79

บทท 3

กฎหมายยาเสพตดตางประเทศ

การวางนโยบายดานยาเสพตดเปนสงสาคญอยางยงทจะใหเหนวารฐจะนาพากระบวนการยตธรรมดานคดยาเสพตดของประเทศไปในทศทางใด เพราะยาเสพตดไดกลายเปนธรกจททากาไรไดดมาก ตงแตยค 1960 การขยายตวของอาชญากรรมขามชาตสวนใหญจะเกยวของกบการกอตวของการคายาเสพตดในภมภาคตางๆ เปนตนวา เอเชย ละตนอเมรกา แอฟรกา

ยทธศาสตรดานยาเสพตดของอาเซยนทตองการเปนภมภาคทปลอดจากยาเสพตด โดยมองวาเปนการทาใหปญหาดานยาเสพตดเปนประเดนทางการเมอง และเสนอวาทศนคตของประชาชนตอยาเสพตดเปนขอกงวลดานความมนคงหลกในประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใตหลายประเทศ ดเหมอนพนทการประชมเสวนาภายในอาเซยนมอยจากด การอภปรายเกยวกบนโยบายดานยาเสพตดทสาคญไดเปลยนไปสาหรบสหรฐอเมรกา ประเทศตาง ๆ ในอเมรกาใต เชน อรกวย และภมภาคละตนอเมรกา ทาใหเกดความหวงวาอาจมอปสรรคตอการกาหนดนโยบายดานยาเสพตดทเปนอยในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและอนเดย โดยอาจเกดขนตามลาดบ

ในบทนไดนาเสนอกฎหมายยาเสพตดระหวางประเทศและ เปรยบเทยบกบกฎหมายประเทศญปน สหรฐอเมรกา องกฤษ และเนเธอรแลนด

1. กฎหมายระหวางประเทศทเกยวกบยาเสพตด

กฎหมายระหวางประเทศทเกยวกบยาเสพตดในปจจบน ไดแก

1.1 อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1961

อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1961 (The Single Convention on Narcotic Drugs, 1961) และพธสารแกไขเพมเตมอนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1972 (The 1972 Protocol Amending the Single Convention on Narcotic Drugs, 1961) โดยมเนอหาในการควบคมและจากดการใชยาเสพตดใหโทษเพอประโยชนในทางการแพทยและวทยาศาสตรเทานน มการกาหนดรายชอสารทจะตองควบคม มาตรการบงคบใหสมาชกออกกฎหมายควบคมยาเสพตด ใหมคณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ (International Narcotics Control Board : INCB) และกาหนดใหประเทศรฐภาครายงานปรมาณการใชยาเสพตดตอ INCB

ประเทศตางๆ ไดปฏบตตามพนธกรณตามอนสญญา และพธสารของสหประชาชาตดานยาเสพตด โดยมขอกาหนดตามหมวดท 2 ทวาดวยความมงมนตอพนธสญญาทมตอกน ความตามมาตรา 7 ระบวาประเทศทไดใหสตยาบณ ดงน

80

(a) จะนาแนวทางการลดอปสงคของยาเสพตดตามประกาศไปประกาศใชเปนแนวทางปฏบตสาหรบประเทศของตน

(b) จะสนบสนนใหเกดนโยบายดานการดแลสขภาพ การลดปญหาสาธารณสข การพฒนาสขภาพของประชาชน การจดการศกษา และใหการดแลความเปนอยของประชาชนใหดขน รวมถงจะสนบสนนการทางานรวมกบภาคสวนตางๆ ทเปนการพฒนาสงคมและเศรษฐกจ ระบบครอบครว และทาใหปลอดภยขน โดยถอวาทงหมดเปนการลงทนเพอการลดอปสงคของยาเสพตด

(c) จะใหความรวมมอเพอการสงเสรมซงกนและกนทงภายในประเทศและระหวางประเทศเพอสรางความสมดลในการควบคมและลดอปสงคของยาเสพตดรวมกน

(d) จะนามาตรการตามมาตรา 14 วรรค 4 ของอนสญญาวาดวยวตถทออกฤทธตอจตและประสาท ป ค.ศ. 1971 (Convention on Psychotropic substances, 1971) มาบงคบใชในประเทศของตน ซงคอ "มาตรการมงขจดหรอลดอปสงคของยาเสพตดและสารทออกฤทธตอจตและประสาท" รวมถงการใหความรวมมอในการพฒนาขอตกลงแบบทวรฐภาคหรอพหรฐภาคกบประเทศทเกยวของ เพอการนดวย

และในหมวดท 3 วาดวยหลกการของการลดอปสงคของยาเสพตด มาตรา 8 กาหนดไววา องคประกอบของการลดอปสงคในระดบชาต และยทธศาสตรการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศทจะปฏบตตอไปน ใหเปนไปตามหลกการของกฎบตรสหประชาชาตและกฎหมายตางประเทศโดยเฉพาะในเรองการเคารพอธปไตยและความเปนอาณาเขตของรฐของแตละประเทศ ทงนใหยดถอประเดนสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานอยางเทาเทยมกน ตามปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน และหลกการของความสานกในความรบผดชอบรวมกน และหลกการลดอปสงคมดงน

(a) แตละประเทศจะตองมแนวทางอยางสมดลระหวางการลดอปสงคและอปทานลง รวมถงการชวยเหลอสนบสนนแกกนและกนในแนวทางบรณาการเพอการแกไขปญหายาเสพตด

(b) แตละประเทศตองมการกาหนดนโยบายการลดอปสงคของยาเสพตดลง โดยจะตองดาเนน ดงน

(i) กาหนดเปาหมายของปองกนและแกไขปญหาการใชยาหรอ สารเสพตด และเปาหมายการลดผลรายของการใชยาไปในทางทผด

(ii) ใหการสนบสนนการดาเนนงานและการประสานงาน เพอสรางกระบวนการมสวนรวมของบคคลและชมชนในทกระดบ ทงในชมชนทวไปและพนทเสยง ทงความเสยงทเปนความจาเพาะของกลมประชากรและความเสยงตามลกษณะของพนท

(iii) ตองใหความสาคญกบพนฐานดานวฒนธรรมของชมชน และความแตกตางในดานเพศ

(iv) ตองมการสนบสนนและใหความรวมมอระหวางกนทงในดานการใหขอมลในการพฒนา และการสนบสนนดานสภาพแวดลอมอนทเออตอความสาเรจตามความมงหมายน

ในหมวดท 5 มาตรา 9 – 17 ซงวาดวยการเตรยมการสาหรบการดาเนนงานเพอลดอปสงคของยาเสพตด

81

มาตรา 9 ตองดาเนนการประเมนสภาพปญหา เพอทราบขนาด รปแบบ และความจาเพาะของปญหา และจะไดเรยนรเพอนามาปรบและวางแผนสรางกลยทธในการดาเนนงาน

มาตรา 10 เปนการจดการกบตวปญหาหลก ซงครอบคลมทงการปองกนในทกพนท และลดอนตรายจากผลกระทบทไมพงประสงคดานสขภาพและสงคมจากการใชยาเสพตด โดยการใหขอมลขาวสารทถกตอง ใหการศกษา สรางความตระหนกของสงคม ปองกนในระยะทยงไมมปญหา การใหคาปรกษา การบาบดรกษา การปองกนการกลบมาเสพซา การใหการดแลอยางตอเนองหลงการบาบดแลว รวมถงการชวยเหลอใหผตดยาเสพตดสามารถเขาถงบรการดานตางๆ ของสงคมตามความจาเปนไดโดยงาย

มาตรา 11-12 การแสวงหาพนธมตร โดยเฉพาะความรวมมอจากคนในชมชนทกรปแบบหรอลกษณะของชมชนตามความจาเพาะของแตละพนทหรอสงคมถอวาการลดอปสงคของยาเสพตดตองเปนการผสมผสานกนเพอเปนการคมครองสขภาพ และการใหการสงเสรมสขภาพ การใหความรเพอปองกนตนเอง และถอวาเปนความจาเปนทตองสรางความปลอดภยใหกบสงคม และรฐตองจดทาเปนนโยบายทงดานสาธารณสข เศรษฐกจ และสงคม เพอทจะสนบสนนสงเหลานใหเกดขนดวย

มาตรา 13-14 การดาเนนการเพอลดอปสงคของยาเสพตดตองดาเนนอยางมประสทธภาพ โดยคานงถงความแตกตางกนและความจาเพาะของปญหาแตละพนท

มาตรา 15 มการสงผานขอมลขาวสารทด ถกตอง และรวดเรวทนเวลาเพอสนบสนนกระบวนการดาเนนงานในการลดอปสงคของยาเสพตด

มาตรา 16-17 รฐตองสนบสนนใหมการพฒนาบคลากรเพอเพมทกษะดานการวางแผนและพฒนากลยทธในการลดอปสงคของยาเสพตด และตองมการนาประสบการณทไดดาเนนการและประเมนผลลพธมาแลกเปลยนเรยนรระหวางกน

นบเปนเวลากวา 50 ป ทประเทศตางๆ รวมถงประเทศไทยดวยไดนาอนสญญาดยวฯ มาปรบใชภายในประเทศ โดยทไดผานกระบวนการพฒนาไปมาก

1.2 อนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1971

อนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1971 (The Convention on Psychotropic Substances, 1971) นมวตถประสงค ดงน

1. การสงเสรมความรวมมอกนระหวางรฐภาค เพอวารฐภาคอาจจดการดานตางๆ ของการลกลอบคายาเสพตดและวตถทออกฤทธตอจตและประสาทซงมขอบขายระดบระหวางประเทศ โดยในการดาเนนการตามพนธกรณภายใตอนสญญาน รฐภาคจะตองดาเนนมาตรการทจาเปนรวมทงมาตรการดานนตบญญตและดานบรหาร โดยสอดคลองกบบทบญญตพนฐานของระบบกฎหมายภายในของตน

2. รฐภาคจะตองดาเนนการตามพนธกรณภายใตอนสญญานในลกษณะทสอดคลองกบหลกความเสมอภาคแหงอธปไตยและบรณภาพแหงดนแดนของรฐ และหลกการไมแทรกแซงกจการภายในของรฐอน

3. รฐภาคจะตองไมใชในดนแดนของรฐภาคอนซงเขตอานาจ และไมกระทาหนาทใดซงไดรบการสงวนไวโดยเฉพาะสาหรบเจาพนกงานของรฐภาคอนโดยกฎหมายภายในของรฐภาคนน

82

อนสญญาฯ ฉบบนมงเนนการควบคมและจากดการใชวตถทออกฤทธตอจตและประสาทสาหรบทางการแพทย และทางวทยาศาสตร กาหนดชอสารทจะตองควบคม กาหนดมาตรการบงคบใหมการออกกฎหมายภายในประเทศ การรวมมอระหวางประเทศรฐภาคในการควบคมและจากดการใชวตถทออกฤทธรวมถงการมอบใหคณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ INCB เปนองคกรในการควบคมการผลตการนาเขายาเสพตด เปนตน

อยางไรกตาม แมวามอนสญญาฯ เพอการควบคมยาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตและประสาทดงกลาว แตกระบวนการคายาเสพตดยงมความกาวหนา ทาอยางเปนเครอขาย ปญหายาเสพตดยงคงขยายตวไปยงประเทศตาง ๆ และทวความรนแรงอยางไมหยดยง ในขณะทความรวมมอในการปราบปรามยาเสพตดระหวางประเทศขาดความชดเจน จงทาใหไมอาจดาเนนงานในแนวทางเดยวกนได จงไดมการจดทาอนสญญาขนมาใหมอกฉบบหนง

1.3 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1988

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1988 (The United Nations Convention against lllicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances, 1988) อนสญญาฯ ฉบบนมหลกการทสาคญหลายประการแตทถอวาเปนมาตรการใหม ๆ ทนามากาหนดไวใหประเทศรฐภาคนาไปปฏบตในแนวทางเดยวกน ไดแก

1) ความผดและกาหนดโทษ (Offences and Sanctions)

2) เขตอานาจรฐ (Jurisdiction)

3) การบรหารทรพยสน (Confiscation)

4) การสงผรายขามแดน (Extradition)

5) การชวยเหลอซงกนและกนทางกฎหมาย (Mutual Legal Assistance)

6) การโอนการดาเนนคด (Transfer of Proceedings)

7) การปราบการลกลอบคายาเสพตดทางทะเล (Illicit Traffic by Sea)

1. กรณความผดและกาหนดโทษ หลกการทสาคญทรฐภาคจะตองดาเนนการตามพนธกรณ ซงครอบคลมกจกรรมยาเสพตดทกประเภท และจะตองไดรบการลงโทษอยางรนแรงเหมาะสมกบฐานความผด อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตและประสาท ค.ศ.1988 ไดกาหนดใหการกระทาตอทรพยสนในลกษณะอยางใด อยางหนงดงตอไปน เปนความผดทางอาญาตามกฎหมายภายในของประเทศภาค กลาวคอ

ก . การกระทาตอตวทรพยสนท ไดมาจากการกระทาความผดเกยวกบยาเสพตด ประกอบดวยการแปรสภาพ หรอ โอนทรพยสนทไดมาจากการกระทาความผดเพอปกปดแหลงทมา หรอ เพอชวยเหลอผกระทาความผดมใหถกดาเนนคด [ ขอ 3 วรรค 1 (ข) (1) ]

ข. การปกปด หรอ อาพรางสถานะ หรอ แหลงทมาเกยวกบทรพยสนทไดมาจากการกระทาความผดเกยวกบยาเสพตด [ ขอ 3 วรรค 1 (ข) (2) ]

83

ค. การครอบครองหรอใชทรพยสนนน โดยรในขณะไดมาวาเปนทรพยสนทไดมาจากการกระทาความผด [ ขอ 3 วรรค 1 (ค) (1) ]

2. การรบทรพยผคายาเสพตด (Forfeiture of the process of illicit trafficking) เปนมาตรการซงกาหนดใหมการสบเสาะ ตดตาม อายด ยดหรอรบทรพยสนทไดมาจากการลกลอบคายาเสพตด ทงทรพยสนทไดมาจากการกระทาความผดโดยตรง และทรพยสนทมใชไดมาจากการกระทาความผดแตมมลคาเทยบเทา เนองจากมการแปลงสภาพทรพยสนทไดมาจากการกระทาความผด รวมถงการรบอปกรณและเครองมอทใชหรอเจตนาทจะใชในการผลตหรอการลกลอบคายาเสพตดและวตถทออกฤทธตอจตและประสาทในเรองของการรบทรพยน อนสญญาไดกาหนดใหมการรวมมอกนเพอสามารถรบทรพยสนตามคาขอของตางประเทศ หรอคาพพากษาตางประเทศดวย ซงนบวาเปนมาตรการใหม ซงมลกษณะแตกตางจากความชวยเหลอดานการศาล (judicial assistance) หรอการยอมรบหรอการบงคบคดตามคาพพากษาของศาลตางประเทศดวย

3. การใหความชวยเหลอระหวางกนทางกฎหมาย (mutual legal assistance) ซงเปนการใหความชวยเหลอทางดานพยานหลกฐานระหวางประเทศ เพอใหมผลในการลงโทษผกระทาความผดได สาหรบมาตรการนอาจทาไดทงในลกษณะของความตกลงทวรฐภาค (bilateral) หรอพหรฐภาค (multilateral) สาระสาคญของอนสญญาฯ ฉบบน ไดแก การยดทรพยสนผคายาเสพตด การใหความรวมมอทางอาญา การสงผรายขามแดน การสกดกน การลกลอบคายาเสพตดทางทะเล การสกดกนการฟอกเงนทไดจากการคายาเสพตด การควบคมการสงผานยาเสพตด เปนตน ซงมประเทศตาง ๆ เขาเปนรฐภาคแลวจานวน 153 ประเทศ และองคการระหวางประเทศ 1 องคกร สนธสญญาดงกลาวผกพนประเทศทเขาเปนสมาชก และเปนจดเรมตนของการปราบปรามยาเสพตดอยางจรงจง เพราะการคายาเสพตดสวนใหญมกลกลอบและผลตกนตามแนวเขตชายแดน

จากหลกการทกาหนดไวในอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตและประสาท ค.ศ.1988 แตละประเทศจงไดนามาเปนแนวทางในการกาหนดกฎหมายอาญาภายในของแตละประเทศ เพอดาเนนการกบผทกระทาตอทรพยสนทไดมาจากการกระทาความผดเกยวกบยาเสพตด สาหรบประเทศไทย ไดนาแนวทางดงกลาวมากาหนดเปนความผดทางอาญาโดยไดมการตรากฎหมายออกมาบงคบใช คอ พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542

สรปสาระสาคญไดดงตารางตอไปน

ตารางท 3.1 สรปสาระของกฎหมายระหวางประเทศ

อนสญญา สาระสาคญ

อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1961 และพธสารแกไขเพมเตมอนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1972

การควบคมและจากดการใชยาเสพตดใหโทษเพอประโยชนในทางการแพทยและวทยาศาสตรเทานน มการกาหนดรายชอสารทจะตองควบคม มาตรการบงคบใหสมาชกออกกฎหมายควบคมยาเสพตด ใหมคณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ (International Narcotics Control Board : INCB) และกาหนดใหประเทศรฐภาครายงานปรมาณการใชยาเสพตดตอ INCB

84

อนสญญา สาระสาคญ

ประเทศตางๆ ไดปฏบตตามพนธกรณตามอนสญญา และพธสารของสหประชาชาตดานยาเสพตด โดยมขอกาหนดตามหมวดท 2 ทวาดวยความมงมนตอพนธสญญาทมตอกน

2) อนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1971

มงเนนการควบคมและจากดการใชวตถทออกฤทธตอจตและประสาทสาหรบทางการแพทย และทางวทยาศาสตร กาหนดชอสารทจะตองควบคม กาหนดมาตรการบงคบใหมการออกกฎหมายภายในประเทศ การรวมมอระหวางประเทศรฐภาคในการควบคมและจากดการใชวตถทออกฤทธรวมถงการมอบใหคณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ INCB เปนองคกรในการควบคมการผลตการนาเขายาเสพตด ฯลฯ เปนตน

3) อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1988

ความผดและการลงโทษ การรบทรพยผคายาเสพตด การใหความชวยเหลอระหวางกนทางกฎหมายดานพยานหลกฐานระหวางประเทศ เพอใหมผลในการลงโทษผกระทาความผดได

2. การทบทวนกฎหมายของตางประเทศ

การศกษานผวจยไดทบทวนกฎหมายยาเสพตด 4 ประเทศ ดงน

2.1 กฎหมายยาเสพตดประเทศญปน

กฎหมายวาดวยสารเสพตดและวตถออกฤทธ (The Narcotics and Psychotropics Control Law) บญญตขนในป พ.ศ. 2496 (ค.ศ.1953) เพอควบคมยาเสพตดวตถออกฤทธตอจตประสาท ญปนมกฎหมายแยกจากกนในการควบคมยาเสพตดอย 5 ฉบบ (Japan’s 5 Drug-related Laws) ไดแก

1) กฎหมายยาเสพตดและควบคมวตถออกฤทธ (Narcotics & Psychotropics Control Law)

