Երկրորդ Երկրորդ համաշխարհային համաշխարհային պատերազմպատերազմ

(1939 - Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը թ ի 1 – 1945 - 2) սեպտեմբերի թ ի սեպտեմբերի իր

չափերով ու պատճառած վնասներով աննախադեպ : է մարդկության պատմության մեջ Սանձազերծել են

XX 30–40- դարի ական թվականների առավել ագրեսիվ

( , , տերությունները Գերմանիա Իտալիա): :Ճապոնիա Ավարտվել է նրանց պարտությամբ

, Ծագել է իմպերիալիստական տերությունների միջև քաղաքական տնտեսական և գաղափարական հակասությունների սրման

: , հետևանքով Ֆաշիստական Գերմանիան Իտալիան և Ճապոնիան , - պայքարել են Մեծ Բրիտանիայի Ֆրանսիայի ու ԱՄՆ ի քաղաքական

տիրապետող դիրքերը թուլացնելու և աշխարհի նոր վերաբաժանման: նպատակով Կարևոր խնդիր էր նաև Խորհրդային Միության

:տապալումն ու կոմունիստական վտանգի վերացումը Անգլիայի և Ֆրանսիայի հիմնական նպատակը իրենց տիրապետող

, « – –քաղաքական և տնտեսական դիրքերը պահպանելն էր Բեռլին Հռոմ » Տոկիո առանցքի համաշխարհային տիրապետության հասնելու

: (1939 - ծրագրերը ձախողելը Թեև պատերազմի առաջին փուլում թ ի 1 – 1941 - 22) - սեպտեմբերի թ ի հունիսի ԱՄՆ ը պաշտոնապես չեզոք դիրք

, - էր գրավել սակայն ավելի համակիր էր անգլո ֆրանսիական:խմբավորմանը

100- , Սկզբում Գերմանիան ուներ ից ավել դիվիզիա4400 100 ինքնաթիռ և մոտ խոշոր նավեր ու

: 1939 - 1- սուզանավեր թ ի սեպտեմբերի ի առավոտյան : գերմանական զորքերը ներխուժեցին Լեհաստան 3- ` , Սեպտեմբերի ին Անգլիան ու Ֆրանսիան ապա

, նաև Մեծ Բրիտանիայի դոմինիոններ Ավստրալիան , , Նոր Զելանդիան Կանադան Հարավաֆրիկյան

Միությունը պատերազմ հայտարարեցին: Գերմանիային Սակայն փոխադարձ օգնության

պայմանագրեր ստորագրած դաշնակիցները՝ , Անգլիան և Ֆրանսիան ռազմական օգնություն

: չցուցաբերեցին Լեհաստանին Գերմանիայի հարձակումից անմիջապես հետո

- - ԽՍՀՄ ը և ԱՄՆ ը հայտարարեցին իրենց չեզոքության: մասին Սեպտեմբերի կեսերին ակնհայտ էր

: Լեհաստանի ռազմաքաղաքական պարտությունը , Խորհրդային Միությունը որը պատերազմի առաջին

փուլն օգտագործեց իր տարածքներն ընդարձակելու , 1939 -և միջազգային դիրքերն ուժեղացնելու համար թ 17- ի սեպտեմբերի ին զորքերը մտցրեց Լեհաստան և

12 250–300 . օրում առաջ շարժվեց կմ գրավեց , Արևմտյան Ուկրաինան ու Արևմտյան Բելոռուսիան

1920 - : 1939 - որոնք Լեհաստանին էին անցել թ ին թ ի , նոյեմբերի սկզբին այդ շրջանները մտան

, համապատասխանաբար Ուկրաինական և - :Բելոռուսական ԽՍՀ ների կազմերի մեջ

Խորհրդային Միությունն իր հյուսիսային սահմանների և ( Լենինգրադի այժմ՝ Սանկտ) Պետերբուրգ անվտանգությունն 1939 ապահովելու պատրվակով

- 30- թ ի նոյեմբերի ին պատերազմ , սկսեց Ֆինլանդիայի դեմ որը

բողոքի մեծ ալիք առաջացրեց, 14-աշխարհում և դեկտեմբերի

- , ին Ազգերի լիգան ԽՍՀՄ ին , որպես ագրեսորի վտարեց իր

: կազմից Խորհրդային Միությանը մեծ

զոհողությունների գնով հաջողվեց հասնել որոշ

1940 - հաջողությունների և թ ի 12- մարտի ին ստորագրված

հաշտության պայմանագրով ստանալ Կարելական

պարանոցը՝ հարակից: - տարածքով Հունիսին ԽՍՀՄ ի

մաս դարձան Բեսարաբիան և , Հյուսիսային Բուկովինան որոնք : պատկանում էին Ռումինիային

