของเชอเพลงขยะ

เทคโนโลยทใชในการเผาไหมและการควบคมมลพษ

สดสวนของการใชเชอเพลงขยะในการเผาไหม (เผาไหม

โดยตรงหรอเผาไหมรวมกบเชอเพลงอน) เทคนคใน

การเผาไหม เปนตน

ผลกระทบตอสงแวดลอมอนเนองมาจากกระบวนการ

ในการแปรรปขยะเชอเพลงทมการคดแยกขยะมลฝอย

ในปลายทาง อาจเกดขนในลกษณะเดยวกบเทคโนโลย

การยอยสลายแบบไรออกซเจน (ซงตองมการคดแยก

ของเสยอนทรยออกมาจากของเสยททงรวมกนมา)

การปองกนผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากเทคโนโลย

การแปรรปขยะเชอเพลงจงใชหลกการแบบเดยวกบเทคโนโลย

การยอยสลายแบบไรออกซเจน นนคอ สงทเหลอทง

จากการคดแยกมกน�าไปก�าจดโดยการฝงกลบ ดงนน

การปองกนผลกระทบสงแวดลอมจากสงเหลอทงจาก

กระบวนการแปรรปเชอเพลงขยะน จงมวธการปองกน

ลกษณะเดยวกบการฝงกลบขยะมลฝอยแบบถกหลก

สขาภบาล

บทความตอนตอ ๆ ไปจะกลาวถงแนวคด ความส�าคญ

ชนด และหลกการท�างานของเทคโนโลยการฝงกลบขยะ

กตตกรรมประกาศขอขอบคณ ดร.ประดษฐ เฟองฟ ทชวยปรบปรงใหบทความน

สมบรณมากยงขน และขอขอบคณ บรษทพอเอ อนคอม อนเตอรเนชนแนล ทสนบสนนขอมลและรายละเอยดเกยวกบเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากการก�าจดขยะ, ผศ.บญมา ปานประดษฐ และคณะ, เทศบาลนครภเกตและศนยวจยการเผากากของเสย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ รวมทงศนยวจยสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร ทอนเคราะหองคความร ขอมลตาง ๆ ระหวางการศกษาความเหมาะสมโครงการผลตไฟฟาจากการก�าจดขยะ

เอกสารอางอง[1] พอเอ เอนคอม อนเตอรเนชนแนล, “รางรายงานฉบบ

สมบรณการศกษาความเหมาะสมโครงการผลตไฟฟาจากการก�าจดขยะ”, มนาคม 2555

[2] เทศบาลนครภเกต, “โครงการศกษาความเหมาะสมและออกแบบรายละเอยดในการลงทนและด�าเนนการฝงกลบขยะดวยกระบวนการชวภาพ-กลและรอบอฝงกลบเปนเชอเพลงเพอผลตพลงงานสะอาด” (โดย ศนยวจยการเผากากของเสย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ), มนาคม 2554

[3] การไฟฟาสวนภมภาค, “โครงการศกษาความเหมาะสม การผลตไฟฟาจากขยะ” (โดยศนยวจยสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร), มนาคม 2553



นายศภกร แสงศรธรกองพฒนาระบบไฟฟา ฝายวจยและพฒนาระบบไฟฟา การไฟฟาสวนภมภาค

อเมล : [email protected]

การศกษาการผลตไฟฟาจากพลงงานลมในประเทศไทยตอนท 4 การผลตไฟฟาจากกงหนลมขนาดก�าลงผลต 1.5 MW

ของการไฟฟาสวนภมภาค (2)

1. บทน�าเมอฉบบทแล วได กล าวถง

การพ จ ารณา เล อกก งห นลมใน

การผลตไฟฟ า ให เหมาะสมกบ

พลงงานลม ณ จดตดตง เมอไดกงหนลม

ทมความเหมาะสมแลว ตอไปกจะเปน

การตดตงกงหนลม ณ ต�าแหนงทม

ความเหมาะสมนน ซงกอนการตดตง

กงหนลมกจะตองมการส�ารวจเสนทาง

การขนสงวามสงกดขวางการขนอปกรณ

กงหนลมหรอไม เชน มสะพานลอย

กดขวาง มจดหกโคงทยากตอการเลยว

หรอมทางลาดชนทตองใชรถขนสงทม

เครองยนตก�าลงดหรอไม นอกจากน

จะตองมการส�ารวจดนเพอใชส�าหรบ

การออกแบบฐานรากใหสามารถ

รองรบแรงทจะมากระท�ากบกงหน

ลมได

ส� า ห ร บ ใ นฉ บ บน จ ะ เ ป น

การกลาวถงการประเมนความสามารถ

ในการผลตไฟฟ าของก งหนลม

ซงเปนการประเมนหลงจากการจายไฟ

เปนระยะเวลา 1 ป

2. การประเมนผลการจายไฟพลงงานไฟฟาทผลตไดจาก

กงหนลมจะถกเกบไวใน Server ซง

ตดตงอยทสถานกงหนลมผลตไฟฟา

ขอมลดงกลาวสามารถตรวจสอบได

พลงงาน

Energy

จากระบบควบคมและตรวจสอบระยะไกล (Scada System) โดยขอมลทเกบไว

ใน Server ประกอบดวย วนเวลา ความเรวลม ณ ชวงเวลาตาง ๆ ความเรวรอบ

โรเตอร ต�าแหนงการเคลอนทของ Nacelle ก�าลงไฟฟาทผลตไดในแตละชวงเวลา

อณหภมของอปกรณทส�าคญตาง ๆ ซงตวอยางของขอมลแสดงไดดงรปท 1

สวนรปท 2 จะเปนคาการกระจายตวของความเรวลมในชวงระยะเวลาตาง ๆ

ในรอบระยะเวลา 1 ป

จากรปท 2 จะเหนไดวาการกระจายตวของลมในชวงระยะเวลา 1 ป

สวนใหญจะมคาความเรวลมอยในชวงระหวาง 2-7 เมตรตอวนาท

รปท 2 คาการกระจายตวของความเรวลม

รปท 1 คาความเรวลมและก�าลงไฟฟาในชวง 24 ชวโมง


66

และเมอพจารณาความเรวลมทเกดขนในชวงเดอน

พฤษภาคม 2554 ถงเดอนมถนายน 2555 ทไดจากระบบ

Scada พบวาในชวงเวลาดงกลาวมคาความเรวลมเฉลย

สงสดท 15.13 เมตรตอวนาท เมอวนท 24 พฤศจกายน

2554 ซงในเวลาดงกลาวกงหนลมสามารถผลตไฟฟาได

เทากบ 1,306 kW และคาความเรวลมสวนใหญทเกดขน

มคาสงกวาคาเรมผลตไฟฟาของกงหนลม ซงแสดงได

ตามรปท 3

ส�าหรบความสามารถในการผลตไฟฟาของกงหน

ลมจะสอดคลองกบพลงงานลมทเคลอนทผานใบพดของ

กงหนลม ซงจะท�าใหกงหนลมสามารถผลตก�าลงไฟฟาได

โดยลกษณะของก�าลงไฟฟาทผลตไดจะเปนไปตามกราฟ

ก�าลงไฟฟาของกงหนลมชนดนน ๆ ส�าหรบก�าลงไฟฟา

ทเกดขนของกงหนลมทตดตงทอ�าเภอสทงพระ จงหวด

สงขลา สามารถแสดงไดดงรปท 4

จากการตรวจสอบความสามารถผลตไฟฟาของ

กงหนลมในชวงเวลา 1 ป พบวา กงหนลมสามารถผลตไฟฟา

รปท 3 คาความเรวลมในชวงเวลา 1 ป

รปท 4 กราฟก�าลงไฟฟาของกงหนลม

รปท 5 พลงงานไฟฟาทผลตไดในชวงระยะเวลา 1 ป

ไดทงสน 1,672,111 kWh ซงแสดงคาพลงงานไฟฟาสะสม

ในชวงระยะเวลา 1 ป ไดดงรปท 5

ในสวนของการประเมนความสามารถการผลต

ไฟฟาของโรงไฟฟาจะใชตวประเมนคอ Plant Factor หรอ

Capacity Factor (CF) ซงหาไดจากสมการ

CF = พลงงานไฟฟาทผลตไดในหนงชวงเวลา x 100%

ก�าลงผลตไฟฟาของกงหนลม x จ�านวนชวโมง

เมอพจารณาผลการจายไฟทผานมาตงแตเดอน

พฤษภาคม 2554 จนถงเดอนมถนายน 2555 พบวา

กงหนลมสามารถผลตไฟฟาได 1,672,111 หนวย และ

มจ�านวนชวโมงทผลตไฟฟาเทากบ 7,419 ชวโมง ดงนน

จะสามารถหาคา CF ไดเทากบ

CF = 1,672,111 kWh x 100%

1,500 kW x 7,427

= 15%

3. การตรวจสอบคณภาพไฟฟาก�าลงการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ไดด�าเนนการตรวจวด

คณภาพไฟฟาทจายจากกงหนลมผลตไฟฟาในชวงตงแต

วนท 2-8 มกราคม 2555 ซงผลการตรวจวดมรายละเอยด

ดงน

• ผลการตรวจวดการเปลยนแปลงแรงดนไฟฟา

ตามมาตรฐานของ กฟภ.ระบวาทระดบแรงดน

ไฟฟา 33 kV ระดบแรงดนไฟฟาต�าสดตองไมเกน 31.3 kV

และระดบแรงดนไฟฟาสงสดตองไมเกน 34.6 kV



หรอคดเปน 33 kV ±5% ซงจากการตรวจวดแรงดนไฟฟาทงสามเฟสทจายจากกงหนลมผลตไฟฟาเชอมตอกบระบบ

จ�าหนายพบวาคาแรงดนไฟฟาทงสามเฟสมคาดงตารางท 1

• ผลการตรวจวดการไมสมดลของแรงดนไฟฟา

ตามมาตรฐาน กฟภ.ก�าหนดใหการเกดแรงดนไฟฟาไมสมดลตองไมเกน 2% ซงจากผลการตรวจวดพบวา

คาแรงดนไฟฟาไมสมดลอยในเกณฑมาตรฐานของ กฟภ. โดยมคาเฉลยของแรงดนไฟฟาไมสมดลเทากบ 0.57%

และท CP 95 มคาแรงดนไฟฟาไมสมดลเทากบ 0.94% รายละเอยดตามตารางท 2

• ผลการตรวจวดคณภาพความถระบบไฟฟา

ตามมาตรฐาน กฟภ.ก�าหนดใหความถของระบบไฟฟาตองอยในชวง 50±0.5 Hz จากการตรวจวดพบวาความถ

ของระบบไฟฟาเมอกงหนลมเชอมตออยในระบบอยในเกณฑมาตรฐานของ กฟภ. โดยมคาความถต�าสดเทากบ 49.9 Hz

และคาสงสดเทากบ 50.09 Hz รายละเอยดตามตารางท 3

• ผลการตรวจวดคาฮารมอนกสตามมาตรฐาน กฟภ.ก�าหนดใหคา THDv ทระดบแรงดนไฟฟา 33 kV ตองมคาไมเกน 3% จากการตรวจวดพบวา

แรงดนไฟฟาในแตละเฟสมคา THDv อยระหวาง 2.53-2.79% ทคา CP 95 โดยมคาฮารมอนกสล�าดบท 5 สงทสด

รายละเอยดผลการตรวจวดตามตารางท 4 และรปท 6

ตารางท 1 การตรวจวดการเปลยนแปลงแรงดนไฟฟา

ตารางท 2 การตรวจวดการไมสมดลของแรงดนไฟฟา

ตารางท 4 การตรวจวดฮารมอนกส

ตารางท 3 การตรวจวดความถระบบไฟฟา

PHASE Minimum (%) Maximum (%) Average (%) CP 95 (%) Count.

A -3.19 4.48 1.49 3.59 2,153

B -1.94 4.57 2.01 3.73 2,153

C -2.78 4.77 1.86 3.87 2,153

Minimum (%) Maximum (%) Average (%) CP 95 (%) Count. มาตรฐาน กฟภ.

0.08 1.12 0.57 0.94 2,153 2%

Phase Minimum (%) Maximum (%) Average (%) CP 95 (%) Count.

A 1.25 4.06 2.04 2.79 2,153

B 0.98 3.52 1.64 2.49 2,153

C 0.95 3.79 1.66 2.53 2,153

Minimum (%) Maximum (%) Average (%) CP 99 (%) Count.

