26
http://www.youtube.com/watch?v=S nJbFMgXZ14

μαρία κέντρου αγαθοπούλου

Embed Size (px)

Citation preview

«Ο ΚΟΥΡΣΑΡΟΣ»

ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

http://www.youtube.com/watch?v=SnJbFMgXZ14

ΤΑ ΤΣΑΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΔΑΛΙΑΝΙΔΗ

Ο μοτοσυκλετιστής• Τι ν' απόγινε άραγε

Εκείνος ο θορυβοποιόςΤης νύχταςΚαβάλα στο μηχανικό του ζώοΝα κραδαίνει την άσφαλτοΧωρίς φρένοΝα παίζει ώρα ύπνουΜε τις φρένες μαςΕδώ μέσαΣτο σακατεμένο κρανίο

• Προχτές το μεσονύχτιΠου κοίταζα απ' το παράθυρό μουΤο νέο φεγγάριΆκουσα θόρυβο παράξενοΝα 'ρχεται από ψηλάΚαι μου φάνηκε πως τον είδαΈνας άγγελος πάνω σε μοτοσυκλέταΝα διασχίζει τους δρόμους τ' ουρανούΚι απ' το σπασμένο καθρεφτάκι τουΝα με κοιτάζει περίλυπος

• Βγάλε μου σε παρακαλώΜια ωραία φωτογραφίαΝα τη στείλω στο κορίτσι μουΈτσι απάνω στη μοτοσυκλέτα μουΜε το ένα χέρι στο χειρόφρενοΤο άλλο να σιάζει τα σγουρά μαλλιά μου

• Θέλω να φαίνεται καλάΤο καινούργιο μου πέτσινοΤο σιδερένιο μου κράνοςΝα διακρίνεται προπάντωνΟ ίλιγγος στο πρόσωπό μουΚαι κείνο του θανάτου Το αναπόφευκτο

• Η Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου γεννήθηκε το 1930 στη Θεσσαλονίκη από γονείς Μικρασιάτες. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1958 με το ποίημα “Ξημέρωμα”. Εξέδωσε τις ακόλουθες ποιητικές συλλογές: Ψυχή και τέχνη (1961), Διασταυρώσεις (1965), Περίπτωση σιωπής (1968), Μεγεθύνσεις (1971), Αρμιλλάρια (1973), Τα τοπία που είδα (1975), Τα επακόλουθα (1978), Θαλασσινό ημερολόγιο (1981), Μετανάστες του εσωτερικού νερού (1985), Η σκοτεινή διάρκεια των ημερών, Επιλογές και σύνολα, Ποιήματα (1965-1995), Νησίδες (2001), Σαλκίμ (2001), Τα σεντόνια της αγρύπνιας (2006).κ.ά.. Αφού καταξιώθηκε στο χώρο της ποίησης, ασχολήθηκε και με την πεζογραφία: Συνοικισμός Σιδηροδρομικών (1998), Στο δωμάτιο (1999), Η παραίτηση (2002), Οι μικρές χαρές (2005),

Ανήκει στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά λογοτεχνών, στην οποία περιλαμβάνονται οι συγγραφείς που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1929 και 1940 και εμφανίζονται κυρίως τη δεκαετία 1950-1960

Η ποίησή της χωρίζεται σε δύο περιόδους:

• στην πρώτη, (1968-1978) αναζητεί εναγώνια τρόπους προσέγγισης του υπερβατικού κόσμου.

• Στη δεύτερη (1981 κ.έ.), περιορίζει τις αναζητήσεις της στην απτή πραγματικότητα και αρκείται στην απλή, πολυσήμαντη ωστόσο, καθημερινότητά της.