สารเสพตดภายใตกฎหมายน ไดแก สารเสพตด ฝน เฮโรอน มอรฟน (143 Narcotics) สารวตถออกฤทธ (79 Psychotropics) วตถดบทมสารเสพตด (18Narc./ Psycho Raw Materials) พชเสพตด (5 Narcotics Plants) จดประสงคหลกของกฎหมายยาเสพตดในญปน คอ การควบคมการนาเขา สงออก การผลต ยาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตประสาท โดยมมาตรการเชงปองกนอนตรายตอสขภาพของประชาชน การใหการบาบดรกษาผตดยา และสงเสรมงานสวสดการสาหรบผตดยา รวมถงการใหคานยามประเภทของยาเสพตดชนดตางๆ การผลต การขออนญาต สถานบาบดรกษายาเสพตด (Article 1-2 , Narcotics and Psychotropics Control Law)

การครอบครองหรอจาหนายเฮโรอน มอรฟน ยาบา (methamphetamine-MAP) มโทษจาคกไมเกน 10 ป ปรบไมเกน 5 ลานเยน (ประมาณ 1.9 ลานบาท) (Article 64-2, 64-3 , Narcotics and Psychotropics Control Law) การนาเขาเฮโรอนหรอยาบาจานวนมาก มโทษจาคกตลอดชวต ปรบไม

85

เกน 10 ลานเยน (ประมาณ 3.8 ลานบาท) โดยไมมโทษประหารชวต กรณเปนผเสพจะมการบงคบรกษา (Compulsory hospitalization) โดยใชเมธาโดน

2) กฎหมายควบคมกญชา (Cannabis Control Law)

กรณปลกหรอนาเขา - สงออกกญชาโดยผดกฎหมาย จาคกไมเกน 7 ป หากการกระทาดงกลาวเปนไปเพอคากาไร จาคกไมเกน 10 ป หรอจาคกไมเกน 10 ปและปรบไมเกน 3 ลานเยน (ประมาณ 1.14 ลานบาท) (Article 24, Cannabis Control Law) สวนกรณมไว รบไว หรอถายโอนไปซงกญชา โทษจาคกไมเกน 5 ป หากการกระทาดงกลาวเปนไปเพอคากาไร จาคกไมเกน 7 ป หรอจาคกไมเกน 7 ปและปรบไมเกน 2 ลานเยน (ประมาณ 7.6 แสนบาท) (Article 24-2, Cannabis Control Law)

3) กฎหมายฝน (Opium Law)

ในสวนของฝน ผใดปลกตนฝน มฝนไวในครอบครอง สงออกหรอนาเขาฝน มโทษจาคกอยางนอย 1 ป แตไมเกน 10 ป กรณผกระทาผดขางตนกระทาไปเพอคากาไร มโทษจาคกอยางนอย 1 ปเชนกนและปรบไมเกน 5 ลานเยน (Article 51 (1), Opium Law) การสบฝน มโทษจาคกไมเกน 3 ป สวนผทจดหาสถานทใหสบฝนเพอการคากาไร มโทษจาคกตงเเต 6 เดอน แตไมเกน 7 ป (Chapter 14 - Penal Code of Japan)

4) กฎหมายควบคมสารกระตน (Stimulants Control Law)

กรณผใดนาเขาหรอสงออกจากประเทศซงสารกระตน หรอสารกระตนแปรรป มโทษจาคกไมนอยกวา 1 ป (Article 41(1), Stimulant Control Law) หากการนาเขา สงออกดงกลาวกระทาไปเพอการคากาไร มโทษจาคกและตองทางานไมนอยกวา 3 ป ในบางกรณอาจมโทษจาคกและตองทางานไมนอยกวา 3 ปรวมทงมโทษปรบไมเกน 10 ลานเยน (Article 41(2), Stimulant Control Law)

5) กฎหมายควบคมยาเสพตดเฉพาะ (Narcotics Special Law)

กฎหมายเหลานถกเขยนขนในป พ.ศ. 2493 (ค.ศ. 1950) และมการทบทวนแกไข เพอใหสอดคลองกบอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานกฎหมายยาเสพตดและสารออกฤทธตอจตประสาท (United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances) กญชาถกไมไดถกบญญตในกฎหมายมากอนทประเทศสหรฐอเมรกาจะเขายดครองญปน ฝนเปนสงตองหามในระหวางการฟนฟยคเมจของประเทศญปน สารกระตนทมมากทสด “ยาบา” (methamphetamine) เปนยาใชกนอยางแพรหลายในกลมทหารและคนงาน

ตารางท 3.2 อนสญญาและกฎหมายภายในประเทศของญปน

สารเสพตดภายใตอนสญญา สารเสพตด กฎหมายภายในประเทศ

Single Convention Opium Opium Law

Cannabis Cannabis Control Law

Other Drugs Narcotics (Narc. & Psycho. Control Law)

Convention on Schedule I Psychotropics (NPCL) Stimulants Control law

86

สารเสพตดภายใตอนสญญา สารเสพตด กฎหมายภายในประเทศ

Psychotropics Schedule II Table I Psychotropics (NPCL)

Schedule III Table II Psycho. (NPCL)

Schedule IV Table III Psycho. (NPCL) Narcotic (Y-hydroxy Butylic Acid)

ทมา Control on Medical Narcotics in Japan, Toshiyoshi Tominaga, Deputy Director, Compliance and Narcotics Div. Pharmaceutical and Food Safety Bureau, Ministry of Health, Labor, and Welfare

กฎหมายบญญตใหเจาหนาทตารวจของสานกงานตารวจแหงชาต (National Police Agency -NPA) มอานาจหนาทในการดาเนนคดยาเสพตด เเละยงมเจาหนาทควบคมยาเสพตด (Narcotics Control Officer) กรมควบคมยาเสพตด (Narcotics Control Department) มอานาจในการสบสวนสอบสวนคดยาเสพตดแตงตงโดยกระทรวงสขภาพ แรงงานเเละสวสดการ (Ministry of Health, Labor and Welfare) (Article 58 (1) -Narcotic and Psychotropic Drugs Control Act)

ความแตกตางของการควบคมตามกฎหมาย มดงน

1) เฮโรอนและเมทแอมเฟตามนมการควบคมเครงครด (หามนาเขา จาคกตลอดชวต; No Import, Life Imprisonment possible )

2) กรณของ Narcotics มบทลงโทษคลายกน (ยกเวนเฮโรอน )

3) ฝนและกญชา Opium and Cannabis

4) ความแตกตางของวตถออกฤทธตอจตและประสาท

5) การนาเขา สงออก

แนวทางการควบคมสาหรบผไดรบอนญาต (Flow of Medical Narcotics)

ภาพท 3.1 ผรบอนญาตในวตถออกฤทธทางการแพทย (แนวทางเดยว)

ทมา Control on Medical Narcotics in Japan, Toshiyoshi Tominaga, Deputy Director, Compliance and Narcotics Div. Pharmaceutical and Food Safety Bureau, Ministry of Health, Labor, and Welfare

87

การใชสวนบคคลและการบาบดทางการแพทย

ภาพท 3.2 ผรบอนญาตในวตถออกฤทธทางการแพทย

ทมา Control on Medical Narcotics in Japan, Toshiyoshi Tominaga, Deputy Director, Compliance and Narcotics Div. Pharmaceutical and Food Safety Bureau, Ministry of Health, Labor, and Welfare

ตามอนสญญาเดยว (Single Convention; 1961) ไดบญญตใหการใชและครอบครอง ดงน

1) จากดเพอวตถประสงคทางการแพทยและวทยาศาสตร (มาตรา 4) และไมไดรบอนญาตมไวในครอบครอง (มาตรา 33)

2) ความเหนเกยวกบการประชมเดยว (มาตรา 4) ซงเปนดลยพนจวาจะลงโทษ ก) การใชทไมใชทางการแพทยของผตดยาเสพตด ข) ไมไดรบอนญาตใหมไวในครอบครองเพอการใชสวนบคคล

การครอบครองเพอการใชเองและการใชเองสามารถทาไดกรณทเปนเภสชกรและแพทยจตเวชดงตารางท 3.2

ตารางท 3.2 การละเมดกฎหมายและการทาใหถกกฎหมาย

สารเสพตด เภสชกร * แพทยจตเวช ** ยาเสพตด **

การนาเขาสงออก การผลตและการขาย (Ex/Importing, Manufacturing Selling)

ผดกฎหมาย ผดกฎหมาย ผดกฎหมาย

การครอบครองเพอจาหนาย (Possession for Distribution)

ผดกฎหมาย ผดกฎหมาย ผดกฎหมาย

การครอบครองเพอการใชเอง (Possession for Self-use)

ถกกฎหมาย ถกกฎหมาย ผดกฎหมาย

การใชเอง (Self-use) ถกกฎหมาย ถกกฎหมาย ผดกฎหมาย

หมายเหต *ตามกฎหมายยาและเภสชกรรม และ **ตามกฎหมายวาดวยสารเสพตดและวตถออกฤทธ

ทมา Control on Medical Narcotics in Japan, Toshiyoshi Tominaga, Deputy Director, Compliance and Narcotics Div. Pharmaceutical and Food Safety Bureau, Ministry of Health, Labor, and Welfare

88

ผลดของการหามตามกฎหมายในการครอบครองและใชสารเสพตดใหโทษ กคอทาใหการควบคมบงคบใชกฎหมายทาไดงายขน การรณรงคมใหมการละเมด แตยงมประเดนเกยวกบสทธมนษยชน ขอทพจารณาเพมเตมคอ

1) การใชทางการแพทย ลดความเจบปวดจากมะเรงซงทาลายคณภาพชวตผปวย ฝนใชบรรเทาอาการปวด

2) การอนญาตใหนามาใชดแลผปวยระยะทายแบบประคบประคองทบาน

3) การปรบปรงพฤตกรรมการจายยาของแพทย

4) การควบคมสมดลและการเขาถงยาเสพตด

กฎหมายควบคมยาเสพตด (Narcotic Control Law) ของประเทศญปน ไดบญญตบงคบใหผตดยาตองเขารบการบาบดรกษา (Compulsory hospitalization for treatment of addiction) ซงคอนขางไดผลในการควบคมการเสพฝน โดยกาหนดใหการบาบดรกษาเปนสวนหนงของคาพพากษาคดยาเสพตด ในทางกลบกน ผตดยาเสพตดชนดอน รวมถงยาบาและสารระเหยจะอยภายใตกฎหมายควบคมสารกระตน (the Stimulant Control) กฎหมายวตถมพษและใหโทษ (the Poisonous and Deleterious Substance Laws) ซงไดมการบงคบรกษา แตหากบคคลใดไมสมครใจจะตองไดรบการตรวจวนจฉยวาอยในภาวะอนตรายทควรจะตองรบการรกษาหรอไม โดยใชกฎหมายสขภาพจต (the Mental Health Law) ในการควบคมการใชยาบา และสารระเหย จะเนนทการบงคบใชกฎหมายควบคไปกบระบบสาธารณสข อนเปนตวอยางทดของการปองกนการแพรระบาดของยาเสพตด

ประเทศญปน มนโยบายมงปราบปรามการเสพยาเสพตดอยางหนก เปนไปตามตวแบบทางยตธรรม (Justice Model) ทเนนการใชกฎหมายนาหนา โดยไมไดใชนโยบายลดทอนความผดคดยาเสพตด (Decriminalization) หรอการลดอนตรายจากการเสพยาเสพตด (Harm Reduction) หากแตจะเนนทการบงคบใชกฎหมายควบคไปกบระบบสาธารณสข รวมถงการทางานเชงปองกน (Prevention) มากกวา โดยเฉพาะในหมเยาวชน ซงบทบาทงานปองกนดงกลาวอยท Drug Abuse Prevention Center (DAPC)

ในประเทศญปนไดเนนการปองกน (Prevention) ระดบนกเรยนทเปนเดกและเยาวชน การใช Informal Social Control ผานระบบความเชอและระเบยบวนยของประชาชน นอกจากน ญปนยงใชการบงคบบาบดรกษาอยในคาพพากษาลงโทษผตดยา แตการบงคบบาบดรกษากรณยาบาและสารระเหยขนอยกบการประเมนวาบคคลนนตดอยในระดบอนตรายมากหรอไม สวนในกรณสมครใจรบการบาบดรกษา ในญปนจะตองลงทะเบยนแสดงตน

ทางการญปนไดเตอนนกทองเทยวใหระวงการนายาเขาประเทศญปน เนองจากยาทถกตองตามกฎหมายในบางประเทศอาจเปนยาทไมสามารถนาเขาประเทศญปนได แมแตยารกษาโรคบางอยางกถกควบคมอยางเขมงวด โดยผทฝาฝนเสยงตองโทษจาคก ตวอยาง กรณทนางจเลย แฮมป ผบรหารระดบสงของโตโยตา มอเตอร คอรป บรษทผผลตรถยนตรายใหญของโลก ถกเจาหนาทควบคมตวทโรงแรมในกรงโตเกยว เนองจากนาเขายาแกปวดชนดหนงเขาประเทศ เปนตวอยางลาสดทแสดงถงกฎหมายควบคมยาอนเขมงวดของญปน ซงนกทองเทยวจานวนมากยงไมทราบวา รฐบาลญปนไมเพยงแตควบคมยาเสพตดเทานน แตยารกษาโรคบางกลมกไมสามารถนาเขาประเทศญปนได ตามกฎหมายของประเทศญปนแลว จะมการตรวจสอบอยางเขมงวดทงยาทนาเขาดวยตวเองผานทางสนามบน รวมทงยาทสงมาทางพสด

89

ไปรษณย โดยผทถกพบวาครอบครองยาผดกฎหมายจะถกควบคมตวเพอสอบสวนอยางนอย 2-3 เดอน โดยไมสามารถประกนตวได และในกรณทพบวามความผดจรงอาจถกจาคกตงแต 1-10 ป หรอปรบเงนสงสด 5 ลานเยน แตหากพบวาเปน “ยาเสพตด” อาจตองโทษหนกยงขน

ยากลมทมความเสยงมากทสด คอ ยาแกหวดแกแพในกลม pseudoephedrine ทมชอทางการคา เชน แอคตเฟด ซดาเฟด ฯลฯ รวมทง ยาแกปวดอยาง ออกซโคโดน ยากระตนประสาทในกลม Adderall ซงใชรกษาโรคสมาธสนกถอเปนยาเสพตดในญปน เนองจากมสวนผสมของแอมเฟตามน

เครองสาอางบางชนดท “มสวนผสมยา” ตามกฎหมายของญปน ปรมาณยาทนาเขาญปนกมการควบคมเชนเดยวกน โดยนกทองเทยวสามารถนาเขาประเทศญปนซงพานกได 1 เดอนตามทกฎหมายกาหนดสาหรบใชเองได แตทพงระวงคอ เครองสาอางหลายอยางทมฤทธเปนยา เชน ยาหยอดตา ยาทากนยง ยาสมนไพร รวมทง ยาดม ยาหมอง และอาหารเสรมบางประเภท สามารถนาเขาญปนไดไมเกน 24 ชนเทานน

2.2 กฎหมายยาเสพตดประเทศสหราชอาณาจกร

ประเทศสหราชอาณาจกรมปญหายาเสพตดเชนเดยวกน จงตรากฎหมายควบคมสารตงตนยาเสพตด (precursor chemical) ภายใตอนสญญาเดยว 1961 (the Single Convention on Narcotic Drugs) รฐสภาไดตราพระราชบญญตวาดวยการใชยาในทางทผด “The Misuse of Drugs Act 1971” หรอ “เอมดเอ”นอกจากนยงทาใหสอดคลองกบอนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตและประสาท (the Convention on Psychotropic Substances) และอนสญญาสหประชาชาตตอตานยาเสพตด (the United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances) การกระทาผดกฎหมายตามพระราชบญญตนคอ การครอบครองยาเสพตดควบคมผดกฎหมาย การครอบครองยาเสพตดควบคมมเจตนาทจะจดหา การจดหายาควบคมพเศษ อานวยความสะดวกในสถานททใหครอบครองหรอจดการเปนไปเพอวตถประสงคของการผลต หรอการจดหายาเสพตดควบคม

นบแต ค.ศ. 1999 เปนตนมา ในสหราชอาณาจกร มผเสพยาเสพตดจานวนกวา 3,000 ราย การเสยชวตเพราะเสพยาเกนขนาด รฐบาลจงไดกาหนดนโยบาย Action plan to reduce drug-related ตงแตป ค.ศ. 2001 เปนตนมา ทงน เพอลดอตราการเสยชวตลงใหไดรอยละ 20 ปจจบน มกฎหมายมากกวา 25 ฉบบในการควบคมยาเสพตด เชน The Controlled Drugs (Drug Precursors) (Intra-Community Trade) Regulation 2008, The Drug Trafficking Act 1994, The Police and Criminal Evidence Act 1984 (Drug Testing of Persons in Police Detention) (Prescribed Persons) Regulations 2001, The Public Entertainments Licenses (Drug Misuse) Act 1997 เปนตน

ตามกฎหมายวาดวยการใชยาในทางทผด (Misuse of Drugs Act: MDA) (ซงเทยบเทากบ พ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษของไทย) กฎหมายนและกฎขอบงคบของกฎหมาย (Misuse of Drugs Regulations 1985) ควบคมการใชยาตามบญชรายชอ (ซงรวมถงยาทมคณสมบตเปนยารกษาโรคและยาทไมมคณสมบตเปนยารกษาโรค) ในขอบงคบนนไดมการจาแนกพฤตการณซงถกตองตามกฎหมายในการนาเขา ผลต จดสง ครอบครองไวเพอการจดสงและครอบครองยาควบคมภายใตบญชหมวด II

90

(schedule II) ของพระราชบญญตฉบบน ยาทถกจาแนกตามหลกการบญช ก ข ค (class A B C) เพอสะทอนใหเหนถงระดบอนตรายทเกดกบบคคลหรอสงคมเมอใชผด แตละประเภทมโทษสงสดตางกนทนามาใชกบการกระทาทตองหามอนเนองจากยา

- บญช ก ประเภทนสารองไวสาหรบยาอนตรายมากกวาซงถกลงโทษหนกกวา ประเภทนประกอบดวยเฮโรอน มอรฟน สารเสพตด คลายมอรฟนชวยระงบปวดได โคเคน ฝน และสารกอประสาทหลอน เชน ยาอ psilocybin mushrooms และ LSD นอกจากนกยงรวมถงกญชาซงมลกษณะเปนของเหลว (นามนกญชา) แคนนาบนอยด และอนพนธของกญชา (cannabinol derivatives) และ ยาบญช ข ททาเพอฉด

- บญช ข ประเภทนประกอบดวย กญชา ยางกญชา สารเขาฝนทมฤทธนอย (codeine) สารสงเคราะหทมฤทธกระตนแรง (oral amphetamines) codeine และ methylphenidate และ sedatives (barbiturates)

- บญช ค ประเภทนสารองไวสาหรบยาอนตรายนอยทสด ไดแก tranquillzers, สารสงเคราะหทมฤทธกระตนนอยบางชนด GHB, ketamine, diazepam, flunitrazepam และ mild opioid analgesics