-0.20 0.18 0.04 0.12 2,153ไฟฟาสาร

68

รปท 6 คาฮารมอนกสทล�าดบตาง ๆ

จากผลการตรวจสอบดานคณภาพไฟฟาทผลตไดจากกงหนลมสรปไดวา

มคณภาพไฟฟาก�าลงอยในเกณฑมาตรฐาน และเพอเปนการประเมนคณภาพ

ไฟฟาก�าลงอยางตอเนอง การไฟฟาสวนภมภาคจะด�าเนนการตรวจสอบ

คณภาพไฟฟาก�าลงเปนระยะ ๆ ตอไป

4. การวเคราะหผลตอบแทนการวเคราะหผลตอบแทนโครงการสามารถประเมนในเบองตนไดจาก

เงนลงทน คาใชจายในการด�าเนนการ และผลตอบแทนทไดจากการขาย

พลงงานไฟฟาใหกบผใชไฟ โดยมแนวทางการวเคราะหดงน

4.1 ดชนทใชในการวเคราะห

การวเคราะหผลตอบแทนของโครงการผลตไฟฟาดวยพลงงานลมท

อ�าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา ใชอตราสวนลด 7% (WACC ของการไฟฟา

สวนภมภาค) และมดชนในการวเคราะหดงน

• ปจจบนสทธ (Net Present Value : NPV)• อตราผลตอบแทนภายใน (Internal Rate of Return : IRR)• อตราสวนผลประโยชนตอตนทน (Benefit Cost Ratio : B/C)• ระยะเวลาคนทน (Payback Period)

4.2 คาใชจาย

• เงนลงทน คดจากวงเงน

รวมทงหมดทการไฟฟาสวนภมภาค

ประกวดราคาได รวมคาบรหาร

โครงการในชวงด�าเนนการตดตง

และหกลดคาใชจายตาง ๆ เหลอเปน

เงนลงทนทงสน 119.30 ลานบาท

• คาบ�ารงรกษา ประเมนจากการบ�ารงรกษาทเกดขน โดยแบง

การบ�ารงรกษาออกเปน 2 ชวง ไดแก

ทก ๆ 6 เดอน และทก ๆ 1 ป โดย

มคาใชจายในการบ�ารงรกษาตอรอบ

เปนเงนทงสน 200,000 บาท และ

คดเปนสดสวนกบเงนลงทนเทากบ

รอยละ 0.15% คดอตราเงนเฟอคงท

ตลอดอายโครงการ 25 ป



4.3 รายได

ก า รป ร ะ เ ม น ร า ย ไ ด ข อ ง

การผลตไฟฟาประเมนจากหนวยผลต

ไฟฟ าของกงหนลมในช วงเดอน

มถนายน 2554 ถงเดอนพฤษภาคม

2555 ซงเทากบ 1,345,948 kWh

แลวประมาณการพลงงานไฟฟาท

ผลตไดเพมขนปละ 10% ไปจ�านวน

5 ป และลดลงปละ 10% ไปจ�านวน

3 ป จนสนอายโครงการท 25 ป

โดยพจารณาอตราคาไฟฟาขายปลก

ท 3.2045 บาทตอหนวย รวมกบ

คา Ft ขายปลกเฉลยเทากบ 0.48

บาทตอหนวย (อางองขอมลราคาจาก

ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบกจการ

พลงงาน) และประมาณคาไฟฟาฐาน

และคา Ft คงทตลอดอายโครงการ

25 ป โดยแบงเปน 2 กรณ คอ ไมม

อตราคาไฟฟาสวนเพม และมอตรา

คาไฟฟาสวนเพม ในกรณทมอตรา

ไฟฟาสวนเพม พจารณาวาไดรบ

คาเงนจ�านวน 3.50 บาทตอหนวย

เปนระยะเวลา 10 ป

4.4 ความคมคาทางเศรษฐศาสตร

การประ เมนความค มค า

ทางเศรษฐศาสตร พจารณาจาก

ความสามารถในการลดการใช

น�ามนดบเพอเป นแหล งพลงงาน

ในการผลตไฟฟา มสมมตฐานใน

การพจารณาดงน

• การผลตไฟฟา 1 kWh

จะใช พลงงานในการผลตเท ากบ

8.521 x 10-8 kToe

• น�ามนดบ 1 บารเรล จะใหพลงงานไดเทากบ 1.37 x 10-4 kToe

• น�ามนดบ 1 บารเรล มราคาเทากบ 112 USD (one year forecast

จาก www.oil-price.net ณ วนท

13 กนยายน 2555)

จากผลการประเมนดานการเงนและเศรษฐศาสตร พบวา การผลตไฟฟา

จากกงหนลมตามโครงการมผลตอบแทนทด หากไดรบการสนบสนนอตรา

คาไฟฟาสวนเพม โดยในปสดทายของโครงการจะมก�าไร 17,800,000 บาท

และตามผลการวเคราะหนจะคนทนในระยะเวลา 10 ป แตถาหากใหโครงการ

มผลตอบแทนทดขนตองพฒนาโครงการเปนกงหนลมแบบทงกงหนลม เพอลด

คาใชจายอปกรณและคาตดตงลง รวมทงเปนการเพมผลผลตใหสงขนอกดวย

แตทงนทงนนจะตองดผลกระทบใหครอบคลมในดานตาง ๆ ดวย

5. กตตกรรมกระกาศขอขอบคณ ดร.ชวงศ วฒนศกดภบาล ทใหขอมลในการวเคราะหดาน

คณภาพไฟฟาก�าลง รวมทงท�าใหโครงการผลตไฟฟาดวยกงหนลมส�าเรจลลวง

ไปดวยด

กรณท 1 ไมมอตราคาไฟฟาสวนเพม

กรณท 2 มอตราคาไฟฟาสวนเพม

ดชน ผลตอบแทนทางการเงนผลตอบแทนทาง

เศรษฐศาสตร

NPV (ลานบาท) -40.49 8.60

IRR (%) 3.25 7.71

B/C 0.67 1.07

Payback Period (ป) 18 12

ดชน ผลตอบแทนทางการเงนผลตอบแทนทาง

เศรษฐศาสตร

ทางเศรษฐศาสตร 1.78 50.87

IRR (%) 7.18 11.56

B/C 1.01 1.41

Payback Period (ป) 10 8

• อตราแลกเปลยน 1 USD เทากบ 31.15 บาท (ขอมลจากธนาคารแหงประเทศไทย ณ วนท 13 กนยายน 2555)

4.5 ผลการวเคราะหความคมคาทางการเงนและเศรษฐศาสตร

จากการวเคราะหโดยใชสมมตฐานตามขอ 4.2-4.4 สามารถสรป

ผลตอบแทนไดดงน


70

เทคโนโลยและนวตกรรม

Technology& Innovation

นายธงชย มนวลอเมล : [email protected]

โครงขายไฟฟาอจฉรยะ : การวเคราะหความตาง (ตอนท 1)Smart Grids : Gap Evaluation (Part 1)

บทความโครงข าย ไฟฟ า

อจฉรยะนกล าวถงความแตกตาง

ระหวางสภาวะทเปนอย ในปจจบน

และสภาวะทตองการเปนในอนาคต

(Gap Evaluation) โดยกลาวถงกรณ

ศกษาจากการประเมนในเบองตน

เกยวกบความแตกตางระหวางสภาวะ

ป จจบน ทการไฟฟ าส วนภมภาค

(กฟภ.) และสภาวะทตองการเปน

ตามวสยทศนของ กฟภ. เนอหาท

กลาวถงในกรณศกษาประกอบดวย

กลมปจจยทมผลกระทบตอ กฟภ.สง

ไดแก โครงสรางพนฐานดานการสอสาร

การบรหารจดการองคกรเพอปรบปรง

ประสทธภาพการปฏบตงานและ

การเพมผลผลต คณภาพการบรการ

ความมนคงปลอดภยดานกายภาพ

และดานไซเบอร การบรหารจดการ

ขอมล (Data Management) ระบบ

งาน อปกรณ และองคประกอบตาง ๆ

ของระบบไฟฟา และการบรหาร

จดการสนทรพยขององคกร บทความ

ตอนตอ ๆ ไปจะกลาวถงปจจยทม

ผลกระทบปานกลางและผลกระทบต�า

ส�าหรบบทความทเกยวกบโครงขาย

ไฟฟาอจฉรยะฉบบนของดการรายงาน

ความคบหนาเกยวกบกจกรรมตาง ๆ

ในการพฒนาโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

1. บทน�าการพฒนาโครงขายไฟฟาอจฉรยะจ�าเปนตองทราบทงขอบเขตและ

ปรมาณงานทตองด�าเนนการ รวมทงวธการทเหมาะสมในการท�างานเหลานน

ขอบเขตและปรมาณงานทจะตองด�าเนนการเปนผลจากการวเคราะห

ความแตกตางระหวางสภาวะทเปนอยในปจจบนและสภาวะทตองการจะเปน

ในอนาคต (Gap Analysis) หรอเรยกโดยยอวา “การวเคราะหความตาง”

การวเคราะหความแตกตางดงกลาวมความจ�าเปนส�าหรบการวางแผน

และการปฏบตงานจรง การวเคราะหความแตกตางเกดขนหลายขนตอนและ

หลายระดบ เชน ระดบอตสาหกรรม ระดบองคกร ระดบกระบวนงาน ระดบ

ผลตภณฑสนคาหรอบรการ เปนตน

กฟภ.รวมกบทปรกษาด�าเนนการวเคราะหความแตกตางระหวางสภาวะ

ทเปนอยในปจจบน และสภาวะทตองการจะเปนในอนาคต สรปผลการวเคราะห

ออกเปน 3 กลม คอ

1. กลมทมผลกระทบตอ กฟภ.สง (High Impact)

2. กลมทมผลกระทบตอ กฟภ.ปานกลาง

3. กลมทมผลกระทบตอ กฟภ.ต�า

2. ผลการวเคราะหผลการศกษาและวเคราะหความแตกตางระหวางสถานะปจจบน

(Current State) และสถานะวสยทศนในอนาคต (Future Vision State) ของ

โครงขายไฟฟา กฟภ.ในแตละสวนพนทของโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart

Grid Landscape) รวมทงสงทตองด�าเนนการ/ขอสงเกต ตลอดจนระดบของ

ผลกระทบ (Impact Criticality) ในแตละกลมพนทของโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

วาอยในระดบสง ระดบปานกลาง หรอระดบต�า ดงน



โครงสรางพนฐานดานการสอสาร - การสอสารสวนหลก (Backbone)

- การสอสารสวนเชอมตอผใชไฟฟา (Last mile)

- ระบบบรหารเครอขายสอสารขององคกร

การปรบปรงประสทธภาพการปฏบตงานและการเพม

ผลผลต

ระบบบรหารจดการก�าลงคนภาคสนาม (Mobile

Workforce Management, MWM)

คณภาพการใหบรการ - แหลงผลตพลงงานแบบกระจาย

- การจดการโหลดแบบไดนามก

ความมนคงปลอดภยดานกายภาพและดานไซเบอร ระบบความมนคงปลอดภยขององคกรทงทางกายภาพ

(Physical) และดานสารสนเทศ (Cyber Security)

การบรหารจดการขอมล ระบบบรหารจดการขอมลขององคกร (Enterprise

Data Management System)

โครงขายอจฉรยะ ระบบ อปกรณ แอปพลเคชนและ

องคประกอบตาง ๆ ของระบบไฟฟา

- ระบบโครงขายไฟฟาขนาดเลกมาก (MicroGrid)

- มเตอรไฟฟาอจฉรยะ (Smart Meter)

การบรหารจดการสนทรพยขององคกร ระบบบรหารจดการสนทรพยขององคกร (Enterprise

Asset Management System)

การปรบปรงประสทธภาพการปฏบตงานและการเพม

ผลผลตไฟฟา

ระบบบรหารขอมลผใชไฟฟาและระบบจดเกบรายได

(Customer Information and Billing System)

โครงขายอจฉรยะ ระบบ อปกรณ แอปพลเคชนและ


เซนเซอรอจฉรยะ (Smart Sensor)

การวเคราะห การวางแผน และการควบคมสงการระบบ

ไฟฟา

โครงขายอตโนมตและการฟนฟตนเอง (self-healing)/

การควบคมและการมอนเตอรระยะไกล

การอนรกษและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ อปกรณอจฉรยะ (Smart Appliance)

ความปลอดภยดานสาธารณะ ผปฏบตงาน อาคาร

ทรพยสน และสภาวะแวดลอมของธรรมชาต

ความปลอดภยของผมสวนไดสวนเสย และสงแวดลอม

การบรหารจดการสนทรพยขององคกร ระบบบรหารจดการสนทรพยขององคกร

1) กลมทมผลกระทบ (Impact Criticality) อยในระดบสง ประกอบดวย

2) กลมทมผลกระทบระดบกลาง ประกอบดวย

3) กลมทมผลกระทบระดบต�า ประกอบดวย


72

โครงขายไฟฟาอจฉรยะ ของ กฟภ.ในอนาคต คณสมบตของเครอขายสอสาร

ประกอบดวย Broad Coverage, Two-Way, Security, Mission-Critical

Support, Fast Response Time, Multiple Application Support, Availability,

Scalability, Easy of Management, Standard Based, Total Cost of

Ownership and Field Proven

2.3) คณภาพการบรการ

มาตรฐานการบรการของ กฟภ. ประกอบดวย

1) มาตรฐานทางเทคนค ไดแก มาตรฐานแรงดนไฟฟาทจดจายไฟ

มาตรฐานการเชอถอไดของระบบไฟฟา

2) มาตรฐานการใหบรการ ซงประกอบดวยมาตรฐานการใหบรการ

ทวไป (เชน การจายกระแสไฟฟาคนหลงจากระบบจ�าหนายขดของ การรองเรยน

เรองแรงดนไฟฟา การอานคาหนวยไฟฟาทใชจรง ใบแจงหนคาไฟฟา)

และมาตรฐานการใหบรการทรบประกนกบผใชไฟฟา

ควรปรบปรงเพมเตมมาตรฐานดงกลาวเพอรองรบบรการใหม ๆ

ทเกดขน โดยการพฒนากระบวนการท�างานของ กฟภ.ทเกยวของ ซงหมายถง

การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศทสนบสนนกระบวนการท�างานดงกลาว

ดวย เชน ระบบ OMS (Outage Management System) หรอระบบบรหาร

ไฟฟาขดของ การพฒนากระบวนการดานระบบปฏบตงานภาคสนาม (Mobile

Workforce) การพฒนากระบวนการบ�ารงรกษาเชงปองกน (Preventive

Maintenance) และการพฒนาระบบ Distribution Management ฯลฯ

2.4) ความปลอดภยทางกายภาพและไซเบอร

1) ระบบความมนคงปลอดภยดานกายภาพ

ระบบความมนคงปลอดภยดานกายภาพ ประกอบดวย ระบบโทรทศน

วงจรปด (CCTV) ซงใชกลองชนด IP, ระบบควบคมการเขา-ออก และระบบ

ปองกนการบกรกอาคารและ/หรอสถานไฟฟา

2) ระบบความมนคงปลอดภยดานไซเบอร

ระบบความมนคงปลอดภยดานไซเบอรส�าหรบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

จะตองสนบสนนความเชอถอไดของระบบไฟฟา และการรกษาความลบของ

ขอมลทรบ-สง (ความเปนสวนตวของผใชไฟฟา) โดยมงเนนการปองกน

ทจ�าเปน เพอใหมนใจวามการรกษาความลบ (Confidentiality) ขอมลของลกคา

ความครบถวนถกตองขอมล (Integrity) และความพรอมใชงาน (Availability)

ปจจบนมาตรฐานดานความมนคงปลอดภยทเกยวของกบโครงขาย

ไฟฟาอจฉรยะมหลายมาตรฐาน เนองจากการเชอมตอกนหลายระบบงาน

เชน มเตอรอจฉรยะ (Smart Meter) เชอมโยงไปยงผใชไฟฟา ระบบ SCADA

เชอมโยงสถานไฟฟาและอปกรณควบคมตาง ๆ ในระบบจ�าหนาย

ตามเอกสาร NISTIR 7628 (Guidelines for Smart Grid Cyber

Security) ของสถาบนมาตรฐานและเทคโนโลยแหงชาตของสหรฐอเมรกา

ผลกระทบระดบสงและระดบ

ปานกลาง หมายถง ตองรบด�าเนนการ

เพอปดชองวางของความตาง (Close

GAP) โดยเรว

2 . 1 ) ความต อ งการหล ก

(Core requirements)

