405
Юрий Анатольевич Александровский. Пограничные психические расстройства. Учебное пособие. Оглавление Об авторе.................................................................3 Предисловие...............................................................3 Раздел I. Теоретические основы пограничной психиатрии.....................5 Общее понятие о пограничных формах психических расстройств (пограничных состояниях)............................................................... 5 Краткий исторический очерк.............................................11 Системный анализ механизмов психической дезадаптации, сопровождающей пограничные психические расстройства.....................................17 Основные подсистемы единой системы психической адаптации...............21 Барьер психической адаптации и этиопатогенетическая сущность пограничных состояний................................................................ 29 Экспериментально-теоретический анализ общих закономерностей возникновения эмоционально-стрессовых и невротических расстройств......................33 Психологические исследования больных с пограничными состояниями........53 Психофизиологическая характеристика состояния больных при эмоциональном напряжении и невротических расстройствах.................................65 Электроэнцефалографические исследования при пограничных состояниях.....70 Раздел II. Клиника пограничных психических расстройств...................78 Методологические особенности обследования больных с пограничными психическими расстройствами..............................................78 Клинические особенности основных форм пограничных психических расстройств.............................................................. 83 Общие подходы........................................................83 Перечень диагностических рубрик Международной статистической классификации болезней и проблем, связанных со здоровьем, десятый пересмотр, 1995 (МКБ-10), включающих пограничные состояния.............88 Основные клинические варианты невротических расстройств..............94 Начальные (преневротические) проявления невротических расстройств.. . .98 Посттравматические стрессовые расстройства..........................102 Социально-стрессовые расстройства...................................103 Панические состояния................................................109 Клинические варианты расстройств личности (психопатические расстройства). ........................................................................ 110 Некоторые обобщения.................................................126 Зависимость клинических проявлений пограничных состояний от индивидуально-типологических особенностей больных.......................127 Пограничные психические расстройства при соматических заболеваниях.. . .139 1.

Юрий Александровский. Пограничные психические расстройства

Embed Size (px)

Citation preview

.

. .

(3- , 2000 .) , , , -, , -10. (), -, , . , , , .

. , , , . 1984 . .. , , . , , . - . . . . . 280 , 12 .

. . . , , , , , , . . , , , , 1.

. . , , , . XX .. (1960), .. (1968), .. (1970), .. (1978, 1987), .. (1978), .. (1979), .. (1980, 1988), .. (1982), .. .. (1982), .. (1986), .. .. (1986), .. (1987), .. (1988), .. (1988), .. (1967), .. (1986), .. (1986), .. (1987) , 1 .2 , . , , . , , . . . , (1976) (1987) ( .. )3 , - .. . , . , , . , . , , , , , , . , . , , (, ) , . . . , , -, , . , . , - .

. . 3 .2

1

2.

, , , (), - , . ( -10). , (, .), , . . , (, .) , , - - . , , ( ) , , , . , , , - - , , , , , , , . , ( , , .), ( , , - , .) - (- , .) . , , ( ), . , , , , . , -, . .. . , , , . , (), .. . .. . , , .- .. . .. . , . , , , , .

3.

I. . ( ). ( ) , , . , , . , , . , () . , , , . , . , . , . , , . . , . . ( ), . - . . : , ; ; , (, .). , , , . , . , , , , , , . , , , , , - , . (-10) 4.

F4 (, ), F5 ( , ), F6 ( ) . , , ( , , , , .)4, - , . , - , . - , , , . . . XX . . . , , , (. ), . . , , , , .... /1- . 466/ , , . 5 (, , , , .), , , , . . 1920 . , . 10- () 11- ( ) , , . - . , , , , ( , , - .) . , , , , . , , . , , , . , , -, - - . ,

4 , , , . 5 , , , , .

5.

- . , . , , , , , .. ( .., 1940; .., 1945; .., 1960; .., 1971, .; h, 1912; Specht G., 1917; Kraepelin E., 1920; Ewald G., 1921; Bostroem A., 1926). , , , . .. (1960), , 6 , , - , , (, ..), , , , . 6 , , . , F. Freychan (1959), , 5 , .. : , , , . - , ( ) ( ) . E. Kraepelin (1920) , . , , . , . -, , , . ( ) , , (, E. Kraepelin), . , (. 1).

, 1975 ., .. 9 : , (I ), (II), (III), (IV), (V), (VI), (VII), , (VIII), , , , (IX). , , 15 , .. , , .

6

6.

