“ประเดนการพฒนาชนบทและภาคเกษตร ในปจจบน”

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 “สมมนาการศกษาพฒนา” โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ วนท 31 มนาคม 2558

อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

สถาบนคลงสมองของชาต

รศ. สมพร อศวลานนท สถาบนคลงสมองของชาต

E-mail:somporn@knit.or.th

หวขอน าเสนอ

1.การเปลยนแปลงของโลกและแรงกดดน

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากภมภาค

4. โครงสรางเศรษฐกจการเกษตรไทย

6.ความทาทายของภาคเกษตรไทย 2

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ 31 มนาคม 2558 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

5.ปจจยทเปนความกงวลตอภาคการเกษตรไทย

3. ความเหลอมล าในสงคม: แรงกดดนจากพนท

1. การเปลยนแปลงบรบทของโลกและแรงกดดน

3

สถาบนคลงสมองของชาต

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ ภาคการศกษาท 2/2556 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

ภมภาค 2012 2013 2014 2015

World Output 3.5 3.2 3.4 4.0

Advanced Economies 1.4 1.3 1.8 2.4

US 2.8 1.9 1.7 3.0

EU -0.7 -0.4 1.1 1.5

Emerging and Dev.Economies 5.1 4.7 4.6 5.2

Russia 3.4 1.3 0.2 1.0

India 4.7 5.0 5.4 6.4

China 7.7 7.7 7.4 7.1

ASEAN-5 6.2 5.2 4.6 5.6

Latin America and Caribbean

Brazil 1.0 2.5 1.3 2.0

Middle East&North Africa 4.0 2.5 3.1 4.8

Su-saharan Africa 5.1 5.4 5.4 5.8

เศรษฐกจโลกมการการฟนตวอยางชาๆ โดยเฉพาะกลมประเทศเศรษฐกจชนน า เชน

สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป ญป น เปนตน แตจะมกลมประเทศเกดใหมไดแก จน อนเดย รสเซย บราซล เปนตน มการขยายตวในระดบคอนขางสง

Source:IMF. 4

►การกาวไปสการเกดกลมมหาอ านาจใหมทางเศรษฐกจ

1.การเปลยนแปลงบรบทเศรษฐกจโลก

►การปรบตวของตลาดการเงนโลก

• การเปลยนแปลงไปสโลกหลายศนยกลาง (Multi Polar) • BRICS จะมความส าคญมากขน

• เศรษฐกจจนจะมขนาดใหญเปนอนดบสอง

1.บรบทการเปลยนแปลงของโลก

5

ตลาดการเงนจะปรบตวไปสการเปนหลายศนยกลาง และ เงนดอลลาร สรอ. จะลดบทบาทลงในเศรษฐกจโลก

6

ความกาวหนาทางเทคโนโลย เปนปจจยส าคญในการสรางขดความสามารถและการขยายโอกาสดานการแขงขนในอนาคต

Information Technology Nanotechnology Biotechnology

Knowledge Technology/innovation

Competitive advantage

Competitiveness

ท าใหโลกไดกาวจาก Factor Driven Economy ของระบบเศรษฐกจแบบเดม ไปส

Innovation Driven Economy หรอทเราเรยกวา “Knowledge-based Economy” หรอ New Economy

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

► ความกาวหนาดานเทคโนโลย

ทมา:ปรบปรงจากลดาวลย ค าภา

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลกน าไปสความแปรปรวนของปรมาณน าฝนและอณหภมน ามาซงความเสยงตอการผลตทางการเกษตรเพมมากขนเปนทวคณ

ความเปลยนแปลงของภาพแวดลอม/กายภาพ/ชวภาพ

ความเสยงในกระบวนการผลตทางการเกษตรมเพมสงขน ท งในดานน าทวมและ

ฝนแลง

Global Warming

Climate Change &

สถาบนคลงสมองของชาต

ความเสยงและผลกระทบตอการผลตภาคการเกษตรและอาหาร 7

►ความรนแรงการเปลยนแปลงดานภมอากาศโลก

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

Source: Vogel, R.D. in Combating Globalization: Confronting the Impact of Neoliberal Free Trade Policies on Labor and the Environment

1. บรบทการเปลยนแปลงของโลก

ประเดนเกยวกบภาวะโลกรอนน าไปสความเสยงในกระบวนการ

ผลตทางการเกษตรมเพมสงข น ท งในดานน าทวมและฝนแลง

8

สถาบนคลงสมองของชาต

►การเปลยนแปลงภมอากาศโลก(ตอ)

Source: Google.com

1. บรบทการเปลยนแปลงของโลก

การเกดโรคอบตใหมท งคนและสตวจะมการแพรกระจาย

ตวรนแรงขน

9

New fluenza (H1N1) number of laboratory confirmed cases as reported by WHO

สถาบนคลงสมองของชาต

►การเปลยนแปลงภมอากาศโลก(ตอ)

ขอกงวลในเรองดงกลาวก าลงขยายตวและไดรบการสนบสนน

จากภาคในดานตางๆ อนน าไปสการทบทวนในเรองการใชทรพยากรและสงแวดลอมของโลก และรวมถงการน าประเดนไปผกเชอมโยงกบกฎกตกาทางการคา โดยเฉพาะในประเดนเกยวกบ green house gas ; carbon footprint; carbon credit เปนตน

10

สถาบนคลงสมองของชาต

การเชอมโยงของภาวะโลกรอนสประเดนทางการคา

►การเปลยนแปลงภมอากาศโลก(ตอ)

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

►ความม นคงทางอาหารและพลงงาน

ทมา: ลดาวลย ค าภา 11

ความม นคงทางอาหารและพลงงาน ก าลงถกส นคลอน เพราะ พนทการเกษตรหดตว แหลงทรพยากรน าขาดแคลน และแหลงพลงงานดงเดม รวมถง ปรมาณผลผลตอาหารมแนวโนมลดลง

อาหาร พลงงาน สนคาขนปฐม

เกดการแยงชงทรพยากรและการเปลยนแลงในโครงสรางการเกษตร

จะเกดความแปรปรวนในแหลงผลตอาหารส าคญของโลกและสงผลกระทบ

ตอราคาอาหาร

สถาบนคลงสมองของชาต

เกดกระบวนการน าพชอาหารไปใชเปนพชพลงงาน เพอการสรางพลงงานชวภาพทดแทนการใชพลงงานจากฟอสวลมากขน

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

ตารางท 1.1 กลมของพช ชนดของพชเปาหมาย ศนยพฒนาฯ เปาหมาย และจ านวนเกษตรกรตวอยาง

นโยบายการใหการอดหนนตอพลงงานชวภาพ

นโยบายของสหภาพยโรปกบการพงพาพลงงาน

ชวภาพ

เปาหมายการพฒนา

พลงงานชวภาพ ในสหภาพยโรป

ทมา: Renewables 2007 Global Status Report

1.บรบทการเปลยนแปลงของโลก

►ความม นคงทางอาหารและพลงงาน (ตอ)

Year การใชท งหมด (ลานตน)

ผลตเอทานอล (ลานตน)

2007 279.41 78.74

2017 381.02 132.08

ปรมาณการใชขาวโพดในการผลตเทานอลของสหรฐอเมรกาในป 2018 คดเปน 34%

ของการใชขาวโพดของอเมรกาทงหมด

ทมา: USDA 12

เปาหมายการผลตเอทานอล

และไบโอดเซลของไทยในป 2564 เ เอทานอล 9 ลานลตรตอวน ไบโอดเซล 6 ลานลตรตอวน

13

การมงสการใชผลผลตเกษตรเพอเปนวตถดบส าหรบ

พลงงานทดแทน

การสรางเปาหมายการ

ใชพลงงานจากพช

ปรมาณการใชน ามนเชอเพลง

ชวภาพของประเทศไทย ในระหวางป 2548-2556

7. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

2548 2551 2556 2564

พนลต

ร/วน

ชวงเวลา

เอทานอล ไบโอดเซล

คาดการณ ป 2564

การกาวไปของนโยบายการคาเสรและการขยายตว

ของของกลมเศรษฐกจการคา

Source: Department of Trade Negotiations

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

►การกาวไปของนโยบายการคาเสร(ตอ)

ทมา:ดดแปลงจากลดาวลย ค าภา

15

การคา การกดกนทางการคา การผกขาด และผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาระหวางประเทศเพมสงขน ขณะเดยวกนมแนวโนมของความรวมมอในแตละภมภาคเพมมากขน