ในป พ.ศ. 2547 ซงไดมการแกไขเพมเตมโดยสภาทปรกษา (Advisory Council on the Misuse of Drugs) โดยยาเสพตด 2 ประเภทแรก เปนยาเสพตดอนตราย มการแกไขกฎหมายดงกลาวใหม โดยกาหนดใหเปลยนกญชาจากบญช ข เปน ค ( class B เปน C) ทาใหโทษเบาลง ใหสอดคลองกบความเปนจรงวา ประชากรกวารอยละ 44 ใชกญชาเปนปกต ซงสงสดในกลมประเทศพฒนาแลวทงหมด

กฎหมายกญชาดงกลาวไดรบการพฒนาจากแนวปฏบตของตารวจ นบแตป พ.ศ. 2542 ทใชดลพนจไมดาเนนคดกบผเสพกญชา เนองจากตารวจมทรพยากรจากด จาเปนตองใชในการปองกนอาชญากรรมรายแรงมากกวา จงทาการตกเตอนผเสพกญชาเปนสาคญ เนองจากกญชาไมใชยาเสพตดรายแรง ทายทสด รฐสภา ไดยอมรบแนวคดดงกลาวของตารวจ ในป พ.ศ. 2548 การครอบครองกญชาในปรมาณเลกนอย จงไมเปนความผดอาญาอกตอไป เวนแตผใชเปนเดกทตากวา 17 ป การครอบครองโดยปรมาณสง ใกลโรงเรยน สนามเดกเลน หรอมพฤตการณทนาเชอวาจะมไวเพอจาหนายใหแกเยาวชน จงจะถกจบและฟองคด

ในทางประวตศาสตร การพฒนานโยบายยาเสพตดของสหราชอาณาจกรสามารถสรปได 3 ขนตอน นโยบายยาเสพตดทพฒนาในชวงศตวรรษท 19 และชวงแรกของศตวรรษท 20 เพอสรางระบบการควบคมระดบชาต การควบคมสารเสพตดเรมเขมงวดขนในศตวรรษท 20 โดยเฉพาะนโยบายยาเสพตดทพฒนาขนในชวงทศวรรษท 1960 และ 1970 ซงรฐบาลไดเพมการควบคมสารเสพตดมากขน และทายทสด นโยบายยาเสพตดทจดทาขนในทศวรรษท 1980 1990 และ 2010 ทพยายามรวมการใหบรการบาบดผตดยาเขากบระบบงานยตธรรมทางอาญา ตวอยางเชน กฎหมายกระบวนการยตธรรมทางอาญาป พ.ศ. 2534 (1991 Criminal Justice Act) อนญาตใหผพพากษาเพมเงอนไขการเขารบการบาบดภาคบงคบในคาสงคมประพฤต ตวอยางเชน กฎหมายกระบวนการยตธรรมทางอาญาและศาลยตธรรมป พ.ศ. 2543 (2000 Criminal Justice and Court Service Act) ไดมอบหมายใหเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายมอานาจในการตรวจสอบสารเสพตดผทถกจบกมในคดยาเสพตด

91

กฎหมายนยงไดออกกฎทเรยกวา “คาสงหามการใชยา” (Drug Abstinence Order) และ “ขอกาหนดหามการใชยา” (Drug Abstinence Requirement) คาสงและขอกาหนดน ไดอนญาตใหศาลมอานาจสงใหผกระทาผดทมอายเกน 18 ป ละเวนการเสพยาเสพตดในบญช ก และศาลยงสามารถสงใหบคคลเขารบการตรวจสอบสารเสพตดได ในป พ.ศ. 2546 รฐบาลไดออกกฎหมายกระบวนการยตธรรมทางอาญา (Criminal Justice Act) กฎหมายนอนญาตใหศาลกาหนดขอจากดในการประกนตวผกระทาผด ซงตรวจพบวามสารเสพตดในบญช ก ขณะทถกจบกม กฎหมายยาเสพตดป ค.ศ. 2005 ทาใหผกระทาผดไมสามารถปฏเสธการเขารบการตรวจสารเสพตดและการเขารบการบาบดทตามมา ทายทสด เชนเดยวกบกฎหมายเอมดเอ นโยบายยาเสพตดทประกาศใชเปนกฏหมายในชวงทายของศตวรรษท 20 และตนศตวรรษท 21 รฐบาลสามารถปฏบตตามพนธะทไดลงนามไวในสนธสญญาระหวางประเทศตวอยางเชน กฎหมายลกลอบคายาเสพตดป พ.ศ. 2537 (Drug Trafficking Act of 1944) ทาใหประเทศองกฤษสามารถปฏบตตามขอกาหนดของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและสารทออกฤทธตอจตประสาททผดกฎหมายป พ.ศ. 2531 (1988 UN Convention Against the Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances)

รฐบาลของสหราชอาณาจกรรบผดชอบในการวางยทธศาสตรใหแกเขตตางๆ ทไดรบมอบอานาจไป เวนไวแตอาจจะมการสงวนอานาจบางอยางเทานน มการนายทธศาสตรใหมดานยาเสพตดมาใชเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) แทนยทธศาสตรเดมป พ.ศ. 2551 โดยในยทธศาสตรใหมนไดวางนโยบายดานสขภาพ การศกษา การใหความดแลทางสงคมในเขตองกฤษ สวนนโยบายดานตารวจและระบบงานยตธรรมทางอาญา กาหนดใหครอบคลมองกฤษ และเวลล (Davies et al., 2011)

จากกฎหมายทบญญตออกมาทงหมดในศตวรรษท 19 และ 20 กฎหมายเอมดเอมอทธพลตอนโยบายยาเสพตดขององกฤษมากทสด กฎหมายนไดตงระบบการแบงแยกประเภทของยาทมอนตรายตอสขภาพของผใชและตอสงคมโดยทวไป การลงโทษสาหรบการใชยาในทางทผดและการจาหนายยาไดถกเพมเตมเขาไปในการจาแนกประเภทของยาดงกลาว ภายใตกฎหมายเอมดเอ ยาในบญช ก (เชน เฮโรอน มอรฟน เมทาโดน เมทแอมเฟตามน โคเคน ฝน หรอยาอ) ถกกาหนดใหเปนยาท “มอนตรายทสด” ดงนนการเสพยาหรอจาหนายยาในบญชนจะไดรบโทษทรนแรงทสด

บคคลทมยาเสพตดในบญช ก ไวในครอบครองจะไดรบโทษจาคกสงสดเจดป การจาหนาย หรอมเจตนาทจะจาหนายยาเสพตดในบญช ก จะไดรบโทษทรนแรงยงขน เพราะเปนยาทอาจกอใหเกดอนตรายตอสงคมสวนใหญได ดงนนผคายาเสพตดในบญช ก อาจไดรบโทษสงสดถงจาคกตลอดชวตได ยาเสพตดในบญช ข (เชนกญชา เหดซโลซน (psilocin) หรอซโลไซบน (psilocybin) ทปรงสาเรจแลว) ไดรบการพจารณาวามความเสยงตอสขภาพของผเสพและตอสงคมนอยกวายาเสพตดในบญช ก และในทานองเดยวกน การเสพและการจาหนายยาในบญช ข กจะไดรบโทษทนอยกวา ทายทสด ยาในบญช ค (เชน เคตามน (ketamine) หรอยาระงบประสาท (tranquilizers) ไดรบการพจารณาวาเปนยาทมอนตรายตอรางกายและตอสงคมนอยทสดในกลมยาทผดกฎหมาย ดงนนผคายาเสพตดในบญช ค อาจไดรบโทษจาคกสงสด 14 ป และผทมยาเสพตดในบญช ค ไวในครอบครองอาจไดรบโทษจาคกสงสดสองป และสาหรบยาทอยนอกเหนอจากกฎหมายเอมดเอ จะอยภายใตการควบคมของกฎหมายยาป ค.ศ. 1968 ซงจะควบคมการผลตและการจาหนายยาเพอวตถประสงคทางการแพทย กฎหมายยานไดกาหนดยาออกเปน 3 ประเภทคอ ยาทขายไดโดยเภสชกรทมใบสงยาจากแพทย ยาทเภสชกรสามารถสงไดเอง และยาทขายไดตามรานขายยาทวไป

92

ในศตวรรษท 20 การควบคมการผลต การจาหนาย และการใชสารทไมเคยมการควบคมมากอนโดยรฐบาล เพมความเขมงวดมากยงขน โดยเฉพาะสารทไมเปนทรจกมากอนหรอมการใชนอย เชน กญชา แอมเฟตามน และแอลเอสด กอนทสารเสพตดเหลานจะกลายเปนสวนหนงของสงคมองกฤษ ตวอยางเชน

- ป ค.ศ. 1908 กฎหมายยาพษและเภสชกรรม (1908 Poisons and Pharmacy Act) ไดควบคมการขายใบโคคา (ซงใชผลตโคเคน) แกสาธารณชน ใบโคคานนหาไดงายเสร และใชเพอวตถประสงคทางการแพทย เชน ใชเปนยาบารงสขภาพ

- ป ค.ศ. 1916 กฎหมายปองกนราชอาณาจกร (Defense of the Realm Act) ไดจากดการขายโคเคนใหเฉพาะแตผทไดรบอนญาต

- ป ค.ศ. 1920 กฎหมายยาอนตราย (Dangerous Drugs Act) ไดจากดการผลต การสงออก การนาเขา การจาหนาย และการครอบครองใบโคคา และโคเคน ฝน มอรฟน และเฮโรอนใหเฉพาะแตผมใบอนญาตเทานน ภายใตกฎหมายปองกนราชอาณาจกร เฉพาะแพทยเอกชนเทานนทไดรบอนญาตใหสงโคเคนและเฮโรอนใหกบผปวยทตดยาซงถอเปนสวนหนงของการบาบดอาการตดยา

- ป ค.ศ. 1964 กฎหมายยาอนตรายกาหนดวา การปลกกญชา โดยผดกฎหมายถอเปนความผดทางอาญา กฎหมายยา (Drugs Acts) กกาหนดวาการมแอมเฟตามนไวในครอบครองโดยผดกฎหมายเปนความผดทางอาญาเชนกน

จากทไดกลาวมาขางตนภายใตกฎหมายปองกนราชอาณาจกรป ค.ศ. 1916 แพทยสามารถสงโคเคนและเฮโรอนเพอใชในการบาบดอาการตดยา โดยไมตองรบโทษเชนเดยวกบการจาหนายและการเสพสารดงกลาวทผดกฎหมาย การปฏบตดงกลาวรจกกนในนามของระบบขององกฤษ (British System) อยางไรกตาม ในป ค.ศ. 1967 มการแกไขเพมเตมกฎหมายยาอนตราย โดยบญญตหามการสงโคเคนและเฮโรอนเพอใชในทางการแพทยดวย

อยางไรกตาม มขอโตแยงเรองการจดแบงประเภทยาเสพตดของกฎหมาย MDA รฐบาลในบางครงถกกลาวหาวาการใชนโยบายยาเสพตดและโดยเฉพาะอยางยงใชการจดแบงประเภทของยาเสพตดในฐานะเปนเครองมอทางการเมอง หรอเพอลดแรงกดดนทางการเมองและแรงกดดนจากสอมวลชน

ความผดและโทษ

รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย (The Home Secretary) ขององกฤษ สามารถเปลยนการจดแบงประเภทของยาไดโดยบทบญญตทอาศยอานาจกฎหมายอน เชน กญชา การแกไขนหมายความวา การครอบครองกญชาเพอการใชสวนตวจะเปนความผดทไมถกจบ แตตารวจจะตกเตอน

มาตรา 3 ถง 6 บญญตถง ยาตองหาม ซงรวมถงการผลต การจดสง การครอบครองและการครอบครองดวยเจตนาจดสง การนาเขา การสงออก มความผดตามพระราชบญญตการจดการศลกากรและสรรพสามต (Customs and Excise Management Act 1979) การปลกกญชาเปนความผดดานการผลต แตแยกออกมาตางหาก

มาตรา 8 มการหามผครอบครองยนยอมใหใชสถานทอยางเตมใจเพอ การผลต จดสงยาควบคม เคมภณฑของฝนเพอสบ หรอการสบกญชา ยางกญชา ฝนสก

มาตรา 9 บญญตการกระทาความผดทเกยวกบฝน ซงครอบคลมถงการสบ หรอมฉะนนกการใชฝน มาตรา 9 A หามจดสงวตถใดๆ ทอาจจะนาไปใชในการใหยา โดยมชอบดวยกฎหมาย ( ไมรวม เขม

93

ฉดยา จากการหามนเพอจดมงหมายของโปรแกรมแลกเปลยนเขมฉดยา) มาตรา 18 ถง 21 เปนความผดอนๆ ทสวนใหญเกยวกบการยวยใหกระทาความผดภายใต MDA สวนการลงโทษไดบญญตไวในมาตรา 25 และ 26 มาตรา 27 เกยวกบการรบทรพย

สาหรบยาบญช ก มโทษสงสดดงน จาคก 7 ป และ/หรอปรบไมจากดสาหรบการครอบครอง โทษจาคกตลอดชวต และ/หรอปรบไมจากดสาหรบการผลตหรอเพอการคาสงเสพตดพรอมทงสงลงโทษ 7 ป สาหรบโทษฐานการคาสงเสพตดครงทสาม การลงโทษสาหรบโทษฐานการคาสงเสพตดครงทสาม มอยในกฎหมายอาญา (The Criminal Sentences Act 1997)

ยาบญช ข มโทษสงสดดงน จาคก 5 ป และ/หรอปรบไมจากดสาหรบการครอบครอง และโทษจาคก 14 ป และ/หรอปรบ ไมจากดสาหรบการผลตหรอการคาสงเสพตด

ยาบญช ค มโทษสงสดดงน จาคก 2 ป และ/หรอปรบไมจากดสาหรบการครอบครอง และโทษจาคก 5 ป และ/หรอปรบไมจากดสาหรบการผลตหรอการคาสงเสพตด

นอกจากนน ผผลต/ผคาอาจจะตองถกรบทรพยภายใต The Drug Trafficking Act 1994 ดงทกลาวแลวขางตน คนปลกกญชาอาจตองถกดาเนนคดภายใตมาตรา 4 ของ The MDA (การผลต) แทนทจะภายใตมาตรา 6 ของพระราชบญญตน (การเพาะปลก) นเปนเรองสาคญเพราะวาการผลต (แตไมใชการเพาะปลกกญชา) ไดถกระบใหเปนความผดฐานการคาสงเสพตดตามจดมงหมายของการคายาเสพตด (The Drug Trafficking Act 1994)

สานกงานปองกนยาเสพตดและปราบปรามอาชญากรรมแหงสหประชาชาต (UN Office on Drugs and Crime: UNODC) ระบความผดของการคายาเสพตดเปนความผดรปแบบหนงในอาชญากรรมขามชาต ระบวาเปนความผดฐานคาตามจดมงหมายของกฎหมายวาดวยการคายาเสพตด รวมถงการผลต จดสงและมไวในครอบครองเพอจดสง และความผดฐานนาเขาภายใตกฎหมายการจดการศลกากรและสรรพสามต (The Customs and Excise Management Act 1979)

มาตรา 7 ใหมกฎขอบงคบเพอเปนการยกเวนการกระทาบางอยางจากบทบญญตความผด ซงเกยวกบการใชเพอการบาบดรกษาโรคหรอเพอการทาวจยทดลองทางวทยาศาสตร ขอบงคบเกยวกบการใชยาในทางทผด (The Misuse of Drug Regulations) ป ค.ศ. 1985 แบงยาออกเปน 5 รายการ กฎขอบงคบไดกาหนดการจดกลมบคคลทมอานาจหนาทในการจดการดแลเรองยาควบคม ในขณะทปฏบตงานตามวชาชพและวางเงอนไขเเขมงวดอยางมากเกยวกบการนาเขา การสงออก การผลต การจดสง การมไวในครอบครอง การสงยาและการเกบบนทกนามาใชกบบญช 1 (schedule I)

- ยาในบญช 1 ซงเขมงวดทสด (ไดแก LSD และกญชา) แตอนโลมใหนามาใชหรอมไวในครอบครองเฉพาะเพอการวจย หรอวตถประสงคอนโดยผทไดรบอนญาตจดทะเบยนไวหรอมไวเพอใชทางการแพทยตามปกตและแพทยทไมมใบอนญาตไมสามารถสงยาได กญชาและกลมกญชาทออกฤทธตอจตประสาทบางตวและสารทอนพนธหรอพฒนามาจากสงอนจดอยในกลมยาบญช 1 เนองจากๆ ไมมผลทางบาบด ดงนนยาพวกนใครกไมสามารถสงไดและสามารถมไวในครอบครอง เพอวตถประสงคดานการวจยเทานน ซงทาไดโดยผมใบอนญาต Nabilone (กลมกญชาสงเคราะห) ไดจดทะเบยนเพอสงจายใหคนไขทมอาการคลนไส หรออาเจยนซงมผลเนองมาจากการบาบดเคมโรคมะเรง ซงพสจนแลวไมมผลกระทบตอยาอนๆ Dronabinoid (กลมกญชาชนดหนง) ไดเปลยนจาก บญช 1 เปนบญช 2 และมการสงจายได แตยงไมไดจดทะเบยนในสหราชอาณาจกรและตองสงจาย ตาม “ชอคนไข”

94

- ยาในบญช 2 ขนอยกบจานวนในการควบคมซงเกยวของกบใบสงแพทย การจดเกบรกษาใหปลอดภยและการเกบบนทก

- ยาบญช 5 ตองขนอยกบการควบคมดานการบรหารและอาจจะอนญาตใหสามารถนาเขา สงออกหรอมไวในครอบครองเพอการใชสวนตวโดยอสระ

มาตรา 10 ใหมการจดทากฎขอบงคบเกยวกบการดแลรกษาอยางปลอดภย เอกสารรายละเอยดเกยวกบการดาเนนธรกรรม การบนทก บรรจภณฑและฉลาก การขนสง และวธการทาลาย การสงจายยา การจดสงขอมลเกยวกบการสงจายยาไปใหเจาหนาทสวนกลาง การจดทะเบยนของแพทยเพอใหยาควบคมแกคนไขทตดยาและการแจงเตอนลวงหนาโดยแพทย

ระเบยบวาดวยการควบคมการใชยาในทางทผด (The Misuse of Drugs (Supply to Addicts) Regulations 1997) มขอกาหนดเครงครดอยางยงสาหรบแพทยทไดรบใบอนญาตและสามารถสงจายเฮโรอน ไดพพาโนน และโคเคนได สาหรบการบาบดรกษาอาการตดยาเสพตด

บทบญญตอนๆ ทเกยวของกบการใชยาผด

กฎหมายยา (The Medicine Act 1968) บญญตระเบยบ ขอบงคบและขอบงคบเกยวกบการผลต และการจาหนายยาทใชในการบาบดรกษาโรคและเวชภณฑทใชในการรกษาโรคประเภทอนๆ โดยทวไป ผรบอนญาตผลตตองมใบอนญาตกอนจาหนายยา หลกเกณฑวาดวยการทดสอบ การขาย การจดสง บรรจภณฑ ฉลาก การสงยา การแจกจายโดยเภสชกร และการขายในรานผลตภณฑทใชในการรกษาโรค ยาควบคมหลายตวกเปนผลตภณฑทใชในการรกษาโรคและตองเปนไปตามขอกาหนดของทง MDA และกฎหมายยา