. 1. ( .. , 1960). , . , , O. Bratfos (1970), 16- 3485 (2251 , 919 , 315 - ), 10 , , (.. ) , . - , . . .. (1964), .. (1968), .. (1972) , - . .. (1940), , (.. ) , sui generis. ( ), , J. Jackson (1926) 7.

, ( ) (). J. Jackson, , , , , .. . , . (1958, 1962), , () ( ) . . (-) (, ), , , , , . , . , , , . . , , , , - . , , . , , , . . , , , , . , , , .7 () , . , . , , ( ) . - , , , - , . . , , , . 7 , 1909 . C. Pelman , . , .

8.

, . , ( ), ( , ) . , , , . , . , , . () . .

. , . . . Fernel 1540 . (.: , 1935) , vapores, . Sydengam , . , . XVIII . 1765 . Whytt (.: , 1935) , , , . 1776 . W. Cullen , , , , .... /2- . 477/ W. Cullen , . , (Bomberg ., 1840). XIX , , . , , , . , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , (, ..), , , , , ., . , , . , ( , .) , . , H. Bird 1880 . , , , , . , , . H. Bird , , 44 . , . , , . 9.

( , , .), , (, , , , ), , . ( .., .., 1935). , . , ; , . W. Griesenger (1881), R. Krafft-Ebing (1897) , . J. Charcot (1889). , . Gilles de la Tourette, J. Charcot ( ), 1898 . . F. Raymond P. Janet. 1910 . , , , P. Janet . , F. Raymond. , E. Kraepelin /3- S.1398/ , , . , , , XX , , , .. , . , , . , (, , , ), . , , -, - , - , , . , , . ( ) () , . J. Charcot, P. Janet, F. Raymond, E. Kraepelin, , , . E. Bleuler, W. Griesenger, R. Krafft-Ebing ., (E. Bleuler), ... (W. Griesenger), - , - .. , (), .8 , , .8

10.

- . . . XX , , . /4- .29/ H. Bird ( ), XIX XX . . . , XX . XIX . .9 , , , .., : .. ( 1883 . ), .. ( 1886 . , ), .. ( , 1893 ., ). J. Koch, 1889 1891 . , . /5- .23/ . Morel (1903), V. Magnan (1903) , (les desequilibres). : () . E. Kraepelin . , (1904) . (1915) : , , , , (E. Kraepelin , ), ( . ..), , , , , , , , .10 .. (1926). , , . .. , . (, ..) , ., -, - . , .. , ,

9 . ( ). 10 , , , (, , ). . , .. , E. Kraepelin.

11.

, - , ( ) . , .. , . .. . , .. , , . .. (1947), , . , , , J. Rochford . (1970). 36,8 % , 5 % . .. .. (1974) ( ) . . .. (1970), () , , , . 3 , .. , . , . , () . . - , .. (1947) , , . . .. (1959), . , , . , , ( ), ., . .. (1960), . , , . , , , , , , . , . , (), , , , , 12.

, . ( ) , , (), . , , . , , , , . .. , ( ). , ; . .. (1974) , , , . , R. Sommer (1901), , . , .. (1931), , , - , , . .. (1935) , , A. Kreindler (1973) , , . , , , . .. , .. , A. Kreindler . , . .. (1939), .. , , , . /6- .56/ .. , , . /7- .9/ , . , . , , , (.. , .. , .. .). , .. , , ... . ... , ... , , : , . /8- .125-126/ , . ... , . , ( . ..)... ... , . /2- .479/ . 13.

. .. .. , , . , , .. (1954), . , , , 30- XX . , - . , -, . .. (1959) , - , , . , , , , . , , , . , , . (). ( ) , , . ( ) .. , (, , ). () . , . (-, .. ), (), , . .. , , . , ( ). , , , , 100 , , , , XIXXX . , . . (), , , , , .... /9- .295/ , , , . , .. , , 14.

( , , , .). . , , P. Janet, , , . /10- .296-297/ , , .

, . , , . , . L. Bertalanffy (1947), , , , . . . : , , . , - . , . , , . /11.27/ , , , , , ( ). , . .. , , , . /12- .79/ , - , (), ( ). , , , , . . . . (1974), ; . . /11- .261/ . , , .. , . , . /13- .68/ , , . , ( , ), , . 15.

( ) , . , ( .., 1974). , , , . , 1932 . .. : , , ( ), , ; , , . . , : , , , , , , . . /14- .187-188/ . - . , . /15.14/ . , . , . , , , ( ) . . /16- .61/ , (), , , . , , , .11 , .. , . , , , . /18- .28/ ; , . . (1975) , , , , , , . , - . , . , . , ,.. . , /17- .II., .129/11

16.

