‌‌ها‌و‌ابزارهاي‌تكنيك‌و‌ارزيابي‌‌شناسايي‌خطرات

ريسك

مفاهيم‌ارزيابی‌ريسک‌و‌خطرمفاهيم‌ارزيابی‌ريسک‌و‌خطر

((HazardHazard))‌خطرخطر

منبع‌بالقوه&‌آسيب‌آس/يب‌ب/القوه&‌ممکن‌اس/ت‌آس/يب‌انس/انی،‌توج/ه:

از‌ ترکي/بی‌ ي/ا‌ ام/وال‌ ب/ه‌ ب/ه‌محي/ط،‌ص/دمه‌ ص/دمه‌اينها‌باشد.

خطر‌بالقوه‌چيزی‌است‌که‌به‌طور‌بالقوه‌بتواند‌موجب‌ايجاد‌آسيب‌از‌جمله‌بيماری،‌آسيب‌ديدگی،‌صدمه‌به‌اموال،‌محصوالت،‌خسارت‌به‌توليد‌يا‌افزايش‌تعهدات‌شود.درک‌اين‌مفهوم‌که‌يک‌خطر‌پتانسيل‌رخ‌

دادن‌اتفاقی‌ناخواسته‌را‌دارد‌و‌خود‌رخداد‌واقعی‌نيست،‌به‌درک‌رويکرد‌برگزيده‌شده‌برای‌شناسايي‌خطر‌و‌ارزيابی‌ريسک‌کمک‌شايانی‌‌می‌کند.‌توضيح‌فوق‌در‌مورد‌خطر‌

بالقوه‌از‌اين‌نظر‌نيز‌حائز‌اهميت‌است‌که‌از‌کاربرد‌معانی‌رايج‌ديگر‌مانند‌خطر‌بالفعل،‌

شانس‌يا‌ريسک‌دقيقتر‌می‌باشد.

خطرات

واژه‌های‌حاد‌و‌مزمن‌اغلب‌برای‌تفاوت‌قائل‌•شدن‌ميان‌خطرات‌بالقوه‌يا‌پتانسيل‌ايجاد‌آسيب‌به‌عنوان‌نتيجه‌ای‌از‌رخدادهای‌نسبتا‌کوتاه‌مدت‌مانند‌ريزش‌نفت،‌آتش‌سوزی‌و‌انفجار‌)خطرات‌حاد(‌با‌خطراتی‌که‌از‌رخدادهای‌بلند‌مدت‌نشأت‌

می‌گيرند،‌مانند‌تخلية‌مداوم‌آالينده‌ها‌و‌تماسهای‌شغلی‌)خطرات‌مزمن(،‌به‌کار‌می‌رود.‌

‌‌‌‌‌مثالهايی‌از‌خطرات‌حاد‌عبارتند‌از‌هيدروکربنهای‌•

تحت‌فشار،‌اشياء‌در‌بلندی،‌الکتريسيته،‌وجود‌کشتی‌در‌نزديکی‌تأسيسات‌و‌غيره.

((RiskRisk))‌ريسکريسک

ترکيبی‌از‌احتمال‌يک‌رخداد‌و‌پيامدهای‌آن.

((Risk AnalysisRisk Analysis))تجزيه‌و‌تحليل‌ريسکتجزيه‌و‌تحليل‌ريسک

.استفاده‌از‌اطالعات‌موجود‌برای‌شناسايی‌خطرات‌و‌برآورد‌ريسک

‌

((Risk AssessmentRisk Assessment))ارزيابی‌ريسکارزيابی‌ريسکفرايند‌کلی‌تحليل‌ريسک‌و‌

‌ارزيابی‌ريسک

(Risk Evaluation)‌ارزشيابی‌ريسکارزشيابی‌ريسک

قضاوت‌در‌مورد‌قابل‌تحمل‌بودن‌ريسک‌بر‌اساس‌تحليل‌ريسک

((Screening CriteriaScreening Criteria))‌معيار‌غربالگریمعيار‌غربالگری

هدف‌ي/ا‌اس/تانداردی‌ک/ه‌ب/رای‌قض/اوت‌در‌اث/ر‌ ي/ا‌ ي/ک‌خط/ر‌ ب/ودن‌ تحم/ل‌ قاب/ل‌ م/ورد‌

شناسايی‌شده‌به‌کار‌می‌رود.

عنصر‌کليدی‌در‌سيستمهای‌اثربخش‌مديريت،‌رويکرد‌سيستماتيک‌به

‌ارزيابی‌ريسک‌و‌شناسايی‌خطرات‌

ب/ه‌ کم/ک‌ جهت‌ الزم‌ اطالع/ات‌ ايج/اد‌ منظ/ور‌ ب/ه‌ ‌ ‌گ/يری اعم/ال‌تص/ميم‌ ب/ه‌ ني/از‌ م/ورد‌ در‌ اق/دامات‌‌‌می‌باشد.کاهش‌ريسک

‌می‌بايست‌شامل‌:اقدامات‌کاهش‌ريسکاحتم/ال‌1 ک/اهش‌ )يع/نی‌ روي/دادها‌ از‌ پيش/گيری‌ ‌-

وقوع(،‌و‌2 وس/عت‌ مح/دودکردن‌ )يع/نی‌ روي/دادها‌ -کن/ترل‌

طول‌مدت‌يک‌رخداد‌خطرناک(،‌و‌-کاهش‌اثرات‌)يعنی‌کاهش‌پيامدها‌(‌باشد.3

طراحيه/ای‌اق/دامات‌پيش/گيرانه‌از‌قبي/ل‌اس/تفاده‌از‌‌در‌ص/ورت‌تض/مين‌يکپ/ارچگی‌دارائيه/ا‌و‌ذات/ا‌ايمن‌ت/ر

تاکي/د‌ق/رار‌گ/يرد.‌اق/دامات‌ امک/ان‌می‌بايس/ت‌م/ورد‌ارزي/ابی‌ اس/اس‌ ب/ر‌ بايس/ت‌ می‌ روي/داد‌ از‌ خ/روج‌ريس/ک‌پيش‌بي/نی‌ش/ده‌و‌ب/ا‌در‌نظ/ر‌گ/رفتن‌احتم/ال‌ريس/ک‌ ک/اهش‌ اق/دامات‌ و‌ کن/ترل‌ اق/دامات‌ شکس/ت‌اه/داف‌ و‌جزئي/ات‌ الزام/ات‌عملک/ردی‌ ت/دوين‌ش/وند.‌بايس/تی‌ب/ر‌اس/اس‌نت/ايج‌ارزش/يابی‌در‌س/طوح‌مناس/ب‌

‌تعيين‌گردد.

شناس/ايی‌خط/رات‌و‌ارزي/ابی‌ريس/ک‌ش/امل‌مجموع/ه‌ای‌از‌مراحل‌به‌شرح‌زير‌است:

‌ب/ر‌اس/اس‌توج/ه‌ب/ه‌:‌شناس/ايی‌خط/ر،1مرحل/ه‌‌ال/ف(ع/واملی‌مانن/د‌خ/واص‌ش/يميايی‌و‌ف/يزيکی‌س/ياالت‌ه/ای‌ روي/ه‌ تجه/يزات،‌ چي/دمان‌ انتق/ال،‌ ح/ال‌ در‌عملي/ات‌نگه/داری‌و‌ش/رايط‌ف/راورش،‌ش/رايط‌محي/ط‌ش/رايط‌ در‌ ك/ار‌ اورمحي/ط‌ زي/ان‌ عوام/ل‌ و‌ زيس/تی‌

عادي‌و‌غير‌عادي‌در‌نظر‌گرفته‌شده‌است‌.

‌‌

:‌ح/ذف‌ي/ا‌ک/اهش‌ريس/ک‌غ/ير‌قاب/ل‌تحم/ل‌3مرحل/ه‌‌ج(اين‌ام/ر‌ش/امل‌شناس/ايی‌فرص/تهای‌ک/اهش‌احتم/ال‌

يا‌شدت‌پيامدهای‌يک‌حادثه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌می‌باشد.

ناش/ی‌از‌خط/رات‌و‌‌:‌ارزي/ابی‌ريس/ک،2مرحل/ه‌‌ب(توج/ه‌ب/ه‌ق/ابليت‌تحم/ل‌آن‌ب/رای‌کارکن/ان،‌تس/هيالت‌و‌محي/ط‌زيس/ت.‌اين‌ام/ر‌معم/وال‌ش/امل‌شناس/ايی‌رخ/دادهای‌آغ/ازگر،‌شناس/ايی‌ت/والی‌ه/ای‌احتم/الی‌و‌ حادث/ه‌ ه/ای‌ ت/والی‌ وق/وع‌ احتم/ال‌ ب/رآورد‌ حادث/ه،‌براس/اس‌ باي/د‌ س/پس‌ باش/د.‌ می‌ پيام/دها‌ ارزي/ابی‌معياره/ای‌مناس/ب‌وض/عيت‌م/ورد‌نظ/ر،‌قاب/ل‌قب/ول‌بودن‌ريسک‌برآورد‌شده‌مورد‌قضاوت‌قرار‌گيرد.

هنگ/امی‌ک/ه‌از‌تکنيکه/ای‌ب/ازنگری‌ب/ا‌س/اختاری‌پيچي/ده‌ت/ر‌اس/تفاده‌می‌ش/ود،‌هنگ/ام‌ارزي/ابی‌اق/دامات‌م/ورد‌

بايس/ت می‌ ريس/ک‌ ک/اهش‌ ‌ني/از‌ قطعيت‌ ‌ع/دم‌الزم‌ قرارگ/يرد.‌ توج/ه‌ م/ورد‌ رفت/ه‌ ک/ار‌ ب/ه‌ فرض/يات‌اس/ت‌ع/دم‌قطعيت‌فرض/يات‌ب/ه‌خ/وبی‌مس/تند‌ش/ده‌و‌خط/ر‌ و‌ ريس/ک‌ ارزي/ابی‌ نت/ايج‌ از‌ ک/ه‌ کارکن/انی‌ ب/ه‌تص/ميم‌ ب/ه‌ ت/ا‌ ش/ود‌ داده‌ اطالع‌ کنن/د،‌ می‌ اس/تفاده‌

‌.گيری‌بهتر‌کمک‌کند

تم/ام‌روش/ها‌س/ه‌مرحل/هاين‌ ‌عم/وميت‌عم/ومی‌در‌مناس/ب‌ تکنيکه/ای‌ و‌ ابزاره/ا‌ انتخ/اب‌ هنگ/ام‌ دارد.‌

م/اهيت‌و‌مقي/اس‌شناس/ايی‌خط/ر‌و‌ارزي/ابی‌ريس/ک،‌از‌ تجرب//ه‌ وج//ود‌ و‌ تأسيس//ات‌ عم//ر‌ تأسيس//ات،‌

‌می‌بايس/ت‌در‌نظ/ر‌گرفت/ه‌ش/ود.‌تأسيس/ات‌مش/ابهارزي/ابی‌ و‌ خط/ر‌ شناس/ايی‌ ب/ه‌ ک/ه‌ تالش/ی‌ م/يزان‌ب/ر‌اس/اس‌ بايس/ت‌ داده‌ش/ده‌می‌ اختص/اص‌ ريس/ک‌و‌ ک/ار‌ ب/ودن‌ جدي/د‌ ريس/ک،‌ انتظ/ار‌ م/ورد‌ مق/دار‌

هرگونه‌نقص‌آگاهی‌باشد.

:‌)ادامه(‌3مرحله‌ج(

برای‌تأسيس/ات‌ي/ا‌فعاليته/ای‌جدي/د‌شناس/ايی‌ه/ر‌چ/ه‌ک/افی‌ زم/ان‌ ت/ا‌ اس/ت‌ اهميت‌ ح/ائز‌ خط/رات‌ زودت/ر‌تع/يين‌ از‌ قب/ل‌ خط/ر‌ ارزش/يابی‌ و‌ مطالع/ه‌ جهت‌مناس/بترين‌راه‌ح/ل‌جهت‌م/ديريت‌آن‌وج/ود‌داش/ته‌اولي/ه‌ مراح/ل‌ در‌ اص/الحات‌ انج/ام‌ هم/واره‌ باش/د.‌

‌س/اده‌ت/ر‌اس/ت،‌چ/را‌ک/ه‌می‌ت/وان‌آنه/ا‌ط/راحی‌پ/روژهرا‌با‌کمترين‌تأثير‌بر‌هزينه‌و‌زمانبندی‌انجام‌داد.

ب/رای‌ ت/وان‌ می‌ را‌ خط//ر‌ و‌ ريس//ک‌ ارزيابيه/ای‌تس/هيالت‌موج/ود‌ن/يز‌ب/ه‌ک/ار‌ب/رد.‌گ/اه‌تغي/يراتی‌ک/ه‌ب/رای‌ باش/د،‌ موج/ه‌ ط/راحی‌ ط/ول‌ در‌ ب/ود‌ ممکن‌مث/ال،‌ عن/وان‌ ب/ه‌ نيس/ت.‌ عملی‌ موج/ود‌ تس/هيالت‌نمی‌ پ/ذير‌ امک/ان‌ موج/ود‌ تس/هيالت‌ جانم/ايی‌ بهب/ود‌در‌ اص/الحات‌ انج/ام‌ ب/رای‌ ني/از‌ م/ورد‌ ک/ار‌ باش/د.‌تس/هيالت‌موج/ود،‌م/وجب‌ريس/ک‌اض/افی‌حادث/ه‌می‌

شود‌که‌الزم‌است‌بدان‌توجه‌شود.

:‌)ادامه(‌3مرحله‌ج(

( را‌1شکل‌ مختل/ف‌ پيچي/دگيهای‌ ب/ا‌ رويکرده/ايی‌ ‌)ب/رای‌ارزي/ابی‌ آنه/ا‌ ت/وان‌از‌ نش/ان‌می‌ده/د‌ک/ه‌می‌

.‌ريسک‌و‌خطر‌استفاده‌کرد

تجربه/ قضاوت

چک لیستها

آئین نامه ها/استاندار

دها

روشهای

بازنگری

ساختاری

(‌رويکردهای‌مختلف‌به‌ارزيابی‌ريسک‌و‌خطر1شکل‌)

:‌)ادامه(‌3مرحله‌ج(

اس/ت‌ ممکن‌ ح/االت‌ بس/ياری‌ تخص/ص‌در‌ و‌ دانش‌ای تجرب/ه‌ ب/ا‌ س/اختاری‌کارکن/ان‌ رويک/رد‌ ي/ک‌ از‌ ک/ه‌ ‌

اس/تقاده‌می‌کنن/د،‌ب/رای‌م/ديريت‌ريس/ک‌ک/افی‌باش/د.‌‌از‌ ليس/تاس/تفاده‌ و‌می‌چ/ک‌ اس/ت‌ و‌س/اده‌ ‌س/ريع‌

و‌ اس/تانداردها‌ ب/رآوردن‌ تع/يين‌ ب/رای‌ آنه/ا‌ از‌ ت/وان‌روش/های‌ط/راحی‌و‌م/ورد‌توج/ه‌ق/رار‌گ/رفتن‌خط/راتی‌

که‌قبال‌تشخيص‌داده‌شده‌اند،‌کمک‌گرفت.ب/ا‌ ص/نايع‌ از‌ آم/ده‌ دس/ت‌ ب/ه‌ تجرب/ة‌ ک/ه‌ م/واردی‌ در‌

نام/ه‌ه/ا آئين‌ و‌ تلفي/ق‌ش/ده‌اس/ت،‌می‌اس/تانداردها‌ ‌اين‌ روش/های‌ ب/ا‌ انطب/اق‌ بررس/ی‌ طري/ق‌ از‌ ت/وان‌اس/تاندارد‌در‌ط/راحی،‌س/اخت،‌به/ره‌ب/رداری،‌تعم/ير‌و‌نگه/داری،‌ب/ه‌س/طح‌ب/االيی‌از‌ايم/نی‌دس/ت‌ي/افت.می‌

ب/رای‌شناس/ايی‌و‌تکنيکه/ای‌ب/ازنگری‌س/اختاری‌ت/وان‌ازو‌ قبلی‌ نش//ده‌ بي//نی‌ پيش‌ خط//رات‌ ارزش//يابی‌ب/ه‌ پيش/ين‌ در‌روش/های‌ ک/ه‌ ای‌ ناخواس/ته‌ رخ/دادهای‌اس/تفاده‌ ان/د،‌ نگرفت/ه‌ ق/رار‌ توج/ه‌ م/ورد‌ کف/ايت‌ ق/در‌

کرد.

