164
 

初级巴利语课程 那難陀大長老

Embed Size (px)

Citation preview

  • !

    Nrada Thera !Bhikkhu Maho

  • !J

    ! ! J JJJ JW JW

    WJJJ

    a

    2

    3

    a

    5

    6

    a

    9

    :

    a

    23

    24

    !

    a 27

    31

    32

    35

    36

    i 39

    3:

    i 42

    43

    45

    46

    u !

    49

    ! 51

    54

    55

    58

    59

    63

    69

    6:

    74

    76

    79

    7:

    Satthu 83

  • !JJ

    84

    Go 87

    88

    8:

    96

    :1

    :6

    211

    216

    228

    231 242 246!

  • ! ! !JJJ

    !

    Pi Mgadhi Pi

    Magadha Suddha Mgadhi

    Pi

    Pelene Siri Vajiraa Mah Nyaka Therapda

    atiloka Thera

    Nrada

  • !JW

    !

    !

    ( ) () ( ) ( )

  • !W

    He (She) writes ( [ ] ) write S I (You, They) write ( [ ] ) write !

    book () books S foot () feet

    !

    Everybody respects him ( ) He is respected by everybody ( ) be + by ( )

  • !WJ

    ( ) ( )

    ( ) ( ) ( ) I () we ( ) me us my our

    !

    () we ( )

    me ()us ( )

  • !WJJ

    ( )

    !

  • !VIII

    ! !

    Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammsambuddhassa

    !

    !

    a, , i, , u, , e, o.

    ! k kh g gh ka ! c ch j jh ca ! h h a ! t th d dh n ta ! p ph b bh m pa ! y! ! ! ! r! ! ! l! ! v! ! ! s! ! h! ! ! !!

  • !IX

    ! ! ! !a ! ! ! ! ! !i ! ! ! ! ! !u ! ! ! ! ! !e ! ! !o ! ! !k ! g ! !kh ! k ! !g ) *! ) *! ! !gh ) *! ) *! ! ! ! ng ! !c ! zh ! !

    ch ! ch ! !j ) *! ) *! ! !jh ) *! ) *! ! ! ) *! ) *! ! n y #r#h t, th, d, dh, n!h ! !t ! d ! !th ! t ! !

  • !X

    d ) *! ) *! ! dh ) *! ) *! ! n ! n ! !p ! b ! !ph ! p ! !b ) *! ) *! ! bh ) *! ) *! ! m ! m ! !y ! y ! !r ! r ! !l ! l ! !v ! w ! !s ! s ! !h ! h ! ! ) *! ) *! ! "r" ! ng ! !

    e o ettha, oha

    t d

  • !2!

    !!

    a Nara2 3

    ! ! ! ! naro3 nar! ! nara nare!

    !

    !! ! ! ! o ! e

    !

    !Buddha Janaka Draka Odana Dhamma Putta Gma Sda Ghaa Ycaka

    2 a, , I, , u, o e a 2 nara, suriya, gma, itthi, gang, phala, citta, 3 Nara o = naro. Nara = nar. !

  • !3!

    !

    ! !

    ! ti anti

    paca ! So pacati1 ! S pacati ! Te pacanti

    !

    !Dhvati2 (dhva) Vadati (vada) Dhovati (dhova) Vandati (vanda) Rakkhati (rakkha) ! !

    !

    32! Sdo pacati 3! Sd pacanti 4! Sdo odana pacati 5! Sd ghae dhovanti

    2 2 3

  • !4!

    !!

    !1.Buddho vadati. 2.Dhammo rakkhati.3.S dhavoti. 4.Ycako dhvati.5.Sd pacanti. 6. Janak vadanti.7.Te vandanti. 8.Nar rakkhanti.9.Putt dhvanti. 10.Drako vandati.

    11.Buddho dhamma rakkhati. 12.Drak Buddha vandanti.13.Sdo ghae dhovati. 14.Nar gma rakkhanti.15.S odana pacati. 16.Buddh dhamma vandanti.17.Putt janake vandanti. 18.Ycak ghae dhovanti.19.Te gme rakkhanti. 20. Janako Buddha vandati.

    !!

    !2/! 3/ 4/! 5/ 6/! 7/ 8/! 9/ :/! 21/ 22/! 23/ 24/! 25/ 26/! 27/ 28/! 29/ 2:/! 31/

    !

  • !5!

    !

    a ) *Nara

    ! ! ! narena narebhi, narehi! ! narya1, narassa narna!

    ! ! 3 ena ebhi, ehi ! ya, ssa na3

    !dara Hattha hra Osadha Daa Ratha Dsa Samaa Gilna Sunakha Vejja

    2 2 3 na

  • !6!

    ! )*!

    ! si tha

    ! Tva pacasi ! Tumhe pacatha

    !Deseti (disa) Paharati (pa + hara) Deti (d) Gacchati (gamu) Harati (hara) gacchati ( + gamu) harati ( + hara)1 Labhati (labha) Nharati (n + hara) Peseti (pesa)

    !

    1 Dsena ( ) gacchati 2 Vejjebhi ( ) labhasi 3 Sunakhassa ) * desi 4 Samana ( ) pesetha

    1 , ni, pa,

  • !7!

    !

    !1. Tva rathena gacchasi.2. Tva darena Dhamma desesi.3. Tva gilnassa osdha desi.4. Tva daena sunakha paharasi.5. Tva vejjna rathe pesesi.6. Tumhe darena gilnna hra detha.7. Tumhe dsehi gma1 gacchtha.8. Tumhe samana dhamma desetha.9. Tumhe hatthehi osadha labhatha.

    10. Tumhe sunakhassa hra haratha.11. Drak sunakhehi gma gacchanti.12. Sd hattehi ghae dhovanti.13. Tumhe gilne vejjassa pesetha.14. Dso janakassa hra harati.15. Sama darena Dhamma desenti.16. Tumhe daehi sunakhe paharatha.17. Vejjo rathena gma gacchati.18. Drak darena ycakma hra denti.

    19. Tva samaehi Buddha vandasi.20. Tumhe hatthehi osadha nharatha.

  • !8!

    !

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. () 15. 16. () 2 ()

    2 !

  • !9!!

    !

    !

    a ) *!Nara

    ! ! ! ! nar, naramh, narasm narebhi, narehi ! narassa narna

    !

    !! ! ! ! , mh, sm ebhi, ehi ! ssa na

    !

    !cariya Ovda Amba Pabbata paa Pakra rma Rukkha Assa Sissa Mtula Taka

    !

  • !:!!

    !

    ! ) *!

    ! ! mi1 ma

    ! Aha pacmi ! Maya pacma

    !Gahti2 (gaha) Nikkhamati (ni + kamu) Sagahti (sa + gaha) Patati (pata) Uggahti (u + gaha) Ruhati (ruha) Kiti (ki) ruhati ( + ruha) Vikkiti (vi + ki) Oruhati (ava3 + ruha) Suti (su)

    !2! Amb rukkhasm ( ) patanti 3! rukkhehi ) *! patma 4! paehi ) *! ! kimi 5! pa ) *! ! paa ) * 6! mtulassa ) *! ! rmo

    1 mi ma 2 gahanti sagahanti, uggahanti, kianti suanti. 3 Ava o

  • !21!!7! cariyna ) *! siss

    !

    !!

    !1. Aha cariyasm Dhamma sumi.2. Aha mtulasm Pakra gahmi.

    3. Aha assasm patmi.4. Aha mtulassa rmasm nikkhammi.5. Aha paasm ambe kimi.6. Maya pabbatasm oruhma.7. Maya cariyehi uggahma.8. Maya cariyassa ovda labhma.9. Maya cariyna putte sagahma.

    10. Maya assna hra paehi kima.11. Siss samana rmehi nikkhamanti.12. cariyo mtulassa assa ruhati.13. Maya rathehi gm gma gacchma.14. Tumhe cariyehi pakre gahtha.15. Nar sissna dsna ambe vikkianti.16. Maya samana ovda suma.17. Rukkh pabbatasm patanti.18. Aha sunakhehi taka oruhmi.19. Maya rmasm rma gacchma.20. Putt darena janakna ovda gahanti.

    !

  • !22!!

    ! !

    2/! 3/ 4/! 5/ () 6/! 7/ 8/! () 9/ () :/! () 21/ () 22/! 23/ () 24/! 25/ ( ) 26/! 27/ ()

    !

  • 12

    !

    a ) *!Nara

    ! ! ! ! nare, naramhi, narasmi naresu ! nara, nar nar

    !

    !! ! ! ! e, mhi, smi esu ! a,

    !

    !ksa Maca Canda Sakua Kassaka Samudda Maccha Suriya Magga Vija Maggika Loka

    !!

  • 13

    !

    ! !

    paca ! su ! disa ! ! ! ! ! ! !pacati pacanti suti suanti deseti desentipacasi pacatha susi sutha desesi desethapacmi pacma sumi suma desemi desema

    !Kati (ka) Uppajjati (u + pada) Passati1 (disa) Vasati (vasa) Supati (supa) Vicarati (vi + cara)

    !Ajja Idha Na ma Kad Puna Api Kasm Sabbad Ca Kuhi Sad Idni Kuto Saddhi2

    !2! Mace ) *! supati. 3! Nar gmesu ) *! vasanti. ( ) 4! Draka ) *! kuhi tva gacchasi ! ()

    1 Passa disa 2 Saddhi Narena saddhi ( )

  • 14

    5! Janaka aha na gacchmi. ! ()

    ! !

    ! !

    1. Saku rukkhesu vasanti.2. Kassako mace supati.3. Maya magge na kma.4. Nar loke uppajjanti.5. Maggika, kuhi tva gacchasi6. ma sad te na uggahanti.7. Macch take kanti.8. Kuto tva gacchasi, putta9. Kassak sabbad gmesu na vasanti.

    10. Kasm tumhe macesu na supatha 11. Maya samaehi saddhi rme vasma.

    12. Macch takesu ca samuddesu ca uppajjanti.

    13. Aha kse suriya passmi, na ca canda.

    14. Ajja vijo pae vasati.

    15. Maggik maggesu vicaranti.

    16. Kasm tumhe drakehi saddhi magge katha.17. ma, idni so1 pi gacchati, aham2 pi gacchmi.

    18. Kassak kad tumhe puna idha gacchatha 19. cariya, ssabbad maya Buddha vandma.

    20. Vij maggikehi saddhi rathehi gmesu vicaranti.

    !

    1 So + api = sopi. 2 Aha + api = ahampi.

  • 15

    ! !

    2/! 3/! 4/! 5/! 6/! 7/! 8/! 9/! :/! 21/! 22/! 23/! 24/! 25/! 26/! 27/!

    !

  • 16

    !

    a Nara !

    ! ! ! ! naro nar ! nara, nar nar ! nara nare ! narena narebhi, narehi ! nar, naramh, narasm narebhi, narehi ! narya, narassa narna ! narassa narna ! nare, naramhi, narasmi naresu

    Phala !

    ! ! ! ! phala phal, phalni ! phala, phal phal, phalni ! phala phale, phalni

    ( )

    Paham ! ! apana ! ! Dutiy ! ! Tatiy ! ! Karaa ! ! Catutth ! ! Pacam ! ! Chah ! !! Sattan ! !

