ИНФЛЯЦИЙН ШАЛТГААН БОЛОН ТҮҮНИЙ ҮР ДАГАВРЫН СУДАЛГАА 

2010онхүрэхгүйтэй байна. Инфляцийн түвшин 12 хувьтай. Ажилгүйдэл эрс нэмэгдэж,ажил

гүйдлийн түвшин 10.6 хувьд хүрсэн бөгөөд экспортын орлогоосоо салсанзарим үйлдвэр долоо хоногт 3 өдөр

хоёр ээлжээр ажиллаж байна.Байдал ийм байхад Түркийн Засгийн газар эдийн засгийн давуу талдаанайдсан

бололтой. “Энэ хямрал Түркийн хувьд тийм ч аюултай бус” гэж эхэндээмэдэгдэж байв. Сүүлийн үед Түркийн эдийн

засагчид Засгийн газрынхаа энэ байрсуурийг ихээхэн шүүмжилж, тодорхой арга хэмжээ авахгүй бол Түрк хүнд

цохилтодөртөх болно гэсэн дүгнэлт хийж байна. Түркийн бизнесийн байгууллагуудхямралын эсрэг арга хэмжээ авахыг

Засгийн газраасаа шаардаж байна. Ингээдсаяхан 1 ам.доллар 1.2 лиратай тэнцэж байснаа сарын өмнө 1.6 лира болонгуут

лЗасгийн газар хөдөлгөөнд орж, зарим арга хэмжээг авч эхэлсэн.Үйлдвэрлэгчдэд татварын хөнгөлөлт үзүүлэх,

Түркийн Төв банк өдөр бүр 50сая ам.долларыг валютын зах дээр арилжаалж, жижиг үйлдвэрүүдэд

хүүгүй зээлолгох арга хэмжээг авч байна. Тухайлбал, 11 дүгээр сард 350 сая лира, 12 дугаарсард 200 сая лираг

хүүгүй зээлээр жижиг үйлдвэрүүдэд олгов. Цаашидфермерүүдэд ч хүүгүй зээл олгох асуудал яригдаж

байна.Түркийн Засгийн газар өнөөгийн хямралыг дангаараа өөрийн хүчээр давантуулж чадахгүйн улмаас энэ

зээлийг авахаас өөр аргагүй болж байна хэмээн илтод мэдэгдэж байгаа болно56

.

Бүгд Найрамдах Унгар Улс.БНУУ-д санхүүгийн хямралыг зохицуулах тусгайбүтэц

байгуулагдаагүй харин энэ хямралыг хохирол багатай даван туулахын тулдЗасгийн

газар, Төв банк, Сангийн яам, Үндэсний хөгжил, эдийн засгийн яам машнягт хамтран ажиллаж байна.

 Мөн ОУВС, ЕХ-той байнгийн харилцаа холбоотойажиллаж, тэдний заавар

 зөвлөмжийг удирдлага болгож байна.Засгийн газар хямралыг саармагжуулах зорилгоор дараах

ажлуудыг хийжбайна.1. ЕХ-ны зөвлөмжөөр Конвергенцийн хөтөлбөр боловсруулан ажиллаж байгааба

хөтөлбөрт бүс асуудал маш тодорхой тусгагдсан. Шаардлагатай асуудлуудадЗасгийн газар тухай бүрд нь нэмэлт оруулж

тодорхой болгож байна.2. Зарлага багасгах арга хэмжээ авч байгаа бөгөөд 2009 онд нийгмийнхаламжийн

ихэнх зардлыг хассан.56 Эх сурвалжийг - мэдээллийн эх сурвалжийг дэлхийн худалдааны байгууллагы

н2009 оны “Дэлхийн эдийн засгийн хямралын эсрэг улс орнуудын авч буй арга хэмжээ”судалгааны тайлангаас

авав. Орчуулгыг зээл тусламж нэгдсэн бодлогозохицуулалтын газар 2010 оны 2-р сарын 10

Д.Ганбаяр магистрант 57

 

ИНФЛЯЦИЙН ШАЛТГААН БОЛОН ТҮҮНИЙ ҮР ДАГАВРЫН СУДАЛГАА 

2010он3. ОУВС, ЕХ-ноос авсан зээлээ аль болох зөв зарцуулах шаардлага тулгарчбайна. Иймээс БНУУ-

д үйл ажиллагаа явуулж байгаа жижиг, дунд үйлдвэрийгдэмжиж, тэдний үйлдвэрлэх, бүтээх ажлыг

нь идэвхжүүлэх гол анхаарлаахандуулан тендер зарлан шалгаруулж байна. Жижиг, дунд үйлдвэрийг

дэмжих“Хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр” гаргаж, үйлдвэрлэгчид 10-100 сая форинт57

үйлажиллагаанаас нь шалтгаалан олгож байна.Унгарын Хөгжлийн банк, мөнгийг хурдан эргэлтэд

оруулах боломжтой гэжүзсэн иргэдэд тендерийн материалыг нягт хянан судалж зээлийг олгож байна.4.