ลทธการปกปองและ กดกนทางการคา

กฎระเบยบการคาม

ความเขมขนมากขน

กระแสภมภาคนยม

ความรวมมอของเอเชยเพมข น

สถาบนคลงสมองของชาต

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

โลกในยคของการคาเสร

อ านาจจะเปนของผบรโภคมากกวาผผลต

การแขงขนในตลาดสนคาจะเปนการแขงขนในดานคณภาพท

รนแรงขน สนคาทขาดคณภาพจะถกเบยดหายไปจากตลาดการคา

การคาจะไรพรหมแดนมากขน และจะมการใชเครองมอทไมใช

ภาษ(non-tariff barrier) มาเปนเครองมอกดกนทางการคาเพมมากขน

16

มาตรการทางการคาจะใหความสนใจกบสขอนามยและความ

ปลอดภยของผบรโภคเปนสงส าคญ ไปพรอมๆกบมการก าหนดมาตรฐานคณภาพ

การแขงขนทรนแรงในตลาดการคา ท าใหผผลตตองอาศย

เทคโนโลยใหมมาใชในกระบวนการผลตหรอตองพงพงวทยาศาสตรและเทคโนโลยมากขน

เพอท าใหตนทนการผลตต าลง

เพอท าใหคณภาพดข นดวยตนทนทต า

►การกาวไปของนโยบายการคาเสร(ตอ)

2.แรงกดดนจากปจจยภายนอก

การเพมข นของประชากรโลกกบแรงกดดนเรองความไมม นคงทางอาหาร

Source: Google.com

1.บรบทการเปลยนแปลงของโลก

17

ภาวะการขาดแคลนอาหารในหลายพนทขยายตว

ประชากรโลกมแนวโนมพมขนตอเนอง

ประชากรโลกเพมขน จาก 6,892 พนลาน

คน (2010) เปน 9,485 พนลานคน (2050)

►การเพมข นของประชากรโลกกบแรงกดดนดานอาหาร

การเพมข นของประชากรโลกกบการเปนสงคมของผสงวย

Source: Google.com

1.บรบทการเปลยนแปลงของโลก

18

►การเพมข นของประชากรโลกฯ(ตอ)

19

Source: United Nations Commodity Trade Statistics Database (COMTRADE) อางโดย นพนธ 2554.

Notes: Traditional exports include cocoa, tea, coffee, rubber, tobacco, sugar, cotton, and spices.

สงคมผสงวยกบการบรโภคอาหาร

1.บรบทการเปลยนแปลงของโลก

มงไปยงสนคาเกษตรทมมลคาสง

►การเพมข นของประชากรโลกฯ(ตอ)

อนาคตทโลกจะตองเผชญ

การตลาดสนคาเกษตรและอาหารเปลยนแปลง

ปจจยการผลตมปรมาณและคณภาพลดลง

ปรมาณผลผลตผนผวน

ราคาพลงงานปรบตวสงขน น าไปสความขดแยงพช

อาหาร/พชพลงงาน

ตนทนการผลตอาหารสงขน

การกดกนทางการคาจาก

มาตรการแกไขปญหาโลกรอนเพมมากขน

พนธกรณ/ขอตกลงเกยวกบการ

เปลยนแปลงสภาพอากาศและสงแวดลอมผกมดมากขน

การยายฐานการผลต

คารบอนสประเทศพฒนา

สงทจะเกดขนตามมา

1.บรบทการเปลยนแปลงของเโลก

ประชากรเพมพรอมกบกาวส

สงคมผสงอาย 20

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

สถาบนคลงสมองของชาต 21

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ 31 มนาคม 2558 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

ประเทศ GDP (trillion

us$)

% ประชากร (ลาน)

%

EU 17 26 540 8

USA 15 24 310 4.5

China 5.9 9 1,340 20

Japan 5.5 8.5 127 1.9

India 1.6 2.6 1,200 17

ASEAN 1.6 2.6 595 9

ASEAN+3 9.9 15.2 2112 30.6

ASEAN+6 12.5 19.2 3284 47.6

► การเตบโตของ ASEAN

“AEC” = High Potential Growth

ขอมลป 2010

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

22

สงทจะเกดขนหลงจากป 2558

การขยายตวของพรหมแดนการคาและการผลต เกดเปนSingle Market and

Single Production Base

การเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงานฝมอ

อยางเสร 23

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

► แรงขบเคลอนหลงการเปน AEC

ทมา: google.com 24

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

รายไดเฉลยตอคนของอาเซยนมแนวโนมเพมข น

สงคโปร บรไน มาเลเซย ไทย อนโดนเซย

ฟลลปปนส

เวยดนาม

ลาว กมพชา พมา

2554 59,710 49,536 16,240 9,398 4,666 4,080 3,359 2,768 2,239 1,325

2556 62,400 50,927 17,675 10,701 5,267 4,440 3,759 3,244 2,567 1,480

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

+5%

+3%

+9% +14%

+13% +9% +12% +17% +15% +12%

ทมา: International Monetary Fund ดวยความอนเคราะหจากดร.พรศร เหลารจสวสด

25

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

ฐานการผลตอยท ใดขนอยกบ

ทใดจะมความไดเปรยบ

สงสดในดานตนทนปจจยการผลตหรอในดานการตลาด

ไดเปรยบมากนอยเพยงใด

อยใกลแหลงวคถดบ

ตนทนดาน Logistic

สภาพแวดลอมการลงทน

รวมถง กฎระเบยบ ขอก าหนดของรฐ

ในหวงโซการผลต ไมจ าเปน

ตองอยในประเทศใดประเทศหนงเพยงแหงเดยว

กลยทธส าคญในการแขงขนคอการใชประโยชนสงสด จากฐานการผลตรวม

ใน AEC

ภาพของธรกจอตสาหกรรมใน ASEANเมอเขาส AEC

ทมา:สมภพ มานะรงสรรค 26

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

ASEAN มพนทการเกษตรโดยรวม

793.90 ลานไร ในกลมอาเซยนอนโดนเชยมพนทเกษตรมากทสดรอยละ 42.92

ผลผลตสนคาเกษตรส าคญของ ASEAN

ไดแก ขาว ปาลมน ามน เนอหม ยางพารา เนอไก มนส าปะหลง ออย ผลไม

► อาเซยนผลตสนคาเกษตรกนมาก แตสวนมากแลว

สงออกไปนอกอาเซยน

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

อาเซยนมขาวสวนเกนจากการผลต

ผสงออกของอาเซยนทส าคญ เวยดนาม 6.33 ลานตน ไทย 10.97 ลานตน เขมร ลาว พมา 2.66 ลานตน

รวมการสงออกขาว 19.96 ลานตน

ขอมลการผลตการบรโภคของ

ASEAN ในป 2557

การผลตขาว 116.7 ลานตน การบรโภค 103.0 ลานตน ท าใหมสวนเกน 13.7 ลานตน

มตลาดการคาประมาณ 4.42 ลานตน

การสงออกจากกลมประเทศอาเซยน

ASEAN+3

การผลตขาว 271.3 ลานตน การบรโภค 262.01 ลานตน มสวนเกน 9.29 ลานตน

มตลาดการคาประมาณ 9.62 ลานตน

ทมา : Grain : World Market and Trade, USDA ; January 2013

28

● ผน าเขาของอาเซยนทส าคญ: ฟลปปนส 1.8 ลานตน

อนโดนเซย 1.23 ลานตน มาเลเชย 0.99 และอนๆ 0.40 ลานตน จ านวนรวม 4.42 ลานตน

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

การผลต การบรโภคและการคาอาเซยนและอาเซยน + 3

ประเทศ

ประชากร (ลานคน) ปรมาณขาวสาร 2557(ลานตน)

สงออก น าเขา การผลตในประเทศ การบรโภคในประเทศ

สงคโปร 5.2 - 0.35 - na

มาเลเซย 29.0 na 0.99 1.75 2.78

ฟลปปนส 95.0 - 1.80 12.08 13.04

อนโดนเซย 242.0 - 1.23 37.90 39.20

บรไนดารสซาลาม 0.4 - 0.05 na -

เวยดนาม 88.0 6.32 - 28.20 21.50

ไทย 70.0 10.97 - 20.50 10.70

ลาว 6.3 - Na na Na

กมพชา 14.3 1.00 - 4.27 3.45

พมา 48.3 1.66 - 10.82 10.19

รวม ASEAN 598.5 19.95 4.42 115.52 100.86

จน 1354 0.39 4.17 142.53 146.30

ญป น 127 0.20 0.66 7.83 8.25

เกาหลใต 50 - 0.37 4.23 4.46

รวม ASEAN + 3 2119 20.54 9.62 270.1 259.87

อนเดย 1241 10.90 - 106.54 99.18 ทมา : ขอมลจ านวนประชากร จาก World Bank, ขอมลขาว จาก Grain : World Market and Trade, USDA ; January 2013

