71
Зүүдний тайлал Э-Я үсэг Э СЭГ Ү Эвшээх – Холын найз нараасаа таатай мэдээ авна. Эд баялаг – М нг санх гийн аз сорьсон йлдэлд оролцоно, гэхдээ б х юм ө ө үү ү ү сайн сайхнаар т гс н . ө өө Эм Хэн нэгэнд эм гч байвал ө - Ажил т р лд амжилт олно. өө өө Эмч Залуу б сг й эмч з длэвэл ү ү үү - Тэр гоо сайхнаа дэмий з йлд зарцуулна. ү вчтэй байж ийм з д з длэвэл Ө үү үү - Сэтгэл санаа хямрахын шинж. Ээмэг – Баяр х р, хурим найр. Н х ртэй х м сийн хувьд х хэдтэй болно. өө өө ү үү үү Эмэгтэй Сурвалжит эмэгтэй - Та хэн нэгний дэмжлэгтэйгээр нд р байр сууринд ө ө очихыг х сэж байна гэсэн г. ү ү Энэ эмэгтэй инээмсэглэж байвал - Та зорилгодоо хурдан х рнэ. ү Муухай харж байвал - Энэ оролдлогоо орхисон нь дээр. Сэгсийсэн муухай, бохир эмэгтэй - гvйрч хоосрох, бvтэл хазайх, хэрvvл Ү маргаан, сэтгэл санаа хоосрох. Эмнэлэг Гарч байна - Таныг хорлохоор оролдож байгаа дайснуудаасаа салж чадна. вчтэй хэвтэж байна Ө - вд ж болзошг й. Ө ө ү Эмээ в тэйгээ уулзаж тэдэнтэй ярилцаж байвал ө өө - Танд даван туулахад хэц хэн бэрхшээлтэй тулгарна. Гэхдээ тэдний сайн з вл г нь бэрхшээлийг үү ө ө өө даван туулахад тусална. Энгэр з р лж буй х ний царай харагдахг й байна ө үү ү ү - Х слээ биел лэхэд ү үү саад учирна. Эрг лэг үү – Таны ажил хэрэгт асар их аюул учраад байгааг, м н нэр х ндээ ө ү алдаж болзошг йг харуулна. ү Эр н хр өө Эр н х рт зодуулж байна өө өө - Эмэгтэйн тааг й йлдлээс орон гэрт самуун ү ү снэ үү Эрэгтэй х н ү Царайлаг сайхан эр - Амьдралдаа сэтгэл хангалуун байхуйц эд х р нг тэй өө ө болно. Эрэгтэй х н тарвас ү - Гай уршигтай. Эрдэнэсийн чулуу

зүүдний тайлал э

  • Upload
    tsets2

  • View
    268

  • Download
    3

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: зүүдний тайлал э

Зүүдний тайлал Э-Я үсэг

Э СЭГ ҮЭвшээх – Холын найз нараасаа таатай мэдээ авна. Эд баялаг – М нг санх гийн аз сорьсон йлдэлд оролцоно, гэхдээ б х юмө ө үү ү ү сайн сайхнаар т гс н .ө ө ө ЭмХэн нэгэнд эм гч байвалө - Ажил т р лд амжилт олно. ө ө өөЭмчЗалуу б сг й эмч з длэвэлү ү үү - Тэр гоо сайхнаа дэмий з йлд зарцуулна. ү

вчтэй байж ийм з д з длэвэлӨ үү үү - Сэтгэл санаа хямрахын шинж.

Ээмэг – Баяр х р, хурим найр. Н х ртэй х м сийн хувьд х хэдтэй болно. өө ө ө ү үү үүЭмэгтэйСурвалжит эмэгтэй - Та хэн нэгний дэмжлэгтэйгээр нд р байр сууриндө ө очихыг х сэж байна гэсэн г.ү ү Энэ эмэгтэй инээмсэглэж байвал - Та зорилгодоо хурдан х рнэ.ү Муухай харж байвал - Энэ оролдлогоо орхисон нь дээр. Сэгсийсэн муухай, бохир эмэгтэй - гvйрч хоосрох, бvтэл хазайх, хэрvvлҮ маргаан, сэтгэл санаа хоосрох. ЭмнэлэгГарч байна - Таныг хорлохоор оролдож байгаа дайснуудаасаа салж чадна.

вчтэй хэвтэж байнаӨ - вд ж болзошг й.Ө ө үЭмээ в тэйгээ уулзаж тэдэнтэй ярилцаж байвалө өө - Танд даван туулахад хэц хэн бэрхшээлтэй тулгарна. Гэхдээ тэдний сайн з вл г нь бэрхшээлийгүү ө ө өө даван туулахад тусална. Энгэр з р лж буй х ний царай харагдахг й байнаө үү ү ү - Х слээ биел лэхэдү үү саад учирна. Эрг лэг үү – Таны ажил хэрэгт асар их аюул учраад байгааг, м н нэр х ндээө ү алдаж болзошг йг харуулна. үЭр н х рө өЭр н х рт зодуулж байнаө ө өө - Эмэгтэйн тааг й йлдлээс орон гэрт самуунү ү

снэүүЭрэгтэй х нүЦарайлаг сайхан эр - Амьдралдаа сэтгэл хангалуун байхуйц эд х р нг тэйө ө ө болно. Эрэгтэй х н тарвасү - Гай уршигтай. Эрдэнэсийн чулуу

Page 2: зүүдний тайлал э

Д рэн х дийүү үү - Таны ойрын х рээлэл рчл гд н . Б хий л талаар дэмжигчү өө ө ө ө ү х м сийн дунд орно.ү үү Эрдэнэсийн сан оллоо - Баяр баясгалан тохионо. Эрдэс чулуулаг – Удаан хугацаанд зогсонги байсан ажил т р лд сайн сайханө ө хандлага удахг й гарахыг илтгэнэ. үЭрвээхэйЭрвээхэй – Хий хоосон цуурхал.

нг нгийн эрвээхэйг ногоон тал дээр харж байвалӨ ө ө - Цэцэглэн х гжиж,ө шударгаар хууль ёсоор эд з йл авч байгааг илэрхийлнэ.үЦагаан эрвээхэй - Хэн нэгнийг буруутгах шалтгаан болох вчин ирэхийнө тэмдэг. Эмэгтэй х н цагаан эрвээхэй р нд нь нисэн орж ирлээү ө өө - Х сэлү биелэхг й.ү

р нд ирсэн эрвээхэй ямар нэг юман дээр суувал Ө өө - Ойр дотны хэн нэг нь удахг й вд н .ү ө ө өЭрвээхэй барилаа - Нууц алдагдана. Нисч буй эрвээхэй - Найз н хд с сураг сонсоно. Залуу б сг йд энэ ньө өө ү ү амьдралынхаа туршид бат холбоогоор т гс х аз жаргалтай хайр дурлалынө ө тэмдэг.Эрэл Та угаалгын р г хайгаад олохг й эсвэл ямар нэгэн з йлийг хайж байна ө өө ү ү - Та хэн нэгэнд сэтгэлээ илчлэхийг, сэтгэлдээ хадгалсан з йлээ ил гаргахыг х счү ү байгаа гэсэн г. Та дотроо ямар нэгэн з йлд шаналж байна.ү ү Ээр лүүЭэр лүү - Амьдрал тань урт агаар тэгш дардан байна. Та учирг й дл нү өө ө дэвжихг й ч м н доройтон буурахг й.ү ө ү ЭхАмьд сэр нүү - Элдэв асуудал ургана. Нас барсан байна - Хэр л гарна.үү

вджээӨ - Тааг й явдал тохиолдоно.ү ЭхнэрГоё болсноор - Ажил хэрэг ундарна. Навсгар байгаагаар - Ажил т р л, биеийн байдал сайжирч засарна.ө ө Сайхан зантай байна - Аз сорьсон йл ажиллагаанаас багаг й ашиг олно.ү ү

зэсгэлэн т г лд р болсноорҮ ө ө ө - Шийдэхэд бэрх олон асуудал тулгарна. Эхнэр загнаж байна - Гэр б лийн хосын нэг нь шанална. үЭцэгЭцгийгээ хжээү - в х р нг алдана.Ө ө ө өө

вдсн рӨ өө -Сэтгэл дундуур байна. Талийгаач эцэгтэйгээ уулзаж байна - Буян нэмж байгаа хэрэг.

Ю СЭГҮЮм олж - Орлого олох.

Я СЭГҮ Ядуурч хоосрохЗ дэндээ рийг ядуу болсон байхыг харвалүү өө өө - Амьдрал дээр б х юмү сайжирч, х р нг м нг тань сн .ө ө ө ө ө ө ө ЯвахНамгаар хэсч явна - Тааг й явдал тохионо.ү Ус туулаад явж байвал - Баярлана.

Page 3: зүүдний тайлал э

Ойгоор явж байна - Хэр л маргаан болно.үү Тал хээрээр явж байвал - Хов живэнд рт н .ө ө ө Ялаа – Уйтгар, гуниг, гутрал. ЯмааЯмаа – Эд баялаг с хийн бэлэгдэл.ө ө Залуу эмэгтэй ямааны с ууж байнаүү - Удахг й их баян х нтэй гэрлэнэ.ү ү ЯнданЯндангаар доошоо бууж байна - Гуниг гутрал тохионо. Яр шархЯр шарх з длэхүү - Сэтгэл санаа хямрахын бэлгэдэл. Шархаа боолгож байна - Таны гэгээн х сэл м р д л биелнэ.ү ө өө ө ЯтгаЯтганы гунигтай аялгуу сонсч байна - Таны хувьд ашигтай байсан ажил хэрэг тааг й т гс н .ү ө ө ө Эвдэрхий ятга - вд хийн тэмдэг. Дурлагсдын хувьд энэ з д нь хэлсэнӨ ө үү

гнээсээ няцахыг илэрхийлдэг.ү Ятга х гжим дарж байнаө - Хайр дурлалд хэт итгэмтгий байснаас алдана.

Лусын дагина - з длэвэл хувь заяанд рчл лт гарна.үү өө өТаныг р х ний нэрээр дуудахад хариулж байна - Тулгарсан бэрхшээлийг олжөө ү харахг й байна.үНогоон могой - з длэвээс харьцаа тасарна, золг й тохиолдол.үү үЗагас барьж байна - гэж з длэвээс х нд сорил шалгалт болно.үү үЭхнэр загнаж байна - гэж з длэвэл гэр б лийн хосын нэг нь шанална.үү үЭнгэр з р лж буй х ний царай харагдахг й байна - гэж з длэвээс х слээө үү ү ү үү ү биел лэхэд саад учирнаүү

вд ж эмзэглэхӨ өвд ж байна гэж зvvдлэх - хэт мэдрэмтгий, эмзэг сэтгэлтэй байж амьдралааӨ ө

хvндрvvлэхЮу нь ч юм вчтэй байх - амьдралдаа санаа зовж тvгших юм ихтэй байхө

вчтэй хvн эргэж тойрох - баяр баясгаланӨШархтаж зvvдлэх - олны дундаас тодрох, албан тушаал дэвшихТайван бус нойрсож буй эмэгтэй зvvдлэх - сэрvvн байхдаа сэтгэл санаа тань ямар байхын илрэл Эмэгтэйн дvр т рх ерт нцийг vзэх vзлийг тань илэрхийлнэ.ө өТайван нойрсох бvсгvй - амрах шаардлагатай болсноо мэдрэх

Х р гө өYл таних эрэгтэй, эмэгтэйн х р г - гэнэтийн тусламж, /эрт урьдын танил таньө ө гарч ирэх, санаандгvй н хц л байдал бvрдэхө ө

Ихэр хvмvvсИхэр хvмvvсийг зvvдлэх нь - эргэлзэж тээнэгэлзэн /з в замыг зvдэрч байж олно/,ө аль нэгийг нь сонгох шаардлагатай.

Танихгvй эмэгтэйТанихгvй эмэгтэйг зvvдлэх нь - аз жаргал, зовлон зvдгvvрийн талаарх таны

Page 4: зүүдний тайлал э

т с л л, т л вл г , н хц л байдлын бэлэгдэл, сэтгэл санааны тань байдал:ө өө ө ө ө ө өө ө ө эмэгтэйн дvр т рх таны сэтгэл санааны байдлыг илэрхийлнэ. Энэ нь рийнхө өө өө vйл хэрэг санаж сэдсэн зvйл жинхэнэ ёсоор vнэлэлт дvгнэлт г хө өТанихгvй эмэгтэйг бvдэг бадаг зvvдлэх - бага зэрэг таагvй явдалТанихгvй эмэгтэйн тааламжгvй дvр т рх, гоо vзэсгэлэн, гаднах аятайхан байдалө - баяр баясгалан, аз жаргал, эд баялагЖирэмсэн vл таних эмэгтэй - рчл лт хувирал / шинэ соргог зvйлд бэлэн,өө ө

рчл лт шинэчлэлтийг хvсэн хvлээх байдалөө өСэгсийсэн муухай, бохир эмэгтэй - vгvйрч хоосрох, бvтэл хазайх, хэрvvл маргаан, сэтгэл санаа хоосрохМогой араас чинь х в л - Санасан ажил сэтгэлчлэн бvтнэ.өө өМогойнд хатгуулбал - Хэл аманд орооцолдоно.Могой мушигралдаж байвал - Ажил явдал удааширна.Могойн чуулгантай таарвал - Олз омогтой байна.Загас идэж байвал - Хvvхэдтэй болно.Загас барьж байвал - Хайр дурлалтай учирна.Бараан нг тэй загас зvvдэлбэл - Найз н хрийн харилцаа тасарна. ө ө өДаарч бээрэн, х лд ж байгаагаар - з длэвэл в х р нг залгамжилна.ө ө үү ө ө ө өБ сг й х н толь - з длэвээс н х рт хууртаж, мэхлэгдэнэ.ү ү ү үү ө ө өөОлон тагтаа - з длэвээс буян хишиг дэлгэрэх болно.үүХ хэн х н хорг й могой - з длэвээс тэднийд худууд нь ирнэ.үү ү ү үүЭрэгтэй х н тарвас - з длэвээс гай уршигтай.ү үүМогой бие ороож байна - гэж з длэвээс насны ханьтайгаа учирна.үүГал - з длэвээс х сэл м р д л тань б тэлг йтэх нь үү ү ө өө ө ү үЦамц з дэлбэл - Хагацашг й хайр ирнэ.үү үЭнгэр нь задгай цамц з дэлбэл - Гэнэтийн хайртай учирна.үүХуучин цамц з дэлбэл - Эртний найзтайгаа уулзана.үүУрагдаж, рчийсэн цамц з дэлбэл - Золг й явдал тохиолдож магадг й.ү үү ү үБ с з дэлбэл - Санаанд оромг й бэлэг авна.өө үү үГ йж яваа б с з дэлбэл - Ажил хурдан б тнэ.ү өө үү үОлон б с з дэлбэл - Тааг й явдал тохиолдоноөө үү үБие биенийгээ vнсэж байгаа хvvхэд харж - зvvдлэх нь гэрбvлийн амьдралд орж ажил хэрэг таатай байх болно.

Єєрийнхєє эхийг vнсэж байна гэж - зvvдлэх нь таныг ажлынамжилт, найз нєхдийн хvндлэл хайр хvлээж байна.Ах, эгчийгээ vнсэж байна - гэж зvvдлэх нь ойрын vед сэтгэлхангалуун, найз нєхєдтэйгээ элэгсэг дулаан байна.Хайртай хvнээ харанхуйд vнсэж байна - гэж зvvдэлвэл аюулболон завхай явдлыг єгvvлнэ.

Хэрвээ хайртай хvнийгээ гэрэлтэйд vнсэж байна - гэжзvvдэлвэл та бvсгvйчvvдэд єгєємєр хандсан хэвээр байхыг харуулж байна.Танихгvй эмэгтэйг vнсэж байна гэж зvvдэлвэл - гэж зvvдэлвэл ёс суртахуунгvй

Page 5: зүүдний тайлал э

vйлдэл хийх харуулна.Харин таны єрсєлдєгч хайртай хvнийг тань vнсэж байна - гэжзvvдлэх нь тvvнийхээ хайр хvндлэлийг алдах аюул байна. Эхнэр нєхєр нэг нэгнийгээ vнсэж байна -гэж зvvдлэх тэдний гэр бvл vргэлж эв найртай байх болно.Хэрвээ та дайснаа vнсэж байна - гэж зvvдэлвэл энэ нь танд найзтайгаа эвлэрэх боломж гарна гэдгийн илэрхийлэл юм.Хэрвээ залуу эмэгтэй амрагтайгаа vнсэлцэж баригдаж гэнэдлээ - гэж зvvдэлвэл найз нєхдийн зvгээс тvvний дургvйг хvргэсэн vйлдэл хийнэ.

Цас - зvvдэлвэл инээдэмтэй юм болохНар - зvvдэлвэл газар ухна

Хон хэрээ - зvvдэлвэл хэл сураг дуулна.Тагтаа - зvvдэлвэл янаг хайртаа хvнтэйгээ эсвэл элгэн садантай vнсэлцэхМогой - зvvдэлвэл нууцгай дайсан, тааламжгvй хvнХараацай- зvvдэлвэл сонин хачин зvйл дуулнаАдуу - зvvдэлвэл дайсантай учрах болноМэлхий - зvvдэлвэл согтуу хvмvvстэй учрахХонь - зvvдэлвэл баяжинаНохой- зvvдэлвэл андтайгаа учрахЄндєг - зvvдэлвэл хэрvvл хийнэЦаасан мєнгє - зvvдэлвэл юм хожиноДарс - зvvдэлвэл нэг хvнд буруутан болноАрхи - зvvдэлвэл гачигдал зовлон учранаТоль - зvvдэлвэл нєхєртєє хууртаж мэхлэгдэнэЗvv - зvvдэлвэл аюулд учирнаТvлхvvр олж - зvvдэлвэл хулгайчийг баринаБєгж - зvvдэлвэл хань ижилтэй болноСvv - зvvдэлвэл хэрvvл уруул гарнаГурил - зvvдэлвэл євчин зовлонШар айраг ууж - зvvдэлвэл муудалцах болноАлчуур - зvvдэлвэл захидал авнаОр дэр - зvvдэлвэл бие муудахСахал vс ургаж- зvvдэлвэл олз омогСахал vс хусаж -зvvдэлвэл гарлага гарнаЦус - зvvдэлвэл ойрын хамаатантай учирахХvvхэн- зvvдэлвэл гайхалтай сонин юм болноVсээ самнаж - зvvдэлвэл хурим болноНисэж явна - зvvдэлвэл амжилтанд хvрэхШvд унаж- зvvдэлвэл танил эндэхЮм олж - зvvдэлвэл орлого олохУйлж гашуудаж - зvvдэлвэл баярт vйл тохионо

Page 6: зүүдний тайлал э

Хvмvvс бvжиглэж байна - зvvдэлвэл согтотлоо архи уунаЦамц зvvдэлбэл - Хагацашгvй хайр ирэх болно.Энгэр нь задгай цамц зvvдэлбэл - Гэнэтийн хайртайгаа учирна.Хуучин цамц зvvдэлбэл - Эртний найз нєхєдтэйгээ уулзана.Урагдаж, vрчийсэн цамц зvvдэлбэл - Золгvй явдал тохиолдож магадгvи.Бєєс зvvдэлбэл - Санаанд оромгvй бэлэг авна.

Гvйж яваа бвєс зvvдэлбэл - Ажил хурдан бvтнэ.Олон бєєс зvvдэлбэл - Таагvй явдал тохиолдоно.Даарч байна гэж зvvдэлбэл- єв залгамжланаДаарч бээрэн, хєлдєж байгаагаар - зvvдэлбэл єв хєрєнгє залгамжилна.Бvсгvй хvн толь - зvvдэлбэл нєхєртєє хууртаж, мэхлэгдэнэ.Олон тагтаа - зvvдэлбэл буян хишиг дэлгэрэх болно.Хvvхэн хvн хоргvй могой - зvvдэлбэл тэднийд худууд нь ирнэ.Эрэгтэй хvн тарвас - зvvдэлбэл гай уршигтай учирна.Могой бие ороож байна - гэж зvvдэлбэл насны ханьтайгаа учирна.Гал зvvдэлбэл- хvсэл мєрєєдєл тань бvтэлгvйтэх нь болно.Могой араас чинь хєєвєл - Санасан ажил сэтгэлчлэн бvтнэ.Могойнд хатгуулбал - Хэл аманд орооцолдоно.Могой мушигралдаж байвал - Ажил явдал удааширна.Могойн чуулгантай таарвал - Олз омогтой байна.Загас идэж байвал - Хvvхэдтэй болно.Загас барьж байвал - Хайр дурлалтай учирна.Бараан єнгєтэй загас зvvдэлбэл- Найз нєхрийн харилцаа тасарна.Ц СЭГҮ

ЦаасЦаас – Цэвэрхэн бол цэвэр ариун явна. Эрээлж бичсэн цаас - Хов жив дэгдэнэ. Хэвлэсэн цаас бол - рийг з втг ж чадна.Өө өө ө өЦаасан м нгө ө - Юм хожиноЦаазын ажиллагааг харж байна - Тааг й явдал. үЦагаан даашинз, эсвэл шувуу, амьтан – З рх сэтгэлийн асуудалд баяртү явдал тохионо.Цаг - бирж дээр тогловол ашиг хонжоо олно. Цай чанах – Гэнэтийн зочид ирнэ. Цагаан хэрэгсэлЦагаан хэрэглэл лг ж байвалө ө - Хожил авна. Эвхэж байвал - Ядуухан в залгамжилна.өХудалдаж авч байвал - вчин ирнэ, гомдоно.Ө Уранхайг харвал - Албан тушаал буурна. Цэвэр цагаан хэрэглэл харвал - Элбэг хангалуун.Бохир даавуу - Гэр б лийн маргаан, мушгиж байвал азг й явдал ирнэ.ү үЦалин Цалингаа авч байна - Одоо хийхээр т л вл ж буй з йл тань м нг санх гийнө ө ө ү ө ө үү ашигтай байна. Хэн нэгэнд цалин гч байнаө - Та юунд ч юм сэтгэл хангалуун бус байна.

Page 7: зүүдний тайлал э

Цалинг тань багасгажээ - Хэн нэгэн таныг хорлож байнаЦалингаа нэм ллээүү - Юу ч хийсэн ашиг орлого сайтай байна. ЦамцЦамц – Цэвэрхэн бол эр л энх, аз жаргалтай байна. Хагацашг й хайр ирнэ.үү үЭнгэр нь задгай цамц - Гэнэтийн хайртай учирна.Хуучин цамц - Эртний найзтайгаа уулзана.Урагдаж, рчийсэн цамцү - Золг й явдал тохиолдож магадг й.ү ү Бохир бол -

вчин зовлон.Ө Цамхаг - та амьдралаас ихийг авахыг х сч тэм лдэг х н юм.ү үү ү Цамхаг дээр гарч байвал - вчин ирнэ.ӨУнаж буй цамхаг харвал - Эрх ч л г хасуулна.ө өө өөГоёмсог, нд р цамхагө ө - Бэрхшээлийг даван туулна.Харуулын цамхаг звэлү - Сайхан ирээд й, удахг й замд гарна.ү ү Царс модСаглагар царс модны дор унтаж байна - Та их н л тэй ивээн тэтгэгч,ө өө хамгаалагчтай. Царс модруу авирч байна - Амьдралаас хэт ихийг х сч байна, хэрвээү шуналаа татахг й бол байгаа б хнээ алдана.ү ү Цас – Инээдэмтэй юм болох ЦонхОнгорхой цонх з длэвэлүү - Амаа барих хэрэг тохиолдоно. Цонхноос уналаа - Зодоон цохиондоо х ртэл муудалцана.ү Шинэ цонх з длэвэлүү - Уйтгарт автана. Цонхоороо орж байна - Ужиг вчин.ө Цом – М нг н цомноос ус ууж байнаө ө - Бизнест ажил йлс б тэлг йтнэ.ү ү ү ЦоожОнгойлгож байна, эсвэл т гжиж байна ү - хэн нэгэн таныг хорлож байна. Цоож эвдэрхий байвал - хайр дурлал л тоомсорлогдоно.ү ЦохБиен дээг р тань цох явж байна үү - Ядуурна, эсвэл жижиг сажиг тааг й явдалү тохионо. Алж байна - Сайн. Ц лл гө өХэрвээ та эх орноосоо х гд ж байнаөө ө - Та эрт хэж болзошг й.ү ү Х хдийг х ж байнаүү өө - Ажил хэргийн т нш д тань мэхлэнэ.ү үү ЦусЦус - Ойрын хамаатантай учирах. Цустай хувцас з длэгдвэлүү - Дайснууд тань таны ажил т р л, албан тушаалө ө ахихад тань саад болох гэж байна. Цэвэр тунгалаг ус з длэвэл баярлах үүЦээжЗалуу эмэгтэй цээжиндээ шархтлаа - Аюул заналхийлж буй хэрэг. Цээжээ халтар болж, хатингаршчээ - Хайр дурлалд итгэл алдрах, олон

рс лд гчтэй тулгарах.ө ө ө ЦэцэгЦэцэг – Шинэ эд з йл худалдан авна.ү Хатсан цэцэг - Ажил алба б тэлг йтэнэ.ү ү Цэцгийн баглаа - Урьд нь таньдагг й байсан хамаатнаасаа багаг й х р нгү ү ө ө ө

вл н авна.ө өЦэцэг т ж байвал үү - Аюултай вчин тусч болзошг й.ө ү Цэцэг тасалж - Магтаал сонсоно.

Page 8: зүүдний тайлал э

Цэрэг – Маш тааг й явдал.ү Цэцэрлэг Цэцэрлэг – Зугаалж, салхилж байвал амжилтанд х рнэ.үЦэцэрлэгийн зэрлэг зулгааж байвал - Хорон муу санааг илр лнэ.үү

Ч СЭГҮ Чавга Чавга – Та рийнх г м р сайхан сэтгэлийн рээр алдар х ндтэй болно.өө өө ө өө ө ү ү Идэж байна - Ихэд х ссэн з йлээ авна.ү ү ЧандарЧандар харж байна – Дайснууд тань таны н л г ажил хэргийн х рээндө өө ү багасгахыг хичээж байна.

рийг чандарлуулж байна Өө өө - Худалдаа наймаанд азг йтэх, ингэхдээү бусдын н л нд автаад азг йтэх.ө өө ү ЧихэрИдэж байна - Санамсарг й их бэлэг сэлт авна.ү Бусдыг чихрээр дайлж байна - Хуучны найзуудтайгаа цагийг таатай

нг р н .ө ө өө ө ЧоноЧоно – Таны эргэн тойронд бодлогог й, хэнэгг й нэгэн байна. Тэр бодож санахү ү юмг йгээр таны нууцыг бусдад дэлгэж байна.ү Чоно алж байвал - Таныг хорлохоор зэхэж байгаа дайснуудаа дарна. Чоно улихыг сонслоо - Таны эсрэг бэлтгэгдэж байгаа нууц хуйвалдааныг илр лж, нэр цэвэр үү гарна.ЧулууЧулуу – Х нд ажил хийх.ү

Б.Ш дэрцэцэг : Х нийхүү ү on 2005-07-04 17:14:00

Цолмон гл б р з рх зусам ганцаардал дунд сэрдэг. глө өө ү ү Ө өө нойрноосоо д нг ж сэрэнг т б сг й н дээ нээлг й хэсэг хэвтэнэ.ө ө үү ү ү ү ү Ганц р байрных нь цэв цэвэрхэн адар, цэнхэр цэцгэн хээтэйө өө цаасаар саяхан цаасалсан хана , хоолны болон гоёлын ширээний

ргийг нэгэн зэрэг г йцэтгэдэг матигар х лтэй жижиг ш гээ,үү ү ө үү диваны мн р шиг нь ганцаардангуй хэвтэх гэрийн шаахай... Юмө ө өө б хэн нь энд н х рг й ганцаардсан нэг б сг й амьдардагийг илтгэхү ө ө ү ү ү шиг. Б сг й найм гэхэд яг сэрнэ. Ш н б хэн нойр нь хулжинү ү ө ө ү зурагтын суваг сольж зсээр нойрны эмийн х чинд унтдаг тулү ү

нээс мн сэрж чаддаг ч г й ажээ. Тэгээд н дээ ч нээлг йгээрүү ө ө ү ү ү ү хажуудаа тавиастай шилэн аягатай ус руу гараа явуулна. Усаа уучихаад халат н мр н ндийж вдг тэврэн хэсэг сууснааө ө ө ө өө ухасхийн босно. Ус шоржигнуулан н рээ угаачихаад ганц алим юмүү уу , чанасан нд г идчихээд хувцаслаж, н рээ х нг х н будчихаадө ө үү ө ө ө цаг харахад яг найм д ч болж байдаг юм. ө

гл б хэн яг нэгэн хэвд цутгачихсан мэт адилхан. Цолмон энэӨ өө ү жил хорин наймтай. Амьдралдаа арчаа муутай н х ртэй болохг йө ө ү

Page 9: зүүдний тайлал э

гэсэн хувийн философи нь энэ х хнийг нчин дэр сахиулсаар дийүү ө ө х ргэжээ. Гадаа шуурга улин исгэрэхэд, зуны азарган бороо шаагинү тэнгэр нижигнэхэд, эсвэл эр х ний хайр энхрийллийг х сэнү ү ганцаардсан ш н дэд тэр дотроо онгойтол асгаруулан уйлдаг юм.ө үү Хаврын салхи хуйсганасан энэ гл тэр орондоо хэвтээд л баймаарө өө байв. Хэрэв хайр халамжтай сайхан н х ртэйсэн бол т нийгээө ө үү ундалж ажилд нь дчихээд жаргалтай гэрийн эзэгтэйн ёсоор эргээдү орондоо орох сон. Гэвч яая гэхэв. М р длийн ерт нц с энэ энэрэлг й хатуу хорвоодө өө ө өө ү бууж ирэхээс биш. Ажлаа тасалж болохг й. Б сг й халатаа чү ү ү н мр лг й босч х шг нээлээ. Тэгээд инээмсэглэв. Учир нь тэрө ө ү ө өө залуу тагтан дээрээ байгааг хараад л баярласандаа рийн эрхг йөө ү инээмсэглэчихэв. Яг тэдний д с харсан сууцны нэг залуу глөө өө ө өө б хэн тагтан дээрээ гарч дасгал хийдэг юм. Цолмон санаа алдаадү цонхноос холдов. Гялалзтал гельдсэн богинохон халимаг, дунд зэргийн нуруутай энэ цагаан залуу т нд дэнд таалагддаг. Тэрүү үү

гл б хэн ингэж тагтан дээрээ дасгал хийдэг заншилтай. Цолмонө өө ү т нийг нэгэн яамны сайдын з вл х, нэр х ндтэй, м нг тэй,үү ө ө ү ө ө дараагийн сонгуулийн дараа р сайд ч болчихожөө өө мэдэхээр ирээд йтэй залуу болохоор нь ч шохоорхдог юм биш. Тэрү бол хэн ч харсан царайлаг гэхээс ил н дэнд дулаахан эр байлаа.үү ү Харамсалтай нь мэдээж тэр гэр б лтэй. Цолмонг гл ажил руугааү ө өө гарч явахад нь т ний шинэхэн гялалзсан гоё “Land Cruiser”-т ньүү авгай, х хэд нь суугаад х д лж байдаг. Авгай нь гэж энэ сайханүү ө ө залууг юугаараа татсан юм болоо гэмээр намхан х х х хэн. Тэгээдө үү дэнд даруухан хувцасладаг гээч. Тэднийх зургаа, долоон насныүү тэрсхэн хоёр бандитай. Тэр хоёр нь аавынхаа машинд суучихаад шилийг нь дээш нь доош нь болгон тоглох буюу, жолоочийн суудлыг нь булаалдан б н шуугиан болж байгаа нь харагддаг. Тэр ед ньөө ү н г х х х хэн жаргалтай гэгч нь инээмсэглэчихсэн н хрө өө ө үү ө өө т шээд зогсч байдаг билээ. Т нийг ингэж авгай, х хэдтэйгээү үү үү байхыг нь харах б рдээ х хний з рх ёгхийн, санаа алдана.ү үү ү Цолмон тийнх тэр залууг гл б р х шг нээхдээ ганцаарангүү ө өө ү ө өө нь харж нэг баясаад, ажилдаа явахдаа гэрийнхэнтэйгээ байхад нь тааралдаж нэг гунигладаг юм. Цолмон энэ жаргалтай гэр б лийн дэргэд р азг й хувь заяагааү үү ү з хэн нг рч такси барина. Таксины арын суудалд суунгуут эмэгтэйү ө ө х ний ж т ч зан нь х д лж, энгэсгээ ц нхнээсээ гарган тольдоно.ү ө өө ө ө ү Тэгээд тагийг нь тасхийтэл хаагаад “Би т нээс юугаараа дутуу юмүү бэ?” гэсэн адын бодол сэтгэл з рх р нь тэвнэ шиг с лбэдэг юм.ү үү ү Тийм ээ, Цолмон бол сайхан х хэн. нд р чилгэр нуруу, урт х л,үү Ө ө ө донжтой засалттай богинохон с. Гуниглуун едээ номхрон сормуусү ү с дэрл лж, х гж н загнахад нь эрвэлзэн асдаг гоё н д, г йүү үү ө үү ү өө ү

