2

3

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ Γενικά Το χαρακτηριστικό των αρωματικών φυτών είναι η παρουσία των αιθερίων ελαίων που τους δίνουν ένα ιδιαίτερο άρωμα. Με τον όρο αιθέρια έλαια εννοούνται πτητικές ενώσεις που προσδίδουν στο φυτό μια χαρακτηριστική οσμή, πρόκειται για τερπενικές ουσίες χαμηλού μοριακού βάρους (C10) και σεσκιτερπένια (C15). Με την επίδραση φυσικών εξωτερικών ερεθισμάτων, όπως ο άνεμος, αυξάνεται η ποσότητα των πτητικών ενώσεων που απελευθερώνονται στο περιβάλλον. Οι πτητικές ενώσεις παράγονται και συσσωρεύονται σε φυτικούς αδένες που βρίσκονται στα διάφορα μέρη των φυτών, όπως τα άνθη, τα φύλλα, οι βλαστοί, οι καρποί, οι ρίζες.

Χρήσεις των αρωματικών φυτών Τα αρωματικά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί για εκατοντάδες χρόνια σε κάθε σημείο της γης από πολυάριθμους πολιτισμούς, όχι μόνο στη διατροφή αλλά και στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας. Τα αρωματικά φυτά είναι ευρέως διαδεδομένα σε όλη την περιοχή της Μεσογείου και είναι κυρίαρχα στοιχεία της χλωρίδας της. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκαν ως αρτύματα, αφεψήματα και για θεραπευτικούς λόγους ενώ σήμερα τα αρωματικά φυτά και τα αιθέρια έλαια τους χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφών, ποτών, καλλυντικών, στη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και στη μελισσοκομία.

Τα αρωματικά φυτά στην Ελλάδα Στην Ελλάδα φύεται ένας μεγάλος αριθμός αρωματικών φυτών, τα οποία είτε

φύονται σε όλη τη χώρα, είτε σε ένα βιότοπο, είτε εξαπλώνονται σε μία μικρή περιοχή. Τα είδη εκείνα που απαντώνται σε όλη τη χώρα παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ποικιλότητα σε ότι αφορά την απόδοση τους σε αιθέρια έλαια σε αντίθεση με τα ενδημικά είδη .Έχουν καταγραφεί περίπου 2000 είδη φυτών που παράγουν αιθέρια έλαια. Τα αρωματικά φυτά ανήκουν σε πολλές και διαφορετικές οικογένειες, όπως π.χ Χαμομήλι (Matricaria chamomilla - Ματρικαρία το χαμαίμηλον) της οικογένειας Asteraceae, Βασιλικός (Ocimum basilicum - Ώκιμον το βασιλικόν) της οικογένειας Lamiaceae, Δάφνη (Laurus nobilis - Δάφνη η ευγενής) της οικογένειας Lauraceae, Μάραθος (Foeniculum vulgare - Φοινίκουλο το κοινό) της οικογένειας Apiaceae κ.ά.

Η οικογένεια με τον μεγαλύτερο αριθμό αρωματικών φυτών στην Ελλάδα είναι η οικογένεια Lamiaceae (Χειλανθή). Χαρακτηρίζεται από πολυάριθμα είδη των ξηρών και θερμών κλιματικών περιοχών, με πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα όπως ο τετράγωνος βλαστός με τα αντιθέτως φυόμενα φύλλα, η διάταξη των ανθέων που σχηματίζουν μονοχάσια ή διχάσια, η συμπέταλη στεφάνη, ο συσσέπαλος κάλυκας που περικλείει τον σωλήνα της στεφάνης, οι τέσσερις άνισοι στήμονες που σχηματίζουν δύο ζεύγη, η επιφυής δικαρπόφυλλική οωθήκη και τα αιθέρια έλαια που παράγουν σε ειδικούς αδένες του βλαστού, των φύλλων και των ανθέων.

Στην Ελλάδα φύονται πολλά είδη της οικογένειας Lamiaceae τα οποία δεν είναι χρήσιμα μόνο ως αρωματικά αλλά και ως φαρμακευτικά, αρτυματικά, καλλωπιστικά και μελισσοτροφικά. Τα πιο κοινά είναι: Θυμάρι (Thymus capitatus - Θύμος ο κεφαλωτός), Θρούμπι (Satureja thymbra - Σατουρέγια η θύμβρα), Φασκόμηλο (Salvia fruticosa - Ελελίφασκος ο θαμνώδης), Ρίγανη (Origanum vulgare - Ορίγανον το κοινόν),

4

Δίκταμος (Ο. dictamnus - Ορίγανον ο δίκταμος), Μελισσοβότανο (Melissa officinalis - Μέλισσα η φαρμακευτική), Λεβάντα η στοιχάς (Lavandula stoechas), Τσάι του βουνού (Sideritis scardica - Σιδερίτης η σκαρδική), Μέντα η σταχυώδης (Mentha spicata), Δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis - Ροσμαρίνος ο φαρμακευτικός).

Εμπορική εκμετάλλευση των αρωματικών φυτών στην Ελλάδα

Η εμπορική εκμετάλλευση των φυτών στην Ελλάδα γίνεται με δύο τρόπους, με συλλογή

των αυτοφυών ειδών και με καλλιέργειες διαφόρων αρωματικών ειδών. Δεν υφίσταται καμία ορθολογιστική διαχείριση όσον αφορά τη συλλογή των αυτοφυών ειδών, μόνο σε κάποιες περιοχές οι συλλέκτες ζητούν άδεια συλλογής από τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες δεν γνωρίζουν την κατάσταση και την έκταση των πληθυσμών των φυτών, με αποτέλεσμα πολλοί φυσικοί πληθυσμοί να απειλούνται με εξαφάνιση. Στην δεύτερη περίπτωση οι καλλιέργειες είναι γεωγραφικά διάσπαρτες. Πολλά από τα πολυετή αρωματικά φυτά είναι αειθαλή και ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες και στη ξηρασία.

Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός τους είναι γρήγορος. Τα αιθέρια έλαια τους τα προστατεύουν από τους εχθρούς αλλά και ταυτόχρονα προσελκύουν τους επικονιαστές.

Κάποια από τα αρωματικά φυτά που έχουν καλλιεργηθεί στην Ελλάδα είναι: ο βασιλικός (Ocimum basilicum - Ώκιμον το βασιλικόν), ο γλυκάνισος (Pimpinella anisum - Πιμπινέλλα το άνισον), ο δίκταμος (Origanum dictamnus - Ορίγανον ο δίκταμος), ο κορίανδρος (Coriandrum sativum - Κορίανδρο το ήμερο), ο κρόκος (Crocus sativus - Κρόκος ο ήμερος), το κύμινο (Cuminum cyminum - Κούμινον το κύμινον) κ.ά.

Ο κύριος όγκος των αρωματικών φυτών που είτε συλλέγονται από τη φύση είτε καλλιεργούνται, εξάγονται και ένα μικρό ποσοστό διατίθεται στην ελληνική αγορά. Η ζήτηση των αρωματικών φυτών ολοένα και αυξάνεται καθώς αυξάνεται η ζήτηση για φυσικά προϊόντα. Επίσης, η διάδοση της αρωματοθεραπείας και οι έρευνες που αποδεικνύουν την ισχυρή βιολογική δράση των αιθέριων ελαίων κάνουν τους ρυθμούς ζήτησης των αρωματικών φυτών να αυξάνονται.

Ενδιαφέρον και έρευνα για τα αρωματικά φυτά Υπάρχει παγκόσμιο ενδιαφέρον για τα αρωματικά φυτά και τα αιθέρια έλαιά τους, καθώς οι

έρευνες έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Η Ελλάδα είναι μία από τις πέντε χώρες με τα περισσότερα ερευνητικά αποτελέσματα για τα αρωματικά φυτά και τα αιθέρια έλαια τους, κυρίως της οικογένειας Lamiaceae. Παρόλα αυτά γνωρίζουμε ελάχιστα για τα αρωματικά φυτά ενώ είναι γνωστό πως η Ελλάδα διαθέτει τεράστιο φυτικό πλούτο, ο οποίος είναι ανεξερεύνητος και ανεκμετάλλευτος.

Επομένως η έρευνα πρέπει να συνεχιστεί και να διευρυνθεί. Οι έρευνες στον τομέα αυτό θα οδηγήσουν όχι μόνο στην αύξηση της γνώσης αλλά θα

συμβάλλουν και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. H χρήση των αρωματικών φυτών θα οδηγήσει στη μείωση της χρήσης των ξενικών ειδών

και ταυτόχρονα στην ενίσχυση της τοπικής παραγωγής.

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να μάθει όποιος ενδιαφέρεται για τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων είναι πώς να τις αξιοποιεί.

5

Βασικός κανόνας: Η δόση είναι πάντα 1-1½ κουταλάκι του γλυκού για κάθε φλιτζάνι νερό. Όταν έχουμε ρίζες, φλούδες δέντρου ή σκληρά φύλλα καλό είναι να τα κόβουμε σε ψιλά κομμάτια πριν τα χρησιμοποιήσουμε. Υπάρχουν 3 διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να πάρουμε τις θεραπευτικές ιδιότητες που περιέχονται στα φυτά. Από τη σκληρότητα του φυτού θα εξαρτηθεί ο τρόπος που θα ακολουθήσουμε. 1ος ΤΡΟΠΟΣ: ΕΓΧΥΜΑ Βάζουμε την απαιτούμενη ποσότητα βοτάνου σ’ ένα δοχείο εμαγιέ, γυάλινο, πήλινο ή κεραμικό (όχι μεταλλικό) που να κλείνει καλά, για να μη φύγουν τα αιθέρια έλαια. Το περιχύνουμε με βραστό νερό κ το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Κατόπιν το φιλτράρουμε κ το πίνουμε. 2ος ΤΡΟΠΟΣ: ΑΦΕΨΗΜΑ Βάζουμε στη φωτιά το νερό κρύο μαζί με το βότανο που θέλουμε στην κατάλληλη δοσολογία. Μόλις βράσει το νερό, χαμηλώνουμε τη φωτιά κ σιγοβράζουμε σκεπασμένο για 2-3 λεπτά ακόμα. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά κ το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Κατόπιν το φιλτράρουμε κ το πίνουμε. 3ος ΤΡΟΠΟΣ: ΔΙΑΒΡΕΓΜΑ Αυτός ο τρόπος χρησιμοποιείται σε ρίζες και φλοιούς, αλλά και σε φυτά με υψηλή περιεκτικότητα σε βλεννώδεις ουσίες, όπως π.χ. η μολόχα. Βάζουμε το φυτό σε κρύο νερό στην κατάλληλη δοσολογία κ το αφήνουμε να μουλιάσει 8-12 ώρες. Μετά το ζεσταίνουμε κ το σουρώνουμε. ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Σε οξείες περιπτώσεις ασθένειας πρέπει να λαμβάνονται 2-3 φλιτζάνια ροφήματος μοιρασμένα σε γουλιές καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ως θεραπεία (π.χ. ανοιξιάτικη αποτοξίνωση) επίσης 2-3 φλιτζάνια ημερησίως. Το ίδιο βότανο δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνεται καθημερινά για διάστημα μεγαλύτερο των 3 εβδομάδων, διότι υφίσταται ο κίνδυνος του εθισμού και η πιθανότητα να φέρει η θεραπεία τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα («αντίστροφη δράση»). -ΤΑ ΡΟΦΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΒΟΤΑΝΑ ΝΑ ΠΙΝΟΝΤΑΙ ΑΓΛΥΚΑ Ή ΜΕ ΜΕΛΙ!-

ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΙΣΠΝΟΕΣ Ετοιμάζουμε το έγχυμα, αφέψημα ή διάβρεγμα και το βάζουμε βραστό σε μια λεκάνη ή ένα μεγάλο μπολ. Κρατάμε το κεφάλι μας πάνω από τη λεκάνη και το καλύπτουμε με μια μεγάλη πετσέτα ή ένα μάλλινο πανί που θα καλύπτει ταυτόχρονα και την περίμετρο της λεκάνης. Παίρνουμε βαθιές εισπνοές για περίπου 10 λεπτά. (Ο τρόπος αυτός μπορεί να εφαρμοστεί και ως ατμόλουτρο προσώπου). ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟ ΜΠΑΝΙΟ Με 3 κουταλιές της σούπας από τα επιθυμητά βότανα φτιάχνουμε ένα έγχυμα, το αφήνουμε να «τραβήξει» σκεπασμένο για περίπου 20 λεπτά, το σουρώνουμε και το προσθέτουμε στο νερό του μπάνιου (το προσθέτουμε στην μπανιέρα που έχουμε γεμίσει με νερό).

6

ΑΛΟΙΦΕΣ ΚΑΙ ΛΑΔΙΑ ΜΕ ΒΟΤΑΝΑ Οι δραστικές ουσίες των φυτών δρουν για περισσότερο χρόνο μέσω του δέρματος και επισπεύδουν την ίαση σε τραυματισμούς, μαγκώματα, μώλωπες και εγκαύματα. Μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν και για περιποίηση του δέρματος και ως λάδια για μασάζ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΟΤΑΝΩΝ ΣΤΑ ΦΑΓΗΤΑ Σε αρμονικές αναλογίες τα διάφορα βότανα, εκτός του ότι καλυτερεύουν τις γεύσεις των φαγητών, βοηθούν τη χώνεψη και δρουν θετικά στο κυκλοφοριακό και το νευρικό σύστημα. Προσθέτουμε ένα μικρό μέρος του βοτάνου κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος, αλλά το μεγαλύτερο μέρος προς το τέλος, έτσι ώστε να μένει το άρωμα του στο φαγητό. Όταν χρησιμοποιούμε σκληρά φύλλα, ρίζες ή φλούδα δέντρου είναι καλό να τα ψιλοκόβουμε και να τα βάζουμε πιο νωρίς να μαγειρευτούν μαζί με το φαγητό. Όταν χρησιμοποιούμε βλαστάρια, σπόρους ή μαλακά φύλλα, τα προσθέτουμε προς το τέλος του μαγειρέματος. ΦΥΛΑΞΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Τα βότανα πρέπει να φυλάσσονται, χωρίς να τα στριμώχνουμε/ πιέζουμε, σε κεραμικά ή πήλινα βαζάκια, χάρτινα κουτάκια ή βαμβακερά σακουλάκια με πυκνή ύφανση και να προστατεύονται από το φως και την υγρασία. Μέσω της μακρόχρονης αποθήκευσης τα φυτά χάνουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και το άρωμα τους. Γι’ αυτό είναι καλό να αντικαθίστανται ετησίως με φρέσκα. Υπολείμματα μπορούν να χρησιμέψουν ως προσθήκη στο μπάνιο, φυσικό λίπασμα ή σε αρωματικά μαξιλαράκια. ΒΑΛΣΑΜΟ (Hypericum perforatum) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: για νευρικότητα, αϋπνίες, μελαγχολία και κατάθλιψη. Γενικά δυναμωτική δράση σε πνευματική εξάντληση, αναιμία, μετά από βαριές ασθένειες, σπασμολυτικό στους πόνους περιόδου, αντιφλεγμονώδες σε παθήσεις του στομάχου, του εντέρου και της χολής. Το λάδι του βάλσαμου έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε εγκαύματα, κοψίματα και γενικότερα πληγές του δέρματος που έγιναν πρόσφατα, καθώς και σε πόνους των μυών και των νεύρων, σε ρευματισμούς και φλεβίτιδα. ΠΡΟΣΟΧΗ! Όσο διαρκεί κάποιου είδους θεραπεία με βάλσαμο σε εσωτερική ή εξωτερική χρήση, μην εκτίθεστε στον ήλιο ( εργασία στο ύπαιθρο, ηλιοθεραπεία κτλ), καθότι υπάρχει κίνδυνος δερματικών αντιδράσεων. ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ (Ocimum basilicum) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: καταπραϋντική δράση σε παθήσεις του στομάχου και του εντέρου, πονοκεφάλους, αϋπνίες, νευρικότητα, πνευματική υπερκόπωση, ζαλάδες, άγχος, συμπτώματα κλιμακτηρίου και περιόδου. Άριστο ορεκτικό. Κατάλληλο και για γαργάρες σε άσχημη οσμή από το στόμα, πονόλαιμο, βραχνάδα. Στην Κουζίνα: σε σούπες, σάλτσες, σαλάτες, κρέας, ψάρι, πουλερικά, μακαρόνια, χορταρικά, φαγητά με ντομάτα ή αυγό. ΒΑΤΟΣ (Rubus fruticosus) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: το καλύτερο βότανο για διάρροια και αιμορροΐδες. Επίσης για ερεθισμό του στομάχου και των εντέρων και λευκόρροια. Έχει ωραία γεύση και για το λόγο αυτό το χρησιμοποιούμε σαν διορθωτικό της γεύσης άλλων βοτάνων με δυσάρεστη οσμή. ΠΡΟΣΟΧΗ! Φιλτράρετε με τουλπάνι τα αγκάθια του βάτου.