การผลต การบรโภค และการคาขาวประเทศในกลมอาเซยน

29

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

อาเซยนมขาวสวนเกนจากการผลต(ตอ)

► สนคาเกษตรสงออกทส าคญของประเทศในอาเซยน

ปาลมน ามน น าตาลทราย มนส าปะหลง ยาง และกาแฟ เปนสนคาสงออก

ทส าคญของประเทศในอาเซยน

ประเทศ การสงออก (ลานตน)

สดสวนของโลก(%)

อนโดนเชย 21.72 50.03

มาเลเชย 17.34 39.94

ปาปวนวกน 0.64 1.47

ไทย 0.22 0.51

อนๆ 3.50 8.06

รวม 43.41 100.00

การสงออกน ามนปาลมของอาเซยนป 2557

การสงออกน าตาลทราย 2557

ประเทศ การสงออก (ลานตน)

สดสวนของโลก(%)

อาเซยน

ไทย 7.50 13.06

นอกอาเซยน

บราซล 26.2 45.61

ออสเตรเลย 3.29 5.73

อนเดย 2.81 4.89

อนๆ 17.64 30.71

รวม 57.44 100.00 Source: USDA Palm oil: World Supply and Distribution Source: USDA sugar : World Markets and Trade

ในกลมของผน าเขาน าตาลทส าคญในอาเซยน

ไดแก อนโดนเซย 4.09 ลานตน; มาเลเชย 1.90ลานตน 30

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

► สนคาเกษตรสงออกทส าคญ

ของประเทศในอาเซยน (ตอ)

ประเทศ การสงออก (ลานตน)

ไทย 18.40

เวยดนาม 3.76

อนโดนเซย 0.99

การสงออกกาแฟของบางประเทศทส าคญในอาเซยนป 2554

การสงออกยางธรรมชาตของบางประเทศทส าคญในอาเซยนป 2554

ประเทศ การสงออก (ลานตน)

สดสวนของโลก(%)

ไทย 2.95 36.42

อนโดนเชย 2.54 31.36

เวยดนาม 0.74 9.14

มาเลเชย 1.23 15.19

พมา 0.07 0.86

อนๆ 0.57 7.04

รวม 8.10 100.00

Source: FAO stat

Source: International Rubber Study Group

ประเทศ การสงออก(ลานตน)

สดสวนของโลก%

บราซล 1.82 27.95

เวยดนาม 1.16 17.85

โคลมเบย 0.44 6.74

อนโดนเซย 0.43 6.62

อนๆ 2.65 40.84

รวม 6.50 100.00

การสงออกมนส าปะหลงของบางประเทศทส าคญในอาเซยนป 2554

ทมา : Coffee: World Markets and Trade, June 2012, USDA

2. การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน:แรงกดดนจากการเปลยนแปลงในภมภาค

World production=10.66 ลานตน

32

3. ความเหลอมล าในสงคม: แรงกดดนจากพนท

32

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ 31 มนาคม 2558 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

ความเหลอมล า อาจแบงออกไดเปน 5 มต ไดแก:

เหตปจจยทท าใหเกดความเหลอมล าเกดจากคนในกลมตางๆ ม

“อ านาจในการตอรอง” หางไกลกนมาก ซงอ านาจตอรองในทนหมายถงอ านาจทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม และวฒนธรรมทงหมด ตวอยางเชน ชาวเลบางพวกยงไมมสถานะเปนคนไทย ท าใหไมมอ านาจในการถอครองทดนเทาเทยมกบคนไทยทวไป

► ความเหลอมล าในภาคชนบทเปนปญหาทเร อรง

3. ความกาวหนาในสทธของชมชน: แรงกดดนจากพนท

ดานสทธ ดานโอกาส ดานอ านาจ ดานศกดศรความเปนมนษย

ไดมการกระจายอ านาจการบรหารจดการการบรการสาธารณะท

จ าเปนไปสการปกครองทองถน โดยรฐบาลกระจายอ านาจการบรหารจดการเกยวกบ ภารกจการแกไขปญหาตางๆ ของชมชนทองถน

► การกระจายอ านาจสการบรหารจดการสวนทองถนกบ

การแกปญหาความเหลอมล า

3. ความกาวหนาในสทธของชมชน: แรงกดดนจากพนท

โดยมกฎหมายใหอ านาจใหสามารถด าเนนกจกรรมและบรการ

สาธารณะทจ าเปน และเกดประโยชนตอทองถน ทงนเพอใหเกดความ คลองตวและสอดคลองกบความตองการของ

โดยมองคกรทางการบรหารของทองถนแตละแหง เปนผด าเนนการ

และไดมการจดตงองคการบรหารสวนต าบลไปแลวจ านวน 5,492 แหง ( ก.ค. 2556)

► ความกาวหนาในสทธชมชนในพนท:ความเทาเทยม

กนในการเขาถงทรพยากรของชมชนทองถน

3. ความกาวหนาในสทธของชมชน: แรงกดดนจากพนท

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ม

บทบญญตรบรองสทธชมชนขนเปนครงแรก สงผลใหเกดการตนตว ของชมชนตางๆ

สทธชมชนหมายถง สทธรวมเหนอทรพยสนของชมชน การท

ชมชนมสทธจดการทรพยากร ทงทเกดขนเองตามธรรมชาต และทไมเกดขนเองตามธรรมชาต เพอด ารงไวซ งการอนรกษ การฟนฟ ตลอดจนการจดการเพอการ ด ารงอยอยางยงยนและเปนธรรมและสนต อกทงการบรหารจดการจ าเปนตองอยภายใตเงอนไข บรบทของสงคม วฒนธรรม และประวตศาสตรดวย ซงจะเปนสวนชวยให พลงของชมชนมความเขมแขง อกทงยงจะมสวนชวยใหการแกไขปญหาความเหลอมล าอนเปนบนไดขนส าคญทจะน าไปสสงคมทยงยนและเปนธรรมตอไป

ท าอยางไรใหลกหลานในชนบทการเขาถงโอกาสทางการศกษา?

การศกษาชวยแกปญหาความยากจนในชนบท

การยกระดบการศกษาภาคบงคบไปสมธยมศกษาตอนตน

ความยากจนกบการใหลกหลานไดมโอกาสไดเขาศกษา

อยางทวถง

3. ความกาวหนาในสทธของชมชน: แรงกดดนจากพนท

ท าอยางไรใหผคนในชนบทเขาถงโอกาสไดรบบรการทางสาธารณสขทด?

รฐธรรมนญแห งราชอาณาจกรไทย ป พ.ศ. 2540 เป นกรอบกฎหมายหลกส าหรบการม งสการเปนรฐสวสดการดานสาธารณสข โดยจดใหมหลกประกนสขภาพถวนหนา

การเข าถงบรการด านสขภาพทจ าเปนเปนสทธขนพนฐาน

ของคนไทยทกคน

การจดใหมกองทนหลกประกนสขภาพ

3. ความกาวหนาในสทธของชมชน: แรงกดดนจากพนท

38

4. โครงสรางเศรษฐกจการเกษตรไทย

38

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ 31 มนาคม 2558 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

39

ภาคการเกษตรมสดสวนตอเศรษฐกจของประเทศลดลง

สดสวนการผลตรายสาขาตอ GDP

มลคา GDPในป 2554 เทากบ 11.12 ลานลานบาทและรายไดตอหวของประชากร 164,512 บาท

สดสวนของภาคการเกษตตอ GDP มเพยง 9%

การขยายตวทผานมาเกดจากการเพมการใชปจจยการผลตมากกวาการเพม productivity

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

400,000

450,000

2500

2505

2510

2515

2520

2525

2530

2535

2540

2545

2550

Real Agri GDP

Growth of Agri GDP

Source: NESDB , 2555.