Page 10: зүүдний тайлал э

цагаан царай. Гэтэл сайхан хайр бэлэглэх сайн ханьтай яагаад учирдагг й юм бол? Хараад байхад р с нь хавьг й з с дорой,ү өө өө ү ү галбир муухан, ажил муутай анхиаг й амьтад сайхан залуустайү суучихдаг нь хачирхмаар. Ер нь бурхан тэнгэр гэгээн мэлмийдээ юугаа тольдон болгоож суудгийг б мэд. үү

н гл хаврын хуйсгануур салхитай д р болох Шинжтэй.Ө өө ө өө ө ө Цолмон с лчийн удаа лг рийнх босоо толинд рийгүү ө үү өө өө өө х л с толгой х ртэл хараад гарлаа. чигд рх н авсан бариу, уртө өө ү Ө ө ө хар цув нь зохисон гэж ванлий. Нурууных нь гоолиг, бэлх снийх ньүү нарийхныг харуулах гэсэн мэт яв цав таарчээ. Шатаар уруудаж явахдаа сэтгэл нь дэнслэн догдлоод байв. Шинэ хувцас анх

мс хд догдолдогг й х хэн ч гэж хаа байхав. Гэхдээ з вх нө ө өө ү үү ө ө шинэ цув мсс нд ч биш удахг й учрах ямар нэгэн баярт явдлыгө ө өө ү з гн д ч байх шиг. Байрныхаа буланг тойроод гунхалзан алхажө өө явтал т ний машин зогсож байв. Тэр р ч, эхнэр х хэд нь чүү өө өө үү харагдсанг й. Цолмон тийнх алмайрч яваад замын хашлага рууү үү халти гишгээд шурган ойчлоо. Босох гэтэл чадсанг й. Цувных нь уртү хормой х лийг нь ороож, толгой нь эргэн байв. Урт хормой х лө ө орооно гэж юутай нэн г билээ. Н д нь харанхуйлан, газар дэлхийү ү ү ээр лийн гол шиг эрчээрээ эргэлдээд байх шиг, р с н талынх ньүү ө өө ө х л гар мэдээг й юм шиг бадайран байснаа янгинан вд ж эхлэв.ө ү ө ө Гэтэл... - Та яав аа, алив р босч чадах нь уу? гэх ялдам дуу яг архандөө өө нь гарч, нэг л мэдэхэд н г залуу ирчихсэн зогсч байв. Цолмонө өө баярласандаа ухаан алдах шахав. Б тэн зургаан сарын турш глү ө өө б хэн сэтгэлийг нь баясган з рхэнд нууцхан хайрын гал асаасанү ү н г залуу тохой дээрээс нь т шээд зогсч байв. Т нийг сананө өө ү үү санан харж явдгийг нь бодоод бурхан энэ учралыг бэлтгэсэн юм байлг й. Б сг й баярлаж догдолсондоо вчн ч мартчихжээ.ү ү ү ө өө Сэтгэл булаасан т ндээ арчаа муутай харагдахг й юмсан гэсэндээүү ү аажуухан босч сээ янзлаад хувцасныхаа шороог г вл . Н гү ө өө ө өө залуу газар унасан ц нхийг нь авч г в. Цолмон чичирхийлсэнү ө ө дуугаар баярласнаа хэллээ. Хачирхалтай нь энэ гл эхнэр х хэдө өө үү нь харагдсанг й. “З гээр, з гээр” гээд залуу халамжтай, бас нэлээдү ү ү шохоорхсон н дээр харан: ү- Би х ргээд гье д гэлээ. Ингээд л хоёр тийш салаад явна гэхээсү ө өө харамссандаа з рх нь салгалан цохилж байсан Цолмонү баярласандаа хашгирах шахав. - З гээр ээ, би р такси бариад явчихна гэсэн м рт б сг йү өө өө ө өө ү ү

н х ганган машиных нь арын суудалд суучихлаа. Мэдээжө өө эхнэрийнх нь суудаг урд суудалд санаархаж з рхэлсэнг й.ү ү Цувныхаа хормойг ярж зээд вдг язарч , шилэн трико ньү ө өө урагдсаныг сая л мэдэв. Гэхдээ энэ сайхан залуутай танилцах

Page 11: зүүдний тайлал э

шалтаг болсон тэр замын хашлагад талархан мэхийж, вд гний энэө ө шалбархайгаа энхрийлэн нсмээр байлаа. ү- Та хаана буух вэ? - Би “Бодь цамхаг”-т ажилладаг. - Аан, би Хууль з йн яаманд. Бид хоёр чинь ойрхон ажилладаг юмү байна гээд залуу машиныхаа толь руу харж инээмсэглэв. Нэгэнт урд, хойд талын суудалд суусан мань хоёрын хувьд тэр толиор дамжуулан бие биенийгээ харж байлаа. Цолмон ч толинд туссан цэмцгэр халимаг, ухаалаг н дийг нь харан харан явлаа. Иймэрхү үү б дэгхэн гэрэлд тэр рийг ямархуу х рх н харагддагийг ч басү өө өө өө ө мэднэ. Даруухан царай гарган харцаа доошлуулахад урт сормуус нь с дэрлээд, хацар нь амьсгалд хиртэм шинэ цас шиг цайран харцүү салгамаарг й сайхан харагдаж байгаагаа тэр мэдэж байв. Энэү машинд суугаад л энэ залуутай хамтдаа давхиад л баймаар б х юмү

нэхээр м р длийн юм шиг сайхан. Даанч тэр хоёрт ярилцах цагү ө өө гарсанг й. Залуу гар утсаараа зогсоо зайг й ярьсаар явлаа. Бас нэгү ү харамсалтай нь гэвэл б сг й энэ гоё машинд явахдаа юм болгоноосү ү нь нэг л х нийрхээд байгаагаа мэдрэв. Цолмонгийн хажуухандү танихг й с рчиг нэрт лсэн м нг л г алчуур тохоостой байгаа ньү ү ү үү ө ө ө мэдээж эхнэрийнх нь биз. н д р эхнэр х хэд нь яасан юм бол,Ө өө ө үү муудалцаад салчихсан юм болов уу? ч гэж нэг горьдоод авлаа. - Танай ажил дээр ирчихлээ гэх дуунаар б сг й бондгосхийтэлү ү цоччихов. - ЁСТОЙ их баярлалаа. Бид хоёр чинь танилцаж амжсанг й шив дээү гэж х хний харамсангуй дуугарахад залуу т нд нэрийн хуудсааүү үү сарвайгаад царай руу нь нэг с рхий харав. Нэг ч их х хэмсэг х нү үү ү биш юм гэдгийг тэр харцнаас нь Цолмон ойлгов. Гэвч эр х н л юм чинь мэдээж ийм аятайхан х хнийг шохоорхсонү үү

нг харцанд нь илэрхий байлаа.. ө ө- Намайг Цолмон ....Энэ миний нэрийн хуудас гэж Цолмон рийнөө эрхг й уянгалаг, хонгор дуугаар хэлээд буулаа. Залууү инээмсэглэчихээд давхин одлоо. Б сг й хойноос нь хэсэг харжү ү зогсоод ажил руугаа оров. Цахилгаан шатанд хамт зогссон олон х нийг б гдийг нь нсмээр, эсвэл ажил т рл хаячихаад б хү ү ү ө өө ү найзуудаа зоогийн газар цуглуулаад н дрийн болсон явдлыгө өө яримаар ч юм шиг сэтгэл нь дэнсэлж, баяр х р нь багтаж ядна.өө Тэгээд р нд орж, рийнх ширээнд суугаад гартаа тасө өө өө өө өө атгасан н г нэрийн хуудсыг уншлаа. Б.М нхжин, Хууль з йнө өө ө ү сайдын з вл х. Хамт ажилладаг х хн д нь т ний н д гэрэлтэнө ө үү үү үү ү б н баяртай байгааг гайхан харцгааж, зарим нь юу болсныг асуусанөө ч тэр хэнд ч юу ч хэлсэнг й. Авгайтай залууд дурлачихаад юугий ньү х нд ярих билээ дээ. дрийн цайны цагаар М нхжинг ярих болов ууү Ө ө

Page 12: зүүдний тайлал э

гэж горьдсон ч таг чиг. Ажил тарах цаг нэлээд нг рс н хойноө ө ө х хэн хавтастай юмаа мартсан х н болж залуу руу залгав. үү ү- , гл ний х рг лсэн б сг й юу? За, байз, миний машиндӨө ө өө ү үү ү ү тийм юм харагдааг й дээ. Дахиад зэх ? ү ү үү- З гээр, з гээр. Би х нд баахан т в г удчихлаа. н д р ер ньү ү ү ө ө Ө өө ө миний час д р байх аа. Гэртээ орхичихсон юм байлг й. Хэрэв таныө ө ү машинд байсан бол мэдээж над руу утасдаж хэлэхг й яахав дээ. За,ү баяртай. Энэ нь чи над руу ярихг й яасан юм бэ, би д ржинү ө ө х лээлээ гэснээс рцг й г байлаа. ү өө ү ү- Юун т в г байхав дээ. Хоёулаа ер нь нэг хоолонд орчих уу? Ингээдө ө л М нхжин г шинд нь орж эхэллээ гэж ? Х хэн аргаа рчл нө ө өө үү үү өө ө бага зэрэг нэд орж эхлэв. ү-За байз, миний ажил амжих нь уу, г й юу? гэхдээ дотроо болү ү баярласандаа з рх нь алга ташин дэвхцэж байсан нь мэдээж. Иймү сайхан урилгаас татгалзах юм бол нчин дэрээ тэвэрч хэвтэхээсө яахав дээ. - Аль ресторанд орох дуртай вэ? - Таны урьсан газар чинь л оръё. Х хэн гээрээ “Би чиний х ссэнүү үү ү б гдийг чинь биел лэхэд хэзээд бэлхэн ш ” гэдгээ илэрхийлжү үү үү байгаа хэрэг. - Тэгвэл найман цагт “Модерн номадс”-ын кабинд. - За, т р баяртай. Х хэн утсаа тавиад залуу ягг й хаширү үү ү толгой болохыг ойлголоо. Амьтан х ний н дэнд ртчихв л т в г гэжү ү ө ө ө ө бодсондоо т нтэй б хээгэнд уулзахаар шийджээ. За яахав,үү ү Цолмон ч тэнэг х н биш ш дээ. Х хэн анхны уулзалтанд бэлтгэхү үү үү хэрэгтэй байлаа. Гэртээ яаран очиж хувцсаа сольж задгай энгэртэй, бие нэвт гэрэлтдэг хар торон цамц, бариу банзал сонгов. М н лө цаанаасаа гэрэлтээд байдаг унждаг хар ундрам ээмэг з лээ. Энэүү орой т ний юм б хэн гэрэлтэж байх ёстой. үү үУулзалт нэхээр романтик учрал боллоо. М нхжин жижигхэнү ө сагстай цэцэг барьж иржээ. Х хэн ч гэсэн хар торон цамцныүү цаанаас гунхсан бие нь гэрэлтээд, хун цагаан х з тэй хоршинү үү ундрам ээмэг нь гэрэлтээд, хос хоёр од мэт талимаарсан н д ньү гэрэлтээд эр х ний сэтгэл алдуурам сайхан амьтан харагдаж байв...ү Гэвч х хэн энэ ш нийг залууд бэлэглэсэнг й. Хорхойг ньүү ө ү х д лг д л орхих хэрэггэй гэж т ний туршлага нь хэлээд байсанө ө өө үү юм. М нхжин т нийг д нхийсэн сайхан “Land”-аараа гэрт ньө үү ү х ргэж г д сая л мэдэж байгаа юм шиг: ү ө өө- Бид хоёр чинь бараг х рш д байсан юм байна ш дээ. За баяртай.ө үү Сайхан амраарай гээд санаа алдсанаа давхин одов. Энэ др сө өө хойш тэр хоёр салахаа болив. Маргааш нь б р дийн зоог хамтү ү барив. Тэр оройдоо б сг й гэрт нь дагаж очсоноор анхны ш нү ү ө ө

Page 13: зүүдний тайлал э

залуугийнд нг р в. Цолмон ч айлын эзэгтэйг эзг йчилж байгаадааө ө ө ү санаа зовсон ч г й “Кама сутра”-гаас бууж ирсэн х хэн мэт галзууү ү үү аашлав. Харин гл нь залуу т р лж сэрээд орны урдуур ойчсонө өө ү үү эхнэрийнхээ унтлагын хувцсыг авч ш гээнд хийхдээ харцанд ньүү гэмшил тодрохыг Цолмон соргог гэгч нь ажиглаад “Гэртээ харьж хувцсаа солилоо” гэсэн нэрийдлээр яаран гарч одлоо. Тэгээд ч

лгэрийн мэт гайхамшигтай ш н нэгэнт нг рч айлын унтлагынү ө ө ө ө р нд танихг й х хний лдээсэн юм б хэн сэтгэлийг нь х нд д,ө өө ү үү ү ү ө өө

толины тавиур дээр тавиастай тэр х хний зураг рийг нь зэнүү өө ү ядсан харцаар хялайх мэт санагдсан тул тэднийхээс гарч байж сэтгэл нь онгойж билээ. Ийнх халуун дулаан гал голомтоо нууцүү цэнгээнийхээ р болгох нь М нхжинд ч эвг й байсан бололтой,үү ө ү маргаашнаас нь тавилгатай х лсний байранд х хнийг аваачижө үү билээ. Цолмон т нтэй хамт угтсан анхны гл ний тэрүү ө өө х нийрхлийг ор тас мартчихаад хайр дурлалдаа мансууран, н д ньү ү дандаа гэрэлтэн явах болж, гл цатгалан муур шиг л сэтгэлө өө хангалуун сэрэх болжээ. Н г ш н нойр хулждаг нь ч аль хэзээнийө өө ө ө юм шиг мартагдав. Х шиг татах б рдээ санаа алдан хардаг байсанө ү хайрын тэнгэр нь т ний в рт хэвтэж байдаг болсон юм чинь. Тэрүү ө ө хэзээ ч ганцаардан гашуун нулимсаа урсгаж байгааг й юм шиг, хэзээү ч хань т шиг болох эр х нийг м р д н н г ганц р нд гунигү ү ө өө ө ө өө ө өө өө д рэн гл г угтаж байгааг й юм шиг явах болов. үү ө өө үМ нхжингийн эхнэр нь ажлаар ганц сар гадаад явсан юм байжээ.ө Хоёр х гээ хадмындаа аваачсан болохоор тэр салхи шигүү ч л тэй, д нг ж дурлал амсаж буй арван зургаат мэт соргог амьтанө өө ө ө л байлаа. Урьд нь авгай, х хэн эрг лж байгааг й мань эр яагаадүү үү ү Цолмонтой тийм амархан орооцолдчихсоноо гайхаад барахг йү байлаа. Ямар ч гэсэн эгзэг нь тэгээд л таарчихсан хэрэг. Яг эхнэрийг нь явсан дрийн гл тийм сайхан х хэнтэй санамсарг йө ө өө үү ү тааралдчихсан. Тэгээд орой эзг й гэртээ яаж харина даа гээд ажилү дээрээ гайхширч суутал Цолмон р ярьсан.Тэгэхэд л сэтгэлийнөө өө жолоо алдуурсан юм уу даа. Од шиг гялалзсан эрэвгэр н дэнд нь чү анх татагдсан л даа. Т нийг гунхсан нд р цагаан х хэн дагуулчихсан явахыг харсанүү ө ө үү найзууд нь эхлээд “Эр х н. Согоо шиг амьтан дагуулчихаж” гэцгээжү байснаа с лдээ “Хашир минь боль, авгай чинь ирэх боллоо.үү Х хн д аюултай ш , наадахаасаа салах гэж б н юм боловүү үү үү өө оо.” хэмээн зэмлэцгээх болжээ. Цолмон тэр хоёрын анхны учралын бал мэт амттайхан др д нг р х тусам мань эрийн сэтгэлийгө үү ө ө ө гэмшил, шаналал зовоож эхлэв. Х хэн ч т ний эхнэрийгүү үү эзг йчлэн, муугаар яривал х ний юм з вш р лг й авчихсан х нү ү ө өө ө ү ү шиг муу юм хийгээд байгаагаа мэдрэх тусам бит хэн сэтгэлүү т гшинэ. Тэгсэн м рт нууц амрагаасаа сэтгэлээ татаж л чадна.ү ө өө ү

Page 14: зүүдний тайлал э

Эхнэрийг нь ирэх ойртох тусам л тэр яаж ийгээд М нхжинг рийнө өө болгоод рд хажуудаа байлгах юм сан хэмээн м р д х болов.үү ө өө ө Нэгэн ш н тэр хоёр хайр дурлалын “нуувчиндаа” уулзан байталө ө М нхжингийн гар утас нь дуугарчээ. Гэмт амьтан гэлбэлздэг юмө хойно мань хоёр утасны дуунд з рхээ хагартал цочив. Тэдний хоёрү х хдийг нь харж байгаа хадам нь ярив бололтой . үү- Халуураад аа, аавын б лт ш ? Яачихсан юм бол доо? Биү үү үү гадуур л явна. Одоохон очлоо, ээж ээ гээд залуу ухасхийн босож н д ирмэх зуур хувцаслачихаад: ү- Манай бага халуураад байна гэнэ. Би явлаа. Чи эндээ хоночихно биз дээ? гээд т лх р ширээн дээр гаргаж тавьчихаад яаран гарчү үү одлоо. Тэгээд машинаа асаан х дл хд сэтгэлдээ дотроо эхнэрө ө өө х хдээсээ уучлал гуйн залбирч, рийнх нь завхай явдлын т лүү өө ө өө тэнгэр бурхан бяцхан х г нь цээрл лж байгаа мэт санагдан рүү үү ө дээр нь нэг юм х нд рлэхийг мэдэрчээ. Харин хэдхэн м чийн мнө үү ө ө ө т нд ор х нжлийн жаргал эдл лсэн Цолмон х хэн яг энэхэнүү ө үү үү агшинд сэтгэлээс нь ор тас арчигдсан байлаа. Тэр т ний тухайүү бодохыг ч х ссэнг й. Маргааш ирэх эхнэрээ л хэмжээг й их сананү ү ү гансарч байлаа. Таг харанхуй хаврын ш н , х лсний байранд Цолмон гав ганцаарө ө ө хоцорлоо. Цаг харвал ш нийн нэг нг рч байлаа. Хажуугийн айлынө ө ө эр эм хоёр хэрэлдэн, гадаа согтуу х н хашгична. Б сг йн з рхү ү ү ү дахиад л н г аймшигт ганцаардлаар д рч, аз жаргалаар бялхажө өө үү байсан тэр др д нь рдийнх биш байсныг энэ л м чид ойлголоо.ө үү үү ө М нхжин х дээ сэтгэл зовнин гарч одохдоо т ний хацарт ганцө үү үү хошуу х ргээг йг сая санав. Маргааш т ний эхнэр нь ирнэ. Тэгээдү ү үү л тэр хоёрын зовлонт диваажин т гс н . Тийм ээ, Цолмон болө ө ө т ний хувьд х ний х н. Тэр хоёрын анх танилцсан др дэдүү ү ү ө үү зоогийн газар идэж уучихаад м нгийг нь т л хд М нхжинө ө ө өө ө хэтэвчиндээ эхнэр, х хдийнхээ зургийг хичнээн нандигнаж явдгийгүү тэр харсан билээ. Т ний хэтэвчинд үүЦолмонгийн зураг байдагг йтэй адилхан з рхэнд нь т нийг гэхү ү үү

ч хэн ч зай байхг й. М нхжин “Чиний н дэнд чинь л биө үү ү ө ү дурласан” гэж хэлдэг нь ч худлаа байж. Ай, х рхий, М нхжин хэзээөө ө ч рийнх нь байгааг й, бас хэзээ ч т нийх болохг й гэдгийгөө ү үү ү х хэн яг энэхэн м чид тов тодхон ухаарчээ. Тэр х ний азүү ө ү жаргалаар хэд хоног сэтгэлээ баясгасан байж. Энэ хэд хоногт з рхийг нь эзэгнэсэн тэр жаргал нь х нийх байжээ. Х нийх ...Одооү ү ү эзэн нь ирж яваа.Зохиолч Б.Ш дэрцэцэг: Мэдлэгтэй х н царай муутайүү ү байсан ч дотроосоо гэрэлтдэг

Page 15: зүүдний тайлал э

Олон арван сонирхолтой хайрын г ллэг, туужуудаараа олныө үү

танил болсон зохиолч Б.Ш дэрцэцэг буюу Тогтохбаяр эгчийгээүү Танхил насандаа буландаа урин оролцууллаа. Т ний зохиолоосүү сэдэвлэн б тээгдсэн Ш рэн бугуйвч кино одоо кино театруудаарү ү гарч байгаа юм.

Танхил: Таны бусдаас ялгарах онцлог юу вэ?Ш дэрцэцэг: Х н болгон л рийн гэсэн онцлогтой байдаг. Минийүү ү өө онцлог гэвэл ном унших, юм бичих маш дуртай маань л байх даа. Бас рийн гэсэн биеэ даасан бодолтой, ямар ч едөө ү рийнх рөө өө өө байж чаддагаараа л бахархдаг.Би зэл бодол дээрээү ргэлж хатуу зогсдог, жишээлбэл сонин дээрү

эмэгтэйч дийг муулсан мэдээлэлүү гарвал би х лээн з вш рчү ө өө чаддагг й. Тэр сонин руу нь заавал утасдана. Угаасаа минийү судалгааны ажлын чиглэл ч тийм , хэвлэл мэдээлэл ба эмэгтэйч дийнүү д р т рх, имижийн талаар байдаг. Заримү ө эмэгтэйч дийн хувьд энэ нь нэг их эмзэглэхээр асуудал биш мэтүү санагдаж магадг й. Ямар ч эмэгтэйг муулсан надад шууд м р хү ө өө ө сэтгэл т рд г. Ялангуяа сонинуудад эмэгтэй х нийг х йснийх ньө ө ү ү талаас ялгаварлаж, гутаах маягаар их бичиж байна. Урт стэй,ү ухаан богинотой, б сг й х н цагаан зээр хоёр нутагг й ч гэх шигү ү ү ү хоцрогдсон з йрлэл, стеоротип ашиглаадү нэг эмэгтэйг муулсан байхад би ч гэсэн эмэгтэй юм чинь намайг бас урт стэй ухаанү богинотой гэсэн г гэх маягаар ханддаг. Би хэзээд эмэгтэйч дийнү үү эрхийг хамгаалсан феминист зэл бодолдоо нэнч байдаг. Тиймү ү болохоор рийнх зэл бодол, хэн нэгнийг хамгаалж чаддагаарааөө өө ү л бахархах байх даа.Танхил: Бага байхдаа рийг х рх н гэж боддог байсан уу?өө өө өө ө

Page 16: зүүдний тайлал э

Ш дэрцэцэг: г й, б х насны х хд дэд, ялангуяа охидодүү Ү ү ү үү үү рийг голох сэтгэх й байдаг гэсэн. Одоо би б р охидуудад энэөө өө ү ү

тухай байнга ярья л гэж боддог юм. Би б р оюутан болж дээдү сургуульд сурахаар Орост очсон хойноо л гадаадынхантай хамт суралцаж эхлээд рт итгэлтэй болсон ш дээ. Тэдөө өө үү намайг чи ёстой гоё байна гэж хэлж байгаа юм. Тэрнээс мн ер с рийгө ө өө өө өө өө нэг их гоё гэж боддогг й байсан. Тэгээд одоо энэ насан дээрээ н гү ө өө эмэгтэйч дийн асуудлыг сонирхоод ирэхээр охид, дундаж насныүү эмэгтэйч дын зэл бодлын ялгааг харж байгаа юм. Ер нь барууныүү ү орнуудын судлаачдын зэж байгаагаар охид ялангуяа св рү ө ө насандаа рт маш итгэлг й, ямагт рийг голж, сэтгэл дундуурөө өө ү өө өө байдаг гэнэ. Ингэж св р насны охидоор барахг й насанд х рсэнө ө ү ү эмэгтэйч д ч сэтгэл гутралд автаж байгаа нь тэднийүү ш тээнү болсон одод нь дандаа загвар мс гчид, ж жигчид гээд нарийханө ө ү туранхай х хн д байдагтай холбоотой. Тусгай мэргэжилтн д,үү үү үү чадварлаг гэрэл зурагчдын ачаар лгэрийн г нж мэт зэсгэлэнтэйү ү ү харагддаг тэр оддоос болж охид эмэгтэйч д рсдийг тэдэнтэйүү өө өө харьцуулж сэтгэл з йн асар их дарамтанд ордог. Тийм болохоорү охид рийг б гол. Х свэл хэн ч сайхан харагдаж болно. Чи болөө өө үү ү энэ дэлхийд дахин давтагдашг й цорын ганц бие х н учраас хэнтэйү ү ч рийг харьцуулах хэрэгг й гэдгийг ойлгуулмаар байгаа юм. өө өө үТанхил: Яг н д р тэгж рийг голж байгаа охидуудад та юуө өө ө өө өө

гэж хэлэх вэ?Ш дэрцэцэг: З нд л з йл байна. Саяхан Опрагийн нэг шоуг зэжүү ө өө ү ү байхад яг энэ сэдвийг х нд ж байна лээ. Шоунд св р насны охидө ө ө ө болон охидын сэтгэл з йгээр мэргэжсэн сэтгэл судлаачид зэгчээрү ү оролцож, зочин нь Will Smith-ийн эхнэр Jada Pinkетт Smith байсан. Жада бол жижигхэн биетэй маш дайчин эмэгтэй ш дээ. Тэгээд “биүү ч бас жаахан байхдаа б х нд р охидуудыг гоё юм байх гэж боддогү ө ө байсан. Одоо миний н х р намайг гоё гэж хэлдэг. Ер нь тэгэtд манайө ө одуудын дунд ч гэсэн жижигхэн биетэй эмэгтэйч д олон байгаа.үү Ер с рийг нд р нам, тарган б д н гэж гоочлох хэрэгг й”өө өө өө өө ө ө ү үү ү гэх мэтээр з вл г гч байсан. Тэнд рийг б д н, батга ихтэйө ө өө ө өө өө ү үү гэх мэтээр янз б рийн шалтгаанаар голж сэтгэлээр унадаг охидү ирээд урамшаад гарч байсан. Энэ талаар улам их ярьж охиддоо урам хайрлаж, з вл гө ө өө гч байх хэрэгтэй юм байна гэж нададө бодогдсон.Танхил: Анхны ерхлийнхээ талаар?ү

Ш дэрцэцэг: Миний едүү ү х вг д охидыг гуйдаг байлаа л даа.ө үү Одоо ч мэдэхг й ээ, охидууд бараг х вг дээ гуйдаг болчихсон юмү ө үү биш . Анх 5-р ангидаа анхныхаа захиаг авч байсан. Захиа авахүү дург й охин ч гэж хаа байхав. Н г ангийн зарим х вг нтэйү ө өө ө үү

Page 17: зүүдний тайлал э

холбуулаад л, жаахан цагаан царайтай байсан юм уу, х вг д захиаө үү барьж нэлээд г йнэ. мсч байсан пальтоны халаасанд захиаү Ө хийчихнэ, зуныхаа амралтаар зусланд явчихаад ирэхээр араас захиа ирнэ гэх мэт /инээв/. Гэхдээ би 10 жилд байхдаа ерхэж байгааг й.ү ү Н х р бид хоёр чинь 10 жилдээ цуг сурдаг байсан байхг й юу.ө ө ү Тэгээд 10-аа т гс д ерхэж эхлээд л хоорондоо нийлцгээсэн дээ.ө өө ү Анхны хайртайгаа суусан.Танхил: Таны дуртай нг ?ө ө

Ш дэрцэцэг: Уг нь би хар, улаан нг нд дуртай. Их бадрангуй гоёүү ө ө нг . Гэхдээ улаан хувцас олон байдагг й.ө ө ү Энэ хавар дуурийн

театрын ойд мс х гэж час улаан торгон даашинз хийлгэсэн.ө ө Гайхалтай нь надад ягаан нгийн хувцаснууд их байдаг юм. Яагаад чө юм, уг нь р ягаан нг нд дуртай биш хэрнээ л ц нх, туфль энэөө өө ө ө ү тэрээ ижилс лж авсаар байтал баахан ягаан хувцастай болчихсонүү байдаг юм. Ягаан цув гэхэд 2 байгаа. Бас хар нгийн хувцаснуудө нэлээд бий. Танхил: Гэр б лийнхээ талаар?ү

Ш дэрцэцэг: Н х ртэйгээ анх 16-тайдаа танилцаад 19-тэйдүү ө ө өө ерхэж эхлээд 20 х рээд л хуримаа хийчихсэн. Х м с биднийгү ү ү үү

сайхан л гэр б л гэж хэлдэг юм. 3 охинтой, нэг охиноо рг ж авсанү ө ө юм. Манай гэрт охидуудын маань 2 р нь ягаан, тавилга нь ягаан,ө өө тэгээд миний хувцаснууд ягаан гээд б гд л ягаан болчихсон байдаг.ү Арай л н х р минь ягаан болчихоог й /инээв/.ө ө ү

Танхил: Сайн ээж, сайн эзэгтэй гэж ямар х нийг хэлэх вэ?үШ дэрцэцэг: Биүү сайн ээж, сайн эхнэр байх гэж хичээдэг. Харин сайн эзэгтэй байхыг боддогг й. Учир нь гэрийнү эзэгтэйн ажилд би

нэхээрү сонирхолг й.ү Харин сайн ээж байх шаардлагатай, заавал. Яагаад гэвэл р л х хэд т р лж, эх х н болъё гэсэн сонголтыгөө өө үү ө үү ү би хийсэн.Тийм болохоор миний ажил 1-рт байх ёстой гээд х хдээүү тоохг й яваад байж болохг й. Тийм х м сийг би ойлгодогг й.ү ү ү үү ү Хэрэв карьер х ж алдарших гэж байгаа бол ээж болохг й байжөө ү болно. Харин ээж болсон л бол х хэд нэгд гээрт байх ёстой. Сайнүү ү ээж байх сайн эзэгтэй байх бол хоёр р асуудал. Сайн эзэгтэй гэдэгөө чинь гэрийн ажлаар махран оролддог х нийг хэлэх байх. ү

Миний бодлоор сайн ээж гэж х хд дээ ойлгодог, тэдэндээ цагүү үү гаргаж, ойлгож чаддаг х нийг хэлнэ. Би охидуудаасаа 4, 5 насү х ртэл нь дэргэдээс нь холдоог й, р л сг с н. Ээж нь дэргэдү ү өө өө ө ө ө нь байна гэдэг чинь ээж х хдээ мэдэрнэ, ялангуяа охидуудынхааүү юунд дуртай, юунд дург й, тэгээд юунд дуртай болгон х м ж лэхү ү үү үү вэ гэдгийг мэддэг байхад нэхээр хэрэгтэй. Би биеийг ньү

Page 18: зүүдний тайлал э

т р лэхээс ухааныг нь т р лдэгг й гэсэнө үү ө үү ү гтэй бас нэг их саналү нийлдэгг й. Би хэлд ороог й байхаас нь эхлээдү ү охиддоо лгэрү ярьж, ном уншиж гд г байлаа. Одоо охидууд маань номондө ө ухаанг й дуртай. Ээж аав нь юунд дуртай байна, х хэд ч бас т ндү үү үү л дуртай байна. Тиймээс би ухааныг нь ч бас т р лсэн ээжийг лө үү хамгийн сайн ээж гэж боддог.Танхил: Таныг урамшуулж сэргээж байдаг хамгийн дуртай гү

тань?

Ш дэрцэцэг: Ухаалаг сайхан г з нд лүү ү ө өө уншиж байсан. Гэхдээ нэг найзынхаа хэлсэн гийг мартдагг й. Найзү ү минь надад нэг удаа чи “Х вдний т ймэр” шиг л бай гэж хэлж байсанө ү юм. нийг би эхлээд ойлгоог й. Бараг 10 гаруй жилийн мнҮү ү ө ө намайг сэтг лч байхад энэ гийг хэлж байсан. Учир нь ойд т ймэрүү ү ү гарахад х м с унтраахаар , тэгэхэд нь тэр т ймэр х рс н доорооү үү ү ө ө шургачихдаг гэнэ. Тэгээд мод, х вднийө ндсийг нь шатаагаад яваадү байдаг. Х м с дээг р нь унтраачихаад санаа амраад байталү үү үү н г х чиньө өө газар доогуур асар их талбайг хамарсан хойноо гэнэт газрын х рсн с ц м срээд гараад ирэхээр хэн ч дийлдэгг й. Энэө өө ө ү ү з йрлэл надад их гоё санагддаг юм. Юу ч хийгээг й хэрнээү ү с ржигнээд л, бухимдаад, х м ст атаархаад байх биш, чимээг й лү ү үү ү

рийнх чаддаг ажлыг хийгээд явж байхад нэг л д р “Х вднийөө өө ө ө ө т ймэр” шиг л б тэн уулыг эзлээд ц м срээд гараад ирнэ дээ гэжү ү ө ү хэлж байсан. Ийм г хэлсэнд нь тэр найздаа биү ргэлж баярлажү явдаг юм. Тэгээд би ч тэр философиор л амьдарч, ажиллаж байна даа. Би урьд нь 2 ном хэвл лчихээд байхад Ш дэрцэцэг гэж хэн чүү үү юм х м с мэддэгг й байсан. Би чинь уг нь Тогтохбаяр гэдэг нэртэйү үү ү

Page 19: зүүдний тайлал э

х н ш дээ. Анх ном хэвл лснээс хойш 6 жил нг рч байна. Ер ньү үү ө ө элдэв хар хорын бодолд автахг й, х м ст атаархахг й, яагаа чү ү үү ү

г й байжү ү нэр алдрын хойноос х ц лд хг й, хийх ажлаа л сайнөө ө ө ү хийж байхад амжилт ирнэ дээ.Танхил: Эмэгтэй х ний гоо зэсгэлэнг юутай з йрлэх вэ?ү ү ү

Ш дэрцэцэг: Эмэгтэй х ний гоо зэсгэлэнг з йрлэсэн гн дүү ү ү ү ү үү з нд ш дээ. Явуухулан гуайн ш лгийн нэг сайхан м рө өө ү ө байдаг.