7

ΔΑΦΝΗ (Laurus nobilis) Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: σε ανορεξία, προβλήματα πέψης, κρυολογήματα, γρίπη και βήχα. Στην Κουζίνα: λόγω των αρωματικών και χωνευτικών ιδιοτήτων του χρησιμοποιείτε σε πολλές σάλτσες. Επίσης σε ψητό κρέας, ψαρόσουπα, φακές, φάβα. ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ (Rosmarinus officinalis) Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: βοηθά την κυκλοφορία του αίματος και δυναμώνει τον οργανισμό. Εξομαλύνει την καρδιακή λειτουργία, βελτιώνει τη λειτουργία του συκωτιού και της χολής, βοηθάει την πέψη. Είναι γνωστό σαν ένα από τα ελιξίρια της νεότητας. Ως υποκατάστατο καφέ για άτομα με προβλήματα στο στομάχι. ΠΡΟΣΟΧΗ: Καθότι αυξάνει την πίεση του αίματος να μην χρησιμοποιείται από υπερτασικούς. Ως προσθήκη μπάνιου: ξεκουράζει πνεύμα και σώμα, σε καταστάσεις εξάντλησης, πονοκέφαλο και ρευματισμούς. ΠΡΟΣΟΧΗ: Όχι το βράδυ. Στην Κουζίνα: σε σούπες, ψάρι, κρέας, πουλερικά, σάλτσες, λαχανικά, μανιτάρια. ΔΥΟΣΜΟΣ (Mentha viridis) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: σε παθήσεις του στομάχου και των εντέρων και ως αφροδισιακό. Ως προσθήκη μπάνιου: ξεκουράζει πνεύμα και σώμα Στην Κουζίνα: σε σάλτσες, σαλάτες, λαχανικά, κρέας, ψάρι, ρύζι, ντολμάδες, κεφτέδες ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ (Eucalyptus camaldulensis) Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: σε παθήσεις του αναπνευστικού, ως αντιβακτηριακό στο άσθμα, στη βρογχίτιδα και την αμυγδαλίτιδα , στον επίμονο πυρετό. Κάνουμε εισπνοές ή το χρησιμοποιούμε ως προσθήκη στο μπάνιο σε κρυολογήματα, άσθμα και ρευματισμούς. Γαργάρες για αντισηψία του στόματος. ΘΡΟΥΜΠΙ (Satureia thymbra) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: βοηθάει την πέψη, για σπασμούς του στομάχου, φουσκώματα του εντέρου, αιμοκαθαρτικό. Λειτουργεί διεγερτικά στην σεξουαλική αδυναμία (ανικανότητα?) και την πνευματική κόπωση. Στην Κουζίνα: σε λαχανικά, όσπρια, πατάτες, μανιτάρια, κρέας, ψάρι, φρικασέ, σάλτσες ντομάτας. ΘΥΜΑΡΙ (Thymus capitatus) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: διεγερτικό στην πνευματική εργασία και για την μνήμη. Για συνάχι, άσθμα, βρογχίτιδα, σπασμολυτικό σε γαστρεντερικές διαταραχές, άριστο ορεκτικό, αντισηπτικό. Γαργάρες και ως προσθήκη στο μπάνιο σε παθήσεις του αναπνευστικού. Ως προσθήκη στο μπάνιο και για πνευματική διαύγεια. Στην Κουζίνα: σε λαχανικά, μανιτάρια, σαλάτες, σάλτσες, κυνήγι, κρέας, ψάρι, σούπες. ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ - Νεκρολούλουδο (Calendula officinalis) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: σε παθήσεις του στομάχου και των εντέρων, σε διάρροια, ρυθμίζει την περίοδο και την κάνει πιο ανώδυνη. Γαργάρες για φλεγμονές των ούλων και του φάρυγγα. Εξωτερικά ως αλοιφή:Βοηθάει στην ανάπλαση των ιστών σε δύσκολες και παλιές πληγές. Στην ακμή. Σε πρησμένους αδένες, ρευματισμούς και πόνους των αρθρώσεων. Διεγείρει το λεμφικό σύστημα εσωτερικά και εξωτερικά. ΛΟΥΪΖΑ (Vervena citriodora) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: χαλαρωτική και ηρεμιστική, βοηθάει την πέψη σε προβλήματα στομάχου και εντέρων, δυναμώνει τον οργανισμό σε περιόδους δίαιτας, ευεργετικά αποτελέσματα σε εσωτερικές μολύνσεις. Εξαιρετικά αρωματικό φυτό. Στην Κουζίνα: σε λαχανικά, σαλάτες, σάλτσες, κρέας, ψάρι

8

ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ (Majorana hortensis) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: σπασμολυτική και ηρεμιστική δράση σε ημικρανίες (και μετά από μεθύσι), πονοκεφάλους, βήχα και κράμπες στομάχου και περιόδου. Ορεκτικό και χωνευτικό και για χρόνια δυσκοιλιότητα. Σε άγχος και ανήσυχο ύπνο. Λύση για όσους έχουν προβλήματα με τη φωνή τους(?). Εισπνοές: σε βρογχίτιδα και άσθμα. Ως προσθήκη στο μπάνιο: τονώνει αδύναμους οργανισμούς. Στην Κουζίνα: σε πατάτες, όσπρια, σάλτσες, κρέας, πίτσα NA ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΡΙΓΑΝΗ! ΜΑΡΑΘΟ (Foeniculum vulgare) κοπανισμένοι σπόροι ή φρέσκο βότανο Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: για προβλήματα του στομάχου (σπασμούς, αέρια, ανορεξία), κοιλιακούς πόνους νηπίων, αυξάνει το γάλα στις μητέρες. Για το βήχα σε περιπτώσεις άσθματος, κοκίτη, βρογχίτιδας. Ως οφθαλμικές κομπρέσες σε περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας, πρησμένων ματιών κ.τ.λ. Στην Κουζίνα: σε ψωμί, ψάρι, λαχανικά, σάλτσες, σαλάτες. ΜΕΝΤΑ ΑΓΡΙΑ Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: ρυθμιστικό της λειτουργίας του στομάχου, των εντέρων και της χολής. Σε αναγούλα, εμετό, καούρες και ανορεξία. Παυσίπονη και σπασμολυτική δράση που φέρνει ισορροπία σε όλο τον οργανισμό και παραμερίζει νευρικές διαταραχές, όπως νευρική ταχυπαλμία και νευρικούς πονοκεφάλους. Στην Κουζίνα: σε αρνί, λαχανικά, πατάτες, σάλτσες ΜΟΛΟΧΑ (Malva silvestris) Εφαρμόζουμε τον 3ο τρόπο. Χρήση: ανακουφίζει φλεγμονές των βλεννογόνων: βρογχίτιδα, βήχα, φλεγμονές στομάχου/ εντέρων. Ελαφρό καθαρτική. Πλούσια σε βιταμίνη C. Γαργάρες σε περιπτώσεις βραχνάδας, ενοχλήσεων δοντιών, άσχημη οσμή από το στόμα, φλεγμονές αμυγδαλών και βλεννογόνων. Κομπρέσες σε φλεγμονές και καλόγερους(?) ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ (Citrus aurantium) Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: αιμοκαθαρτική, αποτοξινωτική. Σε κρυολογήματα, γρίπη, αϋπνίες, άγχος. Διορθωτικό της γεύσης βοτάνων με δυσάρεστη οσμή. ΡΑΔΙΚΙ (Taraxacum officinalis) Φύλλα: εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο Ρίζα: Εφαρμόζουμε τον 3ο τρόπο Για βελτίωση και αναζωογόνηση του μεταβολισμού. Αιμοκαθαρτικό και διουρητικό. Ρυθμίζει τη λειτουργία του συκωτιού και της χολής. Για προβλήματα της πέψης, ανορεξία, ρευματισμούς, διαβήτη. Τα φρέσκα φύλλα ωμά ή μαγειρεμένα αποτελούν άριστη τροφή. ΡΙΓΑΝΗ (Origanum majorana) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: σπασμολυτικό σε κράμπες του στομάχου, για βήχα, ημικρανίες περιόδου. Δυναμώνει εξασθενημένα νεύρα. Στην Κουζίνα: σε ψάρι, κρέας, σάλτσες, σαλάτες, όσπρια ΡΙΓΑΝΗ ΑΓΡΙΑ (Origanum vulgare) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: σπασμολυτικό σε βήχα και διαταραχές του στομάχου, «κινητοποιεί» τα έντερα σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας, φουσκωμάτων. Άριστο διουρητικό. Εισπνοές: σε γρίπη, κρυολόγημα. Στην Κουζίνα: σε πίτσα, κιμά, μακαρόνια, σάλτσες, σαλάτες, ψητό ψάρι, αρνί, όσπρια ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ-ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΑΡΩΜΑ ΤΗΣ! ΤΣΑΪ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ (Sideritis scordica grosset) Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: αποτοξινωτικό, δυναμωτικό, διεγερτικό. Για γρίπη, κρυολόγημα, προβλήματα του στομάχου. Έχει εξαιρετικό άρωμα. Αν το βράσουμε με

9

κανέλλα και γαρύφαλλο και του προσθέσουμε μέλι θα έχουμε ένα εξαιρετικό χειμωνιάτικο ρόφημα. ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ (Urtica pilulifera) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: βοηθάει στον καθαρισμό και στη δημιουργία νέου αίματος. Πλούσια σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Βοηθάει τον μεταβολισμό, δυναμωτικό σε περιπτώσεις αναιμίας και γενικότερης αδυναμίας. Βοηθάει σε επίμονες δερματικές παθήσεις και παθήσεις του ουροποιητικού. Καθώς είναι διουρητική βοηθάει και στην αποβολή της ουρίας (ρευματισμοί, αρθριτικά, ποδάγρα). Αιμοστατική σε δυνατή περίοδο, αιματέμεση, αιματώματα και χρόνια ρινική αιμορραγία. Πλύση των μαλλιών με αφέψημα τσουκνίδας σταματάει την τριχόπτωση. (Εναλλακτικά: μασάζ στις ρίζες των μαλλιών με δυνατό αφέψημα) Στην Κουζίνα: Κατανάλωση της, ωμής ως σαλάτα ή μαγειρεμένης ως χόρτα ή σε σούπες, πίτες ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ (Salvia triloba) Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: άριστο αντιβακτηριακό, αντιφλεγμονώδες, αποτοξινωτικό, αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, ρυθμιστικό της εφίδρωσης. Για προβλήματα του στομάχου, του εντέρου, του συκωτιού και της χολής, για ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις με πυρετό, γρίπη, κρυολόγημα, κλιμακτήριο, απογαλακτισμό. Γαργάρες: για όλες τις φλεγμονές του λαιμού και του φάρυγγα Στην Κουζίνα: σε κρέας, συκώτι, κυνήγι, ψάρι, ζυμαρικά ΜΕΤΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ! ΦΛΙΣΚΟΥΝΙ (Mentha pulegium) Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: Για παθήσεις του στομάχου και των εντέρων, βοηθάει την κυκλοφορία του αίματος, αφροδισιακό, εμμηναγωγό. Για πονόδοντο μασάμε τα φύλλα του. Στην Κουζίνα: μικρή ποσότητα σε κρέας, πατάτες, σάλτσες ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ-ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ! ΧΑΜΟΜΗΛΙ (Matricaria chamomilla) Σε εσωτερική και εξωτερική χρήση έχει αντιφλεγμονώδεις, παυσίπονες, καταπραϋντικές και σπασμολυτικές ιδιότητες. Εσωτερικά: Εφαρμόζουμε τον 1ο τρόπο. Χρήση: σε σπασμούς του στομάχου, φουσκώματα, κακή πέψη, φλεγμονές στομάχου και εντέρων, πονοκέφαλο, γρίπη, υπερένταση, αϋπνίες, προβλήματα περιόδου. Γαργάρες: φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα. Εξωτερικά: Εφαρμόζουμε τον 2ο τρόπο. Χρήση: κομπρέσες, πλύσεις, λουτρά, ατμόλουτρα προσώπου. Για εκζέματα, ακμή, πυώδης δερματοπάθειες, τραυματισμούς

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

1.Τα αρωματικά φυτά πρέπει να είναι μαζεμένα με τα ΧΕΡΙΑ.

2. Δεν χρησιμοποιούμε καμία απολύτως ΧΗΜΙΚΗ ΟΥΣΙΑ για την αύξηση παραγωγής.

3.Τα σημεία συλλογής ή καλλιέργειας είναι μακριά από οποιουδήποτε είδους ΜΟΛΥΝΣΗ.

4.Η συσκευασία είναι ζωικής προέλευσης υλικό (κόκαλο) για να μην αλλοιώνεται το ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ.

10

Τα φυτά δεν τα θρυμματίζουμε τελείως και δεν τα ξεριζώνουμε, ώστε να διατηρούν το ΣΚΟΠΟ που η ΦΥΣΗ τα έπλασε να υπηρετούν.

Μερικά αρωματικά και βότανα από άλλες χώρες. Ο Κουρκουμάς είναι ένα κίτρινο μπαχαρικό που δίνει γεύση στο κάρι και χρώμα στη μουστάρδα και πρόκειται για ένα από τα πιο ισχυρά αντιφλεγμονώδη που υπάρχουν. Τζίντζερ και κάρδαμο, που ενισχύουν την πέψη. Κανέλα, που ρυθμίζει το ζάχαρο, πιπέρι καγιέν που βοηθάει το κυκλοφορικό σύστημα, Γαρίφαλο, επίσης αντιφλεγμονώδες και αντιβακτηριδιακό, όπως και το μέλι. Κι αν όλα αυτά δεν σας νοιάζουν, η γεύση του είναι τέλεια.

Ένα super ρόφημα: Η αναλογίες είναι εντελώς ενδεικτικές, κάντε το ανάλογα με τις προτιμήσεις σας: 3 φλιτζάνια πλήρες γάλα 1 ½ κουταλάκια κουρκουμά ½ κουταλάκι τζίντζερ σε σκόνη ½ κουταλάκι κάρδαμο, πιπέρι καγιέν, Γαρίφαλο, Ένα ξυλάκι κανέλα ή ½ κουταλάκι σκόνη. Μέλι. Βάλτε τα συστατικά σε ένα κατσαρολάκι και ζεστάνετε αργά το γάλα, χωρίς να βράσει. Προσθέστε μέλι στα φλιτζάνια.

11

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΓΙΑΤΡΙΚΩΝ ΜΕ ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΔΟΣΟΛΟΓΙΕΣ

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο που έχετε μαζέψει εσείς και δεν το έχετε αγοράσει από κάποιο κατάστημα βοτάνων, είναι απαραίτητο να είστε σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό. Αν δεν είστε απολύτως σίγουροι μη χρησιμοποιείστε το φυτό. Η λάθος αναγνώριση βοτάνων έχει αποβεί η αιτία πολυάριθμων δηλητηριάσεων. Θα θυμάστε για παράδειγμα, πριν από καιρό, που πολλοί είχαν δηλητηριαστεί τρώγοντας βλίτα, επειδή μαζί είχε μπερδευτεί και ο τάτουλας, κοινό ζιζάνιο στα χωράφια το οποίο είναι δηλητηριώδης. ΕΡΓΑΛΕΙΑ Μη χρησιμοποιείτε εργαλεία από πλαστικό ή αλουμίνιο γιατί είναι υλικά που μπορούν να δημιουργήσουν περίεργες χημικές ενώσεις. Όλοι βλέπετε όταν πλένεται σκεύη αλουμινίου τη μαυρίλα που βγάζει στα τοιχώματα. Χρησιμοποιείτε πάντα ανοξείδωτα, γυάλινα ή εμαγιέ σκεύη και εργαλεία. ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ Όλα τα σκεύη και εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή γιατρικών από βότανα θα πρέπει να είναι πεντακάθαρα και αποστειρωμένα. Η σωστή αποστείρωση αποτρέπει τη δημιουργία των μικροβίων και επιτρέπει την καλύτερη διατήρηση των γιατρικών. ΒΑΡΗ ΚΑΙ ΜΕΖΟΥΡΕΣ Θα συνιστούσα μια ηλεκτρονική ζυγαριά ακριβείας αν και μια κοινή ζυγαριά κουζίνας αρκεί. Ένα κόλπο αν δεν μπορείτε να ζυγίσετε μια μικρή ποσότητα, όπως, π.χ. 5 γραμμάρια, ζυγίστε το διπλάσιο βάρος, 10 γραμμάρια, και μετά μοιράστε την ποσότητα. Τα υγρά μπορούν να μετρηθούν με ποτήρια δοσομετρητές που κυκλοφορούν στο εμπόριο και πολλοί έχουμε ήδη στην κουζίνα μας. Πολύ μικροί όγκοι νερού μπορούν να μετρηθούν σε σταγόνες. ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 1ml =20 σταγόνες 5 ml =1 κουταλάκι του τσαγιού 10 ml =1 κουταλάκι του γλυκού 20 ml =1 κουτάλι της σούπας 70 ml =1 ποτήρι του τσέρι 150 ml =1 φλιτζάνι ή ένα ποτήρι του κρασιού ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Η σωστή αποθήκευση είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Αυτό γιατί πρέπει να γνωρίζουμε πότε τα παρασκευάσματά μας χάνουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, δηλαδή μέχρι πότε μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε. Τα εγχύματα θα πρέπει να παρασκευάζονται την ίδια μέρα για να είναι φρέσκα, ενώ τα

12

αφεψήματα θα πρέπει να καταναλώνονται εντός 48 ωρών. Και τα δύο θα πρέπει να φυλάσσονται στο ψυγείο ή σε ένα δροσερό μέρος αν δεν καταναλώνονται αμέσως. Τα βάμματα και άλλα υγρά παρασκευάσματα, όπως τα σιρόπια και τα αιθέρια έλαια, θα πρέπει να φυλάσσονται σε μπουκάλι από σκουρόχρωμο γυαλί σε δροσερό περιβάλλον μακριά από το φως του ήλιου, μπορούν όμως να διατηρηθούν μήνες ή και χρόνια. Οι αλοιφές θα πρέπει να φυλάσσονται σε βαζάκια από σκουρόχρωμο γυαλί. ΕΓΧΥΜΑΤΑ Το έγχυμα είναι ο πιο γρήγορος, απλός και εύκολος τρόπος επεξεργασίας για τα πιο ευαίσθητα μέρη των φυτών, δηλαδή των φύλλων και των λουλουδιών. Μπορείτε να τα πιείτε κρύα ή ζεστά και γίνονται εύκολα όπως το τσάι ή το χαμομήλι. Προσοχή όμως διότι η φαρμακευτική αξία πολλών βοτάνων βρίσκεται κυρίως στα πτητικά αιθέρια έλαια τους, τα οποία διαφεύγουν στον αέρα αν δεν είναι σκεπασμένο το σκεύος παρασκευής του εγχύματος. Θα πρέπει πάντα να γνωρίζεται την ποσότητα του βοτάνου που πρόκειται να χρησιμοποιήσετε, γιατί τα εγχύματα έχουν φαρμακευτική δράση και μπορούν να έχουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα αν δεν χρησιμοποιηθούν με τη σωστή δοσολογία. ΠΟΣΟΤΗΤΑ 1 κουταλιά του τσαγιού (2 - 3 γρ.) αποξηραμένου ή 2 κουταλιές του γλυκού (4-6 γρ.) νωπό βότανο για ένα φλιτζάνι νερό. ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Φυλάσσονται σε ένα κλειστό γυάλινο δοχείο στο ψυγείο ή σε δροσερό μέρος, μέχρι και 24 ώρες. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Βάλτε το βότανο σε ένα φλιτζάνι και γεμίστε το με νερό που μόλις έχει βράσει. Προσοχή ποτέ μη βράζεται το νερό μαζί με το βότανο γιατί καταστρέφονται ή εξατμίζονται τα διάφορα πολύτιμα συστατικά του. Αμέσως σκεπάστε το φλιτζάνι με ένα καπάκι και αφήστε το 10-15 λεπτά για να γίνει σωστά η απορρόφηση των ενεργών συστατικών των βοτάνων, κοινός έγχυση. Μετά σουρώστε το σε ένα άλλο φλιτζάνι. Προσθέστε μια κουταλιά μέλι αν θέλετε να το γλυκάνετε.

ΑΦΕΨΗΜΑΤΑ (εκχύλιση διά βρασμού) Τα αφεψήματα γίνονται με σιγανό βρασμό σε νερό με τα μέρη των φυτών που είναι πιο σκληρά (οι ρίζες, ο φλοιός, τα κλωνάρια και οι καρποί), γιατί θέλουν μια πιο ισχυρή επεξεργασία από τα φύλλα ή τα λουλούδια για να επιτευχθεί η εξαγωγή των φαρμακευτικών τους συστατικών. Για να φτιάξουμε τα αφεψήματα χρησιμοποιούμε φρέσκα ή αποξηραμένα ψιλοκομμένα κομμάτια από το φυτό. Μπορείτε να τα πιείτε και αυτά ζεστά ή κρύα. ΠΟΣΟΤΗΤΑ 20 γραμμάρια αποξηραμένου ή 40 γρ. φρέσκου βοτάνου για 750 γρ. κρύο νερό, που μειώνονται από την εξάτμιση του νερού στα 500 γρ. μετά από σιγανό βρασμό (φτιάχνουμε έτσι 3 περίπου φλιτζάνια). ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Μπορείτε να λάβετε 3-4 δόσεις την ημέρα.

13

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Φυλάσσονται σε ένα σκεπασμένο γυάλινο δοχείο στο ψυγείο ή σε δροσερό μέρος, μέχρι και 48 ώρες. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Σιγοβράζουμε τις ανάλογες δόσεις από τα βότανα και το νερό σε μια κατσαρόλα για 20 - 30 λεπτά μέχρις ότου το νερό ελαττωθεί κατά το ένα τρίτο περίπου. Σουρώνουμε το υγρό και το φυλάμε σε γυάλινο δοχείο σε δροσερό μέρος.

ΒΑΜΜΑΤΑ

Τα βάμματα δεν έχουν καμία σχέση με το βάμμα ιωδίου που κυκλοφορεί στην αγορά και που πολλοί μπερδεύουν. Τα βάμματα για μένα είναι ότι καλύτερο μπορούμε να φτιάξουμε από τα βότανα γιατί έχουν μεγάλο χρόνο αποθήκευσης μέχρι και 2-3 χρόνια, τα έχουμε έτοιμα από πριν για να τα χρησιμοποιήσουμε όποτε έχουμε ανάγκη και καταναλώνουν μικρό αποθηκευτικό χώρο. Τα βάμματα γίνονται ουσιαστικά με το βούτηγμα του βοτάνου σε αλκοόλ. Το αλκοόλ βοηθάει στην ευκολότερη διάλυση και απορρόφηση των ενεργών συστατικών του φυτού, για αυτό και τα βάμματα είναι δραστικότερα και ισχυρότερα από τα εγχύματα ή τα αφεψήματα. Για αυτό το λόγο, έχει μεγάλη σημασία ο έλεγχος της συνιστώμενης δοσολογίας. Πάντα να χρησιμοποιείτε καθαρό φυτικό αλκοόλ στα βάμματα. Η αναλογία που χρησιμοποιείται συνήθως είναι 1:5 (ένα μέρος βοτάνου σε 5 μέρη αλκοόλ). ΠΟΣΟΤΗΤΑ 200 γρ. αποξεραμένα ή 300 γρ. φρέσκα ψιλοκομμένα βότανα σε 1 λίτρο αλκοόλ 40% (βότκα, ή τζιν ή λευκό ρούμι που περιέχει 40 % αλκοόλ είναι ότι πρέπει). ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Πάρτε από 5 ml (1 κουταλιά του τσαγιού) 2-3 φορές την ημέρα διαλυμένη σε λίγο νερό ή φρουτοχυμό. ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί οι ηλιακές ακτίνες μπορούν να καταστρέψουν κάποια ενεργά συστατικά του βάμματος για αυτό πρέπει να φυλάσσεται σε σκουρόχρωμο γυάλινο μπουκάλι σε σκοτεινό και δροσερό μέρος μέχρι και 2-3 έτη. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τοποθετήστε τα βότανα σε ένα μεγάλο σκουρόχρωμο δοχείο και ρίξτε μέσα το αλκοόλ μέχρι τα έχει καλύψει εντελώς. Κλείστε το δοχείο και φυλάξτε το σε δροσερό και σκοτεινό μέρος για τουλάχιστον 15 ημέρες. Αναποδογυρίζετε το κλειστό δοχείο κάθε 2 μέρες περίπου, για να ανακατεύετε ουσιαστικά το μίγμα με αυτό τον τρόπο. Να ξέρετε ότι όσο περισσότερο διάστημα αφήνουμε το μίγμα στο δοχείο τόσο ισχυρότερο γίνετε και τόσο περισσότερο διατηρείτε. Πρέπει όμως έτσι να αλλάζουμε και τη δοσολογία. Μετά από ένα 15 ημέρες σουρώστε το υγρό σε ένα μεγάλο σουρωτήρι στο οποίο έχετε βάλει μέσα ένα χάρτινο ή υφασμάτινο φίλτρο και πιέστε όσο μπορείτε τα βότανα να στραγγίσουν καλά. Αυτό μπορεί να γίνει και με τη χρήση ενός μικρού πιεστηρίου. Χύστε το βάμμα σε καθαρά αποστειρωμένα μπουκάλια από σκουρόχρωμο γυαλί χρησιμοποιώντας ένα χωνί και όταν γεμίσουν, κλείστε τα καλά και βάλτε ετικέτα σε κάθε

14

μπουκάλι. ΣΙΡΟΠΙΑ Το μέλι και η ακατέργαστη ζάχαρη είναι τα ουσιαστικά συντηρητικά μέσα για να διατηρηθούν τα σιρόπια και μπορούν να αναμιχθούν με εγχύματα και αφεψήματα για την παρασκευή σιροπιών. Εκτός από αυτό το μέλι έχει την ιδιότητα να είναι μαλακτικό (επιστημονικές έρευνες έχουν δήξει ότι είναι εξίσου καλό με τα σιρόπια που κυκλοφορούν για το βήχα και για την ανακούφιση του ερεθισμού του λαιμού). Με τη γλυκιά τους γεύση, βοηθούν στο να καλύψουν τη δυσάρεστη γεύση μερικών βοτάνων και για το λόγο αυτόν, γίνονται ευκολότερα αποδεκτά από τα παιδιά. Το σιρόπι παρασκευάζεται με την ανάμιξη, σε ίσα μέρη ενός εγχύματος ή αφεψήματος με μέλι ή ακατέργαστης ζάχαρης. ΠΟΣΟΤΗΤΑ 500 ml εγχύματος ή αφεψήματος και 500 γρ. μέλι ή ακατέργαστη ζάχαρη ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Μπορείτε να λαμβάνετε 5 - 10 ml (1 - 2 κουταλιές του τσαγιού) τρεις φορές την ημέρα. ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Φυλάσσεται σε φιάλες από σκουρόχρωμο γυαλί όπως τα βάμματα σε δροσερό και σκοτεινό μέρος μέχρι και 6 μήνες. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Αναμίξτε σε μια κατσαρόλα το έγχυμα ή το αφέψημα με το μέλι ή την ακατέργαστη ζάχαρη. Ζεστάνετε σε χαμηλή φωτιά ανακατεύοντας συνέχεια μέχρι να διαλυθεί το μίγμα και να αποκτήσει υφή σιροπιού. Αφήσετε το να κρυώσει και μετά βάλτε με ένα χωνί το σιρόπι σε γυάλινα αποστειρωμένα σκουρόχρωμα μπουκάλια. Φυλάξετε τα σε δροσερό και σκοτεινό μέρος. ΑΛΟΙΦΕΣ Ο πιο εύκολος τρόπος για την παρασκευή μιας αλοιφής, είναι η χρησιμοποίηση βαζελίνης ή φυσικού κεριού από μέλισσες. Βότανα ή συνδυασμός βοτάνων μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τις χρήσεις που το θέλουμε. Εκτός από τα βότανα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έτοιμα βάμματα ή αιθέρια έλαια, πρέπει όμως να γνωρίζουμε από πριν την κατάλληλη δοσολογία. ΠΟΣΟΤΗΤΑ 60 γρ. αποξηραμένων ή 150 γρ. φρέσκων βοτάνων σε 500 γρ. βαζελίνης ή φυσικού κεριού. ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Χρησιμοποιείτε μικρές ποσότητες 3 φορές την ημέρα. ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Φυλάσσεται σε αποστειρωμένα σκουρόχρωμα γυάλινα βαζάκια, μέχρι και 3 μήνες σε δροσερό και σκοτεινό μέρος. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Αναμίξτε βαζελίνη ή κερί σε ένα γυάλινο σκεύος σε μπεν μαρί σε χαμηλή φωτιά, μαζί με

15

ψιλοκομμένα βότανα και σιγοβράστε το μίγμα για 15 λεπτά ανακατεύοντας τα συνεχώς. Φιλτράρετε και στύψτε το μίγμα των βοτάνων σε ένα σουρωτήρι προσεκτικά, γιατί καίει ακόμα και τοποθετήστε το σε γυάλινα αποστειρωμένα σκουρόχρωμα βαζάκια. Κλείστε τα καπάκια χωρίς να το σφίξετε πολύ. Όταν κρυώσει, σφίξτε τα καπάκια και βάλτε ετικέτες.

Κηραλοιφή απλή 3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο Ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο σε μπεν μαρί και λιώνουμε ανακατεύοντας σιγά – σιγά το κερί. Αφού αναμειχθεί καλά, το αφήνουμε να κρυώσει και το βάζουμε σε ένα αποστειρωμένο (βρασμένο ή σε ατμό) γυάλινο βαζάκι. Διατηρείται για πάρα πολύ καιρό. Η υφή της είναι κάπως πιο στερεή από τις γνωστές κρέμες, όμως, λιώνει θαυμάσια πάνω στο δέρμα και απορροφάται καταπληκτικά. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα. Ενδείκνυται για: κρέμα σώματος και προσώπου, ενυδάτωση, εντριβές, εγκαύματα και καψίματα μικρής έκτασης, κοψίματα, αναφυλαξία, δερματικούς ερεθισμούς, συγκάματα των μωρών, σκασμένες θηλές (για θηλάζουσες μητέρες).Επίσης για τους άντρες μετά το ξύρισμα. Επίσης, κάνει για γυάλισμα και μονωτικό παπουτσιών και δερμάτων, γυάλισμα ξύλινων επίπλων και επιφανειών!

Κηραλοιφή για πρόσωπο και μάτια (θρεπτική ενυδατική και αντιρυτιδική) 3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 1 κουταλιά της σούπας λάδι από κουκούτσια σταφυλιού 1 κουταλιά της σούπας μέλι 3 κουταλάκια του γλυκού τσάϊ από λουλούδια κρίνου και ροδοπέταλα 2 κουταλάκια του γλυκού κουταλάκια του γλυκού ροδόνερο 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο σανταλόξυλου Φτιάχνετε όπως την απλή, και προσθέτετε στο τέλος τα αιθέρια έλαια αφού έχει κρυώσει λίγο το μίγμα για να μην εξατμιστούν.

Κηραλοιφή για κρυολόγημα

3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο πεύκου

16

Κηραλοιφή για χαλαρωτικό μασάζ

3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας 3 σταγόνες αιθέριο σανταλόξυλου

Κηραλοιφή για εγκαύματα, συγκάματα μικροεκδορές, ανάπλαση δέρματος

3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο 1 κουταλιά της σούπας λάδι καλέντουλας. 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο χαμομηλιού 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο γερανιού

Κηραλοιφή για εξανθήματα και σπυράκια

3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο λίγη μαστίχα κοπανισμένη λίγη βανίλια λίγο άσπρο λιβάνι κοπανισμένο

Κηραλοιφή για πόνους των μυών

3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας 5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μαντζουράνας 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο δάφνης 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο πεύκου

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΟΣΜΕΤΟΛΟΓΙΑΣ ΒΑΛΣΑΜΟ ΧΕΙΛΙΩΝ 2 κ. γ. Αμυγδαλέλαιο 1 ½ κ. γ. Βούτυρο καριτέ 1 κ. γ. Κερί μέλισσας ½ κ. γ. Βούτυρο κακάο 5 σταγόνες βιταμίνη Ε

17

5 σταγόνες αιθέριο έλαιο της επιλογής σας (μέντα, πορτοκάλι, μανταρίνι, περγαμόντο κ.α) Λιώστε σε μπεν μαρί το κερί μέλισσας με το αμυγδαλέλαιο, το βούτυρο καριτέ και το βούτυρο κακάο και μόλις κρυώσει λίγο προσθέτετε το αιθέριο έλαιο. Οι ενυδατικοί παράγοντες του καριτέ και του βούτυρο κακάο αναδομούν γρήγορα τα σκασμένα και ξηρά χείλη. Αν θέλετε το Lip balm να προσδίδει στα χείλη σας χρώμα μπορείτε να προσθέσετε κατά το λιώσιμο και ένα μικρό κομμάτι από το αγαπημένο σας κραγιόν. Έτσι θα προστατέψετε τα χείλη από τις καιρικές συνθήκες ενώ παράλληλα θα είναι απαλά και λαμπερά . ΑΝΤΙΡΥΤΙΔΙΚΗ ΜΑΣΚΑ ΜΑΤΙΩΝ Τρίβετε πατάτα και παπάγια και τα αναμιγνύετε. Τοποθετείστε στη συνέχεια το μίγμα σε δύο μαντιλάκια καθαρισμού pom pom και τα τοποθετείτε στα μάτια σας για 10 λεπτά. Ξεπλύνετε με χλιαρό νερό. Η παπάγια είναι πλούσια σε ένζυμα που βοηθούν στην ανανέωση των κυττάρων και η πατάτα είναι πηγή βιταμίνης Β. Μπορεί να γίνεται 1 φορά την εβδομάδα. ΜΑΣΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΜΕ ΑΛΟΗ Θα χρειαστείτε 2 κουταλιές τζελ αλόης, 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο χαμομήλι και 1 σταγόνα αιθέριο έλαιο μέντας. Σε περίπτωση που δεν διαθέτετε αιθέρια έλαια χρησιμοποιήστε αφέψημα χαμομηλιού και μέντας από ένα κουταλάκι. Τοποθετείστε το μίγμα στην κατάψυξη για 10 λεπτά και αφού παγώσει αρκετά εφαρμόστε το σαν μάσκα για 10 λεπτά. Ξεπλύνετε με χλιαρό νερό. Μπορεί να γίνεται 2 με 3 φορές την εβδομάδα. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ (1) Για να απαλλαγείτε από τους μαύρους κύκλους τοποθετήστε φέτες παγωμένου αγγουριού και αφήστε τε τις για 10 λεπτά. Λόγω της περιεκτικότητας σε βιταμίνη C το αγγούρι έχει πολύ καλές λευκαντικές ιδιότητες. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ (2) Ανακάτεψε χυμό από αγγούρι με μια μικρή ποσότητα μέλι και άπλωσε το μείγμα γύρω από τα μάτια. Τα συστατικά του αγγουριού βοηθούν στην αντιμετώπιση των μαύρων κύκλων, ενώ το μέλι ενυδατώνει την ευαίσθητη περιοχή των ματιών. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΠΡΗΣΜΕΝΑ ΜΑΤΙΑ Βάλτε στην κατάψυξη φακελάκια τσαγιού ή χαμομηλιού. Αφού τα βγάλετε από την ψύξη μετά από 2 λεπτά εφαρμόστε τα σε κλειστά μάτια. Η τανίνη του τσαγιού περιορίζει σε μεγάλο βαθμό το πρήξιμο. ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΕΣ ΒΛΕΦΑΡΙΔΕΣ Χρησιμοποιήστε σαν ντεμακιγιάζ ματιών καστορέλαιο ή αμυγδαλέλαιο. Προσέξτε μετά την απομάκρυνση του μακιγιάζ να αφαιρέσετε τα λιπαρά στοιχεία με ένα τζελ ματιών ή τζελ αλόης γιατί μπορεί να προκαλέσουν πρηξίματα. Οι βλεφαρίδες σας θα δυναμώσουν και θα γίνουν πιο γυαλιστερές. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΥΡΑ ΣΤΙΓΜΑΤΑ Εξαφανίστε τα μαύρα στίγματα χρησιμοποιώντας βρώμη και μέλι, δύο φορές την εβδομάδα. 3 κουταλιές βρώμης 2 κουταλιές μέλι