สามารถจดกลมความตองการ

หลกของโครงขายไฟฟาอจฉรยะของ

กฟภ. ออกเปน 3 กลม ดงน

1) กลมโครงสรางพนฐาน

1.1) โครงสรางพนฐานดาน

การสอสาร

1.2) ก า ร ป ร บ ป ร ง

ประสทธภาพการปฏบตงานและ

การเพมผลผลต

2) กลมความตองการพนฐาน

2.1) คณภาพการบรการ

2.2) ความมนคงปลอดภย

ดานกายภาพและดานไซเบอร

2.3) การจดการขอมล

2.4) โครงข ายอ จฉร ยะ

ระบบ อปกรณ แอปพลเคชนและ


3) กลมการประยกตใชงาน

3.1) การวเคราะห วางแผน

และควบคมสงการระบบไฟฟา

3.2) การอนรกษ และใช

พลงงานอยางมประสทธภาพ

3.3) ความปลอดภยด าน

สาธารณะ ผ ปฏบตงาน อาคาร

ทรพยสน และสงแวดลอม

3.4) การบรหารจ ดการ

สนทรพยขององคกร

2.2) โครงสรางพนฐานดาน

การสอสาร

ความต องการหลกส�าหรบ

การพฒนาเครอขายสอสารเพอรองรบ



ไดประเมนความเสยงในดานตาง ๆ และก�าหนดเปนความตองการเบองตนไว

อยางไรกด กฟภ.ควรก�าหนดหลกเกณฑเพมเตมโดยค�านงถงลกษณะของ

การอนเตอรเฟซอปกรณ เทคโนโลยการเชอมตอ รวมถงขอจ�ากดและปญหา

ทอาจเกดจากเทคโนโลยของแตละอปกรณและระบบเครอขาย ทงนเพราะมทง

สวนของอปกรณเดม และเทคโนโลยใหม ๆ ทน�ามาใชงานในโครงขายไฟฟา

อจฉรยะ

2.5) การจดการขอมล

หลกการส�าคญในการก�าหนดความตองการดานการจดการขอมล คอ

(1) ความเขาใจตอ Data Class and Data Characteristic ในโครงขาย

ไฟฟาอจฉรยะ

(2) การใชประโยชนจากขอมลชดหนงเพอสนบสนนหลายกระบวนงาน

(3) พจารณาการออกแบบสถาปตยกรรมของระบบใหเปนแบบกระจาย

(Distributed) โดยสอดคลองกบความตองการดาน Latency และขดความสามารถ

ของระบบตนทาง

(4) การวางแผนดานการจดการขอมลในแบบองครวม ส�าหรบระบบ

AMI ระบบ SCADA/DMS หรอระบบ MWM ฯลฯ เพอปองกนการลงทน

ซ�าซอน

(5) การออกแบบสถาปตยกรรมและโครงสรางขอมลทสอดคลองกบ Data

Class และลกษณะของระบบงานหรอโปรแกรมประยกตดานการวเคราะหขอมล

(6) C o m p l e x E v e n t

Processing (CEP) เปนกระบวนการ

เพอวเคราะหหรอประมวลผลขอมล

ประเภทแจงเตอนหรอแจงเหตการณ

ซงมใชขอมลทเกดขนตามจงหวะหรอ

ตามความถ

โดยท ว ไปองค ประกอบใน

การพฒนาและใชงานระบบสารสนเทศ

ใหส�าเรจมองคประกอบ 3 สวน คอ

- บคลากรและองคกร

- เทคโนโลย

- กระบวนการทางธรกจ

ตองพฒนาหรอปรบเปลยน

องคประกอบทง 3 สวนไปพรอมกน

นอกจากนนควรด�าเนนการพฒนา

และปรบเปลยนกระบวนการทางธรกจ

ไปพรอมกบการออกแบบโครงขาย

ไฟฟาอจฉรยะ


74

ประวตผเขยนนายธงชย มนวล

ท�างานใหการไฟฟาสวนภมภาค ประมาณ 21 ป ตงแต พ.ศ. 2533 จนถงปจจบน งานหลกทรบผดชอบในปจจบนเกยวกบ การวเคราะหและวางแผนระบบไฟฟา, การพฒนาระบบผลตไฟฟาจากขยะชมชน และการพฒนาโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

2.6) ความปลอดภยดานตาง ๆ

(1) ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย ต อ

สาธารณะ ประกอบดวย มาตรการ

ควบคมความปลอดภยทกระทบกบ

สาธารณะดานความเสยงภยรายแรง

และมาตรการปองกนและระงบอคคภย

(2) ค ว า ม ป ล อ ดภ ย ด า น

ผปฏบตงาน ประกอบดวย การฝก

อบรมดานความปลอดภยสวนบคคล

กฎเกยวกบการใชอปกรณปองกน

อนตรายส วนบคคล (Personal

Protective Equipment, PPE) และ

กฎระเบยบขอบงคบทวไปส�าหรบ

พนกงานชวงทมการกอสราง

(3) ค ว า ม ป ล อ ดภ ย ด า น

อาคารและทรพยสน ประกอบดวย

ความปลอดภยในบรเวณพนทท�า

การก อสร าง กฎความปลอดภย

เกยวกบเครองมอ อปกรณ และ

เครองจกร กฎความปลอดภยเกยวกบ

การปองกนและระงบเพลงไหมตอ

อาคารและทรพย สน และสาระ

โดยสงเขปของกฎกระทรวงทเกยวของ

กบความปลอดภยสถานทท�างาน

(4) ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย ต อ

สงแวดลอม ประกอบดวย ดานคณภาพ

อากาศ ดานเสยง ดานคณภาพน�า

และดานกากของเสย

2.7) การบรหารจดการสนทรพยขององคกร

การบรหารสนทรพยขององคกรหรอ Enterprise Asset Management

มวตถประสงคเพอปรบปรงประสทธภาพและควบคมคาใชจายหรอตนทนท

เกยวของ (เชน การลงทน การบรหารจดการและบ�ารงรกษา) โดยใหสมดล

กบคณภาพของการใหบรการ

การพฒนางานดาน Asset Management สามารถแบงเปน 3 ระดบ คอ

- Asset Management ในระดบของการบรหารจดการขอมลสารสนเทศ

ของสนทรพย

- Enterprise Asset Management เปนการขยายขอบเขตงานเพอให

ครอบคลมการบรหารบคลากร การบรหารวงจรของอปกรณ และการมง

ตอบสนองดานการเงนขององคกร

- การพฒนางานดาน Asset Management เพอมงไปสการบ�ารงรกษา

Conditioned-based Maintenance

2.8) การปรบปรงประสทธภาพการปฏบตงานและการเพมผลผลต

กฟภ.จ�าเปนตองมงเนนในการพฒนาศกยภาพขององคกร โดยการพฒนา

เทคโนโลยและพฒนาสมรรถนะของพนกงาน กฟภ.ใหสามารถปฏบตงาน

ดานเทคโนโลยโครงขายไฟฟาอจฉรยะควบคกนอยางตอเนอง

กตตกรรมประกาศขอขอบคณ ดร.ประดษฐ เฟองฟ ทชวยปรบปรงใหบทความนสมบรณมากยงขน

และขอขอบคณการไฟฟาสวนภมภาคทสนบสนนขอมลและบคลากรส�าหรบการวจยเกยวกบโครงขายไฟฟาอจฉรยะ

เอกสารอางอง[1] คณะท�างานฯ การไฟฟาสวนภมภาค, “รางรายงานการฉบบท 4 งานจางทปรกษา

จดท�าแผนทน�าทาง (Roadmap) และศกษาความเหมาะสมโครงการ PEA Smart Grids และ AMI” (เอกสารใชภายในองคกร), กรกฎาคม 2555ไฟฟาส

าร


มต รจานรกษ พงศธร เกดอรณเดช และประพน แสงเงน

การประยกตวทศนคอมพวเตอรกบกลองวงจรปดเพอตรวจจบไฟ

บทน�ำโจทยดงกลาวมาจากนกศกษาของผมคนหนงทอาย

อานามมากกวาผมหลายปทเดยว คณประพน แสงเงน เปน

เจาของบรษทกลองวงจรปดและอปกรณตรวจจบเพลงไหม

บรษท พโคเทคโนโลยเวลด จ�ากด ซงเขาศกษาในหลกสตร

ปรญญาโท ของภาควชาวศวกรรมปองกนอคคภย ของ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

(ในขณะทผรวมวจยคนอน ๆ รวมทงตวผมอยในภาควชา

วศวกรรมไฟฟา) คณประพนเขามาหาผมในหองพรอมเลา

ความฝนราง ๆ ใหผมฟง หลงฟงจบ กลาวตามตรง ผมเอง

ยงกงขาตอความแมนย�าของเทคโนโลยประมวลผลภาพ/

วทศนคอมพวเตอรในการตรวจจบเพลงไหม ผมมค�าถาม

คาใจ อะไรจะเกดขนหากเทคโนโลยผดพลาด อยางไรกตาม

จากความตงใจจรงของคณประพนและความสามารถ

ของผรวมวจยท�าใหพฒนาเทคโนโลยมาถงระดบหนง

ซงคงไมกลากลาวไดวาใชไดรอยเปอรเซนต แตกมประเดน

นาสนใจดงทจะน�าเสนอในบทความนครบ

อยางทพบเหนทวไปไดปจจบนมการตดตงกลอง

วงจรปดในหลายสถานท เพอใชในการรกษาความปลอดภย

เป นตน นอกจากน เมอพจารณาถงอคคภยซงเป น

ภยคกคามทงตอชวตและทรพยสนของประชาชน การใช

กลองวงจรปดเปนอกวธหนงทชวยในการตรวจหาเปลวไฟ

กอนทจะลกลาม

อยางไรกตามเราไมสามารถคาดเดาไดวาอคคภยจะ

เกดขนเมอไร ดงนนผดแลตองอาศยการจองมองทหนาจอ

แสดงผลเปนเวลาตอเนอง ซงอาจเกดความผดพลาดจาก

มนษยทเกดความเหนอยลา โดยเฉพาะเมอมกลองหลายตว

ตดตงอย

เทคโนโลยและนวตกรรม

Technology& Innovation

นอกจากนการตรวจหาเปลวไฟนนแมเราสามารถใช

อปกรณตรวจควนได อยางไรกตามอปกรณดงกลาวม

รศมการท�างานทแคบ การจะตดตงใหครอบคลมพนทตอง

อาศยอปกรณหลายตว จงท�าใหเสยคาใชจายทสง อปกรณ

ดงกลาวยงมขอจ�ากดในกรณทไมสามารถตดตงไดทวถง

หรอกรณทหางจากพนมาก เชน พนทชมชน ลานจอดรถ

เป ดโล ง ลานในอาคาร อาคารโรงงานขนาดใหญ

สวนสาธารณะ ผนปา ถนน ทางดวน

เมอพจารณาถงความจ�าเปนของการตรวจหา

เปลวไฟ และขอจ�ากดของอปกรณตรวจควนทมอย ทางเรา

จงคดใชกลองวงจรปดในการตรวจหาเปลวไฟอยาง

อตโนมตดวยคอมพวเตอร ซงอนทจรงแลวกเรมมอปกรณ

ดงกลาวออกมาขายในทองตลาดแลว แตความถกตอง

แมนย�ากยงเปนทกงขาอย ทางเราจะพฒนาเปรยบเทยบ

งานวจยกบงานวจยกอนหนาใหดครบ

การใชคอมพวเตอรตรวจหาเปลวไฟไดโดยอตโนมต

อาศยหลกการของการประมวลผลภาพ การประมวลผล

ภาพพจารณาแตละจดในภาพ (Pixel) เปนคาดจทลผสมกน

คาดจทลพนฐานทใชคอ สแดง สเขยว และสน�าเงน ดวย

คาสเหลานจะสามารถด�าเนนการตาง ๆ ได เชน แยกพนท

ทมสคลายคลงกบเปลวไฟแลวตรวจสอบวาพนทดงกลาว

เปลยนแปลงรปรางหรอไม [1] กลาวคอ เปลวไฟจะม

การเปลยนแปลงรปราง หากเปนแควตถทมสเดยวกบ

เปลวไฟจะไมมการเปลยนแปลงรปราง การพจารณา

การเปลยนแปลงของรปรางท�าใหการตรวจหาเปลวไฟ

มความแมนย�ามากขนกวาวธการทไมใช


76

โดยสวนมากเปลวไฟจะมสอยในชวงสแดงไปจนถง

สขาวแตกตางกนตามอณหภมทเปลยนไป เปลวไฟทม

อณหภมไมสงมากจะมสออกแดงหรอสสม เมออณหภม

เพมขนจะเปลยนสไปจนใกลสขาวมากขนเรอย ๆ นอกจาก

อณหภมทท�าใหไฟมสเปลยนไปแลว วสดทเผาไหมกเปน

ปจจยหนงทท�าใหไฟมสตาง ๆ กนดวย ในการทดลอง

ของเรานนจะท�าการทดสอบกบไฟเฉพาะ Class A และ

Class B ดงแสดงในภาพท 1-4

นอกจากนเปลวไฟเปนรปแบบของพลงงานทม

อนภาค ดงจะเหนไดจากเมอเราสองไฟฉายไปยงเปลวไฟ

ในเวลากลางคน สของเปลวไฟจะถกกระทบโดยแสงไฟฉาย

จงเปนทนาสนใจวาเปลวไฟจะมคาสแปรเปลยนไปตาม

ความสวางของสงแวดลอมมากเพยงใด

ในการแยกพนทสเปลวไฟ มการใชแบบจ�าลอง

สตาง ๆ เชน RGB HSL และ YCrCb เปนตน แตละแบบจ�าลอง

สงผลใหการแยกพนทมประสทธภาพตางกน ซงสงผล

ตอประสทธภาพในการตรวจจบเปลวไฟ อยางไรกตาม

ยงไมมการท�าวจยวาแบบจ�าลองใดชวยใหแยกพนทเปลวไฟ

ไดดทสด แบบจ�าลองสแตละชดมขอดขอเสยทแตกตางกน

กลาวคอ RGB นนเขาใจงายและใชแพรหลาย อยางไรกตาม

คา RGB ของวตถเดยวกนจะไมคงททความสวางตางกน

ส�าหรบ HSL และ YCrCb นนมคา L และ Y แยกตางหาก

ทงสองคานบงบอกถงความสวาง ดงนนวตถเดยวกน

จะมคา HS และ CrCb คอนขางคงทแมความสวางของ

สงแวดลอมจะเปลยนไป

ในบทความสวนใหญหลงจากการตรวจสอบดวย

สแลว กจะตามดวยการสอบทานจากการเปลยนแปลง

รปรางของพนท มการใชเทคนคตาง ๆ เขามาประเมน

รปราง เชน ระยะหางจากจดศนยกลาง [2] การเคลอนท

ของพกเซล [3] วธเหลานไดรบผลกระทบจากขนาด

ของเพลงในภาพ กลาวคอหากฉากหลงทมสคลายไฟ

มขนาดใหญมากจะท�าใหขอบทใหญทสดในภาพผดพลาด

และนคอจดส�าคญทเราจะเขามาแกไข

ในงานวจยนเราจะใชขอบของบรเวณทมสคลายคลง

กบเปลวไฟ แลวพจารณาการเปลยนแปลงไปตามเวลาคลายกบ

งานของ [2] อยางไรกตามความแปลกใหมของงานเราคอ

จะตรวจจบเปลวไฟโดยแบงภาพจากกลองออกเปนสวน ๆ

ขนาดเทากน ตามมมมองภาพจรง (Perspective View)