  • 17

    !

    !! ! !! ! ! ! !

    ! o , ni ! , ni ! e e, ni ! ena ebhi, ehi ! ena ebhi, ehi ! ya, ssa na ! , mh, sm ebhi, ehi ! ssa na ! e, mhi, smi esu

    ni, bhi, hi, na su !

    !Bja ! Nagara !Bhaa ! Pda !Ghara ! Pha !Khetta ! Potthaka !Lekhana ! Puppha !Mitta ! Udaka !Mukha ! Vattha !

    !Bhujati (bhuja) ( ) Nisdati (ni + sada) Khdati (khda) ( ) Pjeti (pja) Likhati (likha) Vapati (vapa)

  • 18

    !

    1. Saku phalni khdanti.2. Maya phesu nisdma, macesu supma.3. Nar paehi bhani kianti.4. Phalni rukkhehi patanti.5. Kassak khettesu bjni vapanti.6. Sabbad maya udakena pde ca mukha1 ca dhovma.7. Siss cariyna lekhanni likhanti.8. Idni aha mittehi saddhi ghare vasmi.9. Dso takasmi vatthni dhovati.10. So pupphehi Buddha pjeti.11. Kasm tva hra na bhujasi.12. Ajja siss cariyehi potthakni uggahanti.13. Maggik mittehi saddhi nagar nagara vicaranti.14. Aha sabbad rmasm pupphni harma.15. Maya nagare gharni passma.16. Kassak nagare takasm udaka haranti.17. Drak janakassa phasmi na nisdanti.18. Mitta cariyassa potthaka pjeti.19. Tumhe narna vatthni ca bhani ca vikkitha.20. ariyassa rme sama darena narna Buddhassa Dhamma desenti.

    1 mukha + ca = mukha ca

  • 19

    !

    2/! 3/! 4/! 5/! 6/! 7/! 8/! 9/! () :/! 21/! 22/! 23/! 24/! 25/! 26/! 27/!

  • 20

    !!

    Ka !

    ! ! ! !! ! ! ! !! Ka Ka, Kayo - -, yo! Kae Ka, Kayo e -, yo! Kaa Ka, Kayo a -, yo ! Kaya Kabhi, Kahi ya bhi, hi ! Kaya Kana ya na ! Kaya, Kaya Kasu ya, ya su

    s ( )

    !Bhariy Pibhs Bhs Pa Drik Phasl Dhammasl Saddh Gang Sl Nv Gilnasl Osadhasl Visikh

  • 21

    !

    tu a a i

    paca + tu = pacitu !rakkha + tu = rakkhitu !d + tu = dtu !

    2 !

    desenti desetukianti kiitubhujanti bhujitusuanti suitu, sotupesenti pesetu

    ! ! ! ! ! 3

    disa desenti desetu desetvdisa passanti passitu disv, passitvgaha gahanti gahitu gahitv, gahetvgamu gacchanti gantu gantv + gamu gacchanti gantu gantv, gammah honti out hutvisu icchanti icchitu icchitvkara karonti ktu katvsa + lapa sallapanti sallapitu sallapitv (jna) jnanti tu, jnitu atv, jnitvnah nahyanti nahyitu nahyitv, nahtvp pibanti, pivanti ptu, pibitu ptv, pibitv + ruha ruhanti ruhitu ruhitv, ruyhah tihanti htu hatv 1 !2

  • 22

    !1. Bhariy drikna dtu odana pacati. ! ! ! ! !2. Drikyo uggahitu phsla gacchanti. ! ! ! ! !3. Te gagya kitu icchanti. ! ! ! ! !4. Kayo hra bhujitu slya nisdanti. ! ! ! ! !

    !!

    1. Kayo gagya nahyitu gacchanti. 2. Aha phasla gantu icchmi. 3. Maya Dhamma sotu slya nisdma. 4. Kuhi tva bhariyya saddhi.5. Drikyo saddhya Buddha vandanti. 6. Siss idni Pibhsya lekhanni likhitu jnanti. 7. Nar paa labhitu bhsyo uggahanti. 8. Kae, kuhi tva pupphni haritu icchasi. 9. Kayo drikhi saddhi gilne phalehi sagahitu vejjasla gacchanti.10. Ass udaka pibitu gaga oruhanti.11. S cariyassa bhariy hoti. 12. Gilne sagahitu visikhya osadhasl na hoti. 13. Nar bhariyna dtu paehi vatthni kianti. 14. Drik ghara gantu magga na jnti. 15. Drik ca drikyo ca phaslya pesu nisditu na icchanti.16. Giln gharni gantu osadhaslya nikkhamanti.17. Maya cariyehi saddhi pibhsya sallapma. 18. Bhariye, kuhi tva gantu icchasi 19. Maya gagya nvyo passitu gacchma.20. Paa ca saddha ca labhitu maya Dhamma suma.

  • 23

    !

    2/! !3/! !4/! !5/! !6/! !7/! !8/! !9/! !:/! !21/! !22/! !23/! !24/! !25/! !26/! !27/! !

  • 24

    ! (Ajjatan) !

    !! ! ! ! u, su ! o ttha ! i mha

    ! paca ! ! ! ! ! apac pac ! apaci paci ! apaco paco ! apaci paci ! ! ! ! ! apacu pacu ! apacisu pacisu ! apacittha pacittha ! apacimh pacimh

    gamu ! ! ! ! agam, gam agamu, gamu! agami, gami agamisu, gamisu ! agamo, gamo agamittha, gamittha ! agami, gami agamimh, gamimh

    su ! ! ! asu, su asuisu asui, sui suisu ! asuo, suo asuittha, suittha ! asui, sui asuimh, suimh

  • 25

    1 a

    u isu ttha mh i o i

    e s s

    !! ! ! ! si su, su ! si sittha ! si simha d disa ! d + s + i = adsi disa + s + i = desesi ! d + su = adasu desisu h ! h + s + i = ahsi ! h + su = ahasu

    !! ! !

    ! ! tassa tesa ! tass tsa

    ! ! tava, tuyha ! tumhka ! ! mama, mayha ! amhka

    1 a a

  • 26

    !Aparaha ! Cira ! Eva ! ( ) Hyo ! Pto ! Ptarsa ! Pubbaha ! Purato ! Syamsa ! Viya !

    !

    !

    1. Buddho loke uppajji.2. Hyo samao Dhamma desesi.3. Drako ptova1 tassa phasla agam.4. cariy tesa sissna pubbahe ovda adasu.5. Cira te amhka ghara na agamisu.6. Drik tesa janakassa purato ahasu.7. Tva tass hatthe mayha potthaka passo.8. Tva gagya nahvitu pto va agamo.9. Tva ajja ptarsa na bhujo.10. Kuhi tumhe tumhka mittehi saddhi aparahe agamittha11. Kasm tumheyeva2 mama cariyassa lekhanni na likhittha12. Tumhe cira mayha putte na passittha.13. Aha tuyha pannkre hyo na alabhi.14. Ahameva3 gilnna ajja osadha adsi.15. Aha asse passitu visikhya ahsi.16. Maya tuyha cariyassa siss ahosimh.

    1 Pto + eva = ptova. 2 Tumhe + eva = tumhe yeva. y 3 Aha + eva = ahameva. m

  • 27

    17. Maya ajja pubbahe na uggahimh.18. Sama viya mayampi1 saddhya dhamma suimh.

    !

    1. 2. 3. 4. 3 5. 4 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 5 15. 16. 17. 18. 6

    1 Maya + api = mayampi. m 2 ptova 3 mayameva 4 so eva 5 hyo

  • 28

    !

    i Muni !

    ! ! ! ! muni mun, munayo! mini mun, munayo ! munin munbhi, munhi ! munin, munimh, munism munbhi, munhi ! munino, munissa munna ! munimhi, munismi munsu

    !! ! ! ! - , ayo! , ayo ! n bhi, hi ! n, mh, sm bhi, hi ! no, ssa na ! mhi, smi su

    Ahi ! ! ! ! ! ahi ah, ahni! ahi ah, ahni

    !! ! ! ! - , ni! , ni

    ahisu, ahsu

  • 29

    !Adhipati ! Kavi ! Aggi ! Mai ! Asi ! Narapati ! Atithi ! ti ! Gahapati ! Pati ! Kapi ! Vhi !

    !

    ! tv a

    a i tvna tna

    !paca + tv = pacitv

    khipa + tv = khipitv

    su + tv = sutv sutvna, sotna kara1 + tv = katv katvna, ktna

    !1. nisditv bhuji () 2. Buddha vanditv dhamma sotu agam 3. So hatv vadi 4 So kitv nahyitu agami.

    1 ra

  • 30

    !!

    1. Muni narapati Dhammena sagahitv agam.2. Kapayo rukkha ruhitv phalni khdisu.3. Kad tumhe kavimh potthakni alabhittha4. Aha tesa rme adhipati ahosi.5. Maya gahapathi saddhi gagya udaka haritv aggimhi khipimh.6. Narapati hatthena asi gahetv assa ruhi.7. Tva tuyja pati darena sagaho.8. Gahapatayo narapatino purato hatv vadisu.9. Atith amhka ghara gantv hra bhujisu.10. Saku khettesu vhi disv khdisu.11. Narapati gahapatimh mai labhitv kavino adsi.12. Adhipati atithhi saddhi hra bhujitv muni passitu agam.13. Aha mayha tino ghare cira vasi.14. Sunakh ahni gahetv magge dhvisu.15. Dhamma sutv gahapatna Buddhe saddh uppajji.

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

    10. 11. 12. 13. 14. 15.

  • 31

    !

    i Bhmi !

    ! ! ! !! ! ! ! ! ! bhmi bhm, bhmiyo - , yo! bhmi bhm, bhmiyo , yo ! bhmiy bhmbhi, bhmhi y bhi, hi ! bhmiy bhmna y na ! bhmiy, bhmiya bhmsu y, ya su

    !Agui ! Mutti ! Aavi ! Pti ! Bhaya ! Rati ! Khanti ! Ratti ! Kuddla ! Soka ! Kpa ! Suve, Sve !

  • 32

    (Bhavissanti)

    1 ! ! !

    ! ssati ssanti ! ssasi ssatha ! ssmi ssma

    paca ! ! !

    ! pacissati pacissanti ! pacissasi pacissatha ! pacissmi pacissma

    i

    !Bhavati (bh) Pputi (pa + apa) Khaati (khaa) Pavisati (pa + visa) Jyati (jana) Tarati (tara)

    !

    1. Gahapati kuddlena bhmiya kpa khaissati.2. Khantiy pti uppajjissanti.3. Narapati sve aavi pavisitv muni passissanti.4. Gahapatayo bhmiya nisditv dhamma suissanti.5. Rattiya te aavsu na vasissanti.6. Narapatino putt aaviya nagara karissanti.7. Narapati tva mutti labhitv Buddho bhavissasi. 1 ssa

  • 33

    8. Kad tva aaviy nikkhamitv nagara ppuissasi9. Kuhi tva sve gamissasi10. Tumhe rattiya visikhsu na vicarissatha.11. Rattiya tumhe canda passissatha.12. Aha assamh bhmiya na patissmi.13. Aha mayha aguhi mai gahissmi.14. Maya gaga taritv sve aavi ppuissma.15. Sve maya dhammasla gantv bhmiya nisditv mutti labhitu

    ptiy dhamma suissma.16. Ratiy jyati soko - ratiy jyati bhaya.