, , , . , , . , , , , , . . , , , .. . , : , , , ; () ; ; : , ; ( , ) ; , ; ; ; , ; ( ); ; ; ; () ; .. /19- .10-11/ , , . 300 : , . , . , . , , . , , W. Griesenger (1881), , , , , . , , , , , , , , ... , . /20- .1260/ , , , , . , . , . .. : , , , "" "", , "" " " , ; . "" , , . " ". - , , , , , , . , , , , . , , , . .... /21- .45/ 17.

, .. , , . , .... /22- .5/ .. (1970) , , , , . , , . , , , , , . , .. , , , , .. , . /23- .40/ , , (Winer P., 1958). . - (Ashby W., 1962). .. (1971) , - . , , . , , , , (Ashby W., 1962). . (1958), , , , . , , , , , () , , . /24- .583/ , , , , .. , , . (1969), , , . , .. , , , . , , , . /16- .41-42/ , , , - . 1911 . P. Janet , , , 18.

. (, .). , (, , .) . , , , - , , . , ( ), . , () . . . , - , , . . , , ; ; . /25- .158/ , . .. , , , , - , . , . (.. ), () , . , . , , , . , , . .. .. (1987). , , . , , , . , .

. , , , , 19.

, , ( ); , , , ( ., 1948) ; - ; ; - . , . ( . 2.)

- : 1 - ; 2 , ; 3 ; 4 ; 5 ; 6 . , ; 7 . . 2. . ( ) , . , ( ).12 , . /27- .231/ - .. . , , , ( ) . , , , 12 .. , /26- .35/. .

20.

, , , , - .., . -, ( , ) . , , , ( , , ). , - , . , . - , , , , , , . , , , , . . ( .., 1960; .., 1973), . , - , , . .. , , , . , . K. Cherry (1972) , , - , . . -. , , , . , , . . - , - , , . , , , . . , . : , . () - . . 21.

.. (1971) , ( ) : 1) ; 2) ; 3) , ( ), . , .. , : , . , . . . -, , ( ). -, . -, , (- ), , . , , , , ( ) ( .., 1985). () . .. , , , . . , , , , , , , , . () . , . , , , , , .. , , , . , , ( .., 1973). .. : . . , .., , . , , , . -, . / 28- .200/ , , . , , , , , , . , , , ( 22.

L. Bertalanffy, 1947, 1969), . . , . (1974) , , , . /29- .9/ .. , .. (1972) , , , .. , ... , , , , - . , . /30- .130/ , , , . , . , . , : 1) , , , ; 2) , , ; 3) ; 4) . ( ) . .. (1946), , , , ... , , , , , . /31- .253/ , . (. ..), .. , . /32- .205/ . : , , , , , . , - ( , , , , ), , . , , , ( , ), -. , ( , , , , ), , (). , .

23.

- , , , , , , . , , , - , .. . , . . , . (1974) , , . , . . , , , , . . . , , . , , , . ( ) , . , . . , . , , , . . , , , , . , , , , , , . .. , - , . , . , , , , , . , , . , . .. (1971), . , . 24.

, , , . , , , . , - , . , , , . , . . , , ; , .... /33- .I, .203/ , , , , . . , , , , , , . / 34- .31/ - , . , .. (1966), , . , , .. , , . , , . , . , ( .., 1928), , . , , , . , , . , - . , , , .. (1973), . , , . .. (1943), , , , . . , . - . , , . 25.

50 H. Selye - , .13 , . : 1) (Alarm reaction, H. Selye) , , ; 2) , ; 3) , . . , -, , -, , ( ) . . , H. Selye , . - . - . , , , . , , , , , , - . , , - , , , . , , , , , , , .. , . , , , , , - , , .. (1931), .. (1959, 1965) . , , . , , , . (, , ), , , , . . (1975) , . , , , . . , , H. Selye , , / 35- P.403/13

26.

( ) , . ( ), . .. (1973) , , , , . /36- .74/ , ( .., 1973). , . . , , , ( .., 1975). , . - , . , , , . , (- ) ; .

. , - . , - . . ( ) , - ( 1).

1. . , , . 27.

.. (1975) , . , . , , , , , . , . , , , , . , , - . . , , . , ( , ) . , , . , C. Bernard , , W.B. Cannon (1939), , . , , , . , , , , ( ), . , ( ), ( .., 1985). , , . , . . , , . . , , .. , , , , . /37- .75/ , , , .. . , . .. , , , , - , 28.

