Чы\гыз Айтматовдун чыгармачылыгы

Адабият жана Ч. Айтматов

«Жамила» Жазуучунун атын алыска тааныткан чыгарма.Бул повесте –съйъъ темасы .Адамдын турмушка,элге,жерге,жашоого,руханий сулуулукка болгон чексиз съйъъсъ аялдын инсан катары салт-санаа,тъшънък ъст=мдък кылган ч=йр=д=гъ ъй –бъл= тъшънъгън= кайчы келиши сыяктуу маселелер менен тыгыз байланышта чечмеленет.

«Кызыл жоолук жалжалым»повестинде Илиястын тагдырынын трагедиясы,Аселдин арзуу сезиминин тазалыгы,Байтемирдин адамгерчилик сапаттары,Саматтын келечеги кимди болсо да тынчсыздандырылган сюжеттер берилген.

«Гълсарат»-социалдык планда =т= курч жазылган чыгарма.Ч Айтматов бул повестте мен мурунку чыгармаларымда козголбогон башкача ойлорду айткым келди.Азыркы мезгилдеги улуттук турмуштун картинасын сър=тт=п бере алдым деп ойлойм,ушунусу менен чыгарма мага кымбат деген ой айткан.

Гълсарат

Жазуучу =зънън балалыгы туш келген согуштун катал кънд=рънън элесинин алып «Эрте келген турналар» аттуу лирикалык-рамантикалык стилдеги повестин жазган.«Манас Атанын ак кар,к=к муз»аттуу автобиографиялык очеркинде повесттеги «Аксай десанттары»Анатай,Эркинбек, Эргеш,Кубаткул =зънън классташ курбулары экендигин баяндайт.

• 1976 - "Эрте келген турналар" аттуу повести үчүн Кыргыз ССРинин Токтогул атындагы Мамлекеттик сыйлыгы ыйгарылган.

1979 - "Эрте келген турналар" жана "Деңиз бойлой жорткон Ала дөбөт"

аттуу чыгармаларындагы терең гуманизм жана адам улуулугунун духун ачкандыгы үчүн Италиянын

Вольтерра шаарынын көркөм коомчулугу 1-сыйлыгын ыйгарышкан.

1980 - Италияда "Эрте келген турналар" жана "Де\из бойлой жорткон

Ала дөбөт" чыгармалары үчүн эл аралык "Этрурия" сыйлыгы

тапшырылган.

«Саманчынын жолунда» адам

бекем эрки жана кайраты,

жашоого болгон съйъъ

менен улуу жана

сыймыктуу деген идея да\

азалат

«Де\из бойлой жорткон Ала –Д=б=т»повести алыскы Охотск де\изнин жээгиндеги нивх турмушунан алынып жазылган .Бул повести жазуусунун максаты нивх элинин салт-санаасы,урп адаты, социалдык тарыхый абалы =зг=ч=лъкт=ръ ж=нънд= сър=тт== эмес Улуу Де\изде Улуу Туманда калган а\чылардын Адамдык Улуулугу ж=нънд= баяндайт.

Жалал-Абад областтык китепканасынан т=м=нкъ китептерди ке\ири алып

пайдалансаныздар болот.

Ч.Айтматов жана кино

http://kinopoiski.su/13798-pereval.html

http://kinoaist.net/sovetskie_filmy_online/2289-rannie-zhuravli-smotret-onlajn.html

БИРИНЧИ МУГАЛИМ

1977 - "Ак кеме" повести жана ал боюнча жазылгал көркөм фильмдин сценарийи үчүн

СССРдин Мамлекеттик сыйлыгы ыйгарылган.

Чы\гыз Айтматов чыгармаларынан коюлган

спектаклдер.

Биринчилерден болуп «Жамила» операсы коюлган.

“КЫЯМАТ”

Театр УЧУР

“Кыямат”

Орус драмтеатр артистери

“Бетме бет”

Сейде – Бакен Кадыкеева

“Кызыл жолук жалжалым”

Орус драмтеатр артистери

“Ботог=з булак”

Театр УЧУР

“Саманчынын жолу”

Театр Пушкин

Москва ш.

«Асель» балети В. Власов тарабынан

коюлган «Кызыл жолук жал жалым» повести.

Композитор К. Молдобасанов

тарабынан «Саманчылын жолу» балет –

ораториясы коюлган.

1981жылы балет уюшулганда Жумабаева

Э. «После сказки»

Балет «Манкурт» К. Молдобасанова тын «Кылым карытар бир

кън» роман негизинде

Х. Гербес немец режиссеру 1997 жылы «Кассандра» тамгасы

спектакл коюгон.

Ч.Айтматов жана сър=т искусствосу

Лидия Ильина, Тургунбай Садыков, Аркадий Осташев, Белек Джумабаев,

Владимир Буторин, Рифкат Бухарметов жана башкалар Ч.Айтматов ж=нънд=

живопись, скульптура, графикада –=зд=рънън чыгармаларында

чагылдырышкан.

К+НЪЛ БУРГАНЫ/ЫЗДАР ЪЧЪН РАХМАТ!

Презентациядагы материалдар Ч.Айтматовтын китептеринен жана сър=тт=р Интернеттен алынды.

Даярдаган:

Жалал-Абад областтык китепканасы

Укуктук маалымат беръъ борбору,

Методикалык б=лъмъ

2013-жыл