ឃ្លោ កលិច អំបែងអបតែ ង

ររៀបររៀង

រពះសាសនមនីុ កឹម-តូរ

វត្តឧណ្ណា រោម

ដករសងរ់ចញពីទសសនាវដតពីនលឺពុទធចរក

រលខ៩ ខខមករា-កមុភៈ-មនីា

ព.ស.២៥០៥ គ.ស.១៩៦៣

ឃ្លោ កលិច អំបែងអបតែ ត

ពាកយថា “ឃ្លោ កលិច អំបែងអបតែ ត” រនះ ជាពាកយខដល

រយើងធ្លល ប់និយាយរត់្មាត់្មករ ើយ មិនខមនជាពាកយទំរនើបនិងមានថ្មរីទ។

ពាកយរនះ ជាសុភាសិត្បុរាណសំខាន់បំផតុ្ រកើត្មានតំងពីចាន់ពុទធ

សមយ័រវាង២៥សត្វត្សរម៍ករ ើយ ខដលរពះពុទធជាមាា ស់ននរយើង រទង់

ពាកររោយរសចកតឧីបមាឧបរមយយ ចរំពាះរពះបាទបរសនទិរោសល

ខដលរទងរ់ោបបងគើទលូសួរ។

រយើងរលើកពាកយរនះ មកអតា ធបិាយឲ្យរត្ូវតមរោលបណំងនន

សុភាសិត្រនះ រដើមបីជនូឲ្យឱ្យអស់រោកអនកអាន រោន់នឹងបានជាគត្ ិ ពី-

ររពាះអស់រោកអនកខលះរចះថា “រលល កលិច អំខបងអខណត ត្” ខដរ ប៉ុខនតមនិ

សូវយល់រសចកតជីាក់ោក់ឬយល់លវ ងខុសពីរោលបណំងកនុងសុភាសិត្

រនះក៏សឹងមាន។ រ ត្រុនះ រយើងសូមរធវើរសចកតបីរយិាយសុភាសិត្រនះ

ខដលមានរសចកតរីជាលររៅឲ្យរៅជារាក់ងាយសាត ប់ តមលំោប់ ូរខ

ដចូត្រៅរនះ ៖

ពាកយថា “រលល កលិច អំខបងអខណត ត្” រនះ ជាពាកយឧបមារោយ

រត្ង ់ចខំណករបូវត្ាុរនះ របើរគសមលងឹរមើលរោយមសំចកខុ រឃើញថាផទុយពី

០១

រលល កលិច អខំបងអខណត ត្

ពាកយរនះរសឡះ។ ធមមតសំបករលល កខដលររត្ៀមសងួត្រសាលរសងើក របើ

រគយករៅរបាះកនុងទឹក ពិត្ជាអខណត ត្ ចះុរ ត្អុវីពាកយរនះខបរជាថា

រលល កលិចរៅវញិ? ធមមតអំខបងមានអំខបងចានឬអំខបងថ្មជារដើម ជា

ធមមជាត្ធងន់ របើរគយករៅរបាះកនុងទឹក ពិត្ជាលិចចះុបាត់្រៅកនុងទឹកមួយ

ររំពច ចះុរ ត្អុវីពាកយរនះខបរជាថា អំខបងអខណត ត្រៅវញិ? រ ត្រុនាះ

ពាកយទំងពីរម៉ាត់្រនះ ជារសចកតរីរបៀប ជាពាកយរបដចូរោយពិត្។

រយើងសូមទញយកពាកយខាងឧបរមយយ មកអធបិាយផគូោន នឹង

ពាកយឧបមាខាងរលើរនាះឲ្យរឃើញជារសចកតរីសបោន ថា កនុងរោកទំង

មលូតមខត្របរទសណ្ណ ជាត្ណិ្ណក៏រោយ ខត្ងខត្មានមនសុសជាន់ទប

ជាន់ខពស់ គមឺនសុសលងង ់មនសុសរចះ មនសុសទចុារតិ្ មនសុសសុចរតិ្ មនសុស

អារកក់ មនសុសលអ មនសុសពាល មនសុសបណឌ ិ ត្ រៅរចបូករចបល់ោយឡំ

ជាមយួោន ជាធមមត រោន់ខត្មានចនំនួត្ចិនិងររចើនជាងោន ប៉ុរណ្ណា ះ មនិ

ខមនសុទធខត្លអឬសុទធខត្អារកក់ទំងអស់រទ។ មនសុសទំងប៉ុនាម នរបរភទដចូ

ថាមករនះ របើតមរបរទសខដលោន់ពុទធសាសនា ខចកជាពីរខផនក គឺ

រគ សា១ខផនក បពវជតិ្១ខផនក មនសុសទំងពីរខផនករនះ មានវត្ាុបំណងរសប