จากความรดานวทศนคอมพวเตอร (Computer Vision)

แลวท�าการวเคราะหการเปลยนแปลงรปรางในแตละสวน

การวเคราะหรปรางของเปลวไฟเมอแยกแตละสวน

ในภาพจะตางจากเดม กลาวคอ แตละสวนในภาพอาจ

ไมครอบคลมไฟทงกอน จงมความแตกตางจาก [2] คอ แทนท

จะเปรยบเทยบระหวางการหารศมจากจดศนยกลางไฟ

จะใชการนบจ�านวนพกเซลไฟโดยตรง ทงนยงมสวนชวยให

อลกอรทมประมวลผลเรวขนดวย เนองจากไมตองหาขอบ

และหารศม ท�าใหประมวลผลหลายสวนยอยในภาพแยกกน

ไดในเวลาอนรวดเรว

หลงจากนนกใชวธการวเคราะหความถการกะพรบ

คลายกบ [2] คอ แปลงภาพพนทเวลาของไฟจากภาพท

เปนภาพฟเรยร แลวดงสมประสทธฟเรยรออกมาสอน

ปญญาประดษฐใหตดสนใจแทนเรา

นอกจากนเรายงสนใจปญหาทวา ควรใชเลนสทาง

ยาวโฟกสเทาใดตอระยะหางของเพลงตาง ๆ กน ซงกจะ

สรปแนบทายในบทความนดวย

ทงนอปกรณวทศนทใชในการทดลองเปนดงน

กล องส JVC ร น TK-C9201EG, 1 /3” ,

ความละเอยด 580 TVL

กลองส JVC รน TK-C9-301EG (IR Switch),

1/3”, ความละเอยด 580 TVL

กลองส JVC รน TK-C750E, 1/3”, ความละเอยด

330 TVL

เลนสขนาด 1/3”, ระยะโฟกส 2.8-12 mm

เลนสขนาด 1/3”, ระยะโฟกส 6-15 mm

เลนสขนาด 1/3”, ระยะโฟกส 5-50 mm

และจากการออกแบบแบบจ�าลองการทดลอง

ดงภาพท 1 ไดท�าการ

1. ตดตงเสายดกลองสามตน โดยตดทอโลหะใหได

ความสงไมเกนหลงคาของอาคารททดลอง โดยทระยะหาง

ระหวางเสาทงสามตนเทากบ 15 เซนตเมตร

2. ระยะหางระหว างเสายดกลองกบถาดเผา

เชอเพลงเทากบ 6.30 เมตร

3. ตดตงกลองทงสามตวทความสงของเสายดกลอง

เทากบ 2.5 เมตร อางองระดบเดยวกนกบขอบบนของฐาน

วางถาดเผาเชอเพลง

4. ท�าการปรบมมกล องท งสามตวให รบภาพ

เปลวไฟทถาดเผาเชอเพลงท�ามมกดต�าประมาณ 30 องศา

จากขายดกลอง



รปท 1 แบบจ�ำลองกำรทดลอง (ก)

(ข)

(ค)

(ง)

รปท 4 ตวอยำงไฟและวตถสคลำยไฟ

(ก) ไฟคลำส A

(ข) คลำส B

(ค) วตถเคลอนทในทศทำงเดยว

และ (ง) วตถเคลอนทหลำยทศทำง

รปท 2 อปกรณทใชในกำรทดลอง

รปท 3 กำรตดตงอปกรณสวนฐำนกลองวงจรปด

และสวนประมวลผลภำพ


78

ขนตอนกำรเกบขอมลภาคกลางวน

ทดลองเผาเชอเพลงแตละประเภทแลวบนทกภาพ

โดยใชกลองทมความละเอยดของภาพเทากน แตใชเลนส

ทมระยะตางกน


โดยใชกลองทมความละเอยดของภาพไมเทากน แตใชเลนส

ทมระยะเทากน


โดยใชกลองประเภทเดยวกนและใชเลนสทมระยะเทากน

แตเปรยบเทยบฟงกชนพเศษของกลองกบกลองทก�าหนด

คา Default

ภาคกลางคน


โดยใชกลองทมความละเอยดของภาพเทากนและใชเลนส

ทมระยะเทากน แตมความไวในการรบภาพไมเทากน


โดยใชกลองทมความละเอยดของภาพไมเทากน แตใช

เลนสทมระยะเทากน รวมทงมความไวในการรบภาพไม

เทากน

ขนตอนปรบเทยบส�าหรบขนตอนทหนง เราใชอลกอรทมของ Open

Source Computer Vision Library (OpenCV) ในการปรบ

เทยบพารามเตอรของกลองเรยกวา Intrinsic parameters

ซงประกอบดวย Focal length, Optical axis และ

Distortion parameters โดยใชวตถทรขนาดแนนอนเชน

ตารางหมากรกดงรปท 5 สาเหตทตองหาพารามเตอร

ดงกลาวกเพราะ

1) พารามเตอรสวนหนงจ�าเปนส�าหรบการแกไข

ความโคงของเลนส ท�าใหแบงขนาดพนทไดถกตองมากขน

2) พารามเตอรอกสวนหนงจ�าเปนส�าหรบอลกอรทม

การบดภาพใหแตละสวนในภาพมขนาดเทากน

ขนตอนตดคำสไฟการตดคาสไฟจะใชคาเทรสโฮลดคนความาจาก

งานวจยกอนหนาหลายงานทเดยว แลวพจารณาวา

คาเทรสโฮลดใดเหมาะสมส�าหรบการตดคาสไฟมากทสด

ทงนเฉพาะอปกรณ วสดเผาไหม และสงแวดลอมใน

การทดลองของเรา ซงจดนกเปนอยางหนงทผมปวดหวครบ

คอหากเปลยนกลอง/เลนส/วสดเผาไหม/สงแวดลอมแลว

ไมตองท�าการหาคาเทรสโฮลดทเหมาะสมใหมทกครง

หรอ ค�าตอบคราว ๆ ทพอจะตอบไดคอเลอกเทรสโฮลด

ทครอบคลมมากทสด คอ เทรสโฮลดทมคาความถกตอง

มากทสดนนเอง แลวพยายามเลอกตดตงอปกรณกลอง

และเลนสยหอเดมครบ

วธคนความามดงตอไปน

วธท 1

(1)

วธท 1 (ปรบปรง)

(2)

วธท 2

(3)

วธท 3

(4)

วธท 4

(5)


(6)

รปท 5 ตำรำงหมำกรกทใชในกำรปรบเทยบกลอง



ตำรำงท 1 ผลจำกกำรตดคำส

วธ True positive False positive

(1) 36.95 20.85

(2) 73.42 25.06

(3) 84.09 10.67

(4) 6.48 2.93

(5) 35.82 4.05

(6) 64.64 5.44

(7) 33.95 3.48

(8) 62.73 4.87

ตวชวดประสทธภาพของวธเทรสโฮลดมอยดวยกน

สองคา คอ True positive และ False positive ซงม

ความหมายวา เทรสโฮลดเปนไฟถกตอง และ เทรสโฮลด

เปนไฟทงทเปนฉากหลง ตามล�าดบ โดยตวเลขทค�านวณ

จะเปนอตราสวนเทยบกบพนทจรง (ในหนวยรอยละ)

กลาวคอ เทรสโฮลดเปนไฟถกตอง/พนทไฟ เทรสโฮลด

เปนไฟทงทเปนฉากหลง/พนทฉากหลง ตามล�าดบ

จากวธทงหาทระบไปขางตน จะเหนวามการปรบปรง

จากงานวจยกอน ๆ สองวธ เนองจากหากใชคาเทรสโฮลด

ตามนนเลยจะสงผลใหมคาความถกตองต�ามาก การปรบปรง

ดงกลาวออกแบบมาใหครอบคลมภาพไฟในตอนกลางคน

(เราท�าการทดลองตอนกลางคนดวย) ดงแสดงในรปท 6

ซงภาพสจะกลายเปนภาพขาว-ด�า เนองจากมความสวาง

ไมเพยงพอทเซนเซอรจะบอกสได ซง (2), (6) และ (8)

ครอบคลมกรณทภาพมโทนสเทา (R=G=B)

จากตารางดงกลาวเราไดเลอกวธท True positive

สงสด และ False positive ต�าพอสมควร คอ (3) โดยม

ตวอยางภาพการตดคาสดงแสดงในรปท 7

วธท 5

(7)


(8)

รปท 6 ภำพไฟในเวลำกลำงคน รปท 7 ตวอยำงไฟและกำรตดคำส


80

ขนตอนบดภำพหลงจากตดคาสไดแลว ตอมาคอปรบใหทกสวน

ในภาพมขนาดเทากน เพอทจะวเคราะหการกะพรบได

อยางมประสทธภาพ วธทใชคอการบดภาพ การบดภาพ

เปนการแปลงภาพทถายไดเปนอกมมมองหนง ในทน

มมมองทใชคอมมมองดานบน (Top view) เนองจาก

เรามสมมตฐานวา พนทในฉากเปนระนาบ ดงนนถาเรา

บดภาพเปนมมมองดานบนซงตงฉากกบระนาบยอม

ท�าใหแตละสวนในพนผวระนาบมขนาดเทากน และอาจม

ทานผอานบางทานแยงวามวลของเปลวไฟทลกไหมไมได

อยบนระนาบ แตหากเราพจารณาไฟเมอเรมลกไหมวา

มขนาดเลก กดจะสอดคลองกบสมมตฐานเรองการใช

พนทระนาบไดด

กอนจะไดภาพมมบนกตองบดภาพกอน การบดภาพ

จะใชเมตรกซตวหนง เรยกวา Homography (H)

H สามารถหาไดจากการใชฟงกชนส�าเรจรปของ OpenCV

ประมวลผลภาพวตถระนาบทรขนาดแนนอน เชน ตาราง

หมากรกดงรปท 5 แลวน�าคา H มาประยกตใชกบสมการท

(9) ซงอนทจรงเรากไมตองโปรแกรมสมการเอง เพยงแต

เรยกใชฟงกชนใน OpenCV อกฟงกชนหนง มนกจะจดการ

บดภาพใหเราเอง

(9)

โดยท s คอพารามเตอรแปลงหนวย q คอจดบน

ระนาบกลอง คอจดในโลกจรง

ในการบดภาพ ผอานเดาถกไหมวาเราแปลงจาก q

เปน หรอ เปน q ค�าตอบทถกตองคอ q เปน

ครบ นนคอแปลงจากภาพระนาบเฉยง ๆ ในกลองเปน

ภาพทสวนตาง ๆ ในระนาบอยหางจากผสงเกตเทา ๆ กน

ดงรปท 9 ซงมการแบงภาพเปนสวน ๆ เทากนดวย

รปท 8 พกดของกลองเทยบกบแกนของโลก

รปท 9 กำรบดภำพและแบงภำพ

รปท 10 ตวอยำงสมประสทธฟเรยร

ขนตอนวเครำะหควำมถเราจะท�าการนบจ�านวนพกเซลทมสไฟในแตละสวน

ยอย ๆ จ�านวนหลายเฟรมตดตอกน ทงนเพราะเราจะ

วเคราะหความถการกะพรบของสวนยอย ๆ ดงกลาวครบ

ความถการกะพรบจะชวยจ�าแนกความแตกตางระหวาง

ไฟกบวตถสคลายไฟได

การวเคราะหความถการกะพรบ กคอการหาวา

ขนาดของไฟ (หรอวตถสคลายไฟ) มการเปลยนแปลง

ใหญขนหรอเลกลงดวยความถเทาใด ทงนเราจะใชทฤษฎ

ทางคณตศาสตรตวหนงชอการแปลงฟเรยร การแปลง

ฟเรยรควรด�าเนนการกบขอมลทมความยาวเปนสอง

ยกก�าลง ทนกเกดค�าถามวา เราจะใชวดโอยาวกเฟรมด

จะ 2, 4, 8, ... เรามค�าตอบครบ

เนองจากความถการกะพรบของไฟอยระหวาง 1-10

Hz [4] ความถทต�าสดคอหนงรอบตอวนาท กลองทเรา

เลอกใชมเฟรมเรต 25 เฟรมตอวนาท เราคงพออนมาน

ไดวานาจะใชการแปลงฟเรยรทครอบคลม 25 เฟรม

ซงความยาวทเหมาะสมทเปนสองยกก�าลงกคอ 32 เฟรม

นนเอง

การดงฟเจอรในแถวทกวาง 32 นจะมเพยง 17

ความถทแตกตางกน (สมมาตรกน 16 ตว และอกตวคอ

ความถศนย) และเสรมวาเราไดปรบขนาดใหความถศนย

มขนาด 255 ดงนนจงพจารณาเพยง 16 ความถเปนพอ

หลงจากนนกน�าสมประสทธฟเรยรทง 16 ไปสอนปญญา

ประดษฐในขนตอไปครบ



(ก)

(ข)