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

  • !45 !

    Sm ! ! ! ! !

    ! ! ! ! !! sm sm, smino - -, no! smi sm, smino i -, no! smi sm, smino -, no ! smin smbhi, smhi i ! ! smin, smimh,

    smismsmbhi, smhi

    ! smino, smissa smna

    ! smini, smimhi, smismi

    smsu ni !

    !

    Da ! !

    ! ! ! ! ! ! dai da, dani i , ni! dai da, dani , ni

    Nr !

    !! ! ! ! !! nr nr, nriyo - -, iyo! nri nr, nriyo i

    ! nri nr, nriyo , yo ! nriy nrbhi, nrhi i ! nriy nrna ! nriy, nriya nrsu

  • !46 !

    Appamda ! Bhagin ! Brahmacr ! Dhammacr ! Dhana ! Duggati ! Have ! Iva ! Janan ! Mahes ! Medhv ! Ppa ! Ppakr ! Pua ! Puakr ! Seha ! Sugati !

    !

    a

    !Aja Aj Assa Ass Upsaka Upsik Draka Drik

    ( ka i ) Deva Dev Dsa Ds Nara Nr a, i, u

    n in

  • !47 !

    Rja Rjin Hatthi Hatthin Medhv Medhvin Bhikkhu Bhikkhu Mtula Mtuln Gahapati Gahapatn

    !

    1. Dhammo have rakkhati. Dhammac.

    2. Na duggati gacchati dhammacr.

    3. Nar ca nriyo ca pua katv sugatsu uppajjissanti.

    4. Bhagin tass smin saddhi janani passitu sve gamissati.

    5. Ppakr, tumhe ppa katv duggatsu uppajjissatha.

    6. Idni maya brahmacrino homa.

    7. Mahesiyo nrna pua ktu dhana denti.

    8. Hatthino ca hatthiniyo ca aavsu ca pabbatesu ca vasanti.

    9. Mayha smino janan bhikkhunna ca upsikna1 ca sagahi.

    10. Mahesi narapatin saddhi sve nagara ppuissati.

    11. Medhvino ca medhviniyo ca appamdena Dhamma uggahitv mutti

    12. Puakrino brahmacrhi saddhi vasitu icchanti.

    13. Nriyo mahesi passitu nagara agamisu.

    14. Bhikkhuniyo gahapatnna ovda adasu.

    15. Appamda ca medhvi - dhana sehava2 rakkhati.

    !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2 () !

    sa + gaho = sagaho aha + ca = aha ca sa + hna = sahna ta + dhana = tandhana aha + pi = ahampi

    !

    3 Seha + iva

  • !48

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

    10. 11. 12.

  • 38

    !!

    u !Bhikkhu !

    ! ! !! bhikkhu bhikkh, bhikkhavo! bhikkhu bhikkh, bhikkhavo, bhikkhave! bhikkhu bhikkh, bhikkhavo ! bhikkhun bhikkhbhi, bhikkhhi ! bhikkhun, bhikkhumh, bhikkhusm bhikkhbhi, bhikkhhi ! bhikkhuno, bhikkhussa bhikkhna ! bhikkhumhi, bhikkhusmi bhikkhusu, bhikkhsu

    !

    yu ! ! ! ! ! yu y, yni! yu y, yni

    !! ! !! ! ! !! , avo , ni! , avo, ave , ni! , avo , ni

    i Dhenu ! !! ! ! !

    ! ! ! ! ! ! dhenu dhen, dhenuyo - , yo! dhenu dhen, dhenuyo , yo

    ! dhenuy dhenbhi, dhenhi i ! dhenuy dhenna ! ! dhenuy, dhenuya dhensu !!

  • 39

    Abhibh ! !! ! ! ! abhibh abhibh, abhibhuvo! abhibh abhibh, abhibhuvo

    bhikkhu Sabba ! !

    ! ! ! ! sabba sabba, sabbauno! sabbau sabba, sabbauno

    bhikkhu Gotrabh ! !

    ! ! ! ! gotrabh gotrabh, gotrabhni

    bhikkhu Vadh ! !

    ! ! !! vadh y, yni! vadhu y, yni

    dhenu

    !vuso ! !Bhante ! !Cakkhu ! !Dru ! !Dpa ! !Kata ! !Khra ! !Kujara ! !Maccu ! !Madhu ! !Paha ! !Sdhuka ! !Sen ! !Tia ! !Ygu ! !Yva ! ( Tva )!Tva ! !

  • 40

    !

    (Pacam)!

    !! ! !

    ! tu antu ! hi tha ! mi ma

    !! paca !! ! !

    ! pacatu ! pacantu ! paca, pachi ! pacatha ! pacmi ! pacma

    ! hi, mi ma b

    !

    !

    Idha gaccha, Tva gharasm nikkhanhi, ( ) Tumhe idha tihatha,

    Aha Buddho bhavmi, ! Buddho dhamma desetu,

    ma2

    1 m agamsi, m ahsi, m bhuji,

  • 41

    m gaccha

    !Bujjhati (budha) !Dhunti (dhu) !Kujjhati (khuda) !Jvati (jva) !Pucchati (puccha) !

    !

    !!

    1. Sabbau bhikkhna dhamma desetu 2. Dhenu tia khdatu 3. vuso aaviy dru haritv aggi karohi.4. Gahapatayo, bhikkhsu m kujjhatha.5. Bhikkhave, aha Dhamma desessmi, sdhuka sutha.6. Dhuntha maccuno sena - nagra va kujaro.7. Yvha gacchmi tva idha tihatha.8. Bhikkh paha sdhuka bujjhantu.9. Siss, sad kata hotha.10. Katauno tumhe yu labhitv cira jvatha11. Dhamma pibatha, bhikkhavo.12. Mayha cakkhhi ppa na passmi, Bhante.13. Dhenuy khra gahetv madhun saddhi pibma.14. vuso, bhikkhna purato m tihatha.15. Bhante, bhikkhumh maya paha pucchma.16. Nar ca nriyo ca bhikkhhi dhamma sdhuka sutv pua katv

    sugatsu uppajjantu.!

  • 42

    !

    1. 2. 3. () 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. !

  • 43

    !

    !Amha

    ! ! !! aha maya, amhe (no)! ma, mama amhka, amhe (no) ! may (me) amhebhi, amhehi (no) ! may amhebhi, amhehi ! mama, mayha, mama (me) amha, amhka (no) ! mayi amhesu

    !Tumha

    ! ! !! tva, tuva tumhe (vo)! ta, tava, tuva tumhka, tumhe (vo) ! tvay, tay (te) tumhebhi, tumhehi (vo) ! tvay, tay tumhebhi, tumhehi ! tava, tuyha (te) tumha, tumhka (no) ! tvayi, tayi tumhesu

    te, me, vo no

  • 44

    (Sattam)!

    !! ! !

    ! eyya eyyu ! eyysi eyytha ! eyymi eyyma

    ! paca !! ! !

    ! pace, paceyya ! paceyyu ! ! paceyysi ! paceyytha ! ! paceyymi ! paceyyma !

    eyya e

    sace, ce yadi !

    Alikavd ! !roceti ( + ruca) !Asdhu ! !Bhajati (bhaja) !Bhaati (bhaa) !Dna ! !Eva ! Jinti (ji) !Kadariya ! !Kodha ! !Khippa ! !Paita ! !Ppaka ! !Sdhu ! ( ) !Vyamati (vi + + yamu) !Vaa ! !Sacca ! !Yad ! ( Tad )!Tad ! !

  • 45

    !!

    1. Gma no gaccheyyma.2. Buddhopi Buddhassa bhaeyya vaa.3. Na bhaje ppake mitte.4. Sacca bhae, na kujjheyya.5. Dhamma vo desessmi.6. Sace aha saccni bujjheyymi te roceyymi.7. Yadi tva vyameyysi khippa paito bhaveyysi.8. Yva tumhe ma passeyytha tva idha tiheyytha.9. Sace bhikkh dhamma deseyyu maya sdhuka sueyyma.10. Sdhu bhante, eva no kareyyma.11. Yadi tva may saddhi gantu iccheyysi tava janani rocetv

    gaccheyysi.12. Amhesu ca tumhesu ca gahapatayo na kujjheyyu.13. Sace dhamma sutv mayi saddh tava uppajjeyya aha tva adhipati

    kareyymi.14. Yva tumhe mutti labheyytha tva appamdena vymeyytha.15. Akkodhena jine kodha - asdhu sdhun jine,

    Jine kadariya dnena - saccena alikavdina.16. Khippa vyama; paito bhava.

    !

  • 46

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. !

  • 47

    ! !

    Ya ! !

    ! ! ! !! yo ya y! ya ya ! yena yya ! yamh, yasm yya ! yassa yass, yya ! yamhi, yasmi yassa, yya

    ! !! ! ! !! ye ye, yni y, yyo! ye ye, yni y, yyo ! yebhi, yehi ybhi, yhi ! yesa, yesna ysa, ysna ! yesu ysu!

    Ta ! !

    ! ! ! !! so na, ta s! na, ta na, ta ! nena, tena nya, tya ! namh, tamh, nasm, tasm nya, tya ! nassa, tassa tissya, tiss, tass, tya ! namhi, tamhi, nasmi, tasmi tissa, tassa, tya

    ! !! ! ! !! ne, te ne, te, nni, tni n, nyo, t, tyo! ne, te ne, te, nni, tni n, nyo, t, tyo ! nebhi, nehi, tebhi, tehi nbhi, nhi, tbhi, thi ! nesa, nesna, tesa, tesna tsa, tsna ! nesu, tesu tsu

  • 48

    t ya ta

    !Yo Dhamma passati so Buddha passati.

    () () Ya hoti ta hotu () ( ) () ( ) ( ) ya icchasi ta vadehi.

    Yo gilna upahti so ma upahti ! ! Eta ( ) ! ! !! ! ! ! ! ! !! eso eta es ete ete, etni et, etyo! eta eta eta ete ete, etni et, etyo

    ta n !

    !Ka ! !

    ! ! ! !! ko ka, ki k! ka ka, ki ka ! kena kya ! kamh, kasm kya ! kassa, kissa kass, kya ! kamhi, kasmi, kimhi, kismi kassa, kya

    ya ci ka koci,

    kci, ( )

  • 49

    ya Aa ! Katama ( )Aatara ! Pacchima !Apara ! Para !Dakkhia ! Pubba Eka ! Puratthima !Itara ! Sabba !Katara ( ) Uttara !

    Aa, aatara, itara, eka

    aiss, aatariss, itariss ekiss aissa, aatarissa, itarissa ekissa Pubba, para, apara

    pubb, par apar pubbe, pare apare

    !dya !

    ) * !

    ( + d)

    Dis ! Ki ! Nma ! ! ( ) Nu ! ( ) Payojana ! V !

    !

    !

  • 50

    !

