ΜΕΤΑΝΟΙΑ Ο δρόμος προς την Σωτηρία

Μετάνοια είναι:1. Η ψυχική συντριβή, ντροπή ή λύπη

που αισθάνεται κανείς, όταν συνειδητοποιήσει το κακό ή το σφάλμα που διέπραξε ΚΑΙ η διάθεση να αλλάξει τρόπο σκέψης, να το επανορθώσει και να συγχωρηθεί.

2. Η εξομολόγηση αμαρτιών στο μυστήριο της εξομολόγησης.

Τι είναι η μετάνοια;

Εναλλακτικά, ο επίσκοπος Κάλλιστος Ware αναφέρει:

«Μετάνοια σημαίνει αλλαγή του νου, όχι απλώς λύπη για το παρελθόν, αλλά μια θεμελιώδη μεταμόρφωση της όρασης μας, ένα νέο τρόπο για το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας, τους άλλους και το Θεό, μια μεγάλη κατανόηση.»

Το κορυφαίο αυτό Μυστήριο δεν είναι ανθρώπινη επινόηση, όπως μερικοί πιστεύουν, αλλά αίτημα του ίδιου του Χριστού μας. Το υπέδειξε ο Ιησούς μετά την εκ νεκρών Του Ανάσταση.

Σύσταση του Μυστηρίου

« που σαν ο μαθητα συνηγμένοι δι τ ν φόβον ὅ ἦ ἱ ὶ ὰ ὸτ ν ουδαίων, λθεν ησο ς κα στη ε ς τ ῶ Ἰ ἦ ὁ Ἰ ῦ ὶ ἔ ἰ ὸμέσον, κα λέγει α το ς· … Λάβετε Πνε μα ὶ ὐ ῖ ῦγιον· 23  ν τινων φ τε τ ς μαρτίας, φίενται ἅ ἄ ἀ ῆ ὰ ἁ ἀ

α το ς, ν τινων κρατ τε, κεκράτηνται.», αναφέρει ὐ ῖ ἄ ῆτο Ευαγγέλιο, ΔΗΛΑΔΗ:

«Εκεί όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι μαθητές, γιατί φοβόνταν τους Iουδαίους, ήρθε ο Iησούς και στάθηκε στη μέση, και τους λέει: …

Σε όσους συγχωρείτε τις αμαρτίες τους, θα τους συγχωρεθούν. Σε όσους τις αφήσετε ασυγχώρητες, θα τους μείνουν ασυγχώρητες.»

Ο άσωτος, ο πρώτος διδάξας…

Ο Κύριος με την παραβολή του Ασώτου Υιού, μας δίνει ένα παράδειγμα ΑΛΗΘΙΝΗΣ μετάνοιας μέσα από την ζωή.

Η μεγαλειώδης αυτή παραβολή δίνει σε κάθε άνθρωπο θάρρος μέσω της μετάνοιας του μικρού γιου. Ξέρουμε πως ο Θεός-Πατέρας μας περιμένει κάθε μέρα να γυρίσουμε κοντά του.

Χρειάζεται να απορρίπτουμε την αμαρτία που μας χωρίζει από το Θεό και να επιστρέφουμε με τη μετάνοια μας στην αγάπη του Θεού.

Ο Κύριος μας βεβαιώνει, πως με την μετάνοια του αμαρτωλού, οι άγγελοι πανηγυρίζουν στον ουρανό και χαίρονται για τη σωτηρία του κάθε ανθρώπου.

Τεράστιο νόημα έχουν τα λόγια του Πατέρα (Θεού) στην παραβολή προς τον μεγάλο υιό: «Ο υιός μου νεκρός ην και ανέζησε, και απολωλώς ην και ευρέθη».

Δηλαδή: «Ο υιός μου ήταν νεκρός και αναστήθηκε, χαμένος και βρέθηκε».

Βλέπουμε ότι η Μετάνοια ενός αμαρτωλού ισοδυναμεί με την Ανάσταση ενός νεκρού!

Στους πρώτους αιώνες…

Αρχικά, όσοι αμάρταναν βαριά, απομακρύνονταν από το σώμα των πιστών. Για να επανασυνδεθούν απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η ΔΗΜΟΣΙΑ μετάνοια και μετά από μακρά προετοιμασία (συνήθως τη Μ. Σαρακοστή), έπαιρναν τελικά τη συγχώρεση απ’ τον επίσκοπο τη νύχτα του Πάσχα, όταν εορταζόταν δηλαδή η νίκη του Χριστού κατά της αμαρτίας και του θανάτου.

Γιατί να μετανοήσω;

Είπε ο Κύριος στο κατά Ματθαίον

Ευαγγέλιο: «Kι άλλωστε τι ωφελείται ο άνθρωπος, αν

κερδίσει τον κόσμο ολόκληρο αλλά χάσει την ψυχή του; Ή, τι θα δώσει ο άνθρωπος σαν αντάλλαγμα για την ψυχή του;»

Η ψυχή μας λοιπόν είναι αιώνια και αθάνατη, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα πράγματα στον κόσμο που είναι πρόσκαιρα και φθαρτά.