:‌‌3مرحله‌ج()ادامه(

معيارهای‌

غربالگری

تعيين‌‌الزاماتعملکردی

شناسايی‌اقدامات‌کاهش‌ريسک

ارزشيابی‌ريسک

شناسايی‌خطرات

مرحله 1

مرحله 2

مرحله 3

فرايند‌مديريت‌ريسک

عمق‌فرایند‌شناسایی‌خطرات‌و‌

ارزیابی‌ریسک•Checklist•JHA•WSS

تکنیک های عمومی

•HAZOP•FTA•ETA

میان مرحله تکنیک هایای

•Pipeline Risk Assessment•Chemical Risk Assessment•HEART•CREAM•PEM

تکنیک های اختصاصی

Methodology‌for‌Risk‌Management

• Job JHA

• Location Area analysis

• Process HAZOP

• Equipment FMEA

• People HEART

• Environment EIA,WSS

روشهای‌شناسايی‌خطر‌و‌ارزيابی‌ريسکروشهای‌شناسايی‌خطر‌و‌ارزيابی‌ريسک

انتخاب‌روشانتخاب‌روش

سطح‌و‌ح/دود‌فعاليته/ای‌شناس/ايی‌خط/ر‌و‌ارزي/ابی‌ريس/ک‌بس/ته‌ب/ه‌مقي/اس‌و‌عم/ر‌تأسيس/ات‌در‌هنگ/ام‌

انجام‌فرايند‌ارزيابی‌و‌شناسايی‌متغير‌می‌باشد.‌به‌عنوان‌مثال:

تأسيس/ات‌پيچي/ده‌مانن/د‌تس/هيالت‌پيچي/ده،احتم/اال‌ب/ه‌مطالع/ات‌دقي/ق‌ب/رای‌شناس/ايی‌رخ/دادهای‌خطرن/اک‌و‌ ه/ا‌ س/ازه‌ ب/ه‌ ص/دمه‌ انفج/ار،‌ س/وزی،‌ آتش‌ مانن/د‌

غيره‌نياز‌دارند.

برای‌تأسيس/ات‌س/اده‌ت/ر‌مانن/د‌تس/هيالت‌ف/راورش‌نام/ه‌ه/ا‌و‌اس/تانداردهای‌ آئين‌ ب/ه‌ مح/دود،‌می‌ت/وان‌ش/ناخته‌ش/ده‌ب/ه‌عن/وان‌مبن/ای‌مناس/بی‌ک/ه‌منعکس‌اتک/اء‌ اس/ت،‌ م/وارد‌ اين‌ در‌ ص/نعتی‌ تجربي/ات‌ کنن/ده‌

پيش/ين‌کرد. از‌طراحيه/ای‌ تک/راری‌ ک/ه‌ تأسيس/اتی‌ برای‌اولي/ه‌ ب/رای‌ط/رح‌ انج/ام‌ش/ده‌ ارزش/يابيهای‌ هس/تند،‌جهت‌ ني/از‌ م/ورد‌ اق/دامات‌ تع/يين‌ ب/رای‌ توان/د‌ می‌

مديريت‌رخدادهای‌خطرناک‌کافی‌باشد.

)ادامه()ادامه(انتخاب‌روشانتخاب‌روش

متدولوژی شناسائی خطرات محیط کار •HazId

نقش‌تجربه/قضاوتنقش‌تجربه/قضاوت1.1.

چک‌ليستهاچک‌ليستها2.2.

آئين‌نامه‌ها‌و‌استانداردهاآئين‌نامه‌ها‌و‌استانداردها3.3.

روشهای‌بازنگری‌ساختاریروشهای‌بازنگری‌ساختاری4.4.

نقش‌تجربه/قضاوتنقش‌تجربه/قضاوت‌در‌این‌روش‌،از‌تخص/ص‌کارکن/ان‌مج/رب‌و‌مناس/ب‌ب/رای‌شناس/ايی‌و‌ارزي/ابی‌خط/ر‌اس/تفاده‌می‌ش/ود.‌ک/ه‌ اس/ت‌ مفي/د‌ م/واردی‌ در‌ وي/ژه‌ ب/ه‌ موض/وع‌ اين‌فع/اليت‌م/ورد‌نظ/ر‌مش/ابه‌فعاليته/ای‌پيش/ين‌در‌هم/ان‌اين‌ در‌ باش/د.‌ مکانه/ا‌ س/اير‌ ي/ا‌ مک/انی‌ موقعيته/ای‌

‌در‌ح/وزه‌ه/ای‌عملي/اتی‌تجرب/ة‌عملی‌کارکن/انارتب/اط،‌ح/وادثو‌ ش/به‌ و‌ خطرن/اک‌ رخ/دادهای‌ از‌ ‌ب/ازخورد‌

ضروری‌است.هر‌چن/د‌اين‌رويک/رد‌ب/ه‌تنه/ايی‌هنگ/ام‌ک/ار‌ب/ا‌تس/هيالت‌ک/ه‌ م/واردی‌ در‌ ي/ا‌ اب/داعی‌ ي/ا‌ جدي/د‌ سيس/تمهای‌ و‌ش/رايط‌محلی،‌تج/ارب‌قبلی‌را‌بی‌اعتب/ار‌می‌س/ازد،‌

کفايت‌نخواهد‌کرد.‌

چک‌ليس/تها‌روش‌س/ودمندی‌ب/رای‌حص/ول‌اطمين/ان‌‌‌چک‌ليستهاچک‌ليستهاتهدي/دات‌ و‌ خط/رات‌ کلي/ه‌ ارزي/ابی‌ و‌ شناس/ايی‌ از‌چ/ک‌ اين‌ از‌ اس/تفاده‌ چن/د‌ ه/ر‌ باش/ند،‌ می‌ معل/وم‌هرگون/ه‌ دامن/ة‌ ش/دن‌ مح/دود‌ م/وجب‌ نباي/د‌ ليس/تها‌ب/ازنگری‌ش/ود.‌چ/ک‌ليس/تها‌معم/وال‌از‌اس/تانداردها‌و‌ب/ر‌ نتيج/ه‌ در‌ اس/تخراج‌می‌ش/وند.‌ تج/ارب‌عملي/اتی‌ح/وزه‌ه/ايی‌ک/ه‌پتانيس/ل‌اش/تباه‌زي/اد‌اس/ت‌ي/ا‌م/واردی‌ک/ه‌در‌گذش/ته‌دچ/ار‌مش/کل‌ش/ده‌اس/ت،‌تمرک/ز‌دارن/د.‌اس/تفاده‌از‌چ/ک‌ليس/تها‌س/اده‌ب/وده‌و‌در‌ه/ر‌مرحل/ه‌

ای‌دورة‌عمر‌پروژه‌کاربرد‌دارد.

چک‌ليس/تها‌می‌بايس/ت‌توس/ط‌نيروه/ای‌مج/رب‌آش/نا‌و‌ ‌ ه/ا‌ روي/ه‌ و‌ تس/هيالت‌ عملک/رد‌ و‌ ط/راحی‌ ب/ه‌اس/تانداردهای‌ش/رکتی‌و‌ص/نعت‌تهي/ه‌ش/ود.‌کارکن/ان‌اس/تفاده‌ ليس/تها‌ چ/ک‌ از‌ توانن/د‌ می‌ ت/ر‌ تجرب/ه‌ کم‌ب/ه‌ ليس/ت‌ تکني/ک‌چ/ک‌ اثربخش/ی‌ ک/ه‌ کنن/د،‌ه/ر‌چن/د‌تهي/ه‌کنن/دگان‌آن‌و‌تالش‌اس/تفاده‌کنن/دگان‌ تجرب/ة‌و‌ شناس/ايی‌ ب/رای‌ خالقی‌ ق/الب‌ و‌ دارد‌ بس/تگی‌ارزش/يابی‌خط/رات‌جدي/د‌در‌م/واردی‌ک/ه‌تجرب/ه‌وج/ود‌

ندارد،‌محسوب‌نمی‌شود.

چک‌ليس/تها‌باي/د‌ب/ه‌ط/ور‌منظم‌و‌ب/ه‌منظ/ور‌لح/اظ‌ک/ردن‌تجربي/ات‌جدي/د‌ش/رکت‌و‌ص/نعت‌ش/امل‌نت/ايج‌روزآم/د‌ و‌ ب/ازنگری‌ روي/دادها،‌ ي/ا‌ ح/وادث‌ بررس/ی‌

شوند.

دف/تر‌ثبت‌خط/رات‌حاص/ل‌از‌م/وارد‌مش/ابه‌قبلی‌ک/ه‌ب/رای‌ برگيرن/دة‌س/ابقة‌خط/رات‌شناس/ايی‌ش/ده‌ در‌تأسيس/ات‌م/ورد‌نظ/ر‌اس/ت،‌می‌توان/د‌مبن/ای‌مناس/بی‌

برای‌تهيه‌چک‌ليست‌باشد.چک‌ليس/ت‌ممکن‌اس/ت‌بس/ته‌ب/ه‌ک/اربرد‌م/ورد‌نظ/ر‌کلي‌ي/ا‌ج/زئی‌باش/د.‌ب/ه‌منظ/ور‌س/نجش‌م/يزان‌پ/يروی‌از‌روي/ه‌ه/ای‌اس/تاندارد‌و‌شناس/ايی‌جنب/ه‌ه/ايی‌ک/ه‌ني/از‌ب/ه‌توج/ه‌بيش/تری‌دارن/د،‌از‌چ/ک‌ليس/تها‌بايس/تی‌

چ/ک‌ليس/ت‌در‌ک/ل‌س/ريعترين‌آگاهان/ه‌اس/تفاده‌ش/ود.‌‌و‌آس/انترين‌روش‌ارزي/ابی‌ريس/ک‌و‌خط/ر‌می‌باش/دو‌در‌کن/ترل‌ريس/ک‌ناش/ی‌از‌خط/رات‌ش/ناخته‌ش/ده‌و‌

.‌استاندارد‌بسيار‌مؤثر‌است

آئين‌نام/ه‌ه/ا‌و‌اس/تانداردها‌دانش‌و‌تجرب/ة‌گردآم/ده‌آئين‌نامه‌ها‌و‌استانداردهاآئين‌نامه‌ها‌و‌استانداردهاانج/ام‌ عملي/ات‌ اس/اس‌ ب/ر‌ ک/ه‌ کنن/د‌ می‌ منعکس‌ را‌جم/ع‌ المللی‌ بين‌ ي/ا‌ ملی‌ ش/رکت،‌ س/طح‌ در‌ ش/ده‌ان/د.‌اين‌م/دارک‌دروس‌آموخت/ه‌ش/ده‌از‌ آوری‌ش/ده‌و‌ ريس/ک‌ و‌ خط/رات‌ ارزيابيه/ای‌ قبلی،‌ طراحيه/ای‌بررس/ی‌ح/وادث‌و‌روي/دادها‌را‌منعکس‌می‌کنن/د.‌در‌می‌ ريس/ک‌ و‌ خط/رات‌ ذاتی‌ ارزي/ابی‌ ش/امل‌ نتيج/ه‌و‌ ش/ده‌ شناس/ايی‌ پيش/تر‌ خط/رات‌ زي/را‌ باش/ند،‌روش/های‌اس/تاندارد‌کن/ترل‌و‌ک/اهش‌آنه/ا‌تعري/ف‌ش/ده‌

اطالع/ات‌خط/راتی‌ک/ه‌ممکن‌اس/ت‌در‌آئين‌نام/ه‌ه/ا‌و‌.‌استاس/تانداردها‌آم/ده‌باش/د،‌معم/وال‌ب/رای‌ن/وع‌خاص/ی‌از‌

.‌عمليات‌کاربرد‌دارد

به‌عن/وان‌مث/ال‌ط/راح‌ي/ک‌سيس/تم‌تخلي/ة‌مخ/زن‌تحت‌موردحالته/اي‌ در‌ اس/تاندارد‌ ي/ک‌ از‌ توان/د‌ فش/ار‌می‌تخلي/ه‌ک/ه‌باي/د‌م/ورد‌توج/ه‌ق/رار‌گيرن/د،‌راهنماييه/ای‌ب//ا‌ س//ازگاری‌ م//وارد،‌ ب//رخی‌ در‌ بياب//د.‌ مفص//لی‌اس/تانداردهای‌تج/ويزی‌ب/ه‌تنه/ايی‌ريس/ک‌را‌ب/ه‌س/طح‌قاب/ل‌تحم/ل‌ک/اهش‌می‌ده/د.‌ب/ه‌ط/ور‌مش/ابه،‌قاب/ل‌ب/ه‌محي/ط‌ آن‌ تخلي/ه‌ ي/ا‌ ‌ آالين/ده‌ انتش/ار‌ ب/ودن‌ قب/ول‌ي/ا‌آزاد‌ش/دن‌عوام/ل‌مض/ر‌ب/رای‌س/المتی‌را‌ زيس/ت‌می‌ت/وان‌ب/ا‌مراجع/ه‌ب/ه‌اس/تانداردهای‌کيفيت‌محي/ط‌

زيست‌و‌حدود‌تماس‌شغلی،‌ارزيابی‌کرد.اس/تفاده‌از‌چ/ک‌ليس/تها‌ب/ر‌مبن/ای‌الزام/ات‌موج/ود‌در‌اس/تانداردها‌و‌آئين‌نام/ه‌ه/ا‌تک/نيکی‌مت/داول‌اس/ت‌ک/ه‌ب/ا‌روش/های‌اس/تاندارد‌ انطب/اق‌ در‌شناس/ايی‌م/يزان‌ب/ه‌ ني/از‌ ک/ه‌ ه/ايی‌ جنب/ه‌ ک/ردن‌ برجس/ته‌ و‌ ص/نعت‌

‌بررسی‌بيشتری‌دارند،‌بسيار‌مؤثر‌است.

‌‌روشهای‌بازنگری‌ساختاریروشهای‌بازنگری‌ساختاریب/ر‌ خط/ر‌ و‌ ريس/ک‌ ارزي/ابی‌ از‌ اس/تفاده‌ ک/ه‌ هرج/ا‌

ساختاری بازنگری‌ تکنيکهای‌ Structural Reviewاساس‌Techniquesمی‌‌ زي/ر‌ رهنموده/ای‌ باش/د،‌ ني/از‌ م/ورد‌ ‌،

توانند‌برای‌انتخاب‌روش‌مناسب‌به‌کار‌روند.شناس/ايی‌خط/رات‌اص/لی‌در‌مراح/ل‌اولي/ه‌ط/راحی‌گ/يری‌ تص/ميم‌ امک/ان‌ ک/ه‌ چ/را‌ اس/ت،‌ اهميت‌ ح/ائز‌ب/ه‌ ب/رای‌دس/تيابی‌ جهت‌ک/اهش‌ريس/ک‌وج/ود‌دارد.‌

از اس/تفاده‌ ه/دف‌ ‌‌HAZIDاين‌ ‌‌PHAو‌ توان/د‌‌ می‌مفی/د‌باش/د.‌اگ/ر‌اطالع/ات‌مناس/ب‌در‌دس/ترس‌باش/د،‌

‌مق/دماتی‌اس/تفاده‌‌QRAمی‌ت/وان‌در‌اين‌مرحل/ه‌ازک/رد‌و‌ب/دين‌س/ان‌ب/ه‌بهين/ه‌ش/دن‌جانم/ايی‌تاسیس/ات‌

.‌کمک‌کرد

تحليله/ای‌حساس/يت‌ک/ه‌شناس/ايی‌پارامتره/ای‌م/ؤثر‌ب/ر‌ريس/ک‌را‌امک/ان‌پ/ذیر‌می‌س/ازد،‌اغلب‌بخش/ی‌از‌بع/دی‌ مراح/ل‌ در‌ باش/ند.‌ می‌ ارزيابيه/ایی‌ چ/نين‌

مانن/د‌ ارزش/يابی‌ تکنيکه/ای‌ ‌، FMEAط/راحی،‌ FTA ،‌ETA ،‌QRAو‌‌HAZOP.ممکن‌است‌مفيد‌باشد‌‌

عملي/ات‌ و‌ ک/ار‌ ب/ا‌ مرتب/ط‌ خط/ر‌ و‌ ريس/ک‌ ارزي/ابی‌و‌ تعم/ير‌ و‌ آزم/ون‌ بازرس/ی،‌ ش/امل‌ س/اختمانی‌مانن/د‌ تکنيکه/ایی‌ از‌ اس/تفاده‌ ب/ا‌ ب/ه‌خ/وبی‌ نگه/داری‌

JHAو‌ ‌HAZOPک/ه‌ ح/الی‌ در‌ ش/ود.‌ می‌ انج/ام‌ ‌ ‌FTA‌ي//ا‌ ه//ا‌ ت//والی‌ شناس//ايی‌ در‌ گ//اه‌ اس//ت‌ ممکن‌رخ/دادهايی‌ک/ه‌می‌توانن/د‌م/وجب‌ب/روز‌وض/عيت‌ه/ای‌

خطرناک‌شوند،‌مفيد‌باشد.

تم//امي‌‌‌HAZID ((HAZIDHAZID))شناسايي‌خطرشناسايي‌خطر شناس//ايي‌ ب//راي‌ اس//ت‌ تک//نيکي‌خطرات‌بارز‌مرتبط‌با‌فعاليت‌مورد‌نظر.

از‌ عبارتس//ت‌ نخس//ت‌ درج//ة‌ در‌ فراين//د‌ اين‌ناخواس/ته‌ک/ه‌ممکن‌ پيام/دهاي‌ تم/امي‌ شناس/ايي‌اس/ت‌روي‌ده/د‌و‌س/پس‌شناس/ايي‌خط/راتي‌ک/ه‌در‌ص/ورت‌تحق/ق،‌س/بب‌ايج/اد‌آن‌پيام/د‌مي‌ش/وند.‌قاب/ل‌ منطق/ا‌ ک/ه‌ خط/راتي‌ کلي/ه‌ اس/ت‌ معم/ول‌ ‌پيش‌بي/ني‌ان/د،‌ب/دون‌توج/ه‌ب/ه‌ب/ارز‌ب/ودن‌ي/ا‌نب/ودن‌ريسک‌آنها،‌در‌فهرست‌خطرات‌گنجانده‌شوند.‌‌پس‌از‌تهيه‌فهرست‌اوليه‌خطرات،‌بارز‌بودن‌

يا‌نبودن‌هريک‌مورد‌ارزيابي‌بيشتر‌قرارمیگیرند.