    1. Ko nma tva?2. Ko nma eso?3. Ko nma te cariyo?4. Idni eso ki karissati?5. Ki tva eta pucchasi?6. Es nri te ki hoti?7. Sve kimete karissanti?8. Kassa bhikkhussa ta potthaka pesessma?9. Tesa dhanena me ki payojana?10.Ko jnti kimeso karissatti?11.Kissa phala nma eta ?12.Kya disya tass janan idni vasati?13.Kassa dhamma sotu ete icchanti?14. Yo Dhamma passati so Buddha passati, yo Buddha passati so

    Dhamma passati.15. Ya tva icchasi ta etassa arocehi.16. Ya te karonti ta eva gahetv para loka gacchanti.17. Yassa disya so vasati tassa disya etepi vasitu icchanti.18. Eso naro ekani vadati esa nri aa vadati.19. Paresa bhani maya na gahma.20. Etni phalni m tassa sakuassa detha.21. Idni sabbepi te Bhikkhu uttarya disya aatarasmi rme vasanti.22. Etasmi nagare sabbe nar apara nagara agamisu.23.Kicipi ktu so na jnti.24.Katama disa tumhe gantu iccheyytha - puratthima v dakkhia

    v pacchima v uttara v?25.Katarya disya tva suriya passasi - pubbya v aparya v?

    !

  • 51

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

    14. 15. 16. 17. !

  • 52

    ! !

    (1) (2) (3) 2 (4) (5) (6) ( )

    (1) anta mna

    !

    paca + anta = pacanta; paca + mna = pacamna !(2) mna ya a

    !

    paca + ya + mna = pacyamna !s + ya + mna = syamna

    2 !

  • 53

    pacanta !! ! !! paca, pacanto pacanto, pacant! paca, paca, pac pacanto, pacant! pacanta pacante ! pacat, pacantena pacantebhi, pacantehi ! pacat, pacantamh,

    pacantasmpacantebhi, pacantehi

    ! pacato, pacantassa pacata, pacantna ! pacati, pacante, pacantamhi,

    pacantasmipacantesu

    !

    pacanta + = pacant ( )

    !! ! ! ! paca pacant, pacantni! pacanta pacante, pacantni

    mna nara, ka,

    phala pacamno ( )pacamn ( ) pacamna ( )

    !gacchanto puriso gacchantassa purisassa pacant pacamn itth so vadamno gacchati patamna phala rakkhyamna nagara Aha magge gacchanto ta purisa passi

  • 54 (4), (5) ta d na a a i

    !

    + ta = ta !su + ta = suta paca + ta = pacita rakkha + ta = rakkhita chidi + na = chinna bhidi + na = bhinna

    asa hu

    !So gato hito naro hitassa narassa hitya nriy Buddhena desito dhammo Sissehi pucchitassa pahassa

    tabba a a i

    !D + tabba = dtabba + tabba = tabba paca + tabba = pacitabba

  • 55

    !Janako vanditabbo Janan rakkhitabb Citta rakkhitabba Tay gantabba Svakehi dhammo sotabbo !

    ! ! ! d denta dyamna dinna dtabbadisa1 (1) desenta, desamna desyamna desita desetabba

    (2) passanta, passamna passyamna diha passitabbabhuja bhujanta, bhujamna bhujyamna bhutta bhujitabbagamu gacchanta, gacchamna gacchyamna gata gantabbagaha gahanta, gahamna gayhamna gahita gahetabbakara karonta, kurumna kayiramna,

    karyamnakata kattabba,

    ktabbap pibanta, pivanta,

    pibamna, pivamnapyamna pta ptabba

    su suanta, suamna syamna suta sotabba, suitabba

    !Atthi ! Avihehayanta ! (a + vi + heha) Bhta ! Carati ! Khaggavisakappa ! Nidhya ! Pema ! Sahya ! Tah ! Upasakamati !

    1 disa, (1) (2) Desenta, Passanta,

  • 56

    !!

    1. Eva me suta.2. Mayi gate1 so gato.3. Ki tena kata4. So tassa vaa bhaamno ma upasakami5. Aha magge gacchanto tasmi rukkhe nisinna sakua passi.6. Bhikkhhi lokassa dhammo desetabbo.7. Pua kattabba ppa na ktabba.8. Ajja etena maggena may gantabba.9. Sabb itthiyo dhamma sunantiyo etya slya nisdisu.10. Pait ya ya desa bhajanti tattha tattheva pjit honti.11. Buddhena bujjhitni saccni maypi bujjhitabbni.12. Para loka gacchante tay kata pua v ppa v tay saddhi gacchati.13. hito v nisinno v gacchanto v sayanto ( sayno) v aha sabbesu

    sattesu metta karomi.14. Vejjaslya vasantna gilnna pure osadha dtabba, pacch aparasa

    dtabba.15. Ki nu kattabbanti ajnant te mama purato ahasu.16. Pemato2 jyati soko - pemato jyati bhaya;

    Pemato vippamuttassa - natthi soko kuto bhaya.17. Tahya jyati soko - tahya jyati bhaya;

    Tahya vippamuttassa - natthi soko kuto bhaya.18. Ekasmi samaye aataro devo rattiya Buddha upasakamitv saddhya

    vanditv bhumiya ahasi. hito so devo Buddha eka paha pucchi. Pucchantassa devassa Buddho eva dhamma desesi.

    19. Te gagya nahyante maya passimh.20. Sabbesu bhtesu nidhya daa

    Avihehaya aatarampi tesa Na puttamiccheyya kuto sahya Eko care Khaggavisnakappo.

    !

    1 2 To

  • 57

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

    !

  • ! ! !69

    !!

    !Ima

    ! !! ! ! !! aya ida, ima aya! ima ida, ima ima ! imin, anena imya ! imamh, imasm, asm imya ! imassa, assa imiss, imya, ass, assya ! imamhi, imasmi, asmi imissa, imya, assa

    ! !! ! ! ! ! ime ime, imni im, imyo ! imebhi, imehi, ebhi, ehi imbhi, imhi ! imesa, imesna, esa,esna imsa, imsna ! imesu, esu imsu

    !Amu

    ! !! ! ! !! asu, amuko adu asu, amu! amu adu amu ! amun amuy ! amumh, amusm amuy ! amuno, amussa amuss, amuy ! amumhi, amusmi amussa, amuya

    ! !! ! ! ! ! am am, amni amuyo ! ambhi, amhi ! amsa, amsna ! amsu

    !

  • ! ! !6:

    !

    !

    a nara ka phala nr a, vantu i, u mantu

    bala + vantu = balavantu bandhu + mantu = bandhumantu dhiti + mantu = dhitimantu gua + vantu = guavantu

    pacanta

    ! ! !bandhum bandhumanto, bandhumantdhitim dhitimanto, dhitimantguav guavanto, guavat

    !

  • ! ! !71

    !Antima ! Arahanta ! Asuka ! sana ! Caa ! Bhagavantu ! Dgha ! Kaha ! Khuddaka ! Majjhima ! Mahanta ! Namo ! Nca ! Nla ! Paipad ! Pta ! Ratta ! Sammsambuddha ! Seta ! Sta ! Sukhita ! Tarua ! Ucca ! Uha !

    !

  • ! ! !72

    !!

    1. Kimida?2. Kassa imni?3. Imin te ki payojana?4. Ida mayha hotu.5. Konma aya puriso?6. Aya me mtulni hoti.7. Ida may kattabba.8. Sabba ida asukena kata.9. Aya smi cao na hoti.10. Aya me antim jti.11. Aya seto asso khippa na dhvati.12. Guavantehi ime giln sagahitabb.13. Yath ida that eta - yath eta tah ida.14. Ida vo tna hotu - sukhit hontu tayo.15. Tva etasmi pabbate vasa, aha imasmi pabbate vasissmi.16. Namo tassa Bhagavato arahato sammsambuddhassa.17. Asmi loke ca paramhi ca guavant sukhena vasanti.18. Asukya nma visikhya asukasmi ghare aya taruo vejjo vasati.19. Imehi pupphehi Buddha pjetha.20. Maya imasmi rme mahantni rukkhni passma.21. Imassa gilnassa uha udaka dtabba.22. Janako ucce sane nisdi, putto nce sane nisdi.23. Imesu pupphesu setni ca rattni ca ptni ca pupphn gahetv gacchhi.24. Imni khuddakni phalni maya na kima.25. Imin dghena maggena ete gamissanti.

  • ! ! !73

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. !

  • 63

    ! !

    1. eka 29. ekna-tisati2. dvi 30. tisati, tis3. ti 31. ekatisati, ekatis4. catu 32. dvattisati, dvattis5. paca 33. tettisati, tettis6. cha 34. catuttisati, catuttis7. satta 35. paca-tisati, pacatis8. aha 36. chattisati, chattis9. nava 37. satta-tisati, satta-tis

    10. dasa 38. aha-tisati, aha-tis11. ekdasa 39. ekna cattsati12. dvdasa, brasa 40. cattsati, cattsa, catts13. terasa, teasa 49. eknapasa14. cuddasa, catuddasa 50. pasa, pas15. pacadasa, paarasa 60. sahi16. soasa, sorasa 70. sattati17. sattadasa, sattrasa 80. asti18. ahadasa, ahrasa 90. navuti19. ekna-vsati 99. ekna-sata20. vsati, vsa 100. sata21. eka-vsati 200. dvi sata22. dve-vsati, dv-vsati 1,000. sahassa23. te-vsati 10,000. Dasa-sahassa, nahuta24. catu-vsati 100,000. Sata-sahassa, lakkha25. paca-vsati 1,000,000. Dasa-lakkha26. chabbsati 10,000,000. koi27. satt-vsati 100,000,000. Dasa-koi28. aha-vsati 1,000,000,000. sata-koi

  • 64

    Eka, ti, catu eka

    dvi ahrasa ti catu

    Eka, ti, catu

    dvi ! dve, duve ! dvbhi, dvhi ! dvinna ! dvsu

    ti ! ! ! ! ! tayo tni tisso ! tbhi, thi ! tia tianna tissanna ! tsu

    catu ! ! ! ! ! cattro, caturo cattri catassa ! catbhi, cathi ! catunna catussanna ! catusu, catsu

    paca ! paca ! pacabhi, pacahi ! pacanna ! pacasu

  • 65

    ek navsati aha-navuti koi i ( bhmi ) Tis, catts, pas ( ka )

    ek nasata lakkha a ( phala ) vsati

    !dve vsatiyo ( ) tni satni ( )

    !Pahama Catuttha Dutiya Pacama Tatiya Chaha ma sattama ( )

    ahama ( )

    nara phala pahama, dutiya, tatiya ka catutth dasama nr

    !catuttha + = catutthsattama + = sattam

    ekdasa + = ekdas

    !

  • 66

    !Divasa ! Ito ! Msa ! Pana ! Pariccheda ! Saraa ! Sla ! Vassa !

    !!

    1. Cattrimni, bhikkhave, saccni.2. Eka nma ki?3. Tsu lokesu satt uppajjanti.4. Ekasmi hatthe paca aguliyo honti.5. Ito sattame divase aha gamissmi.6. Maya tI vassni imasmi gme vasimh7. Aya pana imasmi potthake soasamo paricchedo hoti.8. Buddha saraa gacchmi. Dutiyampi Buddha saraa gacchmi.

