14 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΠαρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2014 άποψη

Σχολείο και οικογένεια στην ψηφιακήεποχή: ∆ιαπαιδαγώγηση και καθοδήγησηΑ

ναµφισβήτητα ζούµε σε µια νέα εποχή, στηνεποχή του θαυµαστού ψηφιακού κόσµου µετις πολύµορφες εφαρµογές και τις άπειρες

δυνατότητες ταχύτατης συγκέντρωσης και µετά-δοσης πληροφοριών.

Η χρήση του ∆ιαδικτύου προσφέρει ποικίλαοφέλη στο καθένα που είναι πρόθυµος να το αξιο-ποιήσει µε ορθολογικό και δηµιουργικό τρόπο (αµ-φίδροµη επικοινωνία, άµεση και πλήρης ενηµέ-ρωση, πλούτος πληροφοριών κ.λπ.). Τι γίνεται όµωςµε τις σκοτεινές πλευρές που υποκρύπτει ο αχανήςαυτός ιδεατός κόσµος;

Τι συµβαίνει όταν όροι όπως ασφαλής περιήγησηκαι ορθολογική χρήση, κατάχρηση και έκθεση σεκινδύνους, βρίσκονται συγκεχυµένοι στο µυαλό ευ-αίσθητων πληθυσµιακών οµάδων, όπως είναι οιέφηβοι και τα παιδιά;

Είναι γεγονός ότι το θέµα των κινδύνων πουεγκυµονούν στο ∆ιαδίκτυο, έχει απασχολήσει κατάκαιρούς επιστήµονες, ειδικούς αλλά και απλούς πο-λίτες. Αναµφισβήτητα, το ∆ιαδίκτυο παρέχει ποικίλαοφέλη σε όσους προτίθενται να το αξιοποιήσουνµε δηµιουργικό και ορθολογικό τρόπο. Πέρα όµωςαπό τα αναντίρρητα οφέλη που παρέχει, υπάρχεικαι µια σειρά από κινδύνους, ορατούς ή µη, η προ-στασία από τους οποίους δεν είναι καθόλου εύκοληυπόθεση.

Σύµφωνα µε παγκόσµια στατιστικά δεδοµένα, ηχρήση του ∆ιαδικτύου και των πολυµέσων από

παιδιά, παρουσιάζει ανοδική αύξηση τα τελευταίαχρόνια.

Στην Ευρώπη για παράδειγµα, παιδιά ηλικίας 9-16ετών, χρησιµοποιούν το ∆ιαδίκτυο από 1 έως 5ώρες σε ηµερήσια βάση, ενώ 59% των παιδιών τηςίδιας ηλικίας διαθέτουν ήδη ένα προφίλ κοινωνικήςδικτύωσης (livingstone et. al., 2011).

Σχετικά ευρήµατα στη χώρα µας αποκαλύπτουνότι το 87% παιδιών ηλικίας άνω των 13 ετών επι-σκέπτεται καθηµερινά το διαδίκτυο, ενώ το 34% τουδείγµατος, συνάντησε από κοντά κάποιο άτοµο πουγνώρισε στο διαδίκτυο (Μη Κυβερνητική ΟργάνωσηΝΕΟΙ, 2010). Η ολοένα και αυξανόµενη χρήση του∆ιαδικτύου από νέους εποµένως, εγείρει µια σειράερωτηµάτων όσον αφορά την ασφαλή χρήση του,υπογραµµίζοντας την ευθύνη φορέων, όπως είναι ηοικογένεια και το σχολείο.

Τελευταία µια σειρά µεταρρυθµίσεων για τηναναβάθµιση του ρόλου του σύγχρονου σχολείου,υποστηρίζουν τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών για

εκπαιδευτικούς και επιµορφωτικούς σκοπούς. Στοχώρο της εκπαίδευσης, το ∆ιαδίκτυο ανάγεται σεπολύτιµο εργαλείο, το οποίο συνιστά σηµείο ανα-φοράς για εκπαιδευτικούς και µαθητές. Η συµβολήτου σχολείου κρίνεται ολοένα και πιο απαραίτητησε µια εποχή, όπου τα τεχνολογικά επιτεύγµατα συ-νιστούν αναπόσπαστο κοµµάτι της καθηµερινότη-τας µας. Η έκθεση των παιδιών σε µια σειρά από κιν-δύνους (έκθεσή σε ακατάλληλο υλικό, επαφή µεεπιτήδειους µε κακόβουλες προθέσεις, εθισµός στοδιαδίκτυο κ.λπ.), υπογραµµίζουν την αναγκαιότητασωστής διαπαιδαγώγησης και καθοδήγησης(www.safeline.gr). Η ενηµέρωση βέβαια δεν θαπρέπει να εξαντλείται µεµονωµένα στην παροχήστείρων συµβουλών, αλλά στην κινητοποίηση τωνµαθητών µέσα από δραστηριότητες που θα κεντρί-σουν το ενδιαφέρον τους και θα αυξήσουν τη δη-µιουργικότητά τους (project, φύλλα εργασίας, σχε-διασµένες δραστηριότητες κ.λπ.). Όροι όπως δια-φύλαξη των προσωπικών δεδοµένων, επιφυλακτική– κριτική στάση απέναντι σε κάθε πληροφορία δια-θέσιµη στον ιστό, θα πρέπει να τίθενται στην πρώτηγραµµή. Το κυριότερο, τα παιδιά θα πρέπει να γνω-ρίζουν πάντοτε οτι ένα µεγαλύτερο και έµπιστοάτοµο θα βρίσκεται ανά πάσα στιγµή δίπλα τους γιαστήριξη, καθοδήγηση και. Συµπαράσταση (Πανελ-λήνιο Σχολικό ∆ίκτυο, http://www.it.uom.gr/pro-jects/cms/files/services/WebFiltering.doc).