در‌رويک/رد‌س/اختاري‌ب/ه‌منظ/ور‌شناس/ايي‌پيام/دهاي‌ناخواس/ته‌پيام/دهاي‌ انس/ا/ني،/‌ پي/ام/دها/ي‌ مانن/د‌ بن/دي‌گس/ترده/‌ از‌ط/بق/ه‌

محيط/‌زيستي‌و/‌پيام/دهاي/‌اقتص/ادي/‌استف/ا/ده‌مي‌/شود.سپس‌ه/ر‌ي/ک‌از‌اين‌طبق/ه‌بن/ديها‌ب/ا‌توج/ه‌ب/ه‌ن/وع‌ص/دمه‌ايج/اد‌ش/ده/‌ب/ه‌/ز/ي/ر‌/ط/بق/ه/‌/ه/اي‌/ديگ/ر‌/تقس/ي/م‌مي‌/ش/وند،/‌ب/ه‌عن/وا/ن‌مث/ال/‌تم/ا/س‌/ب/ا‌/م/واد/‌س/م/ي،‌تم/اس‌ب/ا‌/ح/رار/ت،/‌/فش/ار‌بيش/‌از‌ح/د/،‌ن/ي/رو/ي/‌مک/انيکي/،‌/تشعش/عات،‌/ش/و/ک‌/الک/ت/ريکي،‌/و‌غ/يره.‌ه/ر‌ش/نا/س/اي/ي‌ د/قي/ق/تر‌/تع/ري/ف‌/ش/و/ند،‌ ن/ظ/ر‌ چ/ه/‌/پيام/ده/ا/ي‌/م/ورد/‌ب/ه‌ من/ظ/ور‌/کم/ک‌ ب/ه‌ بود/.غا/لب/ا‌ خوا/ه/د‌ آس/ان/تر‌ بع/دا/‌ خ/ط/را/ت‌در‌/ ثبت‌/خ/ط/رات‌ از‌/د/ف/تر‌ خ/ط/را/ت‌ پي/ا/م/دها‌/و‌ ش/ن/اس/ا/يي‌

ها/ي‌قبلي/‌استفاده/‌مي‌شود.HAZIDفعاليتها/ي‌مش/ابه‌و/‌

هنگ/امي‌ک/ه‌پيام/دهاي‌م/ورد‌نظ/ر‌تعري/ف‌ش/دند،‌تحلي/ل‌گ/ر‌•مي‌ت/وان/د/‌خط/رات‌/س/يس/تم/ي،‌فر/اي/ن/دي‌و‌کار/خ/ان/ه‌اي‌ر/ا‌ک/ه‌د/ر‌ص/ورت‌/تحق/ق‌م/وجب/‌آن‌پ/ي/ام/د‌م/ي‌/ش/ون/د،‌ش/ناس/ايي/‌کن/د.‌تحلي/ل‌ ش/امل‌ خط/را/ت‌ ب/راي‌/شناس/اي/ي‌ مت/د/اول‌ روش/ه/اي‌خ/و/اص‌م/وا/د‌و‌ش/راي/ط‌فراي/ن/د،‌ب/ازنگري‌ت/ج/ارب‌س/ازماني‌و‌ص/نعتي،/‌ت/دوين‌/ماتريس/هاي‌/متعا/م/ل‌و‌ب/ه‌ک/ارگيري‌تکنيکه/اي‌ح/االت‌ ک/لي‌ تحلي/ل‌ ي/ا‌ خط/ا‌ درخت‌ مانن/د/‌ خط/ر‌ ا/رزش/يابي‌ا/ز‌ اطمي/ن/ان‌ منظ/و/ر/‌ ب/اش/د.‌/ب/ه‌ آن‌/مي/‌ اث/رات‌ خ/را/ب/ي‌/و‌فرام/وش‌/نش/د/ن/‌هيچي/ک‌/از‌خط/رات/‌قا/ب/ل‌پيش‌ب/ي/ني،‌الزم‌

است‌در‌اي/ن‌مر/حله‌ت/ا‌جاي‌مم/کن‌وسيع‌فک/ر‌شود.

))ادامهادامه((-شناسايي‌خطر-شناسايي‌خطر22

‌ب/ه‌غ/ير‌ب/ارز‌ب/ه‌ص/ورت‌خط/ردالي/ل‌طبق/ه‌بن/دي‌ي/ک‌شرح‌زير‌است:

ه/اي‌● س/تاره‌ برخ/ورد‌ مثال‌ رخ/دادن‌ کم‌ خيلي‌ تواتر‌دنباله‌دار

اث/ر‌غ/ير‌قاب/ل‌توج/ه‌ب/ر‌س/طح‌ريس/ک،‌ب/ه‌عن/وان‌مث/ال‌●انتشار‌گاز‌از‌يک‌خط‌لولة‌دور‌از‌تأسيسات‌

ب/ا‌● اث/ر‌تحق/ق‌ي/ک‌خط/ر‌در‌خط/ر‌ديگ/ري‌ ممکن‌اس/ت‌شدت‌بيشتر‌گنجانيده‌شده‌باشد.

مهم‌اس/ت‌ک/ه‌هم‌فهرس/ت‌اولي/ه‌خط/رات‌و‌هم‌دالي/ل‌طبق/ه‌بن/دي‌ب/رخي‌از‌آنه/ا‌ب/ه‌عن/وان‌غ/ير‌ب/ارز‌ثبت‌ش/ود.‌ب/دين‌ت/رتيب،‌در‌ص/ورت‌تغي/ير‌فراين/د‌ي/ا‌ش/رايط‌عملي/ات‌مي‌ت/وان‌ب/ه‌س/ادگي‌خط/رات‌را‌ارزي/ابي‌ک/رد.‌پيش‌از‌طبق/ه‌بن/دي‌خط/رات‌ب/ه‌عن/وان‌غيرب/ارز،‌تم/امي‌ابع/اد‌ب/ه‌ باي/د‌ دارائيه/ا(‌ و‌ زيس/ت،‌ محي/ط‌ )کارکن/ان،‌ ريس/ک‌

دقت‌بررسي‌شود.

‌

‌((PHAPHA))تحليل‌مقدماتي‌خطرتحليل‌مقدماتي‌خطرPHA‌ تک/نيکي‌تحليلي‌اس/ت‌ب/راي‌شناس/ايي‌خط/راتي‌‌

رخ/داد‌ ي/ک‌ ب/روز‌ م/وجب‌ ک/افي،‌ دقت‌ ب/دون‌ ک/ه‌خطرن/اک‌ رخ/داد‌ ب/روز‌ من/ابع‌ ش/وند.‌ مي‌ خطرن/اک‌س/اير‌ زي/اد،‌ فش/ار‌ تحت‌ گ/از‌ و‌ نفت‌ از:‌ عبارتن/د‌س/ياالت‌در‌دم/اي‌زي/اد،‌اش/ياء‌در‌ارتف/اع‌)اش/ياء‌ب/اال‌م/واد‌ )هليکوپ/تر(،‌ دار‌ س/رعت‌ اش/ياء‌ ش/ده(،‌ ب/رده‌قاب/ل‌ م/واد‌ و‌ص/دا،‌ راديواک/تيو،‌س/ر‌ م/واد‌ منفج/ره،‌

اشتعال،‌مواد‌سمي‌و‌غيره.‌PHAاغلب‌ب/راي‌ارزي/ابي‌اولي/ه‌خط/رات‌ي/ک‌پ/روژه‌‌‌

ک/ه‌در‌مراح/ل‌اولي/ه‌نظ/ري‌و‌مهندس/ي‌ق/رار‌دارد،‌ب/ه‌رود مي‌ ني/از‌0PHAک/ار‌ ط/راحي‌ جزئي/ات‌ تکمي/ل‌ ب/ه‌

ام/ا‌شناس/ايي‌خط/رات‌محتم/ل‌را‌در‌مراح/ل‌ ن/دارد،‌انتخ/اب‌ ب/ه‌ نتيج/ه‌ پ/ذير‌مي‌س/ازد‌و‌در‌ امک/ان‌ اولي/ه‌تجه/يزات‌ و‌ تس/هيالت‌ آرايش‌ نح/وة‌ ت/رين‌ پرم/زيت‌

‌کمک‌مي‌کند.

فرايند‌کلي‌پذيرفته‌شده‌شامل‌مراحل‌زير‌است:‌‌تعريف‌زير‌سيستمها‌و‌حاالت‌عملياتيالف(ي/ا‌ب( زي/ر‌سيس/تم‌ ب/ا‌ مرتب/ط‌ ‌شناس/ايي‌خط/رات‌

عمليات‌خاص‌تعري/ف‌رخ/داد‌خطرن/اک‌خ/اص‌ناش/ي‌از‌تحق/ق‌ج(

خطر‌ب/رآورد‌احتم/ال‌وق/وع‌رخ/داد‌و‌پيام/دهاي‌محتم/ل‌د(

ه/ر‌ي/ک‌از‌وض/عيت‌ه/اي‌خطرن/اک‌و‌س/پس‌اس/تفاده‌بن/دي‌ طبق/ه‌ ب/راي‌ قواع/د‌ از‌ خاص/ي‌ مجموع/ة‌ از‌

احتماالت‌و‌پيامدهاک//اهش‌ه( فعاليته//اي‌ ارزش//يابي‌ و‌ شناس//ايي‌ ‌

ک/ردن‌ مح/دود‌ ي/ا‌ خطرن/اک‌ رخ/داد‌ ي/ک‌ احتم/ال‌پيامدها

خطرن/اک‌و( رخ/دادهاي‌ متقاب/ل‌ اث/ر‌ ارزش/يابي‌ ‌مختل/ف‌و‌ن/يز‌بررس/ي‌آث/ار‌شکس/ت‌ب/ا‌ح/االت‌و‌عل/ل‌

.يکسان

))ادامهادامه((تحليل‌مقدماتي‌خطرتحليل‌مقدماتي‌خطر

PHA‌ ب/ه‌ص/ورت‌س/اختاري‌و‌ب/ا‌اس/تفاده‌از‌ن/وعي‌مي انج////////ام‌ گ////////يرد.‌ج////////دول‌

‌ه/ر‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ک/ه‌در‌ارتب/اط‌ب/ا‌زي/ر‌سيس/تم‌م/ورد‌ اس/ت،‌ ش/ده‌ شناس/ايي‌ خ/اص‌ عملي/ات‌ ي/ا‌

بررسي‌قرار‌گرفته‌و‌در‌يک‌سطر‌ثبت‌مي‌ش/ود.‌س/پس‌ن/وبت‌ب/ه‌»رتب/ة‌ريس/ک«‌ب/راي‌آن‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ي/ا‌زي/ر‌سيس/تم‌ي/ا‌عملي/ات‌خ/اص‌

رسد.‌ميPHAاغلب‌ب/ا‌انج/ام‌‌‌FMEAي/ا‌‌‌HAZOPه/اي‌دقيق/تر‌در‌‌

مرحلة‌بعدي‌فرايند‌طراحي‌دنبال‌مي‌شود.

))ادامهادامه((تحليل‌مقدماتي‌خطرتحليل‌مقدماتي‌خطر

((JHAJHA))-‌تحليل‌خطرات‌شغلي‌-‌تحليل‌خطرات‌شغلي‌44 ‌Job‌ Hazard‌ Analysisب/راي‌‌ کيفي‌ روش‌ ي/ک‌ب/ه‌ خ/اص‌ ک/ار‌ ي/ک‌ ب/ا‌ مرتب/ط‌ ريس/کهاي‌ ارزي/ابي‌و‌ احتياطه/ا‌ م/ورد‌ در‌ گ/يري‌ تص/ميم‌ منظ/ور‌ت/دارکات‌غيرمترقب/ه‌اس/ت)اق/دامات‌كن/ترلي(‌ک/ه‌

براي‌کاهش‌ريسک‌بايستي‌انجام‌شود.

ه/ر‌چن/د‌ق/الب‌دقي/ق‌ارزش/يابيها‌ممکن‌اس/ت‌از‌ش/رکتي‌‌ب/ه‌ش/رکت‌ديگ/ر‌متف/اوت‌باش/د،‌ام/ا‌رويک/رد‌کلي‌عبارتس/ت‌ک/ه‌ منطقي‌ مراح/ل‌ از‌ تع/دادي‌ ب/ه‌ فع/اليت‌ شکس/تن‌ از‌منظ/ور‌ ب/ه‌ گيرن/د.‌ انج/ام‌ ک/ار‌ تکمي/ل‌ ب/راي‌ بايس/تي‌شناس/ايي‌خط/ر،‌پيام/دها‌و‌ريس/کهاي‌مرتب/ط‌ب/ا‌ه/ر‌مرحل/ة‌خ/اص‌و‌احتياطه/ا‌و‌اق/داماتي‌ک/ه‌در‌ش/رايط‌غ/ير‌مترقب/ه‌

مي‌توان‌انجام‌داد،‌سؤاالتي‌پرسيده‌مي‌شود.

به‌ط/ور‌نمون/ه‌ب/راي‌ه/ر‌مرحل/ه‌از‌ک/ار‌مي‌ت/وان‌از‌رويکرد‌زير‌استفاده‌کرد:

دقيق/ا‌ق/رار‌اس/ت‌چ/ه‌چ/يزي‌انج/ام‌‌:شناس/ايي‌خط/رات●ابزاره/ا‌و‌ ب/ه‌ک/ار‌گرفت/ه‌خواهن/د‌ش/د؟‌چ/ه‌ ش/ود؟‌چ/ه‌م/وادي‌انج/ام‌مي‌ زم/اني‌ چ/ه‌ ک/ار‌ اس/تفاده‌خواهن/د‌ش/د؟‌ تجه/يزاتي‌از‌س/ال‌و‌غ/يره(؟‌ک/ار‌در‌کج/ا‌ گ/يرد‌)روز،‌ش/ب،‌چ/ه‌زم/اني‌انج/ام‌مي‌گ/يرد‌)در‌ارتف/اع،‌در‌فض/اي‌بس/ته‌و‌غ/يره(؟‌اين‌ک/ار‌ت/أثير‌ را‌تحت‌ تجه/يزات‌مج/اور‌ ي/ا‌ کارکن/ان،‌فعاليته/ا،‌ چگون/ه‌

قرار‌مي‌دهد؟اين‌‌‌:ارزي/ابي‌پيام/دهاي‌خط/ر‌شناس/ايي‌ش/ده‌●

ي/ا‌کم‌ ب/ا‌اس/تفاده‌از‌مقي/اس‌زي/اد،‌متوس/ط‌ ارزي/ابي‌معم/وال‌انج/ام‌مي‌گ/يرد.‌در‌اين‌زمين/ه‌س/ؤاالت‌زي/ر‌مفيدن/د:‌اث/ر‌خط/ر‌چيس/ت؟‌آي/ا‌اين‌اث/ر‌کوت/اه‌م/دت‌ي/ا‌بلن/د‌م/دت‌اس/ت؟‌آي/ا‌کارکن/ان‌ي/ا‌تجه/يزات‌را‌تحت‌ت/أثير‌ق/رار‌مي‌ده/د؟‌مي‌توان/د‌م/وجب‌چ/ه‌مق/دار‌ص/دمه‌ش/ود؟‌چن/د‌نف/ر‌ممکن‌اس/ت‌آس/يب‌ببينن/د؟‌آي/ا‌اث/ر‌ف/وري‌اس/ت‌ي/ا‌ي/ک‌ت/أخير‌زم/اني‌دارد‌ک/ه‌ف/رار‌را‌ممکن‌مي‌

‌سازد؟

.

اين‌ارزي/ابي‌ن/يز‌معم/وال‌‌:ارزي/ابي‌احتم/ال‌وق/وع‌خط/ر●ب/ا‌مقي/اس‌زي/اد،‌متوس/ط‌ي/ا‌کم‌انج/ام‌مي‌ش/ود.‌در‌اين‌زمين/ه‌انج/ام‌ک/ار‌خط/ر‌ ب/ار‌ در‌ه/ر‌ آي/ا‌احتم/اال‌ س/ؤاالت‌زي/ر‌مفيدن/د:‌

‌ب/ار،‌ي/ا‌10ايج/اد‌مي‌ش/ود‌ي/ا‌ت/واتر‌کم/تري‌دارد‌)ي/ک‌م/ورد‌در‌‌ب/ار‌ي/ا‌ي/ک‌م/ورد‌در‌ک/ل‌زمانه/ا(‌؟‌اگ/ر‌ش/رايط‌غ/ير‌ايمن‌100

ايج/اد‌ش/ود،‌آي/ا‌قطع/ا‌ب/دترين‌ح/الت‌رخ‌مي‌ده/د؟‌آي/ا‌مشخص/ات‌م/ورد‌ تجه/يزات‌ ي/ا‌ دهن/د‌ انج/ام‌مي‌ را‌ آن‌ ک/ه‌ کارکن/اني‌ ک/ار،‌

استفاده‌بر‌اين‌احتمال‌تأثير‌مي‌گذارند؟

ک/ار● ب/ا‌ مرتب/ط‌ ريس/ک‌ ب/ا‌‌:تع/يين‌ هم‌ ارزي/اتي‌ اين‌مقياس/ي‌از‌زي/اد،‌متوس/ط‌ي/ا‌کم‌انج/ام‌مي‌ش/ود‌ک/ه‌ب/ا‌ض/رب‌احتم/ال‌وق/وع‌و‌پيام/دها‌محاس/به‌مي‌ش/ود‌و‌معم/وال‌ب/ا‌منط/ق‌ي/ا‌ زي/اد×متوس/ط‌ زي/اد،‌ زي/اد=‌ زي/اد×‌ گ/يرد:‌ مي‌ انج/ام‌ زي/ر‌کم×زي//اد=متوس//ط،‌ ي//ا‌ زي//اد×کم‌ متوس//ط×زي//اد=زي//اد،‌ي////ا‌ متوس////ط×کم‌ ‌ متوس////ط×متوس////ط=متوس////ط،‌

کم×متوسط=متوسط،‌‌کم×کم=کم.