Банкны систем энэ хямралд багагүй өртөж байна. Жишээ нь: Арилжааныбанкнууд өмнө нь зээл их хэмжээгээр

олгож байсан боловч одоо чадваргүй болоодбайна. Тиймээс Засгийн газар хууль санаачилж батлуулаад,

одоо зөвхөнХөгжлийн банк зээл олгож байна.5. Ажлын байрны хомсдол маш хурдацтай тархаж байна. БНУУ-д

үйлажиллагаа явуулж байсан машины үйлдвэрүүд хүнд байдал орон эхнээсээ хаалгаабариж эхэллээ. Иймээс засгийн газар

олон хүний ажлын байраар хангах машиныүйлдвэр, барилгын салбарыг дэмжих, үйл ажиллагааны дүрэм,

зааврыгхялбарчлах, ажлын байр нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байна.6. Экспортыг дэмжих хөтөлбөр

боловсруулж байна. Өөрөөр хэлбэл экспортынбүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг аж ахуйн байгууллагыг бүхий л талаар

дэмжих бодлогоявуулан ажиллаж байна. Мөн шинээр экспортын өрсөлдөх чадвар сайтай бараабүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэх үйлдвэрийг бий болгоход анхаарч байна.7. Үйлдвэрлэгчдийг татварын дарамтаас тодорхой

хэмжээгээр чөлөөлөхбодлогыг тууштай барьж байна.8. Ажлын байр нэмэгдүүлэх хөтөлбөр боловсруулан ажиллаж

байна.мэргэжилгүй хүмүүсийг сургалтад хамруулж мэргэшүүлэх ажлыг зохионбайгуулахаас гадна,

тэдний цалингийн татварыг хөнгөвчлөх талаар арга хэмжээавч байна.

Бүгд Найрамдах Польш Улс.Судлаачдын үзэж байгаагаар санхүүгийнхямрал

Польшид одоогоор төдийлөн хүнд тусаагүй байгаа нь Польшийн банкуудүйлчлүүлэгчдийн

хадгаламжаар үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлж, банк хоорондынтөлбөр тооцооноос бага хамаарч

байгаатай холбоотой аж.57 Форинт Унгарын мөнгөн тэмдэгт 1 форинт=7.71₮www.olloo.mnханшийн

мэдээлэл2009 оны 7 сарын 1

Д.Ганбаяр магистрант 58

 

ИНФЛЯЦИЙН ШАЛТГААН БОЛОН

ТҮҮНИЙ ҮР ДАГАВРЫН СУДАЛГАА 2010онГэсэн хэдий боловч Польшийн Төв

банкнаас банк хоорондын итгэлцлийгбэхжүүлэхэд чиглэсэн“Итгэлцлийн багц” гэгчийг гаргасан.

Европын ихэнх орнуудбанкны хэрэглэгчдийг алдахаас сэргийлж банкны үйлчлүүлэгчдийн хадгаламжийна

юулгүй байдлыг баталгаажуулсантай уялдуулан Польшийн Засгийн газар ЕХ-нышахалтаар банкны

хадгаламжийн баталгаат хэмжээг 22,5 мянган еврогоос 50мянга болгож өсгөв. Польшийн засгийн газар

“Тогтвортой байдал, хөгжлийнтөлөвлөгөө” гаргав. Энэ төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд

90 гаруй тэрбум злот58

зарцуулах бөгөөд энэ нь 2010 онд Польшийн эдийн засгийн өсөлтийг

хангах,санхүүгийн хямралд орохоос хамгаалах нэгэн чухал арга хэмжээ гэж үзэж байна.Энэхүү

төлөвлөгөөний үндсэн заалтууд нь:➢

ЕХ-ны хөрөнгөөр хамтран санхүүжүүлсэн 16.8 тэрбум

злотын хөрөнгөоруулалтыг хийх ажлыг түргэтгэх,➢2009 оны төсөвт 1.140 сая злотын “Нийгмийн эв

нэгдлийн нөөц” бий болгох.Архины төрлийн бүтээгдэхүүний онцгой татварыг 9-16.5 хувь нэмэх, 2000-аасдээш

