ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

ÑÀÄÀÐ ÑÀÌÓÓÍ ßÂÄÀËÒÀÉ ÒÝÌÖÝÕ ÒÓÕÀÉ 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 22-íû ºäºð Óëààíáààòàð õîò

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÍÈÉÒËÝà ¯ÍÄÝÑËÝË

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò

1.1. Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷ëàõ, áèåý ¿íýëæ, ÿâàëäàõòàé òýìöýõ áîëîí ýðîòèê ñóðòàë÷èëãàà, ¿éë÷èëãýýã æóðàìëàõòàé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë. Ñàäàð ñàìóóí ÿâäàëòàé òýìöýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ

2.1. Ñàäàð ñàìóóí ÿâäàëòàé òýìöýõ òóõàé õóóëü òîãîîìæ íü Ýð¿¿ãèéí õóóëü, ýíý õóóëü, òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý.

2.2 Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº.

3 äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìú¸î

3.1. Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî: 3.1.1. “ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷ëàõ” ãýæ áýëãèéí äóð õ¿ñëèé㠺人õ çîðèëãîîð õóðüöàë

¿éëäýõèéã áîëîí õ¿íèé áýëýã ýðõòíèéã èëòýýð õýâëýë, íîì çîõèîë, êèíî, ä¿ðñ, äóó àâèàíû áè÷ëýã áîëîí áóñàä õýëáýðýýð óíøóóëàõ, ñîíñãîõ, ¿ç¿¿ëýõèéã;

3.1.2. “ñàäàð ñàìóóí ÿâäàë” ãýæ áèåý ¿íýëæ ÿâàëäàõ, ò¿¿íä áóñäûã óðóó òàòàõ, áèåý ¿íýëýõèéã çîõèîí áàéãóóëàõ, çóó÷ëàõ, ò¿¿í÷ëýí ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷ëàõûã;

3.1.3. “ýðîòèê” ãýæ ãîî ñàéõíû òààøààë òºð¿¿ëýõ çîðèëãîîð õ¿íèé í¿öãýí áèåèéã óðëàã, óðàí ñàéõíû õýëáýðýýð ¿ç¿¿ëýõèéã.

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÑÀÄÀÐ ÑÀÌÓÓÍ ßÂÄËÛà ÕÎÐÈÃËÎÕ

4 ä¿ãýýð ç¿éë. Áèåý ¿íýëæ ÿâàëäàõ, áèåý ¿íýëýõèéã çîõèîí áàéãóóëàõûã õîðèãëîõ

4.1. Áèåý ¿íýëæ ÿâàëäàõûã õîðèãëîíî.

4.2. Áèåý ¿íýëæ ÿâàëäàõ íºõöºëººð õàíãàæ, çî÷èä áóóäëûí ºðºº, ãýð, îðîí ñóóö, òóñãàé áàéð, òýýâðèéí õýðýãñëýýð çîðèóä ¿éë÷ëýõ, çóó÷ëàõûã õîðèãëîíî.

5 äóãààð ç¿éë. Ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷ëàõûã õîðèãëîõ

5.1. Õýâëýë, ìýäýýëëèéí õýðýãñëýýð ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷ëàõûã õîèãëîíî.

5.2. Ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷èëñàí õýâëýë, íîì çîõèîë, çóðàã, êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýã, áóñàä ç¿éëèéã áýëòãýõ, òàðààõ, áîðëóóëàõ, ýíý çîðèëãîîð õàäãàëàõûã õîðèãëîíî.

5.3. Ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷èëñàí õýâëýë, íîì çîõèîë, êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýã, çóðàã áîëîí áóñàä ç¿éëèéã óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

6 äóãààð ç¿éë. Ñàäàð ñàìóóí ÿâäàëòàé òýìöýõ òàëààð àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ¿¿ðýã

6.1. Òºðèéí çàõèðãààíû òºâ, íóòãèéí çàõèðãààíû áîëîí ýð¿¿ë ìýíä, õýâëýë, ìýäýýëýë, ãýãýýðëèéí áàéãóóëëàãóóä ñàäàð ñàìóóí ÿâäëûí õîð óðøãèéã îëîí íèéòýä îéëãóóëàí òàíèóëàõ, áýëýãñèéí õàëäâàðò áîëîí äàðõëàëûí îëäìîë õîìñäîë ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñóðòàë÷èëãàà ÿâóóëàõ ¿¿ðýãòýé.

6.2. غíèéí öýíãýýíèé ãàçàð, çî÷èä áóóäàëä áýëãýâ÷ õóäàëäààëàõ òîíîã òºõººðºìæèéã çààâàë áàéðëóóëñàí áàéíà.

Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ", 199… îí, Äóãààð …, Õóóäàñ … äóãààð òàë

1

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ", 199… îí, Äóãààð …, Õóóäàñ … äóãààð òàë

2

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÝÐÎÒÈÊÈÉÍ ÑÓÐÒÀË×ÈËÃÀÀ, ¯ÉË×ÈËÃÝÝÍÄ ÒÀÂÈÕ ØÀÀÐÄËÀÃÀ

7 äóãààð ç¿éë. Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã õóäàëäàõ æóðàì

7.1. Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãààñ òîãòîîñîí òóñãàé öýãò õóäàëäàíà.