Сайхан б сг йн х лү ү ө Гаслангуй модонд х рэхэдү Салаа м чир б хэн нь цэцэглэж жимсэлнэ гэжө ү

Б сг й х ний гоо зэсгэлэнг гайхалтай д рсэлсэн байгаа биз дээ?ү ү ү ү ү З гээр нэг х рх н х хний х л х рэхэд мод цэцэглэхг й. Тэгэхээрү өө ө үү ө ү ү сайхан сэтгэл, эрч х ч, ухаалаг байдал, нинжин сэтгэл, гоо зэсгэлэнү ү б гд л нийлж байж модыг х ртэл амилуулахаар зэсгэлэн б рдэнэү ү ү ү гэсэн утгатай л г юм шиг.үТанхил: Таны багын м р д л юу байсан бэ?ө өө ө

Ш дэрцэцэг: Би ер нь бага байхдаа их л мундаг сэтг лч болохүү үү юмсан л гэж боддог байсан. Их багаасаа л мэргэжлээ сонгосон. Тэр

ед сэтг лчийн мэргэжил эмэгтэй х ний хамгийн моодны мэргэжилү үү ү байсан байхг й юу. Тэгээд л н г “Суварган цэнхэр уулс”-ынү ө өө Солонго шиг нэг их гоё эмэгтэй, сэтг лч, т н шиг л гоёүү үү хувцасласан эрхэмсэг, содон байхыг л х сдэг байсан даа.үТанхил: С лийн ед ямар уран б тээл хийж байгаа вэ?үү ү ү

Ш дэрцэцэг: “Ш дэрцэцэг” нэртэй дабль CD гаргалаа.Минийүү үү г ллэг дийг алдартай ж жигчид уншиж х гжмийн найруулгаө үү үү ү ө

хийсэн сонсдог ном л доо.Гадуураа гоёлын ууттай, CD-д орсон зохиолуудыг жижигхэн ном болгож хэвлэсэн бэлгэнд г х дө ө ө тохиромжтой гоё сонсдог ном болсон.Бас б х г ллэгээ нэгтгээдү ө үү “Сэтгэлийн анир” гээд нэг т вэр ном гаргасан. “Ш рэн бугуйвч”үү ү туужаар “САС пикчерс” студи кино хийсэн байгаа.Танхил: Уран б тээл арвин байгаа юм байна. Танхил-ынү

хэрэглэгч охидод юу гэж з вл х вэ?ө өШ дэрцэцэг: Охидод з вл х юм их байна аа. Юуны мн ртүү ө ө ө ө өө өө итгэлтэй бай. Бусад охиддоо тусал, сайхан сэтгэлээр хандаж сур. Эмэгтэй х н эмэгтэй х ндээ хайртай байж, н х рсг р хандаж сурахү ү ө ө өө хэрэгтэй байна. рт зорилго тавь. Зорилготой х нд амжилт ирдэгӨө өө ү юм. Тэгээд рийг хайрла.Чи рийг хайрлахг й бол Бурханөө өө өө өө ү чамайг хайрлахг й ш дээ. Их уншиж мэдлэг хуримтлуул. Ихү үү уншиж гэгээрсэн х н царай муутай байсан ч сайхан харагдаж сэтгэлү татдаг. Х рх н м рт тэнэг байвал харцнаасаа л эхлээд харанхуйөө ө ө өө

Page 20: зүүдний тайлал э

нь мэдэгдэж х нийг рт татаж чаддагг й.ү өө өө ү80 хэм /Б.Ш дэрцэцэг/үү

Эгэл нэгэн дрийн эгэл нэгэн гл . Баатарыг ердийнх с ил нэгө ө өө өө үү л зовиурт мэдрэмж нойрноос сэрээлээ. Юу билээ? Тэр урьдынх шиг х нжилд шурган тавтайяа чадахг й з нд хатгуулсан мэтө өө ү үү ухасхийн ндийл . Сэтгэлийн г нээс ш в гд х тэр т гш ртө өө ү ө ө ө ү үү мэдрэмж л ийнх урьд урьдын дадал заншлаа з рчих д х ргэв үү ө ө ү үү дээ. Урьд нь бол эхнэрийнхээ босох, гал тогоондоо сав суулгаа хагинуулах, х хд дээ сэрээх гэж глэхийг нэг чихээрээ сонсчүү үү ү н г г р гаргасан шиг санаа амар унтдаг сан. Гэтэл н глө өө өө өө ө өө ө өө нэг л биш ээ. Б х юм 180 хэм эргэчихэж. рт нь нэгэн шинэү Өө хэвшил бий болжээ. Орон дээрээ сандайлаад л орны хажуу дахь цаг руу хяламхийлээ. Долоо гуч. Yсрэн бослоо. Эхнэр нь амгаланаар нойрсоно. Харин тэр….Айлын н хрийн гл б хэн хийдэг олонө ө өө ү ажил т нийг х лээж байлаа. Юуны мн х хд дийг сэрээх.үү ү ө ө үү үү Х хдийн р р орж сургуульд сурдаг ууган х гийнхээүү ө өө үү үү х нжл с татвал тэр яраглан цааш эргэв.ө өө-Босоорой, миний х . Хичээлээсээ хоцрох нь. Х х нжл рүү үү ө өө өө биеэ ороогоод цааш эргэхдээ:-Аав, с ртэй юм. Манай эхний цаг биеийн тамир ш дээ.ү-Битгий худлаа ярь. чигд р бас эхний цаг нь биеийн тамир байсанӨ ө даг. Хурдан босоод цайгаа уугаад хичээлдээ яв чи. Эх шигээ нойрны тулам…Тэр яагаад ийнх глээд байгаагаа р ч мэдсэнг й.үү ү өө өө ү Ч тг р аваг. Хэзээ нэгэн цагт тэр эхнэрээ ийнх глэхэд жигтэйхэнө ө үү ү их тээршаадаг сан. “Энэ гэрийн хамаг нэрг й ажил миний толгойү дээр… Ядаж Д лг н гл босохг й юм. Багш нь бас л над рууө өө ө өө ү ярьж байна лээ. Тулгааг цэцэрлэгт нь х ргэх гэсээр яваад би дандааү ажилдаа хоцорчих юм…”Эмэгтэйч д яагаад ргэлж ингэж нэгэн хэвийн юм глэжүү ү ү

рсдийг ч р лийг ч залхаадаг юм бэ? Хэрэв глэж таашаалөө өө ө өө ү авдаг бол аймаар юм…Тэр ингэж боддог байсан бол одоо р …өө өөМань х н х гийнхээ х нжлийг сугавчлаад гал тогооны р рү үү ө ө өө үү шурдхийн орж ус буцалгагчаа залгаад х шг татав. Шинэ д рө өө ө ө эхэлж байна. Жигтэйхэн их ажилтай нг р х жирийн нэгэн д р.ө ө ө ө ө Гэхдээ жирийн бусаар эхэлсэн хачин д р… Дараагийн гучинө ө минутанд нойрмог н дэлсэн том х дээ ундыг нь уулгаж, гэрийнү үү эзэгтэйн ундыг бэлтгэн тавьж, бага х гээ босгон н рийг нь угаажүү үү хувцаслаад гарахдаа эхнэрээ болгоомжтойёо дуудан сэрээв. “Цаг яагаа ч г й байхад, яршигтай юм…” гэж гэргий нь ярдаглаадү ү х нжл буцаан н мр х аж.Цэцэрлэгийн хаалга барихаас урьтанө өө ө ө

Page 21: зүүдний тайлал э

х гээ г д ажилдаа ирэхэд хэлтсийн дарга авгай цаг руугааүү ө өө ууртайхан хяламхийв. Ажлаасаа хожимджээ, тэр.Гучин минутын дараа хэлтсийн тайлангийн хуралтай . Гэтэл эхнэр нь залган” Миний утасны цэнэглэгчийг харсан уу? хэмээн лавлаад орой х хдээ цэцэрлэгээс авч чадахг йгээ дуулгав..үү үАяа яа. Хэлтсийн хурал дээр ажлын тайлангаа тавих ёстой байдаг. Бага х нь ханиагаад байсан тухай бодол сэтгэл зовооно.үүХурлын дараа багын найз Цогоо нь утасдав. Yдийн цайны цагаар уулзмаар байна гэнэ.Цогоо ирэв. Зовлонгоо ярих гэж иржээ. Эхнэр нь залуухан амрагтай болчихсон бололтой. Гомдлоо хэлэхээр гар х рсэн гэнэ. Баатарү дотроо манай Энхмаа ч з гээрг й дэг гэсэн т гш рт бодлооү ү ү үү нухчин дарахаар тэмцэх зуур яаж дууг й байхав.ү“Х чирхийллийн эсрэг ндэсний т вд хандахг й юу. Муу хогийгү ү ө ү хашраагаад г. Нэг орой завхарч яваад ирэхэд нь чи гурван х хдээө үү аваад явчихсан байвал хашрахг й яадаг юм” гэв.ү-Дэмий байх аа. Цоомоо чинь цочмог ууртай . Тэнд очоод т йвээжү

гв л яана. Аяг й бол сайн шалтаг. Намайг буцаад харихадө ө ү залуухан нд р банди авчирчихсан байвал би яах юм?ө өНээрээ л Баатар р ч эхнэрээ нэг л д р хаяад явах з рхг йгээөө өө ө ө ү ү дотроо х лээн з вш рч байлаа. Байр хэнийх вэ? Эхнэрийнх.ү ө өө М нгийг хэн олдог билээ? Эхнэр.Эрх мэдэл хэнд байна вэ? Эхнэрт.ө Эрч д хоорондоо уулзаж зовлонгоо яриахаас хэтрэхг й доройүү ү амьтад юм чинь.Тэр хоёр ямар ч шийдэлд х рч чадалг й салцгаав. Yдээс хойшү ү Баатар руу хадам аав нь утасдав. Орой очоод хаалга янзлаад

г рэй гэж байна. Гэрийн ажлаа дийлэхг й байхад горьдов оо, бас.ө өө ү Гэвч очихг й байж чадахг й нь ойлгомжтой. Х ргэн д хэзээ сайнү ү ү үү нэртэй байлаа.Ажилдаа овоо махарч суутал аар саар гэр ахуйн ажил толгойд орж ирээд ймр лж эхлэв. Маргааш чинь байр, утасны м нг т лд гү үү ө ө ө ө

д , гадагшаа хэд хэд ухасхийх нь . Хэлтсийн дарга авгай ч муухайө ө харахаар тогтохг й дээ гэсэн бодол эргэлдэнэ. Орой тав хагасү болмогц бага х гээ цэцэрлэгээс авах цаг болж даргынхаа н дийгүү ү хариулан нд лз ж эхлэв. Банзай, Чука гээд тэдний хэлтсийн хэдэнө ө ө харчууд б гд л цаг руугаа хялалзан гэр гэр р гээ яарцгаах ньү үү адилхан. Харин х хн д хаашаа ч адгасан шинжг й, энэ оройүү үү ү хаана х з рд цг х ярилцан, интернетээс сайхан залуугийн зурагө ө ө өө өө

зэн морь шиг л шинжицгээх нь цаанаа л ихэмсэг. Тэдний ерт нцү ө бол тэдний л ерт нц юм чинь яая гэхэв.өБаатар бага х гээ цэцэрлэгээс нь аваад дэлг рээр шуртхийнүү үү талх хиам цуглуулж бариад таксидан хадмындаа очлоо. Хадам аав нь гал тогооны р нд хуушуур хайран хинш н дунд зогсооө өө өө үү

Page 22: зүүдний тайлал э

харагдана Хадам ээж нь гэж цэмбэгэр амьтан буйдангаа налан зурагтаар мэдээ зэж сууна. Баатар зочны р р нь шагайнү ө өө үү хадам эхийн мэндийг мэдээд гал тогоо руу шагайв. Хадам нь цай хийж г д бага х гий нь дуудан нсээд глэж эхлэнэ.ө өө үү ү ү-Миний муу зээ яасан туранхай юм дээ. Эх нь гайг й л м нг олдогү ө ө шиг билээ. Амин дэм энэ тэр авч гд г ч юм уу, г й ч юм уу…ө ө ү ү Баатар цайгаа орхиод ухасхийн босч хаалгыг нь янзалж г дө өө х гээ дагуулан гарлаа. Хадмынхтай зэргэлдээ байранд рийнх ньүү өө ээжийнх байдаг. Ээжийнхээрээ орохг й нг рчих ж чадсанг й. Гэрү ө ө ө ү р гээ яарах ч хэрэг байсанг й. Эхнэр нь ш нийн бор хоногтоо лүү ү ө гэртээ шагайх нь ойлгомжтой.Т нд аав нь хаалга тайлж г д “Миний х яасан ядруу харагдахүү ө өө үү юм. Цаад х хэн чинь ганц удаа х хэд цэцэрлэгээс нь авчихг йүү үү ү юм даа” гэсээр хувцсыг нь авч лг в. Ээж нь зочны р нд томө ө ө өө охинтойгоо улс т р ярьж сууснаа ндийж:ө ө-Х ирээ юу? Х гш н х дээ цай хоол… гэсхийчихээд охинтойгооүү ө өө үү аминч яриагаа ргэлжл лнэ. Эгч нь тэдний х г дуудан нсээдү үү үү ү ажаагийндаа очоорой хэмээн найр тавина. . Зурагтаар УИХ-ын чуулганы тухай мэдээ гарч байв. 71 эмэгтэй гиш ний дунд тавханүү эр харагдах нь тоон дотор сэг.. гэгчээр дэнд сондгой . Гэтэлү үү нэгэн эрэгтэй гиш н шийдвэр гаргах т вшин дэх эрч дийнүү ү үү оролцоог нэмэгд лэх хэрэгтэй байна гэхчлэн гомдоллож гарахадүү эгч нь тас тас х хр дө өө-Энэ муусайн эрч д гэрээ сахиад л дууг й сууж байвал барав. Басүү ү жендер мендер ярьж яах нь вэ. Х хдий нь бид гаргаж байна.үү Эрч д сг д л гэртээ тэжээлгээд л сууж байдаг юм байгаа биз.үү ө өө Даварчихсан юм гэхэд аав нь ширээ арчих зуур :-Ер , ер. Залуучууд арын албаа гэрээ аятайхан залгуулаад л суунаөө биз…Эмэгтэйч дтэй эрх мэдэл булаацалдаж яана вэ? хэмээнүү эхнэр, охин хоёртоо илт тал засна. Харин ээж нь сонин гарчиглангаа :-Тэгж бас болохг й ээ. Эрч дийн ухаан ч т рд бас хэрэгтэй шү үү ө үү гээд х р гээ н д ирмэх нь сэтгэл уужрам. Т нийг багыгааүү үү ү үү дагуулан гэртээ ирж хэдэн банш чимхэж жигнэх зуур том х гийнхээүү тооны даалгаврыг хийлгэж зогстол утас дуугарав. Харилцуураа аваад : -Хэнтэй ярих вэ?гэвэл залуухан эрийн урьхан дуу д нг йгээр:ө ө ү-Энхмаагийнх м н ?гэхэд хардлагын хар манан цээжийг ньө үү хоромхон зуурт н мр вч биеэ барьж амжаад:ө ө-М н байна??ө- ртэй нь ярьж болох уу?Өө-Байхг й ээ гээд утсаа ууртай гэгч нь таслахад цаана нь доогтойү инээд сонсогдоно.

Page 23: зүүдний тайлал э

Залуучууд ичг рг йгээр айлын эхнэр эрг лэх юм даа. Ш нүү ү үү ө ө эхнэрээ ирэхэд нь энэ тухай цухуйлгачихвал б н хэр л болноөө үү яршиг. Бухимдлаа хэн нэгэнд яримаар. Хоёр х гээ хооллонүү унтуулчихаад эхнэрийнхээ маргааш мс х хувцаснуудыг бэлтгэв.ө ө Хоёр х нь том болоод ямар эхнэрийн царай харах бол доо?үү Охинтой байсан бол санаа амар байхг й юу. Ядаж л удам залгахү охинг й юм гэж амьтан гоочлоод байхг й. Ш н дунд болжээ. Санааү ү ө ө алдаад унтлагын р нд оров. Эр х н оргилд нь б хэл хажууө өө өө ү үү бэлд нь х л тавих нь хориотой тахилга с лдэт уулын цаст оргилыгө ү д рсэлсэн уран зураг унтлагын орных нь ард лг тэй.ү ө өөЭхнэр нь хэзээ ирэх юм б мэд. Хойноос нь утасдах гэснээ “Чиүү яагаад Шерлок Холмс шиг х н м рд д байгаа юм? Н х ртү ө өө ө ө өө атгуулсан хийморьг й х хэн биш ш . Та гурвын т л нойрү үү үү ө өө хоолг й яваад байхад давраад байвал…” гэхээс хойш. Больё.ү Орондоо ороод сонин гарчиглав.” Ер нхийл гч Европын орнуудадө ө албан ёсны айлчлал хий байна”Манай ер нхийл гчийн н х р тэрг н ноёны донжлог хувцасө ө ө ө үү х гшин европын дээдсийг гайхуулав … ч гэх шиг. Эр х н гэдэг чиньө ү з гээр л нэг хувцасны гол юм гэж ? Гунигтай бодлоо ргээе.ү үү ү Т нийг д нг ж з рмэглэх гэтэл хаалганы хонх жингэнэв. Цагүү ө ө үү харвал ш нийн нэг цаг нг рч байлаа. Эхнэр нь ирж байгааө ө ө бололтой. Х лээлтийн дунд нойрмоглосон з рх нь баярлан цохилжү ү хаалгаа онгойлгохоор ухасхийв.-Т лх рээ мартчихаж. Чамайг сэрээчихэв дээ?гэх т нээс рү үү үү үү өө залуугийн с рчиг анхилах шиг болоход н х баяр х рийн оч тэрү ө өө өө дорхноо унтраад :-Хоол идэхг й л биз дээ? гэж бувтнаад унтлагын р р гээү ө өө үү з глэв.үБурхан минь эхийн эрхт ёс тогтсон ганцхан дрийн т гсг л. Сэтгэлдө ө ө нэг л гэгээн сайхан бодол орж ирнэ. Тэр нь айдас х йдэс атгаг сэжигү хуралдсан ш нийн т нэр харанхуйг рийн гэгээ ярна. Маргаашийнө ү үү наран мандана. Эрэгтэй, эмэгтэй алиныг ч л ялган гийг лэхү үү алтан наран мандана гэсэн бодол байлаа.

Б.Ш дэрцэцэгүүАрслантай г рийн хий зэгдэл /Б.Ш дэрцэцэг/үү ү үү

Арслантай г рэн дээр би ш н дунд алхаж явлаа. Цаг харвалүү ө ө хэдийнээ 00 цаг нг рчихжээ.Зуны дшийн сэвшээ салхи лээн ,ө ө ү ү армаг тарлаг лсийн сиймхийгээр д гэрг саран авхай шагайжүү ү хотыг с мгэр цэнхэр гэрлээр гийг лэх ажгуу.үү үү

Page 24: зүүдний тайлал э

Намайг г рний эхэнд Алхаж явтал чихэн дээр хэн нэгэн х нүү ү х нг х н санаа алдах шиг. Хамаг биеийн х лс дааварлан нурууныө ө өө ө

с босоод.ирэв.үАйж ширвэхээс ил гайхах сониучхан сэтгэл согтуу ухааныг миньүү дийлж иш тийш сэрэмжлэн харвал юу ч алга. Ш нийн хот г нө ү нойрондоо автан, хаа нэг х нг н тэрэг с рхийн нг рч, нохойө ө ү ө ө хуцахаас р ч хэн ч чимээ анирг й нам г м.өө ө ү ү үБи м н айх юмаа олов oо, бас согтуу х ний чихэнд аль элдэв юмө ү cонсогдохыг тэр гэхэв. *Боогийгийн т рс н д р гэж дарвиад л энэ.ө ө ө ө Ядаж таксины м нг ч лдээх ухаан байдагг й. За хурдхан харьжө ө ү ү нам унтах минь* гэхчлэн албан х чээр рийг тайвширууланү өө өө элдвийг бодон сэтгэлд хургаад буй айдсаа ргээхийг оролдлоо.ү Г рний гуравны хоёрыг туулчихжээ. Гэтэл.. дахиад л Х еүү үү х е..гэх шивнээ сонор ш ргэтэхлээ.үү үЭнэ удаа чих минь ч з н с вин минь ч намайг хуурсанг й ээ.ө ө ү Зогтусаад эргэн тойрноо сэрэмжлэн харлаа. Сэжигтэй юм алга. Гэсэн атал ар нуруунаас хэн нэгэн ширтээд байх шиг санагдахуй огцом эргэн харвал.. би эхлээд н дэндээ итгэсэнг й.Гарын алгаарааү ү н дээ н дээ арчин харсан чинь.. Б зэгд. Г рний тэхий дундү ү үү ү үү хэрд намирсан усан цэнхэр даашинзтай х хэн зогсож байх юм. Арайү

г й байлг й дээ . Гудамд ганхийх ганц нохой ч л харагдах ш нү ү ү ү ө ө дундын энэ цагаар даашинзаа намируулаад г рэн дээр зогсожүү байх ямар х хэн байх юм бэ? Гэхдээ яах аргагг й б сэлхийгээүү ү ү х рсэн урт задгай с нь л мэдэгдэх хийссэн залуухан б сг йү ү ү ү ү цэнхэр хувцасаа намируулан надру айсуй..Сайн ажиглавал х л нь газар л ш ргэн ус мяралзах мэт хийагаартө ү ү х в х аж. Шууд л Хий узэгдэл.. гэсэн г саанаанд ороод ирэв.ө ө үУг нь мухар с сэгтэй х н биш. гараар барьж, н дээр зээг й л болү ү ү ү ү ямар ч баримтанд итгэдэгг й байлаа.үХарин энэ удаа ш н дунд ийм жих цэм зэгдэлтэй тулгарахдаа лө ө үү ү мэддэг б х бурхан тэнгэрийг дуудан айдсаа дарахыг оролдоодү урагш алхлаа. Тэгснээ вд г чичрэн хариуг й нугарчих гээд байх тулө ө ү ухашийн г йлээ. Хэзээ ч гэртээ ирж, хаалгаараа хэрхэн орсныг бү үү мэд. Маргааш гл нь ээж х нжлийн захаас татахад нь л сэрэв.ө өө ө- Миний х босч ажилд явна байгаа. чигд р бас юу болоодүү Ө ө балгачихаав? Ш нийн нэг цагт .. Цэнхэр хувцастай х хэн. .. гэсээрө үү н д нь орой дээрээ гарсан амьтан ирсэн ш дээ гээд хаалгааү үү хаачихлаа. Ээж маань надад амь л даа. Гэхдээ намайг архи уухаар л ингэж ууртай царайлахыг оролддог юм. Одоо гал тогооны р ндө өө ороход сайхан бантан хийчихсэбн л байгаа.

чигдрийн тэр барин тавин хачирхам зэгдлийн тухай б дэг бадагӨ ү ү юм санаанд оржж ирэхээс биш огтхон ч айдас т рс нг й. Биө ө ү орноосоо ухашийн бослоо.

Page 25: зүүдний тайлал э

Орныхоо мн тайлан шидсэн жийнсээ авч углав уу г й юу 16-тайө ө ү ү охин д минь долоовроороо чамархайгаа эргэдэн.. Ах аа та нэлэнүү юмтай болж байгаа байхаа.. гээд жиг жигхийн х х рс р гарч одов.ө ө өө Бодвол ш н намайг ирэхэд кино зээд унтааг й байсан биз.ө ө ү ү Ажилдаа очих замдаа чигд р чухам юу болсныг санах гэжө ө оролдлоо. За байз. Осолдохг й л Хепс баарнаас маргааш ажилтай ,ү энэ тэр гэсээр гэнэт нд шийн гарч таксины м нг г йгээ санаадө ө ө ө ү явган алхаснаа санаж байна. Орчноо мэдрэх хэмжээнд халамцуу байсаан. Тэгээд цааш нь . . . Арслантай г рээр гарч явсан. Гэтэлүү чихээр х н санаа алдахх шиг х е м е гээд дуудаад байх шиг янзү үү үү янзын юм дуулдаж эхэлсэн. Тэгээд, тэгээд. . эргээдхартал цэнхэр хувцастай залуу, задгай стэй б сг й р р нь х в лз н д х жү ү ү өө үү ө ө ө ө ө явсан н’ тодхон санагдада ирэв. Бие арзаcxийгээд явчихлаа. Ажил дээрээ ирээд ч толгойноос н х зэв н дурсамж салсанг й.ө өө үү ү Би гар утас засдаг юм л даа. Тэгээд нэг л мэдэхэд хамт ажиллаг Ганаагаас:- Чи арсlантай г рээр ш н явж зсэн ? гэж асуувал тэр м рүү ө ө ү үү ө өө хавчаад хийж буй ажилаасаа хараа салгалг йү :- Миний найз дотор чинь муу байгаа юм уу даа? Нэг л сонин юм яриад байх чинь . Ингэж тойруулж байхаар шараа тайлмаар байна гээд шулуухан хэлчихээч дээ. Тэр нь шулуухан байxг й юу хэмээнү доогтой хариу г в. МИний толгой х нийх юм шиг х нд оргинө ө ү ү сэтгэлийн г нээс н х цэнхэр хувцаст хий зэгдэл салахг й Х е .ү ө өө ү ү үү . . Х е хэмэн шивнэн дуудаад байх шиг санагдаад нэг л хачин. үүХэд хоногийн мн би ерхдэг б сг йтэйгээ ялихг й юмнаас болжө ө ү ү ү ү муудалц чихаад бууж г хг й санаатай г рийж байгаа билээ. Тэгэдө ө ү ү шарандаа т ний тухай бодохг й гэж найзуудтайгаа савсан юм.үү ү Гэтэл н д р сэтгэлд минь миний Золоо биш, харин тэр хачин хийө өө ө

зэгдэл эргэлдсээр нжл . Дотор ч гэж хачин. ү ө өөАрай гэж ажил тарах цаг х рэв. Шар тайлах, хайрттайгааү муудалцсан зовлонгоо мартах шалтгаар хамт ажилладаг Ганааг л уруу татачихлаа. Надад м нг байгааг й юм чинь мэдээж Ганаа лө ө ү даах боллоо. Хаан брой-гоос эхэлсэн бидни наргиан хоёр баар дамжин ргэлжилээд нэг л мэдэхэд ш н дунд нг рчих ж. Би уг ньү ө ө ө ө ө шар айраг л уудаг х н. С лийн энэ хоёр ш н л элдвийг холинү үү ө ө хоолой давуулсаар их ч согтжээ. Ганаа 《Арай хэтэрчихлээ авгайдаа алуулсаан》 хэмээн глэсээр гэр р гээ арилж гс н . Авгайтай байхү үү ө ө ч шал дэмий юм шив дээ гэсэн бодол толгойд орж ирэн Золоотой муудалцсанаа з втг xийг оролдов. Ингээд такси барин Золоo рууө ө очих гэснээ больж н г г рэн дээрх х хэн н д р харагдахө өө үү үү ө өө ө болов уу гэсэн адийн бодол согтуу ухаанд гялшийв. Эндээс арслантай г р х ртэл сайн даа л 10 мин алхана биз. Аяг й болүү ү ү таксигаар очвол зэгдэхэ больчих ч юм бил . ү үү

Page 26: зүүдний тайлал э

М н л сартай дулаахан ш н . Хэдхэн минут алхаад би арслантайө ө ө г р д гс ж явлаа. Дунд голын урсгал сарны гэрэлд м нг р н,үү өө ө ө ө ө ө эзг йрсэн оютаны байруудын цонхнууд ёзг й гэгч нь харлана.ү ү *Х е. . . залуу* гэх хачин намуухан шивнээ чих ш ргэн, х нг х нүү ү ө ө ө амьсгал х з р лээх шиг. . . рийн эрхг и бие арзашийнү үү үү ү Өө ү арагшаа эргэлээ. Г рний тэг дундаас н х б сг йх х туяa татсанүү ө өө ү ү ө хар гэзгээ намируулан, х в лз н айсуй. ө ө ө

Гараа над руу сунгаж, даашинзных нь хормиод сэвшээ сахинаа яах аргаг й сэвэлзэх нь тодхон. ОЙртох тусам хирдхийн цусг й цагаанү ү царай нь сарны гэрэлд шохойтой цаас мэт цайрах нь с босох мэт.ү Надруу ганц алхмын зайтай тулаад ирэхэд нь ажиглавал н днийү харц нь огтын х дуйлг нг й байгааг айдас, сониучирхал хоурынхооө өө ү дундуур сайн ажигласан юм. Би таг х шчихл . н х хий зэгдэлө өө Ө өө ү надад тулж ирээд *Хонгор минь нааш ир л дээ. . . * хэмээн шивнэн, т ний х в лзс н цэнхэр хувцаснаас зуурч ямар нэг юм руу унахүү ө ө ө с лчийн м чид *ээжээ* хэмээн хашгирснаа л санах юм. Тэгээд лүү ө кадр тас. . . Хамаг бие тэсэхийн аргаг й шархиран толгой ангалзахыг мэдэрч тунү зовиуртайя сэрэв. Н дээ арай ядан нээвэл ээх д хоёр маань усанү үү манан дунд нэг б рэлзэн зэгдээд алга болчихлоо. ү үГэтэл н х цэнхэр хувцаст цэв х йтэн гараар цээж х з г миньө өө ү ү үү илж * Хамт яв л даа* гээд ч байх шиг. Харин миний маналзсан тархихинд ээж, д бас Золоо гуравтаа л очихсон гэсэн х сэлүү ү эргэлдсээр би дахин ухаан орсон юм. Намайг н дээ нээхэд хамгийн т р нд харагдсан юм хорвоо дээрхү ү үү миний хамгийн хайртай гурван эмэгтэй байлаа. -Миний х яаж байна даа? гээд ээж хоолой зангируулан хацарүү илнэ. Ээжийн гар ийм з лх н байдаг бил ? өө ө үү-Би яасан бэ, ээж ээ? -Чи арслантай г рэн дээрээс унаад 7 хоног ухаанг й байлаа. Усүү ү уух хув’тай л байж дэ. -Юу гэнээ? Би тэгэд энд б тэн 7 хоног хэвтсэн хэрэг ? ү үү-Харин тийм . Ээж санаа алдсанаа:-Аз болж чаамиг г рний хашлаган уясан хадагнаас орооцолдонүү унахыг эрг лийн цагдаа холоос харсан байна лээ. үүХамайг олон хоног нойрг й сахисан хаматнууд маань тайвширан гэрү гэр р гээ явцгаав. Дараахан нь Ганаa маань авгайгаа дагуулчихсанүү ирж, хэргийн эздийн ёсоор нууцxан н д эрмэн, хоёр гараа атганү

рг ж з лэв. Бодвол намайг Эр х н гэж байгаа бололтойө ө ү үү үБие нэлээс х нг рчээ. Миний д Ариунаа, Золоо хоёр надтайө ө үү

лдмэгч элдвийг шалгааж гарах нь тэр. ү-Ах аа, та юун цэнхэр хувцастай х хэн энэ тэр гээд байсан бэ? Тэрүү

Page 27: зүүдний тайлал э

г рнээс унадгийнхаа урьд ш н бас тийм юм глээд л гэртээ ш нүү ө ө ү ө ө ухаанг й ирсэн шдээ. Энэн л нэг л учиртай хэмээн асуух аж. ү-Согтуугийнх юм уу, аль эсвэл би солиорч байгаа юм уу? Арслантай г рэн дээр яг ш н дунд цэнхэр даашинзтай . . нэг хий зэгдэлүү ө ө ү харсан. Яг с нс л тийм байдаг байх. За та хоёр х нд хэлвээ. Биү ү гэдэг х н насны онигоонд орно ш гэж би гуйлаа. Т р нээс хойшү үү ү үү дууг й суусан Золоо сая ам нээжү :-Ямар сонин юм бэ? Тэр чинь 8-сарын 3, 4-ны ш н биздээ. Би ч басө ө тийм цэнхэр хувцастай х хэн з дэлж хар дарсан. Тэгсэн чиньүү үү