    Tatiyampi Buddha saraa gacchmi.9. So tassa tia puttna cattri cattri katv dvdasa phalni adsi.10. Etasmi ghare catasso itthiyo vasanti.11. Yo pahama gaccheyya so pakra labheyya.12. Imasmi ghare aya tatiy bhmi.13. Antimena paricchedena gahapathi paca slni rakkhitabbni.14. Guavanto sad paca slni ca ahamiya ctuddasiya pacadasiya ca aha

    slni rakkhanti.15. Bhikkh paneva dvisata sattavsati sikkhpadni rakkhanti.16. Tassa sehino catupasakoI dhana atthi.17. Ekasmi mse tisa divas honti. Ekasmi vasse pana tisata pacasahi divas

    honti.18. Imya phaslya pacasatni siss uggahanti.

  • 67

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

  • 68

    !!

    a Atta !

    ! ! !! att attno! atta, att attno! attna, atta attno ! attena, attan attanebhi, attanehi ! attan, attamh, attasm attanebhi, attanehi ! attano attna ! attani attanesu

    Rja ! ! ! !! rj rjno! rja, rj rjno! rjna, rja rjno ! ra, rjena rjbhi, rjhi, rjebhi, rjehi ! ra, rjamh, rjasm rjbhi, rjhi, rjebhi, rjehi ! rao, rjino raa, rjna, rjna ! rae, rjini, rjamhi, rjasmi rjusu, rjsu, rjesu

    !

  • 69

    !

    !

    (Vikaraa)

    ! ! ! ! paca a pac + a + ti = pacati! bh bh + a + ti = bhav + a + ti = bhavati ! rudhi - a ru - - dh + a + ti = rundhati! bhuja bhu - - ja + a + ti = bhujati ! divu ya div + ya + ti = divyati = dibyati = dibbati! h h + ya + ti = hyati ! su u, ,

    usu + + ti = suti

    ! su + u + ti = suoti! pa + apa pa + apa + u + ti = pputi ! ji n1 ji + n + ti = jinti ! tanu o, yira tanu + o + ti = tanoti! kara kara + o + ti = karoti! ka(ra) + yira + ti = kayirati ! cura e, aya cura + e + ti = coreti! cura + aya + ti = corayati

    a i u o 2 ki n ki + n + ti = kiti!

  • 70

    !Amacca ! Attha ! Hi ! Ntha ! Psda ! Raha ! Sakiissati sa + kiisa ( ) Siy asa Ti ! Vihaati vi + hana Visujjhati vi + sudha

    !!

    1. Aya me attano attho. 2. Na me so att.3. Bhagavato etam1 attha rroceyyma.4. Dhamma cara rja5. Att hi attano ntho - Ko hi ntho paro siy.6. Attna rakkhanto para rakkhati. Para rakkhanto attna rakkhati.7. Atte pana amhka rahe guav rj ahosi.8. Ra likhitam1 ida lekhana amacc passantu 9. Ppakehi amaccehi rao ko attho10. Amhaka rjna passitu purathhimya disya dve rjno gat.11. Rj attano mahesiy saddhi psde vasati.12. Cathi dishi cattro rjno gantv Bhagavanta vanditv etamattha

    pucchisu.13. Putt matthi dhana matthi - Iti blo vihaati

    Att hi attano natthi - Kuto putt kuto dhana.14. Attanva kata ppa - attan sakilissati

    Attan akata ppa - attanva visujjhati.

    2 m !

  • 71

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

  • 72

    !!

    Satthu !Satthu !

    ! ! !! satth satthro! sattha, satth satthro! satthra satthro, satthre ! satthr satthrebhi, satthrehi ! satthu, satthuno, satthussa satthrna, satthna ! satthari satthresu, satthusu

    satthu bhattu dtu jetu kattu nattu tu netu sotu vattu !

    Pitu ! ! ! !! pit pitaro! pita, pit pitaro! pitara pitaro, pitare ! pitar, pitun pitbhi, pithi, pitarebhi, pitarehi ! pitu, pituno, pitussa pitarna, pitna, pitunna, pitna ! pitari pitaresu, pitusu

    bhtu ( ) pitu mtu ( ) pitu

    ! ! mtar, mtuy! ! mtu, mtuy

    Dhtu, duhitu ( ) mtu !

  • 73

    !

    (Krita)! u e aya

    pe paya e aya o ava

    !paca + e + ti = pceti paca + aya + ti = pcayati !paca + pe + ti = pcpeti !paca + paya + ti = pcpayati !pcesi, pcay, pcpesi, pcpay !pcessati, pcayissati, pcpessati, pcpayissati !d + pe + ti = dpeti !d + paya + ti = dpayati !chidi + e + ti = chindeti chidi + pe + ti = chindpeti !ni + pe + ti = naypeti !gamu + e + ti = gameti !su + e + ti = sveti !bh + e + ti = bhveti ( )!

    !Rukkho patati. !So rukkha pteti. !Dso odana pacati. !

  • 74

    So dsa odana pceti. ! So dsena odana pceti.

    vaca vceti bh bhveti !

    !!

    1. Namatthu1 satthuno.2. Tay suta dhamma amhepi svehi.3. Satth svake ( svakehi) dhamma despeti.4. Pit putta gma gameti.5. Mt attano dhtara nahpetv phasla pesesi.6. Bhatt attano bhariyya atithayo sagahpesi.7. Dhtaro, dsehi drni harpetv aggi dpetha.8. Dhthi mtaro ca pitaro ca rakkhitabb, mthi ca pithi ca dhtaro

    rakkhitabb.9. Mt dhtare satthra vandpeti.10. Aha mtuy ca pitar ca saddhi rma gantv te dhamma svessmi.11. Mtula, maya pana tava nattro homa. Tasm no sdhuka uggahpehi.12. Satth sotre saccni bodhento gm gma nagar nagara vicarati.13. Tesa rahe dhitimante netre na passma.14. Mtari ca pitari ca darena mayha bhatt attano dhanena mahanta

    ghara krpetv te tattha vaspesi.!

    1 Namo + atthu = namatthu atthu

  • 75

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

    8. 9. 10.

    11. 12. 13. 14. !

  • 76

    !!

    go !go !

    ! ! ! ! go gvo, gavo! gvu, gava, gva gvo, gavo ! gvena, gavena gobhi, gohi ! gv, gav, gvamh, gavamh,

    gvasm, gavasmgobhi, gohi

    ! gvassa, gavassa gava, gunna, gona ! gve, gave, gvamhi, gavamhi,

    gvasmi, gavasmigvesu, gavesu, gosu

    !mana ! !

    ! ! !! mana man, manni! mana, man manni! mana mane, manni ! manas, manena manebhi, manehi ! manas, man, manamh, manasm manebhi, manehi ! manaso, manassa manna ! manasi, mane, manamhi, manasmi manesu

    mana aha ceta oja aya chanda paya raja tapa vaca sara teja vaya sira ura yasa tama ! !

  • 77

    !

    !(Hyattan)

    !! ! ! ! ! o ttha ! a mh!! paca ! ! ! ! apac apac ! apaco apacattha ! apaca, apaca apacamh a (Ajjatan) (Hyattan)

  • 78

    !!

    1. Etad avoca satth.2. Bhagav evamha.3. Idamavoca Bhagav.4. cariy evamha.5. Attha hi ntho saraa avoca.6. Satth ta itthi ha etiss tava putta dehti.7. Eko go tamasi khetta agam.8. Vayas aha paca vsati vassni.9. Manas savaro sdhu.10. Ta sdhuka suhi, manasi karohi.11. Amhka satthuno pde maya siras avandamh.12. Tava vacas v manas v m ki ci ppaka kamma karohi.13. Aya nv ayas kat.14. Satta ahni maya kicipi hra na abhujamh.15. Mayha bht gona tia ad.

    !

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

  • !79

    !

    (Samsa)

    1. ! Kammadhraya2. ! Tappurisa3. ! Dvanda4. ! Bahubbhi5. ! Avyaybhva1.

    !Taruo - puriso taruapuriso ! Taru - ka taruaka ! Tarua - phala taruaphala ! Sumedho - paito sumedhapatito Mukhameva cando mukhacando Slameva dhana sladhana Su - jano sujano Na - kusala akusala Na - asso anasso Na - manusso amanusso

    Na a an

    (Digu Samsa)

  • !80

    !Dve - aguliyo ! dvagula !Tayo - lok ! tiloka !Catasso - dis ! catuddisa !Cattri - saccni ! catusacca !Satta - ahni ! sattha !

    !

    Eko - putto ! ekaputto !Tayo - bhav ! tibhav !Catasso - dis ! catuddis !

    2. 2

    2/! ! gama - gato = gamagato !! ! siva - karo = sivakaro !3/! ! Buddhena - desito = Buddhadesito !4/! ! Asin - kalaho = asikalaho !5/! ! Lokassa - hito = lokahito !6/! ! Corasm - bhaya = corabhaya !7/! ! Buddhassa - dhammo = Buddhadhammo !8/! ! Vane - vso = vanavso !! ! Ante - vsiko = antevsiko2 ( )

    3. ca

    2 2

  • !81

    !! Cando ca suriyo ca candasuriy3 ()!! Nar ca nriyo ca naranriyo !! Nma ca rpa ca nmarpa ( )!! Sukha ca dukkha ca sukhadukkha !! Hatthi ca gavo ca ass ca hatthigavssa !

    4. 2

    !Pta ! ambara ptambaro !gata ! samaa gatasamao ( )Diho ! dhammo dihadhammo ( )!Ni ! tah nittaho ( )

    5. (upasagga) (nipta) 5

    3 5 !

  • !82

    a

    !Anu - pubba = anupubba !Adhi - itth = adhitthi !Upa - gag = upagaga !Upa - nagara = upanagara !

    !Yath - bala = yathbala !Yath - kama = yathkkama !Yath - vuddha = yathvuddha !Yath - satti = yathsatti !Yva - attha = yvadattha !Yva - jva = yvajva !Pacch - bhatta = pacchbhatta !

    !

    !

    Seta - vattha = setavattha ! !

    Pituno - setavattha = pitusetavattha ! !

    Putt ca dhtaro ca = puttadhtaro ! !

    Mahantni - gharni = mahgharni ! !

    Puttadhtarna - mahgharni = puttadhtumahgharni !

    !

  • !83

    !!

    1. Sabbadna dhammadna jinti.2. Aha te saddhi puttadhthi ds bhavissmi.3. Tisaraena saddhi pacasla detha me bhante.4. Itapi so Bhagav araha,

    sammsambuddho, satth devamanussna.5. Mtpit dis pubb, cariy dakkhi dis.6. Paraloka gacchanta puttadhtaro v bhtaro v hatthigavssa v na

    anugacchanti ().7. Eko taruavejjo vejjakamma karonto gmanagaresu vicarati.8. Drakadrikyo tesa mtpitunna ovde hatv kicipi ppakamma na

    karonti.9. Stodaka v uhodaka v hara.10. Amhka Buddho pana pubbe Sumedhapaito nma ahosi.11. Sattasu dhanesu saddhdhana pana pahama sladhana dutiya,

    padhana sattama.12. Dvipadesu v catuppadesu v sad mettacittena vasitabba.13. Aha khsave v na dihapubbo, satthudhamma v na sutapubbo.14. Itthipuris sukhadukkha bhujamn tibhave vicaranti.15. Amaccaputt rjabhayena mahpsdato nikkhamisu.16. Mayha antevsikesu dve brahmacrino saddcetas Buddhadesita

    dhamma sutv samaadhamma katv dihadhamm ahesu.!