Άρα πρωταρχικό μέλημα κάθε ανθρώπου οφείλει να είναι η σωτηρία της ψυχής του.

Τι όμως απειλεί να απομακρύνει την ψυχή μας απ’ τον Θεό;

Η αμαρτία και τα πάθη, που δηλητηριάζουν τη ζωή μας με αντάλλαγμα τις πρόσκαιρες

ηδονές!

Όπως μας διαβεβαιώνουν η Αγία Γραφή, η Ορθόδοξη Εκκλησία και οι Άγιοι Πατέρες μας, το ΜΟΝΟ αντίδοτο στην αμαρτία είναι το Ιερό Μυστήριο της Μετανοίας και Εξομολογήσεως, το οποίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ως δεύτερο βάπτισμα.

Για να αγωνιστεί ο πιστός ενάντια στα πάθη του, απαιτείται προηγουμένως ψυχική ηρεμία, η οποία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την συμφιλίωση με τον Θεό, τον οποίο προσβάλλουμε ακατάπαυστα και καθημερινά με τις αμαρτίες μας.

Αυτή η συμφιλίωση δεν είναι υπόθεση εξωτερική, αλλά εσωτερική. Πηγάζει από την συνείδηση του ανθρώπου, όπως αναφέρει η επιγραφή σε κάποια δωμάτια ενός ξενοδοχείου:

«Όταν έχετε αϋπνίες, μην τα βάζετε με το μαξιλάρι! Ερευνήστε τη συνείδηση σας!»

Κι όπως η σύγχρονη επιστήμη σημειώνει, ο άνθρωπος που έχει ήσυχη την συνείδησή του, αντιμετωπίζει αισιόδοξα τη ζωή, παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες της καθημερινότητας.

Και ο τρόπος για να έρθει σε ισορροπία η ταραγμένη συνείδηση κάποιου είναι η αληθινή μετάνοια και εξομολόγηση. Γι’ αυτό άλλωστε, πολλοί σύγχρονοι ψυχολόγοι συστήνουν στους ασθενείς τους να εξομολογηθούν πριν απευθυνθούν σ’ αυτούς.

Σήμερα…

Δυστυχώς σήμερα δεν είναι λίγοι εκείνοι οι άνθρωποι που για διάφορους λόγους αρνούνται να πάνε στον εξομολόγο για να ξεπλύνουν τις αμαρτίες τους.

Οι 4 κυριότερες δικαιολογίες που ακούγονται είναι:

Προφάσεις για μη εξομολόγηση:

Δεν έχωαμαρτίες…Δεν έχω

αμαρτίες…

Αφού κι ο ιερέας αμαρτωλός είναι...

Αφού κι ο ιερέας αμαρτωλός είναι...

Γιατί δεν λέω τα αμαρτήματά μου καλύτερα

στην εικόνα του Χριστού;

Γιατί δεν λέω τα αμαρτήματά μου καλύτερα

στην εικόνα του Χριστού;

Έχω ακόμακαιρό, θα βελτιωθώπρώτα και μετά…

Έχω ακόμακαιρό, θα βελτιωθώπρώτα και μετά…

Προφάσεις:Προφάσεις:

1) Δεν έχω αμαρτίες… Λένε κάποιοι: «Εγώ, γιατί να εξομολογηθώ; Ούτε

πόρνεψα, ούτε έκλεψα, ούτε φόνευσα, ούτε και κανέναν αδίκησα…».

Και απαντά ο Άγιος Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Εάν πούμε ότι δεν αμαρτήσαμε, θα βρισκόμαστε σε μία πλάνη.», ενώ ο Απ. Παύλος τονίζει:

«Όλοι αμαρτάνουν και υστερούνται απ’ τη Δόξα του Θεού.» Εδώ θα πρέπει να γνωρίζουμε βέβαια, ότι ΕΝΑ και μοναδικό αμάρτημα είναι αρκετό να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού και να μας στείλει στην κόλαση… Άρα η εξομολόγηση δεν είναι μόνο για τους φονιάδες και τις πόρνες, αλλά και για όλους εμάς, που διαπράττουμε καθημερινά αδικήματα.

2) Αφού κι ο ιερέας αμαρτωλός είναι...

Όλοι είμαστε αμαρτωλοί σ’ αυτόν τον κόσμο. Ο μόνος αναμάρτητος είναι ο Θεός. Μέσω του μυστηρίου της εξομολογήσεως ζητάμε την συγχώρεση του Θεού.

Ο ιερέας την στιγμή της εξομολόγησης, διακατέχεται από το Άγιο Πνεύμα και δεν τίθεται θέμα αν είναι αμαρτωλός ή όχι.

Άλλωστε, σε ένα ταξίδι με οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο, δεν μας ενδιαφέρει η ηθική ποιότητα του οδηγού, αλλά να φτάσουμε στον προορισμό μας.