‌

ک/ه‌مي‌توان/د‌ب/راي‌حف/اظت‌در‌‌تع/يين‌م/وارد‌احتي/اطي:●مي‌ احتياطه/ا‌ رود.‌ ک/ار‌ ب/ه‌ ش/ده‌ شناس/ايي‌ ريس/کهاي‌ براب/ر‌توانن/د‌ب/ا‌ان/واع‌س/ؤاالت‌زي/ر‌شناس/ايي‌ش/وند.‌آي/ا‌زمانبن/دي‌مج/دد‌ک/ار‌ريس/ک‌را‌ک/اهش‌مي‌ده/د؟‌آي/ا‌مي‌ت/وان‌فعاليته/اي‌همزم/ان‌را‌ج/دا‌ک/رد؟‌آي/ا‌ممکن‌اس/ت‌فعاليته/اي‌ف/يزيکي‌احتم/ال‌‌وق/وع‌

را‌کاهش‌دهند؟‌

بس/تن‌‌ارزي/ابي‌ريس/کهاي‌باقيمان/ده:● ک/ار‌ ب/ه‌ از‌ پس‌احتياطه/اي‌قاب/ل‌انج/ام،‌اين‌ارزي/ابي‌ش/امل‌شناس/ايي‌اق/دامات‌

رخ ص/ورت‌ در‌ ک/ه‌ اس/ت‌ غيرمترقب/ه‌ ش/رايط‌ ‌در‌ ي/ک‌‌ دادن‌دهن/د.‌ش/کل‌ ک/اهش‌ را‌ پيام/دها‌ توانن/د‌ مي‌ وض/عيت‌خطرن/اک‌

‌‌»‌چه‌مي‌شود‌اگر...؟‌«:‌‌عادي‌چنين‌سؤاالتي‌عبارتست‌از

‌تحليل‌درخت‌خطا(FTA‌)

‌FTAي/ک‌تکني/ک‌ارزش/يابي‌اس/ت‌ک/ه‌از‌آن‌مي‌ت/وان‌ب/راي‌تع/يين‌عل/ل‌مختل/ف‌ي/ک‌رخ/داد‌خطرن/اک‌پيش‌بي/ني‌ش/ده،‌

استفاده‌مي‌شود.‌

ت/دوين‌ ب/راي‌شناس/ايي‌عل/ل‌خ/رابي‌تجه/يزات‌ اين‌تکني/ک‌اب/زاري‌جهت‌ ب/ه‌عن/وان‌ ابت/دا‌ ارزي/ابي‌ق/ابليت‌ش/ده‌و‌در‌

‌به‌کار‌مي‌رفته‌است.‌اعتماد‌و‌دسترس‌پذيري

تاريخچه

‌H.R.Watsonتوسط(‌‌Fault Tree Analysis)‌آناليز‌درخت‌خطا

و‌به‌‌‌‌‌Bellو‌در‌آزمايشگاه‌هاي‌تلفن1962در‌سال‌‌درخواست‌نيروي‌هوايي‌آمريكا‌براي‌مطالعات‌قابليت‌

اطمينان‌و‌ايمني‌سيستم‌هاي‌موشكي‌بالستيك‌بين‌قاره‌‌.اي‌طرحريزي‌شد

روش‌آنها‌براي‌تشريح‌و‌توصيف‌تجهيزات‌داده‌پردازي‌و‌همچنين‌تجزيه‌و‌تحليل‌منطقي‌خطاهاي‌آن‌مورد‌

‌.استفاده‌قرار‌مي‌گرفت

اين‌‌‌‌David Haaslبعد‌از‌آن‌مهندسين‌شركت‌بوئينگ‌از‌جملهروش‌را‌مورد‌بازنگري‌و‌توسعه‌داد‌.‌امروزه‌اين‌تكنيك‌بطور‌وسيع‌در‌آناليز‌ايمني‌مخصوصا&‌‌در‌سيستم‌هاي‌

‌.توليد‌انرژي‌هسته‌اي‌كاربرد‌دارد

‌FTAتعريف‌تكنيك

آناليز‌درخت‌خطا‌نمو‌داري‌است‌تصويري‌‌و‌متشكل‌از‌كليه‌علل‌منطقي‌كه‌مي‌تواند‌هر‌يك‌به‌تنهايي‌

.و‌يا‌مجموعا&‌منجر‌به‌يك‌حادثه‌نهايي‌گرددمي‌تواند‌به‌(‌‌‌TOP Event)‌مثال‌هايي‌از‌رخداد‌‌نهايي

‌:شرح‌زير‌باشد

جراحت فرد -1 بروز اشكال در تجهيزات -2نشت گاز سمي و مواد شيميايي خطر ناك -3توقف در سيستم توليد -4

‌است‌که‌ترکيبات‌مختلف:گرافيکيدرخت‌خطا‌مدلي‌

خرابي‌تجهيزات‌و‌خطاهاي‌انساني‌

را‌ک/ه‌مي‌توان/د‌منج/ر‌ب/ه‌وق/وع‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ش/ده‌و‌ب/ه‌آن‌رخداد‌اصلي)نهايي(‌مي‌گويند،‌نمايش‌مي‌دهد.‌

،‌ق/ابليت‌آن‌در‌لح/اظ‌نم/ودن‌تکني/ک‌درخت‌خط/انقط/ة‌ق/وت‌‌است.‌خرابيهاي‌سخت‌افزاري‌و‌خطاهاي‌انساني

لذا‌ارائ/ة‌واق/ع‌گرايان/ة‌مراح/ل‌ه/دايت‌ب/ه‌س/وي‌وق/وع‌رخ/داد‌خطرن/اک‌را‌ممکن‌مي‌س/ازد.‌ب/دين‌ت/رتيب‌رويک/ردي‌ج/امع‌ب/ه‌شنا/س/ايي‌ا/ق/دامات/‌پيش/گيران/ه‌و‌ک/اهش‌د/هن/ده‌ف/ر/اهم‌

ب/ه‌ توج/ه/‌ تم/رک/ز‌ م/وجب‌ و‌ رخ/د/اد‌آ/م/ده‌ ع/ل/ل‌/اص/لي/‌م/ي‌خط/رن/اک ن/رم‌/اف/ز/اري‌ ي/ا‌ اف/ز/اري‌ از‌س/خت‌ اع/م‌ ‌،

شود.

‌FTA و‌داراي‌سيس/تمهاي‌پيچي/دهب/ه‌وي/ژه‌ب/راي‌تحلي/ل‌‌حواش/ي‌زي/اد‌بس/يار‌مناس/ب‌اس/ت.‌ب/راي‌سيس/تمهايي‌ک/ه‌تنه/ا‌ي/ک‌خ/رابي‌مي‌توان/د‌منج/ر‌ب/ه‌رخ/دادهاي‌خطرن/اک‌

‌ي/ا‌‌FMEAمانن/د‌تحلي/ل‌ت/ک‌خ/رابيش/ود،‌تکنيکه/اي‌ب/ا‌مح/ور‌HAZOP.مناسبترند‌

‌ب/ه‌همين‌علت‌تحلي/ل‌درخت‌خط/ا‌اغلب‌در‌وض/عيت‌ه/ايي‌،‌ب/ه‌‌HAZOPک/ه‌تکني/ک‌ديگ/ر‌ارزش/يابي‌خط/ا‌مانن/د‌تحلي/ل‌

دقت‌امک/ان‌وق/وع‌ي/ک‌رخ/داد‌خطرن/اک‌را‌مش/خص‌ک/رده‌ب/ه‌ک/ار‌مي‌ ني/از‌اس/ت،‌ اس/ت،‌و‌بررس/ي‌بيش/تري‌م/ورد‌

رود.‌مبت/ني‌منط/ق‌خ/رابي‌‌‌‌‌نت/ايج‌تحلي/ل‌درخت‌خط/ا،‌نم/ودار‌

ب/وليب/ر‌ منط/ق‌ ه/اي‌ )يع/نيدروازه‌ ‌( ‌ ‌AND, ORک/ه‌ اس/ت‌توض/يح‌مي‌ده/د‌چگون/ه‌ترکيب/ات‌متف/اوت‌رخ/دادها‌منج/ر‌ب/ه‌وض/عيت‌خطرن/اک‌مي‌ش/وند.‌ب/راي‌ي/ک‌کارخان/ة‌ب/زرگ‌ب/ه‌منظ/ور‌بررس/ي‌مکفي‌کلي/ة‌رخ/دادهاي‌اص/لي‌)نه/ايي(‌ممکن‌اس/ت‌ب/ه‌تع/داد‌زي/ادي‌درخت‌خط/ا‌ني/از‌باش/د‌و‌الزم‌اس/ت‌تحلي/ل‌گ/ر‌هنگ/ام‌انتخ/اب‌رخ/دادهاي‌اص/لي)نه/ايي(‌

.‌به‌خوبي‌قضاوت‌نمايد

با‌بازنگري‌درختهاي‌خطا‌مي‌توان‌:

ترکيبات‌متفاوت‌خرابيها‌يا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عملکردهاي‌ناصحيح

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌را‌ک/ه‌م/وجب‌رخ/داد‌خطرن/اک‌مي‌شوند،‌شناسايي‌کرد.‌

ترکيب/ات‌مختل/ف‌خ/رابي‌بس/ته‌ب/ه‌ن/وع‌و‌تع/داد‌خرابيه/اي‌م/ورد‌ني/از‌جهت‌ب/روز‌رخ/داد‌اص/لي‌)نه/ايي(‌را‌مي‌ت/وان‌

به‌صورت‌کيفي‌رتبه‌بندي‌کرد.ت/وان‌ض/عفهاي‌ مي‌ خرابيه/ا‌ ت/رکيب‌ ليس/ت‌ بررس/ي‌ ب/ا‌ ‌عملي/اتي‌ي/ا‌ط/راحي‌سيس/تم‌را‌شناس/ايي‌ک/رد‌و‌ب/ا‌اض/افه‌ک/ردن‌موان/ع‌ک/افي‌در‌جهت‌بهب/ود‌وض/عيت‌ايم/ني‌اق/دام‌

نمود.

‌الزم‌اس/ت‌درک‌دقيقي‌از‌‌‌‌تحلي/ل‌درخت‌خط/ابراي‌‌

‌‌‌چگونگي‌عملکرد‌يک‌کارخانه‌يا‌سيستم،‌‌‌‌‌‌نقشه‌هاي‌تفضيلي‌فرايند‌و‌رويه‌ها‌و‌

‌‌‌‌‌آگاهي‌از‌حالتهاي‌خرابي‌اجزاء‌و‌اثرات‌آنها

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وجود‌داشته‌باشد.‌

جهت‌اطمين/ان‌از‌انج/ام‌ي/ک‌ارزش/يابي‌م/ؤثر‌و‌ب/ا‌ک/يفيت‌هميش/ه‌ب/اي/د‌ا/ز‌کارکن/ان‌/مج/رب‌/و‌شايس/ته‌

استفاده‌کرد.

ب/ه‌ خط/ا‌ درخت‌ تحلي/ل‌ ب/راي‌ الزم‌ هزين/ه‌ و‌ وقت‌دارد.‌ بس/تگي‌ ني/از‌ م/ورد‌ دقت‌ و‌ سيس/تم‌ پيچي/دگي‌مدلس/ازي‌رخ/داد‌اص/لي‌)نه/ايي(‌مرتب/ط‌ب/ا‌ي/ک‌فراين/د‌س/اده‌ب/ا‌اس/تفاده‌از‌ي/ک‌گ/روه‌مج/رب‌ب/ه‌ي/ک‌روز‌وقت‌مش/کالت‌ و‌ پيچي/ده‌ سيس/تمهاي‌ دارد.‌ ني/از‌ کم/تر‌ ي/ا‌ب/زرگ‌ب/ا‌رخ/دادهاي‌تص/ادفي‌ب/القوة‌زي/اد‌ممکن‌اس/ت‌

به‌زمان‌بيشتري‌نياز‌داشته‌باشد.

‌FTAمزاياي

اين‌روش‌كمكي‌است‌به‌منظور‌شناسايي‌مخاطرات‌ ‌در‌سيستم‌هاي‌پيچيده

از‌اين‌روش‌مي‌توان‌براي‌تجزيه‌و‌تحليل‌خطاهاي‌.‌انسان‌و‌تجهيزات‌استفاده‌كرد

اين‌روش‌وسيله‌اي‌است‌كه‌تمركز‌روي‌يك‌عيب‌را‌همزمان‌)‌بدون‌از‌دست‌دادن‌تصوير‌و‌نماي‌كلي‌

خطرا‌ت(‌انجام‌مي‌دهد

اين‌روش‌چشم‌انداز‌ي‌را‌يجاد‌مي‌كند‌كه‌نشان‌ميدهد‌‌معايب‌چگونه‌مي‌توانند‌منتج‌ه‌عواقب‌جدي‌

‌تر‌و‌خطر‌ناك‌شوند

اين‌روش‌كمي‌و‌كيفي‌است‌و‌امكان‌‌براورد‌هاي‌‌احتمالي‌يك‌عيب‌يا‌حادثه‌را‌فراهم‌مي‌كند

‌FTAمعايب

نيازمند‌داشتن‌اطالعات‌جامع‌و‌تخصصي‌از‌ .‌سيستم‌است

براي‌سيستم‌هاي‌بزرگ‌و‌حجيم‌به‌راحتي‌‌قابل‌استفاده‌نيست

اين‌روش‌وقت‌گير‌و‌نسبتا&‌مشرو‌ح‌و‌كلي‌‌‌است

تكميل‌و‌اجراي‌اين‌روش‌نياز‌به‌مدارك‌مشروح‌و‌مستند‌دارد‌كه‌بايد‌در‌دسترس‌

باشد

((ETAETA))تحليل‌درخت‌رخداد‌تحليل‌درخت‌رخداد‌ ‌از‌نتايج‌محتملدرخت‌رخداد‌روش‌گرافيکي‌نشان‌دادن‌بروز‌يک‌رخداد‌خطرناک‌،‌مانند‌خرابي‌تجهيزات‌يا‌

خطاهاي‌انساني‌است.

‌پاسخهاي‌سيستم‌و‌اپراتورها‌به‌رخداد‌خطرناک‌ETAدر‌تعيین‌مي‌شود‌تا‌بدين‌ترتيب‌کليه‌نتايج‌محتمل‌مشخص‌

شود.‌

‌‌مجموعه‌اي‌از‌سناريوهاي‌حاصل‌از‌دسته‌‌ETAنتيجة‌هاي‌مختلف‌خرابيها‌و‌خطاهاست.‌اين‌سناريوها‌نتايج‌محتمل‌حادثه‌را‌به‌صورت‌توالي‌رخدادهايي‌)موفقيت‌

يا‌شکست‌عملکردهاي‌ايمني(‌که‌پس‌از‌رخداد‌خطرناک‌اوليه‌به‌وقوع‌مي‌پيوندند،‌شرح‌مي‌دهند.‌

ETAبراي‌تحليل‌فرايندهاي‌پيچيده‌اي‌مناسب‌است‌که‌‌‌‌رويه‌هاي‌اضطراري‌يا‌اليه‌سيستم‌ايمنيداراي‌چندين‌

براي‌واکنش‌نسبت‌به‌رخداد‌آغازين‌مي‌باشند.‌‌

درخت‌رخداد‌براي‌شناسايي‌مسيرهاي‌مختلف‌تشديد‌که‌ممکن‌است‌در‌يک‌فرايند‌پيچيده‌به‌

وقوع‌بپيوندد،‌به‌کار‌مي‌رود.

توان‌‌‌پس‌از‌شناسايي‌اين‌مسيرهاي‌تشديد‌ميترکيبهاي‌مشخص‌خرابيها‌را‌که‌منجر‌به‌نتايج‌

شوند،‌تعيين‌کرد.‌با‌اين‌کار‌‌تعريف‌شده‌ميموانع‌اضافي‌مورد‌نياز‌براي‌کاهش‌احتمال‌

شود.‌چنين‌تشديدي‌شناسايي‌مي

‌شکستهاييا‌موفقيتها‌‌مدلهاي‌درخت‌رخداد‌و‌ETAنتايج‌سيستم‌ايمني‌است‌که‌منجر‌به‌نتيجه‌تعريف‌شده‌

شود.‌توالي‌حوادث‌نشان‌داده‌شده‌در‌درخت‌رخداد‌‌ميگذارد.‌ ‌رخدادها‌را‌به‌نمايش‌می‌ANDترکيبات‌منطقي‌

توان‌اين‌توالي‌ها‌‌‌مي‌‌‌‌‌در‌نتيجه‌جهت‌تحليل‌کيفي‌تر‌را‌به‌صورت‌مدل‌درخت‌خطا‌درآورد.تحليل‌گران‌مي‌توانند‌از‌اين‌نتايج‌براي‌شناسايي‌ضعفهاي‌طراحي‌و‌

رويه‌ها‌استفاده‌کرده‌و‌توصيه‌هايي‌براي‌کاهش‌احتمال‌و‌يا‌پيامدهاي‌حوادث‌بالقوة‌مورد‌مطالعه،‌ارائه‌کنند.