хөдөлгүүрийн багтаамжтай автомашины онцгой татварыг 18.6 болгож нэмэхзамаар энэ хөрөнгийг бүрдүүлэх,

➢

Эдийн засгийн хөгжлийг хангах зорилгоор бага болон дунд хэмжээний 20тэрбум

злотын зээл олгох,➢

Төрийн сангаас банкнуудад олгох баталгааны хязгаарыг 40 тэрбум

злотболгож нэмэгдүүлжээ. Мөн олон улсын гэрээ, хэлэлцээрийн үндсэн дээргадаад орнуудын засгийн газарт

олгох зээлийн дээд хэмжээг 2 тэрбум злотболгож нэмэх,➢

Сэргээгдэх эрчим хүч үйлдвэрлэлтэд

1.5 тэрбум злотын хөрөнгө оруулалтхийх эдгээр болно.Польшийн засгийн газар дэлхийн санхүүгийн

хямралаас шалтгаалан 2010оны улсын төсвийн тодотголыг хийхдээ эдийн засгийн өсөлтийг 4.8 хувь

гэжтөлөвлөсний өөрчлөн, 3.7 % байхаар тогтоож, төсвийн орлогыг 1.7 тэрбум злотоорбага

байхаар тус тус шинэчлэн төлөвлөв. Цаашид злотын гадаад валюттайхарьцах ханшийг харьцангуй

тогтвортой барих, хадгаламжийн хүүг өсгөх, жижиг,дунд хэмжээний банкуудад үйл ажиллагааг нь дэмжих зээл

олгох, гадаадаассанхүүгийн тусламж авахад ихээхэн няхуур хандах бодлого баримтлахаартөлөвлөж байна.

58 Злот Польшийн мөнгөн тэмдэгт 1$=3.65 злотwww.olloo.mnханшийн мэдээлэл2009.05.03

Д.Ганбаяр магистрант 59

 

ИНФЛЯЦИЙН ШАЛТГААН БОЛОН ТҮҮНИЙ ҮР ДАГАВРЫН СУДАЛГАА 

2010онЭдийн засгийн хямралаас сэргийлсэн хөрөнгө жинхэнэ зорилгодоозарцуулагдах эсэхэд

Польшийн олон нийт эргэлзэж байгаа бөгөөд санхүү,мөнгөний нэмэлт эх үүсвэрүүдийг хуваарилах, зарцуулахад тавих

хяналтыгтодорхой байлгахад анхаарахыг чухалчилж байна.Дээрх арга хэмжээний үр дүнд инфляцийн хэмжээ 2009-

2010 онд мэдэгдэхүйцөөрчлөгдөхгүй, 2012 онд еврогийн нэгдсэн тооцооны бүсэд нэгдэн ороход ямар

нэгбэрхшээл гарахгүй гэж Польшийн Засгийн газар үзэж байна.Дээрхи улс орнуудын авч хэрэгжүүлж буй үйл

ажиллагаанаас дараахзүйлүүдийг манай орны нөхцөлд авч хэрэгжүүлэх нь оновчтой байна.1.Төсвийн зарлагыг

хумих. Төрийн албан дахь тансаглал, хэрэгцээгүйзардал, ашиггүй хөрөнгө оруулалтын зардлыг

багасгах хэрэгтэй байна.Жишээлбэл төрийн албан хаагчдын тансаглал, төрийн албанызориулалтаар

барилгын эх засвар, шинээр барилга барих, замын засвар,шинээр барих, тодорхой эмзэг бүлэгт бус нийтийг

хамарсан мөнгөнтусламж зэргийг хумих хэрэгтэй байна.2. Уналтанд ороод барилгын салбарыг дэмжих

чиглэлээр лизингийнзээлийг урт хугацаанд бага хувийн хүүтэйгээр ард иргэдэд олгох3.

Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор одоогоор банкиндтөвлөрөөд буй их хэмжээний мөнгийг

хүүгүйгээр урт хугацаагаар шинээражлын байр нэмэгдүүлэх, техник технологоо шинэчлэх, шинээ

рүйлдвэрлэл эрхлэх гэж буй жижиг дунд үйлдвэрлэгчид зээл олгох ньоновчтой бодлого юм. Төрөөс арилжааны

банкины зээлийн хүүнд ньбаталгаа гаргасан тохиолдолд энэ үйл ажиллагаа хэрэгжих үндэстэй.4. Ирээдүйд бий

болгох экспортыг дэмжих чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулжбуй жижиг дунд үйлдвэрүүдийг нэгдсэн үйл

ажиллагаанд оруулах, төрөөснэгдсэн дэмжлэг үзүүлэх, экспортын татвараас хөнгөлөх, тэдгээр аж

ахуйнэгжид үйлдвэрлэлийг нь өргөтгөх чиглэлээр хүүгүй зээлийг уртхугацаагаар олгох хэрэгтэй байна.5. Шинээр ажлын

байрыг нэмэгдүүлсэн аж ахуй нэгжийн татварыг хөнгөлөх.Энэ нь ажилгүйдлийг багасгах

инфляцийг бууруулах зорилготой юм.6.Төв банкнаас арилжааны банкинд тавих хяналтыг чангатгах.

