Аудитийн мэргэжлийн стандартууд

Батлав. Тэнхимийн эрхлэгч Л.Баасандорж

Нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн аудитын стандартууд

Аудитын олон улсын стандартууд Дотоод стандартАудитын үйл ажиллагааг мэргэжлийн

түвшинд явуулахын тулд үйл ажиллагааны шаардлага, үндсэн зарчим болсон “ нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн аудитын стандартууд” ыг боловсруулж гаргасан.

Санхүүгийн мэдээллийн үнэн зөв байдлыг тодорхойлж баталгаа өгөх нь аудитороос мэргэжлийн ур чадвар техникийн болон нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн стандартуудыг дагаж мөрдөхийг шаарддаг. Иймээс ч 1948 онд 10 зүйл бүхий нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн аудитын стандартыг Америкийн мэргэшсэн нягтлан бодогчдын нийгэмлэгээс гишүүдээр хэлэлцэн батлуулж гаргасан юм.

Аудитын стандартын ач хобогдол нь: Тодорхой нөхцөлд байдалд аудиторын үйл

ажиллагаааг тодорхойлох Аудитын үйл ажиллагааг чанарын өндөр түвшинд

явуулах Арга зүйн шинэ ололтуудыг аудиторын үйл

ажиллагаанд нэвтрүүлэхэд оршино.

1. Ерөнхий стандартуудАудитын ерөнхий стандартууд нь ажлын хүрээний

болон тайлагналын стандартад тусгагдсан зорилтын үр дүнтэй гүйцэтгэхэд аудитор , аудитын байгууллагын мэргэжлийн ур чадвар ямар байхыг тодорхойлдог.

Үүнд:1. Аудитын шалгалтыг шаардлага хангахуйц мэдлэг ,

туршлага бүхий аудитор гүйцэтгэнэ.

2. Аудитор нь эд материалын болон оюун санааны хувьд хараат бус байна.

3. Аудитын үйл ажиллагааг явуулах болон тайлан бичих үедээ мэргэжлийн хянамгай байдалтай байна.

Нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн аудитын стандартууд

2. Ажлын хүрээний стандартууд

Ажлын хүрээний стандартууд нь аудитын үйл ажиллагааны үе шатны ерөхний хүрээ, аудитын шалгалтын үед анхаарвал зохих гол асуудлыг тодорхойлдог. Ажлын хүрээний стандарт нь аудитын үндсэн шаардлагуудыг тодорхойлсон ерөнхий стандартуудтай холбоотой байдаг.

Аудитын ажлын хүрээний стандартууд нь

4. Аудитор нь ажилаа гүйцэтгэж төлөвлөх ба туслахтай бол ажлыг нь хянаж чиглүүлнэ.

5. Аудитор нь үйл ажиллагаагаа төлөвлөж, гүйцэтгэх ажлын хэмжээ, цар хүрээ, хугацааг тодорхойлохын тулд үйлчлүүлэгчийн дотоод хяналтын талаар тодорхой ойлголттой болсон байна.

6. Аудитор нь дүгнэлт бичиг үндэслэлээ шалгалт, ажиглалт, аусуулга, тулган баталгаажуулалт хийж хангалттай нотолгоо олж авах ёстой.

 3. Тайлагналын стандартууд

Аудитор дүгнэлт хийхдээ анхаарвал зохих зарчмын гол асуудлыг тусгадаг.

7. Аудиторын дүгнэлтэнд санхүүгийн тайлан нь нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн нягтлан бодох бүртгэлийн зарчимуудын дагуу бүртгэгдсэн эсэхийг тодорхой заана.

8. Дээрхи зарчимуудын тайлант үеийн хэрэгжилт нь өмнөх үеийнхтэй нийцэхгүй байвал шалтгааныг нь аудиторын тайланд тусгана.

9. Аудиторын тайланд өөрөөр заагаагүй бол санхүүгийн тайланд хийсэн нэмэлт тодотголыг зөв зохистой гэж үзнэ.

10. Аудиторын тайлан санхүүгийн тайлангийн тухай бүхэлд нь эсвэл санал дүгнэлт илэрхийлж болохгүйд хүргэж буй нотолгоонуудтай санал дүгнэлтийг агуулсан байх ёстой. Дүгнэлт өгөх бололцоогүй нөхцөлд шалтгааныг заана.

Аудитын олон улсын стандартууд

Нийтээр хүлээсн зөвшөөрсөн аудитын стандартууд нь аудитын үйл ажиллагааны суурь зарчмуудыг тодорхойлдог бол аудитын олон улсын стандарт нь аудитор, аудиторын байгууллагыг арга зүйн удирдлагаар хангахад чиглэдэг.

АОУС-ыг санхүүгийн тайлангийн аудитад хэрэглэнэ. Түүнчлэн аудитын бусад төрөлд ч тохируулан хэрэглэж болно.

Аудитын нийтлэг стандартуудыг дагаж мөрдөснөөр аудитын үйл ажиллагааг стандарчлаад зогсохгүй аудиторуудын сургалт, шалгалтанд нэг ижил шаардлага тавих бололцоотой болдог.

Дугаар Нэр - Тайлбар

200-299 Ерөнхий зарчимууд ба Үүрэг хариуцлага-8

300-499 Үнэлэгдсэн эрсдэлд өгөх хариу болон Эрсдэлийн үнэлгээ-6

500-599 Аудитын нотлох зүйлс-11

600-699 Бусдаар гүйцэтгүүлэх ажил-3

700-799 Аудитын дүгнэлт ба Тайлагнал-5

800-899 Тусгайлсан зүйлс-3