гл нь чамайг осолд ороод ухаан орохг й байна гэж ээж чиньө өө ү утсаар хэлсэн. Чамайг ийм олон хоног ухаан орохг й болохоор биү аргаа бараад эмнэлэт хэвтэхдээ мсч байсан хувцасыг чин’ чигд рө ө ө угааж арцаар ариулж злээ. Тэгсэн чинь чиний мдний товчноосү ө орооцолдсон хуучин цэнхэр хадагны тасархай лдчихэж. н глү Ө ө ө өө би тэр хадгийг аваад шатаачихсан ю. Тэгэд л чи ухаан орчихлоо. Хачин юм даа гэлээ. Ийм л сонин явдал надтай тохиолдсон юм. С лд нь сонссоноорүү бол Анагаахын дээдийн оютан б сг й хайртай х ндээ хаягдчихаадү ү ү Арслантай г рэн дээр машинд дайруулан амиа хорлосон юм гэнэ.үү Тэгээд яг ш н дунд тэр б сг йн с нс арслантай г рэн дээг рө ө ү ү ү үү үү зугаалж, ганц нэгээрээ яваа залуучуудыг айлгадаг юм гэсэн явган яриа байдаг юм билээ. Харин миний хувьд эмнэлгээс гараад Золоотойгоо эвлэрснээс хойш дахин уушны газраaр хэсэж ухаан алдтлаа уухаа больсон. Ер нь би ч баасан гаригт л ганц груушиг шар айраг уудаг х н юм чинь. Тэрү явдалаас хойш харин арслантай г рэн дээг р д р явахад ч нэгүү үү ө ө л эвг й мэдрэмж т рс р байдаг юм ш . Гэвч манай сансартү ө өө үү байдаг болохоор тэр гээр явах хэрэг гарад л байх юм. Гэхдээүү ш н явах з рх х рдэг и юм аа.ө ө ү ү ү

Гэнэтийн бэлэг /Б.Ш дэрцэцэг/үү

Оюyн ээлжээ х лээлцчихээд р нд орж халаадаа тайлахдаа лү ө өө өө сая ядарсанаа мэдрэв. Ийнх халаад, малгайгаа тайлан,үү чагнуураа х з нээсээ мулталж зогсохдоо жиж рийн ш нийнү үү үү ө х нд ачаанаас саалж сэтгэл амран гэртээ харьж бушуухан х стeйү өө б лээн усаар д ргэсэн онготсонд хэвтэхийг м р дн .ү үү ө өө өАнагаахын их сургууль т гс нг т х хдийн сэхээний эмчээрө ө үү үү ажиллаж эхэлснээс хойш зургаан жил болчихож. Энэ б тэн зургаанү жилийн зургаан хавар, зургаан зун, зургаан намрын ажилын др дө үү нь хоорoндоо бараг ижилхэн н др с онц ялгааг й л нг рчээ.ө өө өө ү ө өТэр цагаан халаад, эмчийн малгайгаа тайлан богинхон д н х рэм,ө ө ү

Page 28: зүүдний тайлал э

ноосoн малгай мсчих д арван жилийн мн х шигээ сургуулийнө өө ө ө сурагч охин мэт харагдана. Гэвч энэх нд р турьхан бие, будагүү ө ө шунхг й цэ эрхэн бор царайтай б сг йн сэтгэлд удахг й айлчланү ү ү ү ү ирэх гучин насны тухай бодол гуниг т р лэн, хайр амсааг й з рхө үү ү ү нь е ехэн ганцаардан гунигладгийг ээжээс нь р хэн ч мэдэхг й.ү ү өө ү Дандаа л д ч х ртэл халуурч, амьсгаа нь шир счихсэн хатгалгааө ү үү нь х ндэрсэн х хд д эсвэл хоолой нь боочихоо алдсан балчирү үү үү амьтадтай д р ш нг й зууралдан эрчимт эмчилгээний р ,ө ө ө ү ө өө

вчний т х овоолстой ширээний хооронд эргэлдсээр орой ньө үү х л даахг й болтлоо ядарсан амьтан автобусны будал рууө өө ү алхана. Автобуснаас буугаад яг хоёр зун алхам яваад л орцныхоо

дэнд х рнэ. Ийнх х л татарсан влийн б рэнхий орой тасүү ү үү ө ө ү харанхуй орц руу орох м чид ч юм уу, эсвэл хаврын эхээр хамагө амьтан залуус гэгээн Валентины баяр, дараa нь мартын 8 тэмдэглэн залуус цэцэг, бялуу барин гудамжаар з р лд х д з рх сэтгэл ньө ө ө ө ү хэзээ хэзээнээс ил ганцаардлын хар гунигт автдаг юм.үүТэр орой болсон хойно хариад ээжийнхээ аягалж гс н хоолныө ө амтыг нь ч мэдэхг й идчихээд хуучин буйдан дээрээ хэвтээд гн .ү ө ө Тэгээд л солонгос кино зэх дуртай ээжтэйгээ суваг булаалдан орос,ү монголын б х т -ийн мэдээ зсээр нэг л мэдэхэд б хлээрээ тагү ү ү ү унтчихсан байдаг билээ. Ийм л тогтсон хэмнэлтэй тогтоол уст ц р м мэт нэг хэвийн амьдралдаа тэр хэдийн дасчээ. Бодоодөө ө байхад ийнх орой гэртээ хариад бэлэн хоол идчихээд н х р,үү ө ө х хэд гэх эзэгтэй х ний ажил гэж г й, зурагтын мн х буйданүү ү ү ү ө ө сахисаар унтчихдагаа бодохоор рийг эмэгтэй х н гэхэдөө өө ү эргэлзмээр. заримдаа интэрнэт кафед очиж гадаадад гарчихсан ганц нэг найздаа и-меил бичнэ. Ингэж яваад санаандг йү тохиолдлоор интэрнэтийн секс сонирхон донтчихоо д хс н чө ө удаатай. Х хдийн сэхээний эмч б сг йн энэ мэт нуучанүү ү ү амьдралыг у р с нь хэн ч л мэднэ.ө ө өө ү

Т нийг эмнэлгийн хаалгаар гарч ирэхэд жижигхэн ширхэгтэй цасүү хялмаалж байлаа. байшин дотроос гарч ирсэн б сг й шинэхэнү ү цасны гялбаанд н дээ анивчин хэсэг зогслоо. Тийнх ер бусынү үү цагаахан шинэ цасны нг нд н д гялбан, гл ний х йтэн хавартө ө ү ө өө ү хацар, хамар нь чаcxийтэл даарахад сэтгэл нь нэг л сэргээд ирэв.Алгаа тосоход нь бээлий дээр нь буух цасан ширхэг дийн гоёмсогүү талстууд шинэ жилийн дшийг санагдуулчихлаа. Аавынхаа амьдадү тэр 20 х рэн х ртлээ шинэ оны гл гацууртаа х слээ шивнэдэг,ү ү ө өө ү санаa дагаад ч тэр юм уу гацуурт шивнэсэн х сэл нь биелчихээдү байдаг сан. Гацуурт шивнэсаэн хамгийн том х сэл нь Анагаахын ихү сургуульд тэнцэхсэн гэсэн м р д л нь байлаа. Тэр нь ч санаснаарө өө ө болжэлсэлтийн шалгалтаа торолг й давж аав ээж хоёроо хачин ихү

Page 29: зүүдний тайлал э

баярлуулж билээ. Даанч дараa жил нь аавыгаа алдаж, бас анхны хайртдаа хаягдсан. Т нээс хойш б сг й гацуур чимэхээ ч больж,үү ү ү гэрэл чимэглэл юутай хээтэй нь ахынхаа х д гчихс н билээ.үү ө ө Ийнх аавынхаа хлээс хойш б сг й ямар ч гайхамшигт итгэхээүү ү ү ү болин, анатомын зузаан зузаан сурах бичг дэд дарагдан, химийнүү х нд туршилтууд, жил б рийн дадлагын ажил ээлжилсээр эцэст ньү ү х хдийн сэхээн амьдруулах тасаг амьдралынх с лчийн зогсоолүү үү болсон мэт санагдана.Гэвч з р д з рх нь дотроо ид шидийн гайхамшигт итгэхө үү ү томоог йхэн итгэлээ орхихыг х сэхг й л байж. Б сг й энэ жилү ү ү ү ү нийслэлийн залуучуудын шинэ жилин дшлэгт урилгаар оролцохдооү танхимын нд р таазанд тулам с рлэг гануурт сэмхэн х слээө ө ү ү шивнэжэ. Богд уулнаас авчирсан, ойн гайхам тансаг нэрү анхилуулсан тэр амьд ногоон гацуурт л т ний х слийг биел лэхүү ү үү шид байх юм шиг этгээд бодол тэрхэн агшинд т рс н ажгуу. гэрэлө ө гэгээ, дуу хур, х л х р бялхан, ганган даашинзуудад н д гялбасанө өө ү шинэ жилийн цэнг нд ирсэн хэнд ч анзаарагдамг й нэгэнүү ү даруухан б сг й тэгж гэнэн загнасныг тэр их х гж н цэнгээн дундү ү ө өө ажигласэн х н нэг ч г й.ү ү үХарин маргааш гл нь сэрэхдээ Оюyн гацуурт х слээ шивнэнө өө ү х хэд шиг х гтэй зан гаргасандаа туйлын их ичихийн хамт сэтгэлдүү ө нь горьдлогын оч ассаар буйг мэдэрсэн сэн. Тэр нь ямар х сэлү байсан гээч. Энгийнээс энгийн, ерд л ажлаасаа оройтоод харихадөө тосох х нтэй болгож г ч гэсэн гийг гацуурт шивнэсэн юм. Тэрү ө өө ү

н дрийх шиг ээлжнээс буусан гл гэрийнхээ дэргэд байдагө өө ө өө шуудангийн сарбараар орж хэвлэлээ авдаг заншилтай. Бусад д рө ө ээж нь авчихсан байдаг юм. Шинэ цасны чийг хаврын анхны бороогоор з гн н сэтгэл сэргээсэн энэ гл алхаад л баймаар.ө ө ө өө Гэхдээ тэр цасан дээр лдэж буй м р харах тун дург й. Нуруулагү ө өө ү т рcнийх нь с дэртэй тал болсон том х л нд ясны дург йгээсө үү ө ө өө ү тэр билээ.Оюyн шуудангийн хайрцгаа нээж рийнхээ байнга захиалдаг д рөө ө ө тутмын сонингийн шинэ дугаар, бас нэг шингэн савангийн сурталчилгааны хуудас хийсэн байсныг аваад эргэтэл нэгэн бяцхан ягаан дугтуй унаад ирэв. Ийш тийш хулмалзан харвал шуудангийн салбарын 2 х хэн ном уншаад анзаарсан шинжг йд олзуурханүү ү бушуухан тонгойж тэр дугтуйг ш рэн аваад хар хурдаарааа гарав.үү Оюун урьд нь хэзээ ч хэнэс ч шуудангаар захиа авх зээг й тул энэү ү нь т нд ёстой л гэнэтийн бэлэг байлаа. Т ний хувьд б х лүү үү ү амьдрал нь ямар ч онцгой сонин юмг й, алганы хээ мэт товү тодорхой зурагдчихсан зургийн дагуу нг рч байгаад дасч, энэ лө ө эгэлхэн хувь заяатайгаа эвлэрсэн х н . Анагаахад эlcч, дараа нь эмчү болоод, х н гэдэг амьтан энэхэн богинхон насандаа элдэв вчн рү ө өө

Page 30: зүүдний тайлал э

вчл н, амьдралын аар саар зовлон зэж явсаар нэг л д рө ө ү ө ө хэлтэй тулгардаг н цгэн нэнд дассан хэрс ухаан нь элдэвү ү ү үү

янзын гэнэтийн бэлэг х лээдэг ч г й билээ.ү ү үОюун тэр ягаан дугтуйнд тэсрэх б мб г байгаa мэт ц нхнээсээө ө ү гаргаж ч зсэнг й явсаар гэртээ ирлээ. Ашг й ээж нь эзг й байв.ү ү ү ү Харсаар байтал ингэж догдолж, х лр д х гийн царайлчихсаных ньө өө ө учрыг ээж нь асууж л таараа. Гэтэл рт тохиолдсон ямар чөө өө явдлыг ярихыг х ээсг й л бол хэнд ч дэлгээд байх дург й г ж нү ү ү ө үү зантай Оюун ээжийнхээ тийн элдвээр шалгаадгийг с лийн едүү ү тэсвэрлэшг й ихээр т в гш х болжээ.ү ө ө өөБ сг й гутлаа ч тайлалг й гал тогооны р нд орж сууж аваадү ү ү ө өө өө

н ягаан дугтуйг гарган задаллаа. Гэгээн Валентины д ртө өө ө ө зориулсан *Учрааг й хосуудын баяр*-ын урилга байв. Хэнээ ирснийгү нь мэдэх гэж эрг лэн тойруулан зээд зээд юу ч олсонг й. З рхүү ү ү ү ү нь т г т г цохилон энэ учир бит лэг тоглоомын эзнийг олох гэжү ү үү хувцастайгаа цаг шахуу сугаад тоймтой юм толгойд нь орж ирсэнг йд гуталаа солихоор босов. Хоёрхон эмэгтэй х н амьдардаг.ү ү ямагт цэвэр цэмцгэр байдаг энэ айлын гал тогооны р нийө өө элэгдсэн хулдан дээр т ний зэн яддаг н х том х лийн м рүү ү ө өө ө ө б н шавхай тарчихсаныг сая л анзаарав. Ээж нь ахных ньөө х хдийг харахаар явсан бололтой. Тэр халаадаа мс х рүү ө ө өө

р нд орж ханан дахь хуанлигаа хараад л * н д р чинь гэгээнө өө өө Ө өө ө Валентины д р юм бна шдээ* хэмээн дуу алдав. Тэгээд ээжиинхээө ө бэлдэж тавьсан хоoлыг халаан дурамжхан савхдаж суухдаа урилга явуулсан хэргийн эзнийг олоx оролдлого дахин эхлэв. Арван жилийн найзууд нь гэвэл ихэнх нь н х рт гарч эзэгтэй болоод олдохооө ө больсон . Харин Оюуныг хиймэл давхраа хийлгэж, хамраа

нд рсг д н хрийн эрэлд идэвхтэй гарахыг ятгадаг багын найзө ө өө ө галзуу Заяа байх болох л юм. Гэтэл тэр чинь хэд хоногийн мнө ө дэлг ртээ бараа татахаар Бээжин явсан байдаг.. Анагаахын дээдийнү ганц найз нь р с нь ч дуу муутай б лтгэр Одноо т р лөө өө ү ө ө арилжааг й л бол толгойд нь ийм бодол орж ирэх ч г й. Ер нь хэнү ү ү явуулсан байлаa ч би л очихг й бол боллоо биш ? гэж тэр эцэст ньү ү д гнэлээ. Тэгээд гэнэт толинд хармаар санагдангуут хоолоо ширэнү дээр орхичихоод ц нхнээсээ энгэсгээ гарган тольдож гарав.ү Шингэхэн тайрмал с, давхрааг у боловч урт сормуустай тас харү ү н д, намхан хамар, цэвэрхэн арьстай боровтор царай, нимгэн ч бишү зузаан ч биш уруултай байдаг л нэг х хний царай д с ньүү өө өө ширтэнэ. БИе хаа ямар билээ. Тэр рийг гадны х н шиг лөө өө ү шинжив. Х х гэж гайхуулах юм алга, бие туранхай , х л ч яaхавө ө маажиг т рчих г й нь яамай, ганц авах юм нь аюулын нд рө өө ү ө ө нуруутай юм гээч. Жиж рээс буугаад усанд орчихоод нам унтдагүү нь ч яалаа. сэтгэл нь дэнслэн хийх барих юмаа олж ядсаар их дү

Page 31: зүүдний тайлал э

х ргэчихэв. Тэр дэшлэгт очих уу, байх уу? гэсэн ганц асуулt лү ү тархинд эргэлдсээр гию рч сууснаа гар утсанд мессеж ирэх дохиондү бондcxийтэл цочоод сая бодох, хийх юмтай болсондоо сэтгэл нь т рү ч гэсэн сэргээд утсаа авлаа. чигд р ш н хоолой боочих шахажӨ ө ө ө ирсэн х хдийн тухай заавал мэдэгдээрэй гэж гуйсных нь дагууүү

н д р ээлжинд гарсан Нараа эмчээс "Huuhed o oo baina sanaaө өө ө ү zo oltgui shuu" гэсэн мессеж ирсэн байлаа.ү

Энэ мессежинд сэтгэл нь тайвширран *Ашг й дээ* хэмээн бодож,ү тэр х хдийн ээж 18-аас хэтрээг й болов уу гэмээр жижигхэнүү ү охиныг яажшуу ээж шиг ээж болно доо гэж р вд ж байснаа санав.ө ө ө Tэгээд сэтгэлийн тайван байдлаа олж авах санаaтай завтай цагтаа уншдаг Здоровье сэтг л гарган х хдийн амьсгалын замын вчнийүү үү ө тухай г ллээс хэдэн хуудас уншаад юу ч ойлгосонг й буцаагаадө үү ү ширээн дээр тавьчихлаа. Зурагт асаавал сумо гарч байв. Унтраачихаад цаг харвал гурав нг рч байлаа. Гэтэл дэшлэг 7 цагтө ө ү эхэлнэ. Тэр усанд орохоор шийдэмгий гэгч нь бослоо. Урьдынх шигээ х стэй онгоцонд тухалсан ч г й. Хам х м ш рш ртөө ү ү ү ү үү орчихоод р нд орж хувцасны ш гээгээ онгичиж гарахдаа чө өө өө үү

дэшлэгт очих гэд байгаагааа рт з вш рч чадахг й л байлаа.ү өө өө ө өө ү Цалин багатай эмч б сг йн хувцасны ш гээ яаж д рэн байхү ү үү үү билээ. Хааяа хурал муралд очихдоо мсд г жиж рийн ганц цагаанө ө үү хослолоо хэтэрхий албархуу гээд хажуу тийш нь т лхчихлэээ. Айлү майлд очих, хоол зоoгонд орвол н р тахалдаг цэнхэр ноолууранүү цамц нь х гшин стильтэй санагдах тул м н л цааш нь тавиад рө ө өө аятайхан хувцасны эрэлд гарлаа. Тэгээд яахав, торгон дээлнээс рөө юу ч алга. Гэтэл энэ чин ямар цагаан сар биш дээ. Тэгтэл .. аз болж шинэ жилээр мс х гэж бэргэн эгчэс гуйж авад буцааж г г йө ө ө өө ү байсан богинхон хар даашинз гараад ирэв. ийм гоёлтой Валентиндаж болноо. Таван цаг болох нь ээжийхээ сувдан хослолыг авч з гээд сээ г лчийлгэн янзалж, н рээ хичээнг йлэн будаж,үү ү ө үү ү хацараа ягаанаар нг лл . Эцэст нь влийн эхээр гутлын дэлг ртө ө өө ө үү хямдрал зарлахад авч хадагласан урт т рийтэй, нд р сгийтэйү ө ө ө итали хар гутлаа мс д хонгилд байх босоо толинд харлаа.Энэө өө чинь хэн бэ? Хувцас бурхaн бие ч тг р гэж хичнээн нэн г вэ?ө ө ү ү

н гл ээлжнээс бууж ирсэн, хувцас муутай, н д нь сэлхэрсэн,Ө өө ө өө ү хэний ч н дэнд тусах юмг й гонзгор туранхай эмч х хэн м н ?ү ү үү ө үүТанигдахын арагг й аятайхан х хэн харагдаж байлаа. Тэр ртү үү өө өө

нэхэр таалагдаж байнаа. Цаг зургаа болчихож г йцээ . дэшлэгтү ү Ү явахаар шийдэв. н д р чинь Валентины д р. Тэр яагаадӨ өө ө ө ө дурлалт хосын баяраар гэртээ х гширч буйгаа батлах мэт ээжтэйгээө зурагын суваг булаалцалдан хуучин буйдангаа сахиж хэвтэх ёсоти гэж? рийг тийнх гоё харагдаж байгаад баярласандаа н рӨө өө үү үү

Page 32: зүүдний тайлал э

халуу оргин сэтгэл х рн . Гадуур хувцсаа мс д, с рчиг цацаад ягөө ө ө өө ү гарах гэтэл ээж нь ороод ирэв. Охиноо жиж рээс буугаад унтажүү байгаа гэж бодсоор хаалгаа рийнхээ т лх рээр онгойлгон ороодөө ү үү иртэл ингэж гоёчихоод гарч явааг хараад гайхсандаа элдвийд ч шалгаах ч сэхээ ороог й амаа ч ангайж шахам байхад нь Оюунү шурдхийн з р д *Ээж би оройтож магадг й. Т лх рээ авчихсанө өө ү ү үү ш гэчихээд гарч алга боллоо. дэшлэг болох газар гэрээс нь тиймүү Ү ч холг й ажээ. Б сг й такси барих гэснээ болив. урилга явуулсанү ү ү эзнийг нь ч мэдэхг й байж ийнх Танилцааг й хосуудын баярт явжү үү ү байгааагаа р х лээн з вш рч чадааг й м рт сэтгэл з рхээөө өө ү ө өө ү ө өө ү хорьж дийлэхг й байгаагаа л тэр мэдэж байв. Ичиж эвг йрэх сэtгэлү ү нь арилж г хг й аажуухан алхсаар байсан ч яах ихийн зуург йө ө ү ү

н газраа ирчихсэн байлаа. Б сг й т рж сс н 40 мянгатынө өө ү ү ө ө ө гудамжаараа алхах дуртай . Энд ш нийн хэдэн цагт ч х л х д лг нө ө ө ө өө татардагг й. Алхам б рд хоол зоогийн газруyд счин, гоо сайханү ү ү

йлчилгээ, дэлг р хоршооны гэрлэн чимэглэл д нг алагланү үү үү ө ө сэтгэлд хичнээн дулаан байдаг билээ. Цас гл нийх рө өө өө өө хялмаасаар байлаа. Хаврын тэрг н сарын цас гэсэндээ газарүү унамагцаа л хайлмагтах аж. Хувцсаа лг лчихээд толинд харахаарө үү 00-ийн р р хам хун оров. Ашг й дээ тэр тун аятайханө өө үү ү харагдаж байв. "Oдоoны х хн д сэргэлэн нь дэндэж байнаа,үү үү Эрэгтэйч дийн 00-оос л залуучууд ангуулчилдаг болжээ" гэхүү дуунааар харвал нд р, нам хоёр залуу зогч байв. Оюун хаягийг ньө ө сайн харалг й эрч дийн жорлонд орчихоод тольдож зогссон бaижү үү ичсэн , бантсандаа н р нь х рэнтээд явчихсаныг л мэдэрч байв.үү ү Юун хосуудын баяр маяр . Т нээс хойш юу болсныг б мэд, нэг лүү үү мэдэхэд гэрийнхээ гадаа таксинаас бууж байв. н х тас харанхуйӨ өө орц руу г йхээрээ орж гэрийнхээ дэнд ирээд т лх рээ гарганү үү ү үү хаалгаа онгойлгоод зочны р нийх онгорхой хаалгаар гайханө өө өө харах ээжтэйгээ ч дуугарсанг й р нд орж орон дээрээ н рээү ө өө өө үү даран уналаа Ингэх гээд л байсан юм. Учрааг й хосуудын баяр гэнэү ш . Шараа юм. хэмээн глэсээр хувцсаа тайлаад н рийнхээүү ү үү будгийг ч арилгасанг й. Толинд харахаас ч дург й нь х рээдү ү ү байв.Тэгээд нойрны эм давхарлан уугаад л орондоо оров. Ш н харө ө даран з дэлсээр олигтой ч амарч чадсанг й. гл нь ажилүү ү Ө өө дээрээ ирж х хд дээ зэж суухдаал сая сэтгэл нь онгойж, урдынүү үү ү амаглан байдалдаа оржээ. д р дийн цайгаа уухаар р р гээӨ ө ү ө өө үү орж явтал "Оюун эмчээ дэн дээр х н уулзaя гэнээ" гэсэн хэлүү ү ирэв. Сэхээнээс тасагт шилших х хдийн ар гэрийнхэнээс л биз гэжүү тоомсорг йхэн бодсоор очвол чигд рийн хоёр залуу зогсож байх ньү ө ө тэр. Палхийгээд л явчихав. Х хдийн ар гэрийнхэн байх гэжүү тааmагласанда хар хурдаараа алхаж явсан х л нь рийн эрхг йө өө ү зогтусчихлаа. гэтэл чигд р инээгээд элдвийн юм ярьж доохойлоодө ө

Page 33: зүүдний тайлал э

байсан н рэмгий намхан залуу нь "Х е б сг й ороолтоо ав.үү өө ү ү Ороолтоо хаячихаад явчихаар чинь манай найз олоод гэр х ртэлү чинь дагаaд, танай гадаa хоносон юм байлг й. Ажлыг чинь х ртэлү ү мэдээд авчихсан. Ганцаараа авчирч гх с ичээд намайгө өө өө дагуулаад ирлээ. Гэснээ хажуудахдаа нудран Алив чи уузлаач дээ хэмээн чигд рийнх шигээ доогтой гэгч нь хэлээд тас тас х хр в.ө ө ө ө Нээрээ чигд р тэнд цагаан ноолууран ороолтоо хаячихcanaa сая лө ө санав. Ороолтыг н г нд р залуу барьчихсан зогcч байв. Ингэжө өө ө ө тэр нэгэн ягаан дугтуйн aчаар Оюун хайрттайгаа учирчээ.Ороолтыг нь авчирч г х далимаар танилцасан тэр нд р залууг нь Ганд шө ө ө ө ө гэнэ. ртэй нь адилхан эмч мэрэгжилтэй, онцлог нь Америкт мэсӨө засалчаар ажилладаг, хань ижилг й х н байлаa. Амралтаарааү ү нутагтаа ирэхэд нь Валентины д р таарч найзуудынхаа ятгалгаарө ө учрааг й хосуудын баярт ирээд Оюунтай 00-ын р нд таарч анхныү ө өө харцаар дурлачихсан нь тэр. Харин Оюун хурим хийсэн хойноо ч тэр урилга явуулсан эзнийг мэдэж чадааг й б г д гацуурт х слээү ө өө ү шивнэсэн нь биелчихсэнд дотроо итгэсээр явдаг юм. Ямар ч гэсэн илгээсэн эзэн нь л мэдэгдэх тэр бяцхан ягаaн дугтуй т нийгү үү хайрттай нь учруулсан хамгийн том гэнэтийн бэлэг байсан юм.

нээс хойш б сг й гэнэтийн бэлэгт дуртай болж, элдэв ер бусынҮү ү ү юманд тоомсорг й хандахаа больжээ. Нээрээ амьдрал юутай баянү билээ.

Б.Ш дэрцэцэгүүМуу охин /Б.Ш дэрцэцэг/үү

Би ажилаа тарж ирээд хоол хийж эхэлтэл манай сонгино дуусчиxжээ. Х ршийнх с л гуйхаас арагг й. Намайг Цэндмааө өө өө ү гуйнд ороход дээд сургуульд сурдаг бага охин нь чихээ таглан ном уншиж, ээж нь юм инд дэж байв. Хоёр тэрcxэн х тэй манайх гэжүү үү айлд зурагттай зэрэгцэн х хдийн дуу хадан чих д жр м чимээтэйүү ө ө байдгийн дэргэд эднийх номын сан шиг л нам г м байх нь аятайхан.ү Тэгээд ч ш гээ д рэн номтойг яана. үү үүНамайг оронгуут гэрийн эзэгтэй хийж байсан юмаа орхин босч *Суугаач, миний д . Аяга цай уу, чихэр ид* хэмээн сайхан загнаж,үү гал тогоoны р н с хоёр том сонгино авчирч г в. Тэднийд сужө өө өө өө ө ө энэ аятайхан зантай авгайтай ганц хоёр г солин саатмаар байвчү гал дээр хоол тавичихсан, бас хооур дайсан-даа санаа зовох зэрэгцээд дараа л нэг тухтай айлчлах ам гч яаран гарч билээ. өМанайх хотын захын хуучин байшинд амьдрах болсноор нэлээд хэдэн сар нг рчээ. Хотын т вд тохитой угсармал байранд аmьдaрчө ө ө

Page 34: зүүдний тайлал э

дассан надад энд н ж ирcэн эхний сар нэхээр хэц байж билээ.үү ү үү Шавар шохой нь холтоpч унаад , гаднаас нь харахад х чтэй лээхэдү ү нурчихмаар харагдах энэ навсархай байшинг эргэн тойрныхон нь *бранк байшин* гэж нэрлэнэ. Галладаг зуухтай, хонгилынхоо мухарт хориод айл дундаа 1 жорлон, х йтэн усны ганц цорготой, чийгү ханхалсан ийм оромжинд амьдрана гэдэг нг рс н зуунд ирчихсэнө ө ө мэт цухал т р лдэг юм. Энд амьдардаг х м с гэж хятадынө үү ү үү оёдлын йлдвэрийн оёдолчин, захын жижиг наймаачин, тэтгэврийнү х гшч д, ажилг йч д гээд дандаа ядарсан эмзэг давхаргынхан.ө үү ү үү Манай хажуугийн хоёр р нд суудаг Цэндмаа гуйгаас бусадө өө х рш дтэйгээ би нэг л дотносч чадахг й байлаа. ө үү ү

Н х р маань Солонгост ажил хийж амьдралаа дээшл лэхээрө ө үү явахдаа байраа барьцаалан зээл авснаас л б х юм эхэлсэн. Очоодү л ганц хоёрхон сарын дотор зээлээ т лчихн гээд явсан х н чинө ө ү ажил олдохг й байна хэмээн хэдэн сарыг нг р г д, дараа ньү ө ө өө өө б р вдл гэж хэвтээд ард лдсэн бид гуравт м нг т гр гөө ө өө ү ө ө ө ө гавитай явулж чадсанг й жил тойрчихсон юм. Ингээд нд р х тэйү ө ө үү зээлээс гарахын тулд байраа зарж энд н ж ирсэн. Амьдрaлааүү дээшл лэх гэсэн биш нэг шатаар доошлуулан хотын захын энэүү хуучин байшингийн хоёр р н оромжинд амьдрах болсон нь энэ.ө өө Манай х рш дээс хамгийн аятайхан айл нь Цэндмаа авгайнхө үү санагдана. Дээд сургуульд туслах багшаар ажилдаг энэ авгай том болсон хоёр охинтой . харин н х р нь яасныг б мэд. Нас барсанө ө үү юм уу гэтэл гэрт нь зул, зураг х р г алга, р ч тэр тухай лө ө өө өө ү ярина. Намайг заримдаа элдэвт бухимдахад тайвшируулан *З гээрү ээ миний д . Чам шиг боловсоролтой х н юу алзахав. Эр лүү ү үү саруул байхад нэг л д р амьдрал сайхан болоод ирнэ* хэмээнө ө намуухан дуугаар ярина. Нээрээ л амьдрал сайхан болох байлг й гэсэн горьдлого л намайгү зоригжуулдаг байлаа. Т нээс биш хoтын захаас хар эрт хоёр х гээ х тл н автобусандүү үү ө ө суун хотын т вд цэцэрлэгт нь г д ажилдаа хожигдолг й очих гэжө ө өө ү дахин нэг автобусанд сууна. Тэгэд ажилын д р д нг ж эхэлжө ө ө ө байхад л би хэдийнэ сульдаж г йцсэн амьтан ес н цагтайү ө уралдсаар амьгаадан очно. Орой нь х хдээ цэцэрлэгээс заавалүү оройтож аваад манаач вг нд нь загнуулна. Тэгээд дэлг рээр оржө ө үү х нсээ цуглуулаад тор д рэн юмтай , хоёр х гээ х тл нү үү үү ө ө автобусанд чихэлдсээр ерт нцийн мухарт байх хуучин байшиндаaө ирэхэд хамар сэтлэм хахуун нэрт чийг ханхлан угтана. Тавтай,ү гуравтай хоёр байндийн тоглох, хашгиралдах чимээнд хоол хийсээр оорой болгоно. нийг над шиг д нг ж 27- той б сг йн амьдралҮү ө ө ү ү гэхэд хэц . үү

Page 35: зүүдний тайлал э

Гэвч х н зовлонд дасдаг юм болохоор амьдраад л байлаа. Эндү н ж ирээд хагас жил боллоо. Хвара ирэхэд х ний сэтгэл бага чүү ү гэсэн тэнидэг бол энд нэг л бишээ. Манай энд явган х ний чү машины ч зам г й тул цас хайлмагц швар шавхайд нь гуталынү ү

сгий шигдэн нэгшмэл муухай нэр ханхална. Байшингаас гараад лө ү суух ганц модон сандал ч г й тул хоёр х д минь тоглох битгийү ү үү хэл х ц лд д г йлдэх тохмын чинээ ч тэгш тралбай г й ньөө ө өө ү ү ү бухимдал т р лнэ. Ур;дын адил Цэндмаа эгчтэй хааяа хууч х рчө үү өө бухимдлаа тайлдаг хэвэрээ. Хараад байтал тэдний том охин нь ш н их оройтож ирээд б г д ээж д хоёртойгоо заримдааө ө ө өө үү нэлээд шир н харилцах нь нимгэн хананы цаанааас дуулдана. Ерүү нь тэднийх анх танилцахад надад санагдсан шигээ тийм ч амаглан тайван айл биш гэдэг нь мэдэгдэж эхэллээ. Нэг орой хоёр х гээүү унтуулчихаад ном уншиж хэвттэл гадаа эрэгтэй эмэгтэй хоёр х нү хэрээлдэж гарлаа. Цонхоор шагайвал Цэндмаа эгчийн том охин жийпнээс т лхэгдэн буусаад . . . F*ck ou Муу гичийний х . .ү Ү үү гэхчлэн чанга чанга хараасаар ортсрууга орж хаалга ташийлгэх нь дуулдав.