Иххэмжээгээр болон хувийн зорилгоор мөнгийг зарцуулахыг хориглох.Монгол банкнаас бодлогын

хүүгээ бууруулах, мөн арилжааны банкнызээлийн хүү болон зээл олголтонд хяналт тавих шаардлагатай байна.

Д.Ганбаяр магистрант 60

 

ИНФЛЯЦИЙН

ШАЛТГААН БОЛОН ТҮҮНИЙ ҮР ДАГАВРЫН СУДАЛГАА 2010он

3.2. Инфляцийг бууруулах, эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих

хүрээнд авчхэрэгжүүлэх төрийн бодлогоХҮИ-ийн ерөнхий чиг хандлага нь хэдийгээр

бидний сонгож авсан бодлогынболон нөлөөлөгч хувьсагчдын чиг хандлагаар тодорхойлогдож байгаа ч эдгээрбодлогын

хувьсагчдын хандлага нь макро эдийн засгийн мөчлөгтэй нягт холбоотойбайна. Манай улсын макро эдийн засгийн

мөчлөг нь эдийн засгийн салбаруудынонцлог, дэлхийн зах зээл болон байгалиас хараат байдлаар тодорхойлогддо

г.Мөн богино хугацааны хэлбэлзэл болох сар, улирлын өөрчлөлтүүд нь манайорны эдийн засгийн салбарын бүтэцтэй

хамааралтай юм. Мөчлөг нөлөөлөл ньхудалдааны тэнцлээр илүүтэй илэрхийлэгдэж байгаа бол гэнэтийн

тохиолдлынхэлбэзэл нь бензиний үнэ, худалдааны хараат байдал, гадаад эдийн засгийннөхцөл байдлаас хамааралтай

байна. Энэ бүгдээс дүгнэхэд манай орны нөхцөлдинфляцийн эсрэг бодлого нь урт хугацааг хамарсан эдийн

засгийн цогц бодлогобайх шаардлагатай байна. Инфляцийг урт хугацаанд тууштай бууруулахын тулдэдийн

засгийн салбарын бүтцийг өөрчилж байгаль цаг уур, дэлхийн зах зээл болонгадаад улс орнуудаас

хараат байдлаа бууруулах шаардлагатай байна.Эдийн засгийн хүчин зүйлээс гадна хууль эрх зүйн хүрээнд шинэчлэл

хийх,бодлого боловсруулах хэрэгтэй байна. Энэ талаар дараа дурдах болно.Төрөөс инфляцийн эсрэг авч хэрэгжүүлэх

арга хэмжээ нь сангийн болонмөнгөний бодлогоор хэрэгждэг. Мөнгөний бодлогыг хэрэгжүүлэгч нь

Монголбанк билээ.Монгол банкны мөнгөний бодлогын үр дүнг үнэлэх гол шалгуур үзүүлэлт ньинфляци

ямар түвшинд байгаагаас хамаардаг. 2008 оны инфляцийн өндөр өсөлтнь Монголбанкны буруу үйл ажиллагаанаас биш, Төсвийн

буруу бодлогоосүүдэлтэй гэж ихэнхи эдийн засагчид үздэг.Үнийн өсөлтийг бууруулахад

чиглэсэн Монгол банкнаас авч хэрэгжүүлсэнүйл ажиллагаа.Монгол банкнаас

төгрөгийн өгөөжийг өсгөн, төгрөгийн гадаад вальюттайхарьцах ханшийг тогтворжуулах,

санхүүгийн зах зээл, макро эдийн засгийнтогтворгүй байдлаас урьдчилан сэргийлэх, инфляцийг төлөвлөсөн

хэмжээндбайлгах, дунд болон урт хугацаанд эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийн үндсийгбий болгох

зорилгоор дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсэн.

Д.Ганбаяр магистрант 61

Leave a Comment

SubmitCharacters: 400

diplomiin ajilDownload or Print3,512 Reads

Uploaded byGanbayar Dagdan

TIP Press Ctrl-F to quickly search anywhere in the document.

74 p.

diplomiin ajil