Θαλασσινό ημερολόγιο (1981)

Συνειδητοποιώντας τη φθορά και το θάνατο, εγκαταλείπει τη χιμαιρική

αναζήτηση του απόλυτου και προσγειώνεται στην καθημερινή πραγματικότητα, στον κόσμο που

την περιβάλλει. Η πίκρα, η απογοήτευση, αυτό που αμετάκλητα

χάθηκε

•Το ποίημα αρχίζει ως εσωτερικός μονόλογος, με μια ερώτηση που η ποιήτρια απευθύνει στον εαυτό της• Την απορία ακολουθεί η περιγραφή του «θορυβοποιού» : ο θόρυβος και η ενόχληση, •τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, •παίζει με τα νεύρα μας, η ηχορύπανση προκαλείται τη νύχτα, την ώρα του ύπνου, την ώρα της ξεκούρασης, ταράσσοντας την εύθραυστη ψυχική μας ισορροπία. Παίζει με τις λέξεις φρένο-φρένες και αισθητοποιεί την ενοχλητική και θορυβώδη παρουσία του νεαρού στη γειτονιά.

1η ενότητα

•Το άλογο των ιπποτών έχει γίνει τώρα ένα «μηχανικό ζώο». Έμμεσα υποβάλλεται ο δεσμός, η αγάπη, η στενή σχέση αναβάτη και ζώου-μοτοσικλέτας, αλλά ταυτόχρονα και η αντίθεση. •«Δεν είναι ο τροβαδούρος της νύχτας, αλλά ο θορυβοποιός. •Δεν παίζει κιθάρα ή φλάουτο κάτω από το παράθυρο της αγαπημένης του, αλλά παίζει με τις φρένες (με τα νεύρα) των κουρασμένων ανθρώπων της πόλης»4

•Κραδαίνει την άσφαλτο, την ταρακουνά, την κάνει να σείεται λόγω της ταχύτητας και του θορύβου, αλλά ταυτόχρονα υποκρύπτεται και η έννοια της απειλής. Απειλής για τους άλλους αλλά και για τον εαυτό του(προϊδεασμός)•Το όλο ύφος και το περιεχόμενο της πρώτης ενότητας μπορεί να εκφράζει την ενόχληση που ο νεαρός μοτοσικλετιστής προκαλεί στους γύρω του, το ερώτημα όμως της ποιήτριας (τι ν’ απόγινε άραγε…) υπονοεί μια έγνοια συμπάθειας, ένα ενδιαφέρον τρυφερότητας από μέρους της. Κι ανάμεσα στους στίχους αιωρείται η τραγική αλήθεια.

•βγαλμένη από τη φαντασία, σε αντίθεση προς την πρώτη ενότητα που είναι μια πιστή απόδοση της πραγματικότητας, •έρχεται να δώσει απάντηση στο ερώτημα με το οποίο άνοιξε το ποίημα. •Στον ονειρικό κόσμο της φαντασίας μας οδηγούν οι λέξεις «μεσονύχτι», «νέο φεγγάρι», αλλά και η επιφύλαξη «μου φάνηκε». Η ποιήτρια δεν είναι βέβαιη, της φάνηκε, νομίζει, όπως συχνά συμβαίνει στα όνειρά μας

2η ενότητα

. Έντονα αντιθετικές οι εικόνες της δεύτερης προς την πρώτη ενότητα Α΄ ενότητα Β΄ ενότηταθορυβοποιός ↔ άγγελοςάσφαλτος ↔ δρόμος τ’ ουρανούκραδασμοί ↔ παράξενος θόρυβοςπαίζει με τις φρένες μας ↔ κοιτάζει περίλυποςμηχανικό ζώο ↔ σπασμένο καθρεφτάκι

•ο μονόλογος μετατρέπεται σ’ έναν υποθετικό διάλογο, αφού η αφηγήτρια φαντάζεται (και εμείς ακούμε) το μοτοσικλετιστή να της μιλάει σε β’ ενικό πρόσωπο. •η μοτοσικλέτα, το πέτσινο, το κράνος. Κι ο ίδιος «να σιάζει τα σγουρά μαλλιά του», μια στάση που φανερώνει τα νιάτα, την ομορφιά, το νεανικό ναρκισσισμό ίσως. •Να υποκρύπτεται η επιθυμία διατήρησης της μορφής, πριν απ’ τη μοιραία πρόσκρουση που πιθανότατα μαζί με το καθρεφτάκι κομμάτιασε και τη δική του μορφή; •Να υπαινίσσεται άραγε την παραμόρφωση ή τον αφανισμό του προσώπου του, μα που τώρα θα’ θελε να το αποκαταστήσει για πάντα στη μνήμη της αγαπημένης του, όπως εκείνη το ήξερε; Ίσως.