1940 - , թ ի ամռանը սրվեցին Լատվիայի Լիտվայի և Էստոնիայի - . - , հարաբերությունները ԽՍՀՄ ի հետ ԽՍՀՄ ը մտահոգ էր որ նրանք կարող

, են դառնալ Գերմանիայի Անգլիայի ու Ֆրանսիայի հակախորհրդային : քաղաքականության հենակետեր Հունիսին այդ երկրներում Խորհրդային

, Միության միջամտությամբ տեղի ունեցան պետական հեղաշրջումներ , -հաստատվեցին խորհրդային կարգեր և օգոստոսին բավարարվեց ԽՍՀՄ

:ի կազմի մեջ մտնելու նրանց խնդրանքը  , Անգլիան ու Ֆրանսիան գտնվելով պատերազմական իրավիճակում և

, , ունենալով թվական գերակշռություն այնուամենայնիվ ռազմական : գործողություններին չէին մասնակցում Արևմտյան ճակատում ստեղծված

9- յուրահատուկ իրադրության պատճառով մոտ ամսյա այդ փուլը կոչվեց« »:տարօրինակ պատերազմ

2 Գերմանիան ընդամենը 1940 - օրվա ընթացքում՝ թ ի

9–10- , ապրիլի ը գրավեց : Դանիան և Նորվեգիան Մայիսին Արևմտյան

ռազմաճակատում կենտրոնացրեց իր

գլխավոր ռազմական 136 (3,3 ուժերը՝ դիվիզիա

), 2600 , մլն զինվոր տանկ3600 ինքնաթիռ և

: ռազմական այլ տեխնիկա 10- Մայիսի ին գերմանական , զորքերն անցան Բելգիայի

, Հոլանդիայի Լյուքսեմբուրգի

սահմանները և : ներխուժեցին Ֆրանսիա Ֆրանսիական բանակը

չկարողացավ լուրջ , դիմադրություն ցույց տալ

14- և հունիսի ին Փարիզը, հանձնվեց իսկ Ֆրանսիայի

անձնատուր լինելու ակտը 22-ստորագրվեց հունիսի

:  ին

1940 - : Անգլիայի ռմբակոծումն սկսվեց թ ի օգոստոսին Ամիսներ շարունակ գերմանական ռազմական օդուժը ռմբակոծում էր Լոնդոնն ու

: բրիտանական մյուս քաղաքները Սակայն նրանց չհաջողվեց հասնել , գերակայության օդում որը հնարավորություն կտար ներխուժելու

  : 1940 - 12- Անգլիա Գերմանական զորքերը թ ի հոկտեմբերի ին մտան, 23- Ռումինիա որը նոյեմբերի ին միացավ ֆաշիստական խմբավորմանը

( 20- ), 1941 նոյեմբերի ին այդ խմբավորմանն էր միացել Հունգարիան իսկ- : 6-թ ի մարտին նրանց միացավ նաև Բուլղարիան Գերմանիան ապրիլի : 17- ին հարձակվեց Հարավսլավիայի և Հունաստանի վրա Ապրիլի ին

, 29- անձնատուր եղավ հարավսլավական բանակը իսկ ին գերմանական : զորքերը մտան Աթենք

1941 - 1- թ ի ին կեսին գրեթե ողջ ցամաքային Եվրոպան նվաճված : 1940–41 - կամ կախման մեջ էր ֆաշիստական խմբավորումից թթ ին

2 պատերազմական գործողությունները հակադիր խմբավորումների միջև ծավալվեցին նաև Աֆրիկայի հյուսիսային

:և արևելյան շրջաններում 1939 - 23- -Թեև թ ի օգոստոսի ին ստորագրվել էր խորհրդա

10 , գերմանական տարի ժամանակով չհարձակման պայմանագիր 1940 - - սակայն Հիտլերը թ ի վերջերին հաստատեց ԽՍՀՄ ի վրա

« » :հարձակվելու իր պլանը՝ Բարբարոս ծածկանվամբ

  , 1941 - ԽՍՀՄ ղեկավար Ստալինը համոզված էր որ Գերմանիան թ ի - ընթացքում չի հարձակվի ԽՍՀՄ ի վրա և պատերազմի մասին