GDP ของภาคการเกษตรและการเตบโต

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

การขยายตวของเศรษฐกจภาคการเกษตร

สาขา 2555(%) 2556(%)

ภาคการเกษตร 4.0 3.5-4.5

พช 5.5 4.0-5.0

ปศสตว 3.2 1.8-2.8

ประมง -2.7 -0.2-0.8

บรการทางการเกษตร 2.9 2.5-3.5

ปาไม 1.4 0.5-1.5

ทมา: ส านกนโยบายและแผนพฒนาการเกษตร ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

การขยายตวของ GDP ในสาขาเกษตรป 2555 และการคาดหมายป 2556

40

การขยายตวทางเศรษฐกจทผานมาเกดจากการเพมปรมาณ (จ านวน) ของปจจยการผลตเปนหลกโดยไมไดเนนถงการเพมคณภาพของปจจยทใชใหมประสทธภาพทสงขน

ทศทางของศกยภาพในการแขงขนของภาค

เกษตรไทย

สาขา

เกษตรกรรม

เฉลย แผนฯ 6 (2530-34)

เฉลย แผนฯ 7 (2535-39)

เฉลย แผนฯ 8 (2540-44)

เฉลย แผนฯ 9 (2545-49)

เฉลย แผนฯ

10 (2550-

54

2550 2551 2552 2553 2554

เฉลย

3 ปแรก แผนฯ 10

(2550-54)

2525-

2552

GDP Growth 4.55 2.98 2.04 2.90 1.64 0.9 4.2 1.3 -2.3 4.1 1.30 2.96

แหลงทมา

แรงงาน 0.11 -0.27 -0.07 0.08 0.07 0.08 0.21 0 -0.07 0.14 0.01 0.00

ทดน 0.06 0.05 0.06 0.14 0.05 0.26 0.6 -0.46 0.28 -0.41 0.36 0.11

ทน 3.01 6.57 3.34 3.19 3.55 4.09 3.72 2.88 4.87 2.21 3.17 3.61

TFP 1.36 -3.37 -1.29 -0.51 -2.18 -3.53 -1.03 -1.12 -7.38 2.16 -2.78 -0.77

ทมา: ส านกบญชประชาชาต ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

41

►โครงสรางการใชทดนในภาคการเกษตรและแรงงานของประเทศไทยไดเปลยนแปลงไปจากอดตอยางมาก

ทนา 72.55%

ทปลกไม ยนตน 11.76%

ทปลกพชไร

15.69%

มเนอทปาไม 186 ลานไรหรอ 58.2% ของเนอ

ททงประเทศ พนทเพาะปลกพช 51 ลานไร สดสวนของ GDP ภาคการเกษตร 34.91% จ านวนแรงงานในภาคการเกษตร 67% ของแรงงานทงประเทศ)

หมายเหต : ทดนทใชเพอการเกษตรเปนทเพาะปลกพช มจ านวน 51 ลานไร (ชยยงค ชชาต 2503)

ขอมลส าคญ

สดสวนการใชทดนเพอการเกษตร

(เพาะปลกพช)ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 1 (2506-2509)

ทนา 49.65%

ทพชไร 21.35%

ไมยนตน

21.32%

อนๆ 7.68%

สดสวนการใชทดนเพอการเกษตรเปนท

เพาะปลกพชในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (2550-2555)

มเนอทปาไม 107.2 ลานไร หรอ 33 % ของเนอ

ททงประเทศ เปนเนอทเพาะปลกพช 132 ลานไร สดสวนของ GDP ภาคการเกษตร 8.8% จ านวนแรงงานในภาคการเกษตร 41.8% ของ

แรงงานทงประเทศ

ขอมลส าคญ

หมายเหต : ทดนทใชเพอการเกษตรเปนทเพาะปลกพช มจ านวน 132 ลานไร

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

มลคาการสงออกของไทยป 2555 -57

ทมา : ศนยสารสนเทศการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย, ธนวาคม 2557

หนวย : พนลานบาท

จ านวนครวเรอนเกษตร 5.8 ลาน

ครวเรอน

ขนาดของรายไดตอครวเรอนเกษตร

(2554) 110,700 บาท โดยเปนรายได จากการเกษตร 40% อก 60% มาจากนอกการเกษตร (ทมา: ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร)

โครงสรางมลคาสงออกของไทย ครวเรอนเกษตรและรายได

ภาพครวเรอนเกษตรไทย รายไดและการสงออก

ป 2555 2556 2557

สนคารวมท งส น 7,092 6,910 7,314

1. อตสาหกรรม 5,325 5,254 5,647

2. เกษตรกรรม 732 688 719

(%) 10.32 9.96 9.83

3. อตสาหกรรมเกษตร 561 522 547

รวม สนคาเกษตรกรรม และอตสาหกรรมเกษตร

1,293 1,210 1,266

% 18.23 17.51 17.31

43

ขนาดของฟารมเฉลย 22.5 ไร

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

มลคาการสงออกสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร

เทยบกบสนคาสงออกของไทยท งหมด

ทมา: ค านวณจากฐานขอมลการสงออกกระทรวงพาณชย

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

ประเทศไทยเปนผสงออกอาหารและสนคาเกษตรอยในอนดบ

1 ใน 10 ของโลก แตสวนมากยงสงออกในรปของวตถดบ

รายการสนคา 2556

(ลานบาท) 2557

(ลานบาท)

1. ยางธรรมชาต 249,296.4 193,754.8

2. ขาว 133,851.2 174,854.7

3.ผลตภณฑมนส าปะหลง 98,344.6 114,644.9

4. ไกแปรรป 60,470.1 61,315.2

5. กง สดแชเยน แชแขง 28,531.7 27,700.4

6.ผลไมสด แชเยน กงแหง 32,012.7 40,730.8

7. ปลาหมกสดแชเยนแชแขง 10,291.6 11,383.6

8.เนอปลาสดแชเยนแชแขง 8,711.7 10.311.8

9. ไกสดแชเยนแชแขง 6,744.4 12,650.0

10.ขาวโพด 6,000.1 8,933.1

มลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรม

เกษตร 10 ล าดบแรก ป 2556 และ 57

ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย

สนคาเกษตรสงออกทส าคญ

รายการสนคา 2556

(ลานบาท) 2557

(ลานบาท)

1. อาหารทะเลกระปอง 146,052.9 138,547.1

2. น าตาล 85,494.5 87,942.4

3.ผลไมกระปองและแปรรป 49,247.1 55,672.0

4. เครองดม 37,868.2 43,719.4

5. อาหารสตวเลยง 35,179.9 39,962.4

6. ผลตภณฑขาวสาลและอาหารส าเรจรป

35,795.5 42,669.6

7.ไขมนและน ามนจากพชและสตว

24,748.4 17,667.2

8.ส งปรงรสอาหาร 16,796.3 19,076.5

9. ผกกระปองแปรรป 10,192.7 11,619.1

10. เนอสตวและของปรงแตง 9,637.6 10,485.9

มลคาการสงออกสนคาเกษตร 10 ล าดบ

แรก ป 2556 และ 57

45 ทมา : ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

46

พช ขาว ขาวโพด ยางพารา ออยและ

น าตาลทราย มน

ส าปะหลง ปาลมน ามน

พนทปลก(ลานไร) 79 7.4 19.28 8.1 8.8 4.3

สดสวนของพนทเพาะปลก(%) 53.02 5.0 12.94 5.09 5.90 2.88

จ านวนฟารม(million) 3.8 0.41 1.26 0.21 0.47 0.13

การผลต(ลานตน) 22.23 4.79 3.6 10.75 24.15 2.94

สดสวนการใชภายในประเทศ(%) 54.2% 91.23 14% 24.58 26.17 94.07

สดสวนในตลาดสงออก (%) 27.5% 0.34 34 11.18 89.37 1

Rank (1) - 1 (2) (1) (-)

พชเศรษฐกจทส าคญของไทยและสดสวนในตลาด

สงออกป 2557

ทมา: ค านวณจากฐานขอมลส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

อตราการแปลงสภาพ: ออย 1 ตน =น าตาล 0.108 ตน; ปาลมน ามน 1 ตน=น ามนปาลม 0.26 ตน; ขาเปลอก 1 ตน = ขาวสาร 0.650 ตน