รปท 11 ไฟจำกกลองควำมละเอยดตำงกน

(ก) 330TVL กบ (ข) 580TVL

ทใชเลนสทำงยำวโฟกส 15 มลลเมตร

ขนตอนตดสนดวยปญญำประดษฐแค ได แถบความถ จากการแปลงฟ เรยร มา

คอมพวเตอรกคงไมสามารถบอกไดวาเปนไฟหรอไม

ใชไหมครบ ดงนนเราจะใชปญญาประดษฐตวหนงเปน

ผตดสนใจในคอมพวเตอรครบ ในทนจะใชโครงขายประสาท

เทยม

โครงขายประสาทเทยมมแนวคดเรมตนมาจาก

การศกษาโครงขายงานไฟฟาชวภาพในสมองของมนษย

ซงประกอบดวยเซลลประสาท และจดประสานประสาท

เชอมตอกนจนเปนเครอขายประสาททท�างานรวมกน

ดงนนมนษยจงใชวธการเดยวกนนสรางวธการค�านวณใน

คอมพวเตอรใหเหมอนกบโครงขายของเซลลประสาทใน

สมองมนษย หลงจากนนจะใชขอมลตาง ๆ ในการสอน

คอมพวเตอรเพอใหคอมพวเตอรสามารถวเคราะห ตความ

หรอคาดคะเนความหมายของขอมลในลกษณะเดยวกน

ได ซงโครงขายประสาทเทยมนมขอดคอทนทานตอ

ความไมเปนเชงเสนของขอมล ทงน รายละเอยดทาง

คณตศาสตรของโครงขายประสาทเทยมอยนอกเหนอ

ขอบขายของบทความน

หลงจากใชโครงขายประสาทเทยมแลว ผลทไดจะ

ออกมาเปนคาระหวาง 0-1 โดยมนษยเปนผเลอกระหวาง

ขนตอนการสอนโครงขายประสาทเทยมวา 0 หมายถง

ไมใชไฟ 1 หมายถงไฟ ในขนใชงานเรากตงเทรสโฮลดไวท

0.5 แลวพจารณาวาแตละสวนยอยในชดภาพ (32 เฟรม

ดงทอธบายไวกอนหนา) ใดทสงผลใหเกดคามากกวา 0.5

กจะถกตดสนวาสวนยอยนนเปนไฟครบ

บทวเครำะหในทนขอน�าเสนอการวเคราะหในเชงปฏบตเพมเตม

นะครบ นาจะเปนประโยชนในการตดตงจรง

1. การจบภาพเวลากลางวน จะพบวตถอนทมส

คลายกบไฟไดงาย เชน แสงแดดหรอวตถทมสโทนแดง

นจงสอดคลองกบสมมตฐานทว าการใชเพยงส

ในการตดสนวาเปนไฟหรอไมนน ไมเพยงพอ

2. การจบภาพเวลากลางคน ไดรบผลกระทบจาก

การปรบการรบแสงของกลองใหสง ท�าใหภาพของไฟ

ไมชดเจน เกดแสงสะทอนของไฟไปยงพนทโดยรอบ

และยากในการหาพนททแทจรง ลกษณะในเวลากลางคน

ดงกลาวเกดกบกลองเดยไนทมากกวากลองธรรมดา

ดงแสดงรปท 6

นจงสอดคลองกบสมมตฐานทว าการใชเพยงส

ในการตดสนวาเปนไฟหรอไมนน ไมเพยงพอ

3. การปรบความไวแสงของกลองใหคงท ภาพทได

แทบไมมความแตกตางในชวงเวลากลางวน สวนในเวลา

กลางคนไมสามารถท�าเชนนนไดเนองจากจะท�าใหภาพมด

เกนไป รวมทงการใชโหมด Wide Dynamic กแทบไมม

ผลตอภาพ

จงไมจ�าเปนตองปรบตงความไวแสงหรอเลอกโหมด

Wide Dynamic

4. ระดบราคาของกลองมผลตอความละเอยดของ

ภาพพอสมควร แมความละเอยดจะมคาเทากน

จงควรเลอกใชกลองทมราคาระดบหนง

5. การเพมความชดเจนของภาพนน ความละเอยด

ของกลอง (330TVL 580TVL) มผลนอยกวาทางยาว

โฟกสของเลนส ในทางปฏบต เนองจากความละเอยดของ

กลองทมในตลาดมใหเลอกจ�ากด และกลองความละเอยด

สงมากกมราคาแพงมาก ขณะททางยาวโฟกสมใหเลอกได

กวางขวาง รวมทงเลนสหลายความยาวโฟกสกม


82

ทางยาวโฟกสทมาก จะชวยใหจบภาพไฟไดชดเจน

ขณะททางยาวโฟกสทนอย จะท�าใหสามารถจบภาพได

ครอบคลมพนทกวาง ดงแสดงในรปท 12

จงจ�าเปนตองตดตงทางยาวโฟกสของเลนสให

เหมาะกบขนาดของจดทสนใจวาจะเกดไฟหรอไม เพอให

สามารถเหนขนาดไฟไดชดเจน ในทนเราอยากเสนอกฎ

คราว ๆ วา

(9)

บทสรปพอจะเหนภาพแลวสวา เราสามารถน�ากลองมา

ตรวจจบไฟไดอยางไร เทคนคหวใจกคอการตดคาสไฟ

และการวเคราะหพฤตกรรมการกะพรบ ซงแตละงานวจย

กจะมแนวทางการด�าเนนการทงสองแตกตางกนไป

สวนทเราแตกตางจากงานวจยกอนหนาคอนขางชดเจนคอ

เราสามารถตรวจจบไฟไดแมเปลวไฟมขนาดเลกกวาวตถ

สคลายเปลวไฟในภาพ โดยใชเทคนคการบดภาพและ

แบงภาพเปนสวน ๆ เทา ๆ กน นท�าใหอลกอรทมเราทน

ตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอมหรอสไฟมากกวาของ

หลายงานวจย เพราะสามารถตงคาเทรสโฮลดการตด

คาสไฟไดกวาง กลาวคอถงแมการตดคาสไฟจะม False

positive เยอะ หรอสวนทเปน False positive มขนาด

ใหญ เรากสามารถก�าจดไดโดยการพจารณาการกะพรบ

สวนยอย ๆ ทมขนาดเทา ๆ กน

รปท 12 ไฟจำกเลนสมมกวำง 2.8 มลลเมตร

ทใชกลองควำมละเอยด 580TVL

เมอพจารณาวาระบบดงกลาวครอบคลมพนทขนาด

ใหญกวาเซนเซอรตรวจจบควนไฟหรอความรอน และ

สามารถตดตงในททเซนเซอรไมมประสทธภาพพอ เชน

ในโรงงาน/คลงเกบสนคาทมเพดานสง ระบบนจะดนาสนใจ

ในการประยกตใช ร วมกบระบบตรวจจบไฟปจจบน

ในตลาดหรอไม ทานผอานสามารถฟดแบกมาทางผม

ไดนะครบ โดยความคดเหนของทานจะเปนประโยชนตอ

งานวจยนทเดยว

กตตกรรมประกาศงานวจยนไดรบทนสนบสนนจากส�านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต ป 2552 และป 2554 ตลอดจนไดรบรางวลชมเชย ประเภทซอฟตแวร จากการประกวดผลงานวจย ICT Award 2010 ของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

แหลงขอมล[1] B. U. Toreyin, Y. Dedeoglu, and A. E. Cetin, “Flame

detection in video using hidden makov models,” IEEE International Conference on Image Processing, 2005.

[2] H. Yamagishi and J. Yamaguchi, “A contour fluctuation data processing method for fire flame detection using a color camera,” IEEE Industrial Electronics Conference, 2000.

[3] R. T. Collins, A. J. Lipton, and T. Kanade, “Moving object detection using adaptive subband decomposition and fractional lower order statistics in video sequences,” Elsevier, Signal Processing, 2002.

[4] A. Hamins, J.C. Yang, and T. Kashiwagi, “An experimental investigation of the pulsation freuqency of flames,” Proc. Combust. Inst., 1992.ไฟฟาส

าร


น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

ปกณกะ

Variety

สวสดคะผอานไฟฟาสารฉบบประจ�าเดอนพฤศจกายน - ธนวาคม 2555 อนเปนชวงเวลาทหลาย ๆ

หนวยงาน ทงภาครฐ ภาคเอกชน ตลอดจนรฐวสาหกจ ตางมการประเมนผลการด�าเนนงานประจ�าปกน ซงส�าหรบระบบ

จ�าหนายไฟฟานน กมคาดชนทใชในการประเมนประสทธภาพของระบบดวย เรองราวทายเลมไฟฟาสารฉบบ

สงทายปเกาน ผเขยนจงขอน�าเสนอขอมลดชนความเชอถอไดของระบบจ�าหนายไฟฟา ภายใตชอตอนวา “trust” คะ

1.ดชนความเชอถอได

ดชนดานหนงทใชในการแสดงประสทธภาพของ

ระบบจ�าหนายไฟฟา คอ ดชนความเชอถอได (Reliability

Index) ซงดชนดานความเชอถอไดของระบบจ�าหนาย

ไฟฟามอยดวยกนหลายคา โดยการทน�าคาดชนใดมาใช

นนขนอยกบความสะดวก ความพรอมของขอมลทบนทก

ไดในระบบ ตลอดจนแงมมทตองการสอความหมายของ

ดชนแตละดชนวาเหมาะสมเพยงใด

ดชนทเปนททราบกนดในหลาย ๆ ประเทศ คอ

SAIFI และ SAIDI ซงนอกเหนอจากดชนทงสองนยง

มดชนอกหลายตวทบางประเทศน�ามาใช เชน CAIDI,

ASIFI, MAIFI เปนตน

1.1 SAIFI

SAIFI (System Average Interruption Frequency

Index) คอ จ�านวนครงไฟดบเฉลยตอผใชไฟทงหมดใน

ระบบ มหนวยเปน ครงตอรายตอป ค�านวณจากผลรวม

ของจ�านวนผใชไฟทถกกระทบจากเหตการณไฟดบแตละ

ครงตลอดทงป หารดวยจ�านวนผใชไฟทงหมดทรบไฟจาก

การไฟฟา ดงสมการ (1)

(1)

1.2 SAIDI

SAIDI (System Average Interruption

Duration Index) คอ ระยะเวลาไฟดบเฉลยตอผใชไฟ

ทงหมดในระบบ มหนวยเปน นาทตอรายตอป ค�านวณ

จากผลรวมของผลคณระหวางจ�านวนผใชไฟทถกกระทบ

จากเหตการณไฟดบแตละครงกบระยะเวลาทไฟดบแตละ

ครงตลอดทงป หารดวยจ�านวนผใชไฟทงหมดทรบไฟจาก

การไฟฟา ดงสมการ (2)

(2)

1.3 CAIDI

CAIDI (Customer Average Interruption

Duration Index) คอ ระยะเวลาไฟดบเฉลยตอครงของ

ผใชไฟทไดรบผลกระทบ ค�านวณจากผลรวมของผลคณ

ระหวางจ�านวนผใชไฟทถกกระทบจากเหตการณไฟดบ


84

แตละครงกบระยะเวลาทไฟดบแตละครงตลอดทงป หาร

ดวยจ�านวนผใชไฟทงหมดทไดรบผลกระทบ ดงสมการ (3)

(3)

1.4 CTAIDI

CTAIDI (Customer Total Average Interruption

Duration Index) คอ ระยะเวลาไฟดบเฉลยตอครงของ

ผใชไฟทไดรบผลกระทบอยางนอย 1 ครง ค�านวณจาก

ผลรวมของผลคณระหวางจ�านวนผใชไฟทถกกระทบจาก

เหตการณไฟดบแตละครงกบระยะเวลาทไฟดบแตละครง

ตลอดทงป หารดวยจ�านวนผใชไฟทงหมดทไดรบผลกระทบ

อยางนอย 1 ครง โดยไมนบซ�า ดงสมการ (4)

(4)

ดชน CTAIDI คลาย ๆ กบคาดชน CAIDI แต

แตกตางกนตรงทการพจารณาจะพจารณาเหตการณท

เกดขนกบผใชรายเดยวกน คอไมวาจะเกดเหตการณขนก

เหตการณถอวาเปนเหตการณเดยว (นบจ�านวนผใชไฟฟา

ครงเดยว) ในขณะท CAIDI จะพจารณาทกเหตการณท

เกดขน

1.5 CAIFI

CAIFI (Customer Average Interruption

Frequency Index) คอ จ�านวนครงไฟดบเฉลยตอผใชไฟท

ไดรบผลกระทบอยางนอย 1 ครง ค�านวณจากผลรวมของ

จ�านวนผใชไฟทถกกระทบจากเหตการณไฟดบแตละครง

ตลอดทงป หารดวยจ�านวนผใชไฟทไดรบผลกระทบอยาง

นอย 1 ครง โดยไมนบซ�า ดงสมการ (5)

(5)

1.6 MAIFI

MAIFI (Momentary Average Interruption

Frequency Index) คอ จ�านวนครงไฟดบชวครเฉลยตอผใช

ไฟทงหมดในระบบ มหนวยเปน ครงตอรายตอป ค�านวณ

จากผลรวมของจ�านวนผใชไฟทถกกระทบจากเหตการณ

ไฟดบชวครแตละครงตลอดทงป หารดวยจ�านวนผใชไฟ

ทงหมดทรบไฟจากการไฟฟา ดงสมการ (6)

(6)

ระยะเวลาไฟดบชวครขนอยกบการนยามในแตละ

ประเทศ เชน บางประเทศใหนยามเหตการณไฟดบ

ชวคร คอ เหตการณไฟดบทมระยะเวลานานไมเกน

5 นาท เปนตน

1.7 ASIFI

ASIFI (Average System Interruption Frequency

Index) คอ จ�านวนครงไฟดบเฉลยตอขนาดโหลดจาก

หมอแปลงทงหมดในระบบ ดชนนคลายกบดชน SAIFI คอ

เปนการพจารณาคาความถของเหตการณไฟดบทเกดขน

กบผใชไฟ แตการพจารณาของ ASIFI นจะใชการพจารณา

ถงขนาด kVA ของหมอแปลง แทนการนบจ�านวนของ

ผใชไฟทไดรบผลกระทบ โดยค�านวณจากผลรวมของก�าลง

ไฟฟาตดตงของหมอแปลงทถกกระทบเมอเกดไฟดบแตละ

ครง หารดวยขนาดก�าลงไฟฟาตดตงของหมอแปลงทงหมด

ในระบบ ดงสมการ (7)

(7)

1.8 ASIDI

ASIDI (Average System Interruption Duration

Index) คอ ระยะเวลาไฟดบเฉลยตอก�าลงไฟฟาตดตง

ของหมอแปลงทงหมดในระบบ ค�านวณจากผลรวมของ

ผลคณระหวางขนาดโหลดจากหมอแปลงกบระยะเวลาไฟ

ดบแตละครง หารดวยขนาดโหลดของหมอแปลงทงหมด

ในระบบ ดงสมการ (8)