กฎหมายวาดวยการใชยาในทางทผด (MDA) บญญตหามนาเขาและสงออกยาควบคม ถาไมไดรบอนญาตใหยกเวนตามระเบยบหรอทาขนภายใตใบอนญาตของกฎหมายการจดการศลกากรและสรรพสามต (the Customs and Excise Management Act 1979) ซงบงคบใชดวยกนกบ MDA เพอหามการนาเขาและการสงออกยาควบคม โดยปกตความผดภายใตกฎหมายการจดการศลกากรและสรรพสามต สวนบญชสอง (II) ของกฎหมายวาดวยความรวมมอระหวางประเทศทางอาญา (The Criminal Justice (International Co-operation Act 1990)) บญญตควบคมการผลตและการจดสงสารเคมทเปนสารตงตนบางชนดซงสามารถนามาใชในการผลตยาเสพตดได

การผลตหรอการจดสงทขดตอกฎหมายการคายาเสพตดเปนความผดฐานคายาเสพตด (The Drugs Trafficking Act 1994) มการจดทาระเบยบทเกยวของกบการแจงในเรองการสงออก การบนทกและการจดสงขอมล ตามขอบงคบภายใตอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบคายาเสพตดและสารทออกฤทธตอจตประสาท ค.ศ. 1998 (The United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances 1998 พ.ร.บ.นรวมความผดเกยวกบการฟอกเงนและรายไดทไดมาจากการลกลอบการคายาเสพตด และเพมมาตรการรบทรพย ภาระการพสจน เปนหนาทของจาเลยทจะพสจนวาทรพยสนไดมาโดยถกตองตามกฎหมายและใชวธประเมนนาหนกพยานหลกฐานเปรยบเทยบกบมาตรฐานการพสจนทางแพง กฎหมาย MDA ไมไดแบงแยกความผดฐานการลกลอบคายาเสพตดกบไมใชความผดฐานการลกลอบคายาเสพตด

ในกฎหมายการคายาเสพตด (The Drug Trafficking Act 1994) กาหนดความผดใหเปนความผดฐานลกลอบคายาเสพตด ใหนาบทบญญตการรบทรพยมาใช นอกจากน ผกระทาผดตอง

95

รบผดชอบการกระทาสาหรบความผดฐานลกลอบคายาเสพตด ทมสวนเกยวของกบยาบญช ก โดยไดรบโทษจาคกอยางตา 7 ป ภายใตกฎหมายอาญา (The Crime Sentences Act 1997)

ขอถกเถยงในประเทศองกฤษเกยวกบกญชามอย 2 ประเดน กลาวคอ

(1) การทาใหกญชาทใชในดานนนทนาการถกกฎหมาย

(2) การใชกญชาในการรกษาโรค

ปจจบน กฎหมายของสหราชอาณาจกรบญญตใหกญชาเปนยาเสพตดในบญช ค ซงยงคงหามมใหใชดานนนทนาการ ภายใตกฎหมาย MDA บญญตใหการปลก การผลต การมไวในครอบครองหรอจดสงกญชาไปใหผอนเปนความผด ถายอมใหใชสถานทเพอการปลก การปรง การจดสงหรอสบ การลงโทษสงสด สาหรบความผดเกยวกบกญชา เจาหนาทผมอานาจสามารถใชดลยพนจตกเตอนผเสพ หากพบวามกญชาไวในครอบครองจานวนไมมาก

ในรายงาน the Independent Inquiry into the Misuse of Drugs Act 1971, Drugs and the Law ในสกอตแลนด ไดมการกลาวถงการใชดลยพนจของตารวจ โดยเฉพาะในเรองกญชาหลายคด ตารวจใชวธการตกเตอนและยอมความกนโดยไมตองขนศาล สวนองกฤษและเวลสใชหนงสอเตอนและเงนคาปรบ การตกเตอนลงบนทกในประวตอาชญากร ปจจบนไมมขอกาหนดในกฎหมายฟนฟผกระทาผด (The Rehabilitation of Offenders Act 1974) โดยไมตองบนทกความผด ซงตกเตอนเยาวชนอายตากวา 18 ป ตามกฎหมาย The Crime and Disorder Act 1998 H.M. Costums and Excise สาหรบความผดฐานการนาเขาและการสงออก การยอมความกน การเสยคาปรบแทนการฟองรองคด อาจจะใชในคดทเกยวของกบการมกญชานาหนกไมเกน 10 กรม ขณะทการยอมความกน ไมไดลงบนทกไวในประวตอาชญากร แตอาจจะถกอางองในกระบวนการพจาณาคดในภายหลง

การบงคบใชกฎหมาย MDA ไดผลเปนทพอใจ แตมปญหาอยบางบางกรณทแตกตางกนในเรองการตกเตอนและการยอมความและความไมแนนอนของอตราการตกเตอนระหวางในกลมตารวจ การจบกมในฐานกญชา กวาครงหนงถกตกเตอน ปจจบนกเปนผลทปฏบตไดจรงและเปนไปตามสดสวน ถาไมมการปฏบตเชนน ศาลกจะทาอะไรไมได อยางไรกตาม การใชดลยพนจไมไดลดความเอาใจใสทไมสมดลซงกฎหมายและการนากฎหมายไปใชในเรองกญชาและโดยเฉพาะการมกญชาไวในครอบครอง

การอนญาตใหปลกกญชาไดเพอวตถประสงคในการพฒนายาทใชกญชาเปนฐาน การวจยทางคลนกทาได แตการใชกญชาเปนยารกษาโรคกยงคงตองหามอย

การบาบดรกษา

แนวคดการลดอนตรายจากการใชยานามาสการจดโปรแกรม Harm-reduction program ซงไดถกนามาใชตงแต พ.ศ. 2507 โดยรฐแจกจายยา เชน มอรฟน เพอการรกษาได แตตอมา พ.ศ. 2526 ไดมการนาเมธาโดน (Methadone) มาใชแทนท ในป พ.ศ. 2541 ไดมการนานโยบายปราบปรามยาเสพตดมาใชจรงจงผานระบบโรงเรยนและครอบครว เรยกวา Drug Prevention Advisory Service: DPAS ทาใหสามารถลดอตราการเสยชวตจากการเสพยาเสพตดไดอยางมาก

เปาหมายเกยวกบแผนยทธศาสตรยาเสพตดไดมการแถลงไวในรายงานประจาปและแผนแหงชาตฉบบแรก ของ Anti-Drugs Coordinator ซงประกอบดวย

96

- ลดจานวนเยาวชนทใชยาในทางทผดลงใหเหลอครงหนง (โดยเฉพาะอยางยง เฮโรอน โคเคน)

- ลดอตราของผกระทาผดทใชยาผดกระทาผดซาลงใหเหลอครงหนง

- เพมจานวนผใชยาผดเขารบการบาบดรกษา

- ลดการขายยาทไมมคณสมบตเปนยารกษาโรคใหเหลอครงหนง (โดยเฉพาะอยางยง เฮโรอนและโคเคน)

- แผนยทธศาสตร 10 ป มงไปทยาอนตรายมากทสด (เฮโรอนและโคเคน) กมคนจานวนมากถกปรบ ถกตกเตอน และบางรายถกขงคกเพราะวามกญชาอยในครอบครองเกน 100,000 คนตอป

คณะทางานของราชวทยาลยสาขาจตเวชศาสตร (Working Party of the Royal College of Psychiatrists and the Royal College of Physicians) ไดตพมพรายงานฉบบหนงในป ค.ศ. 2000 ชอวา ยา : ปญหาและทางเลอก (Drugs: Dilemmas and Choices) ในรายงานชวา สามในสของงบประมาณรายจายทงหมดขององกฤษไดทมเทใหกบการบงคบใชกฎหมายและการลดการจดสงยาระหวางประเทศ มหลกฐานเลกนอยทแสดงใหเหนวาจานวนเงนนไดใชจายไปอยางมเหตผล การใชทรพยากรทคมคา และมประสทธผลทไดพสจนแลวนนเกยวกบการรกษาดวยสารเสพตดคลายมอรฟน ชวยระงบปวดไดและโปรแกรมทอาศยการงดเสพเปนฐานสาหรบคนตดเฮโรอน (Davies et al., 2011)

การปรบปรงการบาบดรกษา โดยโปรแกรมการบาบดรกษาขององกฤษนนใกลเคยงกบโปรแกรมในสหรฐอเมรกา โดยเฉพาะอยางยง สถานทสาหรบใหการบาบดรกษายาเสพตดหลายๆ แหงสาหรบวยรน

แผนยทธศาสตร 10 ปเพอแกไขปญหาการใชยาในทางทผดของรฐบาลตระหนกถงความจาเปนในการลงทนในเรองการบาบดรกษาเพมขน แตไมมคาตอบทงายและการตงเปาไวสงเพอลดสดสวนเยาวชนทใชเฮโรอนและโคเคนลงครงหนงภายในป 2551 นน ไมบรรลเปา ความพยายามทจะควบคมการคายาเสพตดระหวางประเทศโดยมชอบตามกฎหมายยงไมประสบความสาเรจเทาทควร (Davies et al., 2011)

2.3 กฎหมายยาเสพตดประเทศสหรฐอเมรกา

รฐบญญตควบคมยาเสพตด (The Controlled Substances Act : CSA) เปนกฎหมายควบคมยาเสพตดของรฐบาลกลางสหรฐฯ ภายใตการควบคมการผลต นาเขา ครอบครอง การใช และการกระจายตวของสารบางชนด กฎหมายนผานรฐสภาคองเกรสแหงสหรฐอเมรกาครงท 91 ป ค.ศ. 1970 และลงนามในกฎหมายโดยประธานาธบดรชารด นกสน รฐบญญตนเปนสวนหนงของชดการปฏรปการเปดเสรนโยบายยาเสพตด การบงคบใชกฎหมายและวธการทเปนระบบในการควบคมการใชยาทออกฤทธตอจตและประสาท

กฎหมายขางตนนไดรบการออกแบบใหเหตผลการเปดเสรนโยบายยาเสพตดแกชาวอเมรกน กวาสามทศวรรษ สภาคองเกรสของสหรฐฯ ไดมการแกไขเพมเตมกฎหมาย การลงโทษมากขนในการควบคมยาเสพตดอยางตอเนอง การแกไขนซงทาใหหนวยงานบงคบใชกฎหมาย (the Drug Enforcement Administration) ใหญกวาสาคญกวาหนวยเยยวยารกษายาเสพตด และการลงโทษเพมขนอยางมาก สาหรบการคาทผดกฎหมาย (illicit trafficking) เปลยนแปลงกฎหมายเขาส "สงครามยาเสพตด" (drug

97

war) เปนวธการทเขมงวดทางอาญา โดยป ค.ศ.1980 มความยดหยนและการควบคมยาเสพตดลดลง (กลยทธยคนกสน) (Courtwright DT, 2004)

นอกจากน กฎหมาย CSA นยงทาหนาทเปนผดาเนนการสาหรบการประชมอนสญญาเดยววาดวยยาเสพตด (the Single Convention on Narcotic Drugs) (Pub.L. 91–513, 84 Stat. 1236,enacted October 27, 1970, codified at 21 U.S.C. § 801 et. seq.) การออกกฎหมายจาแนกประเภทได 5 กลม ทมคณสมบตทแตกตางกนจาแนกตามหนวยงานเจาของ รฐบาลกลาง กลมบงคบใชกฎหมาย และกลมอาหารและยา (Two federal agencies, the Drug Enforcement Administration and the Food and Drug Administration)

มการออกกฎหมายในป ค.ศ.1970 รฐบญญตไดรบการแกไขหลายครง ดงน

1) The Medical Device Amendments of 1976

2) The Psychotropic Substances Act of 1978 ไดปฏบตตามอนสญญา the Convention on Psychotropic Substances

3) The Controlled Substances Penalties Amendments Act of 1984

4) The Chemical Diversion and Trafficking Act of 1988 (ปฏบตวนท 1 สงหาคม 1989 ตามมาตรา 12) รวมทงแนวทางปฏบตของสหประชาชาตตานยาเสพตด the United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances ซงบงคบใชวนท 11 เดอนพฤศจกายน 1990

5) The Anabolic Steroids Act, passed as part of the Crime Control Act of 1990, ซงนาสาร anabolic steroids เขาไปในกลมบญชยา 3 (Schedule III)

6) The Domestic Chemical Diversion and Control Act of 1993 (บงคบใชวนท 16 เมษายน 1994) ปองกนเมทแอมเฟตามน (methamphetamine trafficking)

7) The Federal Analog Act.

8) The Ryan Haight Online Pharmacy Consumer Protection Act of 2008

9) The Electronic Prescriptions for Controlled Substances (EPCS) 2010

ประเทศสหรฐอเมรกา ยดนโยบายปราบปรามยาเสพตดใหสนไปยาวนาน โดยบงคบใชกฎหมายทรนแรง แตหลายมลรฐ เชน โอเรกอน โคโรลาโด อลากา โอไฮโอ แคลฟเฟอรเนย มสซซปป นอรทโคโรไลนา นวยอรค และเนบราสกา ไมไดยดหลกกฎหมายเครงครดตามนโยบายรฐบาลกลาง โดยยอมรบวา กญชา คอสงปกตทใชในสงคมเพอความบนเทง จงไมมการพพากษาลงโทษจาคกกบผเสพกญชาแตประการใด

รฐบาลกลางสหรฐในปจจบน จงไดหนกลบมาพจารณานโยบายการลดอนตราย (Harm Reduction policy) เนองจากสถตพบวา ผตดยาเสพตดราวรอยละ 10 จะตดเชอ HIV ดวย นบตงแตป พ.ศ. 2552 จงไดนาโครงการ Federal Funding of Syringe Exchange เพอแจกจายเขมฉดยาทสะอาดโดยไมคดคาใชจาย พรอมทงแจกจายยาเสพตด กบการใหคาปรกษาทางจตวทยาเพอใหลดและเลกใชยาเสพตดในทสด กลาวโดยสรป สหรฐฯ ไดตรากฎหมายปราบปรามยาเสพตดทเขมแขงมาก เชน Harrison

98

Narcotic Act of 1914 เพอควบคมใบอนญาตใหม ครอบครอง และใชโคเคน รวมถงการตรากฎหมาย Anti-Drug Abuse Act of 1988 และ the Controlled Substance Act: CSA) ซงรจกกนในนาม “กฎหมายคลอบคลมการปองกนและควบคมการใชในทางทผด” (Comprehensive Drug Abuse Prevention and Control Act of 1970) ซงมแนวคดเชนเดยวกบอนสญญาขององคการสหประชาชาตทกลาวไปแลวขางตน โดยจดตงหนวยงาน Drug Enforcement Administration หรอ DEA ขนมา มโทษสงสด คอ จาคกตลอดชวตหรอปรบยสบลานเหรยญ

การตรากฎหมาย CSA ใน พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970 แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงทสาคญทกญชาไดรบการจาแนกใหแตกตางจากยาเสพตดชนดอนและการลงโทษตามกฎหมายรฐบาลกลางกลดลง ไมใชแคการมไวในครอบครองเพยงอยางเดยว แตรวมถงการกระทาผดกฎหมายเกยวกบการคาและจาหนาย โดยไดรบการเปลยนในยคการบรหารของประธานาธบดเรแกนในชวงทศวรรษ 1980

ป พ.ศ. 2525 ประธานาธบดเรแกนไดลงนามคาสงพเศษแตงตงตาแหนงทปรกษานโยบายยาเสพตดทาเนยบขาว กฎหมาย The Comprehensive Crime Control Act of 1984, กฎหมาย The Anti-Drug Abuse Act of 1986 และกฎหมาย The Anti-Drug Abuse Amendment Act of 1988 ไดยกระดบการลงโทษสาหรบการกระทาผดทเกยวของกบยาเสพตด (รวมทงการกระทาผดทเกยวของกบกญชา) เพมงบประมาณสาหรบกจกรรมการควบคมยาเสพตดและปรบปรงความรวมมอเพอความพยายามในการควบคมยาเสพตดของรฐบาลกลาง ป พ.ศ. 2531 ไดจดตงสานกงานนโยบายการควบคมยาแหงชาต

กญชายงเปนยาเสพตดภายใตกฎหมายควบคมสารเสพตด (CSA)

การรองเรยนตอฝายบงคบใชกฎหมาย (The Drug Enforcement Administration: DEA) เพอใหจดกลมกญชาใหมเปนขอมลในการจดกลมภายใตกฎหมาย CSA กญชาควรอยในกลมท 1 นน กระทรวงยตธรรมไดพจารณาเหตผล 8 ขอดวยกนคอ 1) ศกยภาพทแทจรงหรอทเกยวของทจะทาใหเกดการใชยาเสพตดในทางทผด 2) หลกฐานทางวทยาศาสตรทแสดงผลขางเคยงของยา 3) สภาวะปจจบนเกยวกบความรทางวทยาศาสตรเกยวกบยาเสพตด 4) ประวตและรปแบบการใชยาประเภทนนในทางทผด 5) ขอบเขต ระยะเวลา และความสาคญของการใชยาในทางทผด 6) ความเสยงตอการสาธารณสขหรอไม 7) คณสมบตของยาทมความเปนไปไดในการตดยาทางดานจตใจและรางกาย และ 8) ดวายาเปนตนตอของสารทควบคมภายใต CSA หรอไม ผลคอการรองเรยนเพอใหมการจดกลมใหมไดรบการปฏเสธ กญชามความเสยงสงทจะถกนาไปใชในทางทผดและสานกงานอาหารและยา (The Food and Drug Administration) ยงไมไดอนญาตใหใชกญชารกษา

ทงนคาวา “ใชในทางทผด” ไมไดกาหนดไวใน CSA ฝายบรหารไดทาการตรวจสอบปจจยตางๆ ในการยนยนความเสยงในการใชทผด สงทสาคญทสดคอ การคนพบวาผใชยาไดใชยาในปรมาณทถงขนาดทกอใหเกดอนตรายตอสขภาพตนเองหรอตอความปลอดภยของผอนหรอตอชมชน ในขณะทกญชามระดบความเปนพษตา เมอเปรยบเทยบกบยาเสพตดอนๆ ทถกนาไปใชในทางทผด มความเสยงอกมากซงมาจากการใชทเปนอนตรายและใชมานานจนยากทจะเยยวยา เชน อาการวงเวยนศรษะ คลนไส ความบกพรองในการตดสนใจและความจาเสอมระยะสน อกเหตผลหนงคอ การไมอนญาตกาหนดกลมกญชาใหม คอ ขอเทจจรงทวา “ไมมการยอมรบเพอใชงานทางการแพทยในประเทศสหรฐอเมรกา” การจะไดอนญาตตองมความพงพอใจกบองคประกอบตอไปน