‌‌

از‌ آغ/ازين‌ETAاس/تفاده‌ رخ/دادهاي‌ از‌ آگ/اهي‌ ‌مس/تلزم‌ ‌ک/ه‌ ي/ا‌اختالالت‌سيس/تم‌ )يع/ني‌خ/رابي‌تجه/يزات‌ ب/القوه‌از‌ آگ/اهي‌ و‌ ش/وند(‌ حادث/ه‌ م/وجب‌ توانن/د‌ مي‌ ب/القوه‌

ه/اي‌اض/طراري‌اس/ت‌ک/ه‌‌عملک/رد‌سيس/تم‌ايم/ني‌ي/ا‌رويهبالقوه‌اثرات‌هر‌رخداد‌آغازين‌را‌کاهش‌مي‌دهند.

چنانچ/ه‌تحلي/ل‌گ/ر‌دانش‌ک/افي‌از‌سيس/تم‌داش/ته‌باش/د،‌تنه/ايي‌ ب/ه‌ توان/د‌ ي/ک‌ETAمي‌ اغلب‌ ام/ا‌ ده/د.‌ انج/ام‌ را‌ ‌

ي/ا‌2گ/روه‌ ‌نف/ره‌ت/رجيح‌دارد.‌رويک/رد‌گ/روهي‌م/وجب‌‌4درخت‌ آم/دن‌ ف/راهم‌ نتيج/ه‌ در‌ و‌ ذه/ني‌ طوف/ان‌ ارتق/اء‌رخ/داد‌ک/املتري‌مي‌ش/ود.‌ح/داقل‌يکي‌از‌اعض/اي‌گ/روه‌

ب/ا‌ آگ/اهي‌‌ETAبايس/تي‌ از‌فراين/دها‌ ب/وده‌و‌بقي/ه‌ ‌آش/نا‌ ‌ک/افي‌داش/ته‌و‌تجرب/ة‌ک/ار‌ب/ا‌سيس/تمهاي‌م/ورد‌تحلي/ل‌را‌

دارا‌باشند.

‌‌‌تحليل‌خطر‌و‌قابليت‌بهره‌برداري‌تحليل‌خطر‌و‌قابليت‌بهره‌برداري((HAZOPHAZOP))‌

تحلي/ل‌ ب/ا‌HAZOPدر‌ تخصص/ي‌ چن/د‌ گ/روه‌ ي/ک‌ ‌ ‌ب//ه‌ اق//دام‌ سيس//تماتيک‌ رويک//ردي‌ از‌ اس//تفاده‌به//ره‌ ق//ابليت‌ مش//کالت‌ و‌ خط//رات‌ شناس//ايي‌ب/رداري‌مي‌نماي/د‌ک/ه‌در‌نتيج/ه‌انح/راف‌از‌مح/دودة‌م/ورد‌نظ/ر‌ب/راي‌ش/رايط‌فراين/د‌رخ‌مي‌دهن/د.‌ره/بر‌مج/رب‌گ/روه‌ب/ه‌ص/ورت‌سيس/تماتيک‌و‌ب/ا‌اس/تفاده‌

« از‌ اي‌ مجموع/ه‌ راهنم/ااز‌ ب/راي‌لغ/ات‌ ک/ه‌ ‌»نق/اط‌«‌در‌مکانه/اي‌مج/زا‌ي/ا‌»پارامتره/اي‌فراين/د»

مطالع/ه دارد،‌م/ورد‌ فراين/دکاربرد‌ سيس/تم‌ در‌ ‌»گ/روه‌را‌در‌م/ورد‌ط/راحي‌کارخان/ه‌راهنم/ايي‌مي‌کن/د.‌»نقط/ة‌م/ورد‌مطالع/ه«‌ممکن‌اس/ت‌ي/ک‌نقط/ة‌مج/زا‌در‌سيس/تم‌فراين/د‌ي/ا‌خ/ط‌خاص/ي‌از‌خط/وط‌

لوله‌باشد.

ب/ا‌پ/ارامتر‌فراين/د‌ به‌عن/وان‌مث/ال‌کلم/ه‌راهنم/اي‌»ب/اال«‌«‌ب/ه‌س/ؤاالتي‌مي‌انجام/د‌ک/ه‌ب/ه‌انحراف/ات‌محتم/ل‌س/طح»

از‌مق/دار‌م/ورد‌نظ/ر‌ط/راحي‌مرب/وط‌مي‌«‌‌»س/طح‌ب/االشود.‌

گاه‌ره/بر‌گ/روه‌جهت‌کم/ک‌ب/ه‌اعض/اي‌گ/روه‌ب/ه‌منظ/ور‌بررس/ي‌‌‌HAZOPت/دوين‌فهرس/ت‌انحراف/اتي‌ک/ه‌در‌جلس/ات

خواهن/د‌ش/د،‌از‌چ/ک‌ليس/تها‌ي/ا‌تج/ارب‌فراين/د‌اس/تفاده‌مي‌کند.

را‌ بحث‌ م/ورد‌ نقط/ة‌ در‌ انح/راف‌ هرگون/ه‌ اث/رات‌ گ/روه‌ ‌خط/اي‌ )مانن/د‌ انح/راف‌ احتم/الي‌ عل/ل‌ و‌ ک/رده‌ تحلي/ل‌غ/يره(،‌ و‌ خ/روجي‌ جري/ان‌ ي/ک‌ ش/دن‌ مس/دود‌ اپرات/ور،‌

(،‌‌پيام/دهاي‌انح/راف‌)مانن/د‌ري/زش‌م/ايع،‌آل/ودگي‌و‌غ/يرهو‌حفاظه/اي‌ايم/ني‌در‌مح/ل‌ب/راي‌جلوگ/يري‌از‌انح/راف‌)مثال‌کن/ترل‌س/طح،‌س/رريز‌لول/ه‌کش/ي‌و‌غ/يره(‌را‌تع/يين‌

مي‌کند.‌

ايم/ني‌ حفاظه/اي‌ و‌ توج/ه‌ قاب/ل‌ پيام/دها‌ و‌ علته/ا‌ اگ/ر‌ک/ه‌ ثبت‌مي‌ش/وند‌ اي‌ گون/ه‌ ب/ه‌ جزئي/ات‌ باش/ند،‌ ناک/افي‌بت/وان‌اق/دامات‌پيگ/يري‌را‌ب/ه‌خ/وبي‌انج/ام‌داد.‌در‌ب/رخي‌را‌ واقعي‌ عل/تي‌ ب/ا‌ انح/راف‌ ي/ک‌ توان/د‌ گ/روه‌مي‌ ح/االت‌شناس/ايي‌کن/د،‌ام/ا‌پيام/دها‌قاب/ل‌تع/يين‌ش/دن‌نيس/تند.‌در‌اين‌م/وارد‌مي‌ت/وان‌انج/ام‌مطالع/ات‌بع/دي‌را‌جهت‌تع/يين‌

پيامدهاي‌احتمالي‌توجيه‌نمود.

‌يافت/ه‌ه/اي‌گ/روه‌مي‌باش/د‌‌‌HAZOPنت/ايج‌حاص/ل‌از‌تحلي/ل‌ک/ه‌ش/امل‌خط/رات‌و‌مش/کالت‌عملي/اتي‌شناس/ايي‌ش/ده،‌ب/ه‌ غ/يره‌ و‌ ه/ا‌ روي/ه‌ تغي/ير‌ط/راحي،‌ ب/راي‌ ه/ايي‌ توص/يه‌انج/ام‌ ب/راي‌ ه/ايي‌ توص/يه‌ و‌ سيس/تم‌ بهب/ود‌ منظ/ور‌مطالع/ات‌در‌م/واردي‌اس/ت‌ک/ه‌ب/ه‌علت‌فق/دان‌اطالع/ات‌نتيج/ه‌گ/يري‌امک/ان‌پ/ذير‌نب/وده‌اس/ت.‌رايج‌اس/ت‌ک/ه‌نت/ايج‌و‌ آنه/ا‌ نت/ايج‌ انحراف/ات،‌ عل/ل‌ م/ورد‌ در‌ گ/روه‌ مباحث/ات‌حفاظه/اي‌ايم/ني‌در‌مح/ل،‌ب/راي‌ه/ر‌نقط/ه‌ي/ا‌بخش/ي‌از‌

فرايند،‌دريک‌جدول‌ستوني‌ثبت‌شود.‌‌

مطالع/ة‌ مش/کالت‌‌‌HAZOPهدف‌ ن/واحي‌ شناس/ايي‌‌و‌ارائ/ة‌توص/يه‌ه/ايي‌ب/راي‌ح/ل‌مش/کالت‌م/ورد‌احتم/الي

نظ/ر‌اس/ت.‌در‌نتيج/ه‌بس/يار‌ح/ائز‌اهميت‌اس/ت‌ک/ه‌جهت‌‌و‌انج/ام‌‌HAZOPهاي‌تحلي/ل‌‌اطمين/ان‌از‌ب/ازنگري‌توص/يه

و‌ ه/ا‌ روي/ه‌ ص/الحيتدار،‌ کارکن/ان‌ توس/ط‌ اق/دامات‌مسئوليتها‌به‌وضوح‌تعيين‌گردد.

تحلي/ل انج/ام‌ از‌ ‌‌HAZOPپيش‌ اطالع/ات‌‌ ب/ه‌ دسترس/ي‌فراين/د‌ ي/ک‌ عملي/ات‌ و‌ ط/راحي‌ م/ورد‌ در‌ تش/ريحي‌مرحل/ة‌ در‌ غالب/ا‌ تحلي/ل‌ اين‌ نتيج/ه‌ در‌ اس/ت.‌ ال/زامي‌

تهي/ة از‌ پس‌ و‌ تفض/يلي‌ در‌طي‌‌P&IDط/راحي‌ ي/ا‌ ه/ا‌ ‌انج/ام‌ موج/ود‌ تس/هيالت‌ از‌ ب/رداري‌ به/ره‌ ي/ا‌ اص/الح‌

.‌گيرد‌مي

‌ک/افي‌از‌فراين/د،‌اب/زار‌آگ/اهيمس/تلزم‌داش/تن‌‌‌HAZOPتحلي/ل‌دقيق‌و‌عمليات‌طرحريزي‌شده‌يا‌واقعي‌است.‌

اين‌اطالع/ات‌معم/وال‌توس/ط‌اعض/اي‌گ/روه‌ک/ه‌در‌اين‌زمين/ه‌ش/ود.‌ره/بران‌آم/وزش‌دي/ده‌و‌‌ه/ا‌تخص/ص‌دارن/د،‌ف/راهم‌مي

‌ب/ه‌‌HAZOPمج/رب‌بخش‌اساس/ي‌ي/ک‌تحلي/ل‌م/ؤثر‌و‌ب/ا‌کيفيت‌شمار‌مي‌آيند.

‌نف/ر‌ب/ا‌تحص/الت‌و‌تج/ارب‌متف/اوت‌در‌‌7ت/ا‌5نوع/ا‌از‌‌HAZOPگروهه/اي‌‌زمين/ه‌ه/ايي‌نظ/ير‌مهندس/ي،‌به/ره‌ب/رداري،‌تعم/ير‌و‌نگه/داري،‌بهداش/ت،‌ک/ه‌ اس/ت‌ ط/بيعي‌ ش/ود.‌ مي‌ تش/کيل‌ غ/يره‌ و‌ زيس/ت‌ محي/ط‌ و‌ ايم/ني‌عض/وي‌از‌گ/روه‌ک/ه‌تحلي/ل‌را‌ه/دايت‌مي‌کن/د‌از‌دس/تياري‌ش/خص‌ديگ/ري‌در‌ را‌ گ/روه‌ ارزش/يابيهاي‌ نت/ايج‌ و‌ ش/ود‌ مي‌ نامي/ده‌ منش/ي‌ اغلب‌ ک/ه‌هنگ/ام‌ک/ار‌ثبت‌مي‌کن/د،‌به/ره‌جوي/د.‌ب/راي‌ي/ک‌قراين/د‌س/اده‌ي/ا‌در‌ي/ک‌

‌نف/ر‌تش/کيل‌ش/ود،‌البت/ه‌در‌‌4ي/ا‌3ب/ازنگري‌مح/دود،‌گ/روه‌مي‌توان/د‌از‌صورتي‌که‌آنان‌وسعت‌تجربه‌و‌مهارت‌الزم‌را‌دارا‌باشند.

‌HAZOPاهداف‌مطالعه‌

‌.اهداف‌زير‌مي‌توانند‌مدنظر‌قرار‌گيرند-‌شناسايي‌تمام‌علل‌بالقوه‌اي‌كه‌در‌حيطه‌مورد‌مطالعه‌1

‌.منجر‌به‌اثرات‌مهم‌ايمني‌و‌عملياتي‌شوند-‌تصميم‌گيري‌در‌مورد‌اينكه‌آيا‌طراحي‌هاي‌موجود‌اين‌2

اطمينان‌را‌بوجود‌مي‌آورند‌كه‌ريسك‌حاصل‌از‌خطرات‌شناخته‌شده‌در‌سطح‌قابل‌قبول‌قرار‌دارند‌يا‌خير‌؟

‌.نيل‌به‌سطح‌ريسك‌قابل‌قبول‌-‌3-‌پيشينه‌سازي‌ارزش‌تسهيالت‌در‌شركت‌بوسيله‌كاهش‌4

ريسك‌فرايند‌هاي‌مربوط‌به‌سطح‌قابل‌قبول‌و‌بهبود‌اثر‌‌.بخشي‌عملياتي

‌كاهش‌هزينه‌هاي‌متاثر‌از‌كاهش‌ريسك‌فرايند‌ها‌-‌5-‌ارائه‌ابزار‌هاي‌مؤثر‌بر‌هزينه‌كه‌سود‌بخشي‌عمليات‌را‌6

‌.‌‌بهبود‌دهد

HAZOP مزاياي

اينكه‌چه‌سيستمي‌را‌براي‌‌مطالعه‌ابتكاري‌بودن‌‌-‌انتخاب‌كنيم‌و‌روي‌كدام‌پارامتر‌ها‌بيشتر‌تمركز‌

را‌ارائه‌مي‌‌‌HAZOPداشته‌باشيم‌نتايج‌متفاوتي‌از‌.دهد

‌به‌منظور‌شناسايي‌همه‌خطرات‌يك‌روش‌تكميلي‌-‌‌‌‌ممكن

استفاده‌از‌كلمات‌راهنما‌به‌تقويت‌طوفان‌ذهني‌كمك‌.‌زيادي‌مي‌كند

‌براي‌روش‌هاي‌‌ايمن‌كار‌و‌آموزش‌تقويت‌درك‌نياز‌-‌‌.‌هاي‌‌عملي‌بهتر‌و‌اينكه‌چطور‌آنها‌را‌بيان‌كنيم

HAZOP معايب

‌در‌صورتي‌كه‌بخواهيم‌جزئيات‌بيشتري‌را‌مورد‌بررسي‌قرار‌دهيم‌-‌‌.زمان‌زيادي‌را‌بايد‌صرف‌كنيم

‌:‌متكي‌به‌دانش‌افراد-‌ماهيت‌اين‌سيستم‌ايجاب‌مي‌كند‌كه‌غالبا&‌افراد‌متخصص‌فرايند‌در‌

شركت‌داشته‌باشند‌و‌اكثر‌افراد‌در‌گير‌با‌كار‌‌‌HAZOPتكميل‌جداول‌.را‌اعم‌از‌اپراتور‌ها‌،‌سرپرستان‌و‌كارگران‌ساده‌در‌بر‌نمي‌گيرد

‌عدم‌طبقه‌بندي‌ريسك‌به‌دليل‌كمي‌نبودن-‌‌هيچ‌گونه‌اولويت‌بندي‌كمي‌در‌اين‌سيسم‌پيش‌بيني‌نشده‌است‌.‌لذا

FMEAرا‌مدل‌تكامل‌يافته‌تر‌‌HAZOPمي‌دانند‌.‌تعداد‌علل‌و‌اثرات‌‌‌‌.ممكن‌است‌از‌دقت‌الزم‌به‌علل‌و‌اثرات‌مهم‌تر‌بروز‌خطا‌بكاهد

پس‌از‌شناس/ايي‌خط/رات‌مرتب/ط‌ب/ا‌ه/ر‌ک/ار،‌ش/دت‌وض/عيت‌محتم/ل‌خطرن/اک‌ارزي/ابي‌ش/ده‌و‌در‌تص/ميم‌گ/يري‌م/ديريت‌

ريسکهاي‌بهداشتي‌مورد‌استفاده‌قرار‌مي‌گيرد.

ي/ک‌ محدودس/ازي‌ ب/راي‌ غيرمترقب/ه‌ ش/رايط‌ در‌ اق/دامات‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ن/يز‌مي‌بايس/ت‌بررس/ي‌ش/ده‌و‌در‌ارزي/ابي‌

ريسکهاي‌بهداشتي‌تشريح‌گردد.

