မ်က္ေမ ွာက္ ျမန ္မာန ဲ ႔ ပညာေရး။ ေဒါက္တာျမင ့ ္ ျမင ့ ္ခင ္ ၁၅၊ ဩဂုတ္၊ ၂ဝဝ၈ ႐ြက္ႏ ုေဝ ေဖေဖာ ္ဝါရ ီ ၂ဝဝ၉ အပိ ုင ္ း(၁) မ်က္ေမ ွာက္ ျမန ္မာန ဲ ႔ ပညာေရး (အပိ ုင ္ း ၁)(႐ြက္ႏုေဝ ေဖေဖာ္ဝါရ ီ၂ဝဝ၉ ေဒါက္တာ ျမင့္ျမင့္ခင)္ လူေတြပိုင္ဆိုင္တဲ ့အဖိုးထိုက္ရတနာေတြထဲမွာ ပညာနဲ႔ ပညာေရးဟာ တန္ဖိုးအရွိဆံုး၊ လူေတြကို အကူညီ ေပးႏိုင္ဆံုး ထက္ျမက္ဆံုး၊ တန္ခိုးအရွိအၾကီးဆံုး၊ ဒါေၾကာင့္ အေရးၾကီးဆံုးဆိုတာ ထာဝစဥ္မွန္တဲ ့အေၾကာင္း ဆိုေပမဲ ့အခုေခတ ္မွာေတာ ့ပိုလို႔မွန္ပါေသးေတာ့တယ္။ ပညာတတ္မႈရဲ႕ တန္ခုိးအာဏာနဲ႔ ဘဝရဲ႕ ဘက္စံုမွာ သက္ေရာက္တဲ့ ဩဇာလႊမ္းမိုးမႈဟာလည္း ၁ဝ-၁၅ႏွစ္နဲ႔ေတာင ္မတူေတာ့ပါဘူး။ အရွိန္အဝါ ပိုတက္လာပါၿပီ။ ပညာတတ္သူနဲ႔ မတတ္သူ နည္းပညာပိုင္းမွာ ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔ မကၽြမ္းက်င္သူရဲ႕ ဘဝေနာင္ေရးဟာ တကယ္ကြာတာပဲ။ ပညာမတတ္ ကၽြမ္းက်င္မႈ (Technology) မကၽြမ္းက်င္တဲ့ သူေတြကေတာ့ လူ႔အလႊာရဲ႕ ေအာက္ဆံုးကေန အထက္တက္လာဖုိ႔ သိပ္မျမင္ဘူး။ ဒါလူတိုင္း အသိျဖစ္မွာပါ။ ဒီျဖစ္ရပ္ရဲ႕ အေျခခ ံအေၾကာင္းကေတာ့ ကမၻာမွာ သိစရာ၊ မွတ္စရာ၊ တတ္စရာေတြ ေန႔မျခား တိုးပြားေနတာနဲ႔ ဒီတိုးတက္မႈေတြ ပညာအသိေတြကို ဘဝ အေတြ႔ ကိုယ္ေတြ႔၊ လက္ေတြ႔မွာ အသံုးခ်ႏိုင္ေအာင္ အခ်ိန္မ ီအေကာင္အထည္ ေဖၚေပး တီထြင္ေပးေနတာ တၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ အခ ုဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကမၻာမွာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ က႑ ေပါင္းစံ ုလူမႈေရး၊ ေန႔စဥ္သြားလာေနထိုင္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးတို႔မွာ ေခ်ာေမြ႔ ေအာင္ျမင္ဖို႔ အေရး ဒ ီ(knowledge) ပညာေရးအေပၚမွာ တည္ေနတယ္။ ဒီအသိပညာ (knowledge) ကို အေျခခံၿပီး လုိအပ္လာတဲ့ ေျပာင္းလဲ ျပဳျပင္စရာ ေတြကိုလည္း လုပ္ေပးရပါမယ္။ ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာနဲ႔ လူေနမႈစ႐ိုက္ဟန္ပန္၊ (lifestyle) ဆိုတာ ကလည္း (knowledge-base) ပညာအရင္းခံျဖစ္ရပ္တခုပါ။ တိုးပြား ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေၾကာင္းအျခင္းအရာကေန တဆင့္ခံၿပီး ျဖစ္ထြန္းလာတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့ ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရွိ လူအားလံုးတို႔ဟာ အသိပညာ တိုးပြား ၾကီးလာမႈ၊ ခ်ဲ႕ထြင္က်ယ္ျပန္႔လာမႈနဲ႔ မသက္ဆိုင္ မပတ္သက္ပါဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္သ ူဘယ္သူမွ မရွိေတာ့ပါဘူး။ အခုလို (ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း) အခါသမယမွာ လူေတြရဲ႕ ေတြးေခၚအယူအဆနဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ ဒီရည္မွန္းခ်က္ ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ နည္းဗ်ဴဟာနဲ႔ နည္းပရိယာယ္ေတြကလည္း တသမတ္တည္းလို ျဖစ္လာတယ္။ ဘယ္သူမွ တကိုယ္ေတာ္ သီးျခားလုပ္ေနလို႔ သိပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ “Stream Line” ေရစီးေၾကာင္းထဲ မဝင္လို႔ကေတာ့ ေနာက္က် က်န္ရစ္ခဲ့ဖို႔ပဲ ရွိေတာ့တယ္။ အခုလို ဒုန္းစိုင္းေျပးေနရတဲ ့ေလာကမွာ က်န္ခဲ့တယ္ဆိုတာ က်ဆံုးျခင္းပဲ ႐ႈံးနိမ့္ျခင္းပဲ။ သိပ္ေနာက္မက်ခင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကပါစို႔၊ အခုေခတ္ဟာ Information (သတင္းစကား) ေခတ္တဲ့၊ “Information is power” တဲ့။ Information ေတြကလည္း ထြက္ေနလိုက္တာ ပင္လယ္ေဝပဲ။ မ်ားလြန္းေတာ့ ဘာကို စိစစ္ၿပီး ေလ့လာ ထိုက္တယ္ ဆိုတာ အဆံုးအျဖတ္ေပးဖို႔လိုတဲ့ အေရးၾကီးအခ်က္ ျဖစ္လာပါၿပီ။ ေနာက္ကြဲကြဲျပားျပား သိထားဖို႔လိုတာ ကေတာ ့Information (သတင္းစကား) ဟာ knowledge (သိမႈပညာ)နဲ႔ မတူပါဘူး။ အဆင့္ကြာပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ေနာက္တဆင့္ျမင့္ ပညာရွိ သုခမိန္ဉာဏ္ (wisdom) ရွိဖို႔ဆိုတာလည္း ကြာပါေသး တယ္။ ခုေခတ ္လူ႔ေလာကမွာ ေသာကကင္းေဝး ေနသြားႏိုင္ဖို႔ကလည္း Information နဲ႔ မလံုေလာက္တာေတြ ရွိပါတယ္။ knowledge နဲ႔တင္ေတာင ္မျပတ္ေသးပါဘူး။ wisdom အထိလိုတဲ့ အပိုင္းေတြလည္းပါ,ပါတယ္။ ေန႔စဥ္လုပ္ေနရတဲ ့အဆံုး အျဖတ္ေတြ (decision making) ဟာ wisdom နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး လုပ္ရမွာေတြ ပါတတ္ပါတယ္။ wisdom ဆိုတာကလည္း ျမန္မာ ဝါဟာရတခု အျဖစ ္သတ္သတ္မွတ္မွတ္ မွည့္ေခၚလို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ရွိထားတဲ့ အသိအတတ္နဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳေတြ ဒါေတြကေပးတဲ ့သင္ခန္းစာေတြနဲ႔ ရင့္က်က္တဲ့ ႏွလံုးသားနဲ႔ ဦးေႏွာက္ကိုသံုးၿပီးေတာ့ ေကာက္ခ်က္ခ်လိုက္တဲ့ သေဘာထား အယူအဆေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေတြဟာ လူတဦး ဘဝတေလွ်ာက္ ေနေရး ေလာကအေပၚ ႐ႈျမင္ျခင္းတို႔မွာ တန္ဖိုးျပည့္ဝတဲ့ အဆင့္ျမင့္ ေတြးေခၚ ေျမာ္ျမင္မႈျဖစ္လို႔ အင္မတန္ အရာေရာက္တဲ ့အရည္အေသြးပါ။ တမင္တကာ ေမြးထုတ္ ေလ့က်င့္ေပးထိုက္ပါတယ္။ အခ ုဘြဲ႔ရေတြဟာ ပညာရွိ (wisemen) ေတြ မဟုတ္ၾကေသးပါဘူး။ ပညာတတ္လို႔ ေခၚရမွာေတာင ္ခပ္ခက္ခက္ပါ။

ဘဝကို ရင္ဆိုင္ရာမွာ အဆင့္ျမင္ရပါမယ္။ (thinking) ေတြးေခၚမႈ၊ (reasoning) က်ဳိးေၾကာင္း ဆီေလ်ာ္စြာ ေတြးေခၚႏိုင္မႈ (logical deducation)၊ အဆင့္လိုက္ အဓိပၸါယ္ရွိရွိ ယုတၱိတန္တန္ ေတြးေခၚ ေကာက္ခ်က္ ခ်ႏိုင္ျခင္း ပုစာၦအၾကီး အေသးကို ေျဖရွင္းႏိုင္စြမ္းရွိျခင္း (problem solving)၊ ပညာနဲ႔ ယွဥ္တဲ့ မွန္ကန္တဲ ့အဆံုးအျဖတ္မ်ဳိးေပးႏိုင္ျခင္း (decision making) တို႔ဟာ အဆင့္ျမင့္ ပညာသင္တန္းကို ေအာင္ျမင္ၿပီးတဲ့သူေတြ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အရည္အေသြးပါ။ (ေနာက္ဆံုး အဆင့္ျဖစ္တဲ့ (generation of new idea = synthesis) စိတ္ကူး စိတ္သန္း အသစ္စက္စက္ တီထြင္ျခင္း ဆိုတာကိုေတာ့ မေမွ်ာ္လင့္ပါဘူး။ အခုေခတ္နဲ႔ လူေတြရဲ႕ပညာေရးကိ ုအေပၚစီးျမင္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္၊ ပညာတတ္သူနဲ႔ မတတ္သူရဲ႕ဘဝဟာ ကြာခ်င္တိုင္း ကြာသြားေတာ့တာပဲ။ အေသးစိတ္လိုက္ၾကည့္ရင္ေတာ့ တက္ခႏိုလိုဂ်ီ (technology) စိုးမိုးတဲ့ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေလာကမွာ တက္ခႏိုလိုဂ်ီကိုပိုင္သူ၊ တတ္သူ၊ အဆင့္ျမင့္သူဟာ သာသြားတာပဲ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ ့သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာ အျပန္အလွန္ အက်ဳိးျပဳေနတဲ့ အသိပညာနယ္ပယ္ဟာ ၾကီးသထက္ၾကီး က်ယ္သထက္က်ယ္ ျဖစ္လာတယ္။ ပညာေတြက သင္လို႔မဆံုးႏိုင္ဘူး။ တတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ နည္းလာတယ္။ ဒီမွာ အခ ုေခတ္ လူငယ္၊ လူလတ္ပိုင္းေတြအတြက္ ေတြးစရာပမာ ပုစာၦတခ ုေပၚခဲ့တယ္။ အနာဂတ္ေလာက အလယ္မွာ လူၾကီး (adult) လုပ္ရမယ့္ သက္တမ္းက လူေတြအတြက္ေတာ့ ေရွ႕ေရးဆိုတာ ခ်င့္ခ်ိန္ခြဲျခား စိတ္ျဖာလုပ္ၿပီး ေလ့လာသံုးသပ္ ရမွာေတြ အျပည့္ရွိေနပါတယ္။ ဘဝေရွ႕ခရီးကိ ုယံုၾကည္မႈ ျပည့္ျပည့္ဝဝ အာမခံခ်က္ ေကာင္းေကာင္း ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားရာမွာ ဘာေတြေရြးလို႔ ဘာေတြ ပယ္မယ္၊ ဘာေတြ ဦးစားေပးရမယ္ဆိုတဲ့ အေရးၾကီး ျပႆနာ ပုစာၦေတြ ေျဖရွင္းစရာေတြရွိပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ျပတ္သား ၾကည္လင္စြာ သ႐ုပ္ေဖၚျပလိုက္တဲ့ (opinion survey) ကြင္းဆင္း ေလ့လာခ်က္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာတခ ုမၾကာေသးခင္က ထြက္လာတယ္။ စိတ္ဝင္စားဖြယ္လည္းေကာင္း လူေတြ (society) ရဲ႕ အနာဂတ္ရဲ႕ ေရွ႕ေျပးပံုရိပ္ေတြကိ ုေရးေရးျမင္လာေအာင ္လုပ္ေပးလိုက္တဲ့ ကားခ်ပ္တခုလို႔ ေခၚႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွတိုက္ရွ ိလူေတြ၊ လူငယ္လူရြယ္ေတြဟာ တပံုစံထြက္ေနပါလား ဆိုတာကိုလည္း အတည္ျပဳ မွတ္တမ္းတင္သလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလိ ုအေတြ႔အၾကံဳ ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ႔ရွိခ်က္ဟာ လံုးလံုး အံ့အားသင့္ေစတဲ့ အေၾကာင္း မဟုတ္ဘူးလို႔ ဝန္ခံရေပမယ့ ္ဖြံ႔ၿဖိဳးခ်မ္းသာမႈ ေလွကားထစ္ေတြအဆင့္မွာ အဆင့္နည္းနည္း ကြဲျပားေနေသးတဲ ့က်မတို႔ အိမ္နီးခ်င္း အာရွႏိုင္ငံေတြက ဒီပံုစ ံဒီေလသံ ညီတူဆင္တူလို႔ဆိုရေအာင္ ပံုစ ံ႐ုပ္လံုးေပၚလာတာကေတာ့ မေလးရွား၊ စကၤာပူ၊ ထိုင္း၊ ေဟာင္ေကာင္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ တ႐ုတ္ျပည္တို႔ ျဖစ္တယ္။ စူးစမ္းခံရတဲ ့သူေတြကေတာ့ အဲဒ ီတိုင္းျပည္ေတြက ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူလူတန္းစား အသက္ ၂၅ ႏွစ္နဲ႔ ၅ဝၾကား လူေပါင္း ၂,၄ဝဝ ျဖစ္တယ္။ အသက္ အာမခ ံကုမၸဏီ တခုက လုပ္တာျဖစ္ၿပီး ဒီလူေတြဟာ ယခုဘဝျဖစ္ရပ္ေတြထဲက အေရးၾကီးတဲ့ အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ ့သူတို႔ရဲ႕ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းျဖစ္စဥ ္(career)၊ မိသားစုပိုင္းဆိုင္ရာ ခံယူခ်က္ (family) နဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ အၿငိမ္းစားယူျခင္း အေၾကာင္းေတြျဖစ္တယ္။ ထူးျခားစြာေတြ႔ရတာကေတာ့ ဒီမိဘအရြယ္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အုပ္စုမွာ သားသမီးေတြရဲ႕ပညာေရးကိ ုအထူး အသားေပးၿပီး စဥ္းစားၾကပါတယ္။ စစ္တမ္းယူထားတဲ့ ငါးရာမွ်ေသာ မေလးရွားျပည္သူေတြထဲက ကေလးရွိသူမ်ားနဲ႔ ကေလးယူမယ္လို႔ စိတ္ကူးေနသူေတြအတြက္ဆို ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးဟာ ဦးစားေပး အခံရဆံုး အပိုင္းျဖစ္တယ္။ ၇ဝ % က ဆိုတာက ပညာေရးသာလွ်င္ သူတို႔ကေလးေတြရဲ႕ ေနာင္ေရးေအာင္ျမင္မႈကိ ုေပးမွာပါလို႔ ဆိုတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးေသာ ေတြ႔ရွိခ်က ္ကေတာ ့၃ဝ%ေသာ မေလးရွားတို႔ဟာ ကေလးမယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ထားတယ္တဲ့။ အေၾကာင္းကေတာ့ ကေလးေတြ ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ရတဲ ့စရိတ္ၾကီးတာရယ္၊ ယခုဘဝနဲ႔ ေနာင္ေရွ႕ေရး မေရရာ မေသခ်ာတာေတြ ရွိလြန္းေနတာရယ္၊ ကိုယ့္ရဲ႕ အလုပ္ (career) ကို ဂ႐ုစိုက္ဦးစားေပးခ်င္တာရယ္နဲ႔ အခ ုကိုယ့္ဘဝ ေနမႈဟန္ပန ္(life style) ကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း သြားခ်င္တာေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒါေတြကိုေတာ့ အေလွ်ာ့မေပးခ်င္ဘူးဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြပါတယ္။ ကေလးရဲ႕ ပညာေရးစရိတ္ကလည္း ၾကီးလိုက္တာ သင္စရာေတြကမ်ား မတက္မျဖစ္ သင္တန္းေတြကလည္းမ်ား တေန႔တျခား တိုးေနတဲ့ အသိပညာေတြ ျဖည့္ဆည္းဖို႔ကလည္း လိုေသးတယ္။ ဘြဲ႔လြန္သင္တန္းတက္ၿပီးတာေတာင္ ပညာသင္ကာလက မၿပီးဆံုးေသးပါဘူး။ ပညာေရးဟာ ဘယ္အရြယ္ကစသလဲ၊ ကေလးေတြဟာ က်မအျမင္ေတာ့ ၄ ႏွစ ္အရြယ္ဆို လံုးလံုးလ်ားလ်ား စေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့လည္း အာရွရွ ိမိဘေတြကေတာ့ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးကို သူတို႔ရဲ႕ ဘဝမွာ ဦးထိပ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့ ္ကေလးေတြ ပညာေရးအတြက္ ဘယ္လို ေပးဆပ္မႈမ်ဳိးမဆို လုပ္မွာပဲလို႔ သႏၷိ႒ာန ္ခ်ထားတယ္။ ျမန္မာမွာလည္း ေရျခား ေျမျခားသြားၿပီး အလုပ္လုပ္ၾကသူ ျမန္မာမိဘမ်ားရဲ႕ အေရးၾကီးတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ကလည္း ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရး တိုးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္းပဲ။

ပညာကို အျမတ္တႏုိးထားရမယ္၊ ပညာသာလွ်င္ တဦးရဲ႕ တိုးတက္မႈ အနာဂတ္ရဲ႕ ဘဝေအာင္ျမင္မႈမ်ဳိးစံုကို ေပးမယ္ဆိုတာ ေခတ္အခါခါက သိၿပီးသား သံမႈိစြဲၿပီးသားခံယူခ်က္ပါ။ အခုအခါမွာေတာ့ သိစရာ (knowledge) ေတြက ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ်ဆိုသလို တိုးပြားေနေတာ ့ေက်ာင္းသားဘဝက လြန္ေျမာက္ၿပီး လုပ္ငန္းခြင္ပါ စဥ္ဆက္မျပတ္ ဆည္းပူးသင္ယူ ရမွာျဖစ္တယ္။ မိဘျဖစ္ႏိုင္မယ့္အရြယ ္လူငယ္အုပ္စုအတြက္ ပိုလာတဲ့ တာဝန္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ရင္ေသြးငယ္ေတြရဲ႕ ပညာေရးပဲ။ ဒီပညာေရးနယ္ပယ္ဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲက်ယ္ဝန္းပါေစ၊ မိဘေတြအတြက္ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရး အတြက္ဆို ဘာမဆို ေပးဆပ္ႏိုင္ပါတယ္လို႔ ခံယူထားတာ အနစန္ာခံဖို႔ကေတာ ့အဆင္သင့္ပဲ။ အခုေခတ္ကာလက (knowledge-base cociety) ပညာကို အေျခခံတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ဖို႔ အလြန္လိုပါတယ္။ ဒီလိ ုအေျခမ်ဳိး မဟုတ္လွ်င္ေတာ့ တိုင္းျပည္ဟာ ဘယ္လိုမွ တိုးတက္မႈ မရွိတဲ့အျပင ္အခုလို အၿပိဳင္အဆိုင္ေခတ္မွာ ျပဳတ္က် က်န္ခဲ့ဖို႔ ေသခ်ာပါတယ္။ (knowledge-base cociety) ျဖစ္ဖို႔ အေရး လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းထဲရွိသူ အားလံုး အလႊာတိုင္းက လူတိုင္းလူတိုင္းတို႔ဟာ (literate) စာတတ္ေပတတ္ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဘြဲ႔ရ ဘြဲ႔လြန္ရွိဖို႔ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ တတ္ဖို႔ သိဖို႔ေျပာတာ၊ အားလံုးဆိုရာမွာ အိမ္ရွင္မေတြလည္းပါ,ပါတယ္။ ဥပမာ - (welder) ဂေဟဆက္ လုပ္သား ဆိုပါေတာ့။ သူ႔လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အသက္ဝမ္းေၾကာင္းအတြက္ ကၽြမ္းက်င္မႈဆိုင္ရာတို႔မွာ ပညာတတ္(ရွ)ိ ရပါမယ္။ တနည္းဆိုေသာ သက္ဆိုင္ရာ scientific literacy ရွိရပါမယ္။ ျမင္ဖူးၾကမယ္ထင္ပါတယ္၊ ဝါယာရိန္၊ ဒူးဆစ္၊ ဘိုးရင္း၊ ကလပ္၊ ပါဝါဝင္းဒိုး၊ ဒါေတြဟာ ျမန္မာကားျပင္ဆရာ (မက္ကဲနစ)္ေတြ ပါးစပ္ဖ်ားရွိ အဂၤလိပ္စကား ေဝါဟာရ ေတြပါ။ အားလံုးသာ ပညာတတ္ေတြဆိုရင္ (ပညာတတ္ဆိုင္ရာ အဂၤလိပ္စာ တတ္႐ံုတင္ မကေသးဘဲ သိပၸံအေျခခံ (႐ူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ)နဲ႔ ကိုယ့္အလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္းေတြကို ေရေရလည္လည္ တတ္သိျခင္းလို႔ ပါ,ပါတယ္။) ဒီလိုဆိုရင ္ဘယ္ေလာက္ အဆင့္ျမင့္သြားမလဲ၊ အဓိပၸာယ္ရွိလိုက္မလဲ၊ အလုပ္ တြင္က်ယ္လိုက္မလဲ၊ ဒါမ်ဳိးကို ဆိုလိုတာပါ၊ ျဖစ္ေစခ်င္တာပါ။ ေလာေလာဆယ္မွာ က်င့္သံုးေနတဲ့ ပညာသင္ၾကားေရး ယခုေခတ္ ပညာသင္ၾကားေရး ျမင္ကြင္းကို တေထာင့္ၾကည့္ရမယ္ဆိုရင္ ၁။ ႏႈတ္တိုက္ အာဂံုေဆာင္တာကို အလြန္အမင္းသံုးေနတဲ့ စနစ္ထဲ နစ္ျမဳပ္သြားသူမ်ားက အမ်ားစုျဖစ္တယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ လူထု အစိတ္အပိုင္းရဲ႕ သားသမီးေတြက ၄ တန္းက ထြက္ရတယ္၊ အခ်ဳိ႕အထက္တန္း အဆင့္ျမင့္ အထိ ေရာက္တယ္။ ဘဝနဲ႔ ေန႔စဥ္ေနထိုင္ႏိုင္ေရးမွာလိုတဲ ့(reasoning) က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္ေတြးျခင္း၊ (thinking) စဥ္းစားျခင္း၊ (problem solving) ျပႆနာ ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းနဲ႔ (decision making) အဆံုးအျဖတ္ ေပးတတ္ျခင္းတို႔မွာ အေလ့အထ သိပ္မရလိုက္ဘူး။ အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ဳိးသမီးေလးမ်ား ၄ တန္းက ထြက္ရတယ္။ ဒါလည္း မေကာင္းပါဘူး။ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပညာတတ္မွ တိုင္းျပည္ အက်ဳိးပိုမ်ားတာ။ ဒီအုပ္စ ု(၁) က ျမန္မာ လူထုရဲ႕ အမ်ားစုျဖစ္ေတာ့ အေရးၾကီးပါတယ္။ တိုင္းျပည္ကို ပညာတတ္ေအာင္ လုပ္ရာမွာ သူတို႔သာလွ်င္ အၾကီးဆံုးေသာ ပစ္မွတ္ျဖစ္ထိုက္တယ္။ ပညာေရး စနစ ္တခုလံုး အထူးသျဖင့္ သင္ၾကားပံု သင္ယူပံု နည္းစနစ္နဲ႔ စာေမးပြဲစနစ္ကိ ုအထူးဂ႐ုစိုက္ၿပီး ျပဳျပင္သင့္တာေတြကို ျပဳျပင ္ရပါမယ္။ ဒီအုပ္စုထဲမွာ အလြန္တရာေသးငယ္တဲ့ အုပ္စုေလး ေတြ႔ထားပါတယ္။ အသစ္အဆန္း သမား႐ိုးက် မဟုတ္တဲ့ လမ္းစဥ ္(innovative) ျဖစ္ၿပီး ထူးျခားသီးျခားျဖစ္တဲ့ အစထြင ္တီထြင္တာ (innovative) ေတြသံုးထားတာရွိပါတယ္။ က်မသိတာ တေနရာတည္း ဆိုေပမယ့္ ဒါကို ျဖန္႔ၾကက္ ျပန္႔ပြားလုပ္ႏိုင္လွ်င ္ေကာင္းမွာပါ။ ၂။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာပဲ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူေတြက သူတို႔ကေလးေတြကို အျခားေက်ာင္းတမ်ဳိးေတြမွာ ထားၾကတယ္။ ေငြအၾကီးအက်ယ္ေပးရတဲ့ အဆင့္ျမင့္ အင္တာေနရွင္နယ္ေက်ာင္း သံတမန္ေက်ာင္းနဲ႔ အျခား အခုတေလာဖြင့္လာတဲ့ ေခတ္မီစနစ္နဲ႔ သင္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းေတြပါ။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိပါတယ္။ ေဈးအလြန္ၾကီးပါတယ္။ မႏၲေလးက ေက်ာင္းတခုဆို လစဥ္ေၾကး က်ပ္သံုးသိန္းရွိၿပီး ထမင္းေကြ်းအတြက္ ေနာက္ထပ္ တသိန္းလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းသလဲဆိုေတာ့ စိစစ္ၿပီး မွတ္ေက်ာက္တင္ ထားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ ့တတ္ႏိုင္သူေတြ၊ ေခတ္ဆန္သူေတြက တန္းဝင္ေနၾကတာပဲ။ ဒါတင္မက ေသးပါဘူး။ အဂၤလိပ္စာေခတ္မို႔ အစိုးရေက်ာင္းေတြက သင္တာ မလံုေလာက္ဘူးထင္လို႔ အဂၤလိပ ္က်ဴရွင္ေတြကလည္း အသက္ ၄ႏွစ ္၅ႏွစ္ကစ ဆယ္တန္းလြန္ အထိပါပဲ။ ဒီေတာ ့စဥ္းစားသာၾကည့္ပါေတာ့။ မိဘေတြအေနနဲ႔ ေငြဘယ္ေလာက္ ကုန္လိုက္မလဲလို႔ ရွာလို႔ မေလာက္ပါဘူး။ ျပည္ပမ ွ ျမန ္မာကေလးမ်ားရ ဲ ႕ သင္ ၾကားေရး ၃။ (က) ျပည္ပမွာ စာသင္ေနတဲ ့ကေလးေတြကလည္း မမ်ားေပမယ့္ တေန႔တျခား တိုးေနပါၿပီ၊ မိဘေတြ အလုပ္လုပ္သြားရာမွာ လိုက္သြားတဲ့ ကေလးမ်ားျဖစ္တယ္။ မိဘက အထက္မွာဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္း တိုင္းျပည္က ထြက္ ကတည္းက အေရးၾကီးတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးျဖစ္တယ္။ ေခြ်တာ ၿခိဳးၿခံၿပီး

ကေလးေတြ ပညာေရးအတြက္ ပံုေအာၿပီး အကုန္ခံတယ္။ ကေလးေတြကေတာ့ အသက္အားျဖင့္ ငယ္သူ ၅ ႏွစ ္- ၉ ႏွစ ္ကေန အၾကီးတကၠသိုလ္တန္း တန္းဝင္ေတြအထိရွိမယ္။ (ခ) ျပည္တြင္းကမိဘေတြက နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးရွာၿပီး ျပည္ပကိုလႊတ္ၿပီး သင္သူမ်ား ဒါကလည္း အခုေနာက္ပိုင္း ၈ ႏွစ ္- ၁ဝ ႏွစ္မွာ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ အဲဒီထဲက မဆိုစေလာက္ေသာ သူေတြအတြက္ေတာ့ ပညာသင္ ေထာက္ပံ့ေၾကးရၾကတယ္။ ဥပမာ (စကၤာပူမွာ စာသင္ရေသာ) (ASEAN) မွေပးေသာဆု၊ ဘြဲ႔လြန္နဲ႔ အသက္ ေမြးဝမ္းေက်ာင္းအတြက္ ကိုယ့္နည္း ကိုယ့္ဟန္နဲ႔ သြားသူမ်ားလည္း ရွိပါတယ္။ ခန္႔မွန္းလို႔မရတဲ ့အေရအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္မီတဲ ့child psychology အေျခခ ံသင္႐ိုးေတြနဲ႔ သင္တာလည္း ရွိတယ္လို႔ ၾကားရတယ္။ ဘယ္ေလာက္ က်ယ္ျပန္႔စြာ လုပ္ႏိုင္တယ္ ထိေရာက္တယ္ဆိုတာ မသိရပါ။ သိရသေလာက္ သင္႐ိုး အခ်ဳိ႕ေတြကေတာ့ အထက္မွာ ဆိုခဲ့သလို အထင္ၾကီးစရာအေၾကာင္းေတြ ရွိပါတယ္။ ခုနက ေျပာသလို ပညာမသင္လိုက္ရဘဲ ရွိေနသူမ်ားမွာသာ စိုးရိမ္ရတာ။ မ်ားမွာကေတာ့ ေသခ်ာသေလာက္ပါပဲ။ လက္ရွိ ပညာေရး အေျခအေနမွာ အုပ္စုခ်င္း ကြာဟမႈလည္း ရွိမွာ မလြဲဧကန္ျဖစ္ေတာ့မယ္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ အလားအလာ ဆိုးလွတဲ့ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ကြာဟမႈၾကီး ကေတာ ့ဆင္းရဲသူ အုပ္စုနဲ႔ ခ်မ္းသာသူ အုပ္စ ုကြာဟျခင္းပဲ။ အေပၚထပ ္အဂၤလိပ္က်ဴရွင္က ဆင္းလာတဲ့ ခပ္ဝဝ ၆ႏွစ ္၇ ႏွစ္အရြယ ္ကေလးေလးက ေသာင္းေက်ာ္တန္မယ့္ ေက်ာပိုးအိတ္ကေလးနဲ႔ လာၾကိဳတဲ့သူက လမ္းတဘက္မွာရပ္ထားတဲ့ ကားကေန ကူးလာၿပီး ထီးမိုးၿပီး ကေလးကို ကူေခၚသြားတယ္။ ဆီထမင္းသည္ကေလး လမ္းေပၚမွာ ဆက္ၿပီး ေလွ်ာက္မသြားခင္ ကေလးငယ္ပါတဲ့ ကားက ထြက္ သြားတယ္။ ဒါကေတာ ့အခုေခတ ္ပညာသင္ၾကားေရးရဲ႕ ႏွစ္ဘက္စြန္း ျမင္ကြင္းျဖစ္တယ္။ တတ္ႏိုင္သူေတြက အဆင့္ျမင့္ ပညာေတြ သင္ၾကၿပီး သြားႏိုင္သူေတြ သြားလွ်င္လည္း တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးျဖစ္လာမွာပဲ။ မတတ္ႏိုင္သူနဲ႔ ကြာဟမႈကို က်ဥ္းသြားေစခ်င္ရင္ေတာ့ မတတ္ႏိုင္သူေတြရဲ႕ အဆင့္ကို ျမႇင့တ္င္ေပးဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ အခုလို အေျပာင္းအလဲ ျမန္ဆန္လြန္းတဲ ့အခါကာလမွာ ေလာကအေပၚ ယူဆခ်က္ေတြ ဘဝအေပၚ ခံယူခ်က္ ေတြ၊ ေရွ႕ေရး (future) အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ၊ ဦးတည္ေနတဲ့ ပန္းတိုင္ဟာလည္း ေျပာင္းလဲသြားတယ္။ ဂလိုဘယ္ လိုက္ေဇးရွင္းကမၻာမွာ တိုင္းျပည္တျပည္နဲ႔ တျပည္မွာ နယ္ျခား စည္းျခားဆိုတာ ေတြဟာ ေမွးမွိန္လာပါၿပီ။ လူေတြရဲ႕ ေျပာင္းလဲလာတဲ ့ပံုစံက မတိမ္းမယိမ္းေတြ ျဖစ္လာတာမို႔ ေနာက္ဆံုးပံုစံက ပံုစံတ ူ(stereotype) ျဖစသ္ြားေတာ့မွာပဲ။ ျပင္ပတိုင္းျပည္ေတြ အနည္းဆံုး အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကိ ုလွမ္းၿပီး ၾကည့္ၾကည့္ပါဦးလို႔ သတိေပးခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြက ကိုယ့္ကိုယ္ကို အထင္ၾကီးတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ “ကြ်န္ေတာ္သည္ အလြန္ေတာ္ေသာ ကြ်န္ေတာ္” ဆိုၿပီး ကိုယ့္ေက်ာကိုယ္ သပ္ၿပီး ခ်ီးမြမ္းခန္းထုတ္ခ်င္ၾကသူေတြ၊ “အခြင့္အေရးသာ ရလိုက္စမ္းပါ ျမန္မာပဲ” လုိ႔ ဝင့္ႂကြားတာမ်ဳိး အရင္ကတည္းက က်မ အၾကိမ္ၾကိမ္အခါခါ ၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခြင့္အေရးရေအာင ္ဘာေၾကာင့္မလုပ္တာလဲ တကယ္ရရင္ေကာ တကယ္ၾကိဳးစားမွာလား လို႔ေမးခ်င္ေပမယ့ ္အက်ဳိး သိပ္ရွိမယ္မထင္လို႔ မေမးခဲ့ပါဘူး။ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ကမၻာကို ေက်ာခိုင္းၿပီး အေမွာင္ထဲ ျပန္သြားေနတာမ်ဳိး မလုပ္ခ်င ္ပါနဲ႔။ လာမယ ္ၾကာမယ္ ဆိုတာမ်ဳိး မလုပ္ပါနဲ႔။ အခ ုလုပ္ေနတာ နည္းလြန္းတယ္ ေနာက္က်လြန္းတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ အခုေခတ္က ဟိုးေရွးကလို တိုးတက္မႈဆိုတာ ဆယ္စုႏွစ္မွတခါ သိသာလာတာမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္တုိင္းျပည္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အထင္ၾကီးထိုက္တယ္လို႔ကိုယ္က အထင္ရွိရင ္အထင္ၾကီးရမွာပဲ။ တ႐ုတ္ကို အထင္ၾကီး တယ္၊ စကၤာပူဆိ ုပိုၿပီး အထင္ၾကီးတယ္၊ ဒီတိုင္းျပည္ေတြ ယခင္က အတုယူခဲ့တဲ့ အင္အားၾကီး ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံေတြကိုလည္း အထင္ၾကီးတာပဲ။ ဒီတိုင္းျပည္အားလံုးရဲ႕ မေကာင္းကြက္ကိုလည္း ျမင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစ ီမဆန္တာနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး မျပည့္ဝတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ယူေက၊ ယူအက္စ္ေအ မွာလည္း ဒီလိ ုခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ရွိတာပဲ။ ဘယ္တိုင္းျပည္မွ ေျခာက္ပစ္ကင္း သဲလဲစင ္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုဆို သူတို႔ကို အားမက်ရဘူးလား၊ အတုမယူသင့္ဘူးလား၊ နည္းေတြ မယူရဘူးလား၊ ဒံုးပ်ံအဟုန္နဲ႔ တိုးတက္ေနတဲ့ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္မွာ ၿငိမ္ၿငိမ္ရပ္ေနလို႔ ျဖစ္မွာတဲ့လား “You have to keep running to be on the same spot” တေနရာတည္းမွာ တည္ေနဖို႔အေရးက ေျပးေနရတာ။ Alice in Wonderland ထဲက Alice ေျပာတဲ ့ေခတ္ပါ။ အမီမလိုက္ႏိုင္ရင္ေတာ ့အေမွာင္ေခတ္ထဲ ေနာက္ျပန္သြား ေနတယ္လို႔ ဆိုရေတာ့မွာပဲ။ ဂလိ ုဘယ္ လိ ုက ္ေဇးရ ွင ္ းက ေတာင္းဆိ ုလာတာေၾကာင ့ ္ ပညာေရးအေပၚ အျမင ္ ေျပာင ္ းလဲလာပ ံ ု ဒ ီဂလိုဘယ္ေခတ္ဟာ သူ႔ထက္ငါ အသာမခံႏိုင္တဲ ့အခါသမယဆိုေတာ့ တိုင္းျပည္ေတြဟာ အျမင္ေတြ ေျပာင္းလာခဲ့တယ္။ ဒီလိ ုအေတြးအေခၚ သစ္ဆန္းမႈအပုိင္းမွာ အၿမဲတမ္း ေရွ႕ကေျပးေနတဲ ့စကၤာပူကေတာ ့

အေရွ႕ေတာင ္အာရွအတြက္ မီး႐ႉးတိုင္လို႔ေတာင္ ေခၚေလာက္ပါတယ္။ ဇူလိုင ္၂ဝဝ၈ အလယ္မွာလုပ္တဲ့ “Asia Pacific conference on giftedness” မွာ စကၤာပ ူပညာေရးဝန္ၾကီး ေျပာျပသြားတာကေတာ့ (gifted children) အထူးဉာဏ္ရည္ ထက္ျမက္တဲ့ ကေလးေတြကို ရွာေဖြၿပီး ေျမေတာင္ေျမႇာက္အားေပး ေကၽြးေမြးျပဳစ ုလုပ္ရမယ္။ သမိုင္းက အၾကိမ္ၾကိမ္ ေထာက္ျပခဲ့တာက အထူးဉာဏ္ရည္ေကာင္းတဲ့ လူတစုရဲ႕ အၾကံဉာဏ္တို႔ဟာ သန္းေပါင္း ခ်ီေသာ လူေတြအေပၚမွာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္တယ္။ အခုေခတ္ကလည္း (economy) စီးပြားေရး ၾကီးစိုးတဲ့အခါ အီေကာ္ႏုိမီမွာလည္း ဆန္းသစ္တီထြင္ထားတဲ့ (innovation) အၾကံံဉာဏ္ေတြ ရွိဖို႔ရာလိုတာ။ ဒီေတာ ့ဘယ္တိုင္းျပည္ ႏိုင္ငံေရး အေရာင္အေသြး ဘယ္လိုရွိပါေစ။ ဒီလိ ု(gifted) ထူးကဲ ထက္ျမက္တဲ့ ကေလးေတြအတြက္ေတာ့ အထူးအစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္တဲ့။ စကၤာပူအတြက္ေတာ့ လူ႔အရင္းအျမစ္ဟာ တန္ဖိုးအရွိဆိုး အဖိုးအနဂၣထိုက္တန္ဆံုးဟာ လူ႔အရင္းျမစ္ပဲတဲ့။ စကၤာပူကေတာ ့ေျပာတဲ့အတိုင္းပါပဲ၊ (ASEAN) အာဆီယံ တိုင္းျပည္ထဲက ကေလးငယ္ေတြကို ေထာက္ပံ့ေၾကး (scholarship) ေပးၿပီးေခၚတယ္။ သူတို႔ဆီ ေနခြင့္ရေအာင ္လုပ္ေပး တယ္။ ျမန္မာကေလးေတြကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ သေဘာက်ပံုရပါတယ္။ ဒီေတာ ့က်မတို႔ ျမန္မာကေလးေတြဟာ မညံ့ၾက ပါဘူး။ မွန္ကန္ၿပီး အားေပးေထာက္ကူမယ့္ စနစ္အတြင္း ရွိေနဖို႔သာလိုတာပါ။ စကၤာပူဟာ ဦးေႏွာက္အားကိုးနဲ႔ပဲ ရပ္တည္ ေရွ႕သြားတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေနတဲ့တိုင္းျပည္၊ ဒီေနရာမွာ သူ႔ကို အတုခိုးဖို႔ မေကာင္းေပဘူးလား။ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ ့ဗီယက္နမ္ကလည္း လူငယ္ေတြ ဉာဏ္အရည္အခ်င္းနဲ႔ ေတာပိုင္းမ ွထြက္ေပၚလာတဲ့ ျပႆနာ ပုစာၦေတြကိ ုအေလးေပးဖို႔ ဇူလိုင္လထဲလုပ္တဲ့ ကြန္ဖရင့္မွာ ေျပာတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အစီအစဥ္ေတြအတြက္ အဲဒီက ထြက္ေပၚလာတဲ့ ေခတ္မီေရး၊ စက္မႈ အင္အား ခ်ဲ႕ထြင္ေရးအတြက ္ကၽြမ္းက်င္သူေတြ (technicians)၊ အထူးပညာရွင္ (experts) ေတြ လိုပါတယ္။ တိုင္းျပည္က ဒီလိုပညာရွိ၊ ပညာတတ္ေတြ မလံုေလာက္ ျဖစ္ေနတာဆို႔ဆိုတယ္။ ေတာပိုင္းနဲ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရး အပိုင္းကလည္း တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးပါတာေတြ ျဖစ္ေနေတာ ့ဒီအပိုင္းေတြလည္း ပညာရွိ၊ ပညာတတ္၊ ဉာဏ္ထက္ျမက္သူ (intellectual) ေတြ လိုမွာပါတဲ့။ ဒါမွသာလွ်င္ တိုင္းျပည္ဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မယ္၊ တည္ၿငိမ္မယ္၊ စီးပြား အေျခခိုင္လာမွာလို႔ ဆိုတယ္။ ေခတ္မီေရး စိုက္ပ်ဳိးထြန္းကားေရး၊ စက္မႈအင္အား တိုးတက္ေရးကို ဦးတည္ေနတဲ့ က်မတို႔တိုင္းျပည္မွာလည္း လူငယ္ေတြကို ဒီဦးတည္ခ်က္ ပန္းတိုင္ေတြနဲ႔ ေဘာင္ဝင္ေအာင ္ပညာေရးျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ အလြန္လိုအပ္ေနပါၿပီ။ အခုေခတ္က ဆယ္စုႏွစ္တခါဆိုရာမွာသာ သိသာတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ကာလ မဟုတ္ဘူး။ ေန႔မျခား ညမျခား တိုးတက္မႈ ေတြ အသစ္အဆန္းေတြ ေပၚေနတဲ့ေခတ္ပါ။ အခ်ိန္က အလြန္စကားေျပာမွာပါ။ ပညာေရးမွာလည္း လက္ေႏွးလက္တြန္႔ေနလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ လက္ေတြ႔က်က် အခုလုပ္ေပးႏိုင္တာ ဘာရွိသလဲလို႔ေမးရင္ ျပဳျပင္ႏိုင္စရာေလးေတြေတာ ့ရွိပါတယ္။ ပညာေရး စနစ ္တခုလံုးရဲ႕ (orientation) ဦးတည္သြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း (direction) ကို ျဖစ္ေနတဲ ့ရွိေနတဲ ့ဘဝရဲ႕အေျခအေန ကို ထပ္ဟပ္ေအာင္ ျပဳျပင္ေပးရမယ္။ ေက်ာင္းကေနထြက္ၿပီး တကယ့္ေလာကကို ဝင္လာတဲ လူငယ္အတြက္ အံဝင္ခြင္က် ျဖစ္ေအာင ္ၾကီးက်ယ္ျပင္းျပတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ဖို႔ မလိုဘဲ လုပ္ငန္းခြင္မွာ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ရွိေအာင ္ေလ့က်င့္မႈ သင္ၾကားမႈေတြရွိရမယ္။ ဥပမာျပရရင္ အေမရိက တကၠသိုလ္ဘြဲ႔ သင္တန္းေတြမွာသံုးေနတဲ့ (internship) လုပ္ငန္းခြင ္အေတြ႔အၾကံဳမ်ဳိး အနည္းအက်ဥ္းျဖစ္ျဖစ ္ေပးတာ၊ ဒီပံုစံကိ ုအခုဆို စကၤာပ ူတို႔လို တကၠသိုလ္စနစ္ေတြကလည္း စသံုးေနပါၿပီ။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရတဲ ့မမွ်တမႈမ်ဳိး မရွိရေလေအာင ္အထက္မွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ ့ျပည္သူေက်ာင္း အစိုးရေက်ာင္းေတြရဲ႕ ပညာေရး အဆင့္အတန္းျမႇင့္ေပးလွ်င္ကို ဒီအခ်က္ကို အေတာ္အတန္ ကုစားႏိုင္ပါတယ္။ သင္ၾကားရာမွာ science and Technology ကို အခုထက္ပိုဦးစားေပးရန္၊ scientific Literacy ကိုျမႇင့္တင္ရန္၊ (life skills) လို႔ေခၚတဲ့ ဘဝမွာ ေနနည္းကို ဦးစားေပးရန္၊ reasoning skill, critical thinking တို႔ကို ဦးစားေပးရန္၊ တနည္းေျပာရလွ်င္ (teaching,learning method) လို႔ေခၚတဲ့ သင္ၾကားပံု သင္ယူပံုနည္းေတြကို အၾကီးအက်ယ္ ေျပာင္းရလိမ့္မယ္။ ပညာဆိုတာ သင္လို႔မဆံုးပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့ ္သင္တန္းဆိုတာလည္း တက္လို႔မဆံုးပါဘူး၊ သိစရာ တတ္စရာ အသစ္အဆန္းေတြကလည္း တေပၚတည္း ေပၚလာေနတာပဲလို႔ ဆိုရမယ္။ အခ်ဳိ႕က ေန႔စဥ္ဘဝ ေနထိုင္ေရးအတြက္ လိုအပ္သလို အလုပ္အကိုင္လုပ္ရာမွာ ေအာင္ျမင္ရာ ေအာင္ျမင္ေၾကာင္းအတြက္ ရွိသင့္ရွိအပ္တဲ ့လိုအပ္ခ်က္ေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဒါ့ေၾကာင့ ္ပညာေၾကာၾကီးဟာ လိုက္ေလရွည္ေလပဲ။ ဒီလိုမရွိမျဖစ ္ရွိထိုက္တဲ့ ပညာ မသိမေန သင္ရမွာေတြက မ်ားတဲ့အထဲမွာ ပင္ရင္း ေက်ာင္းေနစဥ္က သင္လာခဲ့ရတာေတြကလည္း လံုေလာက္တာမဟုတ္ဘူး။ ေပ်ာ့ကြက္ ဟာကြက္ ေတြ ျဖည့္စရာေတြကမ်ား ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး လူ႔ေလာကထဲ ဝင္လိုက္တယ္ဆိုကတည္းက ထပ္ၿပီးပညာရွာမွီးစရာ ေတြ ရွိလာတယ္။ တနည္းေျပာရရင ္အစဥ္တစိုက္ ပညာရွာမွီးေရး (continuing education) ဆိုတာ ယခုေခတ္ လူအမ်ားစုရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္လာတယ္။ အသက္ နည္းနည္းၾကီးတဲ့သူအတြက္ဆို ျဖည့္ရမယ့္ ဟာကြက္ေတြက မ်ားလြန္းလို႔ အေျခအေနက (cope) အထိန္းအေက်ာင္း လြတ္သြားႏိုင္တယ္။ ဥပမာ - အခုေခတ္မွာ ကြန္ပ်ဴတာ ကို အနည္းအက်ဥ္းမွ် မေခါက္မိရင ္ျဖစ္ပါ့မလား၊ လူရာဝင္ပါ့မလား။ အခ ုအသက္ ၆ဝေက်ာ္ေတြထဲက ကြန္ပ်ဴတာ ကၽြမ္းက်င္သူ ဘယ္ႏွရာႏႈန္းေလာက္ ရွိမယ္ထင္သလဲ။ ဒါက ေအာက္ေျခအက်ဆံုးကို ေျပာခ်င္တာပါ။ ကြန္ပ်ဴတာမွာေတာင္ ဆင့္ကဲတတ္ခ်င္စရာ အသစ္အဆန္းေတြက ေပၚေနေသးတာ။ ဒီလိုပါပဲ အျခားက႑ေတြမွာလည္း အက်ယ္အက်ယ္ မၿငိမ္းဖြယ္ဆိုသလို သင္လို႔မဆံုး လိုက္လို႔မမီွ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီေတာ ့ေက်ာင္းၿပီးသူေတြ ဒ ီအသိပညာေတြကို ဘယ္လိုရွာမွီးရမွာလဲ။ ခ်က္ခ်င္း သြားၿပီး သတိရရမွာေတာ့ (web) အင္တာနက္ပဲ။ ဒါကေတာ ့အတိုင္းအတာမရွိဘူးဆိုတဲ့ တြင္း (mine) မိုင္းၾကီးပဲ။ ႏႈိက္ေလ ရေလ မဆံုးေတာ့ပါဘူး။ အင္တာနက္မွာ ဒီလိ ုမ်ားျပားေထြလာ ရွိေနတာလည္း အသံုးျပဳသူေတြ အတြက္ ၾကီးမားတဲ့ အတားအဆီးၾကီးျဖစ္ေနတယ္။ လိုခ်င္တာ ေတြ႔ဖို႔အေရး လုပ္ရတာေတြက အဆင့္ဆင့္ အျပန္႔ျပန္႔ လက္ဝင္လြန္းလို႔ ေတာ္႐ံုတန္႐ံုဆို စစ္မေရာက္ခင ္ျမားကုန္ခ်င္စိတ္ေပါက္လာတယ္။ အခ်ိန္ကလည္း ကုန္လိုက္တာ ဘယ္သူမွ ဒီလိ ုအခ်ိန္မ်ဳိးမေပးႏိုင္ပါဘူး။ အၿငိမ္းစား အလုပ္မရွိသူ ဆိုရင္ေတာင္မ ွဒီလိ ုအခ်ိန္မ်ဳိးေတာ့ ရွာမရဘူး။ အီးေမးလ္ (E-mail) တခုတည္း ၾကည့္ပါဦး။ Computer ဖြင့္ၿပီး စာမျပန္ဘူးဆိုေတာင္ အခ်ိန္ေတာ့ အကုန္သား။ အင္တာနက္ “လႈိင္း” ကို ေလွ်ာစီး (surf) လိုက္မယ္ ဆိုရင္ေတာင ္အခ်ိန္က ကုန္မွန္းမသိ ကုန္သြားတယ္။ ဒီေတာ ့ကိုယ္လိုခ်င္တာ ကိုယ့္အတြက္ အသံုးတည့္မွာေတြကို ဘယ္လိုရေအာင္ လုပ္မလဲ။ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ ဘယ္သူက ေရြးမွာလဲ။ မေရြးေပးရင္လည္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ စိတ္ေမာစရာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ဒါ့ျပင ္ဒ ီweb ကြန္ယက္ကို လက္လွမ္းမီသူ ျမန္မာလူဦးေရမွာ ဘယ္ေလာက္ရာႏႈန္း ရွိလို႔လဲ။ ဒါ့အျပင္လည္း အင္တာနက္မွာ ေတြ႔တာေတြက ဘယ္ေလာက္ယံုၾကည္ရမွာလဲ။ (evidence based) အေျခခံေတြ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းလို႔လဲ။ သက္သက္မဲ့ လိမ္ညာလွည့္စားမႈမ်ဳိး (internet fraud) ေတြေတာင ္ရွိေနမွေတာ ့ဒီလိ ုမယံုၾကည္ရဘူးဆိုတာကလည္း သိပ္ၾကီးထြားတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္လာတယ္။ အထူးသျဖင့္ သိပၸံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြဆိုရင္ အထူးသတိထားရပါတယ္။ ဥပမာ က်န္းမာေရးအတြက္္ေဆာင္းပါး သင္တန္းမ်ဳိးစံုလည္း web (အင္တာနက္) မွာရႏိုင္ပါတယ္။ ခုနေျပာတဲ ့စိစစ္ေရြးခ်ယ ္လုပ္ဖို႔ေတာ့ လိုမယ္။ ဒီေတာ ့အခ်နိ္ေတာ ့ေပးရဦးမွာပဲ။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ဒါကို အသံုးခ်ၿပီး ၾကည့္သူ၊ ႐ႈသူ လြယ္ေအာင္ လုပ္ေပးထားတာ ရွိတယ္။ ယူအက္စ္မွာဆို ေဆးပညာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သင္တန္း (course)ေတြရွိတယ္။ ေအာင္ၿပီး ႏွစ္ၾကာဆရာဝန္ေတြကိ ုျပန္လည္ စိစစ္ၿပီးမ ွလက္မွတ္ထုတ္ ေပးမယ္။ recertification, revalidation ဆိုတာေတြ စေတာ့မယ္ၾကားေတာ့ အင္တာနက္မွာ သင္တန္းေတြ (training course) ေတြ အမ်ားၾကီးေပၚလာတယ္။ အဲဒါကို တာဝန္ရွိသူ အဖြဲ႔အစည္းေတြက္ ေလ့လာစိစစ္ၿပီး အသိအမွတ္ျပဳ မျပဳဆိုၿပီး မွတ္ခ်က္ေတြခ်ေပးတယ္။ အသိအမွတ္ျပဳၿပီးသားကို တက္ၾကမယ္ဆိုရင္ အမတွ္ (credit)ေပးတယ္။ အသိအမွတ္ေပးတယ္။ ဒီလိ ုအသိအမွတ္ အမွတ္မ်ား (credit) ဘယ္ေလာက္ရွိရင္ စာေမးပြဲ အရည္အခ်င္းစစ္ပြဲ ဝင္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ ေၾကညာတယ္။ သူ႔နည္း သူ႔ဟန္နဲ႔ ျဖစ္လာႏိုင္တာေတြေတာ ့ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ (reader) စာဖတ္သူမ်ားမွာ မူတည္ပါတယ္။ သူက ေရြးခ်ယ္စိစစ္ၿပီးရင ္သူလိုခ်င္တဲ့ပံုစံပဲ ထြက္လာမွာပဲ။ ဒီေတာ ့သူ႔ကို ေရြးခ်ယ ္စိစစ္တတ္ေအာင ္ဘာလုပ္ႏိုင္သလဲ။ ဒါကို ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ စဥ္ဆက္မျပတ္ သင္ၾကားေရးသမားေတြက လမ္းၫႊန္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - ေဆးပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ဥပေဒ စသည္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ အားကိုးစရာကေတာ့ ဘာသာျပန္စာအုပ္ေတြျဖစ္တယ္။ ဘာသာျပန္စာေပမ်ား အခုေခတ္ျမန္မာမွာ မ်ားမ်ား လိုတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ ပိတ္ထားတဲ့ ျမန္မာဟာ က်န္တဲ့ ျပင္ပေလာကတခုလံုးက တရွိန္ထိုး ေန႔မျခား ဆိုသလို တိုးတက္ေနေတာ့ ဒီအေၾကာင္းအရာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျမန္မာပရိသတ္သိမ ွျဖစ္ေတာ့မယ္။ ဒါေၾကာင့ ္ဘာသာျပန္စာေပ က႑ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိဖို႔လိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သိပၸံဆိုင္ရာ အသစ္အဆန္းမ်ားနဲ႔ အျခား တိုးတက္ႏႈန္း ျမန္ဆန္ေနတဲ ့အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ဦးစားေပးထိုက္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္သူမ်ားကလည္း အျခားတိုင္းျပည္ ေတြမွာ ဘာေတြ ေရပန္းစားၿပီး

အဲဒီအထဲ ျမနမ္ာေတြ စိတ္ဝင္စားမယ္ထင္တာေတြကို ေရြးၾကရေတာ့မွာ အမွန္ပဲ။ ကမၻာ့ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာတဲ့ climatic change, environment, ecology ေတြဟာ အဲဒီအထဲ အက်ံဳးဝင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလိုအပ္ခ်က္မွာ အခ်ိန္ကာလ အပိုင္းအျခားေတာ့ ရွိရမယ ္ထင္ပါတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ ဒါေတြကို ဘယ္သူေတြ ဖတ္သလဲဆိုတာပါပဲ။ ပစ္မွတ ္ပရိသတ္ (target audience) ရဲ႕ ဂုဏ္ပုဒ ္လကၡဏာေတြ ဘယ္လို ရွိသလဲဆိုတာ တကမၻာလံုးအတြက္ေျပာရရင္ စာအုပ္ထြက္တာက မ်ားလိုက္တာ။ အားလံုး ေကာင္းပါတယ္လို႔ ဘယ္လိုမွ အျပတ္ေျပာလို႔မရေပမယ့ ္ေကာင္းတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ျမန္မာ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြနဲ႔လည္း လိုက္ဖက္တာေတြ အမ်ားၾကီးပါ,ပါတယ္။ ဒါေပမဲ ့ျမန္မာေတြဟာ ဘာသာျပန ္ခ်ည္းပဲ ဆံုးတန္းမရွိ အားကိုးေနၾကေတာ့မွာလား၊ လူဦးေရ သန္း ၅ဝ ေက်ာ္ရွိတဲ့အထဲ ဘယ္ေလာက္ ျမန္မာစာ တတ္ၾကသလဲ။ သူတို႔အားလံုး မဟုတ္ေတာင္ အမ်ားစုက ဘာသာျပန္ေတြ ဖတ္ျဖစ္ၾကရဲ႕လား။ ကိန္းဂဏန္း အတိအက် အသိရေပမယ့္ မ်ားေတာ့ မ်ားမယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒီေတာ ့အေၾကာင္းအရာတခုကို အမ်ဳိးသားေရး လိုအပ္ခ်က္အေနနဲ႔ ဆိုပါေတာ့။ မျဖစ္မေန လူအမ်ားဆီ ေရာက္ခ်င္ရင ္ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ တတိုင္းျပည္လံုးရဲ႕ ပညာအဆင့္အတန္း သိမႈပညာ (knowledge) ကို မ်ားေအာင္ လုပ္မယ္ ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ကို ဘယ္လို ေပါက္ေျမာက္ ေအာင္လုပ္မလဲ။ ဥပမာ အခုေခတ္ကေလးေတြဟာ သိပၸံတတ္မႈ အလြန္နည္းပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဘာသာျပန္ေတြ လိုမွာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ ဒီေတာ ့ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ဘယ္သူေတြ ျပန္မွာလဲ၊ အျမတ္အစြန္း အက်ိဳးမရွိလွ်င္ လုပ္ၾကမွာလား။ လုပ္ၿပီဆိုပါေတာ့၊ ေရာက္ေစခ်င္တဲ ့ပရိသတ္ ကေလးငယ္ေတြဆီ ေရာက္ေအာင ္ဘယ္လိုပို႔ေပးမလဲ။  

မ်က္ေမ ွာက္ ျမန ္မာန ဲ ႔ ပညာေရး။ ေဒါက္တာျမင ့ ္ ျမင ့ ္ခင ္ ၁၅၊ ဩဂုတ္၊ ၂ဝဝ၈ ႐ြက္ႏ ုေဝ ေဖေဖာ ္ဝါရ ီ ၂ဝဝ၉ အပိ ုင ္ း(၂) မ်က္ေမ ွာက္ ျမန ္မာန ဲ ႔ ပညာေရး (အပိ ုင ္ း၂)(႐ြက္ႏုေဝ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂ဝဝ၉ ေဒါက္တာ ျမင့္ျမင့္ခင)္_ ဒါေၾကာင့ ္အလြန္အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းတခုကေတာ့ ဘာသာရပ္္ (subject) စာအုပ္ေတြကိ ုနဂိုမူလ ဘာသာနဲ႔ ဖတ္ႏိုင္ရပါေတာ့မယ္။ ဒါကေတာ ့လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အဂၤလိပ္စာ သြက္သြက္လက္လက္ စာသြားသြား ဖတ္ႏိုင ္ရေတာ့မယ္။ မူရင္း ဖတ္ႏိုင္ရင ္အေကာင္းဆံုးပဲ။ ဒီလိုပဲ တတိုင္းျပည္လံုး ဖတ္ႏိုင္ေအာင ္ၾကိဳးစားရမယ္။ ျမန္မာ အိမ္နီးခ်င္း မေလးရွားမွာဆို ၄၉%ေသာ တိုင္းသူ ျပည္သားတို႔ဟာ အဂၤလိပ္စာကိ ုေကာင္းေကာင္း ဖတ္ႏိုင ္ေျပာႏိုင္တယ္တဲ့။ ထိုင္းကေတာ့ ဒီေလာက္ရာခိုင္ႏႈန္းရွိခ်င္မွရွိမယ္။ စကၤာပူကေတာ့ ပိုမွာပဲ။ ဒီေတာ ့ျမန္မာေတြ အေရးၾကီးတဲ့စာအုပ္ေတြကို မူရင္းဘာသာ (အဂၤလိပ)္နဲ႔ ဖတ္ဖို႔ေကာင္းၾကပါၿပီ။ ဒီအတြက္ေတာ့ အဂၤလိပ္စာကိ ုျမႇင့္တင္ေပးရမယ္။ ဒါလည္း ႏွစ္မၾကာခင္မွာ တိုးတက္လာမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္စာအုပ္ေတြ မွာေတာ ့မူရင္း အဓိပၸာယ္မူမကြဲဖို႔ လံုးဝဥႆံ ုမလြဲဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမွားမရွိဖို႔ အလြန္႔အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ အခ်ိဳ႕စာအုပ္ေတြမွာ အဓိပၸာယ္ ေကာက္ယူတာ မွားလို႔ နားလည္မွားလို႔ ထင္ပါရဲ႕။ အဓိပၸာယ္က ေျပာင္းျပန ္ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေနတာေတာင္ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးကို လက္မခံၾကပါနဲ႔။ အေကာင္းဆံုးက စာဖတ္သူ လက္မခံတာက အေကာင္းဆံုးပဲ။ ဒါဆို သူဆက္မေရးေတာ့ဘူးေပါ့။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ထုတ္ေဝသူေတြက စိစစ္ေရြးခ်ယ္ပါ၊ လုပ္ေပးပါလုိ႔ အဆိုျပဳခ်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အလံုးစံုပညာေရးကို