нд р нуруу, урт х лтэй, с мбэ шиг л гоолигхон биетэй, задгайӨ ө ө ү х рэн с намируулсан тэр охин хааяа тааралдахаараа гунигланг йү ү ү харцтай гоё н дээрээ инээмсэглэн мэндлээд л з рд гс н. Уг ньү ө ө ө харах б рд н д баясгам сайхан б сг й. Бодоод байхад ээж нь багаү ү ү ү охин Сарангаа л анагаахад сурдаг гэж ярихаас биш Нарангийнхаа тухай барагтай бол ам нээдэгг й нь ямар учиртайг одооо л гадарлажү эхэллээ. Харамсалтай юм. Тийм сайхан ээжийн ийм сайхан охин ингэж явах гэж дээ. Би санаа алдаад гэрлээ унтраалаа. Хэд хоногийн дараа бас л гадаа б н дуу шуу болж, манайөө байрныхан тэр аяараа л сэрцгээсэн биз. Цонхоор харвал Наранг хоёр залуу татаж чангаан баахан хэл ам болж байгаад нам болж машиндаа суун одоцгоов. Цаг ш нийн 00 нг рч байлаа. Энэ удааө ө ө хэр л гэрт ргэлжлэв. Ээж нь бодвол улс амьтнаас зовоход яадагүү ү юм гэсэн бололтой. нарангийн дуу хадаад явчихлаа- Та нарын сайн сайхан нэр т рийг би бузарлаад байна уу? Аргагг йө ү ээ, та хоёр чин над шиг бузар амьтад биш, ичихээс яахав. Хоёуулаа эрдэм номын м р х с н , ёс суртхуун ярьсан х нд яавал сайнө өө ө ү сайхан харагдах вэ гэж ядсан улсууд . Тэхдээ миний авчирсан бузар м нг р амьдардагтаа ичихг й ээ. . Би энэ мхий н хнээс чиньө өө ү ө ү яваад гч чаднаа. Тэхдээ би муу ч гэсэн , муухай ч гэсэн та хоёрыгө 70 мянган т гр г р яаж амьдрах юм бэ? гэж р вд х сэтгэл нададө ө өө ө ө ө байдаг юм. Ээжээ, тра намайг энэ хажуугийн х хэнд юу гэж ярьсанү бэ? Яaчихсан х хэд ийм байдаг юм. Сайн сайхан х н болгох гэжүү ү яаж ч улайгаад дилэхг й юм гээд л б н зовлон тоочсон уу? Эсвэлү өө

Page 36: зүүдний тайлал э

рийнхээ ярьдагаар боловсролтой сайхан х ний д р з лэх гэжөө ү ү ү үү ядаад байна уу? Алив, Сараа босоод ир. Би чиний т лб рийгө ө т лд гг й юу. Чи амьдралын ухаан суухг й бол анагаахын дээдө ө ү ү т гс д эмчийн диплом аваад л сайхан амьдарна гэвэл гонж. мэдэвө өө

? гэхчлэн баахан агсам тавьж байгаад чимээг й боллооүү ү

Маргааш ажил тарсны дараа Цэндмээ эгч тавагатай хуушуур барьсаар манайд гэмшинг й царайлан орж ирлээ. Тэгээд минийү хийж гс н цайг оочлон санаа алдаж:ө ө- чгигд р манай том охин хашигчаад та нарыг унтуулсанг й юу?Ө ө ү Эгч нь уучлал гуйх гэж явна. Х хдийн биеийг нь т р лхээсүү ө үү ухааныг т р лэхг й юм даа Уг нь энэ жил их сургууль т гч байхө үү ү ө ёстой х хэд . Сургуулиа хаячихаад замаа алдаж байна. Багадааүү сайн л охин байсан. Эгч нь энэ х хдийг эрдэм номтой сайн х нүү ү болгох гээд дийлсэнг й хэмээн зовлон ярилаа. Надтай л адилхан эхү х н муу рээ х хдээдээ болж энэлж зовж яваад нь би р вд жү ү үү ө ө ө байсан ч хэлэх юм олдохг й сонсож л суулаа. Ер нь би х ндү ү элдэвийг з вл ж цэцэрхээд байх дург й х н л дээ. H г талаарө ө ү ү ө өө охинд нь б х буруу гч болохг й мэт санагдаад байсан юм. Тэгээд чү ө ү х нийг зовлонгоо ярихад нь дууг й л сонсох шиг их дэмжлэгү ү байддагг йг би мэднэ. Тэр манайд нэлээн удаан сууж хоёр х гү үү маань х рд ж багаад овоо тайвшираад гарлаа. ө өө өЗуны эхэр нэг орой бага х маань гэнэт х чтэй халууранүү ү сандаргав, Т ргэн дуудаж з лээд эм тариа авах хэрэгтэй байлаа.ү ү үү

Ийм ед л би тэсвэрлэшг й их ганцаарддаг байв. Энэ байрныхнаасү ү хамгийн дотно ганц х ршинх с л тусламж гуйхаар орлоо.ө өө өө Цэндмаа эгч гэртээ байсанг й. Элсэлтийн шалгалтын комисстү орчихсон гэртээ бараг ирэхг й байгаа гэж бага охин нь хэллээ.ү Х хдийн эмэнд яваад г ч гэж би т нээс bи гуйлаа. Сарааүү ө өө үү маргааш шалгалттай болохоор одоо интернетэд суух гэж байна, завтай бол яваад л гм р байна хэмээн эвтэйхэн татгалзав. Намайгө өө гэр р гээ орох гэтэл Наран орж яваад тааралдлаа. Мэндлээдүү з р х гэснээ:ө ө-Миний д хоёр х г минь харж байгг й юу. Бага нь халуураад эмүү үү ү тариа авчрах хэрэгтэй байна гэхэд тэр н р р гээ орж ирсэн сээүү үү ү хумин арагш шидээд:-тэгэлг й яхав, ХРайн та х хд дтэйгээ лдсэн нь дээр байх. Биү ү үү ү хувцсаа сольчихоод очъё гэж уриалгахан хэлэхэд нь сэтгэл амcxийгээд ирлээ. Хэдхэн хормын дараа Наран нд р сгийтэйө ө ө гутал, бариу дэгжин хувцасаа солиж п з, жийнсэн х рэмтэй оржүү ү ирээд эмийн жор, м нг аваад яаран гарлаа. Тэр эмийн сангаасө ө ирээд ч гэртээ орсонг й, том х г хооллон унтуулах зэргээр рү үү ү

Page 37: зүүдний тайлал э

цайтал хамт хань болсонд би яаж талархахаа мэдэхг й баярлажү билээ. Хоёр х г унтсан хойно тэр надтай хамт цайлж суухдаа минийүү н др эгцлэн ширтэж:ү үүЭрт д би агсам тайвиад та нарыг унтуулааг й бол уучлаарай. Биүү ү буруу замаар буда тэж яваа х н гэдгээ мэднээ. Гэхдээ . . гээд санааү алдсанаа сэ чихнийхээ араар хавчу лаад санаа алдаж:ү Ү-ээж намайг муу охин л гэдэг юм. Би 2-р курсд ортлоо сайн х н байхү гэж хичээсээн. нэхээр их хичээсэн. Би оюутны илтгэлийнҮ уралдаануудад дандсаа шалгарч байсан. Б х шалгалтуудаа дандааү онц гч байсан. Ээж намайг эрдэн монтой л х н болох юм болө ү сайхан амьдарна гэж сургадаг абилаа. р ч дээд сургуульдӨө өө насаараа туслах багш хийж байгаагаараа бахархдаг юм. Гэхдээ бидэн шиг ядуу х м ст эрдэм ном сурснаар аз жаргал ирнэ гэжү үү

? Энэ чинь надад бараг доромжлол юм шиг санагддаг юм. Би улсүү т р судлаачийн ангид сурч байсан болохоор философи нэлээдө сонирходог. . . А бодомж А баримттайгаа д йж байвал нэн. . гэдэгү ү биздээ? гэснээ яриагаа таслан надруу харж:-МИний яриа танд яршигтай санагдаг й биздээ гэхэд нь би:ү- г и ээ, яaлаа гэж. Маргааш тэгэд ч амралтын д р юм чинь. биҮ ү ө ө хааяа ч гэсэн ингэж ярилцаж суух дуртай гэхэд тэр инээж:-Тан шиг ийм сайхан сонсогчтой бол яриад л бaимаар санагддаг юм. Би юу гэж ярьж байлаа. Аа, тийм . тэгэхээр. . Наран их эрдэмтэй х нү болбол сайхан амьдарна. . гэдгийг А бодомж гэж бодъё. гэтэл би их сургуулийг улст р судлаачаар т гс д юу хийх вэ? Намайг заавалө ө өө магистр т сгч байж багшилхыг з вш рн гэсэн. . . . Тэр их м нгө ө өө ө ө ө надад байхг и. Тэгээд ч багшлаад сайндаа л ээжээс ил цалинү үү авах биздээ. За тэгвэл ямар нэгэн намын аппаратад ажилд оръё гэтэл цалин багатай, тэгээд шалиг дарга нарын зугаа гаргагч л болох юм байна лээ. Энэ тэгээд сайхан амьдрал м н ? тэгэхээр Аө үү бодомж А баримтаар батлагдахг й нь. Ингээд би сургуулиаү хаячихсан. Тэгээд ч намайг 3-р курсэд ороход Сараа бас 10-аа т гсс н. Хоёр оюутан охин ээжийн 70 мянган т гр гийн цалингаарө ө ө ө хооллож, хувцаслаж, унаанд сууж, ном дэвтрээ авч эрдмийн оройд х рнэ гэдэг жинхэнэ л г йцэлдэх м р д л байсан. Энийг ээжү ү ү ө өө ө мэдсээр байсан м ртл л эрдэм сур, эрдэм сур гэнэ. р тэрө өө Өө өө сайхан сургууль дээрээ ямар байдалтай ажилдаг гээч. Г зээлж,ү хамар нь улайчихсан, хоцрогдсон хэдэн бэртэгчин вг н багш нарыгө ө тэр доктор, энэ пропессороо гэд л долигноод цайг нь з ж, архийг ньөө хундаглаад л лекцийг нь хуулж г д л яг л шивэгчин шиг. Тэгээдө өө т нийгээ мэдэхг й, эрдэм номтой боловсролтой х м стэйүү ү ү үү ажиллах сайхан гэж ярина. Ой гутмаар. Та манай аавыг хаана байдаг бол гэж гайхдаг л биз тийм ? Тэр чинь Сарааг т р х д хүү ө ө ө үү

Page 38: зүүдний тайлал э

биш гэж голоод бид 3-ыг хаяад явчихсан юм. Ээж маань амьдралын ямарч ухаанг й х н. Тэгэхэд л б сээ чангалаад амьдралаа дү ү ү өө татах,сургуулиас р газарт ажиллах боломж хайх байсан юм.өө Ядахдаа л Сараа бид хоёрт ажил сургааг й. Ном унш унш л гэнэ. Биү сургуулйа хаячихаад солонгос айлд гэрийн йлчлэгч хиж байхдааү хоол хийж , талх барьж, кимчи х ртэл дарж сурсан. Тэр айлынхныгү буцсаны дараа нэг бааранд стриптиз з лдэг болсон. Цалингийнхү ү нь ахиуг бодоод л тэр. Тэгээд нуух юу байхав, гайг й х н м нг тэйү ү ө ө х н татаж чангаахаар нь г й гэхээ больсон. Ш н б хэн хоногоорү ү ү ө ө ү 10. 000 гээд зогч байдаг янхан болоог й лдээ. Та битгий тэгжү бодоорой. Тэгэхдээ ингэж яваадаа би мэдээж их гутардаг. тэглээ гээд ч яах юм. ном уншихаас р юм мэдэхг й д гээ , сарын цалинөө ү үү нь хоолондоо ч х рдэгг й шахуу м ртл сохроор эрдэм номү ү ө өө ш тсэн ээжийгээ яах юм бэ? Яая, гэхэв. Тэр 2 миний муу муухайгү гайхаад л олж ирсэн м нгийг минь идэж мсч байгаа х м с. Энэө ө ү үү байр , энд амьдардаг ядуу х м с, шаваp шавхайтай гудамж, бид 2-ү үүыг хаяж явснаасаа хойш ганц удаа яах байна гэж асуугааг й эцгээү бодохоор ой гутдаг юм. Сараа сайн охин . Тэгээд яаж байна, хажуу айлынх нь х н х хэд вдчих д байхад шалгалттай гээд л яваадү үү ө өө

гч байгаа юм. р эмч болох х н шдээ. Эмч х ний энэрэнг йө Өө өө ү ү ү сэтгэлийг тэр номноос олж авах юм уу? Б мэд. Т рс н д миньүү ө ө үү болохоор р вд х юм даа. Миний д чинь Дамдинс рэн гуйанө ө ө үү ү зохиолд гардаг *Гологдсон х хэн* байхг й юу. Бид хоёр чинь орчинүү ү

еийн гологдсон х хн д гээд ширээний тавцанг гараараа рчибнү үү үү ү суулаа. Надад хэлэх г олдсонг й. Худлаа сургаал хэлэлтэй биш.ү ү Надад т ний яриа их юм бодогдуулсан юм. Тэр инээмсэглээд:үү-Сэтгэлээ онгойтол ярих сайхан юмаа. Танд л гэж хэлэхэд энэ байшин тан шиг х ний амьдрах газар биш ш . Н хрийнхээү үү ө явуулсан м нгийг цуглуулж байгаад эрнэ оромжоос л хурданө н гээрэй. Энд лдэх юм бол бидэн шиг шаарлагдсан х м сийнүү ү ү үү нэг болно доо гэчхээд гараад явчихсан юм. Т нийг муу охин гэжүү бодож байсандаа би их ичиж билээ. Бага х гийн маань Халуун буураад х лс нь бурзайчихсан х рх нүү ө өө ө унтаж байлаа. Би ою тан байхдаа нэг философийн номноос уншаадҮ одоо ч мартагдааг й нэгэн гийг эргэн санав. *Ажил мэрэгжил болү ү м нг олдгоороо сайн з йл, м нг нь завь худалдан авчө ө ү ө ө болдогоороо сайн з йл, завь нь далай тэнгист аялдагаараа сайнү з йл. Тэгвэл аялал юунд сайн з йл вэ? Эр л мэндэд сайн з йл.ү ү үү ү Тэгвэл эр л мэнд юунд сайн бэ? Эр л биетэй байх нь х нд ртүү үү ү өө нь сайн. Тэгэхээр зарим з йлийн хувьд сайн гэгдэх нь рийн тусынү өө тулд л байдаг* гэсэн г яагаад ч юм санаанд орж ирээд удтал нойрү хулжин хэвтэж билээ.

Page 39: зүүдний тайлал э

Б. Ш дэрцэцэг 2005 онүүУдвал /Б. Ш дэрцэцэг/үү

Баттулга онгоц газардахын мн х эвг й чичэргээн дундө ө ү сэрлээ.Бээжингийн утаат саарал тэнгэр б дийн онгоцны ч хэнүү ө үү дугираг цонхоор буултын зурвас жирэлзээд ирэв. Г йцээ. Толгойноосоо х нд нойрыг сэргсэрэн хаяж Bашингтоноосү ү тээж ирсэн салалтын гунигийг хамтад нь ор тас мартъя Х м с онгоц саадг й газардсанд баярлан алга ташицгаана. Т ндү үү ү үү ачаа тээш гэх юм байхг й шахам. Ерд л ганц хар ц нхээ барьсаарү өө ү онгоцноос буух нь аятахан юм шиг .Далай гаталсан урт аянаас д нг ж буусан аварга том Boing-ийг буудалтай холбосон нарийнханө ө х з вчээс гаран гарталаа тэр Сайхнаагийн тухай огт бодохг йү үү ү байх оролдлого хийв. Оролдлого ч гэждээ :нэгл мэдэхэд *Бид хоёрт эвлэрэх найдлага гэж байхг й ш * гэж хашгирах м рт нулимс,ү үү ө өө горьдлого хоёроор д рэн байсан жижхэн хоёр н д нь аягааүү ү д рчихээд асгаран алдаад буй нулимсаа барих гэж хичээсэндээүү х х рт л зуучихсан байсан нь одоо л мартагдах амтат зузаанө ө ө ү уруул, анх н дийг булааж асан ч одоо т нд улиг домог болжү үү г йцсэн гоолиг сайхан бие галбир нь, чичирхийлсэн м р нь .. Заү ө болъё болъё. Манай баатар тэр х хнийг гэж дрийн бодол ш нийн з д болжүү ө ө үү явснаа л санана. Танилцсан т х нь ч товчхон. Ед л Bашигтоныү үү өө метронд санамсарг й танилцаад л тэр оройдоо орондоо орчихсонү хоёр.

Гэсэн ч Сайхнаатай холбоотой дурсамж д рэн д рв н жилийгүү ө ө сэтгэлээсээ баллуурдаж хаях тийм ч амарг й чинээ санасанг й.ү ү Х хн д гэж хачин амьтад юм. Тиймээ, тэр Сайхнааг хуурсан ньүү үү

нэн. хуyрах ч юу байх вэ дээ. Т нээс салаад Монголд ирэнг тээү үү үү шинэ шинэ б сг йч дтэй холбогдох болсноо хэлээг й ч басү ү үү ү нуугааг й ш дээ. Яагаад гэвэл сэтгэл х рчихс н байсан. шинэү үү ө ө сэрэл, шинэ мэдрэмж, шинэ галбир, шинэ з рх сэтгэл эр х нийгү ү татсанд буруу нь юу байгаа юм бэ? Тэгээд ч Вашигтонд ажилын далимаар очихдоо т нд шууд нэнээ хэлсэн. тэртэй тэрг й хоёрүү ү ү газар жил гаруй болсон хос бие биенээ хуурааг й гэж худлаа ярихү хэрэг байсан юм гэж ? үүТэгтэл* Хоёyлаа болъё*. Зам замаа х е гэсэн тавхан г Сайхнаагөө ү

хлийн тун х рт гэсэн тушаал шиг л тийм с ртэй гомдоoх гэж.ү ү ү нг рс н жил Монгол руу хамтдаа буцъя гэхэд тэр р лӨ ө ө өө өө

Page 40: зүүдний тайлал э

дургуйцсэн биш ? *Би тэнд чинь очоод юyгаа хийх юм бэ?*гэж тэрүү асуусан нь Баттулгад шал утгаг й асуулт байсан. тэгэд л сайхнааү харьд айлын гэр цэвэрлээд лдэхэд мань эр Америкийн х р нгү ө ө ө оруулалттай нэгэн компанид ажиллахаар нутгийн з г жолоо залсан.ү Ер нь хувь тавилан тэр хоёрын явцг й холбоог тасалж ийнх хоёрү үү тийш нь болгосонд дараа нь мань эр Монголд рийн эрхг йөө ү баярласан билээ. Cайхнаа шиг богинхон бодолтой х н амьдралынү урт замд т нд хэзээ ч хань болохг й нь тодын тод байсан хэрэг үү үГэхдээ нэгэн цагт бие сэтгэл нийлэн дотносч явсан б сг йдээ салъяү ү гэж улаан н р р нь харж байгаад палхийтэл хэлэх нь тиймүү үү х ндхэн байдгийн чинээ санааг й нь нэн. За болъё болъё. ү ү ү

нг рс н б хнийг Сайхнаатай, хэдэн хуучин цамц, сахлын х сӨ ө ө ү өө нэртэн, саван, шампунь сэлттэйгээ хамтад нь. тэнд Вашигтондү

орхичихъё гэсэн тэрс д бодол нь т нийг аяны ц нхээ хогийнүү үү ү хоолой руу шидэхэд х ргэсэн хэрэг. Ер нь ямар нэгэн юм болохг иү ү бол буянаараа болог гээд хаячихдсаг нь т ний зан билээ. үүDirty free-ийн шилэн хоргонд тулж ирээд л мань х н нэртэй ус авахү ү хэрэгтэйгээ санасан нь яамай. Сурсан зангаараа Emporio Armani-ийн ус руу хараа бэлчэснээ мэдээд н г талын шилэн хоргон дахь Y esө өө ү Saint Laurenын М-7 хэмээх усыг нэртэж зсэн ч г й сонгов. тэрү ү ү ү Эмпортиогийн ус Сайхнаатай холбоотой болох болохг йү дурсамжийг х нд х тул нэг л тиймхэн М-7 нь хаа очиж давг йө ө ү аятайхан нэртэй байсан нь яамай даа. үСэтгэл нь нэг л хангалуун болоод явчихлаа. Таксинд суугаад *Торонто* буудал руу х дл хд мань х н шинэ усныхаа з л ндө ө өө ү өө ө үү

нэрт хуучны танил шиг дасчихсан байв.* БИ ямар Cайхнаа шигү Америкт хараар хорогдож байгаа амьтан биш. Монголдоо цагаанаар амьдраад. цалин их аваад, царайлаг б сг йч дтэй зугаалаадү ү үү байж * За байз, ээж , бэргэн эгч хоёртоо бэлэг авахг й болү болохг й. Маргаашийн онгоцоор гэр р гээ нисэх х н чиньү үү ү

н д р л Shoppingх ийдэг хэрэг* гэсэн бодол бас шургана. ө өө өБ х эрч дийн адил дэлг р хэсэнэ гэдэг т ний хувьд хамгийнү үү үү үү

зэн яддаг ажил нь байв. Торонто- гийн мн такси зогч амжааг йү ө ө ү шахам байхад улаан х рэм, улаан тоорцогтой залуухан хятадү хаалгач г йхээрээ угтах нь сэтгэлд таатай. Нэг х ний аятаханү ү

р нд тухалж, усанд орж, хооллочихоод сайхан ааштай гэжө өө жигтэйхэн , цэвэр цэмцгэр гэж цоо шинэхэн зутын доллар шиг л амьтан Swicих дэлг рийн дэнд буулаа. үү үүЦагаан сарын хямдрал дуусааг й болохоор Бээжингийнү х хн дийн нар нь гарч байгаа бололтой. Эмэгтэй хувцасныүү үү тасагт х л тавих зай л олдоно. Н д эрээлжлэм их бараанаасө ү ү

рийнхээ хамгийн ойр дотны хоёр эмэгтэйд юу сонгохыг ч тг рөө ө ө б мэд. Монгол х хн д з нд . Гялгар ууттай юмс хоёр гарт ньүү үү үү ө өө

Page 41: зүүдний тайлал э

багтахаа больсон ч элдэв эрээн мяраан хувцаснууд руу анч б ргэдийн мэт онц гярхай харцаар н д хэс лэн шавааралдахү ү үү эхнэр х хн д дунд сондгой зогссон жижигхэн цагаан б сг й маньүү үү ү ү эрийн н дэнд тусав. Харваас монгол охин . Сайханааг бодволү намхан , эрвэлзсэн алаг н дтэй юм. Иймэрх тохиолдолд гаргадагү үү буурилхуу зангаа гарган хоолойн засаад: -сайн уу миний д ? Ах нь ээждээ бэлэг авах гээд сонголт хийжүү чаддагг й ээ гэвэл б сг й ргэвэчээ м р нд углаад гайхсанү ү ү үү ө ө өө харцаар нэг харснаа: -Миний д гэнэ ? Харсаар байтал надтай насаар еийн юмүү үү ү байж юун ч ахархуу юм дээ? За, тэгэд ээж чин хэдтэй юм бэ? Ямар ажил мэрэгжилтэй х н бэ? тарган юм уу туранхгай юм уу? хэмэн юуү юуг й асуултаар т нийг булчихлаа. ү үү- За байз манай ээж тавь х рэх гэж байгаа . Сэхээтэн л х н гэх юмү ү уу даа. Лав л нээх б д н авгай биш дээ. Баттулга имэрхү үү үү н рэмгий б г д т рэмгий зантай б сг йч дийн мн нэгүү ө өө ү ү ү үү ө ө ларчааг й болчихдог билээ. үЭрэвгэр н дэн б сг йн г тэй харц н х рс г, ажил хэрэгч нг рү ү ү ө өө ө ө ө ө өө солигдон: -Наашаа. Тэр тасагт гэрийн гоё хувцас байна лээ. Алив. явъя хэмэн санаачлагыг гартаа авлаа. Цэвэр х в н даавуутай гэрийн хос хувцасө ө т нд шууд таалагдав. Тэрнээс бэргэн эгч , ээж хоёртоо нэг нэгүү

нгийг аваад мань эрийн санаа амрав. Ахдаа бол бэлэг мэлэг аваадө байх хэрэг байх ч г й. Очсоныхоо маргааш оройн хоолондү ү даачихад л болоо.

рийнх нь сонгож авсан бэлэг таалагдсаныг б сг й харцнаас ньӨө ү ү таамагласан бололтой бардамхан, цайлганаaр инээмсэглэн хоёр ууттай юм гч: ө-Чи эмэгтэй х нд гадаадаас битгий элдэв хувцас авч бай. Эмэгтэйү х ний мн с сонголт хийх шиг хэц юм байхг й. Харин гэрийнү ө өө үү ү хувцас бол хэнд ч хэрэгтэй, тийм нарийн мэдрэмж шаардаад байдагг й, тэгэд ч монгол х хн д б р гадуур хаувцаснадаа ихү үү үү ү м нг зарцуулчихдсаг улс болохоор ийм бэлэгээс татгалзах х нө ө ү байдагг й юм хэмээн сургамжилав. Бодоод байхнээ урьд т нийү үү аваачиж гч байсан элдэв хувцаснуудыг ээж эгч хоёр нь тэгтэлө

мс д байгаа харагддаг й сэн. Хэрэгтэй юмыг нь гч байгааг йө өө ү ө ү бололтой. - За ингээд г йцээ .Би яарч явна.Баяртай гээд б сг й жижигхэн гарү ү ү сунгав. Ингээд хоёр тийш салан одно гэхэд залууд дэнд харамсамүү байсан тул *Мoнгол х м с байна даа, танилцъя даа* ү үүхэмээн гуйх шахам хэллээ Нэр нь Удвал, Шанхайд сурдаг оюутан гэнэ.Манай баатраас насаар ганц д , хорин нэг хоёртой бололтойүү

Page 42: зүүдний тайлал э

харагдана. Уг нь шанхайгаас гэрийнхэндээ б гдэд нь бэлэг авчихсанү боловч нэг найз ни чигд рх н т рс н болохоор хялх х хдийнө ө ө ө ө үү хувцас авахаар их дэлг рт явж байсан нь тэр аж. үүТ р г й х хдэд т м р лгий гээд Шанхайгаас юм авч чадааг йө өө ү үү ө ө ө ү юм л даа. Бодоод байсан чинь х рх н х вцас авчихдаг байж. Би угөө ө ө нь охин т рн гэж мэдээд л байсан байхг и юу. Тэгсэн чинь намайгө ө ү яг Бээжингийн вокзал дээр буух байхад охин т рж байсан байгааө юм. Шанхайгаас бэлэг авчихаад Бээжинд ирээд охиныг чинь т рснийө дараа авсан гээд хэлчихэж болох л байсан. Даанч би худлаа хэлж чаддагг й юм хэмэн инээд алдан ярьж цаасан аягтай кола залгилахү нь рийн эрхг й дагаад инээмсэглэмээр х гж нтэй. өө ү ө өөХарад байхад гоц гоолиг сайхан галбирг й ч шаазан х хэлдэйнхү үү шиг цасан цагаан царай , сормуус ч дэрвэлзэхийг хараад н дү салгамг й х рх н н д, ч хэн ч далдын санаaг й шулуухан яриаү өө ө ү ө үү ү нь Баттулгын сэтгэлийг татаад байлаа. Тэр ундааныхаа хоосон аягыг хогийн сав руу шидчихээд жижигэх гар сунган инээмсэглээд: - За баяртай. Маргааш нисэх юм бол сайн яваарай гэхэд нь мань эр тэр халуухан гарыг атгасан хэвээр: -Гэрийнхээ утсыг гчихг й юм уу? хэмээн даварлаа ө ү- Болъё доо . Замд танилцсан х н болгонд утсаа гд г амьтан гэжү ө ө бодоо юу? -Тэг л дээ. - Баяртай. Яах ийхнийн зуург й Бээжингийн х н урсгал дунд орж уусан одсонү ү б сг йн араас мань эр хэсэг харж зогсоноо урам муутайхан эргэлээ.ү ү Таалагдсан б сг й болгоныхоо тухайд *Оронд ороод ямар ааштайү ү бол?* гэж заавал т с лд г Баттулга энэ удаа тийм н гэлт бодолө өө ө ү ер с т р нг й. Ямар ч гэсэн энэхэн учрал т нд нэг л дулаахан ,өө ө ө ү үү х нг х н, х гжилтэй сэтгэгдэл лдээсэнд харин ч баярлах ёсотойө ө ө ө ү бус уу? Саяхныг х ртэл сэтгэл х нд рл лэн байсанү ө үү үү Сайханаагийн тухай , бас Вашигонд нэгэн ш н энгэр з р лээдө ө ө үү салсан Ундраа х хний дэнд эрээг й зангийн тухай сэр нүү үү ү үү дурсамжиг Удвал б сг й арчин хаясанд сэтгэл х нг рн . Мань эрү ү ө ө ө буудалдаа очиж хооллоод нам унтчихжээ. Т нийг сэрэхэд нарүү жаргаж, Бээжингийн саарал тэнгэрийиг б рэнхий н м рс н байлаа. ү ө ө өЭлчин садын яамны нэгэн айлд илгээмж х ргэх ёстойгоо гэнэтү санан орноос срэн бослоо. Бээжин дэх гадаадын Элчин сайдынү яамдын хотхонд алхам б рд тааралдах н д л цавчих харуулынү ү ү цэрг д т нд ямагт ёстoи л лгэрт гардагаар шороон т мэнүү үү ү ү цэрэгтэй хятадын армийн с р х чийг санагдуулан жих цэлү ү үү т р лдэг тул д р тэрг р явах дур х рдэгг й билээ. Харинө үү ө ө үү ү ү

н д р юун тэр тухай бодох манатай. Таkсинаас буугаад Элчинө өө ө сайдын яамны дааман хаалганы мн Удвалтай болзоотой юм шигө ө

Page 43: зүүдний тайлал э

м рг лдчихс нд мэгдэж г йцэв. н х бор ргэвч нарийханө ө ө өө ү Ө өө үү жийнстэй жижигхэн б сг йг хараад баярласан балмагдсандаа хaчинү ү хяхарган дуугаар:

-Х е , Удвал.. хэмээн хашгирахад нь б сг й эргэн харж дрийнхүү ү ү ө шиг т рхг й инээмсэглэл н рэнд нь тодорч гараа далланө ү үү мэндчиллээ. Хачирхалтай нь тэр хоёр хоёруyлаа нэг л айлыг зорьж ирээд энд тааралджээ. Баттулга Элчингийн хоёрдугаар нарийн бичгийн дарга эрд Америкаас х гийнх нь илгээмжийг аваачиж г хүү ө ө гэж ирсэн бол б сг й монгол руу эгчдээ явуулах эмийг нь авахү ү ажилтай гэнэ. д р гэрийнх нь утсыг авах гээд чадааг й энэӨ ө ү б сг йтэй мань эр ийнх дахин уулзсаныгаа хувь тавилангийнү ү үүү бэлэг гэж олзуурхсанаа нуусан ч г й. Айлаас хамтдаа гарч ирэхдээү ү маргаашийн дэд нисэх тийзээ буцаачихаад т нтэй хамт галтү үү тэргэнд суучих юмсан гэж тэсэлг й х сч байлаа. Умардын жих нү ү үү салхи лээх нь Монголыг санагдуулсан дэш байлаa *Чамайгү ү х ргээд гье* гэсэн гуйлтанд б сг й тэгл дээ, ингээд нэг сайн дурынү ө ү ү хамгаалагчтай болчихдог юм байна* хэмэн тас тас х х рл . рө ө өө Өө цагт, р х хэн ингэж хэлээд , иймэрх х х н инээд цацалсанөө үү үү ө үү сан бол рт хандтай байна л гэж мунхаглах сан биз. Гэвч яагаадөө өө ч юм д нг ж н гл х н л таньдаг ч г й байсан энэ б сг йнө ө ө өө ө өө ө ү ү ү ү тухай муу муухай бодол толгойд огтхон ч л орж ирнэ. Удвалыү найзын амьдардаг х лсний байр руу хамтдаа алхахдаа х х нө ө үү ярианд нь автаад арван таван минут нисэн нг рснийгө ө анзаарсанг й. Тэр шанхайд засал чимэглэлийн дизайныү мэргэлжилээр сурдаг гэнэ. жаахан байхдаа айл болгон шалаа заавал шaр, цонхоо яг адилхан цагаанаар буддаг юм бол гэж гайхдаад байдаг байж. Гэтэл нг рс н зун хамт сурдаг японө ө ө найзыгаа монголд авaaчсан чинь х д явж зээд * Монхол гэрийнө өө ү шалыг шараар , унь тооныг улаанаар буддаг хуультай юм уу?* гэж асуyхаар нь тоглоом хийгээд *Хэрэв шалаа шарaac р нг рөө ө өө будъя гэвэл ер нхиил гч с з вш р л авдаг юм* гээд хэлчихсэнө ө өө ө өө ө чин нэмшчихсэн гэнэ. ү

Нэг мэдэхэд мань эр б сг йг даган танихг й айлын байрны орц рууү ү ү орж явлаа. Удвал тачигнатал инээн т нийг т лхэж:үү үХ е чи чинь д рдээ итгээд танихг й айлд х н дагаад орох нь уу.үү ү ү ү Одоо буудал руу гаа явж з. Гэрээ мартсан Гэсэр шиг амьтан бэ.ү дахиад надтай Бээжинд битгий л тааралдаж зээрэй. за, баяртай,ү сайн яваарай даа гэчихээд гэчихээд тэр орц руу г йн орлоо. үMаргааш нисэх онгцны тийзийг буцаана гэдэг б тэшг й з йлү ү ү гэдэгтэй тэр буудал руугаа буцах замдаа эвлэрсэн ч энэ адтай б сг йгээс ингээд салчихаж чадахг йгээ бас мэдэрч байлаа. Tэрү ү ү

Page 44: зүүдний тайлал э

замдаа Удвалын тухай бодсоор bуудалдаа ирээд дэрэн дээр толгой тавиут х нг х н амттайхан нойронд автав. ө ө өМаргааш oнгоц ндр аван х р х м чид т ний сэтгэл энэ харьө өө өө ө ө үү газрын их хотод янзгаа орхисон согооных шиг л хоргодон хоргодон гуниглахаас бyc Америкд лдсэн Сайхнаaгийн тухай сэтгэлээсү гарахг й байсан н х х нд бодол нь ор тас мартсан байв. ү ө өө үУрьд нь бол онгоцоор нисэхдээ дуртай , чухам агаарт аялаж явахын т л т рс н х н гэж рийг боддог байсан Баттулга энэ удааө өө ө ө ү өө өө яжшуухан Буянт-Ухаад бууснаа мэдсэнг й. холоос ирэхдээ тосуулахү дург йг нь мэдэх гэрийнхнээс ганц ч х н байсанг й. Таксиндү ү ү суугаад Цагаан хаалгаар орж явахдаа ч н х л Бээжингийн танилө өө адтай б сг йг бодсоор л. Удвал маргааш ирнэ гэсэн ганчанү ү

г лбэр тархинд нь эргэлдэнэ. ө үүМаргааш нь тэр Бээжингийн галт тэрэг ирэх цагийг амдан вокзал руу муу хуучин улааныхаа эцсийн хурдаар давхиж явлаа. Хуучин улаан гэдэг нь Америкаас ачуулсан Land rower жийп нь .Одоо т ний царайг харна , х х н цовоо инээдийг нь сонсожүү ө үү эрэвгэр н д р нь ширтэнэ дээ гэж бодохоос, сэтгэлд нь Моцартынү үү 5-р симпони эгшиглэх шиг , эсвэл покер тоглоод 1000 ногоон хожчихсоны дараа т рд г шиг баяр бахдал оргилно. Хаврын УБ-ынө ө н цгэн модод, саарал гудамж зэмж ногоон болж нг алаглах шигү ү ө ө н дэнд юм б хэн нг тэй зэгдэнэ. Ярсан сэтгэл нь т нийг галтү ү ө ө ү үү тэрэг ирэхээс хамааг й эрт вокзал дээр авчирчихжээ. ртэй ньү Өө адилхан эртэлж ирсэн ц х н х н галт тэрэ х лээн холхилдоно.өө ө ү ү Хоёр орчим насны х тэвэрсэн р с нь толгой нд р, н дэндүү өө өө ө ө ү тусам царайлаг сайхан залуy хажууд нь зогсон байн байн цаг руугаа хялaмхийн *Ээж нь одоoхон ирлээ миний х Хоёлаа ээждээ явжүү сурснаа з лнээ..*гэхчилэн тэр бяцxан амьтантай том х н шигү ү ү х р лд х аж. Баттулга т нээс гал асуух гэснээ тамхиа дууссаныгөө ө ө үү сая санаж буудлын доторхи дэлг рийг з глэв. Т нийг галүү ү үү асаагуур худалдсан авч , ганц нэг сонин гарчихлачихаад гарч иртэл галт тэрэг яг буудал руу орж ирж байлаа. Удвалтай одоо уулзана гэж бодохоос з рх т г т г цохилоод ирэв. Асаатай танхиа амнаасаа авчү ү ү хаяд тэр гэлт тэрэг р з тгэв. Гэтэл н х х хэд тэвэрсэн залууүү ү ө өө үү хажуугаар з тгэн *Ээж нь тэр байна, Удвалаа , Удвалаа бид хоёрү энд байна..* хэмээн хашгирах нд лз х нь тэр. Тэгтэл ч з рхө ө ө ү сэтгэлийг тэгтэл хурдан эзэмдсэн н х б сг й..., алаг н дэнө өө ү ү ү Удвал.. н д нь аз жаргалаар гийчихсэн* Миний х , Тулгаа ..*хэмээнү үү гар даллах аж.