  • !84

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. !

  • 85

    !

    (Avyaya)!

    (Avyaya) (Upasagga)

    (Nipta) (Upasagga)

    (Nipta)

    !

    1. pabbata harati harati gacchti gacchati

    2. Abhi Abhigacchati Abhikkamati Abhijnti jnati Abhidhamma Abhibhavati bhavati Abhimukha Abhimagala Abhi

    3. Adhi Adhivasati Adhibh bh Adhisessati Adhibhta Adhitihati Adhista Adhisla Adhigacchati

  • 86

    4. Anu Anugacchati Anurj Anunyaka Anulomato

    5. Apa Apaslya Apavda vda Apagacchati

    6. Api pi Apidhna, pidhna, pidahana

    7. Ati !Atisundara Atigacchati Atikkamati

    8. Ava o Avaharati Avakkamati okkamati Avamaati Avajnti jnati Avabodha Avacarati

    9. Du Duggati Duranubodha Duddama

    10. Ni Niggacchati Nikkhamati Nidahati Nicaya Nirhra Nikhaati Nigama Nivattati

    11. N Nharati Nroga Nrasa

    12. Pa Payti Pabala Pakkamati Pakkhipati

  • 87

    13. Par Parjaya Parbhava Parakkamati

    14. Pari Paridahati () Parikkhipati Paridhvati Parisuddha

    15. Pati ( pai) Paideti Paikkamati Paisota Pairpa Pairja Pailekhana

    16. Sa Sameti Sambuddha Sakhipati Samgacchati Sagaha Saharati Sammukha

    17. Su Sugati Sudesita

    Sujana Subhvita Sukara Sudubbala

    18. U Ukkhipati Uggacchati Uttarati Ucchindati Udaya

    19. Upa Uparja Upagacchati Upaskh Upadhvati Upakahati Upakaa Updna

  • 88

    20. Vi Vikkhipati Vibhava Vimutti Vigata Vykaroti Visama Vimala Vipassati Visoka Vicarati Vicchindati Viloma Vimukha

    abhi, anu, pati, pari du, ni u vi

    du ni ru d vi y

    !!

    1. M nivatta abhikkama.2. Puttadhthi mtpitaro yathsatti sagahetabb.3. Idhgacchatha, bhikkhavo, yathbuddha vandatha.4. Sacepi dujjan yvajva sujane bhajeyyu tesa kocipi attho na bhaveyya.5. Sudesita Buddhadhamma uggahmi yathbala.6. Sabbe devamanuss manussaloke v devaloke v yathkamma uppajjanti.7. 1Tvha Pibhsa uggahmi. Api ca kho pana2 tass bhsya

    pailekhana likhitu vyammi.8. Tassantevsik gmanigamesu vicaritv suriyodaye nagara samppuisu.9. Senpatiputto anupubbena tassa rahe senpati ahosi.10. Iti heta vijnhi pahamo so parbhavo.11. Duranubodha abhidhamma yathbala paita-sotna desetu vaati1.

    2 Tva !3 Api ca kho pana !

  • 89

    12. Uparj pairjna abhibhavitu upanagara gato.13. Sattasattha so nirhrova vane vasi.14. Mahsehino corabhayena yathsukha na supisu.15. Att hi kira duddamo.

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. !

    2 vaati !

  • 90

    !

    (Taddhita)!

    1. a

    !Pa + a = paa ! pao Saddh + a = saddha ! saddho Vasiha + a = vsiha ! vsiho vsih ! vsiha

    !2. ika

    !Dhamma + ika = dhammika Ky + ika = kyika Nagara + ika = ngarika Loka + ika = lokika Loa + ika = loika Nva + ika = nvika Magga + ika = maggika Vinaya + ika = venayika Bhagra + ika = bhagrika

  • 91

    3. ima iya !

    Anta + ima = antima Majjha + ima = majjhima Loka + iya = lokiya

    4. ika ima mantu vantu v !

    Daa + = da Chatta + = chatt Putta + ika = puttika Daa + ika = daika Putta + ima = puttima Dhiti + mantu = dhitimantu Bandhu + mantu = bandhumantu Gua + vantu = guavantu Medh + v =medhv

    5. maya !

    Aya + maya = ayomaya1 Dru + maya = drumaya Mana + maya = manomaya1 Rajata + maya = rajatamaya Suvaa + maya = suvaamaya

    6. t

    !Gma + t = gmat Jana + t = janat Bla + t = blat Dhamma + t = dhammat Manussa + t = manussat

    2 Aya mana maya a o

  • 92

    7. tta ya 2 ya

    !Aroga + ya = rogya Bla + ya = blya + tta = blatta Manussa + tta = manussatta Nla + tta = nlatta Paita + ya = paitya, paicca

    8. tara iya tama iha

    ! ! ! ! !Bla blatara blatamaDhamma dhammiya dhammihaGua guiya guihaMedha medhiya medhihaPata patatara patatamaPpa ppatara ppatama ppiya ppihaAppa appatara appatamaAppa kaniya kanihaPasattha seyya sehaVuddha jeyya jeha

    9. ka !

    Eka + ka = ekaka Dvi + ka = dvika Catu + ka = catukka !

    1 bhva purisabhva itthibhva

  • 93

    10. kkhattu !

    Eka + kkhattu = ekakkhattu Dvi + kkhattu = dvikkhattu

    11. dh so th

    !Eka + dh = ekadh Paca + dh = pacadh Bahu + dh = bahudh Attha + so = atthaso Sabba + so = sabbaso Aa + th = aath Sabba + th = sabbath

    ati atva ativiya !

    !!

    1. Rj bhavatu dhammiko.2. Socati puttehi puttim.3. Tava paiccena mama ki payojana4. Aha mama mtpitare sad dvikkhattu vandmi.5. Manussattampi labhitv kasm tumhe pua na karotha6. Eso saddho dyako sabbad sla samm rakkhati.7. Sabbesu devamanussesu samm-sambuddho pana seho hoti.8. Imesa dvinna svakna aya pana jeyyo seyyo ca hoti.9. Tasmi pae vijo drumayabhani na vikkiti.10. Yo saddho v pao v ya ya desa gacchati so tattheva pjito hoti.

  • 94

    11.Mahrao kanihaputto imasmm rahe seharjabhagriko hoti.12. Amhka antevsikna kaiyo pana venayiko kaniho pana bhidhammiko.13. Lokiyajan puappa katv sugatiduggatsu uppajjitv bahudh

    kyikasukhadukkha bhujanti.14. Tesa saccena slena - khantimettabalena ca

    Te pi tva anurakkhantu - rogyena sukhena ca.!!

    1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 1 !

    1

  • 95

    !

    (Kitaka)!

    1. a !

    !Bh + a = bhava = bhva Budha + a = bodha Dusa + a = dosa Ji + a = jaya Kh + a = khaya Lubha + a = lobha Muha + a = moha Pata + a = pta Pada + a = pda Ruja + a = roga

    2. a

    !Anna + d + a = annada !Bala + d + a = balada !Dhamma + dhara + a = dhammadhara !Dina + kara + a = dinakara ( )!Kumbha + kara + a = kumbhakra !Ratha + kara + a = rathakra !Ml + kara + a = mlkra !

  • 96

    3. a

    !Pdena + p + a = pdapa ( )!Bhujena + gamu + a = bhujaga ( )!Kammalo + jana + a = kammaja !Vane + cara + a = vanacara !Vrimhi + jana + a = vrija ( )!

    4. aka a y i u aya ava

    aka tu tu

    t !

    D + aka = Dyaka ! D + tu = dtu !Ni + aka = Nyaka ! Ni + tu = netu !Su + aka = Svaka ! Su + tu = sotu !Bhuji + aka = bhojaka ! + tu = tu !Gamu + aka = gamaka ! Bhara + tu = bhattu !Jana + aka = janaka ! Gamu + tu = gantu1 !Kara + aka = kraka ! Kara + tu = kattu ! ! Vc + tu = vattu !

    5. ana ti ti t

    1 m n

  • 97

    !D + ana = Dna ! Gamu + ti = gati ( )Ni + ana = Nayana ! G () + ti = gti !Su + ana = Savana ! Muca + ti = mutti !Gamu + ana = gamana! P + ti = pti !Kara + aa = karaa Ramu + ti = rati !Mara + aa = maraa ! Sara + ti = sati ! ! Su + ti = suti !h + ti = hiti ! Thu + ti = thuti !

    6. anya ya a ya eyya

    !Kara + anya = karaya1 ! D + ya = deyya !P + anya = pnya () Gha + ya = gayha2 !Pja + anya = pjanya ! + ya = eyya !Su + anya = savanya ! P + ya = peyya !

    Bhuji + ya = bhojja Garaha + ya = grayha !Mada + ya = majja Vada + ya = vajja ( )!Khda + ya = khajja Yuja + ya = yogga !

    7. ana ( ) ( ) ( )

    !Brahma cara + = brahmacr ( )!Dhamma vada + = dhammavd Sacca vada + = saccavd ( ) Sdhu sla + = sdhusl Ppa kara + = ppakr ( ) Kudha + ana = kodhana Ghusa + ana = ghosana Bhsa + ana = bhsana Kampa + ana = kampana

    1 r n !3 Gha + ya = gahya gayha!

  • 98

    8. tu kma

    !

    Bhujitu kma = bhujitukma bhujitukmena ! bhujitukmassa

    Gantu kma = gantukma Pacitu kma = pacitukma Ktu kma = kattukma

    !

    1. Ki dado balado hoti - ki dado hoti vaado.

    Ki dado sukhado hoti - ki dado hoti cakkhudo?2. Annado balado hoti - vatthado hoti vaado.

    Ynado sukhado hoti - dpado hoti cakkhudo.3. Maggo atthi maggiko natthi, gamana atthi gamako natthi, kamma atthi

    krako natthi.4. Dhammapti sukha seti.5. Dhammacr sukha seti - asmi loke paramhi ca.6. Sabbappassa akaraa.7. Ppna akaraa sukha.8. Sabbadna dhammadna jinti. Sabba rasa dhammarasa jinti.

    Sabba rati dhammarati jinti. Tahakkhayo sabbadukkha jinti.9. Yo svako kyena v vcya v cetas v kicpi ppa kamma na karoti so

    hoti Dhammadharo, Dhammavd.10. Tava thutiy me payojana natthi.11. Saccavdino sad pjaniy honti.12. Sampattivipattsu akampanacitto hoti.13. Sdhusl - svak dhammasavanatthya gantukm nagarato nikkhamisu.14. Bhsanadrak paitehi grayh honti.

  • 99

    !1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1 9. 10. 11. 12. 13. 14.

    !

    1 pala (plesi) !

  • 100

    !

    (Sandhi1)!