‌اين‌ک/ار‌ممکن‌اس/ت‌ش/امل‌پيش‌بي/ني‌ترتيب/ات‌خاص/ي‌از‌از‌ اض/طراري‌ پزش/کي‌ تس/هيالت‌ ت/دارک‌ نج/ات،‌ عملي/ات‌جمل/ه‌پادزهره/اي‌مش/خص،‌عملي/ات‌جداس/ازي‌و‌پيش‌بي/ني‌

هاي‌مشابه‌باشد.

ج/دولي‌ روش‌ از‌ بهداش/تي‌ ريس/کهاي‌ ارزي/ابي‌ در‌ غالب/ا‌اس/تفاده‌مي‌ش/ود‌ک/ه‌امک/ان‌مي‌ده/د‌خط/رات‌شناس/ايي‌ب/ه‌ الزم‌ اض/طراري‌ و‌ احتي/اطي‌ اق/دامات‌ براب/ر‌ در‌ ش/ده‌

نمايش‌درآيند.

‌ب/ه‌منظ/ور‌شناس/ايي‌ت/رکيب‌خط/راتي‌ک/ه‌بايس/تي‌م/د‌نظ/ر‌ق/رار‌گيرن/د،‌اس/تفاده‌از‌روش/ي‌ک/ه‌ب/ه‌خ/وبي‌س/ازماندهي‌

شده‌باشد،‌مي‌تواند‌مفيد‌واقع‌شود.

م/واد ايم/ني‌ اطالع/ات‌ ه/اي‌ خط/رات‌برگ/ه‌ شناس/ايي‌ در‌ ‌بهداش/تي‌و‌اق/دامات‌احتي/اطي‌مقتض/ي‌هنگ/ام‌اس/تفاده‌ي/ا‌ک/ار‌ب/ا‌م/واد‌خطرن/اک‌و‌ي/ا‌انج/ام‌عملي/ات‌ع/ادي‌ب/ا‌ريس/ک‌ه/اي‌ برگ/ه‌ آين/د.‌ مي‌ ش/مار‌ ب/ه‌ م/ؤثري‌ ابزاره/اي‌ ذاتي،‌اطالع/ات‌ به/ترين‌ پاي/ة‌ ب/ر‌ معم/وال‌ م/واد‌ ايم/ني‌ اطالع/ات‌موچ/ود‌مرب/وط‌ب/ه‌خط/ر‌م/ورد‌نظ/ر‌تهي/ه‌مي‌ش/وند‌و‌الزم‌

است‌با‌افزايش‌دانش،‌پيوسته‌روزآمد‌شوند.

‌ممکن‌است‌توسط‌برگه‌هاي‌اطالعات‌ايمني‌موادسازمانهاي‌ملي‌يا‌بين‌المللي‌يا‌توسط‌شرکتها‌تهيه‌شوند‌و‌»چک‌ليستي«‌از‌جنبه‌هاي‌مربوط‌به‌ماده‌يا‌

فرايند‌يا‌کار‌مورد‌نظر‌را‌تشکيل‌دهند.‌هر‌چند‌شکل‌دقيق‌برگه‌هاي‌اطالعات‌ايمني‌متنوع‌است،‌اما‌داده‌هاي‌کلي‌زير‌معموال‌در‌آن‌گنجانده‌مي‌

شود:مشخصات‌مواد،‌فرايند‌يا‌فعاليتي‌که‌توسط‌برگة‌•

اطالعات‌مربوطه‌پوشش‌داده‌شده‌است.تعريف‌دامنة‌مواد‌يا‌وضعيتهايي‌که‌برگة‌اطالعات‌•

براي‌آنها‌تهيه‌شده‌است

اق/دامات‌ فع/اليت‌ ي/ا‌ فراين/د‌ م/واد،‌ ب/ا‌ مرتب/ط‌ خط/رات‌احتياطي‌که‌بايد‌اتخاذ‌شوند.

مي ک/ه‌ غرمترقب/ه‌ ش/رايط‌ در‌ ب/راي‌‌اق/دامات‌ بايس/ت‌حف/اظت‌در‌براب/ر‌تحق/ق‌احتم/الي‌خط/ر‌م/ورد‌توج/ه‌ق/رار‌

گيرند.

وض/عيت‌ه/اي‌غ/ير‌ع/ادي‌ک/ه‌م/وجب‌ايج/اد‌خط/رات‌خ/اص‌مي‌ش/وند‌ب/ه‌عن/وان‌مث/ال‌ت/رکيب‌وي/ژه‌اي‌از‌م/واد‌ش/يميايي،‌

فعاليتهاي‌همزمان،‌اثر‌آب‌و‌هوا‌و‌غيره‌

•FMEAج/دولي‌از‌تجه/يزات‌س/ازمان،‌ح/االت‌ب/القوة‌خ/رابي‌‌و/‌/اث/رات‌اي/ن‌خراب/يه/ا/‌ب/ر‌ت/جه/ي/زات‌و/‌/تس/هيالت‌/اس/ت./‌ح/الت‌ت/جه/يز/ات‌مي‌ خ/راب/ي‌ ک/ه/‌س/بب‌ اس/ت/‌ چ/يزي‌ خ/ر/ابي‌/اس/ت‌ش/ود/‌/و‌اث/ر‌آن/‌عب/ارتس/ت‌از/‌روي/داد/،‌/پيام/د،/‌ي/ا/‌پاس/خ/‌سيس/تم‌

در‌/ ‌/ح/االت‌خ/را/بيه/اي‌/منف/رد/ي‌/ک/ه‌ممکن/‌FMEAب/ه‌خ/رابي/.‌ک/م/ک‌/مي/ وق/و/ع‌/حادث/ه‌ عل/ت‌ ب/ه‌ ده/ن/د/‌/ي/ا‌ رو/ي/‌ کنن/د،‌/‌/اس/ت‌

‌شوند.‌شناسايي‌مي

•‌FMEAه/ايي‌ک/ه‌ممکن‌اس/ت‌‌ب/راي‌شناس/ايي‌ت/رکيب‌خرابي‌را‌مي‌ت/وان‌ب/ه‌‌FMEAب/ه/‌حا/دث/ه‌من/ج/ر‌ش/و/ند،/‌مناس/ب‌ني/س/ت.‌

‌ب/راي‌HAZOPه/م/را/ه‌/س/اي/ر/‌تک/ني/که/ا/ي‌شناس/ا/يي‌/خط/ر‌/مان/ن/دي/ا/‌ وي/ژه‌ دقي/ق/‌ اب/زار/‌ سي/س/تمها/ي‌ مانن/د‌ وي/ژه/‌ تحقي/ق/ات‌

پيچيده،‌به‌کار‌برد.‌

(‌‌FMEA)تحليل‌حاالت‌خرابي‌و‌آثار‌آن

اث/ر‌ه/ر‌ي/ک‌ب/ر‌‌و‌شناس/ايي‌ح/االت‌خ/رابي‌‌FMEAهدف‌از‌‌است.‌سيستم‌فرايند

ب/راي‌شناس/ايي‌ني/از‌ب/ه‌‌FMEAدر‌ف/از‌ط/راحي‌مي‌ت/وان‌از‌ني/از،‌ م/ورد‌ ح/د‌ از‌ بيش‌ ي/ا‌ اض/افي‌ سيس/تمهاي‌حف/اظتي‌

استفاده‌کرد.‌

ت/وان‌ب/راي‌شناس/ايي‌‌‌ميFMEAدر‌طي‌اص/الح‌تس/هيالت‌از‌اث/رات‌اص/الحات‌مي/داني‌ب/ر‌تجه/يزات‌موج/ود‌اس/تفاده‌ک/رد.‌

از‌ اس/تفاده‌ ب/رداري‌ به/ره‌ در‌طي‌ ب/راي‌‌FMEAهمچ/نين‌شناس/ايي‌خرابيه/اي‌منف/ردي‌ک/ه‌مي‌توان/د‌م/وجب‌ح/وادث‌

بارز‌شود،‌مفيد‌است.‌

‌هستند،‌استفاده‌از‌ذهنيها‌‌‌‌‌‌‌‌FMEAاز‌آنجا‌که‌اين‌تکنيک‌مستلزم‌وجود‌حداقل‌دو‌تحليل‌گر‌

است‌که‌با‌فرايند‌و‌تجهيزات‌آشنا‌باشند.‌

‌‌‌‌‌‌‌تحليل‌گران‌مختلف‌ممکن‌است‌بخشهاي‌متفاوت‌تسهيالت‌را‌مورد‌ارزشيابي‌قرار‌دهند.

‌‌‌‌‌‌‌»تحليل‌حاالت‌خرابي،‌اثرات‌و‌بحراني‌بودن‌است،‌به‌استثناء‌‌‌FMEAهمانند‌(FMECA)آنها«‌

اينکه‌درجه‌نسبي‌)بحراني‌بودن(‌هر‌يک‌از‌حاالت‌خرابي‌در‌تحليل‌گنجانده‌مي‌شود.

PEM‌تک/نيکي‌اس/ت‌ک/ه‌در‌آن‌از‌مدلس/ازي‌رياض/ي‌)معم/وال‌ش/رايط‌ در‌ ف/يزيکي‌ رفت/ار‌ بي/ني‌ پيش‌ ب/راي‌ ک/امپيوتري(‌

‌‌QRAب/ه‌ط/ور‌گس/ترده‌در‌PEMحادث/ه‌اس/تفاده‌مي‌ش/ود.‌از‌جهت‌تخمين‌کمي‌ريس/ک‌اس/تفاده‌مي‌ش/ود.‌در‌بس/ياري‌مدلس/ازي‌ از‌ آنه/ا‌ در‌ ک/ه‌ ديگ/ر‌ ارزش/يابي‌ تکنيکه/اي‌ از‌رياض/ي‌ب/راي‌تخمين‌پيام/دهاي‌ي/ک‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ب/ا‌ت/واتر‌نامش/خص‌ي/ا‌بس/يار‌تخمي/ني‌اس/تفاده‌مي‌ش/ود،‌اين‌تکني/ک‌

به‌طور‌گسترده‌اي‌کاربرد‌دارد.

PEM)مدلسازي‌اثرات‌فيزيکي‌)‌

اث/رات‌ف/يزيکي‌زي/ر‌نمون/ه‌اي‌از‌م/دلهاي‌م/ورد‌اس/تفاده‌در‌ش//////مار‌ ب//////ه‌ ريس//////ک‌ ارزش//////يابي‌

آيند:‌ميمدلهايي‌ب/راي‌زيرس/اختار،‌عرش/ه‌و‌م/دولها‌جهت‌ارزي/ابي‌

اي‌مانن/د‌برخ/ورد‌کش/تي،‌انفج/ار،‌‌اث/ر‌باره/اي‌متف/اوت‌ح/ادثهشرايط‌حاد‌محيطي،‌سقوط‌اشياء‌و‌غيره

مدلهايي‌ب/راي‌ره/ا‌ش/دن‌هي/دروکربن‌جهت‌تع/يين‌م/يزان‌س/وراخ از‌ ان/دازه‌نش/ت‌ ب/ا‌ م/دلها‌‌هايي‌ اين‌ متف/اوت؛‌ هاي‌

‌فراين/د‌ب/راي‌تع/يين‌(‌flash)هم/راه‌ب/ا‌محاس/بات‌ش/عله‌وريجرم‌فازهاي‌مختلف‌حاصل‌از‌نشتي‌به‌کار‌مي‌روند.

مدلهايي‌براي‌پراکندگي‌به‌منظور‌تعيين‌پخش‌گاز‌•خروجي‌از‌نشتي

محاسباتي‌براي‌فشار‌بيش‌از‌حد‌انفجار‌جهت‌ارزشيابي‌•فشارهاي‌حاصل‌از‌اشتعال‌نشتي‌گاز.‌

‌‌‌‌‌‌دامنه‌اي‌از‌روشها‌وجود‌دارند‌که‌ساده‌ترين‌آنها‌تخمين‌بيشتري‌فشار‌انفجار‌بر‌اساس‌حجم‌کل‌محوطه‌اي‌است‌که‌ممکن‌است‌پر‌شود.‌فشار‌انفجار‌در‌نقاط‌مختلف‌را‌

مي‌توان‌به‌صورت‌تابعي‌از‌زمان‌به‌دست‌آورد‌و‌اثر‌انفجار‌بر‌سازه‌ها‌و‌تسهيالت‌دور‌را‌تعيين‌کرد؛‌نتايج‌مدل‌

فشار‌بيش‌از‌حد‌انفجار‌را‌مي‌توان‌در‌برنامة‌ديناميک‌سازه‌جهت‌ارزيابي‌اثر‌انفجار‌بر‌سازه‌به‌کار‌برد.

‌‌‌‌‌‌

روشروشWilliam fineWilliam fine

در‌اين‌روش‌ريسك‌از‌حاصل‌ضرب‌ميزان‌پيامد‌)شدت‌خطر‌(‌در‌ميزان‌تماس‌در‌ميزان‌

‌‌‌‌احتمال‌وقوع‌خطر‌به‌دست‌مي‌آيد:

R = P * C * ER = P * C * E

‌احتمال‌وقوع(Probability)

‌ميزان‌تماس(Exposure)

‌‌:‌‌:‌‌William fineWilliam fineروش‌نمونهروش‌نمونه

‌ريسك(Risk)

‌‌شدت‌پيامد(Consequence)

عبارتس/ت‌ ريس/ک‌ ک/اهش‌ اق/دامات‌ کلی‌ بن/دی‌ رتب/ه‌از‌:

الف(‌پيشگيریب(‌کشفج(‌کنترلد(‌کاهش

ه(‌پاسخ‌در‌شرايط‌اضطراریب/ه‌ ای‌ وي/ژه‌ توج/ه‌ بايس/تی‌ نخس/ت‌ درج/ة‌ در‌ هم/واره‌اق/دامات‌ک/اهش‌ريس/ک‌معط/وف‌ش/ود،‌چ/را‌ک/ه‌م/وجب‌ح/ذف‌ي/ا‌ک/اهش‌احتم/ال‌وق/وع‌رخ/دادهای‌خطرن/اک‌می‌

ب/رای‌ش/وند.‌ ت/ر‌ ايمن‌ ذات/ا‌ ط/راحی‌ اص/ول‌ ک/اربرد‌دارد ارجحيت‌ ايمن‌م/ديريت‌ريس/ک‌ ذات/ا‌ در‌ط/راحی‌ ‌.

‌:تر،‌مفاهيم‌زير‌برای‌کاهش‌ريسک‌به‌کار‌می‌رود

ارزشيابی‌اقدامات‌کاهش‌ريسک

‌مانن/د‌ک/اهش‌موجوديه/ای‌خطرن/اک‌ي/ا‌ت/واتر‌ي/ا‌ک/اهش،●●طول‌مدت‌تماس

‌مانن/د‌ج/ايگزين‌ک/ردن‌م/واد‌خطرن/اک‌ب/ا‌م/واد‌ج/ايگزينی،●●کم‌خطرت/ر‌)ام/ا‌ب/ا‌موج/ه‌ب/ه‌اينک/ه‌ممکن‌اس/ت‌موازن/ه‌اي‌مي/ان‌ايم/نی‌کارخان/ه‌و‌محص/ول‌متنوع/تر‌و‌مس/ايل‌ط/ول‌

عمر‌وجود‌داشته‌باشد(.

‌مانن/د‌ک/اربرد‌م/واد‌ي/ا‌فراين/دهای‌خطرن/اک‌ب/ه‌تض/عيف،●●نظ/ير‌ ياب/د‌ مي‌ ک/اهش‌ آنه/ا‌ پتانس/يل‌خط/ر‌ ک/ه‌ ای‌ گون/ه‌ب/ا‌ کوچک/تر‌ بخش/های‌ ب/ه‌ ف/راوری‌ کارخان/ه‌ جداس/ازی‌

از‌ش/يرهای‌ ي/ا‌فش/ار‌ESDاس/تفاده‌ ي/ا‌ف/راورش‌در‌دم/ا‌ ‌ ‌کمتر

س/ازی●● و‌س/اده‌ س/اخت‌ ط/راحی،‌ ک/ردن‌ س/اده‌ مانن/د‌ ‌،عملي/ات‌کارخان/ه‌و‌فراين/د‌و‌در‌نتيج/ه‌ک/اهش‌آم/ادگی‌ب/رای‌

ايجاد‌شکست‌يا‌خرابی‌‌در‌تجهيزات،‌کنترل‌و‌افراد.