Энэхэн хоромд мань эрийн хувьд газар дэлхий дайвалзаад ирэх шиг л.. Гагцx * Н х ртэй юм байна. Н х ртэй юм байна* гэхээс рүү ө ө ө ө өө бодол толгойд нь л орж ирнэ. Ийм сэтгэл булаам б сг йг хорвооү ү ү

Page 45: зүүдний тайлал э

ртэй нь учруулах гэж л хадгалж харамлаж байх ёстoи юм шиг яажөө бодож чадав аа? Учралын баяраар х р н ймэлдсэн б н х нийөө ө ү өө ү дундуур Баттулга ийнх рийг з хсээр хуучин улаанаа руугааүү өө өө ү з тгэж явлаа. Бээжинд буухад нь сэтгэлийг энэлгэн байсанү салалтийн гуниг дахин сэтгэл х нд рл лнэ. Гэвч сайхан х нтэйө үү үү ү уулзуулсан энэ учрал сэтгэлд ер бусын урам зориг т р лсэн гэгээнө үү гуниг лдэснийг тэр мэдэрч байлаа ү

2005 онХ нийх /Б.Ш дэрцэцэг/ү үү

Цолмон гл б р з рх з сэм ганцаардал дунд сэрдэг. глө өө ү ү ү Ө өө нойрноосоо д нг ж сэрэнг т б сг й н дээ нээлг й хэсэг хэвтэнэ.ө ө үү ү ү ү ү Ганц р байрных нь цэв цэвэрхэн адар, цэнхэр цэцгэн хээтэйө өө цаасаар саяхан цаасалсан хана, хоолны болон гоёлын ширээний

ргийг нэгэн зэрэг г йцэтгэдэг матигар х лтэй жижиг ш гээ,үү ү ө үү диван орны мн р шиг нь ганцаарданг й хэвтэх гэрийн шаахай...ө ө өө ү Юм б хэн нь энд н х рг й, ганцаардсан б сг й амьдардгийг илтгэхү ө ө ү ү ү шиг. Б сг й найм гэхэд сэрнэ. Ш н б хэн нойр нь хулжин зурагтынү ү ө ө ү суваг сольж зсээр тайвшруулах эмийн х чинд л унтдаг тул нээсү ү үү эрт сэрж чаддаг ч г й ажээ. Тэгээд н дээ ч нээлг йгээр хажуудааү ү ү ү тавиастай шилэн аягатай ус руу гараа явуулна. Усаа уучихаад халат н мр н ндийж вдг тэврэн хэсэг сууснаа ухасхийн босно. Усө ө ө ө өө шоржигнуулан н рээ угаачихаад ганц алим юм уу, чанасан нд гүү ө ө идээд хувцаслаж, н рээ х нг х н будчихаад цаг харахад найм д чүү ө ө ө ө болж байдаг юм.

гл б хэн нэгэн хэвд цутгачихсан мэт адилхан. Цолмон энэ жилӨ өө ү хорин наймтай.Амьдралдаа арчаа муутай н х ртэй болохг й гэсэнө ө ү хувийн философи нь энэ х хнийг нчин дэр сахиулсаар дийүү ө ө х ргэжээ. Гадаа шуурга улин исгэрэхэд, зуны азарган бороо шаагинү тэнгэр нижигнэхэд, эсвэл эр х ний хайр энхрийллийг х сэнү ү ганцаардсан ш н дэд тэр дотроо онгойтол асгаруулан уйлдаг юм.ө үү Хаврын салхи хуйсганасан энэ гл тэр орондоо хэвтээд л баймаарө өө байв. Хэрэв хайр халамжтай сайхан н х ртэйсэн бол т нийгээө ө үү ундалж ажилд нь дчихээд жаргалтай гэрийн эзэгтэйн ёсоор эргээдү орондоо орох сон.

Гэвч яая гэхэв. М р длийн ерт нц с энэ энэрэлг й хатуу хорвоодө өө ө өө ү бууж ирэхээс биш. Ажлаа тасалж болохг й. Б сг й халатаа чү ү ү н мр лг й босч х шг нээлээ. Тэгээд инээмсэглэв. Учир нь Тэрө ө ү ө өө

Page 46: зүүдний тайлал э

залуу тагтан дээрээ зогсч байгааг хараад л баярласандаа рийнөө эрхг й инээмсэглэчихэв. Чанх тэдний д с харсан сууцны нэгү өө өө залуу гл б хэн тагтан дээрээ гарч дасгал хийдэг юм. Цолмонө өө ү санаа алдаад цонхноос холдов. Гялалзтал гельдсэн богинохон халимаг, дунд зэргийн нуруутай энэ цагаан залуу т нд дэндүү үү таалагддаг. Тэр гл б хэн ингэж тагтан дээрээ дасгал хийдэгө өө ү заншилтай. Цолмон т нийг нэгэн яамны сайдын з вл х, нэрүү ө ө х ндтэй, м нг тэй, ирэх жилийн сонгуулийн дараа р сайд чү ө ө өө өө болчихож мэдэхээр ирээд йтэй залуу болохоор нь ч шохоорхдог юмү биш. Тэр бол хэн ч харсан царайлаг гэхээс ил н дэнд, итгэлүү ү т р лсэн дулаахан эр байлаа. Харамсалтай нь мэдээж тэр гэрө үү б лтэй. Цолмонг гл ажил руугаа гарч явахад нь т ний шинэхэнү ө өө үү гялалзсан гоё "Landcruiser"-т нь авгай, х хэд нь суугаад х д лжүү ө ө байдаг. Эхнэр нь гэж энэ сайхан залууг юугаараа татсан юм болоо гэмээр намхан х х х хэн. Тэгээд дэнд даруухан хувцасладагө үү үү гээч. Тэднийх зургаа, долоон насны тэрсхэн хоёр бандитай. Тэр хоёр нь аавынхаа машинд суучихаад шилийг нь дээш нь доош нь болгон тоглох буюу, жолоочийн суудлыг нь булаалдан б н шуугиан болжөө байгаа нь харагддаг, Тэр ед нь н г б сг й жаргалтай гэгч ньү ө өө ү ү инээмсэглэчихсэн н хр т шээд зогсч байдаг билээ. Т нийгө өө ү үү ингэж авгай, х хэдтэйгээ байхыг нь харах б рдээ х хний з рхүү ү үү ү ёгхийн, санаа алдана. Цолмон тийнх тэр залууг гл б р х шгүү ө өө ү ө өө нээхдээ ганцааранг нь харж нэг баясаад, ажилдаа явахдаа гэр б лтэйгээ хамт байхад нь тааралдаж нэг гунигладаг юм.ү

Цолмон энэ жаргалтай гэр б лийн дэргэд р нг р хд азг й хувьү үү ө ө ө өө ү заяагаа з хэн з хэн такси барина. Таксины арын суудалд суунгуутү ү эмэгтэй х ний ж т ч зан нь х д лж, энгэсгээ ц нхнээсээ гарганү ө өө ө ө ү тольдоно. Тэгээд тагийг нь тасхийтэл хаахдаа "Би т нээс юугаарааүү дутуу юм бэ?" гэсэн адын бодол сэтгэл з рх р нь тэвнэ шигү үү с лбэдэг юм. Тийм ээ, Цолмон бол сайхан х хэн. нд р чилгэрү үү Ө ө нуруу, урт х л, донжтой засалттай богинохон с. Гуниглуун едээө ү ү номхрон сормуус с дэрл лж, х гж н загнахад нь эрвэлзэнүү үү ө үү асдаг гоё н д, г й цагаан царай. Гэтэл сайхан хайр бэлэглэх сайнү өө ү ханьтай яагаад учирдагг й юм бол? Хараад байхад р с ньү өө өө хавьг й з с дорой, галбир муухан, ажил муутай анхиаг й амьтадү ү ү сайхан залуустай суучихдаг нь хачирхмаар. Ер нь бурхан тэнгэр гэгээн мэлмийдээ юугаа тольдон болгоож суудгийг б мэд.үү

н гл хаврын салхи хуйсганан шороо шуурсан муухай д рӨ өө ө өө ө ө болох шинжтэй. Цолмон с лчийн удаа лг рийнхээ босоо толиндүү ө үү

рийг х л с толгой х ртэл хараад гарлаа. чигд рх н авсанөө өө ө өө ү Ө ө ө бариу, урт хар цув нь зохисон гэж ванлий. Нурууных нь гоолиг,

Page 47: зүүдний тайлал э

бэлх снийх нь нарийхныг харуулах гэсэн мэт яв цав таарчээ.үү Шатаар уруудаж явахдаа сэтгэл нь дэнслэн догдлоод байв. Шинэ хувцас анх мс хд догдолдогг й х хэн ч гэж хаа байхав. Гэхдээө ө өө ү үү з вх н шинэ цув мсс нд ч биш удахг й угтах ямар нэгэн баяртө ө ө ө өө ү учралыг з гн д ч байх шиг. Байрныхаа буланг тойроод гунхалзанө өө алхаж явтал т ний машин зогсож байв. Тэр р ч, эхнэр х хэдүү өө өө үү нь ч харагдсанг й. Цолмон тийнх алмайрч яваад замын хашлагаү үү руу халти гишгээд шурган ойчлоо. Босох гэтэл чадсанг й. Цувных ньү урт хормой х лийг нь ороож, толгой нь эргэн байв. Урт хормой х лө ө орооно гэж юутай нэн г билээ. Н д нь харанхуйлан, газар дэлхийү ү ү ээр лийн гол шиг эрчээрээ эргэлдээд байх шиг, р с н талынх ньүү ө өө ө х л гар мэдээг й юм шиг бадайран байснаа янгинан вд ж эхлэв.ө ү ө ө Гэтэл...

-Та яав аа, алив р босч чадах нь уу? гэх ялдам дуу чанх архандөө өө нь гарч, нэг л мэдэхэд н г залуу ирчихсэн зогсч байв. Цолмонө өө баярласандаа ухаан алдах шахав. Б тэн зургаан сарын турш глү ө өө б хэн сэтгэлийг нь баясган з рхэнд нууцхан хайрын гал асаасанү ү н г залуу тохой дээрээс нь т шээд зогсч байв. Т нийг сананө өө ү үү санан харж явдгийг нь бодоод бурхан энэ учралыг бэлтгэсэн юм байлг й. Б сг й баярлаж догдолсондоо вчн ч мартчихжээ.ү ү ү ө өө Сэтгэл булаасан т ндээ арчаа муутай харагдахг й юмсан гэсэндээүү ү аажуухан босч сээ янзлаад хувцасныхаа шороог г вл . Н гү ө өө ө өө залуу газар унасан ц нхийг нь авч г в. Цолмон чичирхийлсэнү ө ө дуугаар баярласнаа хэллээ. Хачирхалтай нь энэ гл гэргийө өө х хэд нь харагдсанг й. "З гээр, з гээр" гээд залуу халамжтай, басүү ү ү ү нэлээд шохоорхсон н дээр харан:ү

-Би х ргээд гье д гэлээ. Ингээд л хоёр тийш салаад явна гэхээсү ө өө харамссандаа з рх нь салгалан дэлдэж байсан Цолмонү баярласандаа хашгирах д х в.ө ө

-З гээр ээ, би р такси бариад явчихна гэсэн м рт н хү өө өө ө өө ө өө ганган машиных нь арын суудалд суучихлаа. Мэдээж эхнэрийнх нь суудаг урд суудалд санаархаж з рхэлсэнг й. Цувныхаа хормойг яржү ү

зээд вдг язарч, шилэн трико нь урагдсаныг сая л мэдэв. Гэхдээү ө өө энэ сайхан залуутай танилцах шалтаг болсон тэр замын хашлагад талархан мэхийж, вд гний энэ шалбархайгаа энхрийлэн нсмээрө ө ү байлаа.

-Та хаана буух вэ?

-Би "Бодь цамхаг"-т ажилладаг.

Page 48: зүүдний тайлал э

-Аан, би Хууль з йн яаманд. Бид хоёр чинь ойрхон ажилладаг юмү байна гээд залуу машиныхаа толь руу харж инээмсэглэв. Нэгэнт урд, хойд талын суудалд суусан мань хоёрын хувьд тэр толиор дамжуулан бие биенийгээ харж байлаа. Цолмон ч толинд туссан цэмцгэр халимаг, ухаалаг н дийг нь харан харан явлаа. Иймэрхү үү б дэгхэн гэрэлд тэр рийг ямархуу х рх н харагддагийг ч басү өө өө өө ө мэднэ. Даруухан д р эсгэн харцаа доошлуулахад урт сормуус ньү с дэрлээд, хацар нь амьсгалд хиртэм шинэ цас шиг цайран н дүү ү салгамг й сайхан харагдаж байгаагаа тэр мэдэж байв. Эр х нийү ү сэтгэлд б сг йн эер н даруу зан таалагддагийг ч тэр мэдэхтэйгээ.ү ү үү Энэ машинд суугаад энэ залуутай хамтдаа давхиад л баймаар б хү юм нэхээр т с лшг й сайхан. Даанч тэр хоёрт ярилцах цагү ө өө ү гарсанг й. Залуу гар утсаараа зогсоо зайг й ярьсаар явлаа. Бас нэгү ү харамсалтай нь гэвэл б сг й энэ гоё машинд явахдаа юм болгоноосү ү нь нэг л х нийрхээд байгаагаа мэдрэв. Цолмонгийн хажуухандү танихг й с рчиг нэрт лсэн м нг л г алчуур тохоостой байгаа ньү ү ү үү ө ө ө мэдээж эхнэрийнх нь биз. н д р эхнэр х хэд нь яасан юм бол,Ө өө ө үү муудалцаад салчихсан юм болов уу? ч гэж нэг горьдоод авлаа.

-Танай ажил дээр ирчихлээ гэх дуунаар б сг й бондгосхийтэлү ү цочив.

-Естой их баярлалаа. Бид хоёр чинь танилцаж амжсанг й шив дээү гэж х хний харамсангуй дуугарахад залуу т нд нэрийн хуудсааүү үү сарвайгаад царай руу нь нэг с рхий харав. Нэг ч их х хэмсэг х нү үү ү биш юм гэдгийг тэр харцнаас нь Цолмон ойлгов. Гэвч эр х н л юмү чинь мэдээж ийм аятайхан х хнийг шохоорхсон нг харцанд ньүү ө ө илэрхий байлаа..

-Намайг Цолмон....Энэ миний нэрийн хуудас гэж Цолмон рийнөө эрхг й уянгалаг, хонгор дуугаар хэлээд буулаа. Залууү инээмсэглэчихээд давхин одлоо. Б сг й хойноос нь хэсэг харжү ү зогсоод ажил руугаа оров. Цахилгаан шатанд хамт зогссон олон х нийг б гдийг нь нсмээр, эсвэл ажил т рл хаячихаад б хү ү ү ө өө ү найзуудаа зоогийн газар цуглуулаад н дрийн болсон явдлыгө өө яримаар ч юм шиг сэтгэл нь дэнсэлж, баяр х р нь багтаж ядна.өө Тэгээд р нд орж, рийнх ширээнд суугаад гартаа тасө өө өө өө өө атгасан н г нэрийн хуудсыг уншлаа. Б. М нхжин, Хууль з йнө өө ө ү сайдын з вл х. Хамт ажилладаг х хн д нь т ний н д гэрэлтэнө ө үү үү үү ү б н баяртай байгааг гайхан харцгааж, зарим нь юу болсныг асуусанөө ч тэр хэнд ч юу ч цухуйлгасанг й. Авгайтай залууд дурлачихаадү юугий нь х нд ярих билээ дээ. дрийн цайны цагаар М нхжинг ярихү Ө ө

Page 49: зүүдний тайлал э

болов уу гэж горьдсон ч таг чиг. Ажил тарах цаг нэлээд нг рс нө ө ө хойно х хэн хавтастай юмаа мартсан х н болж залуу руу залгав.үү ү

- , гл ний х рг лсэн б сг й юу? За, байз, миний машиндӨө ө өө ү үү ү ү тийм юм харагдааг й дээ. Дахиад зэх ?ү ү үү

- З гээр, з гээр. Би х нд баахан т в г удчихлаа. н д р ер ньү ү ү ө ө Ө өө ө миний час д р байх аа. Гэртээ орхичихсон юм байлг й. Хэрэв таныө ө ү машинд байсан бол мэдээж над руу утасдаж хэлэхг й яахав дээ. За,ү баяртай. Энэ нь чи над руу ярихг й яасан юм бэ, би д ржинү ө ө х лээлээ гэснээс рцг й г байлаа.ү өө ү ү

- Юун т в г байхав дээ. Хоёулаа ер нь нэг хоолонд орчих уу? Ингээдө ө л М нхжин г шинд нь орж эхэллээ гэж ? Х хэн аргаа рчл нө ө өө үү үү өө ө бага зэрэг нэд орж эхлэв.ү

- За байз, миний ажил амжих нь уу, г й юу? гэж хэлэхдээ дотрооү ү бол баярласан з рх нь цовхчин булгилж байсан нь мэдээж. Иймү сайхан урилгаас татгалзах юм бол нчин дэрээ тэвэрч хэвтэхээсө яахав дээ.

- Аль ресторанд орох дуртай вэ?

- Таны урьсан газар чинь л оръё. Х хэн гээрээ "Би чиний х ссэнүү үү ү б гдийг чинь биел лэхэд хэзээд бэлхэн ш " гэдгээ илэрхийлжү үү үү байгаа хэрэг.

- Тэгвэл найман цагт "Модерн номадс"-ын кабинд.

- За, т р баяртай. Х хэн утсаа тавиад залуу ягг й хашир толгойү үү ү болохыг ойлголоо. Амьтан х ний н дэнд ртчихв л т в г гэжү ү ө ө ө ө бодсондоо т нтэй б хээгэнд уулзахаар шийджээ. За яахав,үү ү Цолмон ч тэнэг х н биш ш дээ. Х хэн анхны уулзалтанд бэлтгэхү үү үү хэрэгтэй байлаа. Гэртээ яаран очиж хувцсаа сольж задгай энгэртэй, бие нэвт гэрэлтдэг хар торон цамц, бариу банзал сонгов. М н лө цаанаасаа гэрэлтээд байдаг унждаг урт хар ундрам ээмэг з лээ.үү Энэ орой т ний юм б хэн гэрэлтэж байх ёстой.үү ү

Уулзалт нэхээр романтик учрал боллоо. М нхжин жижигхэнү ө сагстай цэцэг барьж иржээ. Х хэн ч гэсэн хар торон цамцныүү цаанаас гунхсан бие нь гэрэлтээд, хун цагаан х з тэй хоршинү үү ундрам ээмэг нь гэрэлтээд, хос хоёр од мэт талимаарсан н д ньү гэрэлтээд эр х ний сэтгэл алдуурам сайхан амьтан харагдаж байв...ү

Page 50: зүүдний тайлал э

Гэвч х хэн энэ ш нийг залууд бэлэглэсэнг й. Хорхойг ньүү ө ү х д лг д л орхих хэрэгтэй гэж т ний туршлага нь хэлээд байсанө ө өө үү юм. М нхжин т нийг д нхийсэн сайхан “Land”-аараа гэрт ньө үү ү х ргэж г д сая л мэдэж байгаа юм шиг:ү ө өө

- Бид хоёр чинь бараг х рш д байсан юм байна. За баяртай.ө үү Сайхан амраарай гээд санаа алдсанаа давхин одов. Энэ др сө өө хойш тэр хоёр салахаа болив. Маргааш нь дийн зоог хамт барив.ү Тэр оройдоо б сг й гэрт нь дагаж очсоноор анхны ш н залуугийндү ү ө ө

нг р в. Цолмон айлын эзэгтэйг эзг йчилж байгаадаа санаа зовсонө ө ө ү ч г й "Кама сутра"-гаас бууж ирсэн х хэн мэт галзуу аашлав.ү ү үү Харин гл нь залуу т р лж сэрээд орны урдуур ойчсонө өө ү үү эхнэрийнхээ унтлагын хувцсыг авч ш гээнд хийхдээ харцанд ньүү гэмшил тодрохыг Цолмон соргог гэгч нь ажиглаад "Гэртээ харьж хувцсаа солилоо" гэсэн нэрийдлээр зугтах мэт яаран гарч одлоо. Тэгээд ч лгэрийн мэт гайхамшигтай ш н нэгэнт нг рч айлынү ө ө ө ө унтлагын р нд танихг й х хний лдээсэн юм б хэн сэтгэлийг ньө өө ү үү ү ү х нд д, толины тавиур дээр тавиастай тэр х хний зураг рийгө өө үү өө нь зэн ядсан харцаар хялайх мэт санагдсан тул тэднийхээс гарчү байж сэтгэл нь онгойж билээ. Ийнх халуун дулаан гал голомтооүү нууц цэнгээнийхээ р болгох нь М нхжинд ч эвг й байсанүү ө ү бололтой, маргаашнаас нь тавилгатай х лсний байранд х хнийгө үү аваачиж билээ. Цолмон т нтэй хамт угтсан анхны гл ний тэрүү ө өө х нийрхлийг ор тас мартчихаад хайр дурлалдаа мансууран, н д ньү ү дандаа гэрэлтэн явах болж, гл цатгалан муур шиг л сэтгэлө өө хангалуун сэрэх болжээ. Н г ш н нойр хулждаг нь ч аль хэзээнийө өө ө ө юм шиг мартагдав. Х шиг татах б рдээ санаа алдан хардаг байсанө ү хайрын тэнгэр нь т ний в рт хэвтэж байдаг болсон юм чинь. Тэрүү ө ө хэзээ ч ганцаардан гашуун нулимсаа урсгаж байгааг й юм шиг, хэзээү ч хань т шиг болох эр х нийг м р д н н г ганц р нд гунигү ү ө өө ө ө өө ө өө өө д рэн гл г угтаж байгааг й юм шиг явах болов.үү ө өө ү

М нхжингийн эхнэр нь ажлаар ганц сар гадаад явсан юм байжээ.ө Хоёр х гээ хадмындаа аваачсан болохоор тэр салхи шигүү ч л тэй, д нг ж дурлал амсаж буй арван зургаат мэт соргог амьтанө өө ө ө л байлаа. Урьд нь нэг их х хэн эрг лж байгааг й мань эр яагаадүү үү ү Цолмонтой тийм амархан орооцолдчихсоноо р ч гайхаадөө өө барахг й байлаа. Ямар ч гэсэн эгзэг нь тэгээд л таарчихсан хэрэг. Ягү эхнэрийг нь явсан дрийн гл тийм сайхан х хэнтэйө ө өө үү санамсарг й тааралдчихсан. Тэгээд орой эзг й гэртээ яаж харинаү ү даа гээд ажил дээрээ гайхширч суутал Цолмон р ярьсан.өө өө Тэгэхэд л сэтгэлийн жолоо алдуурсан юм уу даа. Од шиг гялалзсан эрэвгэр н дэнд нь ч анх татагдсан л даа. Т нийг гунхсан нд рү үү ө ө

Page 51: зүүдний тайлал э

цагаан х хэн дагуулчихсан явахыг харсан найзууд нь эхлээд "Эрүү х н. Согоо шиг амьтан дагуулчихаж" гэцгээж байснаа с лдээү үү "Хашир минь боль, авгай чинь ирэх боллоо. х хн д аюултайүү үү ш , наадахаасаа салах гэж б н юм болов оо" хэмээн зэмлэцгээхүү өө болжээ. Цолмон тэр хоёрын анхны учралын бал мэт амттайхан

др д нг р х тусам мань эрийн сэтгэлийг гэмшил, шаналалө үү ө ө ө зовоож эхлэв. Х хэн ч т ний эхнэрийг эзг йчлэн, муугаар яривалүү үү ү х ний юм з вш р лг и авчихсан юм шиг нэг л дг й юм хийгээдү ө өө ө ү өө ү байгаагаа мэдрэх тусам бит хэн сэтгэл т гшинэ. Тэгсэн м ртүү ү ө өө нууц амрагаасаа сэтгэлээ татаж л чадна. Эхнэрийг нь ирэх ойртохү тусам л тэр яаж ийгээд М нхжинг рийн болгоод рд хажуудааө өө үү байлгах юм сан хэмээн м р д х болов. Нэгэн ш н тэр хоёр хайрө өө ө ө ө дурлалын "нуувчиндаа" уулзан, х нжл нэг сайхан х вс лз лэнө өө ө ө үү жаргачихаад, Цолмонгийн сэрэл дахин х д лж залууг д ж байталө ө ө ө М нхжингийн гар утас нь дуугарчээ. Гэмт амьтан гэлбэлздэг юмө хойно мань хоёр утасны дуунд з рхээ хагартал цочив. Хадам ньү ярив бололтой.

- Халуураад аа, аавын б лт ш ? Яачихсан юм бол доо? Биү үү үү гадуур л явна. Одоохои очлоо, ээж ээ гээд залуу ухасхийн босч н дү ирмэх зуур хувцаслачихаад:

- Манай бага халуураад байна гэнэ. Би явлаа. Чи эндээ хоночино биз дээ? гээд т лх р ширээн дээр гаргаж тавьчихаад яаран гарчү үү одлоо. Тэгээд машинаа асаан х дл хд сэтгэлдээ дотроо эхнэрө ө өө х хдээсээ уучлал гуйн залбирч, рийнх нь завхай явдлын т лүү өө ө өө тэнгэр бурхан бяцхан х г нь цээрл лж байгаа мэт санагдан рүү үү ө дээр нь нэг юм х нд рлэхийг мэдэрчээ. Харин хэдхэн м чийн мнө үү ө ө ө т нд ор х нжлийн жаргал эдл лсэн Цолмон энэхэн агшиндүү ө үү сэтгэлээс нь ор тас арчигдсан байлаа. Тэр т ний тухай бодохыг чүү х ссэнг й. Маргааш ирэх эхнэрээ л хэмжээг й их санан гансарчү ү ү байлаа.

Таг харанхуй хаврын ш н , х лсний байранд Цолмон гав ганцаарө ө ө хоцорлоо. Цаг харвал ш нийн нэг нг рч байлаа. Хажуугийн айлынө ө ө эр эм хоёр хэрэлдэн, гадаа согтуу х н хашгична. Б сг йн з рхү ү ү ү дахиад л н г аймшигт ганцаардлаар д рч, аз жаргалаар бялхажө өө үү байсан тэр др д нь рдийнх биш байсныг энэ л м чид ойлголоо.ө үү үү ө М нхжин х дээ сэтгэл зовнин гарч одохдоо т ний ядаж хацарт ньө үү үү хошуу х ргээг йг сая санан гомдоно. Маргааш т ний эхнэр ньү ү үү ирнэ. Тэгээд л тэр хоёрын зовлонт диваажин т гс н . Тийм ээ,ө ө ө Цолмон бол т ний хувьд х ний л х н. Тэр хоёрын анх танилцсанүү ү ү

др дэд зоогийн газар идэж уучихаад м нгийг нь т л хдө үү ө ө ө өө

Page 52: зүүдний тайлал э

М нхжин хэтэвчиндээ эхнэр, х хдийнхээ зургийг хичнээнө үү нандигнаж явдгийг тэр харсан билээ.Т ний хэтэвчинд Цолмонгийнүү зураг байдагг йтэй адилхан з рхэнд нь т нийг гэх ч хэн ч зайү ү үү ө үү байхг й. М нхжин "Чиний н дэнд чинь л би дурласан " гэж хэлдэгү ө ү нь ч худлаа байж. Ай, х рхий, М нхжин хэзээ ч рийнх ньөө ө өө байгааг й, бас хэзээ ч т нийх болохг й гэдгийг х хэн яг энэхэнү үү ү үү м чид тов тодхон ухаарчээ. Тэр х ний аз жаргалаар хэд хоногө ү сэтгэлээ баясгасан байж. Энэ хэд хоногт з рхийг нь эзэгнэсэн тэрү жаргал нь х нийх байжээ. ү

Х нийх.,.Одоо эзэн нь ирж яваа.үЦарай муут /Б.Ш дэрцэцэг/үү

Манайх хотод н ж ирээд сар гаруй болж байна. Ээж биднээсүү т р лэн ирж зуравдугаар хороололд гурван р байр авсан юм.ү үү ө өө Манайх Тасганы овоо руу харсан таван давхар хуучивтар угсармал байранд орж хотын айл болов. Халуун ус тасалдахг й, ш н д лү ө ө ү болсон ч машин тэрэгний дуу тасрахг й л болхоос энэ байрны хувьдү аймгийн т вийн байрнаас маань онцын ялгааг й санагдаж байлаа. ө үХичээл эхлээд гурав хонож байсан е. Хотын охид яасан чү н рэмгий юм. Би энэ жил есд гээр ангид орж байгаа ч найзүү ү охинг й яваа х нү үАав маань аймагтаа л н л б хий х м сийн нэг. Mанайx шинэхэнө өө ү ү үү супер 69-тэй , бас би гэдэг х н сургуульдаа л гайг й царайлагтү ү тооцогддог зэргээс болоод охид надруу их л хандарна. Гэвч ухаан алдтал дурлаж зсэнг й гэх дээ . Т нээс гадна х вг д рү ү үү үү ө үү үү

р наалддаг охидыг би сонирходогг й юм. Тэгсэн м ртл эрөө өө ү ө өө х ний л хугархай юм болoхоор би сэтгэл дотроо ухаалаг, басү х рх н охиныг м р дд г гэж байгаа. Гэвч уртаашаа ганцxан арванөө ө ө өө ө жилийн сургуультай аймгийн т в с тийм дагина яаж олдох билээ. ө өөХичээл эхлээд удааг й , найз н x дтэй болж амжааг й болхоорү ө ө ү хотод н ж ирсэн эхний сарууд онцг й л байлаа. Ээжийн хувьд болүү ү хотод амьдрах ганц м р д л нь биелсэн болохоор ааш зан ч гэжө өө ө амтат бялуу шиг, аав бол ажил т р лд орoх гээд найзуудтайгааө ө уулзан хор найруулах ажилтай орой б хэн алга болчихно. Хоёр охинү д амралтын др дэд хамаатнуудаарай хэсээд, гэрийнүү ө үү хажууханд байх Тэнгис- т кино зээд шинэ ахуйдаа сэтгэл хангалуунү байгаа нь илт. Миний хувьд сс н т рс н буйдхан жижиг хотооө ө ө ө санаад ч байгаа юмуу, 9 жил ерхсэн ижилдсэн найзуудаа г йлээдү ү ү ч байгаа юмуу, намар гэж сэтгэлд дурсамж эгшигл лсэн хачинүү улирал намайг гэгэлз лээд ч байгаа юмуу. Хотод ирсэндээ тийм чүү

Page 53: зүүдний тайлал э

их сэтгэл х дл хг й байлаа. Ээж х ц лдс р байгаад намайгө ө ү өө ө өө математикийн сургалттай тусгай сургуульд оруулсан юм.