1. เคมของยาจะตองเปนทรจกและผลตออกมาได

99

2. จะตองมการศกษาความปลอดภยทเพยงพอ

3. จะตองมการศกษาอยางเพยงพอและมการควบคมดานการพสจนประสทธภาพ

4. ยาเสพตดจะตองไดรบการยอมรบจากผเชยวชาญทมคณสมบต

5. ตองมหลกฐานทางวทยาศาสตรอยางกวางขวาง

การบาบดรกษา

เนองจากการตดยาเสพตดถกมองในแงดทสดวา “เปนประเดนปญหาทางการแพทยหรออาชญากรรม” สรปวาทจรงแลว การตดยาเสพตดเปนโรคชนดหนง

1. คณะกรรมการรวมดานยาเสพตด ABA-AMA ป 1961 (ABA-AMA Joint Committee on Narcotic Drugs – 1961)

คณะกรรมการไดระบไววา

• เพราะผตดยาทตองพงพายาเสพตดยาเสพตดรวมกบราคาทสงในตลาด สวนใหญจะเปนสาเหตของการกออาชญากรรม ยาเสพตดไมไดเปนผรบผดชอบตอพฤตกรรมดานอาชญากรรม

• ในแงของกระทบดานการเจบปวย การตดยาเสพตดเปนปญหาสาคญนอยกวาโรคพษสราเรอรง คณะกรรมการแนะนาใหมการศกษาตอเรองทางเลอกการรกษาสาหรบผตดยาเสพตดตางๆ

2. คณะกรรมาธการ Shafer - ป 1972 (The Shafer Commission – 1972)

ในป พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) ประธานาธบดนกสน (Nixon) ไดแตงตงคณะกรรมาธการรวมเพอศกษากญชา คณะกรรมาธการซงบางครงจะเรยกวา "คณะกรรมาธการ Shafer" ตามชอของประธานซงคอผวาการพรรค Republican ราชการของรฐ Pennsylvania Raymond P. Schafer ตามทระบไวในรายงานแรก "สภาคองเกรสไดจดตงคณะกรรมาธการดานกญชาและการใชยาในทางทผด (Commission on Marihuana and Drug Abuse) เพอทาหนาทใหบรรลความสมดลในการตดสนใจเกยวกบปญหากญชา" คณะกรรมาธการไดจดรายงาน 2 รายงาน รายงานหนงชอวา "กญชา สญญาณของความเขาใจผด" ไดทาการวเคราะหดานชววทยาและสงคมของกญชา และทบทวนขอบเขตของการตอบสนองดานนตบญญตในเรองการใชกญชาในสหรฐอเมรกา ในขณะทคณะกรรมาธการปฏเสธการทาใหกญชาถกกฎหมาย แตคณะกรรมาธการไดเสนอแนะการลดความผดทางอาญา /บทลงโทษ (decriminalization) ของกญชาสาหรบการใชสวนตว และยงเสนอใหมการแจกจายในปรมาณนอยโดยไมมคาตอบแทน หรอมคาตอบแทนเลกนอย โดยไมเกยวของกบผลกาไร อยางไรกตาม ยงเปนทถกเถยงวาการครอบครองกญชาในทสาธารณะควรเปนการกระทาผดกฎหมาย ซงนาไปสการยด เพราะวานโยบายทเสนอนนเปนเพยงเพอการใชสวนตวเทานน จดมงหมายหลกคอการครอบครองควรเปนผทจะไดรบประโยชนจากการรกษาหรอการปองกนมากกวาการลงโทษทางอาญา

อยางไรกด การกระทาผดเรองการคายาเสพตดในปจจบนและโครงสรางของการลงโทษควรจะถกรกษาเอาไว และการครอบครองสารควบคมทกชนดโดยไมไดรบอนญาตเพอการใชงานสวนตว ยกเวนกญชา ยงคงเปนสงทหามการกระทา การรกษาดวยเฮโรอนจะยงคงไมไดรบอนญาต

นโยบายระดบรฐบาลกลางของประเทศสหรฐอเมรกายงคอนขางมความเขมแขง แตในระดบมลรฐ ซงเคยเนนการปราบปรามทงผขายและผเสพอยางหนกกลบเรมทยอยใชนโยบายลดทอนความผดคด

100

ยาเสพตด (Decriminalization) เมอตนเดอนพฤศจกายน 2555 มลรฐโคโลราโด และวอชงตน ไดลงประชามต (เขาชอเพอเสนอกฎหมาย หมายเลข 205 –Initiative 205) เพออนญาตใหประชาชนของ 2 รฐดงกลาวสามารถขายหรอเสพกญชาเพอการพกผอนหยอนใจไดอยางถกตองตามกฎหมาย โดยประชาชนทมอาย 21 ปขนไป สามารถครอบครองกญชาไดไมเกนคนละ 28.5 กรม ขณะเดยวกนยงเปดใหรานคาทไดใบรบรอง สามารถขายกญชา และจายเงนเขารฐผานระบบจดเกบภาษเชนเดยวกบทใชกบรานขายแอลกอฮอลทวไป

ภาพ ธรกจกจกญชากระปอง กาลงเปนทนยมอยางมากในอเมรกา เทคโนโลยการเกบรกษากญชาใหสดใหม ดวยการรกษาอณหภมและความชนทสามารถควบคมไดในกระปอง จงถกหยบมาใชเพอตอบสนองความตองการของตลาดทขยายตวมากขน

ขอโตแยงทใหยาเสพตดถกกฎหมาย (Speaking Out Against Drug Legalization)” ของสานกงานปราบปรามยาเสพตดของสหรฐอเมรกา (Drug Enforcement Administration: DEA) ไดใหขอสรปในอกแงมมหนงวา การดาเนนการทมความสมดลระหวางการปองกน การบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด ตลอดจนการบาบดรกษาเปนกญแจสาคญของการตอสกบยาเสพตด การควบคมยาเสพตดมขนมากเพราะยาเสพตดเปนสงอนตราย ในสวนของการใชกญชายงไมมขอพสจนทชดเจนวาเปนยารกษา การใชงบประมาณเพอการควบคมยาเสพตดยงนอยกวาคาใชจายทสงคมตองสญเสยไปกบการตดยาของประชาชน การทาใหยาเสพตดเปนสงถกกฎหมายจะทาใหมการใชมากขนและเพมระดบการตดยามากยงขน การตดยามสวนสมพนธกบอาชญากรรมและความรนแรง นอกจากนเอกสารดงกลาวยงใหขอมลดวยวา ในสหรฐอเมรกาเพยงกรณการตดสราและยาสบไดกอใหเกดปญหาสขภาพ ปญหาสงคมและอาชญากรรมมากพออยแลว การทาใหยาเสพตดเปนสงถกกฎหมายจะยงทาใหสถานการณเลวรายกวาเดม รปแบบของยโรปทมนโยบายยาเสพตดคอนขางเสร ไมใชรปแบบทเหมาะสมกบสหรฐอเมรกา ประการสดทาย ปจจบนผตดยาเสพตดสวนใหญทไมมความรนแรงจะเขาสระบบการบาบดรกษา มไดเขาเรอนจา

กฎหมายทเกยวกบสงครามตานยาเสพตดยงคงอยในรฐสภาคองเกรสแหงสหรฐอเมรกา Drug Dealer Liability Act of 1999 ทเสนอในป พ.ศ. 2542 ผานสภาผแทนราษฎรแหงสหรฐอเมรกาและผานวฒสภาเมอสนป พ.ศ. 2543 กฎหมายนกาหนดความรบผดทางแพงเกยวกบผคายาเสพตด สาหรบอนตรายทเกดจากการใชสารควบคมไมวาโดยตรงหรอโดยออม แมผใชยาเองกไดรบอนญาตใหฟองเรยกรองความเสยหาย กฎหมายฉบบนตองการใหมการเปดเผยทกอยางเกยวกบแหลงทมาของยาเสพตด

101

ทผดกฎหมายตอเจาพนกงานคดยาเสพตดกอน ในขณะทยงไมชดเจนวารางกฎหมายจะไดรบการตราเปนกฎหมายหรอไม มลรฐ 13 มลรฐกรบเอาตวอยางของกฎหมายนไปใชแลว

กฎหมายปองกนเดกจากยาเสพตด พ.ศ. 2543 (The Protecting Our Children from Drugs Act of 2000) กฎหมายฉบบนไดแกไขกฎหมายควบคมสารเสพตด (The Controlled Substances Act)ทไดเพมบทลงโทษสาหรบพอคายาเสพตดททาใหเดกเขาในเกยวของกบการคายาเสพตด บทลงโทษขนตาจะเพมขนสาหรบตวแทนจาหนายทใชเดกอายตากวา 18 ปจาหนายยาเสพตดในหรอใกลโรงเรยนหรอ “สถานททมการปองกน (protected locations)” เชน สนามเดกเลนและรานวดโอ ความคดรเรมอนๆ ทนาเสนอ ไดแก The Drug Free America Act of 2001, The Domestic Narcotic Demand Reduction Act of 2001 และ The Drug Treatment and Research Enhancement of Act of 2001

อยางไรกตาม การลงโทษคดยาเสพตดในภาพรวมของสหรฐอเมรกาไดลดความรนแรงลง ทงน การบงคบใชกฎหมายทางอาญาอยางเขมงวดหรอการเพมโทษคดยาเสพตดเพยงอยางเดยว อาจไมไดผลเทาทควร ในสหรฐอเมรกามนโยบายไมเหมอนกนแตละมลรฐ บางมลรฐตตราวาการเสพตดยาเปนอาชญากรรม (ผเสพเปนอาชญากร) บางมลรฐถอวาผเสพเปนผปวย ทตองไดรบการบาบดรกษาทางยา สวนปจจบนบางรฐกาหนดใหการเสพยาบางอยางในปรมาณนอย เชน กญชาเปนสงทถกกฎหมาย ในบางมลรฐของสหรฐอเมรกา แนวคดของผพพากษาในคดไดเปลยนแปลงไปเชนกน โดยคณะทางานของศาลฎกามลรฐ Massachusetts (Special Taskforce of Massachusetts Supreme Judicial Court) เสนอความเหนวา การใชกฎหมายอยางเขมงวดไมไดผลเทาทควร แตควรสงเสรมการบาบดรกษามากกวาการฟองคด

กฎหมายระดบมลรฐ

1. สาระสาคญของกฎหมาย

ในสหรฐอเมรกามกลมทเรยกวา National Conference of Commissioners on Uniform State Law มหนาทรางกฎหมายทจะมการนาไปปรบใชโดยมลรฐทงหมดเพอสนบสนนการใชกฎหมายเหมอนกนทวทงประเทศ มการรางกฎหมาย The Uniform Controlled Substances Act หลงสดในป พ.ศ. 2537 กฎหมายกาหนดรายละเอยดกจกรรมตองหาม แตรายละเอยดเฉพาะเรองการปรบ และการลงโทษยงคงปลอยใหอานาจการตดสนของแตละมลรฐ มลรฐสวนใหญนาสวนสาคญของพระราชบญญตมาใช

2. ความผดและโทษของมลรฐ

ความผดคดยาเสพตดแตละมลรฐมความแตกตางกนไป เชน ในคดครอบครองและจาหนายโคเคน กญชา ยาบา ยาอ จะขนอยกบปรมาณยาเสพตด กรณมกญชา มลรฐสวนใหญจะดาเนนการไปในแงของการมไวเพอบาบดรกษา มเพยง 2 รฐทมโทษจาคกไมเกน 1 ป สวนโทษปรบนน มตงแต 0 ถง 150,000 เหรยญ

ในสวนของการจาหนายโคเคน ยาบา และยาอนน มโทษจาคกตงแต 1 ป จนถงจาคกตลอดชวต ขนอยกบปรมาณยาเสพตด (Andrews University, 2002: p.133-134)

102

ดานการลงโทษจากการปรบ มความแตกตางทสาคญในแตละมลรฐ เชน บทลงโทษทเกยวของกบกญชาในหลายๆ มลรฐ ตงแตป พ.ศ. 2521 กฎหมายกญชาในฐานะเปนยาไดรบการตราขนใน 35 รฐ ใน 5 รฐ กฎหมายนนยกเลกหรอหมดอาย แตรฐทเหลออยยงคงใชกฎหมายนตอไป ในจานวนรฐทเหลอคอ

• 12 รฐมกฎหมาย"โครงการวจยการรกษา (Therapeutic Research Program)" ทตงใจจะอนญาต ใหมการวจยทางวทยาศาสตร (แมจะมความซบซอนโดยขอหามของรฐบาลกลาง)

• 10 รฐ (และเขตปกครองพเศษ District of Columbia) มกฎหมายสญลกษณทรบรศกยภาพทางการรกษาของกญชา แตไมไดใหความคมครองจากการจบกมใด ๆ

• 8 รฐมกฎหมายทอนญาตใหผปวยใชกญชาเพอการแพทย แมจะขดกบกฎหมายของรฐบาลกลาง ไดแก รฐอลาสกา ตรากฎหมาย วนท 3 พฤศจกายน 1998 รฐแคลฟเฟอรเนย ตรากฎหมายวนท 5 พฤศจกายน 1996 รฐโคโลลาโดตรากฎหมายวนท 7 พฤศจกายน 2000 รฐฮาวาย ตรากฎหมายวนท 14 มถนายน 2000 รฐเมน Maine ตรากฎหมายวนท 2 พฤศจกายน 1999 รฐเนวาดา ตรากฎหมายวนท 7 พฤศจกายน 2000 รฐโอเรกอนตรากฎหมายวนท 3 พฤศจกายน 1998 และเมองวอชงตนตรากฎหมายวนท 3 พฤศจกายน 1998

สรป การครอบครองกญชายงคงเปนการกระทาผดตามกฎหมายรฐบาลกลาง แตม 8 มลรฐ ทมกฎหมายเกยวกบกญชาเพอใชในการแพทยทมประสทธภาพ ในขณะทการจบกมยาเสพตดสวนใหญจะทา โดยเจาหนาทของมลรฐและทองถน เนองจากรฐบาลไมสามารถบงคบใหตารวจรฐและทองถนบงคบใชกฎหมายทออกโดยรฐบาลกลางได ผใชกญชาในฐานะยามกจะสามารถหลกเลยงการดาเนนคดฟองรองในรฐเหลานได แตเนองจากรานขายยาไมไดขายกญชา บางศนยจาหนายบางแหงซงเรยกวา "คลบของผซอ" ไดเกดขนมาและการดาเนนงานเหลานไดถกขดขวางโดยการบงคบใชกฎหมายของรฐบาลกลาง ตอมาศาลฎกาไดพจารณาปญหาในคด “ของคลบของผซอ” ศาลไดมคาวนจฉยเปนเอกฉนทวา ขอกลาวอางถงความจาเปนทางการแพทยขดกบการหามผลตและจาหนายกญชา ในกฎหมาย The Controlled Substances Act: CSA โดย CSA ไดจาแนกกญชาเปนยาเสพตดในบญชท 1 ซงกญชาถอวาไมมผลประโยชนทางการแพทย ขณะทขอตดสนใจในคดดงกลาวไมทาใหกฎหมายของมลรฐเกยวกบกญชาในฐานะเปนยาใชไมได แตกลบเพมอานาจใหแกรฐบาลทจะดาเนนคดภายใต CSA ในทกรฐ ดงทกลาวมาแลว ความพยายามในการบงคบใชกฎหมายของรฐบาลกลางไมไดเลงเปาหมายไปทกลมคนทครอบครองหรอปลกกญชาในจานวนนอยเพอการแพทย แตเนนทคลบแหงผซอ (คด U.S. v. Oakland Cannabis Buyers’ Cooperative)

ป พ.ศ. 2555 มลรฐโคโลราโด และวอชงตน ไดลงประชามต (เขาชอเพอเสนอกฎหมาย หมายเลข 205 –Initiative 205) เพออนญาตใหประชาชนของ 2 รฐดงกลาวสามารถขาย หรอเสพกญชาเพอการพกผอนหยอนใจไดอยางถกตองตามกฎหมาย โดยประชาชนทมอาย 21 ปขนไป สามารถครอบครองกญชาไดไมเกนคนละ 28.5 กรม ขณะเดยวกนยงเปดใหรานคาทไดใบรบรอง สามารถขายกญชา และจายเงนเขารฐผานระบบจดเกบภาษเชนเดยวกบทใชกบรานขายแอลกอฮอลทวไป นอกจากน มลรฐโคโลราโด ยงอนญาตใหประชาชนสามารถปลกกญชาเพอใชเสพเองไดไมเกน 6 ตน ขณะทมลรฐวอชงตน ยงคงหามการปลกกญชาเพอใชเสพเองตามเดมตอไป โดยผตองการเสพกญชาตองหาซอจากรานคาทไดรบอนญาตแลวเทานน อยางไรกตาม แมทงสองมลรฐจะใหการเสพกญชาในมลรฐของตนถกกฎหมาย แตรฐบาลกลางสหรฐฯ ยงคงจดใหกญชา เปนยาเสพตดทผดกฎหมาย (แนวหนา ฉบบวนท 9 พฤศจกายน 2555 (http://www.naewna.com/inter/29437)

103

การบญญตกฎหมายลงโทษรนแรงเพอขมขยบยงปกปองสงคม อาจกลายเปนปญหาไดหรอไม เพราะเมอกาหนดโทษรนแรงขน ทาใหราคายาเสพตดแพงขนไปดวย การบญญตกฎหมายยาเสพตดเพอลงโทษผเสพเพยงอยางเดยว ยอมไมเพยงพอในการระงบยบยงการตดยา แตจะตองเขาใจธรรมชาตของการตดยาดวย การเสนอใหมรกษาดวยการหายาทดแทนยาเสพตด ซงนาจะใหผลดมากกวาการใชกฎหมายบงคบ (Donald J. Cantor, 1961:527)

ประเดนท เ กยวของกบกญชากบการแพทย คาจากดความและชววทยาของสารกญชา ผลขางเคยงของการใชกญชา และผลกระทบของการใชงานในการพฒนาสมองของวยรน โดยเฉพาะการระบเกยวกบความถกตองตามกฎหมายของกญชาในประเทศสหรฐอเมรกามวธแตกตางกน 4 วธ ไดแก 1) ถกตองตามกฎหมายของกญชา (legalization of marijuana solely for medical purposes) 2) ลดความเปนอาชญากรรม (decriminalization of recreational use of marijuana) 3) การทาใหถกกฎหมายในการใชเพอผอนคลาย (legalization of recreational use of marijuana) และ 4) การดาเนนคดทางอาญาสาหรบใชเพอสนทนาการหรอทางการแพทย (criminal prosecution of recreational (and medical) use of marijuana) วธการเหลานถกนาเสนอเพอชวยในการสรางนโยบายสาธารณะ การพจารณาถงผลกระทบตอเยาวชน การลงโทษทางอาญาสาหรบการใชกญชาครอบครองและไดรบการแกไขดวย (Seth Ammerman et al., 2015)

การใชกญชาในประชากรเดกยงคงเปนความกงวลอยางตอเนองและผลขางคยงของการใชกญชา เพราะสงผลตอพฒนาการของสมอง เปนอนตรายตอโครงสรางหนาทของสมอง นอกจากน ควนของกญชามนามนดนและสารเคมทเปนอนตรายอน ๆ ดงนน จงไมสามารถไดรบการแนะนาโดยแพทย ในเวลานยงไมมการวจยทตพมพทชใหเหนประโยชนของการใชกญชาในเดกและวยรน ในบรบทของการจากด แตหลกฐานทแสดงถงอนตรายทอาจเกดจากการใชกญชาโดยวยรน คาแนะนาอยางเปนทางการสาหรบ "กญชาทางการแพทย" การใชงานโดยวยรนขดตอหลกฐานวชาการ