ထိခိုက္တာမို႔ မီးေမာင္းထိုးျပရတာပါ။ အလြန္တရာ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာ ထပ္ေလာင္း ေျပာပါရေစ။ စာအုပ္ေတြကေတာ့ ဘာသာျပန္သူရဲ႕တာဝန္မို႔ထားပါေတာ့၊ ေဆာင္းပါေတြ ဘာသာျပန္ရာမွာလည္း အက်ဳိးေၾကာင္း ဆီေလ်ာ္မႈနဲ႔ အေတြး အေခၚ အေျမာ္ျမင္ပိုင္းကိုလည္း အေလးျပဳဂ႐ုထားထုိက္ပါတယ္။ ခပ္လြယ္လြယ္နဲ႔ ေဆာင္းပါးျဖစ္လာေအာင္ အတံုးလိုက္ အတစ္လိုက္ မျပန္လုိက္ပါနဲ႔။ စာဖတ္သူအတြက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈခ်င္း မတူပါဘူး။ က်မယဥ္ပါးေနတဲ့ က်န္းမာေရး ေဆာင္းပါးေတြ မူတည္ၿပီး ေျပာရရင္ေတာ ့ဒီလိ ုျမန္မာ စာဖတ္ပရိသတ္နဲ႔ အပ္စပ္တဲ ့ေကာက္ခ်က္ခ်မႈ၊ ေဝဖန္မႈမပါၾကပါဘူး။ အခ်ိဳ႕ဆို အလြန္တရာမ ွအံမဝင္ခြင္မက်ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဥပမာ အစားအေသာက္ဆိုင္မွာ brussel sprout နဲ႔ broccoli ကို စားဖို႔တိုက္တြန္းပါတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ေပါေပါေလာေလာ ေနရာတကာရတာမို႔ သူတို႔ အေျခအေနနဲ႔ ဆီေလ်ာ္ ကိုက္ညီပါတယ္။ ျမန္မာမွာေတာ ့brussel sprout ဟာ မရွိသေလာက္ရွားပါတယ္။ အဆင့္ျမင့္ စူပါမတ္ကက္ေတြမွာ ေဈးၾကီးေပးၿပီး ဝယ္ခ်င္ပါတယ္ဆိုတာေတာင္ မရႏိုင္တာမ်ဳိးပါ။ broccoli ကေတာ ့တခါတခါ စူပါမတ္ကက္ေတြမွာ ရပါတယ္။ ေဈးထဲမွာလည္း ေပၚေနပါတယ္။ အျမင္ေပါတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုဆိုရင ္ျဖစ္ထိုက္တာက ဒါေတြဟာ သူတို႔ဆီမွာ ေဈးေပါတယ္။ ျမန္မာမွာေတာ ့ရွားလို႔ ဝယ္လို႔ သိပ္မလြယ္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သူ႔အစား စားသံုးႏိုင္တာေတြက … လို႔ဆိုသင့္ပါတယ္။ ဒီလိုေျပာႏိုင္ေအာင ္အနည္းအက်ဥ္း သတင္းေထာက္လွမ္းတာေတာ့ လုပ္ရမွာေပါ့။ ဒါ စာေရးသူရဲ႕ ေစတနာက ေဖၚျပေပးေနတဲ့တာဝန ္မဟုတ္လား။ လုပ္ကို လုပ္ေပးရမွာပါ။ မဟုတ္ရင္ ထိေရာက္မႈအားေပ်ာ့သြားပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ အဲဒီအထက္က ၫႊန္းတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြမွာဆို ဓာတ္ပံုေတြလည္း မသင့္ေတာ္တာေတြ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ တခ ုထုတ္ျပရရင္ အသက္ ၁၂ဝ ေက်ာ္ေနႏိုင္ဖို႔ဆိုတဲ ့ေဆာင္းပါးမွာ ထည့္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုေပါင္း ၄-၅ ခုကေတာ့ အားလံုး ပ်ဳိမ်စ္ႏုနယ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီး ေမာ္ဒယ္လွလွေလးေတြပံု၊ ေဖါင္ (form) ေကာင္းေကာင္း ေဒါက္ေကာင္းေကာင္း၊ ရင္သား ေမာက္ေမာက ္တင္ကၿဖဳိးၿဖဳိး ႏိုင္ငံျခားသား အေနာက္တိုင္းသူပံုေတြျဖစ္တယ္။ တေယာက္က လူငယ္လူရြယ္ ေတြသံုးတတ္တဲ့ music player နားမွာ တပ္ထားတယ္။ ေနာက္တပံုက ေဂါက္သီး႐ိုက္ေနတာ၊ ဒီပံုေတြ ဘယ္သူ႔ကို ရည္စူးၿပီး ထည့္ထားတာလဲ။ ၆ဝ-၇ဝ ေက်ာ္ေတြအတြက္ေတာ့ မဟုတ္ေလာက္ဘူး။ ဒီလိုလူေတြ (အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသားျဖစ္ေစ)က တို႔အတြက္မဟုတ္ပါဘူးလို႔ မွတ္ခ်က္ေပးလိုက္မွာအမွန္ပဲ။ ဒီေတာ ့စိတ္ဝင္စားမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားတယ္။ တို႔သိစရာလိုတာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ယုတၱိမတန္လို႔ ဆြဲေဆာင္မႈ မရွိဘူး။ အေၾကာင္းအရာေတြကို တကယ္ႏွလံုးသြင္းၿပီး တကယ္လုပ္ရမယ့္ သူေတြအတြက္ ရည္စူးသင့္ပါတယ္။ ဒါမွ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိမွာ။ မဟုတ္ရင္လည္း ဘယ္လို အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ဳိးရွိရွိ၊ ေရးလိုက္တာပဲလို႔ ဆိုခ်င္တာလား။ အျခား စဥ ္ဆက္မျပတ္ ပညာရွာေဖ ြနည္းမ ်ား ေခတ္အလိုက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္စည္းေပးေနတဲ့ သင္တန္းေတြ အလြန္မ်ားေနပါတယ္။ ဒါက လိုတာရွိလို႔ ေပးႏိုင္ေအာင ္ဖန္တီးထားတာပဲ၊ ေကာင္းပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ ဘယ္ဘက္ကလွည့္ၿပီး အကူအညီေတာင္းရမယ္ မသိဘူး။ သိၾကတဲ့အတိုင္း အခုအခ်ိန္က ႏိုင္ငံျခားသြားၿပီး လုပ္ရတဲ့သူေတြ ခပ္မ်ားမ်ားပဲ။ တိုင္းျပည္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား အထူးသျဖင့္ ဆင္းရဲတဲ့တိုင္းျပည္ေတြ ဒီလိုလုပ္လာၾကတာ ၾကာပါၿပီ။ (service export) လို႔ အမည္တပ္ထားတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈကိ ုထြက္ကုန္သဖြြယ္ သေဘာထားၿပီး တိုင္းျပည္အတြက္ ႏိုင္ငံျခားေငြရွာၿပီး အလုပ္ျဖစ္ေနတဲ ့တိုင္းျပည္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က ဒီေဈးကြက္ထဲ ဝင္လာတာ ေနာက္က်ပါေသးတယ္။ လက္လုပ္လက္စား လူတန္းစားထက္ အထက္တန္းက်တဲ့ ႏိုင္ငံျခားထြက္မည့္သူေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင ္တိုင္းျပည္တြင္းမွာပဲ အလုပ္ရဖို႔ လုပ္ငန္းခြင္မွာ တတ္တတ္ေျမာက္ေျမာက္ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ သင္တန္းမ်ဳိး မြမ္းမံသင္တန္းဆိုပါစို႔ တက္ၾကရပါေသးတယ္။ ဒီသင္တန္းေတြက အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိးခြဲႏိုင္ပါတယ္။ (၁) အေထြေထြသင္တန္းမ်ား ဒီမွာ အဂၤလိပ္စာသင္တန္းမ်ား ထိပ္တန္းက ပါ,ပါလိမ့္မယ္။ အဂၤလိပ္စာ၊ စကားကို အေျခခံေလာက္မွ မေျပာတတ္မဆိုတတ္ရင္ အလုပ္မွာ မတြင္က်ယ္ႏိုင္ဘူးဆိုေတာ့ ဆက္လက္ သင္ၾကရတာ။ ႏိုင္ငံျခားသြား အလုပ္လုပ္မည့္သူကေတာ့ ပိုလိုတာေပါ့။ ဒီထဲမွာ အထက္ကပံုေဖၚခဲ့သလို ကေလးငယ္ေတြလည္း ပါ,ပါတယ္။ ဒါကေတာ ့ဆက္လက္ အစဥ္တစိုက္ ပညာသင္ၾကားေရး (continuing education) မ်ဳိး မဆိုႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ တကယ့္အေျခခံပညာ သင္ယူေရး ျဖစ္သြားၿပီး မိဘေတြအေနနဲ႔ ဟာကြက္ေတြ ျဖည့္ေပးတာျဖစ္တယ္။ (၂) သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ပိုမိုက်ဥ္ေျမာင္းတဲ ့ဦးတည္ခ်က္မ်ားရွိတဲ့ သင္တန္းမ်ား၊ လက္ရွိျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေျခအေနကို ရင္ဆိုင္ကိုင္တြယ္ႏိုင္မည့္ ပညာနဲ႔ အတတ္ေတြ တိက်စြာသင္ၾကားေပးျခင္းဆိုတဲ့ သင္တန္းမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းစာထဲမွာ အထူးသျဖင့္ ၄-၅-၆ လအတြင္း မ်ားျပားထင္ရွားလာတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္ေလာက္စံုတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ အေသးစိတ္က်တယ္။ သီးျခားထူးကဲတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ သူတို႔ေၾကာ္ျငာတဲ့ စာသားေတြ ေခါင္းစဥ္ေတြၾကည့္မွ သိမွာမို႔ အခ်ဳိ႕ကို တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