เนอทการเกษตรประมาณ 149 ลานไร

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

สนคายางพารา: ต าแหนงการตลาดยางพาราไทยในตลาด

อาเซยน ตลาดโลก และตลาดทส าคญอนๆ

ชนด อาเซยน โลก จน อเมรกา

น ายางขน ไทย ไทย ไทย 1 – ไลบเรย 2 – เวยดนาม 3 - ไทย

ยางแผนรมควน ไทย ไทย ไทย ไทย

ยางแทง 1 อนโดนเซย 2 ไทย

1 อนโดนเซย 2 ไทย

ไทย 1 อนโดนเซย 2 ไทย

หมายเหต : จากอตราการขยายตวและสวนแบงตลาดในป 2554

การถอครองตลาดยางพาราของไทยในตลาดตางๆ

ทมา: อทธ พศาลวานช 2555

การสงออกสนคายางพาราสงออกในรปของวตถดบเปนส าคญและคดเปนรอยละ 86 ของผลผลตยางของประเทศ การสงออกสงในรปของ ยางแทง ยางแผนรมควนและน ายางขน

47

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

►สนคามนส าปะหลง: พชเปนไดหลายอยาง

สถาบนคลงสมองของชาต

48

ผลผลตสวนใหญสงออกในรปของวตถดบจากผลผลต 31 ลานตน ประมาณวา 2 ใน 3

สงออกในรปของมนแทงและมนอดเมด ความมหศจรรยของมนส าปะหลงคอเปนทงพชอาหาร พชอตสาหกรรมไมใชอาหาร และพชพลงงาน

การสงออกมนส าปะหลงและผลตภณฑสงออกในป 2554 รวมมลคา 79,658 ลานบาท

ผลตภณฑมนส าปะหลง

การใชประโยชนในอตสาหกรรมตางๆ

1. มนเสน

2. มนอดเมด อาหารสตว เอทานอล แอลกอฮอล

3 แปงมนส าปะหลง อาหารและเครองดม กรดมะนาว ผงชรส สงทอ สารความหวาน กระดาษ ยารกษาโรค ไมอด กาว วสดภณฑยอยสลายไดตามธรรมชาต

อตสาหกรรมกลางน าและปลายน าจากการใช

มนส าปะหลงเปนวตถดบ

• อตสาหกรรมมนเสน • อตสาหกรรมมนอดเมด • อตสาหกรรมแปงมนส าปะหลง

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

โรงงานมนอดเมด

ผสงออกมนเสน

อตสาหกรรมกรดมะนาว

การผลตกลางน า การผลตตนน า การผลตปลายน า

คนกลาง/ผ

รวบรวม ลานมน

โรงงานแปงมน

อตสาหกรรมอาหารสตว

โรงงานเอทานอล

อตสาหกรรมผงชรส

อตสาหกรรมกระดาษ

อตสาหกรรมกาว

อตสาหกรรมสงทอ

อตสาหกรรมอาหาร ผสงออกแปงมน

สงออก

สงออก

ในประเทศ

ในประเทศ

ในประเทศ

มนส าปะหลง(ตอ)

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

Dextrinized starch

มนส าปะหลง

มนอดเมด

มนเสน

แปงมนส าปะหลง

อาหารสตว

เอทานอล

กรดอนทรย

แปงมนส าหรบวตถดบแปรรป

แปงมนส าหรบวตถดบประกอบ

สงทอ ไมอด กระดาษ

แปรรปทางเทคโนโลยชวภาพ

แปรรปทางเคม

แปรรปทางกายภาพ

Pregelatinized starch

แปงแปรรปดวยความรอนชน

แปงสาค

แปงยอยดวยกรด

Starch ether

Hydroxy-propyl starch

Acetylated starch

Moltodextrin starch

น าเชอม glucose fructose

Polyols;Sobitol;mannitol

Amino acid;

glutamat;lysine

Organic acid;lactic

acid;citric acid

มนส าปะหลง(ตอ)

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

ทมา:ค านวณจากฐานขอมลของส านกงานเศรษฐกจการเกษตรดวยความรวมมอกบกรมศลกากร

สนคาขาว: ตลาดขาวไทยอยท ไหนบาง?

51

-

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

3,000,000

3,500,000

4,000,000

4,500,000

5,000,000

5,500,000

6,000,000

6,500,000

ปรมาการสงออกขาวไทยไปยงภมภาคตางๆ ป 2552-2557 (ตน)

2552 2553 2554 2555 2556 2557

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

ปรมาณการสงออกขาวไทยป 2555-2557 แยกตามประเภทขาว

หนวย: ตน ทมา: ป 2555จากสภาหอการคาไทย; ป 2556-57 จากสมาคมผสงออกขาวไทย

สนคาขาว(ตอ)

-

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

3,000,000

3,500,000

ขาวสารเจา 100%

ขาวสารเจา 5% ขาวสารเจา 10%

ขาวสารเจา 15%

ขาวสารเจา 25%

ขาวกลอง ขาวหอมมะล ขาวหอมปทม ขาวนง ขาวเหนยว ขาวอน ๆ

2555 636,632 760,197 5,721 249,387 4,775 43,262 1,906,13 74,841 2,176,91 216,060 880,587

2556 577,014 966,138 10,227 6,913 8,203 65,906 1,847,21 50,610 1,691,49 287,392 1,458,96

2557 674,053 2,601,02 96,651 219,549 1,091,27 103,286 1,869,67 161,071 3,262,60 334,084 556,058

หนวย: ตน

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

Gasifier ชวมวล

กาซสะอาด

ขายไฟฟา

โรงสขาว โรงหบปาลม

วศดจากกระบวรการผลตการเกษตรเหลอใช

เครองปนไฟฟา

►การใชภาคการเกษตรสรางความสมดลดานพลงงาน

การใชเศษพชเพอการผลต

พลงงานไฟฟาชวมวล

Cellulosic Ethanol

Agricultural fields and

Windmills

4. โครงสรางมหภาคเศรษฐกจการเกษตรไทย

5.ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

54

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ ภาคการศกษาท 2/2556 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

การเกษตรเปนแหลงความมนคงทางอาหารของครวเรอน เปน

ฐานทางเศรษฐกจ และเปนอาชพหลกของครวเรอนชนบท

ภาคการเกษตรประกอบดวยเกษตรกรขนาดเลกจ านวนมาก ม

ประสทธภาพการผลตต า ท าใหมตนทนการผลตสง

ลกษณะพนฐานและองคประกอบของภาคการเกษตรไทย

เกษตรกรจ านวนไมนอยมฐานะยากจน และตกอยในภาวะ

เปนหนสน ขาดแคลนทดนท ากนและรวมถงการสญเสยทดนท ากน

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

การผลตในภาคเกษตรกรรมขนอยกบความเสยงตางๆทไมสามารถควบคมได

โดยเฉพาะภยธรรมชาต ทงทเกดจากน าทวม ภยแลง ท าใหเกดความแปรปรวนในปรมาณสนคาและราคา

ผลผลตสวนมากเปนฤดกาล และเนาเสยงาย เกษตรกรสวนใหญจะขายผลผลตไปทนทหลงการเกบเกยว เพราะมภาระเรองคาใชจายและหนสน ท าใหไดราคาต า

เกษตรกรขาดอ านาจตอรองทางการตลาด ขายผลผลตไดในราคาต าและไมได

รบความเปนธรรม ราคาสนคาเกษตรขาดเสถยรภาพ ท าใหอาชพการเกษตรกรมรายไดไมเพยงพอตอการด ารงชพ

55

► ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตแพรขยายตว

สรางผลกระทบตอการผลต

56

แหลงทเปน food Bank ตามธรรมชาตของคนชนบทขาดหายไป และมตนทนในการเขาถงแหลงอาหารทจ าเปนของครวเรอนสงขน

ความหลากหลายทางชวภาพถกท าลาย

การหดตวของพนทปาไมสรางผลกระทบตอสภาพแวดลอมในชนบท เชนโคลนถลม น าไหลบารนแรงเมอมฝนตก ฯลฯ

มลภาวะทางน าขยายตวสรางผลกระทบตอแหลงน าตามธรรมชาตและคณภาพน าทเส อมโทรมสงผลกระทบตอการผลตทางการเกษตร

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

► ความเสยงของเกษตรกรจากภยธรรมชาตมสงมาก

ขน

57

คาความแปรปรวนของน าฝนสงขน

นกวชาการคาดวาความแปรปรวนจะกระทบพชบางชนดในบางพนท

-2.5

-1.5

-0.5

0.5

1.5

1950 1970 1990 2010

ความแปรปรวนของผลผลตออย

ทมา: เบญจวรรณ 2553.

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

การขาดแคลนน า พรอมกบภยน าทวม

58

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

North Northeast Central East South Total

ลาน ลบ.ม.

Shortage 1996 Shortage 2006 Supply 1996 Supply 2006

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

North Northeast Central East South Total

ลาน ลบ.ม.