: , խոսակցությունները համարում էր սադրանք Բայց Գերմանիան Մեծ , 1941 - 22- Բրիտանիան նվաճելու փոխարեն թ ի հունիսի ի վաղ, , առավոտյան առանց պատերազմ հայտարարելու հարձակվեց : - Խորհրդային Միության վրա ԽՍՀՄ ի դեմ ռազմական գործողություններ

, սկսեցին նաև Ռումինիան ու Ֆինլանդիան պատերազմ հայտարարեցին , 27- : Իտալիան և Սլովակիան իսկ հունիսի ին՝ Հունգարիան Իսպանիան

, թեև հայտարարել էր իր չեզոքության մասին սակայն գեներալ Ֆրանկոն- « »: խորհրդա գերմանական ճակատ ուղարկեց Երկնագույն դիվիզիան

: Գերմանիայի դաշնակիցն էր նաև Բուլղարիան Սկսվեց խորհրդային : ժողովուրդների Հայրենական մեծ պատերազմը

Գերմանիան իր դաշնակիցներով խորհրդային երկրի դեմ 190 , կենտրոնացրել էր դիվիզիա մեծաքանակ ժամանակակից

, , : ռազմական տեխնիկա՝ հրետանի տանկեր ինքնաթիռներ Պատերազմական գործողությունները ծավալվեցին Բալթիկ ծովից

: - մինչև Սև ծով Հայրենական մեծ պատերազմի սկզբին ԽՍՀՄ ը   պատրաստ չէր թշնամուն հակահարված տալու և կանգնեցնելու երկրի

: սահմաններում Հազարավոր սպաների բանտարկության հետևանքով : խիստ թուլացել էր բանակը

Գերմանաֆաշիստական զորքերը գրավեցին Մերձբալթիկան և , , շրջափակեցին Լենինգրադը տիրեցին Կիևին Խարկովին և Դոնբասի

, :հանքերի մեծ մասին իսկ սեպտեմբերին մոտեցան Մոսկվային

1945 - 6- , թ ի օգոստոսի ի առավոտյան ամերիկյան ռմբակոծիչները մարդկության , պատմության մեջ առաջին անգամ ատոմային ռումբ նետեցին Ճապոնիայի

, 9- Հիրոսիմա իսկ օգոստոսի ին՝ Նագասակի քաղաքների վրա՝ մոխրի ու : 8- - , ավերակների կույտի վերածելով դրանք Օգոստոսի ին ԽՍՀՄ ը հայտարարեց

9- : որ օգոստոսի ից պատերազմ է սկսում Ճապոնիայի դեմ Խորհրդային զորքերն 1- անցան հարձակման Հեռավոր Արևելքում կենտրոնացված միլիոնանոց

: 2- : Կվանտունյան բանակի դեմ Սեպտեմբերի ին Ճապոնիան անձնատուր եղավ :Դրանով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմն ավարտվեց

61 1,7 . 110 -Պատերազմում ներգրավվել էր երկիր՝ մլրդ բնակչությամբ նրանց մլն : ը ծառայում էր ռազմական ուժերում Պատերազմական գործողությունները տեղի

22 2 : 6 էին ունենում մոտ միլիոն կմ տարածքում Շուրջ տարի տևած պատերազմի 50 95 : ընթացքում զոհվեց ավելի քան մլն և հաշմանդամ դարձավ մլն մարդ

: 1945–46 - Վիթխարի էին նյութական կորուստները թթ ին Նյուրնբերգի դատարանը :հիտլերյան հանցագործներին մահվան դատապարտեց

Ի տարբերություն Առաջին աշխարհամարտի՝ Հայաստանի : տարածքը զերծ մնաց պատերազմական գործողություններից

Սակայն հայերը գործուն մասնակցություն ունեցան : համաշխարհային պատերազմի տարբեր ճակատներում Բանակ է

600 . : - զորակոչվել մոտ հզ հայորդի Հայկական ԽՍՀ ից մասնակցել է300 . ,   200 ., հզ մարդ ԽՍՀՄ մյուս հանրապետություններից՝ հզ

100 . ( - դաշնակից բանակների շարքերում՝ հզ միայն ԱՄՆ ի բանակում՝18,5 . ):  հզ մարտիկ ու սպա

Քեչեչյան Ալիսա - Ավագ դպրոց վարժարան

12-1 .դաս Օգտագործված գրականության ցանկ

http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1154 06.02.2013Mskh.am