ارزشيابی‌اقدامات‌کاهش‌ريسک

اق//دامات‌ ارزي//ابی‌ از‌ پس‌ بايس//تی‌ حف//اظتی‌ اق//دامات‌اق//دامات‌ ارزي//ابی‌ از‌ پس‌ بايس//تی‌ حف//اظتی‌ اق//دامات‌پيش/گيرانة‌محتم/ل‌م/د‌نظ/ر‌ق/رار‌گرفت/ه‌و‌ب/ا‌ه/دف‌ک/اهش‌آث/ار‌پيش/گيرانة‌محتم/ل‌م/د‌نظ/ر‌ق/رار‌گرفت/ه‌و‌ب/ا‌ه/دف‌ک/اهش‌آث/ار‌

يک‌رخداد‌خطرناک‌پس‌از‌وقوع‌آن‌به‌کار‌گرفته‌شود.‌يک‌رخداد‌خطرناک‌پس‌از‌وقوع‌آن‌به‌کار‌گرفته‌شود.‌

اق/دامات‌مح/دود‌س/ازی‌تش/ديد‌ي/ک‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ب/ه‌هم/راه‌اق/دامات‌مح/دود‌س/ازی‌تش/ديد‌ي/ک‌رخ/داد‌خطرن/اک‌ب/ه‌هم/راه‌اق/دامات‌حف/اظت‌از‌کارکن/ان‌و‌اق/دامات‌ع/ادی‌س/ازی‌وض/عيت‌اق/دامات‌حف/اظت‌از‌کارکن/ان‌و‌اق/دامات‌ع/ادی‌س/ازی‌وض/عيت‌را‌ن/يز‌می‌ت/وان‌م/د‌نظ/ر‌ق/رار‌داد.‌سيس/تمهای‌کش/ف‌آتش‌و‌را‌ن/يز‌می‌ت/وان‌م/د‌نظ/ر‌ق/رار‌داد.‌سيس/تمهای‌کش/ف‌آتش‌و‌در‌ پ/ذير‌ فع/ل‌ و‌ فع/ال‌ حف/اظت‌ آتش-آب،‌ سيس/تمهای‌ در‌گ/از،‌ پ/ذير‌ فع/ل‌ و‌ فع/ال‌ حف/اظت‌ آتش-آب،‌ سيس/تمهای‌ گ/از،‌براب/ر‌آتش،‌پناهگ/اه‌م/وقت،‌سيس/تمهای‌تخلي/ه‌مح/ل،‌تجه/يزات‌براب/ر‌آتش،‌پناهگ/اه‌م/وقت،‌سيس/تمهای‌تخلي/ه‌مح/ل،‌تجه/يزات‌و‌ محاف/ظ‌ لباس/های‌ نفت،‌ بازي/افت‌ و‌ نظ/افت‌ ه/ای‌ روي/ه‌ و‌و‌ محاف/ظ‌ لباس/های‌ نفت،‌ بازي/افت‌ و‌ نظ/افت‌ ه/ای‌ روي/ه‌ و‌

از‌ مثاله//ايی‌ همگی‌ از‌غ//يره‌ مثاله//ايی‌ همگی‌ حف/اظتیغ//يره‌ حف/اظتیاق/دامات‌ ‌‌اق/دامات‌هستند.هستند.

عواملی‌ک/ه‌ب/ر‌انتخ/اب‌اق/دامات‌ک/اهش‌ريس/ک‌اث/ر‌می‌گذارن/د،‌عواملی‌ک/ه‌ب/ر‌انتخ/اب‌اق/دامات‌ک/اهش‌ريس/ک‌اث/ر‌می‌گذارن/د،‌عبارتند‌از:عبارتند‌از:

عملی‌بودن‌اقدام‌کاهش‌ريسک‌از‌نظر‌فنیعملی‌بودن‌اقدام‌کاهش‌ريسک‌از‌نظر‌فنی●●سهم‌اقدام‌کاهش‌ريسکسهم‌اقدام‌کاهش‌ريسک●●هزينه‌ها‌و‌ريسکهای‌مرتبط‌با‌اقدام‌اجرا‌شدههزينه‌ها‌و‌ريسکهای‌مرتبط‌با‌اقدام‌اجرا‌شده●●درج/ة‌ع/دم‌قطعيت‌ريس/ک‌ي/ا‌تکني/ک‌ک/اهش‌ريس/ک‌از‌جمل/ه‌درج/ة‌ع/دم‌قطعيت‌ريس/ک‌ي/ا‌تکني/ک‌ک/اهش‌ريس/ک‌از‌جمل/ه‌●●

..عوامل‌انسانیعوامل‌انسانی

ارزشيابی‌اقدامات‌کاهش‌ريسک

نمونه عملی از اجرای فرایند شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک

ه/دف‌از‌ت/دوين‌اين‌روش‌اج/رايي،‌تش/ريح‌نح/وه‌خط/رات‌ م/داوم‌ ب/ه‌HSEشناس/ايي‌ مرب/وط‌ ‌

فعاليته/ا،‌خ/دمات‌و‌محص/والت،‌ارزي/ابي‌ريس/ك‌آنه/ا‌ اول/ويت‌ تع/يين‌ ب/ه‌منظ/ور‌ ه/اي‌مربوط/ه‌جهت‌انج/ام‌اق/دامات‌كن/ترلي‌ب/ه‌منظ/ور‌كن/ترل‌ريس/ك‌و‌رس/انيدن‌آن‌ب/ه‌پ/ايين‌ت/رين‌ح/د‌ممكن‌

AlARPدر‌ش/رايط‌عملي/اتي‌نرم/ال،‌غيرنرم/ال‌‌و‌اض/طراري‌ب/راي‌كلي/ه‌اف/راد،‌تجه/يزات،‌م/واد،‌

محيط‌كار‌و‌شهرت‌مي‌باشد‌.‌دامنه‌كاربرد‌:‌

اين‌روش‌جهت‌م/ديريت‌ريس/ك‌مرب/وط‌ب/ه‌تم/ام‌فعاليته/ا،‌خ/دمات‌و‌محص/والت‌در‌ش/ركت‌به/ره‌

‌برداري‌نفت‌وگاز‌گچساران‌كاربرد‌دارد‌.

مسئوليتها‌:‌برعه/ده‌ اج/رايي‌ روش‌ اين‌ اج/راي‌ مس/ئوليت‌يكپارچ//ه،‌ م//ديريت‌ سيس//تم‌ راه//بري‌ كميت//ه‌و‌ بهداش/ت‌ ايم/ني،‌ اداره‌ و‌ اج/رايي‌ گروهه/اي‌

ب/رداري‌نفت‌HSEمحي/ط‌زيس/ت‌ ‌ش/ركت‌به/ره‌وگاز‌گچساران‌مي‌باشد‌.

واداره‌ اج//رايي‌ مس//ئوليت‌HSEگروهه//اي‌ ‌‌را‌برعهده‌دارند‌.HSEشناسائي‌خطرات‌

اداره‌HSEريس/ك‌خط/رات‌ ارزي/ابي‌ ‌مس/ئوليت‌HSE.را‌برعهده‌دارد‌‌

نماين/ده‌م/ديريت‌در‌سيس/تم‌ه/ا‌مس/ئوليت‌تهي/ه‌‌و‌HSEامكان/ات‌ج/انبي‌ب/راي‌شناس/ايي‌خط/رات‌

‌ارزيابي‌ريسك‌آنها‌را‌برعهده‌دارد‌.

تعاريف‌و‌اصطالحات‌:‌

‌:‌(Hazard)-‌خطر‌1ب/ه‌ ب/القوه‌آس/يب‌ پتانس/يل‌ داراي‌ ك/ه‌ ي/ا‌وض/عيتي‌ منب/ع‌ش/كل‌ج/راحت،‌بيم/اري،‌خ/رابي‌ام/وال،‌تخ/ريب‌محي/ط‌ك/ار‌ي/ا‌از‌دس/ت‌دادن‌من/ابع‌و‌ي/ا‌تركي/بي‌از‌اين‌م/وارد‌

است‌.‌شامل‌:‌HSEمنظور‌از‌خطرات‌در‌سيستم‌مديريت‌

ك/ار‌‌ال/ف( محي/ط‌ آور‌ زي/ان‌ )عوام/ل‌Healthعوام/ل‌ ‌ش/يميايي،‌ارگون/وميكي،‌بيول/وژيكي،‌رواني(‌ف/يزيكي،‌

‌)س/قوط‌اب/زار‌و‌وس/ايل‌از‌Safetyخط/رات‌ايم/ني‌‌‌ب‌(ارتفاع،،‌انفجار‌موادشيميايي،‌حريق‌و‌.‌.‌.‌(‌

‌Enviromental aspectجنبه‌هاي‌زيست‌محيطي‌ج‌(

‌‌:(Incident)رويداد‌م/وجب‌ ك/ه‌ رخ/دادها‌ از‌ اي‌ زنج/يره‌ ي/ا‌ رخ/داد‌آس/يب،‌بيم/اري‌وي/ا‌ص/دمه)خس/ارت(‌ب/ه‌ام/وال،‌محي/ط‌زيس/ت‌ي/ا‌ش/خص‌ث/الث‌مي‌ش/ود‌ي/ا‌مي‌

توانست‌بشود‌.‌Accidentحادثه‌

Incident

Near - missشبه‌حادثه‌‌

‌:‌(Accident)حادثه‌ف/وت،‌ ب/ه‌ منج/ر‌ ك/ه‌ ناخواس/ته‌ رخ/داد‌ ي/ا‌ اتف/اق‌محي/ط‌ آل/ودگي‌ و‌ خ/رابي‌ ج/راحت،‌ بيم/اري،‌من//ابع/‌ س//اير‌ دادن‌ دس//ت‌ از‌ ي//ا‌ زيس//ت‌

خساراتهاي‌ديگر‌مي‌گردد‌.

‌:(Near-miss)شبه‌حادثه‌و‌ نش/ده‌ ري/زي‌ برنام/ه‌ غ/يرمنتظره،‌ روي/دادي‌ناگه/اني‌ك/ه‌منج/ر‌ب/ه‌ايج/اد‌خس/ارت‌م/الي‌و‌

جاني‌نشود‌.

‌:(Idenfification Hazard)شناسائي‌خطر‌فرآيندتش/خيص‌وجودي/ك‌خطرومش/خص‌نم/ودن‌

ويژگيهاي‌آن‌:(Risk)ريسك‌

تركي/بي‌از‌احتم/ال‌وق/وع‌ي/ك‌حادث/ه‌خطرن/اك‌و‌مي‌ آن‌ وق/وع‌ از‌ ناش/ي‌ )پيام/دهاي(‌ ش/دت‌

باشد‌.‌:‌(Risk Assessment)ارزيابي‌ريسك‌

فرآين/د‌كلي‌ب/رآورد‌ابع/اد‌و‌گس/تردگي‌ريس/ك‌و‌تص/ميم‌گ/يري‌در‌خص/وص‌قاب/ل‌تحم/ل‌ب/ودن‌

ريسك‌.

‌‌:(Tolerable Risk)ريسك‌قابل‌تحمل‌

ب/راي‌ ب/ه‌ريس/كي‌گفت/ه‌مي‌ش/ود‌ك/ه‌م/يزان‌آن‌خ/ط‌ و‌ ق/انوني‌ تعه/دات‌ ب/ه‌ باتوج/ه‌ س/ازمان‌

‌آن‌قابل‌قبول‌باشد‌.‌OH 8Sمشي‌‌(Enviromevtal Impact)پيام/دهاي‌زيس/ت‌محيطي‌‌

:ي/ا‌ مض/ر‌ از‌ اعم‌ زيس/ت‌ محي/ط‌ در‌ تغي/يري‌ ه/ر‌مفي/د‌ك/ه‌كال&‌ي/ا‌جزئ/ا&‌از‌فعاليته/ا،‌تولي/دات‌ي/ا‌

خدمات‌يك‌سازمنان‌منتج‌مي‌شود‌.‌‌‌ محيطي‌ زيست‌ هاي‌ Enviromevtal)جنبه‌

Aspect)‌:‌بخش/ي‌از‌فع/اليت‌ه/ا،‌محص/والت‌ي/ا‌خ/دمات‌ي/ك‌ت/أثير‌ زيس/ت‌ محي/ط‌ ب/ا‌ بتوان/د‌ ك/ه‌ س/ازمان‌

متقابل‌داشته‌باشد‌.‌

‌:(Interested Party)‌طرف‌ذينفغ‌‌ف/رد‌ي/ا‌گ/روهي‌ك/ه‌ب/ه‌عملك/رد‌ايم/ني،‌بهداش/ت‌و‌زيس/ت‌محيطي‌ي/ك‌س/ازمان‌مرب/وط‌مي‌ش/ود‌

يا‌از‌آن‌تأثير‌مي‌پذيرد‌.‌‌‌:(Escalation)تشديد‌

گس/ترش‌ي/ك‌پيام/د‌خطرن/اك‌ب/ه‌تجه/يزات‌ي/ا‌ح/وزه‌ه/اي‌ديگ/ر‌ودرنتيج/ه‌اف/زايش‌پيام/د‌آن‌روي/داد‌.‌‌

‌:(Mitigation)كاهش‌‌محدود‌كردن‌آثار‌ناخوشايند‌يك‌رخداد‌خاص‌.‌

‌:(Barrier)مانع‌‌آس/يب‌ پتانس/يل‌ تحق/ق‌ احتم/ال‌ ك/ه‌ اق/دامي‌خط/رات‌را‌ك/اهش‌داده‌و‌از‌پيام/دهاي‌ناش/ي‌از‌آن‌مي‌كاه/د‌.توجه‌كني/د‌ك/ه‌موان/ع‌مي‌توان/د‌حف//اظتي،‌ وس//ايل‌ باش//د)م//واد،‌ ف//يزيكي‌ه/ا،‌ )روي/ه‌ غيرف/يزيكي‌ ي/ا‌ وغ/يره(‌ جداس/ازي‌

بازرسي،‌آموزش،‌مانور‌و‌غيره(‌‌

‌‌‌‌‌روش‌اجرا:در‌ خط/ر‌ ه/اي‌ ريس/ك‌ شناس/ايي‌ منظ/ور‌ ب/ه‌گ/از‌گچس/اران،‌ و‌ نفت‌ ب/رداري‌ به/ره‌ ش/ركت‌نماين//دگان‌ از‌ متش//كل‌ اج//رايي‌ گروهه//اي‌نماين/دگان‌ بعالوه‌ ش/ركت‌ ادارات‌ و‌ واح/دها‌

HSE‌.تشكيل‌شده‌است‌‌اف/راد‌اين‌گ/روه‌باتوج/ه‌ب/ه‌ط/بيعت‌ك/ار‌اق/دام‌ب/ه‌فهرس/ت‌بن/دي‌از‌كلي/ه‌م/واردي‌ك/ه‌ب/ه‌عن/وان‌خط/ر‌مي‌باش/ند،‌نم/وده‌و‌آنه/ا‌را‌در‌ف/رم‌ه/اي‌ثبت‌ خط/ر‌ ه/اي‌ ريس/ك‌ ارزي/ابي‌ و‌ شناس/ايي‌ودراختي/ار‌واح/د‌مهندس/ي‌سيس/تم‌ه/ا‌و‌به/ره‌وري‌ق/رار‌مي‌دهن/د‌ت/ا‌از‌ص/حت‌وكام/ل‌ب/ودن‌اطالع/ات‌اطمين/ان‌حاص/ل‌ش/ود.‌در‌ص/ورتي‌ك/ه‌در‌ تغي/ير‌ تغي/يرات‌جدي/دي‌ش/امل‌ در‌س/ازمان‌پ/ذيرد‌ ص/ورت‌ ‌. ‌. ‌. و‌ فرآين/د‌ تغي/ير‌ دس/تگاه،‌جدي/دي‌ خط/ر‌ ه/اي‌ ريس/ك‌ ف/وق‌ گروهه/اي‌مي‌ ثبت‌ م/ذكور‌ ف/رم‌ در‌ و‌ نم/وده‌ اس/تخراج‌

نمايند‌.‌

‌ب/ه‌HSEمت/دلوژي‌ش/ركت‌در‌خص/وص‌شناس/ايي‌خط/رات‌شرح‌ذيل‌مي‌باشد‌:‌

و‌ خط/رات‌ شناس/ايي‌ منظ/ور‌ ب/ه‌ روش‌ دراين‌و‌HSEريس/كهاي‌ بررس/ي‌ از‌طري/ق‌ ‌مش/اغل‌

مطالع/ه‌روي‌مراح/ل‌فرآين/د،‌ن/وع‌مواداولي/ه‌و‌و‌ تجه/يزات‌ فرآين/د،‌ در‌ مص/رف‌ م/ورد‌ ج/انبي‌ماش/ين‌آالت،‌فض/ا‌و‌ش/رايط‌محي/ط‌ك/ار،‌ن/وع‌محص/والت‌تولي/دي‌و‌ب/ا‌اس/تفاده‌از‌مش/اهدات‌مراح/ل‌ ب/ه‌ آش/نا‌ و‌ افرادآگ/اه‌ ب/ا‌ مص/احبه‌ و‌

فرآيند‌عمل‌مي‌شود‌.‌ALARP )Aslowas reasonably):‌

قب/ول)پ/ايين‌ قاب/ل‌ س/طحي‌ ب/ه‌ ريس/ك‌ ك/اهش‌ت/رين‌مق/دار‌ممكن(‌يع/ني‌ب/ه‌ك/ارگيري‌تم/امي‌ب/راي‌ س/ازمان‌ در‌ موج/ود‌ ت/وان‌ و‌ امكان/ات‌تع/يين‌ بن/دي‌ اول/ويت‌ براس/اس‌ ريس/ك‌ ك/اهش‌

شد‌.‌‌

شناس/ائي‌خط/رات‌و‌ارزي/ابي‌ريس/ك‌ش/امل‌مراح/ل‌زي/ر‌مي‌باشد:‌

-‌شناسايي‌خطرات‌:‌1شناس/ايي‌خط/رات‌براس/اس‌توج/ه‌ب/ه‌ع/واملي‌مانن/دخواص‌چي/دمان‌ انتق/ال،‌ درح/ال‌ س/ياالت‌ وف/يزيكي‌ ش/يميايي‌ش/رايط‌ و‌ نگه/داري‌ عملي/ات‌ ه/اي‌ روي/ه‌ تجه/يزات،‌وغ/يره‌ ح/ادومزمن‌ محيطي‌ زيس/ت‌ ف/رآورش،ش/رايط‌