(8)

ค�าอธบายส�าหรบสมการ (1) - (8)

n – จ�านวนครงไฟดบรวมทงป

Ni – จ�านวนผใชไฟทถกกระทบเมอเกดไฟดบแตละครง

Di – ระยะเวลาทไฟดบแตละครง (นาท)

NT – จ�านวนผใชไฟทงหมดทรบไฟจากระบบ



NA – จ�านวนผใชไฟทงหมดทไดรบผลกระทบอยางนอย

1 ครง (Number of Customers Affected)

NMi – จ�านวนผใชไฟทถกกระทบเนองจากไฟดบแบบ

ชวครแตละครง

Li – ขนาดโหลด kVA จากหมอแปลงทถกกระทบ

เมอเกดไฟดบแตละครง

LT – ขนาดโหลด kVA ของหมอแปลงทงหมดในระบบ

2.นยามทเกยวของในการค�านวณคาดชนการค�านวณคาดชนความเชอถอไดของระบบ

ไฟฟาในแตละประเทศนน อาจมการใหค�าจ�ากดความท

แตกตางกน ซงนยามทมกสงผลกระทบใหผลการค�านวณ

คาดชนของการไฟฟาแตละแหงมความแตกตางกน ไดแก

“เหตการณไฟดบชวคร (Momentary Interruption)”

และ “เหตการณไฟดบใหญ (Major Event)” โดยจาก

สถตทไดจากการส�ารวจผลการค�านวณ SAIFI ของ

การไฟฟาหลายแหงในประเทศสหรฐอเมรกาในป 1990

ป 1995 และป 1998 พบวา การนบรวมจ�านวนครงไฟดบ

ชวครในการค�านวณดชน SAIFI จะท�าใหคา SAIFI สง

ขนราว 3 เทา และจากสถตยอนหลงในการค�านวณคา

SAIDI กรณนบรวมและไมนบรวมเหตการณไฟดบใหญใน

ประเทศแคนาดา ประเทศอตาล และประเทศออสเตรเลย

พบวาการนบรวมเหตการณไฟดบใหญในการค�านวณคา

ดชน SAIDI จะท�าใหคา SAIDI สงกวากรณไมนบรวม

ประมาณ 10-30%

2.1ไฟดบชวคร

ไฟดบช วคร (Momentary Interrupt ion)

คอ เหตการณไฟดบทมระยะเวลาไมเกนทก�าหนด

ซงเหตการณไฟดบชวครจะไมน�ามานบรวมในการค�านวณ

ดชน SAIFI แตหากเหตการณใดมระยะเวลาไฟดบ

เกนกวาทก�าหนดจะถอวาเปนเหตการณไฟดบถาวร

(Sustained Interruption) ซงจะนบรวมในการค�านวณคา

ดชน SAIFI และ SAIDI ดวย

การใหค�าจ�ากดความของเหตการณไฟดบชวคร

นนแตกตางกนไปในแตละประเทศ ทงน IEEE ก�าหนด

ระยะเวลาของเหตการณไฟดบชวครใหขนอยกบแบบแผน

การท�างานของอปกรณปองกนอตโนมตในระบบ (Automatic

Reclosing Schemes) ซงคาระยะทก�าหนดส�าหรบ

เหตการณไฟดบชวครทนยมในปจจบนมอย 2 คาคอ

1 นาท และ 5 นาท โดยการนยามระยะเวลาไฟดบชวคร

ใหมคามาก ๆ นนจะสงผลใหคาดชน SAIFI ทค�านวณ

ไดมคานอยกวาการนยามระยะเวลาไฟดบชวครทนอยกวา

ตวอยางคาระยะเวลาไฟดบชวครทไดมการนยามไว

ในบางประเทศไดแสดงไวในตารางท 2.1

2.2ไฟดบใหญ

เหตการณไฟดบใหญ (Major Event) หมายถง

เหตการณไฟดบถาวรทมระดบความรนแรงเกนกวาทได

ออกแบบระบบไว (A catastrophic event that exceeds

the design limits of the power system) ซงเหตการณ

ดงกลาวจะไดรบการยกเวนและไมถกน�ามาคดรวมในการ

ค�านวณคาดชน SAIFI และ SAIDI บางการไฟฟาทไมได

มการนยามเหตการณดงกลาวไวกจะคดรวมเหตการณไฟ

ดบทเกดขนทงหมด ซงสงผลกระทบท�าใหคาดชน SAIFI

และ SAIDI ทค�านวณไดมคามากกวาการไฟฟาทม

การยกเวนไมน�าเหตการณไฟดบใหญมาพจารณา

มาตรฐาน IEEE 1366-2003 Annex B : Major

events definition development ไดอธบายวธการใน

การใหค�านยามของเหตการณไฟดบใหญ โดยพจารณา

จากการแจกแจงขอมลสถตดชน SAIDI ในชวงเวลา 5 ป

พฒนาเปนวธการทเรยกวา “Two Point Five Beta” ซง

ผลการนยามทไดตามวธการดงกลาวอาจจะแตกตางกนไป

ในแตละประเทศ นอกจากนกยงมบทความวจยตาง ๆ ทได

มการปรบปรงวธการหาคา MEDs (Major Event Days)

ใหเหมาะสมกบขอมลทอยของประเทศนน ๆ เองอกดวย

ประเทศ ระยะเวลาทก�าหนด

ไทย 1 นาท

ลาว 1 นาท

มาเลเซย 1 นาท

ออสเตรเลย 1 นาท

อนโดนเซย 5 นาท

สหรฐอเมรกา 1 นาท หรอ 5 นาท

อนเดย 5 นาท

ฟลปปนส 10 นาท

ตารางท 2.1 คาระยะเวลาไฟดบชวคร

ทไดมการนยามไวในบางประเทศ


86

จากการส�ารวจการไฟฟาในตางประเทศหลายแหง

พบวา 70% มการก�าหนดนยามส�าหรบเหตการณไฟดบ

ใหญและไมนบรวมในการค�านวณคาดชน ซง 53% ของ

การไฟฟาตาง ๆ ดงกลาวจะก�าหนดนยามตามทรฐบาล

ของประเทศนนก�าหนด เชน การประกาศกรณวบตภย

ภยธรรมชาต สาธารณภย เปนตน

ตวอย างการนยามเหตการณไฟดบใหญของ

การไฟฟาแหงหนงในประเทศสหรฐอเมรกา เชน

• เหตการณพายรนแรง น�าทวม หรอเหตจลาจล

ซงตองใชเวลาในการแกไขไฟฟาขดของตงแต 3 วนขนไป

• เหตการณซง (1) หนวยงานรฐบาลประกาศให

เฝาระวงภยธรรมชาตในพนทนน (2) เกดความเสยหาย

ทางกลเปนบรเวณกวางในพนทนน (3) ในชวงระหวาง

จากตารางท 2.2 จะสงเกตเหนวาการไมนบรวม

เหตการณไฟดบใหญจะท�าใหคาดชน SAIDI ลดลง

ประมาณ 10-30% ในขณะคาดชน SAIFI ลดลงประมาณ

5-15%

หรอทนททภยธรรมชาตสงบพบวามผ ใช ไฟทได รบ

ผลกระทบมากกวา 10% ของผใชไฟทงหมดในพนทนน

และ (4) ในชวงเวลา 24 ชวโมงหลงจากเรมเกดภย

ธรรมชาตพบวามผใชไฟไดรบผลกระทบอยางนอย 1%

ของผใชไฟทงหมดในพนทนน

• เหตการณทท�าใหเกดไฟดบพรอมกนหลาย ๆ

จด จนพนกงานแกไขกระแสไฟฟาขดของไมสามารถ

เดนทางไปยงจดเกดเหตไดทกจด

ตวอย างผลของการนบรวม หรอไม นบรวม

เหตการณไฟดบใหญทมตอการเปลยนแปลงของคาดชน

ความเชอถอไดรวมทงระบบ (ระบบก�าเนด ระบบสายสง

และระบบจ�าหนาย) ของการไฟฟาแหงหนงในประเทศ

แคนาดา ไดแสดงไวในตารางท 2.2

ตารางท 2.2 คาดชนความเชอถอไดของระบบไฟฟาของ Pacific Gas & Electric Company ประเทศแคนาดา

ผลของเหตการณไฟดบใหญทมตอคา SAIDI และ/

หรอ SAIFI ในประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศอตาล

ประเทศแคนาดา และประเทศออสเตรเลย แสดงไวในรป

ท 2.1–2.3 ตามล�าดบ

ป

1997

1998

1999

2000*

2001*

2002*

2003*

2004*

2005*

2006

SAIDI

171.4

317.1

157.3

170.7

261.2

400.8

208.0

205.3

249.4

280.5

SAIFI

1.711

2.145

1.503

1.438

1.647

1.763

1.411

1.426

1.549

1.728

MAIFI

4.419

3.821

2.405

2.302

2.306

2.698

1.878

1.875

1.870

1.716

CAIFI

100.2

147.9

104.7

118.7

158.6

227.3

147.5

143.9

161.0

162.3

SAIDI

161.8

180.1

156.8

170.2

222.1

146.7

201.8

205.1

187.1

150.8

SAIFI

1.648

1.669

1.499

1.435

1.520

1.174

1.389

1.426

1.408

1.273

MAIFI

4.326

3.397

2.397

2.301

2.217

2.095

1.874

1.872

1.763

1.495

CAIFI

98.2

107.9

104.6

118.6

146.1

125.0

145.3

143.9

132.9

118.5

นบรวมเหตการณไฟดบใหญกรณ ไมนบรวมเหตการณไฟดบใหญ

* มการปรบปรงคาดชนใหสอดคลองตามจ�านวนผใชไฟทนบไดจรง



รปท 2.1 ผลของเหตการณไฟดบใหญทมตอคาดชน

SAIDI ในประเทศสหรฐอเมรกา ระหวางป 2001-2003

รปท 2.2 ความแตกตางของคาดชน SAIDI ในประเทศอตาล

ระหวางป 1998-2002 กรณนบรวมและไมนบรวมเหตการณ

ไฟดบใหญและปจจยจากภายนอกระบบ

รปท 2.3 ความแตกตางของคาดชน SAIDI และ SAIFI ในประเทศแคนาดา ระหวางป 1997-2006

กรณนบรวมและไมนบรวมเหตการณไฟดบใหญ

รปท 2.4 ความแตกตางของคาดชน SAIDI และ SAIFI ในประเทศออสเตรเลย ระหวางป 2004-2006

กรณนบรวมและไมนบรวมเหตการณไฟดบใหญในเขตกลางเมอง เมอง และชนบท (Western Power)


88

3.ปจจยทท�าใหคาดชนมความแตกตางกน คาดชนความเชอถอไดของการไฟฟาในแตละ

ประเทศนนอาจมความแตกตางกนไดจากหลายปจจยดวยกน ซงแตละปจจยอาจมอทธพลมากนอยแตกตางกนดวย ปจจยทมกน�ามาพจารณา ไดแก รปแบบลกษณะการจายไฟพนฐานของระบบ พนทการจายไฟ การนบจ�านวนผใชไฟ การนบ/ไมนบรวมเหตการณไฟดบชวคราว/เหตการณไฟดบใหญ ความส�าคญของพนทการจายไฟ เปนตน

3.1รปแบบระบบและลกษณะการจายไฟพนฐานของระบบ

รปแบบระบบ นบวาเปนปจจยทมอทธพลตอความแตกตางของคาดชน SAIDI และ SAIFI เปนอยางมาก ซงพบวาสถตของการไฟฟาทมการจายไฟดวยระบบจ�าหนายใตดนเปนสวนใหญจะมคา SAIDI และ SAIFI นอยกวาการไฟฟาทมการจายไฟดวยระบบจ�าหนายเหนอดนเปนสวนใหญอยางเหนไดชด ทงนเนองจากปจจยแวดลอมภายนอกตาง ๆ ไมวาจะเปนตนไม สตว มนษย ฟาผา อบตเหต ภยธรรมชาต สามารถสรางความเสยหาย ตอระบบเหนอดนไดงายกวาระบบใตดนนนเอง และนอกจากรปแบบระบบแลว ลกษณะการจายไฟพนฐานของระบบ เชน วงจรลป รงเมน หรอ เรเดยล รวมถงอปกรณปองกนภายในระบบกสงผลตอความแตกตางของคาดชนดวย

3.2การนบจ�านวนผใชไฟ วธการทแตกตางกนในการนบจ�านวนผใช

ไฟ เปนปจจยหนงทท�าใหเกดความแตกตางของคาดชน SAIDI และ SAIFI ทจะค�านวณออกมาไดเชนกน โดยการเลอกใชวธการนบจ�านวนผใชไฟขนอยกบความพรอมของขอมลของการไฟฟาแตละแหง วธการทใชกนในปจจบน เชน การนบตามจ�านวนผใชไฟทไดรบผลกระทบจรง การใชคาเฉลยผใชไฟทไดรบผลกระทบตามโหลดทสญเสย การก�าหนดจ�านวนผใชไฟเทา ๆ กนในทกสายจ�าหนาย เปนตน

•นบตามจ�านวนผใชไฟจรง การไฟฟาทใชวธการนเปนการไฟฟาทมความพรอมของขอมลเพยงพอทจะสามารถนบจ�านวนผใชไฟทไดรบผลกระทบในเหตการณไฟดบแตละครง โดยพจารณาตามจดโหลดทเกดเหตการณไฟดบได ซงผลการค�านวณคาดชนทไดนบวามความละเอยดและมความถกตองสงกวาวธการนบแบบอน ๆ

• ใชคาเฉลยผใชไฟตามโหลดทสญเสย การไฟฟา ทใชวธการนอาจยงไมมความพรอมของขอมลมากพอทจะสามารถแยกแยะไดวา มผ ใชไฟทไดรบผลกระทบ เปนจ�านวนเทาใดในเหตการณไฟดบแตละครง ดงนนจงใชคาเฉลยจากโหลดทสญเสยแตละครง (MW หรอ kVA) แลวหารเปนจ�านวนผ ใชไฟทไดรบผลกระทบ ซงผลการค�านวณคาดชนทไดอาจมความถกตองใกลเคยง หรอมาก-นอยกวาคาทเกดขนจรงอยางไร ขนกบการใช คาเฉลยโหลดตอผใชไฟ 1 ราย (MW / ราย)