Έτσι και στην εξομολόγηση, σκοπός μας είναι να λάβουμε ακέραια την ευλογία του Θεού, η οποία δεν επηρεάζεται από το ποιόν του ιερέα.

3) Γιατί δεν λέω τα αμαρτήματά μου καλύτερα στην εικόνα του Χριστού;

Η απάντηση είναι απλή. Για δύο λόγους είναι

επιτακτική η χρήση του πνευματικού – εξομολόγου:Πρώτον, διότι ο Χριστός έδωσε την εξουσία της συγχώρεσης των αμαρτιών στους Αποστόλους του, κι όχι σε εικόνες και δεύτερον επειδή οι εικόνες δεν μπορούν να μας καθοδηγήσουν ή να μας συμβουλεύσουν.

Αν το δούμε αλλιώς βέβαια, είναι σαν να ψηνόμαστε από υψηλό πυρετό και να απευθυνόμαστε στη φωτογραφία του φίλου γιατρού μας για θεραπεία.

4.α) Έχω καιρό ακόμα… Σαθρό επιχείρημα μόνο και μόνο στο άκουσμά

του. Κανείς δεν γνωρίζει τι προετοιμάζει γι’ αυτόν ο Μεγαλοδύναμος και πόσος χρόνος του μένει. Πόσοι συνάνθρωποί μας χάνονται σε νεαρή ηλικία; Άρα δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σ’ αυτό.Παράλληλα, πρέπει να διακρίνουμε πίσω απ’ αυτόν τον λογισμό την συνεισφορά του πονηρού, ο οποίος αισθάνεται σαν να χάνει ένα σύμμαχο και προσπαθεί να του σβήσει τη θέρμη που έχει εκείνη τη στιγμή για να εξομολογηθεί και με συνεχείς αναβολές να επέλθει ο αιφνίδιος θάνατος χωρίς να έχει καθαριστεί η ψυχή.

4.β) Θα βελτιωθώ πρώτα και μετά… Όσο περνάει ο καιρός και αναβάλλεται η

εξομολόγηση, τα πάθη ριζώνουν όλο και πιο βαθιά και γίνεται μετά πιο δύσκολο να τα αποβάλλεις.

Η βελτίωση απ’ την άλλη, μοιάζει με τον ισχυρισμό του βαριά αρρώστου, ότι θα πάει στον γιατρό μόλις αισθανθεί καλύτερα.

Η ψυχή μας είναι σαν ένας λευκός χιτώνας, τον οποίο οφείλουμε να διατηρήσουμε καθαρό για να εισέλθουμε στην Βασιλεία των Ουρανών. Όσο πιο πολύ αμαρτάνουμε, τόσο μαυρίζει ο χιτώνας και εάν δεν εξομολογούμαστε, ο χιτώνας μένει άπλυτος και λερωμένος.

Ένα σημαντικό πρόβλημα…

Ιδιαίτερα αποτρεπτικό παράγοντα, κυρίως για τους νέους αποτελεί η ντροπή. Κι αυτό τέχνασμα του πονηρού, όπως και το προηγούμενο. Αρχικά, γιατί να ντρεπόμαστε τον πνευματικό τη στιγμή που κι αυτός άνθρωπος είναι και αυτός εξομολογείται επίσης.

Ο εξομολόγος δείχνει συμπόνια και κατανόηση, καθώς είναι φυσιολογική η πτώση του ανθρώπου. Ξέρει πόσο εύκολα γλιστράει η ανθρώπινη φύση.Τέλος, θα ‘πρεπε να αισθανόμαστε ντροπή, όχι όταν εξομολογούμαστε τα αμαρτήματά μας, αλλά όταν τα διαπράττουμε.

Η σωστή Μετάνοια - Εξομολόγηση Βασικό λάθος κατά τη διάρκεια της εξομολόγησης

είναι να αναφέρουμε όσα καλά έχουμε κάνει ή τι κακό δεν έχουμε κάνει.Αυτό είναι σαν να πηγαίνουμε στον γιατρό και να του λέμε πού ΔΕΝ πονάμε. Απαραίτητα στοιχεία:

Σωστή Εξομολόγηση

Με ειλικρίνεια καισυντριβή καρδιάς

ΧΩΡΙΣ ντροπή καιΧΩΡΙΣ δικαιολογίες

Με απόφαση γιααλλαγή (ή τουλάχιστον

για προσπάθεια)

Η επιλογή εξομολόγου

Όπως όταν αρρωστήσουμε σωματικά θα ψάξουμε τον καλύτερο γιατρό και δεν θα διστάσουμε να πάμε ακόμη και σ’ άλλη πόλη, έτσι ακριβώς είναι τα πράγματα και με τον καθαρισμό της ψυχής.

Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί εξομολόγοι. Αντίθετα υπάρχουν έμπειροι και άπειροι. Ούτως ή άλλως ο εξομολόγος είναι φωτισμένος με το Άγιο Πνεύμα και οι συμβουλές που μας δίνει δεν είναι αποκλειστικά δικές του.

«Γρηγορείτε, ήγγικεν γάρ ή Βασιλεία των Ουρανών!»