Όσον αφορά την προστασία των παιδιών απότους κινδύνους του ∆ιαδικτύου, ιδιαίτερα ση-

µαντικός κρίνεται και ο υποστηρικτικός – συµβου-λευτικός ρόλος της οικογένειας. ∆ηλαδή, ο σύγ-χρονος γονέας καλείται να επιδείξει σχετική µέρι-µνα, όσον αφορά την ασφαλή και δηµιουργικήχρήση του διαδικτύου από το παιδί του. Όµως τιµπορούν να κάνουν οι γονείς για να προστατεύ-σουν τα παιδιά τους; Οπωσδήποτε, ο αποκλεισµόςτων παιδιών από τη χρήση του Ίντερνετ, δε συνιστάτη λύση του προβλήµατος, ειδικά σε µια εποχή πουτα πάντα ελέγχονται ψηφιακά και η εξοικείωση τωνπαιδιών µε την Τεχνολογία κρίνεται απαραίτητη.Μερικές απλές και πρακτικές συµβουλές είναι οιεξής: Εγκατάσταση του υπολογιστή σε χώρο άµεσαεπιβλέψιµο από ενήλικα, εγκατάσταση λογισµικού

φίλτρου για την απαγόρευση της εισόδου σε ορι-σµένες ιστοσελίδες, ενηµέρωση των παιδιών σε θέ-µατα που αφορούν την ασφαλή περιήγησή τουςστο ∆ιαδίκτυο, έµφαση στην ανακάλυψη ιστοσελί-δων µε ενηµερωτικό, εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικόπεριεχόµενο και κυρίως, ετοιµότητα και εγρήγορσησε περίπτωση που τα παιδιά συνοµιλούν σε chatrooms µε αγνώστους ή επιτήδειους.

Συµπερασµατικά, γονείς και εκπαιδευτικοί, θαπρέπει από κοινού να επιδείξουν ανάλογη ευαι-

σθητοποίηση, αναλαµβάνοντας έναν ενεργό καιπολυδιάστατο ρόλο, συµβουλεύοντας σωστά τοπαιδί και επεξηγώντας ταυτόχρονα, τί δεν πρέπεινα κάνει, και κυρίως, γιατί δεν πρέπει να το κάνει.Τα παιδιά θα πρέπει να προσκαλούνται να εκφρά-σουν ανοικτά τη γνώµη και τις ιδέες τους. Οι γονείςµε τη σειρά τους, θα πρέπει να δείξουν ανάλογηεµπιστοσύνη στα παιδιά τους, καθώς είναι απόλυταφυσιολογικό το παιδί να αντιστέκεται σε οτιδήποτεεπιδιώκει να του ασκήσει έλεγχο. Το παιδί θα πρέ-πει να έχει κατά νου ότι κάθε ενέργεια και πράξηστο εικονικό κόσµο, ενδέχεται να έχει σοβαρότατεςσυνέπειες στον αληθινό. Στην αυγή του 21ου αι-ώνα, στην εποχή του ∆ιαδικτύου και των πολυµέ-σων, η εκπαίδευση και η εξάσκηση των παιδιών στησωστή χρήση των µέσων επικοινωνίας κρίνεται απα-ραίτητη, αποτελώντας την καλύτερη εγγύηση γιατην ασφαλή χρήση του ∆ιαδικτύου και συνεπώς, γιατην προστασία τους από κάθε κίνδυνο ή κακόβουληενέργεια.

ΒιβλιογραφίαLivingstone, S., Haddon, L., Görzig, A., andÓlafsson,K., (2011). Risks and safety on the internet:The perspective of European children. Full findings.Available at www.eukidsonline.net

Σχετικές ∆ιευθύνσειςSafeline, www.safeline.grΠανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο, www.sch.gr

* Η Ανδρονίκη Κορφιάτη είναι Εκπαιδευτικός,Υποψήφια ∆ρ. Παιδαγωγικού ΤµήµατοςΠανεπιστηµίου Ιωαννίνων

Της Ανδρονίκης Κορφιάτη*