Shortage 1996 Shortage 2006 Supply 1996 Supply 2006

ขาดแคลน

ความตองการใชน า และการขาดแคลนน า

ทมา:นพนธ 2554

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

Source: Waleerat, 2009 อางใน นพนธ 2554.

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

U.S. (Right bar) China India Philippines Thailand

► ความเขมขนของการวจยเกษตรของไทยตอ GDP

เกษตรถดถอยลงมาก

59

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

60

การลงทนวจยในภาคการเกษตรมนอยเกนไปท าใหภาคเกษตร

ไมเขมแขงและแขงขนไมได

ประเทศไทยมงบประมาณวจยนอยเพยง 0.21% ของ GDP ซงต ากวาประเทศ เกาหล (3.2%) สงคโปร(2.5%) และมาเลเชย(0.7%) อยมากท าใหขาดการพฒนาทงก าลงคนและ technology

การลงทนวจยทางการเกษตรมผลตอ

ความสามารถในการแขงขน เพราะนอกจากจะเสรมสรางความเขมแขงใหกบภาคการเกษตรแลว การมตนทนทต ามสนคาทมคณภาพด จะสรางความยงยนในระบบการผลต

การลงทนวจยทางการเกษตรของไทยมจ ากดเฉลยประมาณ 1,318 ลานบาทตอป

ทมาของภาพ:Google.com

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

► การลงทนในการพฒนาแหลงน ามนอย

61

ปญหาการจดหาแหลงน าชลประทานมจ ากดโดยเฉพาะชลประทานขนาดเลกมจ ากด

คณภาพน าจากแหลงน าตามธรรมชาตเนาเสยและสรางความเสยหายตอระบบการผลต

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

6000000

2533

2534

2535

2536

2537

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

2552

คน

จ านวนแรงงานในภาคเกษตรทท างานมากกวา 20 ชม./สปดาห

แยกตามอาย

อาย 15-24 ป รวม อาย 25-34 ป รวม อาย 35-44 ป รวม อาย 45-54 ป รวม

แรงงานในภาคการเกษตรไดลดลงอยางตอเนอง

ในชวงทศวรรษทผานมาในขณะทโครงสรางของเกษตรกรผสงวยมมากขน

62

การเขาสยคขาดแคลนแรงงานในภาคเกษตร

ทมา:นพนธ พวพงศกร

แรงงานในภาคการเกษตรไดลดลงอยางตอเนองในชวงทศวรรษทผานมาในขณะท

โครงสรางของเกษตรกรผสงวยมมากขน

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

Agriculture value added per worker

63

หนวย : 1,000 US$ (constant 2000 US$)

สามารถบงบอกถงประสทธภาพการผลตในภาคการเกษตร

อนดบ ประเทศ 2008 2010 เปลยนแปลง

1 2 3 4 5

21 41

103 115 116 126 128 129

บรไน สโลเวเนย ฝร งเศส ไอซแลนด เดนมารก สงคโปร มาเลเซย ฟลลปปนส อนโดนเซย ไทย ลาว

กมพชา เวยดนาม

77.1 66.3 53.5 55.3 36.5 30.0 6.3 1.1 0.7 0.7 0.5 0.4 0.4

76.8 76.6 n/a n/a 53.4 28.9 6.7 1.1 0.7 0.7 0.5 0.4 0.4

0% +16%

- -

+47% -4% +6% -2% +7% +1% +1% +6% +2%

ทมา : The World Bank อางโดยพรศร เหลารจสวสด

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

ทมา:ดร.พรศร เหลารจสวสด

ครวเรอนทเปนฐานการผลตในภาคการเกษตรยงขาด

การปรบตว

64

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

เพราะการขยายตวทางเศรษฐกจทผานมาเกดจากการเพมปรมาณ (จ านวน) ของปจจยการผลตเปนหลกโดยไมไดเนนถงการเพมคณภาพของปจจยทใชใหมประสทธภาพทสงข น

► การขยายตวทางเศรษฐกจทผานมาเกดจากการขยาย

จ านวนการใชทรพยากรมากกวาการเพมประสทธภาพ

65

สภาวะความมจ ากดของทรพยากรการผลต จะท าใหการพฒนาตามแนวทางเดมมผลตภาพจากการผลตลดลงและสงผลตอการเพมข นของตนทนการผลต

เมอตลาดมการแขงขนมากขนในอนาคตจะท าใหการผลตหลายๆอยางของไทยไมสามารถแขงขนได

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

ภาคการเกษตรประกอบดวยเกษตรกรขนาดเลกจ านวนมาก มผลผลต

ต า มตนทนสง และขาดการจดการเชงธรกจไรนา

การผลตขาดความเขาใจถงการค านงถงผบรโภค กาวไมทนกบการตอบสนองของ

กลไกการตลาดสมยใหม

► ความกงวลตอเกษตรกรรายยอย

การผลตสนคายงเปนสนคาคละ ไมไดค านงถงคณภาพและมาตรฐานตามกฎ

กตกาการคาใหม ท าใหไมไดราคา

การผลตเปนรายเลกรายนอยท าใหการเขาถงตลาดสมยใหมท าไดยากและจ ากด

66

อาจน าพาไปสการสญเสยทดนและการเปนหนสน

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

เพราะเกษตรกรขนาดเลกจะแขงขนไมไดหากไมสนใจในการ

ปรบตว

เทคนคในการปรบลดตนทนในการผลต เทคนคทน าไปสระบบการผลตปลอดภยและมคณภาพ

67

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

► ความกงวลตอเกษตรกรรายยอย(ตอ)

การใชนโยบายเพมระดบรายไดใหกบเกษตรกรโดยการแทรกแซงกลไกตลาด แมจะเปนมตหนงในนโยบายการเกษตรไทย แตหากการจดท านโยบายการเกษตรไทยโดยมงหวงเพอประชานยม โดยขาดการละเลยหรอใหความส าคญต าในมตดานความเขมแขงเพอเสรมสรางประสทธภาพทงดานการผลตและการตลาดแลว อนาคตภาคการเกษตรไทยจะออนแอ

68 ทมาของภาพ:Google.com

การแทรกแซงกลไกตลาดทเนนการสรางประชานยม

ขาดความชดเจนในนโยบายการลดตนทนการผลต

ไมมเปาหมายทชดเจนในการเพมก าไรโดยการเพมประสทธภาพในระดบไร

นา

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

ใชงบประมาณจ านวนมากและอาจสงผลกระทบตอการจดสรรงบประมาณในดานอน

ในกรณของสนคาขาวไดจายเปนคาขาวในชวง 2 1/2ป(2554-ฤดนาป 2557)

ไปถง 8 แสนลานบาท มปรมาณขาวเปลอกทรบซอไวถง 54 ลานตน

ทมา:อภรด ตนตราภรณ 2555 อางโดยดร.พรศร เหลารจสวสด

ประสทธภาพตนทนโลจสตกส

69

5. ปจจยทเปนขอกงวลตอภาคการเกษตรและชนบทไทย

6.ความทาทายของภาคเกษตรและชนบทไทย

70

การบรรยายพเศษในวชา สห 832 สมมนาการศกษาพฒนา โครงการปรญญาเอกสหวทยาการ ภาคการศกษาท 2/2556 อาคารเอนกประสงค หอง 701 ช น 7 มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร 9.30-12.30 น

ผลทตามมาเกษตรกรรายยอย

จ านวนไมนอยตกอยในภาวะยากจนและไมมความม นคงในอาชพ

ผเขาไมถงโอกาสในสงคมกบหบเหวสความยากจน

ทมา: ดดแปลงจาก อภชาต วรรณวจตร 2557

ขาดความรการ

จดการไรนา ขาดเทคนคในการ

ปรบลดตนทน ขาดเทคนคส

ระบบการผลตปลอดภย ไดมาตรฐาน ไดคณภาพ

เขาไมถงกลไก

ตลาด

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

University and Public Sector engagement เตมเตมชองวางการผลตการจดการและงานวจยโดยมหาวทยาลยใน