- Engilsh Course - Foundation English Program - Communicative English - IELTS - သူနာျပဳအကူႏွင့္ ေဆးဝါး ကၽြမ္းက်င္မႈသင္တန္း - Capacity Enhancement Training Course - စီးပြားေရးႏွင့ ္စီမံခန္႔ခြဲမႈမိတ္ဆက ္- ေဆးတကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာတကၠသိုလ္ GTC/GTI ဝင္ခြင့ ္- Tourism English တကယ္ပဲ လိုရင္းလိုအပ္ခ်က္ကို က်ဥ္းက်ဥ္းေျမာင္းေျမာင္း ထဲထဲဝင္ဝင ္သင္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ စကၤာပူမွာ အလုပ္သြားလုပ္မယ့္ အင္ဂ်င္နီယာေတြအတြက္ သင္တန္းေတြျဖစ္တယ္။ ဒီစာရင္းဟာ မဆံုးေသးပါဘူး။ ဒါေတြအားလံုး အထူးစပယ္ရွယ္ဝန္ေဆာင္မႈေတြျဖစ္လို႔ ဒါမ်ဳိးေတြလိုေနတဲ့ အလုပ္ရွာသူမ်ားအတြက္ ေကာင္းပါတယ္။ တိက်ေသခ်ာၿပီး အေသးစိတ္က်တဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနတာေတြပါ။ ျမန္မာေတြဟာ ျပင္ပေလာကနဲ႔ ထိေတြ႔မႈနည္းသူဆိုေတာ့ ဒီလိ ုအေခ်ာသပ္သင္တန္းမ်ားမရွိရင္ အလုပ္,လုပ္မယ့္သူေတြ ႏိုင္ငံျခား ေရာက္ေတာ ့ေခတ္မဆန ္လံုးလံုးေနာက္က်ေနတာေတြ ေခ်ာေမြ႔ေျပလည ္မျဖစ္တာေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီသင္တန္း ေတြရဲ႕ တကယ္ထိေရာက္မႈနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈကိုေတာ ့စနစ္တက် ဆန္းစစ္ထားတာေတြ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ သင္ၾကားရမယ့္ သူေတြအတြက္ ကုန္ရမယ့္ေငြကေတာ ့မ်ားသထက္မ်ားလာမွာ အမွန္ပါပဲ။ အျခားပညာတိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္ႏိုင္တာေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ေငြလည္း သိပ္မကုန္ပါဘူး၊ ဒါေတြကေတာ့ အသင္းအဖြဲ႔အသီးသီးတို႔က ေပးေနတဲ ့ေဟာေျပာမႈ သင္တန္းမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ နီးစပ္ရာေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး ဘယ္မွာ ဘာေတြရွိမယ္ဆိုတာ စံုစမ္းပါ။ သတင္းစာထဲမွာလည္း ပါတတ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေလာကအတြက္ဆို ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာဝန္အသင္းက ဒီလိ ုပညာေပးမႈေတြကို နယ္ၿမိဳ႕မ်ား အပါအဝင ္မွန္မွန ္လုပ္ေပးေနပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာဆိ ုစဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေပးသင္တန္းေတြဟာ ဆက္တိုက္ဆိုသလို ရွိေနပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက ေငြေၾကးေပးရတယ္ဆိုေပမယ့္ အျမတ္အစြန္းယူတာမ်ဳိးမဟုတ္လို႔ အထူးသက္သာပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ အျခား အထူးပညာရွင္ (professional) အဖြဲ႔ျဖစ္တဲ ့အင္ဂ်င္နီယာ၊ ဗိသုကာအဖြဲ႔ စတာေတြကလည္း အလားတူ သင္တန္းေတြ ေျပာေျပာပြဲေတြရွိတယ္။ ဝိဇၹာသိပၸ ံပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔ဆိ ုအဆင့္ျမင့္ဘာသာရပ္ေဟာေျပာမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ျပပြဲေတြ ဟာလည္း ပညာရွာမွီးဖို႔ရာ အဖိုးတန္ အခါအခြင့္ေတြျဖစ္တယ္။ ဥပမာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ အေၾကာင္းအေျခခံေရာ အျခား ကုသေရး၊ မျပန္႔ပြားေရး ေနာက္ဆံုးေပၚေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ၊ သိႏိုင္တာပဲ။ ဒါဟာ ဗဟုသုတတြင္မကဘဲ ကိုယ့္လုပ္ငန္းမွာ အသံုးဝင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဝါသနာအဖံုဖံုအတြက္ေပးတဲ့ ေဟာေျပာမႈသင္တန္းေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ပန္းစိုက္ျခင္း၊ ပန္းအိုး ထိုးျခင္း၊ ဒါေတြလည္း သူ႔ေနရာနဲ႔သ ူပညာရွာမွီးရာမွာ အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။ စာအုပ ္ ၊ စာဖတ္ ျခင ္ း အထက္ပါ ဘာသာျပန္စာေတြမကဘဲ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ပညာအတြက္ ဖတ္္စရာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မဟုတ္ရင္လည္း လိုေနတဲ ့သစ္ဆန္းေနတဲ့ ဗဟုသုတအတြက္လည္း ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီမွာေတာ ့(Scientific Literacy) လို႔ေခၚတဲ့ သိပၸံပညာ တတ္ေျမာက္သိရွိေရး အတြက္ ၾကိဳးပမ္းမႈေတြ ရွိရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာ လူထုဟာ ဒီက႑မွာ ျပည့္စံုဖူလံုျခင္း မရွိဘူးလို႔ဆိုရမယ့္ အေျခအေနမွာရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေခတ္မီတိုင္းျပည္ ျဖစ္လာဖို႔အေရး ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မဆိုနဲ႔ဦး၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ရင္ေပါင္တန္းလိုက္ႏိုင္ဖို႔မွာ ျမန္မာေတြ ၾကိဳးစားရမွာက အမ်ားၾကီးပါ။ ပညာတတ္တယ္ဆိုရာမွာလည္း လက္တဆုပ္စာ အေပၚဆံုးက မလိုင္သကာ အလႊာကိုေျပာေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အလႊာတိုင္း အလႊာတိုင္းမွာ ပညာတတ္ (Literate) ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အထူးအေလးေပးရမွာေတြကေတာ့ အဂၤလိပ္စာနဲ႔ သိပၸံဆိုင္ရာ အတတ္အသိမ်ား (Scientific Literacy) ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔တိုင္းျပည္ကုို အျခား သူတကာေတြနဲ႔ ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ေအာင ္(knowledge-based society) ပညာကို အေျခခံထားတဲ့ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္လာလိုရင္ ၾကိဳးစားၿပီး အနာဂတ္တိုင္းျပည္၊ အနာဂတ္လူငယ္ေတြ မနစ္နာဖို႔ အေရး အတြက္ ၾကိဳးစားၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ ပညာေရးမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံပါ။ ဒီလိ ုျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ဳိးဟာ ေနာင္အခါမွာ အတိုင္းမသိၾကီးမားတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္မ်ဳိး ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိ ုရင္းႏွီး ရာမွာလည္း အထက္က ေျပာခဲ့သလိ ုဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး အလႊာေပါင္းစံု က်ား၊ မ မျခား ပါရပါမယ္။ က်မတို႔တိုင္းျပည္အတြက္္ေတာ့ ေနာက္က်ေပမယ့္ တျခားတိုင္းျပည္ေတြကို အမီလိုက္ ေက်ာ္လြန္သြားဖို႔ဆိုတာ ပညာေရးကိုပဲ အဓိက အားကိုးရပါေတာ့မယ္။ သတိျဖစ္ၾကပါေစ၊ ဝီရိယ စိုက္ထုတ္ႏိုင္ၾကပါေစ၊ အခ်ိန္မလင့္ပါေစနဲ႔လို႔ ဆုေတာင္းလိုက္ပါတယ္။

ေဒါက္တာျမင့္ျမင့္ခင ္၁၅၊ ဩဂုတ္၊ ၂ဝဝ၈ ႐ြက္ႏုေဝ ေဖေဖာ္ဝါရ ီ၂ဝဝ၉  from Zaw Lynn Dwe's Facebook notes by Zaw Lynn Dwe