3η ενότητα

•Αλλά «προπάντων» να απεικονίσει στο πρόσωπό του τον «ίλιγγο», τη ζάλη, τη μέθη, την ψυχική έξαρση που του προκαλούσε η ταχύτητα με την οποία οδηγούσε τη μοτοσικλέτα. •Αλλά συνάμα και το «αναπόφευκτο του θανάτου». Ίσως με αυτό υπονοεί την έκφραση που θα πήρε το πρόσωπό του τα τελευταία δευτερόλεπτα της ζωής του, όταν συνειδητοποίησε ότι ο θάνατος ερχόταν, ή ακόμα και τη διαρκή πρόκληση του θανάτου που, παρά την αλαζονεία και την παντοδυναμία της νιότης, υποσυνείδητα ήξερε πάντα ότι θα ερχόταν, αλλά δεν τον φοβόταν. Δεν τον λογάριαζε παθιασμένος από τη λάβα της νιότης. •Από την εποχή του μυθικού Ικάρου που αψηφά τις συμβουλές του πατέρα του και βρήκε το θάνατο, η αψηφισιά του κινδύνου υπήρξε πάντα χαρακτηριστικό των νέων.

Σ’ ένα μεταφυσικό επίπεδο στο μέλλον,

•Ο ιππότης της ασφάλτου, μετουσιώνεται σε ιδανικό ιππότη στις λεωφόρους τ’ ουρανού. Γίνεται ένας άγγελος, υπονοώντας πιθανότατα όχι μόνο το θάνατό του, αλλά και την ομορφιά και τη λεβεντιά της νιότης.•Εντούτοις η αιώνια ζωή και τα αείζωα νιάτα που κέρδισε με το θάνατο, δεν φαίνονται ικανά να τον αποζημιώσουν για την πρόσκαιρη ζωή που έχασε. •Το μοναδικό επίθετο με το οποίο χαρακτηρίζεται, «περίλυπος», κλείνει μέσα στην απλότητά του όλη την οδύνη και τον πόνο που αισθάνεται ο νεαρός μοτοσικλετιστής.

και στη δεξιά μου τη μεριά ν’ αφήστε παραθύρι,να μπαίνει ο ήλιος το πρωί και το δροσιό το βράδυ,να μπαινοβγαίνουν τα πουλιά, της άνοιξης τ’ αηδόνια,και να περνούν οι γέμορφες να με καλημεράνε

Σχόλια για την τελευταία στροφή• Διαχωρισμένη στιγμή της παραίσθησης• Δικαίωμα επικοινωνίας• Γνωστοποιεί τον άυλο κόσμου του νεκρού• Ποιητική ανάπτυξη του αδύνατου• Νεκρός επαίτης της ζωντανής μνήμης• Μια μεταφορά για τον αποχωρισμό ενός νέου

ανθρώπου από τη ζωή• Αποκαλύπτει μια εκκρεμότητα, ζητά μια χάρη• Φωτογραφία; Το πάγωμα μιας ζωντανής στιγμής,

όπως η φωτογραφία στον τάφο δηλώνει την απουσία

Γλώσσα

•Καθημερινή •Οικεία •Άμεση•Πλήρης κατάργηση των σημείων στίξης: αφήνεται σε μας το ποίημα

Τεχνική Αφήγηση διάλογος

μήνυμα

Με ποιητικούς όρους σχολιάζεται μια τραγική διάσταση της σύγχρονης ζωής, η θυσία των νέων στο Μολώχ

της ασφάλτου.

http://www.slideshare.net/orfeas70/ss-4481586

Παράλληλα κείμενα: Οι αναπνοές της πόληςΣτη μαύρη μοτοσυκλέταΆδικα φονάσαιΚουρσάρος

Παράλληλο http://digitalschool-admin.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C131/595/3928,17289/index_a_25_01.html

Του νεκρού αδερφού

http://www.youtube.com/watch?v=g8jsl34ddII