การดาเนนคดทางอาญาสาหรบการครอบครองกญชา มผลกระทบตอเยาวชนในประเทศสหรฐอเมรกา โดยเฉพาะอยางยงเดกและเยาวชนของชนกลมนอย ปจจบนมหลกฐานไมสนบสนนการมงเนนการลงโทษสาหรบเดกและเยาวชนทใชกญชา แตการศกษายาเสพตดและโปรแกรมการรกษาควรสงเสรมใหเดกและเยาวชนดขน การลดความเปนอาชญากรรม (decriminalization) การใชกญชาเพอหยอนใจหรอทางการแพทยของผใหญยงไมไดมอตราการใชกญชาของเยาวชนเพมขน ดงนน การลดทอนความผดในการครอบครองกญชาสาหรบผเยาวและเยาวชนอาจจะเปนทางเลอกทเหมาะสมเพอดาเนนคดทางอาญาทนท (Seth Ammerman et al., 2015)

ในชวงเวลานขอมลการประเมนผลกระทบของกฎหมายและภาษกญชาสาหรบผใหญในรฐวอชงตนและโคโลราโด และเยาวชนจะไดรบผลกระทบ การควบคมกญชาควรจะควบคมอยางใกลชดคลายกบผลตภณฑยาสบและเครองดมแอลกอฮอลในแงของขอจากด เกยวกบการตลาดและการขายใหกบผทอายออนกวา 21 ป ทยงคงบทลงโทษสาหรบการขายภายในอาคาร การปองกนควนกญชา และหามใชกญชาในวทยาเขต วทยาลย โรงเรยน และศนยเดกเลก อยางไรกตาม แมวาจะมการควบคมของการบรโภคยาสบและเครองดมแอลกอฮอลอยางตอเนอง แตเยาวชนยงคงถกเปนเปาหมายรวมกน ดงนนการควบคมทมประสทธภาพมากขนคอการปกปองเดกและวยรนจากอนตรายทอาจเกดขน

104

การปองกน

1. เปาหมายนโยบายยาเสพตดแหงชาตและจดประสงค

นโยบายควบคมยาเสพตดแหงชาตในประเทศสหรฐอเมรกาอางวา มรากฐานจากการปองกน การศกษา การรกษาและการวจย และ "กจกรรมการลดอปทาน" อางองจากรายงานประจาป ค.ศ. 2001 ของสานกงานนโยบายควบคมยาเสพตดแหงชาต (ONDCP) วา "จากการกระทาตางๆ ทสมดลของการลดอปสงคและอปทาน เรามงมนทจะลดการใชยาเสพตดและการมอยของยาเสพตดเปนจานวนครงหนง และลดผลกระทบของการใชยาเสพตดอยางนอย 25% ภายในป 2007" ONDCP ไดกาหนดเปาหมายเชงกลยทธทสาคญดงน

- เปาหมายท 1: ใหความรและทาใหเยาวชนอเมรกนสามารถทจะปฏเสธยาเสพตดทผดกฎหมายเชนเดยวกบเครองดมแอลกอฮอลและยาสบ

- เปาหมายท 2: เพมความปลอดภยของพลเมองอเมรกนโดยการลดอาชญากรรมและความรนแรงทเกยวกบยาเสพตดใหมากขน

- เปาหมายท 3: ลดตนทนดานสงคมและสาธารณสขในดานการใชยาเสพตดทผดกฎหมาย

- เปาหมายท 4: ปกปองนานฟา เขตแดน และทองทะเลจากการคกคามของยาเสพตด

- เปาหมายท 5: ทาลายแหลงยาเสพตดในประเทศและตางประเทศ

สหรฐอเมรกามนโยบายระดบรฐบาลกลางยงคอนขางมความเขมขน แตในระดบมลรฐ ซงเคยเนนการปราบปรามทงผขายและผเสพอยางหนกกลบเรมทยอยใชนโยบายลดทอนมากขนในความผดคดยาเสพตด ชาตตะวนตกคอนขางจะใหนาหนก โดยมองผเสพวาเปนผปวยมากกวาจะเปนอาชญากร ป 2558 สหรฐอเมรกามกลยทธสาคญ 7 ประการ (Office of National Drug Control Policy, 2015) กลาวคอ

- การปองกนการใชยาเสพตดในชมชนตางๆ

- การแทรกแซงในการดแลสขภาพ

- การบรณาการการรกษาความผดปกตของการใชสารเสพในการดแลสขภาพและการสนบสนนการฟนฟ

- ทาลายวงจรของการใชยาเสพตดอาชญากรรมและการจาคก

- การสกดการคายาเสพตดในประเทศและการผลต

- การเสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศ และ

- การปรบปรงระบบสารสนเทศการใชยาเสพตด

2. การบรหารนโยบาย

สหรฐอเมรกาใชจายงบประมาณดานการควบคมยาเสพตดแหงชาตมจานวนมหาศาลกวา 18 พนลานดอลลาร สาหรบป ค.ศ. 2001 เพอสนบสนนเปาหมายและวตถประสงคของยทธศาสตรดานการควบคมยาเสพตดแหงชาต หนวยงานของรฐบาลกลางรวมถง กระทรวงกลางโหม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงยตธรรม กระทรวงการคลง ไดเขามามสวนรวมและมกจะตองประสานงานกบหนวยงานภาครฐ

105

และทองถน กลมชมชนทหลากหลายและกลมอาชพตางๆ การดาเนนการนไดรบการควบคมดแลโดย ONDCP โดยเฉพาะกระทรวงยตธรรมซงเปนผรบผดชอบหลายหนวยงานทเกยวของในเรองนและไดรบงบประมาณกวา 8 พนลานดอลลารในป 2001 หนวยงานตาง ๆ ไดรบงบประมาณสนบสนนผานกระทรวงยตธรรม รวมทง กรมราชทณฑ FBI สานกงานตารวจสากล (INTERPOL) สานกงานบงคบคด (U.S. Marshals Service) สานกงานตรวจคนเขาเมองและสญชาต (Immigration and Naturalization Service) และสานกงานปราบปรามยาเสพตด (Drug Enforcement Agency – DEA) DEA ไดรบการกลาวถงพเศษในการบรหารของกระทรวงยตธรรมดานนโยบายควบคมยาเสพตด ภารกจหนวยงานคอการบงคบใชกฎหมายควบคมสารและกฎระเบยบพรอมทงใหคาแนะนาและการสนบสนนโปรแกรมทไมใชการบงคบทมวตถประสงคเพอลดปรมาณสารควบคมทผดกฎหมาย

2.4 กฎหมายยาเสพตดประเทศเนเธอรแลนด

สาหรบกฎหมายยาเสพตด ตามกฎหมายฝน (Dutch Opium Act) แบงยาเสพตดเปน 2 ประเภท ไดแก 1) ยาเสพตดรายแรง (hard drugs or unacceptable risks) เชน เฮโรอน โคเคน ยาอ (ecstasy) และ 2) ยาเสพตดไมรายแรง (soft drugs) เชน ผลตภณฑกญชา (cannabis products) ผกระทาผดเกยวกบยาเสพตดประเภท 1) จะตองระวางโทษรนแรง

แตสาหรบผกระทาผดยาเสพตดประเภทสอง จะไมถกปฏบตเชนเดยวกบผกระทาผดอาญา โดยรฐจะสรางระบบบาบดรกษา ใหกบผเสพ โดยเฉพาะสารเสพตดประเภทกญชา/กญชง (Hemp / Cannabis product) แตผเสพยาเสพตดประเภทแรก จะตองถกลงโทษอยางรนแรง ปจจบน นโยบายความผดทางอาญาสาหรบยาเสพตดไมรายแรง เชน การมยาเสพตดประเภทสองไมเกน 5 กรม จะไมถกฟองรองเปนคดอาญา ภายใตคาแนะนาของ Public Prosecution Service Guideline of 1996 เวนแตการกระทาดงกลาวเกดขนในสถานทซงมเดกและเยาวชนใชเปนปกต แตถาเกยวของกบยาเสพตดประเภทแรกจะถกลงโทษรายแรง และจะเพมโทษหนงในสาม เพมโทษจาคกสงสดอก 12 ป สาหรบการจาหนายยาเสพตดรายแรง หากกระทาผดซาเปนนสย

นโยบายยาเสพตดของเนเธอรแลนดอยางเปนทางการมวตถประสงคหลกเพอ 1) เพอปองกนการใชยาเสพตดและการรกษาและฟนฟผใชยาเสพตด 2) เพอลดอนตรายตอผใช 3) เพอลดผใชยาเสพตดและความปลอดภย 4) เพอตอสกบการผลตและการคายาเสพตดภายใน (EMCDDA. National report 2007: Netherlands) กรณนทาใหเกดแรงตานระหวางประเทศเนเธอรแลนดและประเทศอน ๆ เกยวกบนโยบายสาหรบกญชา ซงนกกฎหมายประเทศฝรงเศสและเยอรมนสนใจแบบจาลองของดตช (Dutch model) ป 2547 เบลเยยมและเยอรมนไดทดลองแบบจาลองของดตช แตคนสวนใหญยงตอตานแบบจาลองนอย

การทาใหกญชาเปนสงถกตองในกฎหมายของกญชา (legalization of cannabis) ยงคงมขอโตแยง การบาบดชวยผตดเฮโรอน (heroin-assisted treatment) ในป พ.ศ. 2541 ไดรบการยกยองอยางมากสาหรบการพฒนาสขภาพและสถานการณทางสงคมของผ ปวยยาเสพตดในประเทศเนเธอรแลนด ("Heroin-assisted Treatment (HAT) a Decade Later: A Brief Update on Science and Politics". : 552–62. July 2007)

ในป พ.ศ. 2548 กฎหมายใหม “Amsterdam drugs Laws” กฎหมายนอนญาตใหขายกญชาในรานกาแฟ (coffeeshops) ไดมผลบงคบใชในประเทศเนเธอรแลนดทกาหนดใหคนทมบตรสมาชก

106

สามารถเขารานประเภทนได โดยบตรนใชไดเฉพาะทอาศยอยในประเทศเนเธอรแลนดทจาเปนตองใชสาหรบบตร (เรยก 'weed pass') บตรนไดนามาใชทนทโดยหลายจงหวดรวมทงเมอง Maastricht และ Eindhoven และอมสเตอรดมในป พ.ศ. 2555 แตเกดการตอตานอยางรนแรงจากนายกเทศมนตรของกรงอมสเตอรดมและเจาของรานกาแฟจานวนมากในอมสเตอรดม รฐบาลตดสนใจทจะอนญาตใหแตละจงหวดไดตรวจสอบ นโยบายของตวเอง ซงอมสเตอรดมปฏเสธบตรสมาชกน และการขายกญชายงคงไดรบอนญาตแกผทมอาย 18 ปขนไป (Amsterdam drugs, Amsterdam drug laws) จากการทดลองน มรานกาแฟจานวนไมมากในภาคใตของประเทศเนเธอรแลนดทพรอมใชกฎหมายใหมน แตผอยอาศยจะบนเรองปญหาอาชญากรรมทสงขน เพราะการคายาเสพตดตามทองถนน (Coffeeshop owners lose court battle against ban on tourists. The Amsterdam Herald. 11 June 2012)

ประเทศเนเธอรแลนดตความอนสญญาไปทางในทเปนคณกบการใชยาเสพตด ทงทเปนรฐภาคของอนสญญาเดยว ค.ศ. 1961 และ ค.ศ. 1988 แตตความแตกตางออกไป โดยการจาหนายและลกลอบคายาเสพตดจะมความผดและรบโทษอยางรนแรง แตผเสพยาเสพตดจะไมถกปฏบตอยางผกระทาผดอาญา ทงน นโยบายหลก คอ การดแลรกษาผเสพยาเสพตด เพราะหากปลอยไวจะกระทบตอปญหาสขภาพของสงคมโดยรวม ในป พ.ศ. 2551 รฐบาลไดจดตงคณะทางานระดบชาตเกยวกบการเพาะปลกพชกญชง/พชเฮมพ (National Taskforce on Organized Hemp Cultivation)

ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2550 รฐบาลเนเธอรแลนดไดรบการสนบสนนจากเสยงสวนใหญของสมาชกของรฐสภาตดสนใจหามการเพาะปลกและการใชเหดหลอน (entheogenic mushrooms) เนองจากการเสยชวตของผใชไมไดเกดโดยตรงจากการใช แตเกดจากอบตเหตรายแรงทเกดขนในขณะทอยภายใตอทธพลของเหดมายาน (MacIntyre, 2007) ป พ.ศ. 2551 เหดหลอนประสาททงหมดถกหาม แตยงมอยจาหนายในราน "smartshops" รานคาในเมองดตชทขายยาสมนไพรทเกยวของ (BBC News. 2008-04-26)

ป พ.ศ. 2554 มผเสพยาเสพตดประมาณ 323,000 รายหรอประมาณรอยละ 2.5 ของประชากรทงหมด โดยเสพกญชาเปนสวนใหญ ดงนน รฐบาลจงพจารณาเหนวา เปนไมไดในการหามมใหมกญชาภายในประเทศ ดงนน ในทางปฏบต (de facto) จะไมปฏบตตอผเสพกญชา เชนผกระทาผดอาญา แตจะเขากระบวนการบาบดรกษา ตามนโยบายลดทอนความผดทางอาญาและลดอนตรายจากการใชยา (decriminalization & harm reduction program) ผเสพกญชาสามารถซอกญชาไดจากรานกาแฟทไดรบอนญาต (licensed coffee shops) ซงจะตองไมอนญาตใหเดกและเยาวชนเขาไปในรานคาของตน และไมมการโฆษณาเชญชวน นโยบายนไดดาเนนการภายใตบทสนนษฐานทวา การอนญาตใหจาหนายกญชาจะทาใหลดสวนแบงตลาดกญชาทผดกฎหมายลง และลดอนตรายจากสารเคมหรอสารพษตาง ๆ ตอผเสพได

เนเธอรแลนดถอเปนหนงในประเทศของทวปยโรปทมนโยบายใหประชาชนสามารถเขาถงและเสพยาเสพตดทไมมโทษรนแรงไดอยางเสร อยางไรกตาม การใชยาเสพตด เปนสวนหนงของนโยบายสงเสรมสขภาวะและตอตานอาชญากรรมของรฐบาลผสม ทเขามาบรหารประเทศ นโยบายนใชกบประชากรในประเทศ แตหามชาวตางชาตเสพกญชาน นโยบายนไดรบการสนบสนนจากนายเกรท วลเดอรส นกการเมองผมจดยนตอตานผอพยพชาวตางชาต และพรรคการเมองขวาจดของเขา ทงน แผนการควบคมนกทองเทยวทเดนทางเขามา ภายใตกฎหมายใหม จะมเพยงพลเมองชาวดตชเทานน ทมสทธสมครเปนสมาชกของรานกญชาตางๆ ภายในประเทศ ขณะทรานคาแตละแหงกจะเปดรบสมาชกได

107

ไมเกน 1,500 ราย อยางไรกตาม เจาหนาทบางคนกลบเหนวานโยบายดงกลาวจะผลกดนใหผประกอบกจการรานกญชาในประเทศ หนไปคาขายยาเสพตดชนดนในรปแบบ "ใตดน" แทน (มตชนออนไลน วนท 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2554)

ในขณะเดยวกน รฐบาลไดดาเนนนโยบายในการรกษาบาบด โดยความรวมมอของหลายกระทรวงยตธรมและความมนคงสาธารณะ (Public Security, Justice) และเจาหนาทตารวจ รวมถงการประสานความรวมมอกบหนวยงานทองถน ดาเนนนโยบาย 3 ฝาย ระหวางนายกเทศมนตร (mayor) หวหนาพนกงานอยการประจาเขต และหวหนาตารวจ นอกจากน ยงไดดาเนนการประชาสมพนธภายใตแนวคดวา “การดารงชวตอยอยางถกสขภาวะและอนามย” โดยสถาบนสขภาพจตและการตดยา (The Netherlands Institute of Mental Health and Addiction) หรอ สถาบนทรมบอส (Trimbos Institute) เพอใหความรถงอนตรายของยาเสพตดตอสงคมและโรงเรยน รวมทงการมระบบทปรกษาสายดวน 24 ชวโมง เรยกวา “the 24-hour national Drug Info Hot Line”

สาหรบนโยบายการลดอนตรายจากการเสพตดยาเสพตด หรอโปรแกรมการลดอนตราย (The Harm-Reduction programs) ไดดาเนนการอยางจรงจง โดยสานกงานตดตามขอมลยาระดบชาต (National Drug Monitor: NDM) ซงสามารถจงใจใหผเสพยาเสพตดเขารบการรกษาโดยสมครใจไดมากกวารอยละ 75 ระบบนจะมการแจกจายเขมทสะอาดปราศจากเชอโรค (The needle supply and exchange programs of syringe) เพอลดอตราการตายและการตดเชอ HIV เปนตน โดยจดตงเปนคลนกผปวยนอก และศนยบาบดรกษา สาหรบผตดยาเสพตดทกประเภท ซงประสบผลสาเรจอยางมากในการลดจานวนผเสพยา และลดอตราการเสพยาเสพตดลง เนเธอรแลนดยงใชระบบบงคบบาบดสาหรบผตดยาจนเปนนสย ซงอาจจะใชเวลาในการรกษาและจาคกผนนไวเปนเวลาไมเกน 2 ป พรอมกบการฝกอบรมอาชพไปพรอม ๆ กน

นโยบายยาเสพตดของประเทศเนเธอรแลนด ซงไดชอวา “ยนนอกกระแสหลก”ระหวางประเทศของการควบคมยาเสพตด ลกษณะของนโยบายนกคอความพยายามทจะหาจดสมดลทเหมาะสมระหวางดานหนงเนนการลดอปทาน โดยวธการพจารณาคดและอกดานหนง ลดทงความตองการและอนตรายโดยวธการสาธารณสข

การคายาเสพตดเปนปรากฏการณทคอนขางใหมในประเทศเนเธอรแลนด อยางไรกตาม ในชวงตนศตวรรษท 20 อตสาหกรรมยาดตช (the Dutch pharmaceutical industries) ไดมสวนรวมอยางมากในการผลตของทงฝนและโคเคน (opiates and cocaine) และยาเหลานถกสงออกในปรมาณมากหลงจากทพระราชบญญตฝน (1919) เขามามผลบงคบใช จนถงป 1960 การสบฝนจน และการใชกญชาดา (black marijuana users)ไดรบผลกระทบ ตอมาความพยายามในการควบคมยาเสพตดไดเพมขนอยางกาวกระโดด ตอนแรกกญชาเปนเปาหมายหลก แลวตอมามงไปทเฮโรอนและโคเคน (Marcel De Kort and Dirk J. Korf 1992)

108

3. การพฒนานโยบายดานยาเสพตดระหวางประเทศ แนวคดวาดวยการทาให “การเสพยาเสพตด” ไมเปนความผด2 เปนกรอบแนวคดในการทาให