18

Αφού αναμείξετε καλά τα παραπάνω υλικά, αλείψτε με το μείγμα το πρόσωπό σας και αφήστε το για 15-20 λεπτά. Στη συνέχεια το αφαιρείτε με άφθονο χλιαρό νερό. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕ ΤΙΣ ΠΑΝΑΔΕΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟ ΤΡΟΠΟ (Α) Χυμός λεμονιού χυμός πορτοκαλιού πολτοποιημένη μαύρη σταφίδα πολτοποιημένος μαϊντανός Αναμειγνύουμε το χυμό λεμονιού με το χυμό πορτοκαλιού στους οποίους προσθέτουμε πολτοποιημένη μαύρη σταφίδα και πολτοποιημένο μαϊντανό. Το μείγμα μας πρέπει να είναι μια παχύρευστη κρέμα την οποία απλώνουμε στο καθαρό προσωπό μας. Την αφήνουμε 15 λεπτά και ξεπλένουμε με χλιαρό νερό. Αν μπορούμε να βρούμε άγουρη κορινθιακή σταφίδα χωρίς φυτοφάρμακα, την πολτοποιούμε και την αναμειγνύουμε με ανόθευτο μέλι κάνοντας μια παχύρευστη κρέμα. Την αφήνουμε για μισή ώρα πάνω στις πανάδες ξεπλένουμε με χλιαρό νερό. Στη συνέχεια ταμπονάρουμε τις πανάδες με φρέσκο χυμό λεμονιού. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕ ΤΙΣ ΠΑΝΑΔΕΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟ ΤΡΟΠΟ (Β) Πολτοποιημένα φύλλα κάρδαμου χυμός λεμονιού Αναμειγνύουμε πολτοποιημένα φύλλα κάρδαμου με χυμό λεμονιού και κάνουμε ελαφρύ μασάζ στις πανάδες. Αφήνουμε για λίγα λεπτά και ξεπλένουμε με χλιαρό νερό. ΑΜΥΓΔΑΛΕΛΑΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΡΥΤΙΔΕΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ Πριν πάμε για ύπνο πλένουμε πάντα με ουδέτερο σαπούνι το προσωπό μας, βάζουμε στη παλάμη μας μερικές σταγόνες αμυγδαλέλαιο και αλείφουμε με το δάκτυλό μας όλη τη περιοχή της επιδερμίδας γύρω από τα μάτια. Στη συνέχεια και με απαλές πολύ κινήσεις κάνουμε μασάζ στη περιοχή 5 με 10 λεπτά. Αυτό θα πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ για 2 εβδομάδες. Σιγά σιγά θα δούμε τους μαύρους κύκλους να εξαφανίζονται και τις ρυτίδες να απαλύνονται αισθητά. ΛΑΔΙ ΚΑΡΥΔΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΞΗΡΟ ΔΕΡΜΑ Το λάδι καρύδας είναι ένα από τα καταλληλότερα και ιδανικότερα λάδια για το πρόσωπό μας. Ένας από τους καλύτερους τρόπους είναι να εφαρμόσουμε το λάδι στο καθαρό προσωπό μας το βράδυ πριν τον ύπνο. Η καθημερινή χρήση του θεραπεύει την επιδερμίδα μας από τη ξηρότητα και ενυδατώνει το δέρμα. Απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα από την εξωτερική επιφάνεια του και το αφήνει λείο και λαμπερό. Ενισχύει τον συνδετικό ιστό και του παρέχει αντοχή και ελαστικότητα. Το προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες και εμποδίζει τον σχηματισμό τους. Αφαιρεί με τη καθημερινή χρήση πανάδες, κοκκινίλες, λεκέδες του δέρματος, εκζέματα και συντελεί στη διαρκή βελτίωσή του. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΑΚΙΔΕΣ Για την εξάλειψη των φακίδων αρκεί να βράσετε σε ένα φλυτζάνι γάλα μια κουταλιά τριμμένης ρίζας χρένου. Αφού τα σουρώσετε και κρυώσουν, απλώστε το μείγμα στο προσωπό σας με ένα κομμάτι βαμβάκι. Αφήστε το να στεγνώσει για 10 λεπτά και ξεβγάλτε με κρύο νερό. Επαναλάβετε τακτικά ανανεώνοντας τη λοσιόν σας.

19

ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΡΥΤΙΔΕΣ. Με Έλαιο καρύδας: Το συγκεκριμένο έλαιο καλό είναι να το χρησιμοποιήσεις ενώ το έχεις ζεστάνει ελαφρά. Κάθε βράδυ άπλωσε το λάδι στα σημεία που έχεις ρυτίδες ή γραμμές έκφρασης. Αυτό είναι όλο! Με Σταφύλι: Κόψε μία ρώγα σταφυλιού στην μέση και πέρασε με αυτή το πρόσωπό σου και τον λαιμό επιμένοντας στις περιοχές που έχουν ρυτίδες. Αφύ τελειώσεις, μην πλυθείς αμέσως. Άσε τον χυμό του σταφυλιού να δράσει για 20’ και στη συνέχεια ξέπλυνε με χλιαρό νερό. Με Μέλι: Πλύνε το πρόσωπο με ζεστό νερό για να ανοίξουν οι πόροι. Με αυτό τον τρόπο το μέλι θα γίνει περισσότερο δραστικό και θα εισχωρήσει πιο βαθιά στα στρώματα της επιδερμίδας. Στην συνέχεια, άπλωσε το μέλι σε όλο το πρόσωπο και τον λαιμό – ένα λεπτό στρώμα μελιού είναι ιδανικό. Χαλάρωσε για 30’, απομάκρυνε τη μάσκα με ζεστό νερό και… με ένα παγάκι τρίψε απαλά το πρόσωπο. Η super σύσφιξη ! Με Βιταμίνη Ε: Άνοιξε μια κάψουλα βιταμίνης Ε και πρόσθεσε μισό κουτ.σούπας γλυκερίνη. Άφησε το μίγμα στις ρυτίδες για 20'. Με Αμυγδαλέλαιο: Κάνε μασάζ στις ρυτίδες με αμυγδαλέλαιο. Άφησε το έλαιο όλη την νύχτα και το επόμενο πρωί ξέπλυνε με ζεστό νεράκι. Με Γάλα και lime: Θα χρειαστείς 1κουτ.σούπας κρύο γάλα και 3-4 σταγόνες χυμό lime. Ανακάτεψέ τα και τρίψε το μίγμα στις ρυτίδες πριν πας για ύπνο. Το επόμενο πρωί πλύνε το πρόσωπό σου με ζεστό νερό και σκούπισε το με μία πετσέτα. Το επόμενο πρωί άπλωσε ξανά την κρέμα με κατεύθυνση αντίθετη από τις ρυτίδες. Περίμενε για μισή ώρα και ξέπλυνε. Με Κρέμα γάλακτος και Μέλι: Ανακάτεψε 1κουτ.σούπας κρέμα γάλακτος με 1κουτ.σούπας μέλι. Άφησε το μίγμα στο πρόσωπό σου για 20' και στην συνέχεια ξέπλυνε με σκέτο νερό. ΦΤΙΑΞΤΕ ΜΟΝΟΙ ΣΑΣ SERUM ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ. Αν έχεις τραυματιστεί κάπου και σου έχει αφήσει σημάδι ή αν έχεις περάσει ακμή – κυρίως κυστική με εσωτερικά σπυράκια που πονούν – και το πρόσωπό σου έχει γεμίσει σημάδια και ουλές, υπάρχει μία συνταγή που, ίσως, μπορέσει να βελτιώσει την κατάσταση . Λέω ίσως, επειδή δεν “δουλεύει” σε όλα τα δέρματα. Παρόλ’ αυτά δεν έχεις να χάσεις τίποτα. Μόνο αν την δοκιμάσεις θα μπορείς να ξέρεις αν είναι αποτελεσματική για το δικό σου δέρμα. Υλικά: 1 μεγάλη κάψουλα Fish Oil 3 μικρές κάψουλες βιταμίνης Ε Ρίξε τις κάψουλες σε ένα πολύ μικρό βαζάκι με καπάκι έτσι ώστε να μπορείς να αποθηκεύσεις το προϊόν. Με μία οδοντογλυφίδα ή καρφίτσα άνοιξε τις κάψουλες, άδειασε το περιεχόμενό τους και ανακάτεψε το υγρό με την οδοντογλυφίδα. Άπλωσε το μείγμα, που μόλις έφτιαξες, στα σημεία με ουλές και κάνε απαλό μασάζ. Για να έχεις αποτελέσματα θα πρέπει να χρησιμοποιείς το προϊόν πρωί και βράδυ.

20

ΚΡΕΜΑ ΝΥΧΤΑΣ ΓΙΑ ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΕΣ. 1 ασπράδι αυγού 1/2 της κούπας ελαιόλαδο 1/2 αγγούρι ψιλοκκομένο Εκτέλεση: Ρίξε στο μπλέντερ όλα τα παραπάνω συστατικά μέχρι να γίνουν κρέμα. Άπλωσε την κρέμα το μίγμα στο πρόσωπο και άφησέ το για 20-30΄. Αφαίρεσε την κρέμα με μια στεγνή πετσέτα. ΚΡΕΜΑ ΝΥΧΤΑΣ ΓΙΑ ΛΙΠΑΡΕΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΕΣ. 3 κουταλιές κερί άσπρο 1/2 της κούπας ελαιόλαδο 1/4 της κούπας άσπρο ξύδι 1/4 της κούπας νερό Εκτέλεση: Ρίξε το κερί και το λάδι μέσα σε μπεν μαρί μέχρι να λιώσουν. Πρόσθεσε το ξύδι και το νερό και άφησε το μίγμα να κρυώσει πριν το εφαρμόσεις στο πρόσωπο. Άπλωσε την κρέμα στο πρόσωπο και άφησέ τη για 20΄. Αφαίρεσε την κρέμα με μια στεγνή πετσέτα. ΚΡΕΜΑ ΝΥΧΤΑΣ ΓΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΕΣ. 2 κούπες ελαιόλαδο 1 κούπα ροδόνερο 2 κούπες ψιλοκομμμένα μήλα Εκτέλεση: Ρίξε τα μήλα στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν πάστα και στη συνέχεια πρόσθεσε στο μίγμα το ελαιόλαδο και ζέστανέ τα στο μπεν μαρί σε χαμηλή φωτιά. Κατέβασε το μίγμα από την φωτι΄λα και πρόσθεσε το ροδόνερο. Άφησέ το να κρυώσει πριν το εφαρμόσεις στο πρόσωπο. Άπλωσε την κρέμα στο πρόσωπο και άφησέ τη για 20-30΄. ΚΡΕΜΑ ΝΥΧΤΑΣ ΓΙΑ ΞΗΡΕΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΕΣ. 1/4 της κούπας ροδόνερο 2 κουταλιές άσπρο κερί 1/2 της κούπας αμυγδαλέλαιο Εκτέλεση: Μέσα σε μπεν μαρί λιώσε το κερί και το αμυγδαλέλαιο. Στην συνέχεια πρόσθεσε το ροδόνερο και άφησε το μίγμα να κρυώσει. Άπλωσε την κρέμα στο πρόσωπο και άφησέ τη για 20-30΄. Tip: Την κρέμα που θα περισσέψει μπορείτε να την αποθηκεύσετε στο ψυγείο και να την ξαναχρησιμοποποιήσετε. Αν δείτε πως η κρέμα αρχίζει να μυρίζει “κάπως” ή να αλλάζει χρώμα, καιρός να την πετάξετε. ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΑΜΥΓΔΑΛΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΚΑΡΟΤΟ. Για ενυδατωμένο και χωρίς ψεγάδια πρόσωπο. Εκτέλεση πολτοποιούμε στο μπλέντερ 250 γρ. καρότα πολύ καλά πλυμένα και χωρίς χημικά πρόσθετα, προσθέτουμε ένα κουταλάκι του γλυκού αμυγδαλέλαιο, ανακατεύοντας συνέχεια μέχρι να ομογενοποιηθούν τα υλικά μας. Το τοποθετούμε στο ψυγείο και μετά από λίγο το εφαρμόζουμε σε πολύ καλά πλυμένο πρόσωπο και λαιμό μέχρι χαμηλά, κοντά στο στήθος, ενώ επικεντρωνόμαστε με χαλαρό μασάζ στα σημεία με το μεγαλύτερο

21

πρόβλημα ρυτίδων όπως γύρω από τα μάτια και τα χείλη. Μετά από μισή ώρα ξεπλένουμε με χλιαρό νερό. Και τώρα ενυδάτωση και σύσφιξη: Εφαρμόζουμε σε όλο το πρόσωπο μέχρι χαμηλά στο λαιμό καθαρό αμυγδαλέλαιο. Δεν φοβόμαστε τη περιοχή των ματιών γιατί το αμυγδαλέλαιο είναι το ιδανικότερο λάδι για τη περιοχή των ματιών, για τις ρυτίδες γύρω από αυτά και για τους μαύρους κύκλους. Συνεχίζουμε με απαλό μασάζ μέχρι το λάδι να απορροφηθεί. Με τακτική χρήση σύντομα θα δούμε θεαματικά αποτελέσματα. Αν θέλουμε μπορούμε να ακολουθήσουμε και ένα επιπλέον μασάζ με αιθέρια έλαια, κάνοντας συνδυασμούς με τρία αιθέρια έλαια κατά διαστήματα. μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα εξής: -αιθέριο έλαιο δενδρολίβανο (αντιγηραντικό και αντιρυτιδικό) -αιθέριο έλαιο λεβάντα -αιθέριο έλαιο γκρέϊπ φρουτ (από τα καλύτερα συσφικτικά και αντιρυτιδικά) -αιθέριο έλαιο γεράνι -αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλο -αιθέριο έλαιο χαμομήλι -αιθέριο έλαιο ylang ylang -αιθέριο έλαιο φασκόμηλο -αιθέριο έλαιο σανταλόξυλο. Και μερικά λάδια: -λάδι καρότου -λάδι καλέντουλας -λάδι σταφυλιού -λάδι νυχτολούλουδου -λάδι τριαντάφυλλου ΛΟΣΙΟΝ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΚΜΗΣ ένα μείγμα αιθέριων ελαίων απλό, φυσικό, θεραπευτικό. ένα μείγμα αιθέριων ελαίων για πρόσωπα με τάσης ακμής. Σε ένα σκουρόχρωμο μπουκαλάκι ρίχνουμε τέσσερις κουταλιές λάδι jojoba και μέσα σταλάζουμε. δέκα σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας. πέντε σταγόνες αιθέριο έλαιο περγαμόντου ή σανταλόξυλου. τρεις σταγόνες αιθέριο έλαιο βενζόης. μία σταγόνα αιθέριο έλαιο γεράνι και. μία σταγόνα αιθέριο έλαιο ylang ylang. αφού κλείσουμε το μπουκάλι μας το ανακινούμε για να ομογενοποιηθούν τα υλικά μας κα το αφήνουμε σε ησυχία είκοσι τέσσερις ώρες μέχρι να το χρησιμοποιήσουμε. Πως το χρησιμοποιούμε αφού έχουμε καθαρίσει πολύ καλά το πρόσωπό μας βάζουμε από μία-δύο σταγόνες: στο μέτωπο, στα μάγουλα, στο πηγούνι και στον λαιμό μας και κάνουμε με πολύ απαλές κινήσεις ανοδικό μασάζ προσέχοντας να μην πάει στα μάτια μας. Το μείγμα μας αυτό είναι κατάλληλο για πρόσωπα με τάσης ακμής διότι απορροφάται πολύ εύκολα, δεν αποφράζει τους πόρους, εξαλείφει τα μικρόβια, ηρεμεί τον κνησμό, την

22

ερυθρότητα και τους ερεθισμούς, εξισορροπεί την λιπαρότητα και συμβάλει -με την πάροδο του χρόνου- στην μείωση των ουλών της ακμής. Ένας άλλος τώρα τρόπος -πολύ απλός- αντιμετώπισης της ακμής είναι το αιθέριο έλαιο της λεβάντας αυτούσιο. Γνωρίζουμε ότι η λεβάντα είναι άκρως αντισηπτική και επουλωτική, ότι καταστρέφει τα μικρόβια που μπορεί να προκαλέσουν μολύνσεις, ότι καταπραΰνει τις φλεγμονές του δέρματος και ότι είναι άκρως αποτελεσματική στις δερματίτιδες. Είναι από τα λίγα αιθέρια έλαια που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε αδιάλυτο, χωρίς φόβο πάνω στο δέρμα. Σε καθαρό οινόπνευμα 70 βαθμών ρίχνουμε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας, ποτίζουμε στην λοσιόν ένα βαμβάκι και καθαρίζουμε το πρόσωπο, πρωΐ - βράδυ.

Τα 10 μπαχαρικά και βότανα που βοηθούν στην απώλεια βάρους

Μπορεί η ζάχαρη να μην βοηθά στην απώλεια βάρους, υπάρχουν όμως πολλά άλλα μπαχαρικά και βότανα που το κάνουν. Δείτε ποια αποτελούν μια καλή επιλογή για τη διατήρηση μιας όμορφης σιλουέτας, δίνοντας παράλληλα μια εκλεκτή γεύση στα πιάτα σας.

1. Τζίνσενγκ:

Μερικές μορφές τζίνσενγκ –του ξεχωριστού αυτού φυτού από την Κίνα- επιταχύνουν το μεταβολισμό, απομακρύνουν τις τοξίνες και δίνουν ενέργεια στο σώμα. Το Panax Ginseng ειδικότερα, βοηθά στην απώλεια βάρους, σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Maryland.

2. Πιπέρι καγιέν (κόκκινο):

Αυτό το μπαχαρικό δημιουργεί θερμότητα εξαιτίας του βασικού συστατικού του, της καψαϊκίνης, που βοηθά στην καύση του λίπους και την καταστολή της όρεξης. Το πιπέρι καγιέν επιταχύνει το μεταβολισμό, προκαλώντας της καύση περισσότερων θερμίδων, σύμφωνα με έρευνα από το πανεπιστήμιο Purdue

23

3. Κανέλα:

Αυτό το… γλυκό «φάρμακο», μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και την LDL χοληστερόλη («κακή»). Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η κανέλα μπορεί να ενισχύσει το μεταβολισμό και να αυξήσει τα επίπεδα ινσουλίνης, μειώνοντας την πιθανότητα προ-διαβήτη.