พนทหรอสถาบนวชาการในพนท

สรางวธการจดการใหม สรางชองทางตลาดใหม

พนธจ าเพาะ

ท าอยางไรจงจะท าใหเกษตรกรกาวหบเหวได

สรางนวตกรรมในตวสนคา

ผลตภณฑทโดดเดน

Social enterprise

ทมา: ดดแปลงจาก อภชาต วรรณวจตร 2557

Business engagement เตมเตมชองวางการจดการทางการตลาด การสราง

มลคาเพมเพอการกระจายสนคาตอผบรโภค

Community engagement

ยกระดบการ

จดการในไรนาของเกษตรกร ท าการผลตโดย

ขาดการตระหนกถงคณภาพ มาตรฐาน และความปลอดภย

ผกโยงการ

ผลตใหเขากบแรงขบเคลอนทางการตลาดอยางเปนธรรมและมประสทธภาพ

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

73

การมงสความเปนครวของโลก

มงตอบสนองความตองการของตลาดท งในประเทศ

และตางประเทศ พฒนาเทคโนโลยอตสาหกรรมอาหาร พฒนาคณภาพของสนคาใหไดมาตรฐานของตลาด

การผลตทตอบสนองตอความปลอดภยดานอาหาร

สขอนามย

กาวไปสการใชเทคโนโลยและเครองจกรกล

การเกษตรและการเปนธรกจฟารม

การจดการในโรงเรอนปด (Evaporative cooling system) ควบคมดวยระบบคอมพวเตอร (Automatic System)

การจดการในโรงเรอนปด (Evaporative Cooling System) การน ามลสกรมาผลต Biogas

พฒนาการเพาะเลยงสตวน าในระบบปด (Probiotic Farm) พฒนากงพนธด

การผลตจะใหความส าคญกบมาตรฐานในกระบวนการผลต

Good Manufacturing Practice (GMP)

Good Agricultural Practice (GAP)

74 ทมา: ดดแปลงจากมนตร คงตระกลเทยน 2554

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

การมงสความเปนครวของโลก(ตอ)

รปแบบการบรโภคทก าลงเปลยนแปลงท าใหเกดทางเลอกในระบบ

การผลต

ความตองการอาหารปลอดภย อาหารอนทรย

ความตองการอาหารทมคณคาโภชนาการ อาหารทเปนยา

ความกงวลเรองผลกระทบดานสงคม: โลกรอน สวสดการสตว การ

ใชน ามากเกนไป การกดกนการคา

75

เกดทางเลอกในระบบการผลตในหลายรปแบบมากขน เชน เกษตร

อนทรย เกษตรปลอดภย การเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม เปนตน

การมงสความเปนครวของโลก(ตอ)

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

76

การมงสการใชผลผลตเกษตรเพอเปนวตถดบส าหรบ

พลงงานทดแทน

การสรางเปาหมายการ

ใชพลงงานจากพช

ปรมาณการใชน ามนเชอเพลง

ชวภาพของประเทศไทย ในระหวางป 2548-2556

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

2548 2551 2556 2564

พนลต

ร/วน

ชวงเวลา

เอทานอล ไบโอดเซล

คาดการณ ป 2564

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

Gasifier ชวมวล

กาซสะอาด

ขายไฟฟา

โรงสขาว โรงหบปาลม

วศดจากกระบวรการผลตการเกษตรเหลอใช

เครองปนไฟฟา

►การใชภาคการเกษตรสรางความสมดลดานพลงงาน

การใชเศษพชเพอการผลต

พลงงานไฟฟาชวมวล

Cellulosic Ethanol

Agricultural fields and

Windmills

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

GMS Economic Corridors ประกอบดวย 6 ประเทศคอ ไทย จน

(มณฑลยนนาน) เวยดนาม กมพชา ลาว พมา มเปาหมายเพอพฒนาการคา การลงทน อตสาหกรรม การเกษตร และบรการ ในภมภาคน

โครงการนไดรบเงนอดหนนจาก ธนาคารเพอการพฒนาแหงเอเชย หรอ ADB (Asian Development Bank) ในการพฒนาสาธารณปโภคขน

พนฐานหลายแขนง โดยเฉพาะเสนทางคมนาคมทางถนน แตกรวมถงระบบไฟฟา โทรคมนาคม สงแวดลอม และกฎหมายดวย

รฐบาลจากประเทศสมาชก GMS ไดก าหนดแนวพนทเศรษฐกจในลมแมน า

โขงหลายเสนทาง ใหเปนแนวพฒนาพนทเศรษฐกจของอนภมภาค และหนงในเสนทางทขณะนก าลงเรมปรากฎผลเชงรปธรรมไดแกเสนทางระเบยงเศรษฐกจแนวตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor:

EWEC) หรอเสนทางหมายเลข 9 (R9)

เสนทางระเบยงเศรษฐกจอนภมภาคลมแมน าโขงเพอเปน Hub ทางเศรษฐกจการคาและการลงทน

78

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

เสนทางระเบยงเศรษฐกจ EWEC(ตอ) 1.North-South Corridor

2.Northern Corridor

3.North-Eastern Corridor

4.Eastern Corridor

5.Central Corridor

6.East-West Corridor 7.New Southern Corridor

8.Southern Corridor

9.Southern Coastal Corridor

1 2

3

4

5

6

7

8

9 ทมา: กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ

79

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

เสนทางระเบยงเศรษฐกจ(ตอ)

การปรบเปลยนเกษตรกรใหเขาใจถงหลกการจดการฟารมจงเปนเรองส าคญ (smart farmers)

ตองเรยนรและเขาใจถงหลกการบรหารทรพยากรการผลตทมอยอยาง

จ ากด

พนธพชสตวทใชในกระบวนการผลตตองเรยนรกอนตดสนใจท าการผลต

การเขาถงเทคโนโลยและรจกการใชประโยชนจากงานวจยเพอใหเกด

กระบวนการประหยดตนทน

การบรหารจดการทรพยากรการผลตในฟารมอยางเปนระบบ ทงการใชทดน

น า แรงงาน และทน

การรจกและเขาใจในกลไกการตลาดและราคา

80

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

ทมา: ไดรบความอนเคราะหจาก ดร.พรศร เหลารจสวสด 81

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

การปรบเปลยนเกษตรกร(ตอ)

ความยงยนและมงคงของภาคการเกษตรไทยจะเกดขนไดอยางไร?

การเนนสรางศกยภาพดานการผลตและการตลาดในหวงโซเชงนโยบาย

การลงทนพฒนาแหลงน าและการชลประทาน การลงทนใน R&D

การจดหาทดนและการคมครองในการถอครองทดน การจดสนเชอเพอการเกษตรและ

ธรกจการเกษตร

การพยงราคาหรอประกนราคา

การสรางเสถยรภาพราคา

การประกนรายได การรบจ าน า การอดหนนปจจย

การผลต

การปรบปรงระบบการขนสงและการเกบรกษา การปรบปรงโครงสราง ตลาดภายในและตลาด

สงออก การปรบปรงตลาด สนคาเกษตรลวงหนา

ดานศกยภาพทาง

การตลาด

ดาน การเพมประสทธ

ภาพการผลต

การตอบสนองเชงนโยบายในภาคการเกษตรและการ

พฒนาชนบท

ดานราคาและรายได

82

การพฒนาดานแหลงน าและการชลประทาน

เปาหมาย

ใชพนทดนเดมเพาะปลกมากครงขนใน

รอบป

กระตนใหมการใชปจจยสมยใหม

ลดความเสยงจากภยธรรมชาตและเพม

ประสทธภาพการผลตตอหนวยเนอท สนบสนนการเพมรายไดและลดตนทน

การผลตใหกบเกษตรกร

- พนทชลประทานขยายตวเพยง 1.2 เทาในชวงครงศตวรรษทผานมา ปจจบนมพนทชลประทานประมาณ 28.72 ลานไร สวนมากอยในภาคกลาง

-พนทการเกษตรทไดรบน าชลประทานมจ ากดเพยงรอยละ 22 ของพนทการเกษตรทงประเทศ

- การมและการเขาถงแหลงน าชลประทานเปนความหวงของเกษตรกรในพนท

-ทรพยากรน าจะเปนขอจ ากดของการเกษตรไทยภายใตการเปลยนแปลงภมอากาศโลก

การเรงตอบสนองเชงนโยบายของภาครฐโดยใหประชาชนมสวนรวม

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

เปาหมาย

เพมประสทธภาพการผลต คณภาพ

ผลผลต และการจดการในไรนา เพมความสามารถในการแขงขนของภาคการเกษตร

สนบสนนการเพมรายไดและการลดตนทนตอหนวยของสนคา ลดผลกระทบจากการเกด biotic และ

abiotic loss ในพนท

- การปฏวตเขยวทเกดขนกบเกษตรกรขนาดเลกทวโลกท าใหลดความอดอยากดานอาหารเปนผลจากการลงทนวจยดานการเกษตร