การเสพยาเสพตดไมเปนความผดทประสบผลสาเรจประเทศในทวปยโรปและอเมรกาและนามาเปรยบเทยบกบวธการจดการกบการเสพยาเสพตดของประเทศในทวปเอเชย ซงรวมถงประเทศไทยดวย โดยมสาระสาคญอย 7 กรอบแนวคด ดงน

1) กรอบแนวคดท 1: การสนบสนนทางนโยบายในระดบสงเพอทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด (High-level support for decriminalization)

นายบนค มน เลขาธการสหประชาชาต ไดกลาวเนองในโอกาสวนสากลตอตานการใชยาเสพตดในทางมชอบและการคายาเสพตดผดกฎหมาย (International Day Against Drug Abuse and lllegal Trafficking) ค.ศ.2015 โดยเรยกรองใหประเทศสมาชกแหงสหประชาชาต พจารณาทางเลอกอนๆ แทนการทาใหผเสพยาเสพตดมความผดทางอาญา หรอการคมขงผเสพยาเสพตด ตลอดจนเรยกรองใหประเทศสมาชก หนหาเพมความสนใจงานดานสาธารณสข การปองกน การบาบดรกษาแกผเสพยา รวมถงใหความสาคญกบนโยบายดานเศรษฐศาสตร สงคม และวฒนธรรมทเกยวของกบผเสพยาเพมมากขนดวย

นอกจากน องคการชานญพเศษและหนวยงานอนๆ จานวนมาก ขององคการสหประชาชาต ยงไดแถลงการณสนบสนนการทาให “การเสพยาเสพตด” ไมเปนความผดในวาระดงกลาวดวย อาท โครงการเอดสแหงสหประชาชาต (UNAIDS) องคการอนามยโลก (WHO) โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) สานกขาหลวงใหญเพอสทธมนษยชนแหงสหประชาชาต (OHCHR) และองคการเพอสตรแหงสหประชาชาต เปนตน

ทงน อนสญญาระหวางประเทศทเกยวของกบยาเสพตดทง 3 ฉบบ3 กมไดผกมดใหประเทศสมาชกกาหนดการลงโทษใดๆ (ทงทางอาญาและทางปกครอง) ในความผดฐานเสพยาเสพตด ยงไปกวานน คาปรารภของอนสญญาทง 3 กลบแสดงความกงวลในสขภาพและสวสดภาพ (helth and welfare) ของผตดยาเสพตดเปนสาคญ ดงจะเหนไดจากคาประกาศของนายเวอเนอร ชป (Werner Sipp) ประธานคณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ (International Narcrotics Contrpl Board หรอ INCB) ในการประชมคณะกรรมการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศ สมยท 114 เมอวนท 13 พฤศจกายน ค.ศ. 2015 ณ กรงเวยนนา สาธารณรฐออสเตรย วา “สนธสญญาไมไดกาหนดใหมการคมขงผเสพยาเสพตด แตใหทางเลอกอนๆ แทนการพพากษาหรอการลงโทษผทไดรบผลจากการใชยาเสพตดโดยมชอบมากกวา ซงรวมถงการรกษา การใหความร บรการหลงจากการพยาบาล การฟนฟ และการกลบเขาสสงคม การทบางประเทศไดเลอกการคมขงมากกวาการรกษา ถอเปนการทรฐบาลปฏเสธความยดหยนทสนธสญญาบญญตไว”

2) กรอบแนวคดท 2: หลกการสาคญๆ ทควรพจารณาในการทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด (The key principles of decriminalization)

2 ยดหลกการนาเสนอตามรายงานของ นายอนนด โกรเวอร (Anand Grover) ทนายความอาวโส กรรมาธการศาลสงสดอนเดย และคณะกรรมาธการสากลวาดวยนโยบายยาเสพตด (Global Commission on Drug Policy หรอ GCDP) และเปนอดตผเสนอรายงานการประชมพเศษแหงสหประชาชาตวาดวยสทธตอสขภาพ (ป ค.ศ. 2008-2014) 3 อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตด (Single Convention on Narcotic Drugs) ค.ศ. 1961 อนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตและประสาท (UN Convention on Psychotropic Substances) ค.ศ. 1971 และอนสญญาเดยวตอตานการคายาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตและประสาทอยางผดกฎหมายแหงสหประชาชาต (UN Convention against lllicit Traffic in Nacrotic Drugs and Psychotropic Substances) ค.ศ. 1988

109

การปรบเปลยนนโยบายดานยาเสพตด เพอทาให “การเสพยาเสพตด” ไมเปนความผดนน ควรคานงถงหลกการ และพจารณาปจจยทเกอหนนในหลายๆ ดานประกอบกน ทงนมหลกการสาคญๆ อย 4 ประการ ทควรพจารณาเพอทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด ไดแก

ก. ควรพจารณาบนหลกฐานเชงประจกษ ทแสดงใหเหนถงสถานการณของปญหายาเสพตดทแทจรง มใชเพยงคากลาวอางหรอวาทกรรมทสรางความนากลวใหผเสพยาเสพตดวาเปนคนชวราย และควรพจารณาถงงบประมาณคาใชจายในการแกไขปญหาผเสพยาเสพตดกบประสทธผลทไดรบวาคมราคาหรอไม เมอเปรยบเทยบกบการควบคมยาเสพตดในวธการอนๆ

ข. ควรพจารณาและมงเปาในการกาหนดนโยบายเพอลดอนตรายหรอผลรายอนไมพงประสงคดานสขภาพ สงคม และเศรษฐกจ ทตามมาจากการใชยาเสพตดหรอวตถออกฤทธตอจตประสาท โดยนาวธการดานสาธารณสขมาใชในการลดอนตรายเปนสาคญ

ค. ควรพจารณาถงสทธมนษยชน (Human rights) ในฐานะทเปนสทธทตดตวมนษยทกคนมาตงแตกาเนด ไมวาเชอชาต ศาสนาใด และถงแมรฐหรอประเทศเจาของตวบคคล ไมไดบญญตรบรองไวในรฐธรรมนญหรอกฎหมายภายใน สทธมนษยชนนกยงไดรบความคมครองอยเสมอ ทงนอนสญญาระหวางประเทศอยางนอย 2 ฉบบ อนไดแก กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม (International Convenant on Economic, Social and Cultural Rights) และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International Convenant on Civia and Political Rights) ตางยอมรบวาการทาใหผเสพยาเสพตดมความผดนน เปนการละเมดสทธตอสขภาพโดยตรง ความหวาดกลวตอบทลงโทษทางอาญาไดปดกนไมใหผเสพยาเสพตดเขามาใชบรการดานสขภาพและการรกษา และเพมความเสยงตอความรนแรงของการใชยา เกดการเลอกปฏบตของเจาหนาทผบงคบใชกฎหมาย และทายทสดนามาซงปญหาดานสขภาพทรายแรงของผเสพยา นอกจากน การทาใหการเสพยาเสพตดเปนความผด ยงสงผลทาใหบคคลเสยงตอการถกทรมาน การบงคบใชแรงงานและการปฏบตทไมไดมาตรฐาน และละเมดสทธมนษยชนดานความเปนอสระในการปกครองตนเอง ความเปนสวนตว การประกอบอาชพ การศกษา และทอยอาศยดวย

3) กรอบแนวคดท 3: การทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด (decriminalization of drug use)

การทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด หมายถง การกาจดหรอการไมบงคบใชบทลงโทษทางอาญาฐานเสพยาเสพตด และฐานมยาเสพตดไวในครอบครอง มอปกรณการเสพยาเสพตดไวในครอบครอง และเพาะปลกยาเสพตดเพอวตถประสงคในการเสพสวนบคคล การทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผดดงกลาว อาจทาไดโดยการยกเลกบทลงโทษทงหมด หรออาจกาหนดบทลงโทษทางแพงหรอทางปกครองแทนบทลงโทษทางอาญา และบทลงโทษเหลานนควรนอยกวาบทลงโทษทางอาญา ตลอดจนการทาใหผเสพยาเสพตดเขาถงบรการดานสขภาพและสงคมไดมากขน และอยบนพนฐานความสมครใจของผใชยาเปนสาคญ เชน การใหชาระคาปรบเลกนอย การรบยาเสพตดแทนการคมขง การพกใบอนญาตขบขหรอใบประกอบวชาชพ การบรการชมชน การสงตอเพอเขารบบรการดานการรกษา การจางงาน การศกษา และการมทอยอาศย เปนตน ทงนสามารถแบงประเภทการทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผด ออกได 2 ประเภท คอ

ก. การทาใหไมเปนความผดโดยนตนย (de jure decriminalization) โดยการนาบทลงโทษทางอาญาสาหรบความผดบางฐาน หรอทงหมดทเกยวของกบการเสพยาเสพตด หรอการครอบครองยาเสพตดสาหรบใชสวนบคคลออกไปอยางเปนทางการ และการกาหนดวธการบงคบทางแพงหรอทาง

110

ปกครองทดแทน ผานการปฏรปทางกฎหมาย ทงนประเทศทพจารณาวาการเสพยาเสพตดหรอการครอบครองยาเสพตดปรมาณเลกนอยไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคลเปนความผดทางปกครองมากกวาความผดทางอาญา ไดแก สาธารณรฐเชก โปรตเกส เยอรมน สเปน และสวตเซอรแลนด เปนตน

ข. การทาใหไมเปนความผดโดยพฤตนย (de facto decriminalization) โดยความผดฐานเสพ หรอครอบครองยาเสพตดยงคงเปนความผดตามกฎหมายทมโทษทางอาญาอย แตในทางปฏบต ไมบงคบใชหรอลงโทษทางอาญาแกผเสพยาเสพตด เชน กระบวนการผนตวของผเสพยาเสพตดใหไปเขารบบรการรกษาดานสขภาพหรอสงคมโดยตารวจ ในประเทศออสเตรเลย หรอในประเทศเนเธอรแลนดมกฎหมายกาหนดใหการเสพกญชา การเพาะปลก การจดหายงคงเปนความผดอยเชนเดม แตในทางนโยบาย รฐบาลไมฟองคดความผดฐานเสพและมไวในครอบครองซงกญชา เปนตน

4) กรอบแนวคดท 4: การกาหนดปรมาณขนตาเพอใหการครอบครองไมเปนความผด (Use of thresholds to decriminalise possession of smallquantities)

การกาหนดปรมาณขนตา เพอแยกความแตกตางระหวางการมยาเสพตดไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคล กบการมไวในครอบครองเพอการคาหรอการจดหา สงผลใหบคคลทพบวามยาเสพตดในปรมาณขนตาลงไป ไมอยภายใตบงคบบทลงโทษในทางอาญา แตอาจอยภายใตบงคบบทลงโทษในทางปกครองหรอถกผนตวปรบการบาบดรกษา บรการดานสขภาพและการใหความรเกยวกบการใชยาทปลอดภย ทงนอาจใชปรมาณขนตาททาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผดโดยพฤตนย ซงถกกาหนดโดยนโยบายของรฐบาลหรอแนวทางของตารวจกได ทงนมประเทศจานวนมากทนากรอบแนวคดดงกลาวไปใช ทงโดยนตนย และพฤตนย

5) กรอบแนวคดท 5: การยกเลกบทลงโทษทางปกครองทรนแรงสาหรบผเสพยาเสพตด (Removing severe administrative punishments for people who use drugs)

ในปจจบน ประเทศในเอเชยบางประเทศไดนาบทลงโทษทางอาญาตอผเสพยาเสพตดออกไป แตยงคงวธการบงคบทางปกครองทมลกษณะลงโทษสงไวสาหรบการเสพยาเสพตด ซงรวมถงการคมขงในศนยบงคบบาบดรกษาผใชยาเสพตด (Compulsory centre for drug users: CCDU) เชน ประเทศจน ลาว เวยดนาม เปนตน

ประเทศจน ไดนาบทลงโทษทางอาญาฐานเสพยาเสพตดออกไปแลวแตยงคงวธการบงคบทางปกครองทมลกษณะรนแรงอยมาก โดยกฎหมายวาดวยการตอตานยาเสพตด (2008 Anti-Drug Law) พ.ศ. 2551 มบทบญญตของการบงคบใหเขารบการบาบดดแลในชมชน การบงคบใหลงทะเบยนและเฝาสงเกตผเสพยาเสพตด ทงนภายใตกฎหมายดงกลาว ตารวจสามารถสงคมขงบคคลฐานเสพยาเสพตดใหเขารบ “การบาบดดแลในชมชน” ไดเปนเวลานานถง 3 ป โดยอาศยผลการตรวจปสสาวะเพยงครงเดยว ซงจะมเจาหนาททางการแพทยเขารวมในการตรวจประเมนดวยหรอไมกตาม ฉะนนจงมโอกาสสงทคนจานวนมากทเสพยาเสพตดแตไมไดเปนผตดยาเสพตดจะตกอยภายใตการบงคบใหเขารบการบาบดรกษาในชมชน โดยไมไดยนยอมสมครใจ และเมอกระบวนการดงกลาวมใชกระบวนการสาหรบการพจารณาคดในอาญา ผเสพยาเสพตดจงไมไดรบสทธในการมทนายความ หรอผแทนทางกฎหมาย หรอการคมครองตามกระบวนการอนควรจะมในทางอาญา

ประเทศเวยดนาม เปลยนแปลงนโยบายดานยาเสพตด โดยการนาบทบญญตทเปนความผดฐานเสพออกไปจากประมวลกฎหมายอาญา สงผลทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผดเมอป พ.ศ. 2552 อยางไรกตาม การเสพยาเสพตดยงเปนการฝาฝนบทบญญตทางปกครอง ซงมผลใหรฐสามารถมคาสงให ผเสพยาเสพตดเขารบการบาบดรกษาในศนยบงคบบาบดรกษาผใชยาเสพตด (รจกกนในชอ "06 Centre”)

111

ไดนานสดเปนระยะเวลา 2 ป โดยมการฝกรางกายและวนยคลายการฝกซอมของทหาร และผผานการบาบดรกษายงตองถกบงคบลงทะเบยนเปนระยะเวลา 1-2 ป ดวยการบงคบใหผเสพยาเสพตดซงถอไดวา เปนวธการทไมสอดคลองกบหลกการแหงสทธมนษยชนและหลกการสาธารณสขในการลดอนตรายจากการใชยาเสพตดแตอยางใด

6) กรอบแนวคดท 6: การเปลยนศนยบงคบบาบดรกษาผใชยาเสพตดไปเปนการรกษาและบรการโดยสมครใจ (Transitioning from CCDUs to voluntary treatment and services)

ประเทศในเอเชยหลายประเทศ บงคบใหผเสพยาเสพตดเขารบการลางพษในคลนกของรฐบาลหรอศนยบงคบบาบดรกษาผใชยาเสพตด เชน ประเทศกมพชา จน อนโดนเซย ลาว มาเลเซย ฟลปปนส เวยดนาม รวมถงประเทศไทยดวย นโยบายและกฎหมายเกยวกบการบงคบบาบดรกษานน องอยบนสมมตฐานทวา การลงโทษดวยการยบยงการเสพยาเสพตด ตลอดจนการฝกวนยทางรางกายเปนสงจาเปนเพอรกษาการตดยาเสพตดใหหายขาด ซงแสดงออกใหมการบงคบใชแรงงาน การออกกาลงกาย การสวดมนตหรอการฝกแบบทหารในฐานะสวนหนงของการฟนฟ

โดยทวไปแลวการบาบดรกษาในศนยบงคบบาบดรกษาผใชยาเสพตดจะเนนวธการลางพษและงดการเสพยาเปนหลก ซงไมไดเกดจากความสมครใจของผเขารบการบาบดรกษา ทงนยงขาดหลกฐานเชงประจกษทแสดงใหเหนวาวธการลางพษและงดการเสพเปนวธการทดทสด ซงสานกงานสหประชาชาตวาดวยยาเสพตดและอาชญากรรม (UNODC) ระบวาเปนวธการทแพง ไมมประสทธผลคมราคา และไมมประโยชนตอปจเจกบคคลหรอชมชน

7) กรอบแนวคดท 7: การสงเสรมการสงตอไปรบบรการดานสขภาพและสงคมโดยสมครใจ (Promoting voluntary referrals to health and social services)

การทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผดนน มมาตรฐานสงสดคอการนาบทลงโทษทงหมดออกไป จงจะสามารถจดสภาพแวดลอมททาใหผเสพยาเสพตดสามารถเขาถงบรการดานสขภาพและสงคมได โดยปราศจากความหวาดกลวในบทลงโทษ ตราบาปทจะไดรบจากสงคมหรอการเลอกปฏบตของเจาหนาทผใหบรการ และในสภาพแวดลอมทเออตอการลดอนตรายจากการใชยาและการรกษาการตดยาเสพตดดงกลาว ควรเปนไปโดยความสมครใจของผเสพยาเสพตดทจะเลอกเขารบบรการ การรกษาหรอการคมขงโดยไมสมครใจควรอนญาตใหทาไดเฉพาะในสถานการณวกฤตและเปนระยะเวลาทสนเทานน (Involuntary treatment or detention should only be permissible in crisis situations) เชน การเสพยาเสพตดเกนขนาด (hi does) จะทาใหเกดภาวะโรคจตเฉยบพลน (acute psychosis) กรณเชนน อาจอนญาตใหมการแทรกแซงโดยการบงคบบาบดได เพอรกษาชวตของผเสพยาเสพตดไว

การตระหนกถงสภาพปญหาและขอจากดของกระบวนการยตธรรมทางอาญาทสงผลใหการแกไขปญหายาเสพตดของประเทศยงวนเวยนอยกบท และการใหโอกาสคนในสงคมไดเปดรบฐานความรใหมเกยวกบการควบคมยาเสพตด ซงสามารถสรปกรอบแนวคดทสาคญในการทาให “การเสพยาเสพตด” ไมเปนความผด ไดดงน

1) การทาใหไมเปนความผด (Decriminalization) : โดยการดาเนนการทบทวนกฎหมายและนโยบายอยางครบถวน รอบดานและอยบนพนฐานขอมลทอางองไดทางวทยาศาสตรและการแพทย หลกฐานและการปรกษาหารอรวมกบภาคประชาชน ภาคประชาสงคม ผเชยวชาญและผเสพยาเสพตด และผมสวนไดเสยอนๆ เพอใหขอมลแกวาระระดบชาต และนาไปสการยกเลกบทลงโทษทางอาญาและการลงโทษอนฐานเสพยาเสพตด มอปกรณเสพยาเสพตดไวในครอบครอง และมไวในครองครองและเพาะปลกซงยาเสพตดเพอการเสพสวนบคคล โดยจาเปนตองนาปจจยตางๆ มาพจารณาประกอบกน ซง

112

รวมถงบทบาทและความสามารถของบคลากรทงระบบ ไมวาจะเปน ตารวจ อยการ ศาล และผปฏบตงานดานการแพทยและสาธารณสข เพอใหการกาวยางไปบนเสนทางใหม ในการทาใหการเสพยาเสพตดไมเปนความผดมประสทธผลสงสด