4. Μαύρο πιπέρι:

Αυτό το κοινό συστατικό των νοικοκυριών, αυξάνει το μεταβολισμό εξαιτίας του κύριου συστατικού του, της πιπερίνης. Επίσης, το μαύρο πιπέρι βοηθά την πέψη και την καύση του λίπους με ταχύτερο ρυθμό. Στην πραγματικότητα, το μαύρο πιπέρι μπορεί «δυνητικά να κάψει τόσες θερμίδες, όσες το περπάτημα για 20 λεπτά», σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα.

5. Πικραλίδα:

Γνωρίζατε ότι τα ανθοφόρα φυτά πικραλίδες μπορούν να καταναλωθούν στην ακατέργαστη μορφή τους; Χρησιμοποιήστε τες λοιπόν για να ομορφύνετε τον κήπο σας ή τη σαλάτα σας! Οι πικραλίδες αποτοξινώνουν τον οργανισμό και επιβραδύνουν την πέψη, δημιουργώντας το αίσθημα της πληρότητας. Επίσης, κατατάσσονται σε υψηλές θέσεις ανάμεσα στα λαχανικά, όσον αφορά στην θρεπτική τους αξία.

6. Μουστάρδα:

Η Μουστάρδα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό τρόφιμο που βοηθά στην απώλεια βάρους. Ερευνητές στο Ινστιτούτο Oxford Polytechnic της Αγγλίας, υποστηρίζουν ότι ένα κουταλάκι του γλυκού μουστάρδα, μπορεί να επιταχύνει το μεταβολικό ρυθμό κατά σχεδόν 25%. Η μουστάρδα παράγεται από τους σπόρους σιναπιού, οι οποίοι, όταν κοπανιστούν, μετατρέπονται σε μία βαθυκίτρινη σκόνη που σε συνδυασμό με νερό ή ξίδι, μας δίνει τη μουστάρδα.

7. Κάρδαμο: Το Κάρδαμο αυξάνει το μεταβολισμό και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε

κορεσμένα λίπη. Επίσης προάγει την υγιή πέψη και ανακουφίζει τους πόνους των κολικών.

8. Ινδικό μπαχαρικό κουρκουμάς ή κουρκούμη:

Αυτό το φωτεινό πορτοκαλί «δυνατό» μπαχαρικό της Ινδίας, βοηθά στη διάσπαση του λίπους και ρυθμίζει το μεταβολισμό του σώματος. Ο κουρκουμάς μπορεί επίσης να μειώσει την πιθανότητα εκδήλωσης διαβήτη, σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια.

24

9. Τζίντζερ (πιπερόριζα):

Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό το μπαχαρικό μπορεί να καταστείλει την όρεξη, να βοηθήσει την πέψη, να απομακρύνει τις τοξίνες και να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος τονώνοντας το μεταβολισμό. Ποιος να φανταζόταν ότι το τζίντζερ είχε τόσες πολλές ιδιότητες;

10. Κύμινο:

Το Κύμινο βοηθά τη διαδικασία της πέψης και την παραγωγή ενέργειας, ενώ ενισχύει παράλληλα το ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί επίσης να βοηθήσει τα άτομα με άσθμα, αρθρίτιδα, νεφρική νόσο και καρκίνο του παχέως εντέρου, σύμφωνα με ορισμένες έρευνες.

25

ΑΧΙΛΛΕΙΑ

Αχιλλεία η Χιλιόφυλλος, Χιλιόφυλλο, Αγριαψηθιά, Λάζαρος, Σεμεσάντα, Συμηλούδι, Yarrow, Achillea millefolium

Οικογένεια: των Σύνθετων, Asteraceae

Περιγραφή: Πολύχρονο φυτό με ύψος που φτάνει τα 70εκ και μπορεί να φτάσει μέχρι και 1 μέτρο. Έχει άφθονα, μικρά άνθη πάνω σε απλά ανθοφόρα στελέχη τα οποία έχουν χρώμα λευκό έως κιτρινόλευκο που σε ορεινές περιοχές μεταβάλλεται σε ροζ μέχρι κοκκινωπό. Τα φύλλα της είναι μικρά και μοιάζουν με αυτά της φτέρης, είναι μυτερά και ελαφρώς τριχωτά, ανοιχτού πράσινου χρώματος και αν τριφτούν, αναδύουν ένα άρωμα παρόμοιο με της καμφοράς. Ο βλαστός είναι χνουδωτός και οι καρποί επίσης τριχωτοί και κολλώδεις.

Φυτρώνει: Στην Ευρώπη και φυτρώνει σε λιβάδια, βοσκοτόπια, άκρες μονοπατιών, δρόμων και κήπων και σε υψόμετρο μέχρι 2.700 μέτρα. Απαριθμεί περί τα 400 είδη σε Ασία, Ευρώπη και Β. Αφρική. Σπείρετε έξω, την άνοιξη ή νωρίς το φθινόπωρο. Επιφανειακή σπορά, καλύψτε ελαφρώς, χρειάζεται φως. Ημέρες βλάστησης: 2 εβδομάδες Μάρτιο-Απρίλιο Απόσταση μεταφύτευσης: 30-40 εκατοστά, για εδαφοκάλυψη ή χλοοτάπητα πιο κοντά. Έδαφος: Τα καταφέρνει σε όλα τα εδάφη και τα φτωχά αλλά προτιμά αυτά που στραγγίζουν καλά. Αντέχει ακόμα και στα παραθαλάσσια μέρη. Τοποθεσία: Προτιμά ηλιόλουστα μέρη αλλά αντέχει και στη σκιά. Κλίμα: Αντέχει μέχρι -25C και μόλις αναπτυχτεί αρκετά αντέχει πολύ και στη ξηρασία.

Άνθηση: Ανθίζει το καλοκαίρι και συνεχίζει μέχρι το φθινόπωρο.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Αν και είναι κυρίως γνωστή για την αιμοστατική της ικανότητα, στην πραγματικότητα δρα ως ρυθμιστικό της κυκλοφορίας του αίματος και σε συνδυασμό με την αντιφλεγμονώδη της ιδιότητα (χάρη στα φλαβονοειδή που περιέχει), είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για προβλήματα

26

που σχετίζονται με το αίμα όπως: φλεβική ανεπάρκεια, οιδήματα, υπέρταση, αιμορροΐδες, έλκη, κιρσούς. Βάση αυτής της ιδιότητας χρησιμοποιείται από τις φαρμακοβιομηχανίες σε αλοιφές και σαπούνια για την ανακούφιση των αιμορροΐδων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όταν τοποθετηθεί νωπό φύλλο στο ρουθούνι, προκαλεί ρινορραγία, τακτική που εφαρμόζεται για την ανακούφιση της ημικρανίας ως αποτέλεσμα της πίεσης που ασκεί το αίμα στο κεφάλι.

Εφαρμογές: Εισπνοές για αλλεργικό συνάχι και ήπιο άσθμα. Το βάμμα χρησιμοποιείται εσωτερικά για διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος ή για εμμηνορροϊκά προβλήματα. Το έγχυμα ή ο χυμός χρησιμοποιείται εξωτερικά για πλύση εκζεμάτων και λοιπών δερματικών προβλημάτων. Κομπρέσα για ανακούφιση κιρσών. Κατάπλασμα φύλλων για παύση αιμορραγίας καθώς και σε κοψίματα ή γδαρσίματα. Το αιθέριο έλαιο μπορεί να διαλυθεί σε φυτικό λάδι για εντριβές του θώρακα σε κρυολογήματα και γρίπη. Επίσης, χρησιμοποιείται σε αρωματικό λύχνο για να κατευνάσει το νευρικό σύστημα και για τη θεραπεία της αϋπνίας. Λούπα Σοφία

Μανθογιάννη Ευαγγελία

27

ΒΑΛΣΑΜΟ

βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο ( St. John's wort ).

Οικογένεια: Κλουσιοειδή

Περιγραφή: Είναι θάμνος αειθαλής, λείος, πολύκλαδος που φτάνει σε ύψος τα 30 -60 εκατοστά. Στέλεχος όρθιο με μικρά επιμήκη φύλλα που είναι φωτεινά κίτρινα-πορτοκαλί και τα πέταλα συνήθως κίτρινα. Όταν γυρίσουν προς το φως, αποκαλύπτουν ημιδιαφανείς στιγμές, που δίνουν την εντύπωση πως είναι διάτρητες. Οι κουκίδες αυτές δεν είναι όμως τρύπες, αλλά έγχρωμα αιθέρια έλαια και ρητίνες. Αν τρίψει κανείς τις μαύρες αυτές κουκίδες που έχουν τα 5 πέταλα με τα δάχτυλά του, αυτά θα γίνουν κόκκινα. Για πολλούς φυτοθεραπευτές, αυτές οι κουκίδες περιέχουν μερικά από τα πιο πολύτιμα και αποτελεσματικά φυτικά συστατικά. Οι στήμονες του φυτού έχουν ιδιαίτερη μορφή, με στερεό κυλινδρικό στέλεχος, με δύο γραμμές που εξέχουν κατά μήκος. Αυτές οι γραμμές κάνουν τον στήμονα να μοιάζει επίπεδος, πράγμα εντελώς ασυνήθιστο στον κόσμο των φυτών. Περιέχει υπερικίνη και ψευδο-υπερικίνη, φλαβονοειδή (16% στα φύλλα), ξανθόνες, φαινολικά οξέα και αιθέρια έλαια (0,13% σε ολόκληρο το φυτό).

Φυτρώνει: Αναπτύσσεται τόσο σε ηλιαζόμενες, όσο και σε σκιαζόμενες θέσεις του κήπου ή του µμπαλκονιού. Δεν έχει ιδιαίτερες προτιµήσεις σε τύπους εδαφών, όπως σε αµµώδη, πετρώδη ή φτωχά. Το υπέρικο προϋποθέτει ένα καλό αεριζόμενο, στραγγισμένο έδαφος. Οι αρδεύσεις πρέπει να είναι κανονικές και αντέχει σε παγετούς. Είναι κατάλληλα για παραθαλάσσιες περιοχές, φυτεύονται σε ομάδες για εδαφοκάλυψη και σε βραχόκηπους. Επίσης, ο πολλαπλασιασμός γίνετε µε μοσχεύματα που πραγματοποιούνται το καλοκαίρι.

Άνθηση: από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.

28

Θεραπευτικές ιδιότητες: Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό στις πληγές που γινόντουσαν από τα σπαθιά, εξ ου κι η ονομασία του σπαθόχορτο. Για μικρά τραύματα... μικρά εγκαύματα... μολύνσεις... πονοκέφαλοι... άγχος.... φαγούρες....φλεγμονές..... τσιμπήματα εντόμων μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα με βαλσαμέλαιο...

Συνταγή Τα αποθηκεύουμε σε σκοτεινό και ξηρό μέρος για όλο τον χειμώνα αν έχουμε χρόνο και υπομονή κρατάμε 120g από τις ανθισμένες κορυφές για κάθε μισό λίτρο ελαιόλαδο και παρασκευάζουμε βαλσαμέλαιο που γίνεται με έγχυση των λουλουδιών σε ελαιόλαδο και απευθείας έκθεση στον ήλιο για περίπου έξι εβδομάδες. Θα καταλάβουμε ότι είναι έτοιμο όταν θα έχει πάρει ένα παχύ κόκκινο χρώμα και αφού το στραγγίσουμε με ένα τουλπάνι ή ψιλό σουρωτήρι το τοποθετούμε σε σκουρόχρωμο μπουκάλι και το αποθηκεύουμε σε δροσερό ξηρό μέρος το βαλσαμέλαιο. είναι ένα λάδι αμέσου ανάγκης και δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι...

Τανάκη Κυβέλη

29

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Basilicum

Οικογένεια: Χειλανθή

Περιγραφή: Τα φύλλα του είναι ωοειδή, μυτερά, ακέραια ή οδοντωτά, πράσινα (έντονα ή σκούρα σε ορισμένες ποικιλίες). Τα άνθη του είναι μικρά και λευκά ή λευκορόδινα. Σήμερα καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του κόσμου ως καλλωπιστικό φυτό σε γλάστρες και κήπους.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Στην Ελλάδα είναι από τα πιο κοινά οικιακά φυτά. Χρησιμοποιείται στη λαϊκή φαρμακευτική ως βότανο καθώς πιστεύεται πως είναι καλό διουρητικό, καταπραΰνει το στομαχόπονο και το πονοκέφαλο ενώ στην αρχαιότητα τον χρησιμοποιούσαν ως επίθεμα μετά από δάγκωμα εντόμου, σκορπιού ή και φιδιού.

Μαγειρική: Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως αποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κ.τ.λ. ενώ ταιριάζει πολύ σε σάλτσες που έχουν ως βάση τη φρέσκια ντομάτα. Στην Ιταλική κουζίνα, η σάλτσα ζυμαρικών πέστο (pesto) έχει για βάση της το βασιλικό.

Συνταγή

Μπρουσκέτες για ορεκτικό

Υλικά Μπαγκέτα λευκή σε χοντρές φέτες

Λάδι και αλάτι

Φρέσκος βασιλικός

Ντομάτες σε λεπτές φετούλες

Σκελίδες σκόρδου κομμένες στα δύο ή τρία κομμάτια

30

Ρόκα και μοτσαρέλα (προαιρετικά)

Εκτέλεση: Σε ένα μπωλ μαρινάρουμε τη ντομάτα με το λάδι, το βασιλικό, το αλάτι και το

σκόρδο και αφήνουμε από το πρωί. Πριν σερβίρουμε, ψήνουμε στο φούρνο τις φέτες του ψωμιού και με ένα κουτάλι

περιχύνουμε το ψωμί με το λάδι της μαρινάτας ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΣΚΟΡΔΟ και τοποθετούμε επάνω ντοματούλες.

Σερβίρουμε σε μια πιατέλα με στρωμένη ρόκα γύρω γύρω και κομματάκια μοτσαρέλας.

Μαλαμάκης Νέστορας Β3

31

ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ Rosmarinus officinalis, λιβανόδενδρο, διοσμαρίνι, λασμαρί, αρισμαρί, δουσμαρίνι, λεσμαρί, λιβανωτίς

Οικογένεια: Χειλανθή

Περιγραφή: Είναι πυκνόφυλλος και πολύκλαδος θάμνος με ύψος που δε ξεπερνά τα 2 μέτρα. Τα φύλλα του είναι δερματώδη, μικρά , γραμμοειδή και μοιάζουν με πευκοβελόνες. Η πάνω επιφάνεια των φύλλων έχει χρώμα σκούρο πράσινο και η κάτω επιφάνεια είναι ελαφρώς χνουδωτή με χρώμα λευκό ή αχνά γκριζωπό. Τα άνθη βρίσκονται κατά ομάδες και βγαίνουν στις μασχάλες των φύλλων. Το χρώμα τους είναι μοβ, κυανόλευκο ή και λευκό. Δεν έχει ιδιαίτερη ανάγκη από πότισμα και μπορεί να φυτρώσει και σε βραχώδεις ορεινές περιοχές. Οι βλαστοί έχουν ένα ευχάριστο άρωμα που μοιάζει με αυτό του τσαγιού και η γεύση τους είναι ελαφρώς πικρή και λίγο καυτερή. Πολλαπλασιάζετε με σπόρους αλλά πιο εύκολα με μοσχεύματα.

Φυτρώνει: Το δεντρολίβανο είναι αυτοφυές στη νότια Ευρώπη και καλλιεργείται ως καλλωπιστικό σε όλο τον κόσμο. Πολλαπλασιάζετε με σπόρους αλλά πιο εύκολα με μοσχεύματα. Προτιμά τα θερμά, ξηρά κλίματα. Αντέχει εύκολα μέχρι -10 βαθμούς Κελσίου και είναι ανθεκτικό στη ζέστη και στους ανέμους.

Άνθηση: όλο το χρόνο από Μάρτιο μέχρι Οκτώβριο.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Το δεντρολίβανο είναι θερμαντικό και διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος προς τον εγκέφαλο και βελτιώνει τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Είναι χρήσιμο για τους νευρικούς πονοκεφάλους και τις ημικρανίες. Ενισχύει την ανάπτυξη της τριχοφυΐας, ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής. Τα φύλλα του δεντρολίβανου, μαζί με ρίζες τσουκνίδας και ρίζες λάπατου, μουσκεμένες σε οινόπνευμα, βοηθούν να προκαλούν τριχοφυΐα κάνοντας εντριβές στο τριχωτό μέρος του κεφαλιού. Ανεβάζει τη διάθεση και είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις κατάθλιψης ήπιας έως μετρίως σοβαρής μορφής. Τα μπάνια που γίνονται με αφέψημα δεντρολίβανου βοηθούν αυτούς που υποφέρουν από ρευματισμούς στις αρθρώσεις.

32

Είναι αποχρεμπτικό και βοηθάει στο βήχα στο άσμα σε βρογχίτιδες και στη γρίπη. Η σκόνη από τα κονιοποιημένα φύλλα του δεντρολίβανου επουλώνει τις πληγές. Το αφέψημα του δεντρολίβανου είναι και κατά της λιποθυμίας και των ζαλάδων. Κοπανισμένο φρέσκο δεντρολίβανο κάνοντάς το κατάπλασμα ξεραίνει τις αιμορροΐδες. Βοηθάει στην υπερκόπωση και στην αδυναμία. Βρασμένο δεντρολίβανο με κρασί βοηθάει στον ύπνο. Γενικά θεωρείται αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό και αντιρρευματικό, τονωτικό της καρδιάς και της όρασης αλλά και κατά του διαβήτη.