• ใชจ�านวนผใชไฟเทาๆ กนในทกสายจ�าหนาย การไฟฟาทใชวธการนอาจยงไมมความพรอมของขอมลมากพอทจะสามารถแยกแยะไดวา มผ ใชไฟทไดรบ ผลกระทบเปนจ�านวนเทาใดในเหตการณไฟดบแตละครง ดงนนจงก�าหนดคาเฉลยของจ�านวนผ ใช ไฟทได รบ ผลกระทบใหเทา ๆ กนในแตละจดโหลด หรอในแตละสายจ�าหนาย ซงวธการก�าหนดเชนนจะท�าใหจดโหลดหรอสายจ�าหนายมความส�าคญเทากนไปหมดทกจด ผลการค�านวณคาดชนทไดจะเปนคาโดยประมาณ

3.3การนบ/ไมนบรวมเหตการณไฟดบชวคราว/เหตการณไฟดบใหญ

ผลจากการนบ/ไมนบรวมเหตการณไฟดบชวคราว/เหตการณไฟดบใหญไดกลาวไวแลวในขอ 2.1 และขอ 2.2 ตามล�าดบ

3.4พนทการจายไฟความส�าคญและความหนาแนนของโหลด

ตารางท 3.1 เปนคาดชน SAIDI และ SAIFI ในเขตการจายไฟทเปนพนทเมอง (Urban) ชนบท (Rural – ระยะสายจ�าหนาย (Distribution Feeder) ไมเกน 200 กโลเมตร) และพนทหางไกล (Remote – ระยะสายจ�าหนายยาวกวา 200 กโลเมตร) ของการไฟฟาตาง ๆ ในประเทศออสเตรเลย ซงเหนไดวาพนทการจายไฟทมความส�าคญและมความหนาแนนของโหลดมากกวาอยางในเขตเมอง จะมคาดชนความเชอถอไดทดกวาเขตชนบทหรอพนทหางไกลอยางเหนไดชด เนองจากในเขตชนบทและพนทหางไกลมพนทจายไฟกวาง ระยะสายจ�าหนายยาว ความหนาแนนของโหลดนอย จงเปนผลใหมคาดชนความเชอถอไดทไมดนก



ประวตผเขยน

ดงนนการปรบปรงคาดชนความเชอถอไดของระบบไฟฟาทจายไฟในเขตชนบทและพนทหางไกลใหมความเชอถอ ไดเทากบระบบในเขตเมอง จงเปนเรองทท�าไดไมงายนกภายใตทรพยากรทจ�ากด

น.ส.นพดาธรอจฉรยกล• กรรมการสาขาไฟฟา วสท.• กองบรรณาธการนตยสารไฟฟาสาร

เกบตกจากชอตอน “trust” ภาพยนตรเรอง “trust” หรอชอไทยวา “เหยอนรกออนไลน” เปนภาพยนตรแนว Drama - Thriller (Rate 18+) น�าแสดงโดย ไคลฟ โอเวน , แคทเธอรน คเนอร และ เลยนา ลเบราโต เขาฉายเมอวนท 8 กนยายน 2554 เลาเรองราวสะทอนสงคมในยคทอนเทอรเนตแทรกซมเขาถงทกครวเรอน โดยถายทอดเรองราวความนากลวของโลกออนไลนทมอยจรง ผานหองสนทนาซงเราไมอาจไวใจใครได และไมอาจคาดคดไดวาการพดคยผานสอดจทลจะน�ามาซงเหตการณทเปลยนแปลงชวตไปโดยสนเชง

เอกสารอางอง1. Yeddanapudi, Sree. “Distribution System Reliability Evaluation”. Iowa State University, 2011.2. Power Distribution Planning Reference Book, H. Lee Willis, CRC Press, 2004, page 112. 3. IEEE 1366-2003, IEEE Guide for Electric Power Distribution Reliability Indices, IEEE-SA Standard Board, May 2004.4. Summary of ASEAN’s Utilities Statistics 2006, The 4th meeting of The HAPUA Working Group No.7 – Power

Reliability and Quality, Bali, Indonesia.5. Experience with Regulation of Network Quality in Italy, UK and Netherlands, Electrical Power Quality and

Utilization, Magazine, Vol. II, No.1, 2006.6. IEEE/PES Working Group on System Design, “A Survey of Distribution Reliability Measurement Practices in the

U.S.” IEEE Transactions on Power Delivery, Vol. 14, No. 1, January 1999.

ตารางท 3.1 คา SAIDI และ SAIFI ในพนทการจายไฟตาง ๆ ในประเทศออสเตรเลย

(โปรดตดตามตอฉบบหนา)

123154139154145179218

507362370170235517462

1,279994820566N/A997N/A

0.140.831.501.041.542.302.70

3.162.132.741.252.314.903.89

6.224.344.852.44N/A5.60N/A

Energy AustraliaIntegral EnergyCountry EnergyAustralian InlandEnergexErgon EnergyWestern Power

การไฟฟาSAIDI SAIFI

Urban Rural RuralRemote RemoteUrban


90

“Method”สวสดทกทานและขอแสดงความยนดกบนายกสภาวศวกร ดร.กมล

ตรรกบตร และคณะกรรมการทกทานทเพงไดรบการแตงตงกนไปเมอวนท

20 กนยายน ทผานมาน ในสมยท 5 ซงจะมวาระระหวาง พ.ศ. 2555-2557

ทงน ทางสาขาวศวกรรมไฟฟา นตยสารไฟฟาสาร สวนของค�าศพทของ

วสท. กขอแสดงความยนดกบทกทาน และขอขอบพระคณนายกฯ และ

กรรมการสภาวศวกรชดเกา พวกเราชาววศวกรฯ ขอฝากความหวงกบ

ทานนายกฯ และกรรมการสภาวศวกรทกทานทจะชวยสรรคสรางความด

ตาง ๆ ใหกบแวดวงวศวกรไทยสบเนองตอไป

ขณะนทก ๆ ทานคงเคยไดยนเพลงและทาเตนทก�าลงนยมมาก

มผเขาชมมากกวา 400 ลานครง นนคอ “กงนม สไตล” (Gangnam

Style) เปนชอเพลงในอลบมชดท 6 ของ PSY หรอ ปารก แจ ซาง ศลปนชาวเกาหลใต ในความหมายของ Gangnam

นนหมายถง ยานคนรวย ยานธรกจ เชน เยาวราช สลม เหมอนกบทประเทศองกฤษในลอนดอนนนกจะมยานคนมเงน

บรเวณ Mayfair, Knights bridge, และ Chelsea ตามความหมายแสลงและตามความหมายของเนอเพลงนหมายถง

ผหญงแบบกงนมสไตลมความสามารถทเหมอนกน คอเธอจะรวาเมอไรทตองจะแอบแบว และเมอไรทจะตองเซกซ

เรยกไดวา อนโนเซนทเปนบางเวลา และ

เซกซบางเปนบางจงหวะ โดยมค�าพด

ตดวา โอปปา กงนมสไตล ซงแปลวา

พคะ มนคอกงนมสไตล ทางสวนค�าศพท

กขออนญาตลงค�าศพทเพอนบานใกล ๆ น

ดวยอกค�าหนง

ส�าหรบค�าศพททางวศวกรรมไฟฟา

ฉบบนขอน�าเสนอค�าวา Method หมายถง

วธ ทนยมน�ามาเปนค�าพยางคหนาของค�า

อกหลาย ๆ ค�าทนยมน�ามาใชกน

ส�าหรบค�าศพทในครงนขอน�าเสนอค�าวา “Method” [V] ซงมความหมายดงน

Method (เมทอด) [V] วธ, See also: วธการ, แนวทาง, ระเบยบ, แบบแผน,

Syn.(Synonym : ค�าพองความหมาย) mode, manner, way, standard

ศพทวศวกรรมนาร

EngineeringVocabulary

นายเตชทต บรณะอศวกลคณะวทยาศาสตรเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏธนบร



ตามทไดกลาวไวเบองตนวา Method นนนยมน�ามาเปนค�าพยางคหนาอกหลาย ๆ ค�าและใหความหมาย

ในแนวทางเดยวกน ประกอบดวยค�าตอไปน

Methodist [N] ผยดตามระเบยบ

methodize [VT] ท�าใหมแบบแผน, Syn. organize

methodical [ADJ] ซงเปนระเบยบ, See also: ซงมแบบแผน, ซงด�าเนนตามแบบแผน, Syn. systemic,

orderly, Ant. unsystemic, disorderly

methodizer [N] ผมระเบยบแบบแผน

methodology [N] วธการ, See also: วธ, หลกการ, Syn. system, arrangement

methodically [ADV] อยางมแบบแผน, Syn. neatly

methodologist [N] ผมระเบยบแบบแผน, Syn. pedant

methodological [ADJ] เกยวกบระเบยบแบบแผน, See also: เกยวกบวธการ, Syn. technical

method in one’s madness [IDM] มจดประสงคในสงทท�า, See also: มเจตนาในสงทท�า

โดยในความหมายของค�าวา Method และค�าทมค�าวา Method อยน�าหนา ซงมความหมายตามทไดกลาวไว

ขางตนแลว ยงมอกหลายค�าทมความหมายใกลเคยงและถกน�ามาใชกนมากในแวดวงขณะน ทางผเขยนไดคนหาและ

เหนวาเปนประโยชนพอสมควร ทหลาย ๆ ทานเหนแลวคงคนเคยกนมาก มดงน

ศพทองกฤษ ศพทบญญต ตวอยาง

technique เทคนค, กลวธ numerical technique – เทคนคเชงตวเลข

analytical technique – เทคนคเชงวเคราะห

method วธ analytic method – วธวเคราะห

critical path method – วธวถวกฤต

methodology ระเบยบวธ research methodology – ระเบยบวธการวจย

software development methodology – ระเบยบวธการพฒนา

ซอฟตแวร

algorithm ขนตอนวธ Viterbi algorithm – ขนตอนวธ วเทอรบ

non-deterministic algorithm – ขนตอนวธเชงไมก�าหนด

protocol เกณฑวธ cryptographic protocol – เกณฑวธเชงรหสลบ

network routing protocol – เกณฑวธการจดเสนทางโครงขาย

process กรรมวธ, กระบวนการ manufacturing process – กรรมวธการผลต

production process – กระบวนการผลต

procedure กระบวนงาน re-entrant procedure – กระบวนงานกลบเขาใหม

standard operating procedure – กระบวนงานปฏบตการ

มาตรฐาน


92

ประวตผเขยนนายเตชทต บรณะอศวกล • คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏธนบร • เลขาฯ และกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท.• ทปรกษา สมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย

The below several samples are for your practicing. “Method”

เกาอไฟฟาเปนวธการด�าเนนการ ในการทบคคลจะถก

ฆาตาย เปนการมดตดอยกบเกาอและเปนการฆาทผาน

ขวไฟฟาทวางอยบนรางกายของพวกเขา

(เกาอทใชกระแสไฟฟาชอต ใหถงแกชวต)

The electric chair is an

execution method in which the

person being killed is strapped

to a chair and electrocuted

through electrodes placed on

their body.

การทดสอบ C.B เปนหลกการทส�าคญ หนงในตวบงช

ของวธการทดสอบมดงน

Icu = O – t - CO

Ics = O – t – CO – t – CO

ดงนนเราควรเลอกใช circuit breaker ทมขนาดพกด

Ics = 100% Icu เพอความปลอดภยของระบบไฟฟา

และกบ C.B

Test Circuit breakers are important principles.

In one indicator of the test methods are as follows.

Icu = O – t - CO

Ics = O – t – CO – t – CO

Therefore, we should choose the circuit breaker

with a rated Ics = 100% Icu. For the safety of

the electrical system and the CB.

หมายเหต :

Icu = Rated ultimate short-circuit breaking capacity

Ics = Rated service short-circuit breaking capacity

t = time เปนเวลาในการพกการท�างานของเซอรกตเบรกเกอรในสวนเทอรมอลใหกลบสสภาพปกต ซงใชเวลา 3 นาท

O = การท�าใหเซอรกตเบรกเกอรเปดวงจร โดยการเกดกระแสลดวงจรตามพกดการทดสอบ

C = การปดวงจรของเซอรกตเบรกเกอร (การปดวงจรโดยกลไก เพอความปลอดภยในการทดสอบ)

เอกสารและขอมลอางอง 1. มาตรฐานตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย

ในพระบรมราชปถมภ (ฉบบแกไข พ.ศ. 2551)2. Google แปลภาษา3. LONGDO Dict. 4. เรองนาร ศพทบญญต ในงานวศวกรรมไฟฟา (ตอนท

4) ของ อ.ดร.ชนนทร วศวนธานนท อาจารยประจ�าภาควชาวศวกรรมไฟฟา กรรมการบญญตศพทวศวกรรมไฟฟา ราชบณฑตยสถาน

5. โบรชวรแสดงความยนดของ สมาคมวศวกรรม ปรบอากาศแหงประเทศไทย

Easy Easy Think Part. +++++ Don’t worry to practice and speak English.

“Just say it and repeat several times.”