2) การเบยงเบน (Diversion): โดยการพฒนาและรเรมใชโครงการซงตารวจ อยการ และศาลใชผนตวผเสพยาเสพตดออกไปจากระบบงานยตธรรม และหากจาเปนกผนไปใชทางเลอกดานการลดอนตรายจากการใชยา ดานสขภาพและบรการทางสงคม การผนตวผเสพยาเสพตดดงกลาวตองกระทาอยบนสภาพแวดลอมและความสนใจทมองวาผเสพยาเสพตด วาเปนเหยอของการกระทาของตวเขาเอง ฉะนน จงตองไดรบการเยยวยา บาบดรกษาใหสามารถเปลยนแปลงตวเองไปในทางทดขนไดดวยตวเขาเองเปนสาคญ

3) บรการดานสขภาพและดานการลดอนตราย (Health and harm reduction service): โดยการจดตง ขยายและเสรมสรางความแขงแรงใหแกบรการดานสาธารณสขเพอลดอนตรายอนเกดจากการใชยาเสพตด และบรการรกษาโดยใชชมชนเปนหลกโดยสมครใจ เพอใหแนใจวาผลลพธทออกมาจะทาใหสขภาพ สทธมนษยชน และการยอมรบในตวของผเสพยาเสพตดจากชมชนและสงคมเปนไปในทางทดขน

4) ปรมาณขนตา (Threshold quantities): โดยการกาหนดกฎหมายหรอนโยบายเพอทาใหการมยาเสพตดปรมาณเลกนอยไวในครอบครองเพอการเสพสวนบคคลไมเปนความผดโดยการกาหนดปรมาณขนตาทอยบนพนฐานความจรงและองตามหลกฐานเกยวกบพฤตกรรมการเสพยาเสพตดของแตละบคคล ซงปรมาณขนตานควรจดทาเปนคาชแนะเทานน ทงนตารวจ อยการ และศาลยงคงใชดลพนจในการตดสนใจเปนคดๆ ตามหลกฐานทมอยทงหมดวาควรดาเนนคดหรอยกฟองคด นอกจากนควรระบถงการครอบครองเพอวตถประสงคในการคาหรอการจดหาดวย ทงนใหศาลเขามามอานาจในการพจารณาถงปจจย บทบาท และแรงจงใจของผตองหาทถกกลาวหาวาคา หรอจดหายาเสพตดดวย ซงมาตรการดงกลาวจะทาใหมนใจไดวา จะไมมการพพากษาผเสพยาเสพตดทมความผดฐานคา หรอจดหายาเสพตดดวยความเขาใจผด

5) การสงเสรมบรการดานการรกษาทมหลกฐานเชงประจกษ (Promotion of evidence-based treatment): โดยการขจดหรอลดการทดสอบปสสาวะทไดผลบวกเปนหลกฐานการตดยาเสพตด ทงนตารวจ อยการ และศาล ทอยในกลไกการผนตวของผเสพยาเสพตดออกไปจากระบวนการยตธรรม ควรองอยกบการตดสนใจตามผลการประเมนทางการแพทยทระบถงการตดยาเสพตดตามเกณฑทตกลงกนในทางระหวางประเทศ

6) ความชวยเหลอทางกฎหมายและการเขาถงความยตธรรม (Legal aid and access to justice): ผเสพยาเสพตดควรเขาถงคาแนะนาของทนายความหรอผแทนทางกฎหมายได ในฐานะเปนสวนหนงของกระบวนการผนตวออกจากกระบวนการยตธรรม เพอใหแนใจวาผเสพยาเสพตดจะไดรบแจงใหทราบถงสทธทางกฎหมาย และสามารถตอสคดในทกขนตอนของกระบวนการทเขาไปเกยวของ

การปฏรปเพยงมตใดมตใดมตหนง ไมอาจสมฤทธผลไดอยางยงยน จงมความจาเปนอยางยงททกภาคสวนในสงคมจกไดรวมกนศกษาและตรวจสอบโดยคานงถงผลกระทบในทกมตของยาเสพตด เทาทเปนไปไดไมวาจะเปนในดานเภสชศาสตรทมตอสขภาพ สงคม เศรษฐกจ และการใชกระบวนการยตธรรมทางอาญาในการจดการตอปญหาดงกลาว และพรอมรบมอกบการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา

113

จากการทบทวน ทนาสนใจคอ การลดทอนความผดยาเสพตด (Decriminalization)4 บางประเภทอาจจะหรอนาจะพอมทางเปนไปได ประเดนสาคญกคอ จะบญญตกฎหมายอยางไรใหเหมาะสม โดยคานงถงหรอชงนาหนกระหวาง “สขภาพกบเสรภาพ” ของประชาชนสวนรวม โดยจะตองมการนามาพจารณาถกเถยงอยางละเอยดและดาเนนงานวจยในบรบทของสงคมไทย เพอหาจดสมดลระหวาง “สขภาพของประชาชนกบเสรภาพในการใชยา” ตารางท 3.3 สรปกฎหมายยาเสพตดตางประเทศเปรยบเทยบ

ประเทศ สาระสาคญ ญปน เจตนารมยของกฎหมาย

ควบคมการนาเขา สงออก การผลต ยาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตประสาท โดยมมาตรการเชงปองกนอนตรายตอสขภาพของประชาชน การใหการบาบดรกษาผตดยา และสงเสรมงานสวสดการสาหรบบคคลดงกลาว -นโยบายปราบปรามจบกม อยางเดดขาดควบคกบนโยบายปองกน บาบดรกษาแบบบงคบและใหความรแกเดกและเยาวชน กฎหมายทใช 1. Narcotics & Psychotropics Control Law 2. Cannabis Control Law 3. Opium Law 4. Stimulants Control Law 5. Narcotics Special Law -มกฎหมายกลางเพอประสานกฎหมาย 5 ฉบบในการประสานงานระหวางประเทศ ไดแก Law concerning Special Provisions for the Narcotics and Psychotropic Control Law etc. and Other Matters for the Prevention of Activities Encouraging Illicit Conducts and Other Activities Involving Controlled Substances through International Cooperation. กระบวนการดาเนนคดและการลงโทษ -ในชนตารวจ เปนหนาทของเจาหนาทตารวจ สานกงานตารวจแหงชาต(National Police Agency)และ Narcotics Control Officer แตงตงโดยกระทรวงสขภาพ แรงงานและยาเสพตด(Ministry of Health, Labor and Welfare’s Narcotics Control Department) -สาหรบบคคลทวไป แมจะกระทาความผดยาเสพตดทไมรายแรง จะตองถกขงระหวางสอบสวนหรอระหวางพจารณาโดยไมใหประกนตวเปนเวลา 2 ถง 3 เดอน -กรณทผกระทาผดคดยาเสพตดเปนชาวตางประเทศถกเนรเทศออกนอกประเทศจะไมสามารถเขาญปนไดเปนเวลา 5 ถง 10 ป -การครอบครองหรอจาหนายเฮโรอน มอรฟนหรอยาบา มโทษจาคกไมเกน 10 ป ปรบไมเกน 5 ลานเยน (ประมาณ 1.9 ลานบาท) - การนาเขาเฮโรอนหรอยาบาจานวนมาก มโทษจาคกตลอดชวต ปรบไมเกน 10 ลานเยน(ประมาณ 3.8 ลานบาท) โดยไมมโทษประหารชวต

4 Decriminalization หมายถง การลดความผดทางอาญา/บทลงโทษ โดยการลงโทษนนใชวธอนทไมใชขงคก เชนอาจใชวธปรบ หรอการบรการสาธารณะ เปนตน decriminalization อยระหวาง prohibition กบ Legalization

114

ประเทศ สาระสาคญ -ความผดขนสง มโทษจาคกตลอดชวต โดยอาจไมมการปลอย(พกการลงโทษ) -มโทษประหารชวต แตไมใชโทษประหารในคดคายาเสพตด การบาบดรกษา -ระดมทนสาหรบกจกรรมของศนยปองกนยาเสพตด (Drug Abuse Prevention Center) เนนการปองกนทเดกและเยาวชนนกเรยนและการใชสอมวลชน -กรณเปนผเสพจะมการบงคบรกษา (Compulsory hospitalization)โดยใชเมธาโดน

สหราชอาณาจกร

เจตนารมยของกฎหมาย -นโยบายลดอนตรายของการใชยาเสพตด(harm reduction) -นโยบายลดทอนความเปนอาชญากรรมของคดยาเสพตด(decriminalization) ของกญชาลงหากใชเปนการสวนตว กฎหมายทใช 1.Misuse of Drugs Act 1971 2.Criminal Justice Act 1991 3. Criminal Justice and Court Service Act 2000 กระบวนการดาเนนคดและการลงโทษ -มอบหมายใหเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายมอานาจในการตรวจสอบสารเสพตดผทถกจบกมในคดยาเสพตด -ศาลจะจาคกอยางนอยโทษ 7 ปสาหรบโทษฐานการคาสงเสพตดครงทสาม (แมความผดครงทสามจะมโทษนอยกวา 7 ป) -ความผดขนสงมโทษจาคกตลอดชวต -ไมมโทษประหารชวต -กรณกญชาใชวธการตกเตอนและยอมความกนโดยไมตองขนศาลในสกอตแลนด -สวนองกฤษและเวลสใชหนงสอเตอนและเงนคาปรบ -มการยอมความ (การชาระเงนแทนการฟองรอง) กนในคดการนาเขากญชาในปรมาณนอย(10 กรมหรอนอยกวานน) หรอเจาหนาทอาจใชดลพนจทจะไมดาเนนคดตอไป ทางเลอกสดทายนจะไมปรากฏในสถตอาชญากรรม การปองกนและการบาบดรกษา

-อนญาตใหผพพากษาเพมเงอนไขการเขารบการบาบดภาคบงคบในคาสงคมความประพฤต

สหรฐอเมรกา เจตนารมย -ชวงแรก(1962) เนนการควบคม

ปราบปรามและลงโทษรนแรง -ในชวงหลง(1970)เรมผอนคลายลง (decriminalization)

กฎหมายทใช 1.The Federal Controlled Substances Act 1970

2.The Comprehensive Crime Control Act of 1984 3.The Anti-Drug Abuse Act of 1986 4.The Anti-Drug Abuse Amendment Act of 1988

115

ประเทศ สาระสาคญ กระบวนการดาเนนคดและการลงโทษ ระดบรฐบาลกลาง

-การจาหนายยาเสพตดชนดรนแรงทผดกฎหมาย มไวในครอบครองเพอจาหนาย ผลต นาเขาและสงออก จาคกตงแต 5 ปจนถงตลอดชวตโดยอาจไมมการปลอย(พกการลงโทษ) ขนอยกบปรมาณยาและจานวนครงทกระทาผด -การมยาเสพตดชนดไมรนแรงไวในครอบครองจาคกตงแต 90 วน จนถง20 ปขนอยกบปรมาณยาและจานวนครงทกระทาผด ระดบมลรฐ -มการรางกฎหมาย The Uniform Controlled Substances Act กาหนดรายละเอยดการกระทาทตองหาม แตรายละเอยดเฉพาะเรองการปรบ และการลงโทษยงคงปลอยใหอานาจการตดสนของแตละมลรฐ -ความผดคดยาเสพตดแตละมลรฐมความแตกตางกนไป เชน ในคดครอบครองและ จาหนายโคเคน กญชา ยาบา ยาอ จะขนอยกบปรมาณยาเสพตด -กรณมกญชา มลรฐสวนใหญจะดาเนนการไปในแงของการมไวเพอบาบดรกษา มเพยง 2 รฐทมโทษจาคกไมเกน 1 ป สวนโทษปรบนน มตงแต 0 ถง 150,000 เหรยญ -ในสวนของการจาหนายโคเคนกบยาบา ยาอนน มโทษจาคกตงแต 1 ปจนถงจาคกตลอดชวต ขนอยกบปรมาณยาเสพตด -การใชกญชาในบางมลรฐสามารถกระทาไดเฉพาะเพอการบาบดรกษา (medical use) แตมการลงประชามตในมลรฐโคโลราโดและวอชงตนใหใชทง บาบดรกษา และเพอ นนทนาการ(recreational use) ดวย -มลรฐโคโลราโด ยงอนญาตใหประชาชนสามารถปลกกญชาเพอใชเสพเองไดไมเกน 6 ตน ขณะทมลรฐวอชงตน ยงคงหามการปลกกญชาเพอใชเสพเองตามเดมตอไป โดยผตองการเสพกญชาตองหาซอจากรานคาทไดรบอนญาตแลวเทานน อยางไรกตาม แมทงสองมลรฐจะใหการเสพกญชาในมลรฐของตนถกกฎหมาย แตรฐบาลกลางสหรฐฯ ยงคงจดใหกญชา เปนยาเสพตดทผดกฎหมาย -มโทษประหารชวต แตไมใชโทษประหารในคดคายาเสพตด -ความผดขนสงมโทษจาคกตลอดชวต โดยอาจไมมการปลอย(พกการลงโทษ)

การปองกนและการบาบดรกษา -เนนกจกรรม การกระทาตางๆ ทสมดลของการลดอปสงคและอปทาน

เชน ใหความรและทาใหเยาวชนของอเมรกาสามารถทจะปฏเสธยาเสพตดทผดกฎหมายเชนเดยวกบเครองดม แอลกอฮอลและยาสบ -ทาลายแหลงยาเสพตดในประเทศและตางประเทศ

เนเธอรแลนด เจตนารมยของกฎหมาย 1) เพอปองกนการใชยาเสพตดและการรกษาและฟนฟผใชยาเสพตด 2) เพอลด

อนตรายตอผใช 3) เพอลดผใชยาเสพตดและความปลอดภย 4) เพอตอสกบการผลตและการคายาเสพตดภายใน

กฎหมายทใช

116

ประเทศ สาระสาคญ กฎหมายฝน (Dutch Opium Act)

Amsterdam drugs Laws

กระบวนการดาเนนคดและการลงโทษ กฎหมายยาเสพตด ตามกฎหมายฝนแบงยาเสพตดเปน 2 ประเภท ไดแก 1) ยาเสพ

ตดรายแรง เชน เฮโรอน โคเคน ยาอ (ecstasy) และ 2) ยาเสพตดไมรายแรง (soft drugs) เชน ผลตภณฑกญชา ผกระทาผดเกยวกบยาเสพตดประเภท 1) จะตองระวางโทษรนแรง

นโยบายความผดทางอาญาสาหรบยาเสพตดไมรายแรง เชน การมยาเสพตดประเภท 2 ไมเกน 5 กรม จะไมถกฟองรองเปนคดอาญา ภายใตคาแนะนาของ Public Prosecution Service Guideline of 1996 เวนแตการกระทาดงกลาวเกดขนในสถานทซงมเดกและเยาวชนใชเปนปกต แตถาเกยวของกบยาเสพตดประเภทแรกจะถกลงโทษรายแรง และจะเพมโทษหนงในสาม เพมโทษจาคกสงสดอก 12 ป สาหรบการจาหนายยาเสพตดรายแรง หากกระทาผดซาเปนนสย

การปองกนและการบาบดรกษา ผกระทาผดยาเสพตดประเภท 2 รฐจะสรางระบบบาบดรกษา ใหกบผเสพ

โดยเฉพาะสารเสพตดประเภท “Hemp / Cannabis product แตผเสพยาเสพตดประเภทแรก จะตองถกลงโทษอยางรนแรง มนโยบายใหประชาชนสามารถเขาถงและเสพยาเสพตดทไมมโทษรนแรงไดอยางเสร รฐบาลไดดาเนนนโยบายในการรกษาบาบด โดยความรวมมอของหลายกระทรวงยตธรมและความมนคงสาธารณะ (Public Security, Justice) และเจาหนาทตารวจ รวมถงการประสานความรวมมอกบหนวยงานทองถน ดาเนนนโยบาย 3 ฝาย ระหวางนายกเทศมนตร (mayor) หวหนาพนกงานอยการประจาเขต และหวหนาตารวจ นอกจากน ยงไดดาเนนการประชาสมพนธภายใตแนวคดวา “การดารงชวตอยอยางถกสขภาวะและอนามย” โดยองคการ The Netherlands Institute of Mental Health and Addiction หรอ สถาบนทรมบอส (Trimbos Institute) เพอใหความรถงอนตรายของยาเสพตดตอสงคมและโรงเรยน รวมทงการมระบบทปรกษาสายดวน 24 ชวโมง เรยกวา “the 24-hour national Drug Info Hot Line”

นโยบายการลดอนตรายจากการเสพตดยาเสพตด หรอโปรแกรมการลดอนตราย ระบบนแจกจายเขมทสะอาดปราศจากเชอโรค เพอลดอตราการตายและการตดเชอ HIV เปนตน โดยจดตงเปนคลนกผปวยนอก และศนยบาบดรกษา สาหรบผตดยาเสพตดทกประเภท

ใชระบบบงคบบาบดสาหรบผตดยาจนเปนนสย ใชเวลาในการรกษาและจาคกผนนไวเปนเวลาไมเกน 2 ป พรอมกบการฝกอบรมอาชพไปพรอม ๆ กน

117

จากการทบทวนกฎหมายทง 4 ประเทศ มขอเสนอ ดงน

1) ควรหาแนวทางเลอกใหม ๆ ในการวางนโยบายดานยาเสพตด ไดแก การลดอนตรายจากการใชยาเสพตด (Harm Reduction) ของผเสพซงจะทาใหลดผลกระทบทางลบทเกดจากการใชยาเสพตดและปองกนอนตรายผทใชยาเสพตดจาการตดเชอ เชน การรกษาดวยเมธาโดนระยะยาว (Methadone Maintenance) การแลกเปลยนเขมฉดยาสะอาด เปนตน โดยเปาหมายเดมยงคงอยคอการเลกยาเสพตด แตตองใชระยะเวลานานกตาม

2) ในกรณมกระทาความผดคดยาเสพตดโดยเปนผเสพแตอาจมปรมาณยาเกนกาหนด ควรพจารณาความเปนไปไดในการลดทอนความผดทางอาญาของการเสพยาเสพตดชนดทไมรายแรง เชน การเสพกญชาหรอมกญชาเพอใชสวนตว โดยใชมาตรการบงคบระดบกลางหรอการลงโทษระดบกลาง ไดแก การทางานบรการสงคม การกกขง การคมความประพฤตแบบเขมงวด เปนตน แตหากเสพตดขนรนแรงจะตองเขาโครงการบาบดรกษาแบบบงคบ ผเสพยาเสพตดซงทางการแพทยถอวาเปนผปวยจงควรไดรบโอกาสมากขนในการกลบคนสสงคมอยางมศกดศร แมอาจจะตองใชระยะเวลาในการบาบดรกษาหลายครงกตาม

3) ควรอนญาตใหแพทยสามารถรกษาผตดยา โดยสงยาเสพตดบางชนดทมกฎหมายหาม (เชน กญชา) ใหผจาเปนตองใชนาไปใชทบานไดในฐานะเปนยาเพอการรกษา แตตองมใบรบรองจากแพทยตดตวเสมอ เพอการตรวจสอบการครอบครอง ภายใตระบบการประเมนความเสยงและความตองการ (Risks and Needs Assessment) ของผตดยาเปนรายๆ ไป