Άλλες χρήσεις: Το δεντρολίβανο το χρησιμοποιούσαν παλιά στο κρασί για να μην χαλάσει και να του δώσει άρωμα. Το ίδιο και στη φέτα αλλά και στο κάπνισμα των κρεάτων τον χρησιμοποιούσαν για μυρωδιά αλλά και για τις αντί μικροβιακές του ιδιότητες. Το δεντρολίβανο διώχνει και αυτό τους σκόρους και τα διάφορα έντομα από τα διπλανά φυτά. Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται και στη μαγειρική για το αρωματισμό των ψαριών και του κρέατος ιδίως του αρνιού και του χοιρινού από τα παλιά χρόνια. Ο Αγάπιος ο μοναχός γράφει-Πόσες χάρες έχει το δενδρολίβανο:Βράσε τα άνθη δενδρολίβανου με νερό, έως να μείνει το μισό και πίνε το νερό εκείνο να σου γιατρεύσει ότι ασθένεια έχεις στα εντόσθια. Κάψε το ξύλο του και κάνε τα κάρβουνα σκόνη, την οποία βάλε σε ένα κομμάτι ψιλό λινό πανί και τρίβε καλά τα δόντια σου να γίνουν άσπρα και να γιατρευτεί κάθε τους ασθένεια και αν έχουν σκώληκες ψοφάνε. Βάλε τα φύλλα του στο στρώμα σου, να μην δεις κακό όνειρο. Στούμπισε τα φύλλα του και βάλτο στην πληγή να την θεραπεύσεις. Κάνε το ξύλο του αγγείο να τρως από αυτό, να μην σε βλάψει πράμα εναντίον σου. Αν κάνεις φλασκί από αυτό , δεν χαλά ποτέ το κρασί, αλλά το φυλάει όπως το έβαλες, ούτε σε βλάπτει κανένα φάρμακο πίνοντας από το κρασί εκείνο. Έτσι να βάλεις στο βαρέλι τα φύλλα του, δεν φοβάσαι να χαλάσει το κρασί. Αν τα βάλεις στην πόρτα και μέσα σε δύο τρεις μεριές του σπιτιού σου, δεν σε βλάπτει φίδι, σκορπιός, ούτε άλλο ζώο θανάσιμο. Μάλιστα αν είναι κανένα φίδι σε καμιά τρύπα , κάψε κομμάτι από αυτό εκεί δίπλα και νιώθοντας την μυρωδιά του ή βγαίνει να φύγει ή πεθαίνει. Φωτεινή Πλακιά

Κατερίνα Μάντζιου

33

ΔIKTAMO

Ορίγανον το δίκταμνον, οriganum dictamnus

Οικογένεια: Χειλανθή (Lamiales)

Περιγραφή: Είναι ενδημικό φρύγανο της Κρήτης και αυτοφύεται πρακτικά σε όλα τα βουνά του νησιού κι όχι μόνο στη Δίκτη όπως το θέλει το όνομά του. Εξαπλώνεται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.600 μ. αποκλειστικά σε γκρεμνό και φαράγγια (υποχρεωτικό χασμόφυτο). Είναι ένα μικρό φυτό με μήκος 30 έως 40 εκ., πολύ δυνατής οσμής και γεύσης, τα φύλλα του είναι σχετικά μικρά αλλά παχουλά, και καλύπτονται από χνούδι, τα άνθη του έχουν βιολετί χρώμα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες: Έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα. Ενεργεί επίσης, ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό. (στην Κρήτη το αναφέρουν και ως «έρωντα»).

Εφαρμογές: Χρησιμοποιείται ως φάρμακο με τη μορφή συνήθως του αφεψήματος, αντικαθιστώντας το τσάι με αναλογία 1 γρ δίκταμο με 100 γρ νερό.

Συνταγή: 1) Κατσίκι με μέλι και δίκταμο

2) Συκώτι με δίκταμο. Φανή Κουκουγιάννη B2

34

ΔΥΟΣΜΟΣ

Οικογένεια: O δυόσμος ανήκει στην οικογένεια της μέντας. Τα Χειλανθή. Περιγραφή: Mαζί με το βασιλικό, είναι από τα πιο διάσημα αρωματικά φυτά. Είναι ένα ποώδες αρωματικό φυτό με βλαστούς και φύλλα πράσινα ωοειδή . Είναι ένα είδος Μέντας. Είναι ένα από τα πιο εύκολα στην καλλιέργεια αρωματικά φυτά. . Τα άνθη του είναι μικρά ρόδινα ή μωβ ανοιχτό. Βγαίνουν πολλά μαζί σε στάχεις στις κορυφές των βλαστών. Είδος πασίγνωστο στην Ελλάδα όπου καλλιεργείται στις αυλές και στους κήπους και χρησιμοποιείται στο φαγητό.

Φυτρώνει: Μπορείτε να σπείρετε τους σπόρους δυόσμου νωρίς την Άνοιξη, μετά τα τελευταία κρύα. Χρησιμοποιήστε πολλούς σπόρους γιατί πολλοί από αυτούς είναι στείροι.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Μπορούμε να τον έχουμε πάντα φρέσκο σε μια γλάστρα ή να τον ξεράνουμε και να τον φυλάξουμε σε ένα βάζο.Είναι τονωτικό, χωνευτικό, καταπραϋντικό του στομάχου, αντισπασμωδικό, εναντίον του λόξιγκα, βοηθά στις ημικρανίες και στον πονόδοντο, αν μασήσουμε τα φύλλα.

Εφαρμογές: Tα φύλλα του δυόσμου, φρέσκα ή αποξηραμένα, χρησιμοποιούνται στη μαγειρική (σε κεφτέδες, γεμιστά, σάλτσες, κρεατόπιτες, ροφήματα, αρωματικά ξίδια κλπ.), στη φαρμακοβιομηχανία ως βελτιωτικό γεύσης και οσμής, σε διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα (παστίλιες για το βήχα, σιρόπι για γαργάρες κλπ.) και στην αρωματοβιομηχανία για τον αρωματισμό σαπουνιών και την παρασκευή αρωμάτων. Tο άρωμα του δυόσμου παρασκευάζεται και συνθετικά σε εργαστήρια και χρησιμοποιείται επίσης σε πολλά προϊόντα (π.χ. στις οδοντόκρεμες).

Συνταγή Σιρόπι δυόσμου

Σε ένα κατσαρολάκι βάζετε 1½ φλιτζάνι νερό,

35

1 φλιτζάνι ζάχαρη και 1 φλιτζάνι ψιλοκομμένο δυόσμο. Tα σιγοβράζετε για 3 λεπτά περίπου. Σουρώνετε το σιρόπι και το σερβίρετε με σόδα, τζιν και λεμόνι ή με αφρώδη οίνο.

Για ξεκούραστα πόδια: Aναμείξτε 50 ml αμυγδαλέλαιο με 30 σταγόνες αιθέριο έλαιο δυόσμου και κάντε με αυτό ένα απαλό μασάζ στις γάμπες και στα πέλματα. Mε αυτό τον τρόπο, θα καταπολεμήσετε την κακοσμία των ποδιών και την ανάπτυξη μυκήτων.

Κατερίνα Κραββαρίτη Φωτεινή Πλακιά Κατερίνα Μάντζου

36

ΘΥΜΑΡΙ θύμιο ,Θύμος ο κοινός, λατ. Thymus vulgaris

Οικογένεια: Χειλανθή

Περιγραφή: Είναι θάμνος μικρού ύψους (έως 30 εκατοστά), με όρθιους βλαστούς, εξαιρετικά ανθεκτικός, αναδύει πολύ ευχάριστο άρωμα, με φύλλα σχεδόν άμισχα, πράσινα, λογχοειδή με τα άκρα κουλουριασμένα προς τα κάτω. Άνθη ακραία σε χρώμα μπλε ανοικτό με ραβδωτό κάλυκα.

Φυτρώνει: Στις νότιες και μεσογειακές περιοχές της Ευρώπης σε διάφορες περιοχές της Ασίας και καλλιεργείται στη βόρεια Αμερική.

Άνθηση: Ανθίζει Ιούνιο με Ιούλιο.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Συνιστάται σε προβλήματα στομάχου και εντέρων, στην ανακούφιση από το βήχα, από το συνάχι και τη γρίπη, στην τόνωση του νευρικού συστήματος και ως καταπραϋντικό. Επίσης, στις περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και στο άγχος. Χαρίζει πνευματική διαύγεια και τονώνει τα νεύρα.

Εξωτερική χρήση: χρησιμοποιείται στο λουτρό για ρευματικές παθήσεις και για

ξεκούραση. Βράζουμε 100γρ. θυμάρι σε ένα λίτρο νερό, το σουρώνουμε και το ρίχνουμε στο νερό της μπανιέρας.

Συνταγή για κολώνια: 10γρ. λουλούδια θυμαριού σε 250γρ. λευκό οινόπνευμα, κλείνουμε το μπουκάλι με φελλό και το αφήνουμε 2-3 εβδομάδες στον καλοκαιρινό ήλιο. Στη συνέχεια σουρώνουμε.

37

Συνταγή για μαρινάτα φαγητά: μουσκεύουμε σε μισό λίτρο άσπρο κρασί 1 ματσάκι θυμάρι, 1 ματσάκι θρούμπη, 3-4 σκελίδες σκόρδο, 2 φύλλα δάφνης και μερικά μοσχοκάρφια.

Γιώτα Κωστάκη

ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ

Οικογένεια: Ανήκει στην οικογένεια των σύνθετων που αποτελούν την μεγαλύτερη οικογένεια στο φυτικό βασίλειο.

Περιγραφή: Η Καλάντου είναι μονοετές φυτό με άνθη έντονα κίτρινα ή πορτοκαλί.

Φυτρώνει: Η Καλέντουλα αναπτύσσεται κυρίως σε χαμηλότερα υψόμετρα και συναντάται σε χωράφια, πλαγιές και άκρες δρόμων. Χρησιμοποιείται επίσης και ως καλλωπιστικό.

Άνθηση: Η περίοδος ανθοφορίας της είναι πολύ μεγάλη και κρατάει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Οκτώβριο.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Ένα από τα καλύτερα βότανα για την θεραπεία τοπικών δερματικών προβλημάτων. Για κάθε φλεγμονή του δέρματος, από μόλυνση ή φυσική βλάβη. Ιδανική για κάθε εξωτερική αιμορραγία, τραύματα, μώλωπες ή διαστρέμματα, για ελαφρά εγκαύματα και ζεμάτισμα. Κατάλληλη σε εγκαύματα, εκζέματα, ερεθισμούς του δέρματος, δίνει ελαστικότητα στο δέρμα (προϊόντα για ραγάδες, αντιρρυτιδικά), αλλά ακόμη και στα μαλλιά. Επιπλέον, οι πηκτίνες που υπάρχουν στα φύλλα την καθιστούν ενυδατική. Χρήσιμη και σε θεραπεία κιρσών γι' αυτό και περιέχεται σε προϊόντα για μασάζ. Σπασμολυτικό και χολαγωγό, εμμηναγωγό, αντισηπτικό, η καλάντου χρησιμοποιήθηκε στην παραδοσιακή ιατρική, από τον 12ο κιόλας αιώνα, σαν αντισπασμωδικό, ιδιαίτερα για το στομάχι, την δυσμηνόρροια,

38

και σαν τονωτικό του ήπατος, εφιδρωτικό, αντιεμετικό, αντισκορβουτικό. Στην εποχή μας αυτές οι χρήσεις έχουν εγκαταλειφθεί, όχι όμως και αυτές που αφορούν τη δράση της σαν άριστο επουλωτικό. Κατά της ακμής, κατά των νέων και παλαιών ουλών, Κατά των φλογώσεων και αιμορραγιών του στομάχου. Κατά των εκχυμώσεων και του ίκτερου. Κατά των τσιμπημάτων της σφήκας και των μελισσών. Αντιεμετικό και κατά του αρθρίτη. κρεατοελιών (αφέψημα άνθεων). Τα άνθη του περιέχουν χοληστερίνη, είναι καθαρτικά, εφιδρωτικά, τονωτικά, αντισπασμωδικά, εμμηναγωγά, αντισκορβουτικά και κατά του ίκτερου. Είναι κατά της ακμής, κατά των νέων και παλαιών ουλών, κατευναστικό των φλογώσεων και ευεργετική στο άγριο δέρμα με αλοιφή. Κατά των φλογώσεων και αιμορραγιών του στομάχου. Κατά των εκχυμώσεων και του ίκτερου. Είναι φυτό εφιδρωτικό, αντισηπτικό, κατά των τσιμπημάτων της σφήκας και των μελισσών. Αντιεμετικό και κατά του αρθρίτη, κρεατοελιών (αφέψημα ανθέων).

Συνταγές:

Λάδι καλέντουλας

Υλικά 50 ml ξερά ή 100 ml φρέσκα πέταλα καλέντουλας, 150 ml ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, jojoba, κάψουλες βιταμίνη Ε.

Εκτέλεση Πλύντε τα πέταλα της καλέντουλας και στεγνώστε τα σκεπασμένα με ένα λεπτό πανί στον ήλιο. Αποστειρώστε ένα βάζο με καυτό νερό και μετά με λίγο οινόπνευμα και αφήστε το να στεγνώσει. Βάλτε το βότανο στο βάζο και καλύψτε τα με το λάδι της αρεσκείας σας. Αφήστε το βαζάκι σε ζεστό και φωτεινό μέρος για 40 - 60 ημέρες, ανακινώντας ανά τακτά διαστήματα. Αν θέλετε πιο δυνατό εκχύλισμα στις 30 ημέρες αφαιρέστε τα πέταλα από το λάδι και προσθέστε νέα. Ο πιο γρήγορος τρόπος είναι να βάλτε το βάζο σε μπεν- μαρί και σε χαμηλή θερμοκρασία για 3 ώρες αφήνοντας το, χωρίς να το αποσύρετε από το υδρόλουτρο, μέχρι να κρυώσει. Στο τέλος σουρώστε το λάδι. Βάλτε τα πέταλα σε ένα τούλι και κάντε ένα πουγκί, μετά στραγγίστε το καλά πιέζοντας το με καθαρά χέρια. Τοποθετείστε το λάδι καλέντουλας σε ένα σκούρο μπουκάλι και προσθέστε τις βιταμίνες τις οποίες θα έχετε μουσκέψει προηγουμένως σε λίγο χλιαρό νερό για 1-2 λεπτά για να τις αδειάσετε εύκολα. Διατηρείται σε δροσερό, σκιερό μέρος για 6 μήνες και για 1 χρόνο στο ψυγείο.

Κρέμα προσώπου με καλέντουλα κ.γ. τριμμένο κερί ή 1 κομμάτι στο μέγεθος φουντουκιού 3 κ. σ. λάδι καλέντουλας 1 κ. σ. ορό ή ανθόνερο 7 σταγόνες αιθέριο έλαιο γεράνι 7 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντα 1 κάψουλες βιταμίνη Ε 2 -3 σταγόνες βιταμίνη Α

Εκτέλεση: Βάλτε σε μπεν-μαρί (bain-marie) και σε χαμηλή θερμοκρασία ένα μπολ με το κερί. Όταν το κερί λιώσει, προσθέστε το λάδι καλέντουλας ανακατεύοντας καλά ώστε να

39

ενωθούν τα υλικά. Αποσύρετε το σκεύος από το μπεν μαρί, αφήνοντας το μείγμα να γίνει χλιαρό. Προσθέστε, κατ΄ αρχάς, σιγά - σιγά το νερό, μετά τα αιθέρια και τέλος τις βιταμίνες, ανακατεύοντας πάντα, κάθε φορά που προσθέτετε ένα υλικό. Αδειάστε την κρέμα σε ένα σκούρο, αποστειρωμένο βαζάκι. Διατηρείται 3-4 μήνες.

Χρήση Απλώστε μια μικρή ποσότητα στο πρόσωπο σας, 2-3 φορές την ημέρα, κάνοντας ελαφρύ μασάζ μέχρι να απορροφηθεί.

Κυβέλη Τανάκη

ΚΡΙΤΑΜΟΣ

crithmum maritimum, Ο θησαυρός της γεύσης

Οικογένεια: των Χειλανθών

Περιγραφή: είναι φυτό πολυετές, παχύ, που φυτρώνει σε βραχώδεις ακτές της Μεσογείου. Το χρώμα των βλαστών και των φύλλων είναι κυανοπράσινο. Τα άνθη του βοτάνου είναι κιτρινοπράσινα που βγαίνουν σε σκιάδια με 8-36 ακτίνες. Ο Διοσκουρίδης περιγράφει χαρακτηριστικά το φυτό. « Θαμνώδες βοτάνιον, που απλώνεται σε πλάτος και έχει ύψος ένα πήχυ. Φυτρώνει σε παραθαλάσσιους τόπους και έχει πολύ στιλπνά φύλλα και υπόλευκα, σαν της γλιστρίδας, πιο πλατιά, πιο επιμήκη με αλμυρή γεύση...» Στην Αγγλία το αποκαλούν Rock Samphire, στη Γαλλία herbe de Saint – Pierre, στην Ιταλία Seafennel

Φυτρώνει: στις χρυσαφένιες ακρογιαλιές, πάνω στα βράχια όπου υπάρχει λίγη άμμος, αντέχοντας τη δύναμη του ανέμου που το χτυπά με μανία, ποτιζόμενο με την αλμύρα της θάλασσας.

Άνθηση: τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο και αρχές Σεπτεμβρίου.

40

Θεραπευτικές ιδιότητες: έχει χαρακτηριστεί σαν η τροφή του μέλλοντος καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, είναι διουρητικό και αντιμικροβιακό. Ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος είχαν σε μεγάλη εκτίμηση τον Κρίταμο καθώς περιέχει αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο και βιταμίνες.