พฒนาระบบพลงงานหมนเวยนเพอใหชวตงายขน

ตอบโจทยทกการใชชวตตองยอมรบวาปจจบนพลงงานส�ารองส�าหรบอปกรณ

พกพาตาง ๆ มความจ�าเปนอยางมาก จงท�าใหมการพฒนา

อปกรณส�าหรบอ�านวยความสะดวกออกมาอยางตอเนอง

และดเหมอนวารปแบบของพลงงานหมนเวยนจะเปน

ทางออกทดทสด

แตดวยลกษณะและรปรางของอปกรณเชอมตอ

ในอดตยงไมสามารถตอบสนองใหทนกบการใชงานในยคสมยน ท�าใหไมไดรบความนยมเทาทควร จงตองหนกลบมา

ใชทชารจแบตเตอรแบบทว ๆ ไป ซงสรางความล�าบากในยามตองออกไปสพนทหางไกล

ReadySet คออปกรณตอพวงส�าหรบชารจแบตเตอรทเรยกไดวาฉกทกกฎเกณฑเดม ๆ ในอดต ทงรปลกษณ

ทกะทดรด ไมเทอะทะ เตารบทมมาใหกครบครน จงตอบสนองตอความตองการของผใชไดอยางพอด

Innovation News ฉบบนขอพาทกทานไปพบกบนวตกรรมทสามารถน�าพลงงานจาก

แหลงพลงงานหลากหลายรปแบบมาใหผใชงานไดใชอยางสะดวกและรวดเรวยงขน ทส�าคญกวานน

คอ ยงชวยตอบโจทยผใชในปจจบนทมอปกรณทนสมยมากมายแตไมอยากใหชวตสะดดลง เมอตอง

ขาดแหลงพลงงานในการชารจแบตเตอรยามหางไกลอปกรณในการเชอมตอ

ขาวนวตกรรม

InnovationNews

สนตภาพ ชมม


94

เพมโอกาสใหแกพนทหางไกลดวยระบบการท�างานทหลากหลายนท�าให ReadySet ถกสงตว

ไปยงทตาง ๆ ซงขาดแคลนพลงงาน อาท ประเทศในทวปแอฟรกา ท�าให

การสอสารในพนทหางไกลไมขาดตอนเพยงเพราะไมมไฟฟา หรอ

การใชพลงงานในรปแบบอนกสามารถใชงานไดอยางสะดวก นอกจากน

ยงท�าใหเกดการลดการใชพลงงานลงอยางเหนไดชดพรอมกบ

การอนรกษพลงงานไปในตว

ถอเปนอปกรณงาย ๆ ทแสดงใหเหนถงการดงพลงงาน

ธรรมชาตกลบมาใชใหเกดประโยชนสงสด เหนแบบนแลวเชอวาในอนาคตอปกรณตาง ๆ คงตอง

มการปรบเปลยนรปแบบใหพลงงานทดแทนเขาไปมสวนรวมเพมมากขนแนนอน

แหลงขอมลเพมเตม http://www.kickstarter.com/projects/mi\kelin/readyset-solar-kit-for-ipad-iphone-android-and-mor?ref=card

สรางพลงงานไดดวยตวเองทส�าคญคอการเพมขดความสามารถในการส�ารอง

ไฟไดหลากหลายรปแบบ ท�าใหการบรรจพลงงานรวมไปถง

การแจกจายพลงงานออกไปกลายเปนเรองงายส�าหรบ

คนทใชงานในครงแรก

นอกจากนน ReadySet ยงมาพรอมกบแหลง

พลงงานทหลากหลาย ทงในสวนของแผงโซลารเซลล

แบบพกพาส�าหรบวนทมแสงแดด หรอการบรรจไฟ

ดวยวธงาย ๆ ผานอะแดปเตอรไฟฟาทสามารถเสยบกบ

เตารบไฟฟาทวไปได

แตในกรณทไมมแมแตแสงแดดและไฟฟากยง

สามารถเกบพลงงานไวใชไดดวยการปนจกรยาน ถอเปน

อปกรณสรางสรรคทดงพลงงานรอบตวออกมาใชได

อยางครบถวนไฟฟาสาร


แสดงความยนดนายกสภาวศวกรคนใหม

เมอวนท 29 กนยายน 2555 สภาวศวกร ไดจดการแถลงขาวพรอมแสดงความยนดแกนายกสภาวศวกรคนใหม

รวมกบ วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) ณ โรงแรมโกลเดนทวลป ซอฟเฟอรน กรงเทพฯ

โดยมผรวมแถลงการณ ประกอบดวย นายสวฒน เชาวปรชา นายกวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ นายไกร ตงสงา

อปนายก คนท 1 วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ นายธเนศ วระศร เลขาธการ วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ

ดร.กมล ตรรกบตร นายกสภาวศวกร นายประสงค ธาราไชย อปนายก คนท 2 สภาวศวกร และนายเกชา ธระโกเมน

เลขาธการ สภาวศวกร ซงคณะกรรมการทงสององคกรตระหนกถงการเตรยมความพรอมของวศวกรไทย รวมถงการสราง

ความเชอมนใหแกประชาชนในชาตวา วศวกรไทยมความสามารถและศกยภาพเพยงพอไมดอยกวาชาตใด รวมถง

เพอชวยท�าใหเกดความกระจางตอสาธารณชนในกรณเกดภยพบตตาง ๆ จงมความเหนพองตองกนวา ถงเวลาแลว

ททงสององคกรควรรวมมอกนอยางใกลชดในเรองดงตอไปน

1. รวมมอกนพฒนาวชาชพดานวศวกรรมเพอรองรบการเปดการคาเสร ป 2558

2. ประสานความรวมมอในการใหความเหนดานวชาการแกสาธารณะ กรณเกดภยพบต

3. สรางมาตรฐานวชาชพวศวกรรมส�าหรบประเทศไทย

4. บรการสมาชกทงสององคกรใหมประสทธภาพมากขน

5. ประสานความรวมมอในการด�าเนนกจกรรมดานการตางประเทศในฐานะตวแทนดานวศวกรรมของ

ประเทศไทย

ขาวประชาสมพนธ

ปกณกะ

Variety


96

กฟภ.จดการแขงขนทกษะทางชาง ประจ�าป 2555

เมอวนท 13-14 กนยายน 2555 การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) จดใหมการแขงขนทกษะทางชาง ประจ�าป 2555

ณ ศนยฝกปฏบตการไฟฟาแรงสง อ�าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม โดยมนายเสร ปรชญกล รองผวาการบรหาร

ทรพยากรมนษย เปนประธานเปดการแขงขนดงกลาว การแขงขนประกอบดวย การแขงขนปฏบตงานฮอทไลน,

การแขงขนเชอมสาย, การแขงขนการเขาหว Termination ของสายเคเบลใตดน, การแขงขนการท�า Protection

Coordination ดวยโปรแกรม DIgSILENT และการแขงขนการวเคราะหปญหาความผดปกตในระบบไฟฟาดวยโปรแกรม

PSCAD/EMTDC

กฟผ.ควา 2 รางวลดเดนทท�าตามมาตรการ EIA

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ไดรบรางวลสถานประกอบการทปฏบตตามมาตรการในรายงาน

การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม และมการจดการสภาพแวดลอมดเดน ประจ�าป 2555 โดยเมอวนท 26 กนยายน

2555 นายพทยา พกกะมาน ผชวยรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนประธานในพธ

มอบรางวลแกสถานประกอบการทปฏบตตามมาตรการในรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม และมการจดการ

สภาพแวดลอมดเดน ประจ�าป 2554 (EIA Monitoring Awards 2011) โดยในครงน กฟผ.ไดรบ 2 รางวล ไดแก

รางวลดเดน ประเภทคมนาคม โครงการทาเทยบเรอขนถายน�ามนเชอเพลงส�าหรบโรงไฟฟาพลงความรอนกระบ โดยม

นายสรพล วงศธญญกรณ ผอ�านวยการโรงไฟฟาภาคใต เปนผรบมอบรางวล และรางวลดเดน ประเภทพลงงานและ

อตสาหกรรมอน ๆ โครงการโรงไฟฟาพระนครเหนอ โดยมนายสชา เหมอนแกว ผอ�านวยการโรงไฟฟาพระนครเหนอ

เปนผรบมอบรางวล

พรอมกนนภายในงานยงมการจดเสวนา “ท�าตามมาตรการ EIA แลวดยงไง” และจดแสดงนทรรศการ

“การจดการและรกษาสภาพแวดลอมโครงการตาง ๆ ของสถานประกอบการ” ซงจดโดยส�านกงานนโยบายและ

แผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ณ หองวายภกษ 5-6

โรงแรมเซนทรา ศนยราชการและคอนเวนชนเซนเตอร แจงวฒนะ กรงเทพฯ



กฟภ.จดงานมหกรรมคณภาพ (QC) ครงท 24

กฟน.จดกจกรรม “คายเยาวชนรกษปาชายเลน รนท 8”

กฟภ.จดงานวนสถาปนาครบรอบ 52 ป

เมอวนท 20-21 กนยายน 2555 การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) จดงานมหกรรมคณภาพ (QC) ครงท 24

ประจ�าป 2555 ณ ส�านกงานใหญ ถนนงามวงศวาน กรงเทพฯ โดยมนายวระชย โกยกล รองผวาการปฏบตการเครอขาย

เปนประธานเปดงาน ซงภายในงานไดมการน�าเสนอผลงานควซ, งาน 5 ส และงานนวตกรรม สงประดษฐคดคนจาก

หนวยงานตาง ๆ ของ กฟภ.ทกระจายอยทวประเทศ

การไฟฟานครหลวง (กฟน.) จดกจกรรม “YoungMEA คายเยาวชน

รกษปาชายเลน รนท 8” น�าเยาวชนสมาชกเวบไซต YoungMEA อายระหวาง

8-12 ป จ�านวน 80 คน เพอปลกฝงใหเยาวชนไทยเกดจตส�านกในการอนรกษ

ปาชายเลน ตลอดจนเปนก�าลงส�าคญในการขบเคลอนการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

อยางถกตอง ผานกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ณ คายพระรามหก อ�าเภอชะอ�า

จงหวดเพชรบร เมอเรว ๆ น

เมอวนท 28 กนยายน 2555 การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) จดงานวนสถาปนาครบรอบ 52 ป ณ ส�านกงานใหญ

ถนนงามวงศวาน กรงเทพฯ โดยมนายวบลย สงวนพงศ ประธานกรรมการ กฟภ. นายณรงคศกด ก�ามเลศ

ผวาการ กฟภ. และแขกผมเกยรตจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนเขารวมงานดงกลาวไฟฟาสาร



ขอมลผลงโฆษณา (Client Information) วนท..............................................

บรษท / หนวยงาน / องคกร ผลงโฆษณา (Name of Advertiser) :...........................................................................................

ทอย (Address) :........................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

โทรศพท/Tel :............................................................................โทรสาร/Fax :............................................................................

ชอผตดตอ/Contact Person :............................................................อเมล/E-mail :....................................................................

เจาของ : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) 487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) วงทองหลาง กทม. 10310ผจดท�า : บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถ.ศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400

ฉบบทตองการลงโฆษณา (Order) ฉบบเดอนมกราคม–กมภาพนธ 56 ฉบบเดอนมนาคม-เมษายน 56 ฉบบเดอนพฤษภาคม–มถนายน 56 ฉบบเดอนกรกฎาคม–สงหาคม 56 ฉบบเดอนกนยายน–ตลาคม 56 ฉบบเดอนพฤศจกายน–ธนวาคม 56

อตราคาโฆษณา (Order) (กรณาท�าเครองหมาย ในชอง มความประสงคสงจองโฆษณา “นตยสารไฟฟาสาร”)

ต�าแหนง (Position) อตราคาโฆษณา (Rates)

ปกหนาดานใน (Inside Front Cover) 55,000 บาท (Baht)

ปกหลง (Back Cover) 60,000 บาท (Baht)

ปกหลงดานใน (Inside Back Cover) 50,000 บาท (Baht)

ตรงขามสารบญ (Before Editor - lift Page) 48,000 บาท (Baht)

ตรงขามบทบรรณาธการ (Opposite Editor Page) 47,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส เตมหนา (4 Color Page) 45,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส 1/2 หนา (4 Color 1/2 Page) 23,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส 1/3 หนาแนวตง (4 Color 1/3 Page) 16,500 บาท (Baht)

ในเลม ขาว-ด�า เตมหนา (1 Color Page) 23,000 บาท (Baht)

ในเลม ขาว-ด�า ส 1/2 หนา (1 Color 1/2 Page ) 12,000 บาท (Baht)



รวมเงนทงสน (Total).......................................................บาท (......................................................................................)

หมายเหต - อตราคาโฆษณานยงไมรวมภาษมลคาเพม - เงอนไขการช�าระเงน 15 วน นบจากวนวางบล ทางบรษทฯ จะเรยกเกบเปนรายฉบบ - โปรดตดตอ คณสพจน แสงวมล ประชาสมพนธ นตยสารไฟฟาสาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) โทรศพท 0 2642 5241-3 ตอ 110, 133 โทรสาร 0 2247 2363 E-mail : [email protected]

ใบสงจองโฆษณา (Advertising Contract)นตยสารไฟฟาสาร (Electrical Engineering Magazine)

ผสงจองโฆษณา (Client).........................................................

ต�าแหนง (Position)..........................................................

วนท (Date)............./......................../.............

ผขายโฆษณา (Advertising Sales)..........................................

วนท (Date)............./......................../.............

กรณาสงใบสงจองทางโทรสาร 0 2247 2363


ใบสมครสมาชก/ใบสงซอนตยสารนตยสารไฟฟาสาร (Electrical Engineering Magazine)

วนท...................................

ชอ-นามสกล....................................................................................................................................................................

บรษท/หนวยงาน ............................................................................................................................................................

เลขท......................................................อาคาร.......................................................ซอย.................................................

ถนน.......................................................ต�าบล/แขวง.......................................................................................................

อ�าเภอ/เขต..............................................จงหวด......................................................รหสไปรษณย...................................

โทรศพท..................................................โทรสาร....................................................E-mail:.............................................

ทอย (ส�าหรบจดสงนตยสาร กรณทแตกตางจากขางตน).................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

กรณาท�าเครองหมาย ในชอง มความประสงคสมครสมาชกนตยสาร “ไฟฟาสาร”

มความประสงคสมครเปนสมาชกนตยสารไฟฟาสาร ในประเภท :

1. บคคลทวไป ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 1 เลม ราคา 220 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 1 เลม ราคา 440 บาท

2. นตบคคล ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 660 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 1,320 บาท

แถมฟร หนงสอเทคโนโลยสะอาด จ�านวน 3 เลม มลคา 320 บาท

3. นตบคคลขนาดใหญ ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 5 เลม ราคา 1,100 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 2,200 บาท

แถมฟร หนงสอเทคโนโลยสะอาด จ�านวน 3 เลม มลคา 320 บาท

และเสอ PREclub 1 ตว มลคา 550 บาท

ตองการนตยสารตงแตฉบบท/เดอน................................................ถงฉบบท/เดอน......................................................

ช�าระเงนโดย

เชคธนาคาร...............................................สาขา...........................................เลขทเชค................................................

โอนเงนเขาบญชประเภทออมทรพย ชอบญช “บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด”

ธนาคารกสกรไทย สาขาถนนรางน�า เลขทบญช 052-2-56109-6

หมายเหต

• กรณาสงหลกฐานการโอนเงนและใบสมครสมาชกมาท โทรสาร 0 2247 2363 โดยระบเปนคาสมาชก “นตยสารไฟฟาสาร”

เจาของ : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) 487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) วงทองหลาง กทม. 10310ผจดท�า : บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถ.ศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400







Documents

ไฟฟ้าสาร ปีที่ 19 ฉบับที่ 6 พ.ย.-ธ.ค.55