Ажиглаад байхад манай ангийнхан ндсэн 3 т р лд хуваагдах юмү ө ө шиг санагдана. Нэг хэсэг нь нэхээр толгой сайтай, бодлогоү бодохын т л т рс н мэт, матемэтикаас р юу ч сонирхдогг йө өө ө ө өө ү ёстой номын амьтад. Дараагийн хэсэг нь м нг тэй эцэг эх нь арынө ө хаалгадаад энд авчирчихсан болохоос хичээлдээ нойл, зугаа цэнгэл х с н эрхийн балайнууд. Гурав дахь хэсэг нь хичээлдээ гавихөө ө юмг й ч муу сураад байдагг й , нийгмийн байлдлаарай ч гадаадү ү байдлаарай ч амтан дунджууд . Тэдний эгнээнд одоогоор би орж байлаа. Ээж манай сургуулийн хичээлийн эрхлэгч , аав аймгийн дарга байсан болoхоор л би гэдэг х н тэнд рг с н д нгээр Аү ө ө ө ү сураад байсныг хотод ирээд мэдлээ. Хотын сургуульд над шиг амтны жинхэнэ булай илэрдэг бололтой Англи хэлээр би гэдэг х нү чин ангидаа алтан дунджид ч орж чадахг й байлаа. Хувцсаар чү гэсэн ээж Бээжин яваад л ирэнг т сургуульдаа ганган дэгжинээрүү дээг р тооцогдож байсдан х н чинь хотод ирээд фирмийнүү ү хувцсаар дэгжирхсэн х хд дийн дунд ямар ч донж маяаг байхг йүү үү үхувцасладаг амьтан гэдгээ ухаарав. Аавын машины тухайд ч б рү ярих юм биш . Гэвч царай з с сайтай зовхи д бандийн хувьдү өө өө удалг й алтан дунжийнханд багтахаар ч дорой амьтан биш гэдгээү нотолж эхэллээ. Сургуульдаа нээлттэй мэтгэлцээний kлуб байгуулж ер нхийлэгч нь боллоо. Жудогийн секцэнд 4 жил сурсаных тамирынө хичээл дээр ангийнхаа б х бандийг вд г шороодуулсаар охидыгү ө ө бишр лж г йцэв. үү ү

Ингээд нэгд гээр улиралын амралт эхэлэхэд манай ангийн болонү зэргэлдээ ангийн хоёр охин надруу харц шидлэх болсон ч миний омоглон з рхийг байлдан дагуулах н м р длийн г нжтэйгээү ө өө ө өө ү учрааг й байлаа. тэр гуравын хамгийн х рх н нь манай ангийнү өө ө Халиун. Даан ч сурлага муутай, манай 40 х хдийн адагт нь ордог.үү тэгээд ч амнаас нь ганц ч хэрэгтэй г унана гэж г й болохоор ихү ү ү дуу муутай охин. Ялангуяа самбарт гарахаараа ээрч мууран таг болж, багш нарын ад болно. Тийм охинтой ерхэх юм бол над шигү хийморьтой эр уйдаж хэх биз. Харин т ний дэргэд 10-ын В-гийнү үү Хонгороо бол гал цогтой охин билээ. Гоё биетэй нд р, хувцасланө ө гэж ганган гэдэг ч г багадана. Сурлага сайтай . Хотын математик,ү англи хэлний олипиадын хэд хэдэн медальтай. Сул тал нь барзгардуу н ртэй , ангалзуур гэж жигтэйхэн . Манай 10-ын альүү гайг й гэсэн х вг дтэй ерхэж болзож байсныг дуулаад миний эрү ө үү ү х ний бардам зан х д лс н ч юмуу шууд л дург й х рчихсэн юм.ү ө ө ө ү ү Номингоо бол гоё нэрнээс цаашг й охин. Бас л манай ангийх л даа.ү

Page 54: зүүдний тайлал э

Сурлагаар ч царайгаар ч бие галбираар ч гавихг й жинхэнэү дундчуудын нэг. Царай муутай бов бор юм байж *галуу дуурайж хэрээ х л х лд н * гэгчээр ангийн аль ангалзуур охидыг дагажө өө ө өө ө г йхийг харахаар инээд х рмээр. Уучлаарай , би х д нийх ч гэсэнү ү ө өө аймгийн т вийн хэрдээ л хотожсон х ний х ний хувьд эмэгтэйө ү ү х ний борхон царайг нэг их нэлдэгг й юмл даа. Минийү ү ү

нэлэмжээр бол эмэгтэй х н цайвар арьстай байх нь чухал б г д ,ү ү ө өө ямар ч cэдэвээр ярьж х р х д ам хуурай байдагг й, р р хэлбэлөө ө ө ү өө өө мэдлэгтэй охидод би дуртай. Улиралын амралтаар аймгаас манай найзуудын нэг нь ч амласнаараа хотоод ирж чадсанг й. Шинэү жилээр л хамт очино гэж Билэгт , Доржс рэн хоёр надад бичсэн и-үмеилдээ амалсан байлаа. Ингээд улиралын амралтаа багын найзуудтайгаa хотод доргиж нг р х т л вл г минь нурчихлаа.ө ө өө ө ө ө өө Ээж хотод ирээд нийгмийн б лгийн хувьд боловсорлын салбараасү хувиарааа эрхлэгчдийн эгнээнд шилжиж 3-р хорооллын нэг дэлг рт гуталын лангуу ажилуулан гэртээ орой вд г нь нугарчүү ө ө унатлаа ядарчихсан ирэх тул бараг бага д болтол унтана. Харин биү

гл эрт с нд явна. гл б хэн байрны хажууд байдаг модонө өө үү Ө өө ү мухлагт хавийн в , эмээ нартай хамт оочерт зогсох нь х смээрө өө ү ажил биш л дээ. Гэвч яаaя гэхэв. Намарын х йтэн гл охин дү ө өө үү нараа с нд явуулалтай биш. үүТэгж явахдаа би дугуй унасан царай муутай, н дний шилтэйү охинтой дандаа тааралдана. Бодвол манай байрных бололтой . Дэнд туранхай биетэй, тэгэд арай хэтэрхий эв хавг йүү ү хувцасладаг тэр охин н дний зузаан шил нь цантчихсан м ртл 11-ү ө өөр сарын гл ний чаcшийм жаварт огт ажирсан шинжг й,ө өө ү даарсандаа гэр р гээ шогших х рхий миний хажуугаар салхиүү өө татуулан нг рд гт нь л би атаархдаг байсан юм. Би т ний альө ө ө үү орцонд суудгийг ч мэддэгг й. гл б хэн т нтэй тааралддаг чү Ө өө ү үү тэр дорхноо ор тас мартчихдаг байв.

Нэгэн орой. Аав, ээж хоёрын ээлжит хэр лээс залхсан би тагтанүү дээрээ тамхи татан зогсч байлаа. Гэтэл хажуугийн айлаас хийлийн з л н аялгуу эгчиглэж байснаа, р нэг гайхам сайхан х гжимөө ө өө ө дуурсаж эхлэв. Тэр х гжмийг сонсох тусам чих р нэг л уянгалагө үү цэнхэр , ер бусын тансаг торго шиг ч юмуу, нэг тийм гээрү илэрхийлж болшг й, ерт нцийн бус ая урсан орж тайвшируулах мэтү ө таатай байсан тул даартлаа зогсов. Намайг гэртээ орж ирэхэд аав хувцаслад гараад явчихлаа. Ээж харин гал тогооны р нд хумсааө өө будан суусаар хаалга тс хийхэд х д лс нч г й лдэв. Энэхэнө ө ө ү ү ү м чид ээжийгээ туйлын их р вд ж билээ. Х рхий ээж миньө ө ө ө өө насаараа х сээд байсан хотдоо ирээд рт бур ч их зовлонү өө өө хурааснаа ойлгохг й байгаа юм байхдаа. Яагаад гэвэл аймагтү

Page 55: зүүдний тайлал э

байхад аавыг олж авчирая гэвэл алга урвуулах шиг амархан байсан билээ. Аймгийн т в шиг жижигхэн газар аав ер нхий эмчийнх юмуу,ө ө аймгийн засаг дарга, эсвэл намынхаа дарга гээд 10-ын тоонд багтах хэдхэн найзынхаа нэгнийд, эсвэл аймгийн т вийн зоогийн газар,ө хоёр баарны аль нэгэнд л сууж байх нь мэдээж юм чинь. Гэтэл одоо сая х нтэй энэ хотын хаанаас гэж т нийг хайх юм билээ. Биү үү орондоо ороод *Авгай л авахг й юм ш . Аав ээж хоёор шиг ингэжү үү дандаа хэрэлдэж байх гэж яршиг* хэмээн бодсоор нам унтчихсан байлаа. аав маань нэг удаа ээжтэй хэрэлдээд *та 3-ыг бодосндоо би ээжтэй чин амьдарч байна. . Чи том болж байгаа х н аавыгаа з вү ө ойлгоорой* гээд л баахан зовлон ярьсан удаатай. Миний аав бол сайхан эр л дээ. Одоо д нг ж 37 той. Хотын эрч д шиг том г зээө ө үү ү байхг й, эр хар махтай, нд р гуалиг биетэй, алаг н дтэй, тас харү ө ө ү

с х мс гтэй. Ер нь аймагтаа бол хамгийн сайхан эр байсан. Бидү ө ө хоёрыг явахаар х м с аав, х гэхэд нэмшдэгг й ах д хоёр ууү үү үү ү ү үү л гэнэ. Харамсалтай нь энэ сайхан эрийн гэр б лийн амьдрал нэг лү б тэмж муутай . Ээж т нийг хардаад байдаг ч юмуу байнга хэр лү үү үү хийнэ. Би бас аавыг дуурайсан юм байлг й, гайг й царайлагү ү т рн с болж рт элдэв хандтай охидоос залхаж г йцсэн х н.ө өө өө өө өө ү ү Миний бодлоор ээж ааваас ил овортой, т ргэн х гширчүү ү ө байгаадаа ч юм уу, аавд олон х хн д дурладагаас болж тэр хоёрүү үү таархаа больсон юм биш. Ерт нцийг зэх зэл, оюн санаанныө ү ү х рээгээр тэр хоёр улам улам холдсоор байгаад хамаг учир нь байхү шиг.

Ээжийн хувьд бол аль эрт аймагт байхын л *Манайх 69- солихг йөө ү бол хотоод очоод амьтны н р яаж харнаа. Чиний авч гс н энэүү ө ө цагаан алтан б гжийг з хээр х хн д намайг х рхий т м рө үү үү үү өө ө ө з чихээ юу гээд байх юм. Ийм нэтэй ганц юм авч байхаарүү ү харахад н нжигтэй хэдэн алтан б гж авчихг й* гэх ч юмуу , мартынү ө ү 8-наар манай ангийн багшийнд согтож унаад н хр р нь х рг лэнө өө ү үү ирэх, эсвэл юмтайгаа гайхуулах гээд тав зургаан хуруундаа ижил буруу шигтгээтэй баахан алтан б гж эгн лээд з чихдэг х н.ө үү үү ү Гэтэл аав бол х гжилийн ирээд й, хотжилт, соёл иргэншл дө ү үү с рг лд н, дэлхийн олон туйлт улс т рийн бодлого гээд сонинө ө өө ө сонин сэдвээр юм унших, наиз н х дтэйгээ элдэв юмсын тухайө ө маргах , мэтгэлзэх, зугаалж цэнгэх дуртай. Би нэг явдалыг ер с мартдагг й юм. Бид 3-ыг бага байхад аавөө өө ү нэг удаа ой руу дагуулж яваад баахан шогшгой, багваахай цэцэг т н гэртээ авчирч , бамбарууш , илжиг, туулай хийж гч билээ.үү ө Гэтэл ээж гэр цэвэрлэхдээ бидний тоглоомуудыг *новш* гээд хаячихснаас болж бид уйлалдан, аав тэр хоёр хэрэлдснийг ер

Page 56: зүүдний тайлал э

мартдагг й юм. Тэгэхэд аав *Чи ийм тэнэг юм байж яаж х ний нялхү ү х хдийг сургадаг юм бэ. Н дээ жаахан нээгээч* гэж билээ. Гэвчүү ү ээжийн н д нээгдсэнг й. Алтан б гж айлын авгайчуудын шинэү ү ө шубаны тухай ярьж, аавыг алхам б рд нь хардан хэрэлдсээр.ү Миний л ээж юм болохоор би т нд хайртай л даа. Гэхдээ томүү болох тусам би аав, ээж хоёрыг хэрэлдэх б р ээжид уур х рдэг,ү ү дотроо аавынхаа талд ордог болсноос гадна тэр яршигтай хэр лээс нь залхдаг болчихжээ. үүтэр нэгэн дэш гэртээ орж ирсний дараа ч н х хийлийн эгшиглэнтү ө өө аялгуу, нэрийг нь л мэдэх гайхамшигт х гжим сэтгэлд эгшиглсээрү ө байсан.

Маргааш нь би с авч яваад дахиад л н г охинтой тааралдав.үү ө өө Никэ гэсэн бичигтэй час улаан д н х рэм мсч эрэгтэй х ний харө ө ү ө ү ноосон малгайг угласан хачирхалтай охин миний хажуугаар дугуйтайгаа урьдын адил нг р ъд гартаа м чидх н барьжө ө ө өө ө ө байсан бидонтой с г минь ш ргэхчихсэнд би ч яах ийхийнүү ү завдалг й с гээ унагаад асгачихлаа. рийн эрхг й уур х рчү үү Өө ү ү эгшин зуур аман дээр *П. . *гэсэн хараалын г гарч иртэл н х чиньү ө өө дугуйнаасаа яаран бууж н дний шилэ авад г йсээр х рч ирэв.ү ү ү ОЙртоод харах юм бол тим ч муухай царай муутай амьтан биш юмаа. -Яанаа, чадвал намайг уучлаарай, жаалаа. Би юм бодож яваад чамайг дайрчих шахлаа. . Би с г чинь т л д г х ? гэж тэрүү ө өө ө ө үү охин сандран хэлэв. Надад хэлэх г олдсонг й . Зузаан шилнийү ү цаанаас л мэдэгддэгг й болхоос урт сормуустай, ухаалаг харцтайү гоё н дтэй юм гээч. Даанч дэнд нд р туранхай, эмэгтэй х нү үү ө ө ү гэхэд хачин эв хавг й х д лг н , ямар ч д нж маягг йү ө ө өө ө ү хувцасладагаас гадна, харцанд нь охидын сээтэгн р зангийнүү с дэр ч алга. Бас н рэн дээрх хэсэг хэсэг сэвх , шингэн хэлбэрүү үү муутай х мс г нь тэр гоё н дийг гутаах мэт санагдав. Би газраасө ө ү бидоноо аваад т нд хэрэгг й ээ цаашдаа урьдах замаа харжүү ү явмаар юм. гэж уцаартай хэлэхдээ намайг *жаалаа* гэсэнд нь б р чү дург й х рч байлааү ү

Орц руугаа орох замдаа нойрондоо хар буусандаа *Ингээд с гээүү асгачина гэж мэдсэн бол унтаж л байдаг байж* гэсэн бодлоос р юуөө толгойд орж ирсэнг й. гл ний х йтэн жавар нимгэн х рмийг миньү Ө өө ү ү нэвт жинд лэх тул яаран алхалсаар орцруугаа орохын алдадүү яагаад ч юм эргэж хармаар санагдаад эргэн харвал н г охинө өө хажуугын орц руу дугуйгаа х тл н орж явсанаа намайг олжө ө харчихаад гар даллан инээмсэглэв. Миний дург й х рч м рү ү ө өө хавччихад х нд т м р хаалганы х йтэн бариулаас чангаалаа. Аавү ө ө ү

Page 57: зүүдний тайлал э

ажилдаа явчихсан, ээж д нар орондоо нам унтацгааж байсан тулүү гл нийх цайг уух санаатай гал тогооны р нд орж чигдрийнө өө өө ө өө өө ө

цуйванг халааж идэхээр цахилгаан зуухан дээрээ тавиад фм-ийн аятайхан суваг дээр тааруулах санаатай х гжм оролдож гарлаа.ө өө Гэнэт хаалганы хонх дин дон. дийд д нг ж 9 цагт хэн манайд иржӨ ө ө хонх чарлуулдаг байнаа. *Бас хэн нь ирдэг байнаа. гэж уцаарласаар дурангаар ч харсанг й шуд тайлбал н х *Царай муут* охин 2ү ө өө * эл н эх* с барьчихсан зогч байв. Ө ү үү-С гий чинь асгачихсан болхоор т лж гч байгаа юм гэж хэлээдүү ө ө сэрэглэн н дээрээ н рэмгий инээмсэглэв. ү үү-Би, хэрэгг й шдээү-Би тэгээд шатан дээр с бариад зогсоод байх юм уу?үү-Ор л дооТэр с гээ хувцасны лг рийн тавиур дээр тавиад гал тогооныүү ө үү

р р шагайснаа:ө өө үү-Х х , тэнд 1 юм т лэгдээд байна. Хоол юмуу даа гэхэд би срэнөө ү ү очиж хайруулын тавагтайг зуухан дээрээс авлаа-Хуучин хоолоо халааж иддэг юмуу? Халаасан хоол ходоодонд хортой, бас яваандсаа элэг муутгадгийг мэдэх ? гэж тэрүү мэдэмхийрсэнээ:-Яасан? бас уурлачихсан уу? Чи яагаад ийм амархан уурладаг юм бэ? Ингэж уурлаад байвал нас чинь богсиносно ш гээд галүү тогооны р нд орж сууснаа:ө өө-Манай хоёр чинь ганцъан ханаар л тусгаарлагддаг жинхэнэ х рш д юм байна шдээ. гэтэл бид хоёр бие бие нээ огт танихг йө үү ү байдаг гэхэд нь овоо ярианы шалтаг гарч ирсэнд би олзуурхан:- танайх чинь яг манай хажуугийн айл юм уу? ТанилцахадӨө татагалзах юу байхав. Намайг Зоригт гэъэд ноосон цамцныхаа урт ханцуй дотроос жижигхэнэ гараа сунгаад:-Сэргэлэн гэснээ манай гал тогооны р ний тавилга сэлтийгө өө эрг лэн тойруулан харснаа:үүЗа, за. Х рштэйгээ сайхан танилцлаа. Ууртай л болохоос чи дажг йө ү банди юм шиг байна. Хамгийн гол нь надтай адилхан 9-р ангид сурдаг биздээ? Танайх д нг ж энэ намар н жирсэн гэхэд дахг йчө ө үү ү тохижсон айл байна. харин гал тогооны р нд торгон х шиг онцг йө өө ө ү юм биш ? гээд цагаа харснааүү- , би харихг й бол болохг й нь Ээждээ меил бичих ёстои гээдӨө ү ү

дний лг рт тохсон улаан х рэм р гээ угацъийхэд нь биүү ө үү ү үү монгол х н байж зочиндоо идээ амсуулаг йгээр санаж тавагтайү ү чихрээ барин зогцч:-Айлд орж ирсэн х н чинь чихэр амсаач гэхэд тэр нэг л х рх нү өө ө инээмсэглэн ганц чихэр авч дор нь задлан ам руугаа хийгээд:-Баярллаа. Уг нь би хатуу чихэр иддэгг й. Ш дэнд муу. Гэхдээ х нү ү ү

Page 58: зүүдний тайлал э

дайлж байхад нэгийг идчихье гээд гарч одов. Хаалга хаагдсаны дараа л би т ний авчирсан хоёр с тавиастай лдсэнийг харж ихүү үү ү л ичсэндэ бушуухан хаалгаа онгойлгон:Х е охион, г й ээ Сэргэлээн. Энэ с гээ ааваач. Би чамаар юуүү ү ү үү гэж т л лэж байдаг юм гэхэд тээр доор 2-р давхарт оччихсонө үү Сэргэлэн ноосон малгайгаа сэтгсрэн:-Би с гий чинь дайраад асгачихсан юм чин т лж г лг й яадаг юм.үү ө ө ө ү Тэгээд ч задгай с битгий авч бай. Бруцеллёз гэж нэг аяулүү байдгийг мэднэ биздээ? гэчихээд миний еийн охин гэмээрг й яг лү ү дэгг й жаал шиг хоёр хоёр шат алгасан пижигнэтэл г йсээр гарчү ү одов.

Т нийг гарч явсаны дараа би х рчихс н цуйвангаа хараад *Нээрээүү ө ө л халаасан хоол элгэнд муу гэсэн ш * гэсэн бодол т ржүү ө х рг гчин с нд г гаргаж шарж идэх зуур урьд нь дотроо *Царайө ө өө ө ө муут *гэж нэрлэсэн тэр охины тухай бодсоор л байгаадаа рөө өө гайхаж билээ. Тэр бид хоёр р сургуульд сурдаг ч гэсэн адилхан 9-өөр анги болохоор хичээл, ном сурах бичиг гээд л асуух ярих з йлү мундахг й тул нэг л мэдэхэд дажг й найзууд болчихлоо. Анхү ү танилцахдаа Сэргэлэн манайд орж ирсэн ч гэсэн би т нээс хойшүү тэднийх р г йдэг болов. Тагтан дэгжин биш, харин чүү ү

еийнхнээсээ этгээд гажууд зантай эв хавг й хувцасладаг, танихг йү ү ү х нд бол мэдэмхийрэх дуртай ч юм шиг, анх харсан х нд царайү ү муутай гэмээр тэр охин ойртоод танилцаад ирэхэд шууд надад таалагдсан юм. тэр ихэнх хичээлдээ жигд сайн, ялангуяа байгаль шинжлэлийн хичээл д химидээ гоц мундаг, их ном уншдаг, ямар чүү сэдвээр маргах мэдлэгтэй, миний хамгийн муу хичээл англи хэлийг нэвтэрхий эзэмшсэн нь намайг нэхээр татсан биз. Сэргэлэн рокү сонсдог, тэгсэн м ртл х гжимд ёстои нугасг й . Урьд нь сонгодогө өө ө ү х гжимийг нойрны эм гэж боддог байсан би Сэргэлэнг дагаад нэг лө мэдэхэд Бетховенийг сонсох дуртай, нэг ёсны улаан фен нь болчихлоо. Аав ээж хоёрын хэрэлдсэн орой тагтан дээрээ зогсож байгаад сонссон тэр сайхан х гжим тэднийхээс эгшиглэж байсанө Бетховений 5-р симпони байсныг би с лд мэдэв. Бид 2 с лдээүү үү

д р б хэн уулздаг болов. Сэргэлэн эрдэмтэн аав ээжтэй, айлынө ө ү отгон охин Ах нь Америкт сурдаг. Анхандаа тэндний амьдрал манайхаас тэс р болохоор надад сонин санагддаг байв. Аав ээжөө хоёр нь ээлжилэн гадаад явчихна. Ээжийнхэн эзг йд аав ни гэрийнү ажилаа гялалзуулна. Харин манайд бол аавын гэрийн ажил хийнэ гэсэн теором байхг й, хэдийгээр аавтай дандаа хэрэлддэг ч эр х нү ү гэрийн ажил хийх ёсг й гэж ээж здэг юм. Тэднийд бас эцэг эхийнү ү дарангуйлал гэж байхг й. Аав ээж хоёр нь манай хоёр шигү хэрэлдээд байна гэж г й. Гурвуулаа яг нэг е тэнгийн улц шигү ү ү

Page 59: зүүдний тайлал э

харилцах б г д аав, ээж нь хэзээ ч т нийг загнаж, заажө өө үү зааварлахг й. Харин ч охиноосооо асууж байж шийднэ. үЯлангуяа н дний мэс засалч ээж нь гэрийн бараа бараг харахг йү ү агаад гэртээ байхаараа манай ээж шиг глэж яншихг й утсаарү ү хэдэн цаг ярих ч г й. Компьютэрийнхээ ард юм бичиж суух агаадү ү бусад авгай нар шиг шуба, алтан б гж энэ тэр мс ж з сэн байхыгө ө ө үү би еп харааг й. Гадаад яваад ирэхээрээ охиндоо шинэ ном, ЦДү авчирна. Нэг удаа Америкаас ирэхдээ надад бас охиндоо Рики Мартиний д нг ж худалдаанд гарсан шинэ ЦД а чирч бэлэглэсэнө ө ү билээ. Би яагаад тэр охинд татагдаад байгаагаа мэдэхг й улам дотноссоорү байв. Нэг амралтын др р Сэргэлэн бид хоёр тэдний аавынө өө машинаар Шарга морьтод байх зусланд нь очив. Хавар эрт, 3-р сар байлаа. Шарга морьтын эх д модон дотор байх тэдний хоёрөө давхар д нзэн байшинд б х юм нь тоосонд дарагджээ. Бидү ү байшинд юмаа оруулж тавьчихаад цасанд даргадсан ойгоор баахан тэнэв. Сэргэлэн надад м чр р нийлэн ургасан хоёор хус мод,ө өө өө дээр ед Богдын хатан эх дагины зусдаг байсан гэрийн буурь, в лү ө ө х лддд гг й , ус мэлтгэнэсэн толь мэт дув дугуй ц р м гээд лө ө ү өө ө зуслангынхаа сонин хачныг з лэв. Ангийнхантайгаа кино зэж,ү үү ү бааранд суухын оронд д ржин ойгоор зугаалсан бямба гаригө ө мартагдашг й сайхан нг р в. ү ө ө ө

нээс хойш хэдхэн хоногийн дараа Сэргэлэнгийн т рс н д рҮү ө ө ө ө болж, намайг урилаа. Цэцэг ном барьсан намайг бага зэрэг хожимдон очиход ангийнх нь хэдэн найзууд ирчихсэн шуугилдах нь сонсогдож, н х завг й ээж нь хаалга тайлангуутаа нададө өө ү бушуухан шовгор цаасан малгай мсг чих в. . Сэргэлэнгийн аав ээжө ө ө нь х хд дтэй адилхан шовгор малгай мсч гэрээ бааханүү үү ө б мб л г *Хаппу биртхдау* гэсэн бичгээр чимсэн нь надад гайхалө ө ө т р лэв. За энэ ч яахав. Хамгийн гайхалтай нь Сэргэлэнгө үү харангуутаа би эхлээд таньсанг й, гайхсандаа амаа ямар томү ангайсан болоо гэж бодохоос одоо х ртэл ичдэг юм. *Аливаа юмсынү хэлбэр агуулгаа илэрхийлдэгг й* гэж г н ухаандаад н рэндээү ү үү

ч хэн ч будаг х ргэдэгг й , хэзээ ч юбка, даашинз мсч моодө үү ү ү ө х д гг й сэргэлэн энэ д р ёстой л нсгэлжин болж хувирчээ.өө ө ү ө ө Ү Биеийнх нь гоолигийг илтгэх нарийнхан м ртэй богинхон час улаанө даашинз, гоёлын засалттай г лчис н с, дэрвийсэн сормуус, унждагө ө ү улаан чулуун ээмэг, цаанаа л ялдамхан инээмсэглэл. . Би т нийүү тийм х рх нийг яагаад урьд нь олж харааг й юм болоо? Сэргэлэнөө ө ү х свэл н д унагам гоёж чаддаг, эгэл др дэд гоё сайхан нь хэнү ү ө үү б хнээс далд байдаг тийм охин юм байна гэсэн бодол т рн . ү ө өХарамсалтай нь т рс н дрийнхээ маргааш л н х маань дахиадө ө ө ө өө

Page 60: зүүдний тайлал э

н дний зузаан шилээ з ж хамаг будгаа арилгаад, эрэгтэйү үү х хдийн том ноосон малгай, д н х рэм хэдэрсэн *Нугасныүү ө ө ү муухай дэгдээхэй*-н д рдээ орчихсон байлаа. Гэвч тэр др с хойшү ө өө Сэргэлэн надад нэг л р харагдах болсон юмөө

Бодоод байхад бид хоёрын харьцааг ямар ч гэж нэрлэхэд хэцүү болчихжээ. Ямар ч байсан бид хоёрын ерхэж байгаа хос гэхэдү хэц , з гээр найзууд ч юмуу гэхээр биш нэг л тийм гээдүү ү нэрлэчихэд бэрх. ямар ч гэсэн их л дотно харьцаатай болсноо л мэдэж байлаа. Гэхдээ манай найз нар энэ тухай сонсоо ч г й лү ү байв? Яагаад ч юм бэ энэ ерхлийнхээ тухай би сургуулийнхандааү би юу ч цухуйлгааг й юм. Гэвч нуусан б хэн илэрдэг хойно. Ямар чү ү манай сургуулийн охид миний ерхлийн талаар сэжиг авчихсан.ү Зоригоо даанч Номингоо, Халиун хоёрыг тоохг й байсан ньү аргагг й. Гадаадад амьдардаг мисс охинтой ерхдэг болсон гэнэ.ү ү энэ тэр гээд худлаа баахан хов дэгдчихсэнийг би дуулаад нэг д рө ө бодолд орж билээ. Сургууль дээр ийм яриа тархчихсан байхад Сэргэлэнг манай ангийн охид эсвэл найзууд маань *Нугасны муухай дэгдээхэй* -н д ртэй байхад нь харчихвал яана гэхэс г лэшг йү ө үү ү их санаа зовж байсан юм. Нэг д р би хичээлийн дарааө ө найзуудтайгаа кафед орлоо. МИнй хамгийн дотны найз нарын нэг Хашаа Номио хоёр ерхэж эхэлсэнээ бидэнд мэдэгдээд: ү-Маргааш шоуны д р. Б гдээрээ Номио бид хоёрын ерхэжө ө ү ү эхэлснийг тэмдэглэх ? Ялангуяа биднээс нууцаар нэр лүү ү мэдэгдэх охинтой ерхээд байгаа Зоригоог заавал найз охинтойгооү ирэхийг шаардаж байна гэлээ. Би гэдэг х н энэ гийг сонсоодү ү мэлхий г нжтэй гэрлэсэн х рхий хаан х шиг яс хавталзажү өө үү суулаа. З вш рх с р арга байсанг й. Аль хэдийн Хашаагийнө өө өө өө ү

в р дээр гарч х з гээр нь тэврэн дэнд янаг суусан Номингооө ө ү үү үү надруу матрын харц илгээж:-Яг нэн. Зоригоогийн мисс охиныг харах юмсан гэсэн м р д лү ө өө ө минь биелэх нээ гээд будмал сормуусаа буулган ноцтой харах аж. Орой нь би Сэргэлэнгийнд орж маргааш болох уулзалтанд дээд зэргээр бэлтгэх. тухайлбал т рс н дрийнх шигээ гоё болохыгө ө ө гуйлаа. р нийх нэг буланд байх бяцхан лаборатойдоо элдэвӨ өө өө туршилт хийн зав муутай суусан Сэргэлэнд миний санал огтхон ч таалагдсанг й. ү-Химийн олимпиад болх гээд толгой д татах завг й байхад юунөө ү уулзалт муулзалт вэ? Тэгээд ч би х нд байгаагаараа л харагдахү дуртай гэхчилэн г ж дэлж гарснаа инээд алдаадө үү :-Зоригоо хараач. Би усыг цус болгох уу? гэснээ шатдагг й шилэнү аяганд хуруу шилтэй нг г й шингэн юм хийвэл хоромхон зуур нгө ө ү ө ө нь хувиран цусан уусмал болчихов. Энэ туршилт нэндээ нададү