روش‌ه/اي‌شناس/ايي‌خط/رات‌درنظرگرفت/ه‌ش/ده‌ان/د‌مورداستفاده‌عبارتنداز‌:‌

1‌: قض/اوت‌ و‌ تجرب/ه‌ نقش‌ از‌-‌ درآن‌ ك/ه‌ رويك/ردي‌ارزي/ابي‌ ب/راي‌شناس/ايي‌و‌ تخص/ص‌كاركن/ان‌مج/رب‌

‌استفاده‌مي‌شود‌.HSEخطر‌2‌ ‌: ه/ا‌ ليس/ت‌ چ/ك‌ حص/ول‌-‌ ب/راي‌ س/ودمندي‌ روش‌

‌HSEاطمين/ان‌از‌شناس/ايي‌وارزي/ابي‌كلي/ه‌خط/رات‌م/وجب‌ آنه/ا‌ از‌ هرچنداس/تفاده‌ باش/ند‌ مي‌ معل/وم‌محدودش/دن‌دامن/ه‌هرگون/ه‌ب/ازنگري‌ش/ود‌.‌اين‌چ/ك‌ليس/ت‌ه/ا‌توس/ط‌نيروه/اي‌مج/رب‌آش/نا‌ب/ه‌ط/راحي‌و‌عملك/رد‌تس/هيالت‌و‌روي/ه‌ه/ا‌و‌اس/تانداردهاي‌ش/ركتي‌

و‌صنعت‌تهيه‌مي‌شود‌.‌

ش/غلي‌3 خط/رات‌ تحلي/ل‌ ‌-(JHA)‌: ب/راي‌‌ كيفي‌ روش‌ ي/ك‌منظ/ور‌ ب/ه‌ خ/اص‌ ك/ار‌ ي/ك‌ ب/ا‌ مرتب/ط‌ ريس/كهاي‌ ارزي/ابي‌غيرمترقب/ه‌ ت/داركات‌ و‌ احتياطه/ا‌ م/ورد‌ در‌ گ/يري‌ تص/ميم‌

است.‌)اقدامات‌كنترلي(ب/راي‌ك/اهش‌ريس/كها‌بايس/تي‌انج/ام‌ش/ود،‌اين‌روش‌ي/ك‌روش‌

‌. اس/ت‌ از‌JHAب/ازنگري‌س/اختاري‌ ك/وچكي‌ گ/روه‌ توس/ط‌ ‌كاركن/اني‌ك/ه‌آش/نايي‌كام/ل‌ب/ا‌تجه/يزات،‌سيس/تمها‌و‌روي/ه‌ه/اي‌ك/اري‌دارن/د‌و‌مي‌توانن/د‌تحلي/ل‌را‌ب/ه‌ص/ورت‌منطقي‌

و‌يا‌قضاوت‌صحيح‌به‌كار‌گيرند‌.‌ميت/وان‌ خط/رات‌ شناس/ايي‌ ب/راي‌ ديگرب/ازنگري‌ روش/هاي‌ از‌

ب/رداري‌ به/ره‌ ق/ابليت‌ خط/رو‌ تجزي/ه‌(HAZOP)تحلي/ل‌ ‌،آن‌ وآث/ار‌ بررس/ي‌جري/ان‌FMEAوتحلي/ل‌عوام/ل‌شكس/ت‌ ‌،

‌را‌نام‌برد‌.‌(WASTE STREAM SURVEY)پسماند‌براس/اس‌اطالع/ات‌بدس/ت‌آم/ده‌-‌شناس/ايي‌خط/رات‌م/واد‌:‌‌4

مواد‌ ايمني‌ اطالعات‌ MAFRIA)SAFETY DATA SHEETاز‌)MSDS) )مي‌ت/وان‌خط/رات‌مرب/وط‌ب/ه‌ه/ر‌م/اده‌ش/يميايي‌‌

اعم‌از‌اوليه،‌بينابيني‌و‌محصول‌را‌شناسايي‌نمود‌.‌

-‌ارزيابي‌ريسك‌:‌2ارزي/ابي‌ريس/ك‌ناش/ي‌از‌خط/رات‌وتوج/ه‌ب/ه‌ق/ابليت‌تحم/ل‌آن‌

براي‌كاركنان،‌تسهيالت‌و‌محيط‌زيست‌.‌اين‌ام/ر‌ش/امل‌شناس/ايي‌رخ/دادهاي‌آغ/ازگر،‌شناس/ايي‌ت/والي‌ه/اي‌احتم/الي‌حادث/ه،‌ب/رآورد‌احتم/ال‌وق/وع‌ت/والي‌ه/اي‌حادث/ه‌معياره/اي‌ براس/اس‌ س/پس‌ باش/د‌ مي‌ پيام/دها‌ وارزي/ابي‌مناس/ب‌وض/عيت‌م/وردنظر،‌قاب/ل‌قب/ول‌ب/ودن‌ريس/ك‌ب/رآورده‌

شده‌مورد‌قضاوت‌قرارگيرد‌.ب//ه‌ ك//افي‌ توج//ه‌ بايس//تي‌ ريس//ك،‌ ارزش//يابي‌ هنگ//ام‌احتم/ال)ي/اتواتر(،‌وق/وع‌رخ/داد‌آغ/ازگر‌وش/دت‌پيام/دهاي‌آن‌

صورت‌گيرد‌.ب/ه‌ دس/تيابي‌ منظ/ور‌ ب/ه‌ وخط/رات‌ ريس/ك‌ ارزي/ابي‌ براس/اس‌ني/از‌ در‌ص/ورت‌ بايس/ت‌ از‌ريس/ك،‌مي‌ تحملي‌ قاب/ل‌ س/طح‌توصيه‌هايي‌به‌مديريت‌در‌مورد‌كاهش‌ريسك‌ارائه‌شود‌.

ب/ا‌ ي/ا‌ گ/ر‌ تحلي/ل‌ قض/اوت‌ براس/اس‌ توان/د‌ مي‌ ه/ا‌ توص/يه‌ اين‌انج/ام‌ برگزي/ده‌ش/ده‌توس/ط‌ش/ركت‌ از‌معياره/اي‌ اس/تفاده‌

گيرد‌.‌

معيارهاي‌غربالگري‌:‌اه/داف‌ي/ا‌اس/تانداردهاي‌مورداس/تفاده‌جهت‌قض/اوت‌در‌م/ورد‌ق/ابليت‌تحم/ل‌خط/ر‌ي/ا‌ت/أثير‌شناس/ايي‌ش/ده‌مي‌

باشند‌.‌آنه/ا‌ آث/ار‌ و‌ ب/زرگي‌ در‌م/ورد‌ ب/راي‌قض/اوت‌ اين‌معياره/ا‌اس/تفاده‌مي‌ش/ود.‌ك/ه‌ب/ه‌هم/راه‌نت/ايج‌ارزي/ابي‌ريس/ك‌مبن/ايي‌ب/راي‌تص/ميم‌گ/يري‌در‌م/ديريت‌ريس/ك‌ف/راهم‌

مي‌آورد‌.‌

‌:‌(WILLIAM FINE)روش‌ارزيابي‌ريسك‌‌–‌طبقه‌بندي‌شدت‌ريسكAجدول‌

امتياز

شرح‌شدت‌ريسك كد

100 مرگ‌و‌مير‌چند‌نفر‌–‌خسارتهاي‌غيرقابل‌جبران‌زيست‌محيطي‌با‌‌ميليون‌150اثرات‌طوالني‌مدت‌–‌خسارت‌مالي‌زياد‌)بيش‌از‌

تومان(-‌اثر‌بين‌المللي‌روي‌شهرت‌سازمان-‌مصرف‌بيش‌از‌حد‌درصد‌‌بيشتر‌از‌50منابع‌وانرژي-‌غلظت‌بيش‌از‌حدآالينده)

حداستاندارد(

1

50 مرگ‌يك‌نفر-‌آسيب‌منجربه‌ازكارافتادگي‌دائم‌بيش‌از‌يك‌نفر-‌خسارتهاي‌غيرقابل‌جبران‌زيست‌محيطي‌با‌اثرات‌ميان‌مدت-‌

‌ميليون‌تومان-‌اثر‌روي‌شهرت‌‌150تا‌100خسارت‌مالي‌بين‌سازمان‌بصورت‌ملي-‌مصرف‌نسبتا&‌زياد‌منابع‌وانرژي-‌غلظت‌نسبتا&‌

‌درصد‌بيشتر‌از‌حد‌استاندارد(30زياد‌آالينده)

2

25 آسيب‌منجربه‌از‌كارافتادگي‌دائم‌يك‌نفر-‌خسارتهاي‌غيرقابل‌جبران‌‌‌100تا‌50زيست‌محيطي‌با‌اثرات‌كوتاه‌مدت-‌خسارت‌مالي‌بين‌

ميليون‌تومان-‌اثر‌روي‌شهرت‌سازمان‌بصورت‌استاني-‌مصرف‌‌درصد‌بيشتر‌از‌10زيادمنابع‌و‌انرژي-‌غلظت‌زياد‌آالينده)

حداستاندارد(

3

15 آسيب‌طوالني‌مدت‌بدون‌ناتواني‌دائمي-‌خسارتهاي‌قابل‌جبران‌‌ميليون‌‌50تا‌5زيست‌محيطي‌با‌اثرات‌طوالني-‌خسارت‌مالي‌بين‌

تومان-‌اثر‌روي‌شهرت‌سازماني‌بصورت‌محلي-‌مصرف‌توسط‌‌درصد‌بيشتر‌از‌حداستاندارد(5منابع-‌غلظت‌متوسط‌آالينده)

4

‌:‌(WILLIAM FINE)روش‌ارزيابي‌ريسك‌‌–‌طبقه‌بندي‌شدت‌ريسكAجدول‌

امتياز

شرح‌شدت‌ريسك كد

5 آسيب‌موقتي-‌خسارتهاي‌قابل‌جبران‌زيست‌محيطي‌با‌اثرات‌‌ميليون‌تومان-‌اثر‌روي‌5كوتاه‌مدت-‌خسارت‌مالي‌كمتر‌از‌

شهرت‌سازمان‌بصورت‌درون‌سازماني-‌مصرف‌كم‌منابع-‌‌درصد‌بيشترازحداستاندارد5غلظت‌آالينده‌كمتر‌از‌

5

2 روزوكمتر(-‌خسارت‌3آسيب‌جزئي‌نيازمند‌كمك‌هاي‌اوليه)‌ميليون‌تومان-‌اثر‌روي‌شهرت‌سازمان‌1مالي‌كمتر‌از‌

بصورت‌درون‌واحدي-‌مصرفي‌خيلي‌كم‌منابع-‌غلظت‌آالينده‌درحداستاندارد

6

1 بدون‌نياز‌به‌بررسي‌هاي‌بيشتر-‌خسارتهاي‌مالي‌قابل‌صرفه‌نظر-‌بدون‌اثر‌روي‌شهرت‌سازمان-‌بدون‌خسارت‌زيست‌

محيطي-‌بدون‌مصرف‌منابع-‌غلظت‌آالينده‌كمتر‌از‌حداستاندارد‌

7

‌–‌طبقه‌بندي‌تماس/‌فركانسBجدول‌امتياز شرح‌ميزان‌تماس‌و‌فركانس طب

قه

10 ‌ساعت-‌8بطور‌پيوسته-‌روزي‌چندين‌بار-‌تماس‌بيش‌از‌انتشار‌مداوم‌آالينده

1

6 ‌ساعت-‌انتشار‌‌8تا‌6غالبا&-‌هفته‌اي‌چندين‌بار-‌تماس‌بين‌زيادآالينده

2

3 ‌ساعت‌در‌روز-‌‌6تا‌4گهگاه-‌ماهي‌چندين‌بار-‌تماس‌بين‌انتشار‌متوسط‌آالينده

3

2 ‌‌4تا‌2بطور‌غيرمعمول-‌سالي‌چندين‌بار-‌تماس‌بين‌ساعت‌در‌روز-‌انتشار‌غيرروتين‌آالينده

4

1 ‌ساعت‌در‌روز-‌‌2تا‌1بندرت-‌چندسال‌يكبار-‌تماس‌بين‌انتشار‌كم‌آالينده‌

5

0.5 ‌ساعت‌در‌روز-‌1بطور‌جزئي-‌خيلي‌كم-‌تماس‌كمتر‌از‌انتشار‌قابل‌اغماض‌آالينده

6

0.2 بدون‌تماس،‌بدون‌فركانش‌وقوع‌و‌بدون‌انتشار‌آالينده‌ 7

‌–‌طبقه‌بندي‌احتمال‌وقوع‌خطر‌يا‌احتمال‌تأثير‌Cجدول‌عوامل‌زيان‌آور

امتياز Probabilityشرح‌احتمال‌وقوع‌ رديف

10 اغلب‌محتمل‌هستند 1

6 ‌است/‌امكان‌دارد‌50/50شانس‌وقوع‌ 2

2 مي‌تواند‌تصادفي‌اتفاق‌بيافتد/‌شانس‌‌درصد‌است‌50وقوع‌كمتر‌از‌

3

0.5 احتماال&‌تا‌چندسال‌بعداز‌تماس‌اتفاق‌نمي‌افتد‌اما‌امكان‌وقوع‌دارد‌

4

0.1 عمال&‌وقوعش‌غيرممكن‌است‌/‌هرگز‌اتفاق‌نمي‌افتد

5

احتم/ال‌ ب/رآورد‌ درهنگ/ام‌ ذي/ل‌ م/وارد‌ ‌: مهم‌ تذكر‌بايستي‌در‌نظر‌گرفته‌شود‌:

واداري‌‌ مهندس//ي‌ كن//ترلي‌ اق//دامات‌ وض//عيت‌موجوددرمحل

نقص‌خدمات‌مثل‌الكتريسيته‌و‌آب‌•اعمال‌نا‌ايمن‌و‌شرايط‌نا‌ايمن•نقص‌اجزاي‌دستگاه‌و‌ماشين‌آالت‌و‌وسايل‌ايمني•وضعيت‌تعمير‌ونگهداري‌•غلظت،‌ميزان‌وشدت‌آالينده•ميزان‌آموزش‌و‌سالمت‌كاركنان•ميزان‌مصرف‌منابع‌و‌تخريب‌محيط‌زيست•حف/اظت‌ايج/اد‌ش/ده‌بوس/يله‌ل/وازم‌حف/اظت‌ف/ردي‌و‌•

ميزان‌استفاده‌از‌آنها‌

امتياز‌دهي‌و‌اولويت‌بندي‌ريسكها‌:‌در‌اين‌روش‌براس/اس‌ج/داول‌طبق/ه‌بن/دي‌احتم/ال‌وق/وع،‌طبق/ه‌بن/دي‌ش/دت‌و‌طبق/ه‌بن/دي‌م/يزان‌تم/اس،‌امتي/از‌ه/ر‌ريس/ك‌محاس/به‌مي‌گ/ردد‌.‌س/پس‌نت/ايج‌حاص/ل‌از‌س/ه‌ج/دول‌اش/اره‌ش/ده‌ب/ه‌منظ/ور‌تع/يين‌رتب/ه‌ريس/ك،‌

طبق‌فرمول‌زير‌در‌هم‌ضرب‌مي‌گردد‌:‌Aامتيازحاصل‌ازجدول‌طبقه‌بندي‌شدت‌پيامد‌خطر‌=‌Bامتي/از‌حاص/ل‌از‌ج/دول‌طبق/ه‌بن/دي‌م/يزان‌تم/اس‌ب/ا‌‌=‌

‌HSEخطرات‌Cاحتم/ال‌وق/وع‌ بن/دي‌ از‌ج/دول‌طبق/ه‌ امتي/از‌حاص/ل‌ ‌=‌

خطريااحتمال‌تأثيرآنهاC * B * Aرتبه‌ريسك‌=‌

‌

سطح‌ريسك‌ اقدامات‌ رتبه

High اصالحات‌فوري‌براي‌كنترل‌ريسك‌موردنياز‌است‌

200

Middle اضطراري-‌توجهات‌الزم‌در‌اسرع‌وقت‌بايستي‌صورت‌گيرد‌.

199-91

Low خطر‌نظارت‌و‌كنترل‌مي‌باشد‌.‌ 90‌

در‌نه/ايت‌باتوج/ه‌ب/ه‌م/يزان‌اهميت‌ريس/كها،‌ابت/دا‌ب/راي‌‌اه/داف‌و‌برنام/ه‌ه/اي‌كن/ترلي‌Hريس/كهاي‌ب/ا‌س/طح‌

ب/ه‌س/طح‌ ت/ا‌ تهي/ه‌ش/ده‌ ي/ا‌Mواق/دامات‌اص/الحي‌ ‌L‌‌اه/داف‌و‌Mبرس/ند‌.‌س/پس‌ب/راي‌ريس/كهاي‌ب/ا‌س/طح‌‌برس/ندو‌پس‌Lبرنام/ه‌كن/ترلي‌تهي/ه‌ش/ده‌ت/ا‌ب/ه‌س/طح‌

(‌Lاز‌رس/انيدن‌خط/رات‌ب/ه‌س/طح‌قاب/ل‌قب/ول‌)س/طح‌آنها‌را‌تحت‌كنترل‌مداوم‌نگهداري‌مي‌كنيم‌.‌

‌

Be Safe , Healthy & Successful.