-การพฒนาพนธขาวไมไวแสงของไทย เปนผลจากการลงทนวจยในอดต

-ผลผลตขาวตอไรในพนทชลประทานขยายตวเพมขน มการท านามากกวา 1 ครงในรอบป เปนตน

เงนลงทนวจยดานการเกษตรในป 2552 มงบลงทน 1,764 ลานบาท หรอรอยละ 0.17 ของ GDPภาคเกษตร

การลงทนวจยดานการเกษตร

การเรงตอบสนองเชงนโยบายของภาครฐ(ตอ)

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

การจดใหมสนเชอการเกษตร

เปาหมาย

สนบสนนเกษตรกรใหมแหลงเงนก

อตราดอกเบยต าแทนนายทนในชนบท สนบสนนเกษตรกรใหเขาถงปจจย

สมยใหมในการเพาะปลกและเพมผลผลตตอไร เพอเพมรายได สนบสนนใหตลาดสนเชอในพนท

มการแขงขนมากขนและลดการเอารดเอาเปรยบกบเกษตรกร

- ในอดตเกษตรกรขาดแหลงสนชอทเปนสถาบนและตองพงการกยมเงนนอกระบบ ทคดดอกเบยในอตราสง

- นโยบายดงกลาว มผลใหสนเชอการเกษตรไดขยายตวจาก 24 พนลาน ในป 2524 ขนเปน 355 พนลานในป 2535

-ในป 2553 ธ.ก.ส. แหงเดยวไดให สนเชอโดยรวม 545 พนลานบาท

สนเชอในลกษณะ supervised

credit จะเปนสนเชอทอ านวย

ประโยชนตอเกษตรกรในการสรางรายได การจดสนเชอในลกษณะน

ควรจดท าพรอมๆกบการจดท าบญช

ฟารมเพอใหเกษตรกรไดวเคราะหตนเอง

การเรงตอบสนองเชงนโยบายของภาครฐ(ตอ)

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

เปาหมาย

ใหเกษตรกรผไมมทดนท ากนหรอมนอย

ไดเปนเจาของทดนเพอสรางความมนคงในอาชพ การ

เพมประสทธภาพการผลตเพราะสรางแรงจงใจใหกบเกษตรกร สนบสนนการกระจายรายไดและ

ทรพยสนเพอสรางความเปนธรรมในสงคม

- มการจดทดนในรปของนคมสรางตนเองและสหกรณนคม

- มการปฏรปการถอครองทดน ในรป ส.ป.ก 4-01

- การใหสทธท ากนในพนทปา

- การจดใหมโฉนดชมชน

- มการจดตงธนาคารทดน

ทดนเปนทงปจจยการผลตและเปน

สนทรพย การมทดนจะท าใหเกษตรกรเขาถงแหลงเงนกสถาบนไดอยางเพยงพอทจะเออประโยชนตอการลงทนฟารม

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

การจดหาทดนท ากนเพอการเกษตร

การเรงตอบสนองเชงนโยบายของภาครฐ(ตอ)

เปาหมาย

การเสรมสรางประสทธภาพและลดตนทนทางการตลาด เพมการแขงขน

ในทางการคาและการสรางความเปนธรรมในชองทางการขายผลผลตของเกษตรกร สนบสนนการขยายตวของตลาดกลางใน

สนคาเกษตรทเปนกลมใหญ เชนตลาดกลางขาวเปลอก ตลาดกลางยางพารา และรวมถงการสรางตลาดทางเลอก

-ในชวงทศวรรษ 2520 ไปจนถงกลางทศวรรษ 2540 เปนยคทตลาดกลางขาวเปลอกมความรงเรองอยางมาก

-ตลาดกลางขาวเปลอกไดรวงโรยไปในตอนปลายทศวรรษ 2540 อนเปนผลจากนโยบายแทรกแซงกลไกตลาดของรฐ

ตลาดสนคาเกษตรในพนท

หางไกลมกจะขาดการแขงขน ท าให พอคาในพนทมอ านาจเหนอกลไกตลาด การเสรมสรางกลไกและชองทาง

การตลาดเพอใหเกดการแขงขนยอมจะเปนประโยชนตอเกษตรกรเพราะท าใหมชองทางการจ าหนายหลงเกบเกยวผลผลต

การเรงตอบสนองเชงนโยบายของภาครฐ(ตอ)

การเสรมสรางกลไกตลาดสนคาเกษตรและกลไกตลาดกลาง

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

เปาหมาย

เพอขยายตลาดการคาระหวางประเทศของสนคาเกษตรทมความไดเปรยบใน resource base สนบสนนใหเกดการปรบตวของ

โครงสรางการผลตและการใช

ทรพยากรในประเทศ และโครงสรางการตลาด สนบสนนใหเกษตรกรผลตภายใต

ระบบการจดการโดยค านงถงตลาดการคาระหวางประเทศ

เปนนโยบายทสนบสนนใหเกดการปรบตว

ในกระบวนการผลตของเกษตรกร เพราะเกษตรกรทมการจดการด ผลตสนคาทมคณภาพและความปลอดภย มตนทนการผลตต าจะไดประโยชนเพราะสามารถแขงขนได แตจะน ามาซงขอกดกนการคาในลกษณะอนๆ เชน มาตรการดานสขอนามย มาตรการดานการลดผลกระทบสงแวดลอม

การเปดตลาดสนคาเกษตร

การเรงตอบสนองเชงนโยบายของภาครฐ(ตอ)

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

ประเดนทางเลอกเชงนโยบายอนๆ

การสนบสนนใหเกษตรกรปรบเปลยนหรอลดการผลตในสนคา

เกษตรทมอปทานสวนเกนมากหรอเปนสนคาเกษตรทแขงขนไมได ไปสการปลกพชชนดอน โดยการสรางแรงจงใจใหเกดการปรบเปลยนพนท (Acreage Diversion) โดยเฉพาะเกษตรกรในพนทชลประทานทมทางเลอกในการท าการเกษตรมากมาย เพอการเพมรายไดใหกบครวเรอน

การใหการอดหนนเชงสวสดการใหกบกลมเกษตรกรทอยในกลม

ยากจน เพอใหไดรบสวสดการหรอรายไดขนต าทตองการใหความชวยเหลอ และใหความชวยเหลอโดยผานทางสวนตางของราคา(Deficiency Payment) ดงกรณท IMF ใหขอแนะน าไว

การปรบระบบการผลตและสรางแรงจงใจไปสการผลตแบบ Niche

Product ใหกบกลมเกษตรกรในแตละพนท เพอใหเกดลกษณะจ าเพาะ ในสนคาและสรางหวงโซคณคาในการกระจาย เชนการผลตภายใต green product

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

► บนเสนทางความตองการเกษตรกรรมย งยนของสงคม

ไดรบคณคาจากการบรโภคอาหารทไดคณภาพ เปนมตรกบสงแวดลอม มความปลอดภย เขาถงไดและมอยอยางพอเพยง

ผกโยงเครอขายสรางเปนตลาดจ าเพาะ(nich market) มกลไกรบรองคณคา มชองทางในการกระจายสนคา ทเปนธรรม

สรางความจ าเพาะในคณคาของสนคา(niche product) ใชปจจยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม มกลไกของกจกรรมและการจดการทด

ตระหนกถงความส าคญของระบบนเวศ สภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต 9

0

ดน น า อากาศbiodiversity

สงคม

เศรษฐกจ สงแวดลอม

เกษตรกรรมย งยน

คณภาพชวตทดของเกษตรกร

ประสทธภาพ ความเปนธรรม

การผสมผสานการผลตพช และสตว

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

การมหนวยงานในการใหการรบรอง(accreditation)และสรางระบบใหเกดการ

ยอมรบอยางกวางขวาง

กลไกสนบสนนการขบเคลอนเกษตรกรรมย งยน(ตอ)

การเสรมสรางและยกระดบเครอขายเกษตรกรรมยงยนในดบชมชน ใหเกดกระบวนการเรยนรรวมกนทงในดานการลดความเสยง ลดตนทน และการสรางคณคาความจ าเพาะของสนคาใหเปนเอกลกษณของทองถน

การสนบสนนและการพฒนารานคาเฉพาะทางทใหความส าคญกบการเปนมตร

กบสงแวดลอมและการเชอมโยงหวงโซคณคากบผผลตตนน า

► บนเสนทางความตองการเกษตรกรรมย งยน(ตอ)

6. ความทาทายของภาคการเกษตรและชนบทไทย

ขอบคณ Q&A