Συνταγές, Μαγειρική

Στην αρχαία Ελληνική κουζίνα, το χρησιμοποιούσαν ευρέως στις σαλάτες και το διατηρούσαν στην άλμη. να τον έχουνε κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν συνοδευτικό του ούζου, της τσικουδιάς, μπορεί να δώσει μια νότα νοστιμιάς στη ντοματοσαλάτα, στην πατατοσαλάτα. Μπορούμε επίσης να φτιάξαμε διάφορα εδέσματα έχοντας σαν βάση τον Κρίταμο ή χρησιμοποιώντας το σαν αρωματικό για την παρασκευή διαφόρων εδεσμάτων. , στην Τουρκία το βράζουν και το σερβίρουν με ψιλοκομμένη ντομάτα και λαδολέμονο?

Κρίταμο τουρσί

Υλικά Κρίταμο: 3 κούπες περίπου Αλάτι: 1/2 κούπα + 3 κουταλιές σούπας Νερό: 1 κούπα Ξύδι: όσο πάρει

Εκτέλεση:

Βάζετε μπόλικο νερό σε κατσαρόλα, μαζί με την μισή κούπα αλάτι, να βράσει. Ρίχνετε το κρίταμο, το αφήνετε 10 - 15 δευτερόλεπτα και το στραγγίζετε. Στεγνώνετε το κρίταμο με πετσέτες ή χαρτί κουζίνας και το βάζετε σε βάζο. Ανακατεύετε τις 3 κουταλιές αλάτι με την μία κούπα νερό και το ρίχνετε στο βάζο με το κρίταμο. Συμπληρώνετε με το ξύδι και κλείνετε το βάζο. Φυλάτε το βάζο σε σκοτεινό μέρος. Μετά από 1 μήνα είναι έτοιμο.

Κίτσα Κων/να Παπαδογιάννη Ευανθία Παπαδοπούλου Μαρία

41

ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ!

Ιστορία

Η ιστορία του κρόκου ξεκινάει από την Ανατολή. Αναφορές χρήσης του φυτού αυτού βρίσκονται στην Μικρά Ασία καθώς και στην Αρχαία Αίγυπτο όπου χρησιμοποιούνταν ως αρωματικό από την βασίλισσα Κλεοπάτρα και από άλλους Φαραώ ως αρωματική και σαγηνευτική ουσία. Διαδεδομένη ήταν η χρήση του και σε ναούς και ιερά μέρη ως αρωματική ουσία. Η χρήση του κρόκου απαντάται στην Μινωϊκή αλλά και στην Κλασική Ελλάδα όπου χρησιμοποιούνταν ως αρωματικό καθώς και ως χρωστική ουσία. Τοιχογραφίες που παρουσιάζουν λουλούδια κρόκου μπορεί κανείς να βρει στις ανασκαφές των Μινωϊκών Ανακτόρων.

Καλλιέργεια: απαιτεί ακραίες κλιματικές συνθήκες. Χρειάζεται ξηρό και θερμό καιρό το καλοκαίρι και κρύο το χειμώνα. Η γη στην οποία θα καλλιεργηθεί θα πρέπει να είναι ξηρή, ασβεστώδης, επίπεδη, χωρίς δένδρα και καλά στραγγιζόμενο ώστε να απομακρύνεται το νερό και να αποφεύγονται έτσι πιθανές προσβολές μυκήτων στους βολβούς που θα έχουν ως αποτέλεσμα το σάπισμα του. Η συγκομιδή γίνεται στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοέμβριου. Το λουλούδι του φυτού ανοίγει την αυγή και πρέπει να μείνει κατά το δυνατόν λιγότερο πάνω στο φυτό διότι μαραίνεται γρήγορα και τα στίγματα χάνουν το χρώμα και το άρωμα τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συγκομιδή γίνεται από όταν ξημερώσει μέχρι πριν τις 10 το πρωί. Μόλις τα λουλούδια μαζευτούν γίνεται διαχωρισμός του στίγματος από το υπόλοιπο λουλούδι.(Υπολογίζεται ότι χρειάζονται 85,000 λουλούδια για να συγκομισθεί ένα κιλό από φρέσκα στίγματα κρόκου. ) Τα αποξηραμένα στίγματα για να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά τους πρέπει να αποθηκευτούν και να προστατευθούν από την υγρασία, το ηλιακό φως και τη θερμότητα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες:

Ο κρόκος διαθέτει χωνευτικές, διουρητικές, μαλακτικές και αφροδισιακές ιδιότητες, τα ροφήματά του έχουν ευεργετική δράση στα εσωτερικά όργανα, ενώ ανακατεμένος με γλυκό κρασί προστατεύει από τη μέθη.

• διαθέτουν ισχυρές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιθρομβωτικές και αγγειοδιασταλτικές δυνάμεις,

• αποτρέπουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο εργαστήριο, • βελτιώνουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες και ιδιαίτερα τη μνήμη, • προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα από εκφυλιστικές νόσους, • βοηθούν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης,

42

• έχουν αντιχοληστερινική δράση, • αλλά και ευεργετικές ιδιότητες για το στομάχι.

Ειρήνη Γιαννάκου Σακκάς Δημήτρης

ΛΕΒΑΝΤΑ

Lavandula Στον ελληνικό χώρο καλλιεργείται πιο πολύ το είδος (Λεβάντα η στοιχάς Lavandula stoechas). Αυτή είναι γνωστή και με τα ονόματα: Αγριολεβάντα, Λαμπρή, Λαβαντή, χαμολίβανο, μυροφόρα, καραμπάσι, Αβαγιανός.

Οικογένεια: των Χειλανθών

Περιγραφή: Πρόκειται για φυτό φρυγανώδες και πολύκλαδο, με όρθιους βλαστούς που φύονται από τη βάση. Είναι, συνεπώς, θάμνος, με ύψος 30 έως 80 εκατοστά. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα, στενά ώς λογχοειδή. Οι ανθοφόροι βλαστοί καταλήγουν σε ταξιανθία τύπου στάχεος.

Καλλιέργεια: Η λεβάντα καλλιεργείται σε εδάφη πλούσια σε ασβέστιο, καθώς αυτό βελτιώνει την ποιότητα του αιθερίου ελαίου της και βοηθά την ανάπτυξη του φυτού. Το έδαφος καλλιέργειας πρέπει να είναι ελαφρύ και χαλικώδες, γι' αυτό και το φυτό προσφέρεται για καλλιέργεια σε εκτάσεις ακατάλληλες για άλλου τύπου καλλιέργειες. Δεν αγαπά, επίσης, ιδιαίτερα την υγρασία, αλλά ούτε και την ολοσχερή ξηρασία. Σήμερα καλλιεργείται στην Ισπανία, τη Γαλλία, τη Βουλγαρία και αρκετές χώρες της Βόρειας Αφρικής. Στην Ελλάδα

καλλιεργείται στην Αρκαδία, την Κεφαλληνία, τις Σέρρες την Κομοτηνή και τη Σαμοθράκη.

Πολλαπλασιάζεται με σπόρους, με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η συλλογή (συγκομιδή) γίνεται κατά το στάδιο πλήρους ανθοφορίας, οπότε και μπορεί να ληφθεί η μέγιστη ποσότητα (και ποιότητα) αιθερίου ελαίου.

Άνθηση: το καλοκαίρι

Θεραπευτικές ιδιότητες

43

Απομακρύνει την πιτυρίδα Το αιθέριο έλαιο του φυτού μπορεί να βοηθήσει στην σωστή ισορροπία του τριχωτού της κεφαλής και συγκεκριμένα για τις ενοχλητικές νιφάδες την πιτυρίδας, υπάρχει μία απλούστατη θεραπεία, που μπορεί να τις εξαφανίσει: Βρέξτε τα μαλλιά σας με ζεστό νερό και σκουπίστε τα καλά με μία πετσέτα. Αναμείξτε 15 σταγόνες αιθέριου ελαίου λεβάντας με ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο. ΛΟΥΙΖΑ Lippia citriodor

Οικογένεια: των Verbenaceae (που περιλαμβάνει περίπου 250 είδη) και κατάγεται από την Αμερική.

Περιγραφή: Είναι θάμνος ύψους 1-1,5 μ. ή ψηλότερος, φύλλα οδοντωτά ή λειόχειλα σε τριμερείς ή τετραμερείς σπονδύλους, λογχοειδή με βραχύ μίσχο, λεία στην άνω επιφάνεια και αδενώδη στην κάτω. Άνθη λευκά, μικρά που σχηματίζουν μασχαλιαίους σπονδύλους ή επάκριους βότρυς. Τα φύλλα συνθλιβόμενα αναδίδουν οσμή λεμονιού.

Φυτρώνει: Σε περιοχές θερμές ηλιόλουστες, ενώ σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες πεθαίνει. Απαιτούνται ελαφρά όξινα εδάφη, πλούσια σε οργανική ουσία, καλά αποστραγγιζόμενα. Πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα: Παίρνονται μοσχεύματα αρχές Μαρτίου και είναι ουσιαστικά βλαστοί πρώτου ή και δεύτερου έτους (μήκους 12-15 cm) τα οποία παίρνονται από το μητρικό φυτό.Βρέχονται και κατόπιν βυθίζονται σε ορμόνη ριζοβολίας (το κάτω τμήμα των κομμένων βλαστών h = 2 cm) ακολουθεί τοποθέτηση τους κατά τα δύο τρίτα σε υπόστρωμα ριζοβολίας που διαρκεί 4 βδομάδες. Αποστάσεις φύτευσης 80-100 cm μεταξύ των γραμμών και 60-70 cm μεταξύ των φυτών. Καλύτερη εποχή φύτευσης στο χωράφι μέσα Απρίλιου έως μέσα Μαΐου.

Άνθηση: Με την έναρξη της άνθησης αρχές καλοκαιριού, γίνεται και η συλλογή. Μπορεί να έχουμε και δεύτερη συγκομιδή συνήθως τέλη Αυγούστου- αρχές Σεπτεμβρίου αλλά η ποιότητα είναι υποβαθμισμένη. Στην πλήρη παραγωγή φτάνει το δεύτερο έτος. Η παραγωγή σε ξηρό βάρος μπορεί να φτάσει στα 400-500 κιλά/στρ.

44

Θεραπευτικές ιδιότητες: *Για τα νοσήματα του στομάχου και του πεπτικού συστήματος το αφέψημά της είναι ευεργετικό και βοηθάει, όταν υποφέρουμε από δυσπεψία, μετεωρισμό, νευραλγίες και κολικούς του στομάχου και των εντέρων. *Σταματά τη διάρροια και την αιμορραγία *Βοηθά στο αδυνάτισμα και στην εξαφάνιση της κυτταρίτιδας και στην αποβολή των περιττών υγρών. *Είναι αποτελεσματικό τονωτικό, αλλά ταυτόχρονα και καταπραϋντικό. *Είναι αντιπυρετικό. *Είναι διουρητικό και συνίσταται σε περιπτώσεις νεφρολιθιάσεων. *Βοηθάει στην αποτοξίνωση του οργανισμού. *Ανακουφίζει από τις ημικρανίες. *Καταπολεμά την κακοσμία του στόματος. *Το ζεστό έγχυμα της λουίζας είναι φημισμένο για της αφροδισιακές του ιδιότητες. *Χρησιμοποιήστε το έγχυμα του βοτάνου, για να πλύνετε και να καθαρίσετε το πρόσωπό σας. *Το έλαιό της βοηθά τις πληγές να επουλωθούν. * Ευεργετικό με καταπλάσματα στους νευρικούς πόνους και νευρικές κεφαλαλγίες, καθώς και στους πόνους των αυτιών. *Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται και στην αρωματοποιία, ζαχαροπλαστική, ποτοποιία κ.λ.π.

Ειδικότερα:

Δίαιτα Οι ευεργετικές ιδιότητες της λουίζας βοηθούν στην αποτοξίνωση και την αποβολή των περιττών υγρών από τον οργανισμό αλλά και την καύση της κυτταρίτιδας. Είναι από τα πιο διάσημα βότανα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. H συχνή χρήση της βοηθά στην αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού, στη ρύθμιση της όρεξης και στη διούρηση - γι’ αυτό και είναι μια καλή επιλογή για όσους ταλαιπωρούνται από κατακράτηση υγρών. Ακόμα, βοηθάει σημαντικά στη σύσφιξη του δέρματος. Επιλέξτε να πίνετε ένα φλιτζάνι αφέψημα περίπου 20 λεπτά πριν τα γεύματά σας. Προσπαθήστε να το τηρήσετε για 1-2 μήνες, κάντε ένα διάλειμμα 2 εβδομάδων και συνεχίστε ανάλογα με τα κιλά που θέλετε να χάσετε. Αν θέλετε, μπορείτε να το χρησιμοποιείτε και ως κομπρέσα.

Κακοσμία του στόματος Αν νιώθετε ή σάς έχουν πει ότι το στόμα σας μυρίζει άσχημα, πιείτε ένα αφέψημα λουίζας. Φυσικά η κακοσμία είναι σύμπτωμα που οφείλεται σε πολλούς και διαφορετικούς λόγους, όπως στοματικά, οδοντιατρικά, αναπνευστικά ή γαστρεντερικά προβλήματα.

Συνταγή Αφήστε 50 γρ. φύλλα λουίζας να μουλιάσουν για 15 λεπτά σε 1 λίτρο κρύο νερό. Βράστε τα για λίγα δευτερόλεπτα. Αφήστε τα να κάτσουν για άλλα 10 λεπτά, ώστε να διαλυθεί στο νερό το αιθέριο έλαιο του φυτού. Πιείτε 3-4 φλιτζάνια από αυτό το «τσάι» μέσα στη μέρα, και θα διαπιστώσετε ότι η κακοσμία θα καταπολεμηθεί.

45

Κατερίνα Μάντζιου

Φωτεινή Πλακιά

ΜΑΡΑΘΟΣ Οικογένεια: των Σκιαδοφόρων. Περιγραφή: Είναι αυτοφυές ποώδες φυτό και συναντιέται σε ηλιόλουστες χέρσες περιοχές. Τα άνθη του είναι κίτρινα και τα φύλλα του κυανά πράσινα. Φυτρώνει: O άγριος μάραθος φυτρώνει σχεδόν παντού και με τους σπόρους του αρωματίζουμε κρέατα, παστά και τουρσιά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Η σπορά γίνεται από αρχές Φεβρουαρίου μέχρι μέσα Μαρτίου. Μπορεί να γίνει και αργότερα με την προϋπόθεση ότι υπάρχει δυνατότητα άρδευσης. Η σπορά γίνεται σε καλά προετοιμασμένο χωράφι. Άνθηση: Τους καλοκαιρινούς μήνες. Θεραπευτικές ιδιότητες: Γνωστό από την αρχαιότητα, το χρησιμοποιούσαν στη αρχαία Ελλάδα ως θεραπευτικό και το θεωρούσαν σύμβολο της επιτυχίας. Στην Κίνα, την Ινδία και αλλού το χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο για τις δηλητηριάσεις από δήγματα φιδιών και σκορπιών καθώς και ως

46

αντίδοτο στα δηλητηριώδη μανιτάρια. Επίσης διευκολύνει την παραγωγή γάλακτος στις γυναίκες που θηλάζουν, καθώς επίσης και ότι καταπολεμά την κακοσμία του στόματος.

Συνταγή

Μαραθοπιτάκια όλο άρωμα και γεύση! Υλικά: 1/4 φλιτζάνι ελαιόλαδο 6 κρεμμύδια ψιλοκομμένα 3 φλιτζάνια μάραθο ψιλοκομμένο 1/2 φλιτζάνι ψιλοκομμένος φρέσκος δυόσμος 1 πακέτο σφολιατάκια αλάτι πιπέρι Εκτέλεση: Ρίχνετε το 1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο στο τηγάνι και σοτάρετε τα κρεμμύδια για 20 λεπτά. Εν συνεχεία, προσθέτετε τον μάραθο, τον δυόσμο, αλάτι και πιπέρι, και κατεβάζετε το σκεύος από τη φωτιά. Βγάζετε τα σφολιατάκια από τη συσκευασία τους και τα αφήνετε να ξεπαγώσουν. Παίρνετε τα σφολιατάκια και στο κάθε ένα βάζετε μια κουταλιά από την γέμιση στο κέντρο της σφολιάτας, διπλώνετε τη ζύμη και πιέζετε τις άκρες να κλείσουν. Επαναλαμβάνετε τη διαδικασία με τα υπόλοιπα σφολιατάκια και την υπόλοιπη γέμιση μέχρι να τελειώσει. Σε ένα μεγάλο φαρδύ τηγάνι ζεσταίνετε λίγο ελαιόλαδο σε μέτρια προς δυνατή φωτιά. Μόλις κάψει καλά, τηγανίζετε τα πιτάκια λίγα λίγα, μέχρι να αποκτήσουν ένα απαλό χρυσαφί χρώμα και από τις δύο πλευρές. Βγάζετε τα μαραθοπιτάκια από το τηγάνι με μια τρυπητή κουτάλα και τα στραγγίζετε από το επιπλέον ελαιόλαδο σε χαρτί κουζίνας.

Κατσίνα ζωή

47

ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ

Μέλισσα η φαρμακευτική (Melissa officinalis) αγριομέλισσα, μελισσοβότανο και κιτροβάλσαμο.

Οικογένεια Των Χειλανθών

Περιγραφή Είναι φυτό πολυετές, ποώδες και έχει στέλεχος όρθιο. Έχει φύλλα ανοιχτό πράσινα, ωοειδή και οδοντωτά, τα άνθη του είναι μικρά και λευκά και η ρίζα του κυλινδρική σκληρή και ινώδης. Το φυτό φθάνει σε ύψος 80 εκατοστά και είναι χνουδωτό.

Φυτρώνει σε πάρα πολλές ακαλλιέργητες περιοχές της χώρας και σε καλλιεργημένους αγρούς. Έδαφος κατάλληλο για το μελισσόχορτο είναι το στεγνό. Καλλιεργημένο το φυτό διαρκεί 4-5 χρόνια.