.... /38- .84/ .. (1959), , , . , , - , , - . /39- .583/ , , , - , . , , .. (1966), . , , , . , .. , . .. (1971) , , . , , . /40- .202/ .. , , . ... (.. , , , ) ... , , /40/ (.. - , ). , . . , . , , . , ( ), . , , , . , , . . , . , - , . , . , , . , , . , ( ) ( , , , , .). , . 29.

, () , . , . , , . . , , . .. , , , -, (, ) /41- .93/, . , , , ( : ). . , , . ( ) , . , , . , , , . , (. 3). - . , . , . ( .., 1975) , , , , - , . , , , , .

30.

. 3. , .

- . 1 4 . , , - . .. (1960) ; , , . , .. .. (1982), . , . , - . - . .. (1932) , , , .. , , . , : ) , ; ) , ; ) , 14

.. .

31.

, ; ) , . - (, ) - . .. , . , , . , , , (), .. , . 1935 . . . . .. , , , , , , ( .., 1923). , . .. , , , , , . , . , , ... ( .., 1923). .. - (1974). , : , , , ; . , , , , .... , .. -, . : . , , . , . , , , . , , , - . - - . , , . . 32.

, H. Selye, . , , , . () , (, ) . , , , . . , , . . . : 1) - ; 2) , ; 3) , , ; 4) , ; 5) ( ) , . , , , . , , . , . , - . . , .. (1975) , , , . , - . , . . , , . . , . , - , . : , ? ( .. ., 1976, 1979). 33.

, , . .. (1971, 1979) , , . () , , . , . , . . . , ( .., 1981), . ( .., 1975) . , , , , (, ). . , . , , , . . () , . , , , .. , ( ) (, , , , ..). , . , , , , . , , , . , , ( ) . , (), . , , . - . , ( ) , , . , ( ). ( ) , . , , ( ), 34.

. - ( ). . , . , , . , ( ) ( ) . . , . , () (- ) . , , , , , ( ) . , , . , , () . . , - . ( ). , () - , , . . , () () . , - , , . , , , . , , . , , ? . , , . - . , , . : 1) , , - (); 2) - , ; 3) (), , , . 35.

, , . , (-, ) ( , ) -, . , ( ), , , , . . , , . , , - . , .. , , , , . - . .. . , . (.. ), . .. (1977) . ( ) , (.. , ), . - , , . , , (.. ), - . . , , , . . , , . , , , , , . , , .. . , , . , , . . , 36.

, - , , : . , , . , . (). , . ; 12 , . , . , . : , , , , . , , . , , . ( ) . .. .. (1978) . , . (- ), , . - . , . , , , , . . , . - , . , . , , . - () . .. (1983) , . : () , . , . , 37.

. () , . , , : ) ; ) , .. . . , .. , . , , , , . , : , , (, ), ( ). , , . , .. .. (1977) , . , , - . , - , . , . , , . .. (1975), (, ) . , , -, . , , , , , . , , , , , , . . , (, .). , , . . , , 38.

, .. - . . () . , . . , . . , -, () -. , ( ) , . (, ), ( , .). .. (1984). , , - ( 23 ) . , . . ( 2- ) , - . . 1,52 . . , , , . . , , , : - . .. , - . , ( Mg2+-, Na+-, K+- ). . , , , . - .. (1983) , .. . .. (1975) , 39.

. , . , . () , . .. (1976), , , , . , . , , . , .. . , , . , . : ( B.C. ., 1981). ( , , , ). , . , . . . (, , , ) , . . . .. (1986) , , , . , , , , . . , , . , . : , - , , , , , , . , , , , .. . : , 40.

, . : , , , . , . , . , () . () . , , . (.. - , , .) . , - , . , : , , ( .., 1976; .., 1978). , , ( .., .., 1975), , . , , , ( .., 1978). . , , ( .., .., 1973). , , , . ( ) , . , , , , , , , - . , . , , - . . - . , ( .., 1976). . . , , (). , , , , . , 41.

, . , , , , , . , , . . . ( ) : - ; ; (, , .); ; () . - ( .., .., .., 1991) () . , , , . , , . .. . (1982) . , , . , , ( .., 1984). 67 (39 28 ) 2045 30 (18 12 ) 2123 . . . : 28 , 19, 20. 22 , 12 -, 8 25 -. 224 . , . , . 2 . (22 , 32 %) , . , , . , , , . . (45 , 68 %) ( (-10). 42.

( ) , . : , .. .. ; () , K. Saton; - , L. Hansen, N. Warwick. , - 2,150,21 . . , 3,440,18 / , 1,1 0,1 % . , , 30 . , : 38,42,9 , 48,882,45 . ( 3,440,18 5,080,43 /;