7.2. Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã õóäàëäàõàä äàðààõü ç¿éëèéã õîðèãëîíî: 7.2.1. àëáàí áàéãóóëëàãà, ãóäàìæ, òàëáàé, õ¿¿õäèéí áàéãóóëëàãà, öýöýðëýã, ñóðãóóëü, îþóòàí,

ñóðàã÷äûí äîòóóð áàéð, õ¿íñ, áàðààíû çàõ, õóäàëäàà, ¿çâýð ¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð õóäàëäàõ; 7.2.2. ãàð äýýðýýñ õóäàëäàõ; 7.2.3. 18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íýýð õóäàëäóóëàõ,18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íä õóäàëäàõ.

8 äóãààð ç¿éë. Ýðîòèê êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýã, æ¿æèã, á¿æèã ¿ç¿¿ëýõýä õîðèãëîõ ç¿éë

8.1. Ýðîòèê êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýã, æ¿æèã, á¿æèã, òàé÷èõ óðëàã, ¿ç¿¿ëýõ òîãëîëò, óðàëäààí, òýìöýýí áóñàä ¿çâýðèéã ¿ç¿¿ëýõýä äàðààõü ç¿éëèéã õîðèãëîíî:

8.1.1. ãýãýýðëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ, íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãààñ òóñãàéëàí çºâøººðñíººñ áóñàä ãàçàðò ýíý òºðëèéí êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã ¿ç¿¿ëýõ;

8.1.2. òåëåâèçèéí íèéòèéí ñóâãààð äàìæóóëàõ; 8.1.3. 18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íä ¿ç¿¿ëýõ.

9 ä¿ãýýð ç¿éë. Ýðîòèêèéí ñóðòàë÷èëãààíä òàâèõ õÿíàëò

9.1. Ýðîòèê ÷èãëýëèéí õýâëýë, íîì çîõèîë, êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýãò òàâèõ õÿíàëòûã ýð¿¿ë ìýíä, íèéãìèéí õàìãààëàë, ãýãýýðëèéí áîëîí õóóëü ç¿éí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãóóäûí äýðãýäýõ çºâëºë /öààøèä “Çºâëºë” ãýíý/ õýðýãæ¿¿ëíý.

9.2. Ǻâëºëèéí àæèëëàõ æóðàì, á¿ðýëäýõ¿¿íèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

9.3. Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã çºâõºí Ǻâëºëººð õÿíóóëñíû äàðàà õýâëýí íèéòëýõ, íèéòýä ¿ç¿¿ëýõèéã çºâøººðíº.

10 äóãààð ç¿éë. Ýðîòèê òîãëîëò ÿâóóëàõ

10.1 Ýðîòèê òîãëîëòûã çºâõºí øºíèéí öýíãýýíèé ãàçàðò ÿâóóëæ áîëíî.

10.2. 18 íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿íèéã øºíèéí öýíãýýíèé ãàçàðò îðóóëàõ áîëîí ýðîòèê òîãëîëòîä îðîëöóóëàõûã õîðèãëîíî.

11 ä¿ãýýð ç¿éë. Òàòâàðûí õóâü, õýìæýý

11.1. Ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, ä¿ðñ áè÷ëýã õóäàëäñàí áóþó òºëáºðòýé àøèãëóóëñàí, ýðîòèê òîãëîëò ÿâóóëñàí ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãîä Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí îðëîãûí àëáàí òàòâàðûí õóóëèéí 6 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 4-ò çààñàí õóâü, õýìæýýãýýð òàòâàð íîãäóóëíà.

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÁÓÑÀÄ Ç¯ÉË

12 äóãààð ç¿éë. Áèåý ¿íýëæ ÿâàëäñàí ýòãýýäýä õ¿ëýýëãýõ çàõèðãààíû øèéòãýëèéí òîî á¿ðòãýë

12.1. Áèåý ¿íýëæ ÿâàëäñàí çºð÷èëä çàõèðãààíû øèéòãýë õ¿ëýýñýí ýòãýýäèéí òàëààðõè òîî á¿ðòãýëèéã öàãäààãèéí áàéãóóëëàãà ýðõëýí õºòºëíº.

12.2. Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãà áèåý ¿íýëæ ÿâàëäñàí ýòãýýäèéí ãàðãàñàí çºð÷ëèéí òàëààð ò¿¿íèé àæèëëàæ, ñóðàëöàæ áàéãàà ãàçðûí çàõèðãààíä, àæèë, ñóðãóóëüã¿é áóþó ãýðèéí òîäîðõîé õàÿãã¿é áîë îðøèí ñóóãàà ãàçðûí õàðüÿà ñóì, ä¿¿ðýã, áàã, õîðîîíû Çàñàã äàðãàä, ýñõ¿ë íèéòýä àëáàí ¸ñîîð ìýäýýëíý.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ", 199… îí, Äóãààð …, Õóóäàñ … äóãààð òàë

3

13 äóãààð ç¿éë. Õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷äºä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà

13.1. Ýíý õóóëèéí 5.1, 5.2-ò çààñàí çºð÷ëèéã íýã æèëèéí äîòîð äàâòàí ãàðãàñàí áîë ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

13.2. Ýíý õóóëèéã çºð÷ñºí ýòãýýäýä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë äîð äóðäñàí çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëíà:

13.2.1. ýíý õóóëèéí 4.1-èéã çºð÷ñºí áîë áèåý ¿íýëæ îëñîí îðëîãûã íü õóðààæ, 14-30 õîíîãèéí õóãàöààãààð áàðèâ÷ëàõ;

13.2.2. ýíý õóóëèéí 4.2-ûã çºð÷ñºí ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 35000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ, ýñõ¿ë 7-15 õîíîãèéí õóãàöààãààð áàðèâ÷ëàõ, àæ àõóéí íýãæ, áàééãóóëëàãûã 100000-250000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ áóþó áèåý ¿íýëýõ ãàçðûí çîðèóëàëòààð àøèãëàñàí çî÷èä áóóäàë, öýíãýýíèé ãàçðûã õààõ, áèåý ¿íýëæ ÿâàëäàõàä òýýâðèéí õýðýãñëýýð çîðèóä ¿éë÷èëñýí áîë òýýâðèéí õýðýãñëèéã õóðààõ;

13.2.3. ýíý õóóëèéí 5.1-èéã çºð÷ñºí áîë ñàäàð ñàìóóíûã ñóðòàë÷èëæ îëñîí îðëîãûã õóðààæ, ãýì áóðóóòàé àëáàí òóøààëòíûã 40000-60000 õ¿ðòýë òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-150000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ, ýíý çºð÷ëèéã íýã æèëèéí äîòîð äàâòàí ãàðãàñàí áîë õýâëýë, ìýäýýëëèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã çîãñîîõ;

13.2.4. ýíý õóóëèéí 5.2-ûã çºð÷ñºí áîë ñàäàð ñàìóóíû õîëáîãäîëòîé ýä ç¿éëñèéã õóðààæ, ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 40000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.2.5. ýíý õóóëèéí 5.3-ûã çºð÷ñºí áîë õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí áóþó íýâòð¿¿ëýõèéã çàâäñàí ç¿éëñèéã õóðààæ, ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 35000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ áóþó 7-15 õîíîãèéí õóãàöààãààð áàðèâ÷ëàõ, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 200000-250000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.2.6. ýíý õóóëèéí 6.2-ûã çºð÷ñºí ãýì áóðóóòàé èðãýí, àëáàí òóøààëòíûã 30000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæèéã 100000-150000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.2.7. ýíý õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éë, 8.1.3-ûã çºð÷ñºí ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 25000-30000 õ¿ðòýë òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 150000-250000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.2.8. ýíý õóóëèéí 8.1.1, 8.1.2-ûã çºð÷ñºí áîë ýðîòèê êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã ¿ç¿¿ëæ îëñîí îðëîãûã õóðààæ, ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 25000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãûã 150.000-200.000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.2.9. ýíý õóóëèéí 9.3-ûã çºð÷ñºí áîë õóóëü áóñààð îëñîí îðëîãî, Ǻâëºëººð õÿíóóëààã¿é ýðîòèê õýâëýë, íîì çîõèîë, êèíî, ä¿ðñ áè÷ëýãèéã õóðààæ, ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 30000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-200000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.2.10. ýíý õóóëèéí 10.1, 10.2-ûã çºð÷ñºí ãýì áóðóóòàé èðãýíèéã 30000-50000 õ¿ðòýë òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 150000-200000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òîðãîõ;

13.3. Ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàí äàðààõü õàðúÿàëëààð ýíý õóóëèéí 13.2-ò çààñàí çàõèðãààíû øèéòãýëèéã íîãäóóëíà:

13.3.1. ø¿¿ã÷ ýíý õóóëèéí 13.2-ò çààñàí áàðèâ÷ëàõ, òýýâðèéí õýðýãñëèéã õóðààõ øèéòãýëèéã; 13.3.2. öàãäààãèéí áàéãóóëëàãûí ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 4.2, 5.1, 5.2, 6.2, 7

äóãààð ç¿éë, 8.1.2, 8.1.3, 9.1, 9.3, 10 äóãààð ç¿éëèéã çºð÷ñºíä õîëáîãäîõ øèéòãýëèéã; 13.3.3. àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà ýíý õóóëèéí 8.1 äýõ çààëòûã çºð÷ñºíä

õîëáîãäîõ øèéòãýëèéã; 13.3.4. ãààëèéí áàéöààã÷ ýíý õóóëèéí 5.3-ûã çºð÷ñºí ýòãýýäýä íîãäóóëàõ øèéòãýëèéã.

14 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çààëòûã äàãàæ ìºðäºõ æóðìûí òóõàé

14.1. Ýíý õóóëèéí 6.2-ò çààñíûã 1998 îíû 7 äóãààð ñàðûí 1-íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº. ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ð.ÃÎÍ×ÈÃÄÎÐÆ