Άνθηση

Σπέρνεται σε σπορείο και μεταφυτεύεται την άνοιξη, ανθίζει τους καλοκαιρινούς μήνες, και το μαζεύουμε από τον Ιούνιο ως τον Σεπτέμβριο.

Θεραπευτικές Ιδιότητες

Είναι φυτό που θεωρείται ότι απομακρύνει το γήρας και θεραπεύει την ανικανότητα, ενώ είναι ευεργετικό στις νευρικές ανωμαλίες και ανακουφιστικό στους πόνους της δυσεντερίας. Είναι τονωτικό για την καρδιά, τον εγκέφαλο, το πεπτικό σύστημα και για τη μήτρα. Επίσης, 4είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε νευρικές κρίσεις, υστερίες, ζαλάδες, άσθμα και για τις ημικρανίες.. Αναφέρεται ότι είναι απίστευτα αποτελεσματικό κατά του στρες, ότι ανεβάζει την διάθεση και μειώνει τα προβλήματα του ύπνου. Χρησιμοποιείται, επίσης, κατά των δηλητηριωδών τσιμπημάτων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως έγχυμα και ως αφέψημα.

Συνταγή Μαγειρικής Στη μαγειρική χρησιμοποιείται στη μαγιονέζα, σε συνταγές που έχουν φρέσκο τυρί ή κρέμα, σε σάλτσες και σε σαλάτες, ακόμη και σε μερικά επιδόρπια με φρούτα.

Συνταγή Κοσμετολογίας 5-6 φύλλα από μελισσόχορτο 1 φλιτζάνι νερό

48

1 κουταλιά μέλι 2 κουταλιές ροδόνερο 1 κουταλάκι λευκό ξύδι

Προετοιμασία – Εφαρμογή: Βάζετε τα φύλλα από το μελισσόχορτο σε μια κούπα με βραστό νερό, σκεπάζετε την κούπα και τα αφήνετε για 15-20 λεπτά. Στη συνέχεια το φιλτράρετε και προσθέστε το μέλι, το ροδόνερο και το ξύδι. Ανακατεύετε όλα τα υλικά καλά και την απλώνετε στο πρόσωπο. Αφήνετε τη μάσκα να ενεργήσει για 30 λεπτά και μετά ξεπλένετε με χλιαρό νερό.

Σοφία Λούπα Ευαγγελία Μανθογιάννη

49

ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

Οικογένεια: Χειλανθή.

Περιγραφή: Πολυετής πόα, ύψους έως 40 εκ. Ο βλαστός είναι όρθιος απλός ή διακλαδισμένος και ξυλώδης στη βάση του. Φύλλα χνουδωτά, σταχτόχροα, επιμήκη - λογχοειδή, ακέραια ή πριονωτά, τα κατώτερα με μίσχο και τα ανώτερα επιφυή ή με μίσχο. Άνθη χρώματος κίτρινου. Κάλυκας κωδωνοειδής ή σωληνοειδής που καταλήγει σε δόντια και έχει χνούδι.

Ποικιλίες: Sideritis cladestina (τσάι Ταϋγετου) Sideritis euboea (τσάι Ευβοίας) Sideritis raeseri (τσάι Παρνασσού) Sideritis scardiaca (τσάι Ολύμπου) Sideritis syriaca (Μαλοτήρα)

Φυτρώνει: Aυτοφυές στα περισσότερα ορεινά και ημιορεινά μέρη της Μεσογείου αλλά υπάρχουν αρκετά είδη του και στην Ασία. Ευδοκιμεί σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο. Παρουσιάζει ιδιαίτερη αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών με pH 6,0-8,0. Συνήθως προτιμά βραχώδη και ασβεστολιθικά εδάφη. Μπορεί να αναπτυχθεί και σε πετρώδη εδάφη. Είναι ξηρική καλλιέργεια.

50

Άνθηση: Καταλληλότερη εποχή συγκομιδής είναι το στάδιο της πλήρους άνθησης και όταν τα ανθοφόρα ... στελέχη αρχίζουν να ξυλοποιούνται.

Πολλαπλασιασμός: Α) Σπόρο: Οι ταξιανθίες μαζεύονται, ξεραίνονται και με χτύπημα των σποροποιημένων ταξιανθιών ο σπόρος αποχωρίζεται. 1 gr σπόρου περιέχει 600 σπόρους. Ο σπόρος σπέρνεται σε σπορεία όπως ο καπνός. Για ένα στρέμμα απαιτείται φυτώριο 6 m2 και 20-30gr σπόρου. Δημιουργία σπορείου αρχές Αυγούστου. Μεταφύτευση στο χωράφι το φθινόπωρο όταν τα φυτά αποκτήσουν 4-6 φύλλα με καπνοφυτευτικές μηχανές. Αποστάσεις φύτευσης 60-70 cm μεταξύ των γραμμών και 40-50 cm πάνω στη γραμμή. Β) Διαίρεση των φυτών: Από τις παλιές φυτείες παίρνουμε τους πλευρικούς βλαστούς (είναι φυσικές καταβολάδες) με τμήμα ρίζας. Μπορούν να προκύψουν έως και 50 νέα φυτά από κάθε φυτό που φυτεύονται στο χωράφι. Εποχή διαίρεσης Οκτώβριο.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Το τσάι του βουνού έχει πεπτικές , θερμαντικές, τονωτικές και αποτοξινωτικές ιδιότητες. Συνιστάται κατά των κρυολογημάτων, των ασθενειών του αναπνευστικού συστήματος και του ουροποιητικού συστήματος. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι το τσάι του βουνού είναι ισχυρό αντιφλεγμονώδες. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες βοηθούν ακόμη στην καταπολέμηση των παθήσεων των τριχοειδών αγγείων και της καρδιάς, χάρη στις λεγόμενες φλαβονοειδείς ουσίες που περιέχει. Τέλος, το αφέψημα με λεμόνι και μέλι είναι αντισηπτικό και μαλακώνει το λαιμό και καταπραΰνει τον βήχα.

Τσάι του βουνού με μήλο, κανέλα και πορτoκάλι

Τι χρειαζόμαστε:

τσάι του βουνού (το σπάμε σε κομματάκια) την φλούδα ενός κόκκινου μήλου ξυλάκι κανέλας καρφάκια γαρύφαλλου ξύσμα απο πορτοκάλι νερό (μετρήστε τα φλυτζανια που εσείς θα σερβίρετε) ένα κατσαρολάκι ένα σιτάκι (για να το στραγγίξουμε) μέλι (για το σερβίρισμα)

Εκτέλεση:

1. Παίρνουμε το κατσαρολάκι μας και βάζουμε το νερό να βράσει σε χαμηλή φωτιά 2. Αμέσως ρίχνουμε μέσα όλα τα υλικά μας και το αφήνουμε να σιγοβράσει 3. Όταν θα είναι έτοιμο, θα το στραγγίξουμε, θα το βάλουμε στο φλιτζάνι μας και για να

το απογειώσουμε θα το σερβίρουμε με μέλι!!

Κουτσιμανή Δέσποινα

51

ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ Φασκομηλιά, Σάλβια η φαρμακευτική ελλ. Ελελίφασκος ο φαρμακευτικός, Salvia officinalis.

Οικογένεια: Χειλανθή

Περιγραφή: Πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο. Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά, χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθη του φύονται κατά σπονδύλους, είναι χρώματος μοβ. Το φυτό έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες, ως αφέψημα και ως καρύκευμα. Τα φύλλα που είναι και το κατεξοχήν χρησιμοποιούμενο μέρος του φυτού συλλέγονται λίγο πριν ή κατά την αρχή της ανθοφορίας με ξηρό και ηλιόλουστο καιρό, το Μάιο ή τον Ιούνιο και ξηραίνονται στη σκιά.

Φυτρώνει: Βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους.

Άνθηση: ανθίζουν από το Μάιο ως τον Ιούνιο.

Θεραπευτικές ιδιότητες:

52

Περιέχει ως κύρια ουσία αιθέριο έλαιο, φασκομηλόλαδο, άχρωμο ή ερυθροκίτρινο, σαπωνίνες, πικρές ουσίες, τερπένια, ρητίνες, πικρά διτερπένια, ταννίνες, τριτερπένια, φλαβονοειδή και θουγιόνη (thujone, μια μονοτερπενική κετόνη). Τα φύλλα έχουν αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες. Το φυτό έχει στομαχικές, τονωτικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες ενώ χρησιμοποιείται και κατά των νευραλγιών. Η φασκομηλιά χρησιμοποιείται στη θεραπευτική με τη μορφή αφεψήματος εσωτερικά ως ανθιδρωτικό (ιδιαίτερα κατά του νυχτερινού ιδρώτα φυματικών και νευρασθενών). Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος σε περίπτωση τραυματισμών, άφτρων, φαρυγγίτιδας και κατά της ουλίτιδας. Ελαττώνει τα αέρια του εντέρου, είναι διουρητικό και εμμηναγωγό. Ακόμη είναι αιμοστατικό, και τοπικό αναισθητικό του δέρματος. Επίσης έχει αντιβιοτική, αντιμυκητική, αντισπασμωδική και υπογλυκαιμική δράση. Σε αρχαίες εποχές το χρησιμοποιούσαν για δαγκώματα φιδιών και εντόμων, για να αυξήσουν τη γονιμότητα των γυναικών και για να διώχνουν τα κακά πνεύματα κτλ. Στις περιοχές της Μεσογείου αποξηραίνεται και πίνεται ως αφέψημα, το γνωστό φασκόμηλο.

Χρήσεις στη κουζίνα

Τα φυλλαράκια, λοιπόν, του φασκόμηλου χρησιμοποιούνται φρέσκα ή αποξηραμένα για να δώσουν άρωμα σε πολλά πιάτα, τόσο με κρέας όσο και με ψάρι, ψητά ή μαγειρευτά. Δοκιμάστε τα ακόμα για να αρωματίσετε πατάτες, εξαιρετικές. Ή και το ξύδι. Ναι, το ξύδι. Αποκτά μία ξεχωριστή γεύση και είναι ιδανικό για μαρινάρισμα κρεάτων. Ελαφρά τσιγαρισμένα μέσα σε λιωμένο βούτυρο, φτιάχνουν ένα εξαιρετικό γαρνίρισμα για γεμιστά ζυμαρικά (για παράδειγμα tortellini). Το φασκόμηλο έχει την ιδιότητα να κάνει πιο εύπεπτα τα πολύ λιπαρά κρέατα. Αποφύγετε, όμως, να το ανακατεύετε με άλλα αρωματικά και καρυκεύματα γιατί έχει την τάση να τους ακυρώνει τη γεύση και το άρωμα.

Μανωλή Μαρία

53

ΧΑΜΟΜΗΛΙ

Το χαμαίμηλον – Ματρηκαρία, matricaria kamomilla

Περιγραφή: Το χαμομήλι είναι ποώδες φυτό, ζει ένα χρόνο (μονοετές), ύψους μέχρι 35 εκατοστά με βλαστό λείο, πολύκλαδο, όρθιο τα άνθη κατανέμονται σε ταξιανθίες-κεφάλια που μοιάζουν ιδιαίτερα με αυτά της μαργαρίτας.

Φυτρώνει: σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, περιλαμβάνει περί τα 70 είδη και στην Κύπρο είναι γνωστό και ως μουγιόχορτο.

Άνθηση: Η άνθηση αρχίζει τον Απρίλιο και διαρκεί μέχρι και τον Ιούνιο Αρωματικό και φαρμακευτικό. Από το φυτό συλλέγονται τα άνθη, όταν ανοίξουν καλά.

Θεραπευτικές ιδιότητες: . Ο πρώτος που αναφέρει τις ευεργετικές του ιδιότητες είναι ο Ιπποκράτης (460-370 π. Χ.), ο πατέρας της Ιατρικής που το θεωρούσε εμμηναγωγό και φάρμακο κατά της υστερίας. Χρησιμοποιείται για δυσπεψίες, δερματικούς ερεθισμούς, τσιμπήματα εντόμων, νευράκια και πόνους κολικών ή οδοντοφυΐας μωρών και παιδιών. Καταπολεμά την αναφυλαξία, φαγούρα, δερματικά. Είναι εφιδρωτικό, αντιπυρετικό, βακτηριοκτόνο, παυσίπονο, ηρεμιστικό και καταπολεμά πονοκεφάλους, ζαλάδες, νευραλγίες. (λόγω των σαλικυλικών που περιέχει και η ασπιρίνη). Οι αντισηπτικές του ιδιότητες προστατεύουν από προβλήματα του πεπτικού και μολύνσεις του βλεννογόνου. Η κατανάλωση χαμομηλιού προκαλεί την εμφάνιση ουσιών (π.χ. γλυκίνη) που καλμάρουν τους μυϊκούς σπασμούς και καταπολεμούν τις φλεγμονές. Συστήνεται για: κρυολογήματα, ακμή, κολίτιδα, στομαχικά έλκη. Τις μαλακτικές του ιδιότητες αξιοποιούν οι βιομηχανίες φαρμάκων και καλλυντικών για τις ευαίσθητες επιδερμίδες και ξηροδερμίες.

Αντενδείξεις Αν και θεωρείται ασφαλές βότανο, πρέπει να το αποφεύγουν οι έγκυες (είναι εμμηναγωγό), όσοι πάσχουν από άσθμα και όσοι έχουν αλλεργία σε μαργαρίτες ή χρυσάνθεμα. Σε

54

μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει εμετό. Καλό είναι να το αποφεύγουν όσοι παίρνουν αντιπηκτικά, βαρβιτουρικά, αντισπασμωδικά, υπνωτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, αντισυλληπτικά, ηρεμιστικά (όπως Βάλιουμ) ή άλλα ηρεμιστικά βότανα. Είναι ασύμβατο με το αλκοόλ. Το φρέσκο είναι καλύτερο! Το φρέσκο χαμομήλι ωφελεί περισσότερο, ιδιαίτερα αν το μαζέψετε μόνοι σας από την εξοχή, αποφεύγοντας αυτό που φύεται στις άκρες των δρόμων, που είναι γεμάτο από τις βλαβερές ουσίες των εξατμίσεων. Θα διαπιστώσετε πως έστω κι ένα λουλουδάκι, φρέσκο ή αποξηραμένο στο σπίτι, έχει δυνατότερο άρωμα από ένα σακουλάκι εμπορίου, ξεχασμένο στα ράφια. Ιδέες με... χαμομήλι! * Για κολικούς εντέρων και τυμπανισμό: έγχυμα χαμομηλιού και μαραθόσπορου. * Για μεταξένια μαλλιά ξέβγαλμα στο λούσιμο. * Τέλειο χαρμάνι για στρες, κόπωση, αϋπνία, κακή διάθεση με: χαμομήλι, λυκίσκο, τίλιο, ρολογιά, μαντζουράνα, βάλσαμο. Αποξήρανση στο…. Σπίτι: Κόβουμε τα ανθάκια από τους βλαστούς, τα στρώνουμε αραιά σε χαρτί κουζίνας και τα αφήνουμε σε μέρος σκιερό και αεριζόμενο να αποξηρανθούν, ώστε να διατηρήσουν το χρώμα και τη χημική τους σύνθεση (τα γυρίζουμε κάθε 2-3 μέρες). Κατόπιν τα κλείνουμε σε γυάλες μέσα στο ντουλάπι. Διατηρούν πλήρεις ιδιότητες επί ένα χρόνο.

Προσοχή: η κατάχρηση της εσωτερικής χρήσης μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες

καταστάσεις, όπως ζαλάδες, αύξηση των καρδιακών παλμών, κεφαλαλγίες, αϋπνίες κ.λπ.

Ευαγγελία Κίσσα

55

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΣ

1. Έναρξη της ομάδας μας στις 28 Νοεμβρίου 2013. 2. Επίσκεψη σε θερμοκήπιο του Δήμου Βόλου «ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΑ». 3. Επίσκεψη στο ΚΠΕ Μακρινίτσας στις 11 Ιανουαρίου 2013.

4. Παρουσίαση και συζήτηση με το γεωπόνο Κο Κωνσταντίνο Μιναχίλη για τις μέλισσες και τις ωφέλειές τους. 5. Παρασκευή κεραλοιφών και διακόσμηση.

56

6. Φύτευση σπόρων και δημιουργία φυτωρίου. Φύτευση με μοσχεύματα.

7. Μεταφύτευση φυτωρίου σε γλαστράκια.

8. Δημιουργία φυτολογίου. 9. Επίσκεψη στο ΚΠΕ Ελασσόνας στις 23 Απριλίου 2013. 10. Έκδοση τετραδίου εργασιών . 11. Παρουσίαση του προγράμματος στις 15 Μαίου 2013 στην αυλή του Σχολείου.

57

ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σχολικό έτος 2012-2013

Ευσταθίου Γιάννης Γ1

Ζαχαρόπουλος Αποστόλης Γ1

Βαλασσά Κατερίνα Γ1

Γιαννάκου Ειρήνη Γ1

Βασταρδή Παναγιώτα Γ1

Κίτσα Κωνσταντίνα Γ2

Κοσκινά Μαρία Γ2

Λούπα Σοφία Γ2

Μανθογιάννη Ευαγγελία Γ2

Σακκάς Δημήτρης Γ3

Τανάκη Κυβέλη Γ3

Κουκουγιάννη Φανή Β2

Κατσίνα Ζωή Β2

Κατσίνα Κατερίνα Β2

Κουτσιμανή Δέσποινα Β2

Κίσσα Ευαγγελία Β2

Κραβαρίτη Κατερίνα Β2

Κωστάκη Γιώτα Β2

Μαλαμάκης Νεστωρας Β3

Μάντζου Κατερίνα Β3

Μανωλή Μαρία Β3

Μπουμπούκης Γιάννης Β3

Παπαδογιάννη Ευανθία Β3

Παπαδοπούλου Μαρία Β3

Πλακιά Φωτεινή Β3

58

Υπεύθυνες καθηγήτριες

Σοφία Παπαργύρη Ευσταθία Μάργαρη

Παρασκευή Νικολαΐδου

♥