Page 61: зүүдний тайлал э

сонин байсан ч би албаар гайхааг й царай гаргажү :-За за. Мундаг юм. Би ямар химидээ чам шиг лаг биш гэчихсэнээ гэнэт т ний баяр х ртэй харц б дийгэд явчихыг хараад, басүү өө үү нуулг й хэлэхэд ус ягаад улаан болсныг дотроо сонирхож байсанү болохоор:Х ш нээрээ наад ус шиг юм чинь юу вэ? Яагаад ингэж улайчихав?үү гэж асуусан ч дотроо бол т нийг найзуудтайгаа уулзуулахдаа яажүү мэлхий зэсгэлэнт г нж болсон шиг гоё болгох тухай бодсоор байв.ү ү Харин Сэтгэлэн намайг сая усыг яаж цус болсоныг сонирхож байгаад ч хэн ч эргэлзсэнг й шинжтэй н г х нхэр шилэн аягааө үү ү ө өө ү авчиран миний н дэнд тулгах шахан з лээд“ү ү үү-Энэ чинь ёстои амархан туршилт байхг й юу. Энэ шилэн аяганыү ёроолыг глицрений уусмалаар норгоод, дараа энэ хуруу шилнээс хлорт т мрийн сулруулсан уусмал хийчихсэн. Энэ хоёрын дундаасө раданид т мрийн уусмал сэж цус шиг улаан харагдаж байгаа.ө үү Ойлгов уу жаалаа? хэмээн инээд алдсанаа, намайг жаал гэхэд дург йг гэнэт санав бололтойү :-За яахав. тэр уулзалт чинь тийм чухал юм бол би чадах ядахаараа гоёчихоод л очыг бодъё. Гэхдээ би эхлээд ээжийг тосох ёсоти. Бас химийн сонгонтой . Зохицуулахыг л бодъё. Тэгэх ? За битгий уруүү царайлаач дээ хэмээн бараг бууж г в. ө ө

Маргааш нь намайг хичээлдээ иртэл ангийн б х охид жиг жугхийнү шивнэлдээд л, Д лг н хэмнээх нэрэндээ огтхон ч зохиог й амө өө ү султай, инээд муутай, манай ангийн хамгийн аалиг й охин суудалү солин миний дэргэд ир сууж аваад :

н орой та нарын парту-д орчиж чиний мисс охины гэгээн д рийгӨ өө ү харж болох уу? Манай Зоригоо шиг х рх н бандийг ухаанг йөө ө ү дурлуулчихдаг ямар чка охин байгаа болоо? гэх мэтчилэн ангалзаж ашг и тооны багшид загнуулаад чимээг й болов. Энэ дрийн туршү ү ө би элдэвт санаа зовсоор мангар юм шиг л нг р в. Одоо бодоходө ө өө юунд тэгэж санаа зовж, нэрэлхэж элдэв дэмий юм бодон уймарч сууснаа огтхон ч ойлгодогг й юм. Гэвч х н тэнэг юм хийж байгаагааү ү тэрхэн едээ ухаарах биш дээ. үХичээлийн дараа арай гэж Сэргэлэнгээс мессеж авлаа*санаа зо охү хэрэггуй шуу би палаагаа а аад гарсан мамму-г тосчихоодү очно*гэжээ. Бид тохирсон ёсоороо оройн 7цагт Медуза-д цугларав. Сэргэлэн байдагг й. УГ нь бид хоёр гучин минутын мн счин дээр уулзаадү ө ө ү хамт ирнэ гэсэн боловч н г х маань утсаа салгаад алга болчихов.ө өө БИ гэдэг амьтан боож хэхэд бор шидэмс дутуу цаг уруугааү хялалзсаар суулаа. Номингоогийн хэрэгт дурласнаа нууж ядсан харц, Д лг н тэрг лэгчтэй урилгагг й зочдын д н хатгалт уламө өө үү ү ө өө

Page 62: зүүдний тайлал э

л сэтгэл зовооно. БИд хэсэг б жиглээд х йтэн юм уухаар д х жү ү ө ө суугаад байтал. . . Найм нг рчихс н хойно Сэргэлэн сандарчө ө ө тэвдсэн амьтан хар г йхээрээ ороод ирдэг байгаа. Даанч дээ.ү Т нийг ирж явааг би яагаад т р лж харсанг й вэ? үү ү үү ү-Зоригоо гэж байдагаараа хашгирах т нийг надаас т р лээдүү ү үү Номингоо харчихсан Д лг нтэй нудралцан инээд алдаадө өө :-За, манай Зоригоогийн н г мисс найз ирчихсэн байгаа юмө өө биш ? гэхэд би Сэргэлэнг олж хараад с босох шиг болж ичсэндээүү ү сууж байгаа ширээн доогуураа орчихмоор санагдав. Сэргэлэн надад амласан ёсоороо сээ янзалж, н р н дээ будаж янзалах нь битгийү үү ү хэл н г зузаан шилээ з чихсэн , томдсон *Никэ*цамц, паарийсанө өө үү жийнстэй, байдгаараа улайж х л рчихс н, н рэн дээрх сэвх ньө ө ө үү улам тодорчихсон гар даллан зогч байдаг байгаа. Би яахаа мэдэхээ больж найзууддаа юу гэж хэлснээ ч санах юм алга, осолтг йү амандаа л ойлгогдох юм бувтнаад юу ч болоог й юм шигү ү инээмсэгэн зогсох Сэргэлэнгийн дэргэд очиж шуун дээрээс нь б ргэд мэт ш рэн авч чирэн одсон сонү үү

Замдаа лг рээс хувцсаа авч сугавчлаад гадаа гарсан хойно саяө үү сэхээ оросн Сэргэлэн намайг т лхчээдү :-Тавиачээ. Галзуу юм уу? БИ ээжийг тосчихоод, сээ засуулаад,ү хувцсаа солиод ирэх гэсэн чин’Ц лийн нисэх онгоц цагаасааөү хоцорчихоод арай гэж амжиж х рцъх ирэж байхад . . . гэхэд би д нү ө ө х рмээ хагас дутуу углаад уурандаа амьсгаадсаар нэг таксиү зогсоож:-Чи яасан , х ний нэр т р боддогг й, яасан маанаг амьтан бэ? Чиү ө ү чи. . эмэгтэй х н м н юм бол ганц удаа ч гэсэн толинд харчихаж байү ө мэдэв . . ёстои нээрээ, ёстои нээрээ гээд хэлэх г олдсонг йүү ү ү т нийг бараг т лхэх шахан суулгаад *баяртай* ч гэлг й салж рүү ү ү өө нэг такси бариад хар‘ж билээ. Гартаа н г том ноосон малгайгааө өө барьчихаад, н дний шил нь цантчихсан , амаа ангалзуулсаарү таксинд суун одсон Сэргэлэнг би тэр едээ огтхон ч р вд г й.ү ө ө өө ү Найзуудын минь мн намайг тэгэж муухай шараа болгосонд лө ө уурлах, нэрэлхэх, ангийнхааа аалиг й охидоос ичих зэрэгцээдү тархинд бодох, сэхээрэх зав зай г г й биз ээ. ө өө үТэр оройноос хойш бид хоёр дахин уулзсанг й. *Зоригоогийн н гү ө өө мисс охин ёстой матар байсан гэнээ*гэсэн хов яриа охидын ам дамжин тасран ч долоо хоногоос ил насалсанг й. Хэдэн сайнүү ү найздаа би Сэргэлэнгийн тухай ямар ч тайлбар хийсэнг й Тэдү маань ч эр х м сийн зан гаргаж элдэвт дурлан намайгү үү зовоосонг йд би энэ сайн найзуудаасаа ерхлээ юунд тэгэж нуужү ү байснаа хожим нь гайхаад гайхаад барааг й юм. ү

Page 63: зүүдний тайлал э

нэн хэрэгтээ хоёрхон хоноод л би Сэргэлэнг рийн эрхг й г йлжҮ өө ү ү ү эхлэв. Гэвч н г л дг й нэрэлх бардам зандаа баригданө өө өө ү үү г рийсээр байсан юм. р л мэдээг й байснаас биш тэр минийү Өө өө ү анхны хайр байж, н х м р длийн охин тэнгэр минь Сэргэлэнө өө ө өө байж гэдгийг би тэр др дэд л ойлгосон м рт х лээн з вш рчө үү ө өө ү ө өө чадааг й. Т нтэй уулзах сан, хамтдаа хичээл давтах сан, зузаанү үү н дний шилний цаанаас тормолзох урт сормууст ухаалаг н д рү ү үү нь ширтэх сэн,элдэв гайхалтай юмсын тухай ярилцах сан, эсвэл з гээр хэн хэнийхээ дуртай дууг сонсон юу ч л ярилцан хамтдааү ү байх сан гэж яасан их х сч байваа. Тэгсэн м ртл л би т нтэйү ө өө үү уулзахг й л байлаа. Хамгийн харамсалтай нь Сэргэлэнг би тэр тэнэгү зангаасаа болж рд алдсан юм. Тэр нэгэн орой диско баарандүү тэгтлээ нэрэлхэж, эр х нээс гарамг й мунхаг дг й зан гаргасанааү ү өө ү би ойлгосон ч хожимдсон байлаа. Тэр утгаг й баасан гаригаас хойшү ганцъан сарын дараа билээ. Би хулжиж хулжиж гар утас руу нь залгавал салгаатай байлаа. Гэрийнх нь утас руу залгавал ээж нь авч *Сэргэлэн Америк явсан Чи хэн бэ? х минь?* гэхэд би утсааүү тавьчихлаа. Ангийнх нь найзуудаас меил хаягийг нь аваад бодож байгаа б хнээ бичье гэсэн санаа толгойд гялцшийв. Маргааш ньү сэргэлнгийн меил хаягийг олчихлоо. Гэвч юу бичихээ мэдэхг й байв.ү Би т нийг дэнд муухай гомдоосон ш дээ. Тэгэд ч би т нийгүү үү үү үү занг дэнд сайн мэднэ. тэр аав шигээ вирус судлаач болж,үү Пэнтагон ч юм уу, Наса-д ч юм уу дэлхийд нэр х ндтэй томү судалгааны т вд ажиллах юмсан гэж м р дд г с н. Т н шигө ө өө ө ө үү гайхам м р д л, хонгор шулуухан зантай, амьдралын томө өө ө зорилготой х ний замд би саад болоод ч яах юм билээ гэж бодоодү меил бичихээ больсон юм. Тэр бид хоёр дахин уулзсанг й нэлээдү хэдэн жил нг рчээ. харин Сэргэлэнгийн надад лдээсэн гэрэлтө ө ү дурсамж улам ч эрхэм нандин болж, би яг л т н шиг ухаалаг эхнэрүү авна даа гэж баттай бодох болсон ш . үү

Б. Ш дэрцэцэг / 2004 онүү

Page 64: зүүдний тайлал э

E-mail илгээсэн ягаахан сарнай /Зохиолч Ш дэрцэцэг/үү9:32 PM

Євлийн нэг бvvдгэрхэн єдєр. “За байз, эмийн сангаас читамон авчихаад интернет кафед сууя байз. Маргааш философийн семинартай. Удахгvй реферат шалгуулна. Долоо хоног яасан ч хурдан єнгєрдєг юм бэ? Удахгvй шинэ жил болох нь чєтгєр ав…” хэмээн бодсоор би Сvхбаатарын талбайн арын цэцэрлэг дундуур хурдалж явлаа.

Би бол нэг хувийн дээд сургуулийн англи хэлний орчуулагчийн ангийн оюутан, байдаг л нэг охин. Овоо єндєр нуруутай, царайлаг ч гэхэд хэцvv, бас vзэшгvй муухай ч тєрєєгvй хvн. Найзуудтайгаа элдвийг хаман чалчих, FM сонсох дуртай. Ердєє л нэг тийм дундаж хvн дээ. Хаа очиж нийтэч зантайдаа тэр юм уу, ганцаардана гэж байхгvй шvv. Харин ямар ч онцлоггvй Энхцэцэг нэрэндээ ёстой дургvй. Гэвч яая гэх вэ, єдий хvрчихээд нэрээ солилтой биш.

Гэрлэн дохио хvлээх гэдэг бас миний дургvй юмны нэг дээ. Би тэгэхээс тэгэх гэсэн шиг улаан гэрлэн дундуур зам хєндлєн гvйж цагаан “элентра”-гийн жолоочийн сvнсийг зайлтал тоормослуулаад зам хєндлєн гарлаа. Жолооч над руу ууртайгаар гараа зангидан занаад давхин одов. Би ч мєчєєгєє єгсєнгvй араас нь долоовроо чамархайдаа хvргэн “тэнэг” хэмээн дамшиглаад эмийн сангийн хаалгыг татав. Эмийн сангийн цэмцгэрхэн танхимд жавар дагуулан ороход минь элдэв эм тангийн vнэр, анир чимээгvй орчин угтлаа.

Хоёр боодол читамон, бас хамрын дусаалга гээд халаасаа тэмтэртэл тvрийвч минь байсангvй. Yvргэвч хvрэм, ємднийхєє бvх халаасыг тэмтрээд би тvрийвчээ олсонгvй . Автобусанд суугаагvй болохоор суйлуулаагvй гэсэн vг. Сvхбаатарын талбайн арын цэцэрлэгээр явж байхдаа халааснаасаа бохь гаргаснаа санаад эргэн гvйлээ. Сандрахдаа толгой минь санах ойтой машин шиг л ажиллаж байлаа. “Одоо хvн олоод авчихсан биз. Ээжийн єгсєн арван мянгат. Бас тvрийвч. Наддаа л ванлий эд байж. Чєтгєр…”

- Хvvе охион, чи юмаа хаяагvй биз гэх тун ялдамхан дуугаар сэхээ орох шиг. Цасанд дарагдсан нохойн хошууны бутны дэргэдэх намхан сандал дээр сууж буй цагаан єдєн хvрэм, ноолууран малгайтай охин намайг дуудсан нь тэр байж. Бурхан минь ямар хєєрхєн охин бэ? гэж би дотроо дуу алдаад: Харин тийм мєнгєє хаячихаад… гэхэд минь:

Page 65: зүүдний тайлал э

- Энэ мєн байх аа уначихсан хэвтэж байсан юм гээд тэр жижигхэн хар тvрийвчийг минь гаргаад ирлээ.

- Хvvе мєн байна. Азны юм. Чамд ёстой их баярлалаа гэж би дуу алдаад гараа сарвайв. Зvгээр зvгээр гээд тэр охин бослоо. Ингээд салан одох харамсалтай санагдсан тул би: - Хоёулаа танилцах уу? Намайг Энхцэцэг гээд гар сунгахад:

- Халиун гээд vvргэвчнээсээ нэрийн хуудас гаргаж єглєє. Єє баярлалаа. Надад нэрийн хуудас алга. Ер нь байхгvй л дээ. Би гэрийнхээ утсыг бичээд єгчихье. Чи байгаагvй бол би дvvдээ эмгvй харих байлаа. Яг энэ vеэр Халиуны гар утас жингэнэн бидний яриа тасарчихав.

- За баяртай, Энхээ. Би чамайг ингэж дуудаж болно биз дээ. Утасны дугаарыг чинь санамжиндаа хийчихье гээд бослоо. Сэтгэл татам хєєрхєнєєс гадна цаанаа нэг эрхэмсэг охин юм. - Баяртай. Утсаар яриарай. Ингэж би нэг шинэ танилтай боллоо. Хэд хоногийн дараа Халиуны гар утас руу залгав. Байна. Хэн бэ? гэх нєгєє хонгорхон дуу сонсогдоход:

- Энхээ байна аа. Юу байна? Би дєнгєж номын сангаас орж ирээд байна. - Єє сайн уу, чи vдийн хоолоо идсэн vv? Амжаагvй ээ? - Номын санд сууж байгаад орж ирлээ. Ходоодонд зэвсэгт бослого гарах гээд байна шvv. Тэр миний vгэнд баясан инээд алдаад:

- Тэгвэл чамайг хоолонд урья. “Виннерс” кафед уулзах уу. Мэднэ биз дээ? - Мэднэ ээ, мэднэ - За тэгвэл хорин минутын дараа тэнд уулзъя

Намайг хувцасаа солих гэж мунгинасаар нэлээд хоцорч очиход Халиунаа хэдийнээ ирчихсэн цонхны дэргэдэх ширээнд сууж байв. Би жаахан хоцорчихлоо. Уучлаарай гэхэд минь тэр: Зvгээр ээ. Суугаач. Юу захиалах вэ? гээд гоёмсог хvрэн хавтастай цэс дєхvvлэв. Би гvнцэг сонгох гэж намбаганасангvй. Хамгийн эхэнд байснаар нь хонины махан щницель, колатай захичихлаа. Харин Халиун vхрийн гол мах мєєгтэй, усан vзмийн шvvс сонгов.

Хоолны дараа Халиун намайг гэртээ урилаа. Орцондоо тавхан айлтай тансаг сууцанд тэднийх байдаг, аав ээж нь гадаадад суудаг тул vеэл дvvтэйгээ хоёул амьдардагийг нь сая л мэдлээ. Бурхан

Page 66: зүүдний тайлал э

минь, ёстой цэмцгэр айл юм. Нил цэнхэр єнгє голлон тохижуулсан зочны єрєєнийх нь буйдангийн ємнєх шилэн ширээ. Дээр нь тавиастай болор савтай ягаан сарнай шууд нvдэнд туслаа. Чи ягаан сарнайд дуртай юм уу? Хэн єгєє вэ? Найз залуу чинь vv? гэж би дvлий хvнтэй ярьж байгаа юм шиг чанга асуугаад буйдан дээр суун нєгєє цэцгийг vнэрлэв. Тийм шулуухан болдоггvй юм асуусандаа би сvvлд нь их харамсч билээ.

Халиун жижиг тавагтай самар авчирч тавиад суухдаа урт сормуусаа буулган харцанд нь гуниг тодроод ирэв. Тэгээд доод уруулаа хазсанаа хацар руугаа орж ирсэн vсээ илээд:

- Энхээ би чамд єєрийнхєє тухай илэн далангvй ярьчих уу. Дєнгєж танилцахад л чи надад нэг тийм … итгэл даамаар охин шиг л санагдсан. Би ер нь багаасаа их ганцаардмал хvн л дээ. Одоо л гэхэд ингээд дєрвєн хананы дунд ганцаархнаа. Надтай хамт амьдардаг vеэл дvv маань гэртээ харихаар Дархан руу явчихсан. Ягаан сарнайн хувьд бол их урт яриа болно доо гээд шvvрс алдав. Би чинь Голландад аав, ээжтэйгээ арваад жил амьдарсан айлын ганц охин. Аав Маастрихтэд сурч, дараа нь тэндээ ажилласан. Ангидаа би ганцаархнаа ази охин байлаа. Намайг тэнд Хэлли гэж дуудна.

Би зєвхєн Сью гэдэг америк охинтой л vерхдэг байсан. Уржнан юм л даа. Би и-мэйлээр Дєл гэдэг хvvтэй танилцсан юм. Нэгдvгээр сарын 10-нд тєрсєн єдрєєрєє монгол оюутны вэб хуудсанаас нэг захидал уншиж яагаад ч юм хариу биччихлээ. “Амьдралыг олон талаас нь бясалгах дуртай 18 настай монгол залуу мєрєєдлийн гvнжээ эрж байна. Тэгэхдээ тєр барьж байсан монгол хатдын нэгийнх нь нэрийг таах, нас надаас хєгшин биш, яс угсаа монгол байх гэсэн гурван хатуу болзолтой. /Хатны нэр долоон vсэгтэй шvv/ Ингээд болзлыг биелvvлэх мєрєєдлийн гvнждээ энэхvv сарнайг барья” гэж англиар бичсэн захидал, ягаан сарнайтай байсан. Би хариуд нь “Тєр барьж байсан хатныг Турьхан гэж таагаад єєрєєс чинь нэг насаар дvv мєрєєдлийн гvнжид нэр дэвшигч тєрсєн єдрєєрєє ягаан сарнайг хvлээн авлаа” гэсэн захидал бичиж танилцсан. Интернетээр аль дvрсгvйтэхийг тэр гэх вэ. Эхэндээ би ганцаардлаа хуваалцах гэж захидал бичдэг байснаа утсаар ярьж зургаа солилцсоноос хойш дандаа л тvvнийг боддог болчихлоо. Нилээд бодлогоширонгуй харцтай нvд нь их таалагдсан. Харин Дєлєє миний царайг зураг явуулахаас ємнє таасан гэж зvтгэдэгсэн.

Page 67: зүүдний тайлал э

Зургаан сарын дотор бид хоёр бие биедээ vнэхээр хайртай болчихлоо. Хавар нь би дунд сургуулиа тєгсєєд хаана сурах талаар манайд бєєн яриа боллоо. Аав Парист намайг эхлээд коллежид элсvvлж дараа нь Сорбоннын их сургуульд сургах бодолтой байдаг. Харин би мєрєєдлийн хан хvvгийнхээ дэргэд Монголдоо сурмаар байдаг. Би зvрх сэтгэлийнхээ нууцыг зєвхєн ээждээ л ярьсан байлаа. Ээж миний талд бат зогсч: Охин маань олон жил бидэнтэй гадаадад суулаа. Монголдоо очиж сураг. Хэл ахуйгаасаа ч их тєсєєрєх нь гэсээр аавыг буулгаж авсан.

Буянт –Ухаа дээр намайг Дєл маань жинхэнэ ягаан сарнай барьсаар угтсан юм. Байдгаараа догдлоод инээчихсэн зогсож байсныг мартахын аргагvй. Зургадугаар сарын бороотой єдєр байсан. Би ирээд л Санхvv эдийн засгийн дээд сургуульд элсчихлээ. Дєлєє бол МУИС-ийн хэрэглээний математикийн нэгдvгээр курс тєгсчихсєн байсан. Тоонд vнэхээр толгойтой доо. Би наадмаар гэрийхэнтэй нь танилцлаа.

Аав нь салчихсан болохоор ээж, жаахан дvvтэйгээ гурвуул амьдардаг байсан. Ээж нь дээд сургуулийн багш. Хvvтэйгээ адилхан нvдтэй. Намайг ямар хєєрхєн охин бэ? Миний хvvг яаж тоосон юм бол доо гээд л. Харин нэгдvгээр ангийн дvv нь:

- Та манай ахтай суух юм уу гэхэд нь vхтлээ ичиж Дєлєє: Очко миний дvv альбомоо аваад ир гэж намайг аварсан юм. Намар нь ээж ирж энэ байрыг тохижуулж єгєєд явахдаа: Чи миний охиныг халамжилж яваарай. Чамд эгч нь итгэж байна. Халиун миний газар дээрх ганц охин шvv гэж учирлах захихын хооронд хэлж хоёуланг минь vнсээд онгоцондоо суусан. Бид хоёр яг хvvхэд шиг vерхэж байсан. Дєл комьютер засч, гэрээр тооны хичээл заагаад олсон мєнгєє тэнцvv хоёр хувааж хагасыг нь ээждээ єгнє. Yлдсэнийг нь надад зориулна. Сургалтын тєлбєрєє ч єєрєє олдог байсан.

Миний философийн шvvлэгт бэлтгэсээр байгаад бид хоёр оройтчихоод манайд нэг удаа хоносон юм. Намайг нэг vнсчихээд л зочины єрєєний буйдан дээр унтаж билээ. Би чамдаа жинхэнэ очир алмазтай бєгж бэлэглэж сvй тавьчихаад хамт унтана. Бас хадаг тавьж охиныг нь гуйж байгаагаа Маастрихт руу ирээдvйн хадмууддаа интернетээр мэдэгддэг юм билvv гэнэ. Мэдээж бие биедээ хайртай хоёр залуу хvнд бол амаргvй л байна биз дээ. Тэр шєнє хоёр ч удаа миний єрєєний vvдэнд ирээд буцахыг нь би мэдсэн л дээ.

Page 68: зүүдний тайлал э

Сар бvрийн 10–нд бид хоёр танилцсан єдрєє тэмдэглэж “Виннерс”–т суугаад Дєл надад ягаан сарнай бэлэглэдэг байсан юм. Халиун яриагаа таслан:

- Чи юм уух уу? Миний энэ урт яриа залхууг чинь хvргэх шиг боллоо гэхэд энэ гайхам хайрын тvvхэнд бvр автагдчихсан байсан би сэхээ орж:

- Зvгээр ээ, харин ч сонин байна гээд ширээн дээрх ягаан сарнайг ширтэнгээ “Єнєєдєр чинь нээрээ 12 дугаар сарын 10 юм байна шvv дээ” гэж бодлоо.

Мартын наймнаар би ээжтэйгээ утсаар ярьж, баяр хvргэчихээд Дєлийнд очиж ээжид нь цэцэг, ноолууран цамц бэлэглэлээ. Тэр орой бид тавуул яг нэг гэр бvлийнхэн шиг vнэхээр сайхан байсан. Дєлийн дvv Оч надад зураг зурж бэлэглээд л. Нэг мэдэхэд л ээж нь бага хvvгээ дагуулан нєгєє єрєєнд орж, бид хоёр хоёулханаа vлджээ. Дєлєє намайг vнсээд vсийг нь минь илж:

- Ээжийг баярлуулсанд чинь их баярлалаа. Чамайг насаараа хайрлаж явна. Бvх насаараа шvv гээд хос хунгийн домог ярьж єгєєд хєгжим дуугаран эргэлддэг хунтай тоглоом бэлэглэсэн юм. Домог нь их гунигтай. …Буудуулсан эм хунгийнхаа хойноос гашуудсан эр хун нь элгэн хад руу унаж vхдэг. Тэгээд надад: Халиун аа! Чи намайг хэрэв vхэх юм бол тэр хун шиг миний хойноос vхэж болохгvй шvv гэж захисан. Яг ирээдvйгээ мэдсэн юм шиг. Нэг жил хачин хурдан єнгєрсєн. Зургадугаар сард оюутны амралт эхэлсэн єдєр бид хоёр Сараагийн концертыг vзчихээд харих замд Дєлєє миний гараас атган: Ийм гоё хуруунд Диана гvнжийнх шиг чамин бєгж зvvлгэх юмсан. Чамд амласнаараа хоёулаа сvй тавина. Одоо бол би чамайг vнсэх л эрхтэй гээд хоёулаа удаан vнсэлцсэн.

Тэр єдєр юм бvхэн сvvлчийнх байсан ч vхэл гэдэг хvнд тийм ойрхон байдгийг би даанч мэдээгvй. Маргааш нь Дєл минь нэг найзынхаа машинаар гадаадын хэдэн жуулчинд vйлчлэх гээд Тэрэлж явчихсан юм. Шєнє манайх руу ээж нь утасдаж зангирсан хоолойгоор: Халиун аа, миний охин шинэ гэмтлийн эмнэлэгт хvрээд ирээч. Дєл осолд орчихлоо. Чамайг дуудаад байна гэсэн… Би яаж эмнэлэг хvрснээ одоо ч санадаггvй. Yvдэнд нэг сувилагч цагаан нємрєг єгснийг л санаж байна. Тvvнийг нь мєрєндєє углаад л сэхээн амьдруулах тасаг руу эрчээрээ гvйсэн. Тэгсэн чинь… тэр минь орныхоо цагаан даавуунаас ч илvv цонхийгоод цайчихсан ухаангvй хэвтэж байсан. Єглєєхєн инээгээд амьдралын баяр баясгалан дvvрэн явсан тэр

Page 69: зүүдний тайлал э

залуу гэхэд хэн ч итгэмээргvй. Дєл єє! гээд намайг уйлахад нvдээ нээж хєнжил доороос гараа арай ядан гаргаад миний vсийг илж:

- Чи миний тєлєє… урт удаан амьдарч… намайг дурсч яваарай, нєгєє хунгийн домгоо санаж байна уу? миний мєрєєдлийн гvнж гээд л ухаан алдсан. Тэгээд л… тэр шєнийнхєє vvр гэгээрэх хvртэл vхэлтэй тэмцсэн дээ. Дєлийг нас барснаас хойш зургаан сар єнгєрчихєж. Эртvvд миний сууж байсан сандал дээр бид хоёр хичнээн оройг хамт єнгєрєєснийг мэдэхгvй. Тэр нохойн хошууны бут. Ж.Самбуу гуайн булш, намхан хайс бvгд л бид хоёрын хайрын гэрч. Ягаан сарнайд дуртай юм уу гэж чи асуусан. Тийм ээ дуртай. Хvний нутагт ганцаардаж явахад минь хайрын сайхныг амсуулаад од шиг харвачихсан тvvний минь надад єгдєг байсан бэлэг.

Одоо би сар бvрийн 10–нд єєртєє энэ цэцгийг авдаг юм гээд савтай цэцгийнхээ дэлбээнд аяархан хvрч: Єєр хvнийг би яг тийм хайраар хайрлаж чадах болов уу даа. Ямар ч гэсэн би монгол хvнтэй сууна гэж боддог шvv. Yхсэний хойноос vхдэггvй гэж манай монголчууд ярьдаг. Тvvнийхээ алхаж явсан гудамжаар єдєр бvр явж Богд уулын мод ногоорох, шарлахыг vзнэ гэдэг сайхан. Тэгээд л би аав ээж рvvгээ яваагvй. Ер нь тэгээд ч Монголдоо амьдрах хичнээн сайхан гэдийг гадаадад байхдаа хvн илvv мэддэг байх. Би ирээдvйд НYБ-д ажиллах сан гэж хvсдэг гээд гэнэт Халиуны хоолой зангирлаа. Цоргисон харцтай нvднээс нь нэгэн том нулимс тасран бємбєрєх аж.

…Ёстой л мєрєєдлийн хайр байж дээ. Би ийм хайрыг vлгэр, кинонд л байдаг гэж боддог байлаа. Халиунаа чи харин ч их азтай охин юм. Ийм сайхан хайр амссан чинь надад бол vнэхээр атаархмаар л санагдаж байна шvv гээд би тавагнаас самар атган авч амандаа хийгээд санаа алдчихав. Халиун нэг самар авснаа:

- Энхээ чи оройтчихлоо. Би чамайг гаргаж єгье дєє, гээд Халиун босов. Энэ vеэр хvзvvнд зvvсэн утас нь нэг жингэнээд таг болчихлоо.

- Чиний утас ямар тансаг эд вэ? Ийм утастай болчихвол би утаа гартал нь ярина даа гэж намайг дуу алдахад Халиун инээмсэглэн:

- Чи хєгжилтэй охин юм аа. Миний vеэл Золоо над шиг битvv хvн болохоор бид хоёр єрєєндєє ороод л таг болчихдог улс. Жаахан уйтгартай шvv. За хоёулаа гаръя гэхэд нь би:

Page 70: зүүдний тайлал э

- Та хоёр тэгээд ерєєсєє унтаагvй гэж vv? гэж асуух гэснээ амаа барив.

Yvнээс хойш бид хоёр ёстой салшгvй найзууд боллоо.

Халиуны нєлєєгєєр би гэдэг хvн номын хорхойтон болж хувираад Ж.Жойс, А.Камью, С.Моэм гээд том том зохиолчдын фен боллоо. Англи хэлэнд нєгєє нойл амьтан чинь ангидаа толгой цохих болж, Карл Поппер, Жон Локкийн номуудыг эх хэлээр нь уншчихлаа. Энэ охинтой танилцсанаас хойш єєрийн мэдэлгvй ємнєє зорилготой, ирээдvйдээ санаа зовдог хvн болж “томоожиж” байлаа. Би гэдэг хvн. Миний зvгээс гэвэл єєр шиг ээ vймээн шуугианд дуртай найз охидоо дагуулан тэднийд очиж хєргєгчийг нь “цэвэрлэж” єгнє дєє.

Нэг єдєр бид хоёр тэднийд цайлж суулаа. Нєгєє хайртай хунтай тоглоомоо оролдож суусан Халиун гэнэт: Энхээ чи наад уснаасаа балга даа. Аан, хаан тєвєнх чинь их хєдєлж байна . Чиний бамбай булчирхай томорчихож. Эмчид заавал vзvvлээрэй гэлээ. Орой энэ мэдээг ээжид дуулгаснаар би гэдэг хvн маргааш нь гэхэд “баривчлагдаж” эмнэлэгт хэвтчихлээ. Зуны амралт эхэлчихсэн болохоор найзууддаа ч хэлж амжсангvй. Арав хоног эм тарианд бємбєгдvvлсээр “Шим тэжээлтэй, иодын найрлага ихтэй хоол идэж, тайван амгалан байх заавартай эмнэлгээс гарлаа.

За ингээд эрх чєлєєтэй боллоо гэхэд минь ээж: Шоронд орсон амьтан шиг юм ярих нь ээ. За ёстой чамайг нэг хэсэг яаж гэрт тогтоодог юм билээ гэсээр машинд суув. Таксигаар ийн харих замд Аав: - Миний охины найз Халиунааг аав, ээж нь дуудаад хэд хоногийн ємнє явчихсан шvv дээ. Чамтай уулзаж амжсангvй гэж их л санаа зовж байна лээ. Захидал бэлэг нь гэрт бий. Аав нь чамайг эмчилгээтэй байгаа болохоор хэлээгvй юм гэж пал хийтэл хэлдэг байгаа. Миний дэрний хажууд цэнхэр туузаар уясан жижигхэн хайрцаг хvлээж байлаа. Туузны завсар хавчуулсан зурваст “Энхээ! Чамайг энэ захидлыг уншиж байхад би Парист сууж байна. Ээж аав хоёр намайг тэнд сургуульд оруулахаар болсон. Гар утсаа чамд дурсгал болгон vлдээе. Чамд таалагддаг байсан шvv дээ. Би єдєр бvр и-мэйл бичнэ ээ. Халиун.” гэжээ. Хайрцагнаас мєнгєн гинжин оосортой гялалзсан жижигхэн утас гарч ирлээ. Бид хоёр хэзээ уулзах бол доо гэж би бодож суув.

- Аниа эмнэлгээс гараа юу гэж миний дvv Тулгын дуу vvдэнд хадаж бодлын шувуудыг минь vргээчихлээ.

Page 71: зүүдний тайлал э

Маргааш нь надад Халиунаагаас “Энхээ, англи хэлээ улам сайжруулаад бас франц хэл сурч эхлээрэй. Хоёулаа Сорбоннид хамт сурна шvv” гэсэн захидал ирvvлсэн байлаа. Бас ягаан сарнайтай гээч.