    1. Sara sandhi 2. Vyajana sandhi 3. Niggahita() sandhi

    Sara sandhi 1.

    loke - agga = lok agga Pa - indriya = paindriya Tni - imni = tnimni Sabbo - eva = sabbeva

    2. Chy - iva = chyva Iti - api = itipi Pto - eva = ptova

    3. i u e o Upa - eto = upeto Suriyo - udaya = suriyudaya, suriyodaya

    4.

    1 sa + dh sandhi

  • 101

    Buddha - anussati = Buddhnussati Gacchmi - iti = gacchmti Bahu - upakro = bahpakro Sace - aya = sacya Idni - aha = idnaha

    5. Lokassa - iti = lokassti Vi - atikkama =vtikkama Sdhu - iti = sdhti Jvitahetu - api = jvitahetpi

    6. te me ye y e Me - aya = myaya, myya ( ) Te - aha = tyaha, tyha Ye - assa = yyassa, yyssa

    7. i u o y v Vi - kato = vykato Su - gata = svgata Anu - eti = anveti Ko - attha = kvattho So - aya = svaya, svya

    8. ati iti pati ti cc Ati - anta = accanta Ati - eti = acceti Ati - odto = accodto

  • 102

    Iti - eta = icceta Pati - harati = paccharati

    9. abhi abbha Abhi - uggato = abbhuggato

    10. adhi ajjha Adhi - gama = ajjhgama

    11. t, d, n, m, y, r, , v Ajja - agge = ajjatagge Atta - attha = attadattha Ito - yati = itonyati Idha - hu = idhamhu So - eva = soyeva Ni - antara = nirantara Cha - abhi = chaabhi Ti - agika = tivagika

    Vyajana sandhi 1.

    Te - assa = tyssa Muni - care = muncare Su - akkhto = svkkhto Jyati - soko = jyatsoko

    2. Yadi v svake = yadivasvake Tah - khayo = tahakkhayo

  • 103

    3. eta ta o a Eso dhammo = esa dhammo So muni = sa muni

    4. A - pamdo = appamdo Vi - a = via

    5. Ni - bhaya = nibbhaya Sa - dhammo = saddhammo

    Niggahita() sandhi 1.

    Ta khaa = takhaa Sa jta = sajta Ta a = taa Ta hna = tahna Aha te = ahante Sa nipto = sannipto Sa bodhi = sambodhi Sa mna = sammna

    2. e h e Ta - eva = taeva Ta - hi = tahi

    3. y y Sa - yamo = saamo

  • 104

    4. m ta eta d Ta - aha = tamaha Eta - avoca = etadavoca

    5. Adsi aha adsi-aha ads-aha adsaha Eva aha eva-aha evaha, evha

    6. Buddhna - ssana = Buddhnassana

    7. Cakkhu udapdi = cakkhu udapdi Ava - siro = avasiro

    8. Ida api = idampi Ki iti = kinti Cakka iva = cakkava !

  • !105

    (Paham) 1.

    naro nr phala

    2. Puriso gacchati Buddhena Dhammo desyate

    3. So rj ahosi Eso Drako hoti

    (lapana) Putta, idhgaccha! Bho Gotama!

    (Dutiy) 1.

    Aha lekhana likhmi.

    2. Idha so temsa vasi. Dvha atikkanta. Yojana dgho pabbato.

    3. So gma gacchati.

  • !106

    4. anupatipari Rukkha anu, rukkha pati, rukkha parivijjotate

    cado.

    Yadettha ma anu siy. Sdhu Devadatto mtara anu. Anu Sriputta paav bhikkhu. Saccakiriya anu pavassi. ( ) Nadi Nerajara pati.

    5. Rj sukha vasati. Sukha supati. Dukkha seti.

    6. Vin1 Dhamma. Sace ma nlapissati. Upam ma paibhti. Ta kho pana Bhagavanta. Eka samaya Bhagav

    7. vasa adhianu upa Gma vasati, anuvasati, upavasati. Vihra adhivasati.

    (Tatiy)

    cariyena potthaka dyate. Tena kata kamma.

    1 Vin

  • !107

    (Karaa) 1.

    Hatthena kamma karoti. Cakkhun passma. ena sukha labhati.

    2.

    Vijjya vasati. Kamman vasalo hoti.

    Akkhin ko.

    Vaena abhirpo. Gottena Gotamo. Sippena naakro.

    Ekamsena gacchmi. Yojanena gacchati.

    Satena kta. ()

    Pitar sadiso. Mtar samo. Kahpaena no. Dhanena hno. Vcya nipuo. Main attho.

  • !108

    Ssena bhra vahati.

    3. saha saddhi ala ki Nisdi Bhagav saddhi bhikkhusaghena. Bhtar saha. () Ala te idha vsena. Ki me dhanena

    4. Sukhena vasati.

    5. Attanva attna sammannati. Sumutt maya tena mahsamaena. Tena samayena.

    (Catutth) 1.

    Ycakna dna deti. Kyassa bala deti.

    2. ruca dhara Samaassa rocate sacca. Devadattassa suvaacchatta dhrayate.

    3. Tassa kujjha, mahvra. Devpi tesa pihayanti. Dujjan guavantna usyanti. Buddhassa silghate.

  • !109

    Nindanti bahubhina. Mayha sapate.

    4. Te vejjassa kathayisu. Arocaymi vo Bhikkhave. Satth Bhikkhna Dhamma deseti. So tassa lekhana pahii.

    5. Yuddhya gacchati. Nibbnya savattati. Caratha bhikkhave crika bahu-

    janahitya, bahu-janasukhya.

    Atthya me bhavissati. 6. hita attha payojana

    ala ki namo svgata Lokassa hita. Dhanena me attho. ena te ki payojana. Ala mallo mallassa. Namo sammsambuddhassa.

    Svgata te mahrja. Svatthi hotu sabbasattna. Sotthi te hotu sabbad.

  • !110

    7. Appo saggya gacchati.

    (Pacam) 1.

    Nagar niggato rj. ( ) Rukkhasm phalni patanti. () Assasm patmi. () ( )

    2. Pabbatehi nadiyo pabhavanti. Urasm jto putto.

    Ubhato sujto.

    Kmato jyati soko. Corasm bhaya uppajjati. cariyamh uggahma. Siss cariyehi pakra labhanti. Dukkh pamucantu. Mutto mrabandhan.

    3. Kke rakkhanti taul.

    Ppa citta nivraye.

    Mtpithi antaradhyati putto.

  • !111

    4. Nagarasm catusu yojanesu araa. Gmasm rmo yojana. Imamh msasm pacamse atikkhante. Ito kappasahasse.

    5. pabbat khetta. Apa apa slya yanti. Pati Buddhasm pati Sriputto. Ghatamassa telasm

    patidadti.

    Pari

    Paripabbat devo vassati.

    Adho adhar adho. Nn te bhikkh nn-kul. Rite rite saddhamm kuto sukha. Vin vin dhamm. Uddha uddha pdatal. Upari Upari gangya. Yva yva brahmalok.

    6. Dnato slameva vara. Slameva sut seyyo.

    7. Slato na pasasanti.

  • !112

    ! Bhava-paccay jti. ! Sakhranirodh avijjnirodho. Puratthimato.

    8. Ki kraa Ta kissa hetu

    9. Kammassa kaatt. Ussannatt.

    (Chah) 1.

    Buddhassa dhammo. Rukkhassa chy.

    2. Pupphna rsi. ( ) Bhikkhna samho. ( ) Meghassa saddo. Suvaassa vao Pdassa ukkhepana. Lokassa hito.

    3. Narna indo. Manussna adhipati. Satth deva-manussna.

    4.

  • !113

    Buddho seho manussna. Imesa drakna (imesu drakesu)

    esa pahamo.

    Etesa phalna eka gaha.

    5. Dhammdhammassa kovido. Kusal naccagtassa. Gmassa (v gmato) avidure. Nibbnassa santike. Nagarassa sampe. Tassa Purato. Heh chyya. Heh macassa. Tassopari. Jnumaalna upari. Pitussa tulyo. Mtu-sadiso.

    6. Dhammna caturo pad seh. Sabbesa sattna Buddho uttamo. Danto seho manussna.

    7. Amatassa dt. Ppna akaraa sukha. Rao pjito. Patta odanassa pretv.

  • !114

    Sabbe bhyanti maccuno. ! Bhto catunna sivisna. Divasassa tikkhattu. ! Bhagavato pasann.

    (Sattam) 1.

    Manuss gharesu vasanti. Thliya odana pacati. Khresu jala.

    2. Tasmi samaye. Syahasamaye gato. Phussamsamh tsu msesu veskhamso. Ito satasahassamhi kappe. 1

    3. Dpi sammesu haate. ( )Musvde pcittiya.

    4. Manussesu khattiyo sratamo. Addhikesu dhvato sghatamo. yasm nando arahantesu aataro.

    5. adhipati dyda issara kusala patibh pasuta sakkhi smi Lokasmi (lokassa) adhipati.

    1 satasahassa

  • !115

    Kammasmi (kammassa) dydo. Pahaviya (pahaviy) issaro. Gtasmi (gtassa) kusalo. Dassanasmi (dassanassa) patibh. Gosu (gava) pasuto. Adhikaraasmi (adhikaraassa) sakkhi. Dhammasmi (Dhammassa) smi.

    6. sdhu nipua adhi upa Paya sdhu. Mtari sdhu. Vinaye nipuo. Bhagre niyutto. Dhamme gravo. Buddhe pasanno. Appakasmi tuho. Ksirae na kuppmi. Adhi devesu Buddho. Upanikkhe kahpaa

    7. Idampissa hoti slasmi. Bhsu gahetv. ! Bhikkhsu abhivadanti. Sama pattesu piya caranti. Saghe, Gotami, dehi. Kadalsu gaje rakkhanti.

  • !116

    !Mayi gate so gato. Bhikkhusaghesu bhojiyamnesu gato. Sabbe magg vivajjenti gacchante

    lokanyake.

    !Aha gacchanto tena saddhi na

    sallapi.

    Mtpitunna rudantna pabbaji mtpitsu rudantesu pabbaji.

    eva

    Tayi gate yeva so gato.

  • 117

    ya a

    Rakkha - ya - te = rakkhyateD - ya - te = dyateN - ya - te = nyateSu - ya - te = syatePaca - ya - te = pacyate = paccate

    (Vattamn) ! ! ! ! ! ! te ante paccate paccante ! se vhe paccase paccavhe ! e mhe pacce paccamhe

    (Ajjatan) ! ! ! ! ! ! apacc, pacc apacc, pacc ! se vha apaccise, paccise apaccivha, paccivha ! a mhe apacca, pacca apaccimhe, paccimhe

    (Hyattan) ! ! ! ! ! ! ttha tthu apaccattha apaccatthu ! se vha apaccase apaccavha ! i mhase apacci apaccamhase

  • 118

    (Pacam) ! ! ! ! ! ! ta anta paccata paccanta ! ssu vho paccassu paccavho ! e mase pacce paccmase

    (Sattam) ! ! ! ! ! ! etha era paccetha paccera ! etho eyyavho paccetho pacceyyavho ! eyya eyymhe pacceyya pacceyymhe

    (Bhavissanti) ! ! ! ! ! ! ssate ssante paccissate paccissante ! ssase ssavhe paccissase paccissavhe ! ssa ssmhe paccissa paccissmhe

    h (Vattamn)! (Ajjatan)!

    ! ! ! ! ! ! hoti honti ahosi, ah ahesu ! hosi hotha ahosi ahosittha ! homi homa ahosi, ahu ahosimh, ahumh

    (Hyattan)! (Pacam)!! ! ! ! ! ! ahuv ahuv, ahvu hotu hontu ! ahuvo ahuvattha hohi hotha ! ahuva ahuvamha homi homa

    ! !

  • 119

    (Sattam)! (Bhavissanti)!! ! ! ! ! ! heyya heyya hessati, hehiti hessanti, hehinti ! heyysi heyytha hessasi, hehisi hessatha, hehitha ! heyymi heyyma hessmi, hehmi hessma, hehma

    asa (Vattamn)! (Ajjatan)!

    ! ! ! ! ! ! atthi santi si sisu, su ! asi attha si sittha ! asmi, amhi asma, amha si simha

    (Pacam) (Sattam) ! ! ! ! ! ! atthu santu siy, assa siyu, assu ! hi attha assa assatha ! asmi asma assa assma

  • 120

    !!

    BUDDHENIY VATTHU !

    Jambudpe kira pubbe paliputtanagare sattstikoti- nihita- dhana eka

    sehi- kula ahosi. Tassa pana sehino ek yeva dht ahosi- nmena Buddhen

    nma. Tass satta- vassika- kle mt- pitaro klamakasu. Tasmi kule sabba

    spateyya tass yeva ahosi.

    S kira abhirp psdik paramya vaapokkharatya samanngat

    devacchar-paibhg piy ca ahosi manp saddh pasann ratanattaya-mmik

    paivasati. Tasmi pana nagare sehisenpati- uparjdayo ta attano

    pdaparikatta kmayamn manusse pesesu pakrehi saddhi. S ta

    sutv cintesi :- mayha mtpitaro sabba vibhava pahya mat. Maypi tath

    gantabba. Ki me patikulena. Kevala citta vinsya bhavati. May panima

    dhana Buddha-ssane yeva nidahitu vaatti cintesi. Cintetv ca pana tesa

    mayha patikulenatthoti paikkhipi.

    S tato pahya mahdna pavattent samaa- brahmae santappesi.

    Athparabhge eko assa- vijako assa-vijjya pubbantparanta

    gacchanto gamma imasmi gehe nivsa gahi. Atha so vijo ta disv dhtu-

    sineha patihpetv gandha- mla- vatth- lankrdh tass upakrako hutv

    gamanakle - Amma etesu assesu tava ruccanaka assa gahh ti ha.

    Spi asse oloketv eka sindhavapotaka disv eta me deh ti ha.

    Vijo - Amma eso sindhavapotako. Appamatt hutv paijaggh ti vatv

    ta paipdetv agamsi.

    Spi ta paijaggamn ksa- gm- bhva atv samm paijaggant

    eva cintesi- puakaraassa me sahyo laddhoti agatapubb ca me Bhagavato

    sakala marabala vidhmetv Buddhabhtassa Jaya- mah Bodhibhmi.

    Yannnha tattha gantv Bhagavato Jayamahbodhi vandeyyanti cintetv

    bah rajata- suvaa- mldayo krpetv ekadivisa assa abhiruyha ksena

    gantv bodhi-malake hatv- gacchantu ayya suvaaml pjetunti ugghosesi-

    tenettha:

  • 121

    Yato pahha Buddha- ssane suddha- mnas

    Pasann tena saccena- mamanuggaha- buddhiy

    gacchantu namassantu- bodhi pjentu sdhuka

    Soamlhi Sambuddha- putt ariyasvak

    Sutv ta vacana ayy- bah Shalavsino

    gamma nabhasa tattha- vandisu ca mahisu ca.

    Tato-ppabhuti s kumrik Buddha-ssane atva pasann niccameva

    assamabhiruyha gantv ariyehi saddhi Mahbodhi suvaamlbhi pjetv

    gacchati.

    Atha Paliputta-nagaropavane vanacar tass abhiha gacchantiy ca

    gacchantiy ca rpasampatti disv rao kathesu. Mahrja, evarp

    kumrik assamabhiruyha gantv nibandha vanditv gacchati.

    Devassnurpa aggamahesi bhavitun ti .

    Rj ta sutv Tena hi bhane gahatha na kumri. Mama aggamahesi

    karom ti purise payojesi.

    Tena payutt puris Bodhi-pja katv gacchanti gahmti tattha niln

    gahaa-sajj ahasu. Tad s kumrik assamabhiruyha Mah-bodhimaa

    gantv vtargehi saddhi pupphapja katv vanditv nivatti. Atha tesu eko

    Dhammarakkhitatthero nma tass evamha: Bhagini, tva antarmagge cor

    gahitukm hit. Asukhahna patv appamatt sgha gacch ti .

    Spi gacchanti ta hna patv corehi anubandhit assassa pahiy

    saa datv pakkami. Cor pacchato pacchato anubandhisu. Asso vega

    janetv ksa mullaghi. Kumrik vega sandhretu asakkont assassa pihito

    parigilitv patant-may katpakra sara puttti ha. So patanti disv vegena

    gantv pihiya nisdpetv ksato netv sakahne yeva patihpesi. Tasm.

    Tiracchnagat peva - sarant upakraka

    Na jahantti mantvna - kata hontu pnino.

    Tato s kumrik sattstikoi- dhana Buddha- ssane yeva vapitv

    yvajva sla rakkhitv tato cut suttappabuddho viya devaloke nibbatti.

    Atitaruavay bho mtugmpi eva

    Vividhakusalakamma katv sagga vajanti.

    Kusalaphalamahanta maamn bhavant

  • 122

    Bhavatha kathamupekk dnamndikamme.

  • 123

    !

    PNYADINNASSA VATTHU

    Jambudpe aatarasmi janapade kireko manusso rahato raha

    janapadato janapada vicaranto anukkamena Candabhga-nadtra patv

    nva abhiruhitv paratra gacchati. Athpara gabbhinitth tya evanvya

    gacchati. Atha nv gag- majjha- ppatta- kle tassa kammaja vt calisu.

    Tato s vijyitumasakkont klant pnya me detha pipsitmh ti manusse yci.

    Te tass vacana asuant viya pnya ndasu. Atha so jnapadiko tassa

    karuyanto pnya gahetv mukhe sici. Tasmi khae s laddhsss

    sukhena draka vijyi. Atha te tra patv katipaya- divasena attano attano

    hna ppuisu. Athparabhge so jnapadiko aatara- kicca paicca tass

    itthiy vasana-ghara patv tattha tattha hianto nivsanahna alabhutv

    nagara-dvre sla gantv tattha nipajji.

    Tasmi yeva divase cor nagara pavisitv rjagehe sandhi chinditv

    dhanasra gahetv gacchant rjapurisehi anubaddh gantv t yeva slya

    chaetv palyisu. Atha rjapuris gantv ta jnapadika disv - aya

    coroti gahetv pacchbha gha bandhitv punadivase rao dassesu.

    Ra Kasm bhae, corakammaks ti pucchito.

    Nha, devo, coro, gantukomhi ti vutte, rj core pariyesitv alabhanto

    ayameva coro ima mrethti npesi.

    Rjapurisehi ta gha bandhitv ghtahna nette s itth ta tatha

    nyamna disv sajnitv kampamna haday muhuttena rao santika

    gantv vanditv, Deva, eso na coro gantuko, muccatheta, devti ha. Rj

    tass katha asaddhahanto yajjeta mocetumicchasi tassa-gghanaka dhana

    datv mucpehti.

    S Smi mama gehe dhana natthi. Api ca me sattaputtehi saddhi ma

    dsi karohi. Eta muca dev ti ha.

  • 124

    !

    DUGGATASSA DNA

    !Ahosi duggato pubbe . Brasi-puruttameDna denti nar tattha . nimantetvna bhikkhavo

    Jvanto bhatiya soha . dna dente mahjane Tuhahahe pamudite . eva cintesaha tad

    Sampaa.vatthlakr . dna dent ime jan Paratthapi pahahva . sampattimanubhonti te

    Buddhuppdo aya dni . dhammo loke pavattati Susldni vattanti . dakkhieyy jinoras

    Avahitova sasro . apy khalu prit Kalya.vimukh satt . kma gacchanti duggati

    Idni dukkhito hutv . jvmi kasirenaha Daiddo kapao dno . appabhogo anhiyo

    Idni bja ropemi . sukhette sdhu.sammate Appeva nma tenha . parattha sukhito siy

    Iti cintiya bhikkhitv . bhati katvnanekadh Maapa tattha kretv . nimantetvna bhikkhavo

    ysena adsaha . pysa amat yaso Tena kammavipkena . devaloke manorame

    Jtomhi dibbakmehi . modamno anekadh Dghyuko vaavanto . tejasca ahosaha.

  • 125

    SUMANDEVIY VATTHU

    Svatthiya hi devasika Anthapiikassa gehe dve Bhikkhu. sahassni

    bhujanti; tath Viskhya mah. upsikya. Svatthiya ca yo yo dna dtukmo hoti so so tesa ubhinna oksa labhitvva karoti. Ki kra?

    Tumhka dnagga Anthapiiko v Viskh v gatti pucchitv ngatti

    vutte satasahassa vissajjetv katadnampi ki dna nmetanti garahanti.

    Ubhopi te Bhikkhusaghassa ruci ca anucchavikakiccni ca ativiya jnanti.

    Tesu vicrentesu bhikkh cittarpa bhujanti. Tasm sabbe dna dtukm te

    gahetv va gacchanti. iti te attano ghare bhikkh parivisitu na labhanti.

    Tato Viskh Ko nukho mama hne hatv bhikkhusagha parivisissat ti

    upadhrent puttassa dhtara disv ta attano hane hapesi. S tassa nivesane

    bhikkhusagha parivisati. Anthapiikopi Mahsubhadda nma

    jehadhtara hapesi. S bhikkhna veyyvacca karont dhamma suant

    sotpann hutv patikula agamsi. Tato Cullasubhadda hapesi. Spi tatheva

    karont sotpann hutv patikula gat. Atha Suman. devi nma kaihadhtara hapesi. S pana Sakadgmiphala patv kumrikva hutv

    tathrpena aphsukhena tur hrupaccheda katv pitara dahukm

    hutv pakkospesi. So ekasmi dnagge tassa ssana sutvva gantv . Ki amma Sumane?ti ha. Spi na ha . Ki tta kaihabhtik ti .

    Vippalapasi, amma?

    Na vippalapmi, kaihabhtik ti .

    Bhyasi, amm ti .

    Na bhymi, kaihabhtik ti .

    Ettaka vatv yeva pana s klamaksi.

    So Sotpannopi samno sehidhtari uppannasoka adhivsetu asakkonto

    Dhtu sarrakicca kretv rodanto Satthusantika gantv Ki gahapati dukkh

    dummano assumukho rudamno upagatos?ti vutte Dht me bhante

    Sumandevi klakat ti ha.

    Atha kasm socasi? Nanu sabbesa ekasika maraanti.

  • 126

    Jnmet