ោន ខត្ខបបមយួ គចឺងប់ានសុខ ចងរ់ស់រៅយឺនយូរ ចងប់ានឋានៈដខ៏ពងខ់ពស់

។ល។ វត្ាុបំណងទងំរនះឯង ខដលដកឹនាំមនសុសនីមយួៗទំងធទំំងត្ចូ ឲ្យ

០២

រលល កលិច អខំបងអខណត ត្

មានដើរណើ រសទុះសាទ ខសវងរកជានិចា មនិសូវទំរនរកនុងោលៈរទសៈននរោក

និយមរទ។

រៅកនុងយុគខលះ របើមនសុសរោកវលិខរបរបួលរ ើយ សងាខ ររោក

ក៏វលិខរបរបួលរៅតមខដរឬថា មនសុសរោកវលិរៅតមសងាខ ររោក

ក៏ថាបាន សងាខ ររោកវលិរៅតមមនសុសរោកក៏ថាបាន សូមទញ

ឧទ រណ៍មយួយ៉ាងងាយ មកពិចារណ្ណរមើលចះុ ដចូររគឿងសរមលៀកបំ-

ពាក់មានរខា អាវជារដើម ខដលមនសុសររបើរបាស់ សមយ័ខលះ រជើងរខាធំ

ទោូយរសុងចះុររោម សមយ័ខលះ ររបើរឡវររចើន គវឺលិរៅតមរោក

និយម។ ន័យឯរទៀត្ររៅពីរនះ គបបីរលើកយកមកពិចារណ្ណផងចះុ រត្ើ

វនិិចឆយ័ថា មនសុសវលិរៅតមសងាខ ររោកឬថា សងាខ ររោកវលិរៅតម

មនសុស? រយើងអាចសនិនោា នបានថា អធារស័យ គចឺតិ្តគនិំត្រពមទំងោរ

យល់របស់មនសុសរបរពឹត្តរៅខបបណ្ណ សងាខ ររោកក៏របរពឹត្តរៅខបប

រនាះខដរ។

ររពាះរ ត្រុនាះ សមយ័ណ្ណ អំរពើទចុារតិ្របស់មនសុសមានកមាល ំង

ខាល ំងរឡើង អំរពើទចុារតិ្រនាះឯង អាចរៅបំខបរបំបត់្សងាខ ររោកខដលជា

របស់ោម នចតិ្តោម នវញិ្ញា ណ ឲ្យរៅជារបស់ហាក់ដចូជាមានចតិ្ត មានវញិ្ញា ណ

ោល ហានោចសាហាវ អាចរៅរបៀត្របៀនមនសុសឲ្យទទលួទកុខរវទនាឬរៅ

០៣

រលល កលិច អខំបងអខណត ត្

របៀត្របៀនសងាខ ររោកដចូោន ឲ្យដល់នវូរសចកតវីនិាសអនតរាយរោយ

សារកមាល ំងរបស់ខលួន នឹងចាំបាច់និយាយរៅថ្វដីល់មនសុសផងោន ។

មយួរទៀត្ សមយ័ណ្ណ អំរពើសុចរតិ្របស់មនសុសមានកមាល ំងខាល ំងោល

រឡើង អំរពើសុចរតិ្រនាះឯង អាចរៅបំខបរបំបត់្នលលកសងាខ ររោកខដល

ោម នចតិ្ត ោម នវញិ្ញា ណ ឲ្យរៅជារបស់ហាក់ដចូជាមានចតិ្ត មានវញិ្ញា ណ ឲ្យ

រៅជាសលូត្បូត្ ជារបស់មានរបរយាជន៍ ឲ្យរសចកតសុីខដល់មនសុសទរួៅ

រោយសារកមាល ំងរបស់ខលួន។

មនសុសទចុារតិ្ ររចើនមានអធារស័យរតូ្វោន និងមនសុសទចុារតិ្ដចូោន

ឯមនសុសសុចរតិ្ ររចើនមានអធារស័យរតូ្វោន និងមនសុសសុចរតិ្ដចូោន

ខាងពុទធសាសនាចាត់្មនសុសទចុារតិ្ថាជាមនសុសអសបបុរសោមកអារកក់

រថាកទប ជាមនសុសអស់ត្នមលរសាលរសងើកដចូសំបករលល ក ប៉ុខនតរបើរវោ

របើកឱ្ោស ុចឲ្យកមាល ំងដល់មនសុសអារកក់រថាកទបលងងរ់លល មនសុស

រនាះបានរឡើងរៅោន់ឋានៈដខ៏ពងខ់ពស់ មានយសស័កតរិងុររឿងជារមបារគប់

រគងរត្ួត្រតរគកនុងរកុម កនុងត្ខំណងណ្ណមយួ សមតរីបស់មនសុសអារកក់

រថាកទបរនាះឯង ោលរបើហានិយាយអវីរៅរកអនកធ ំ អនកត្ចូរ ើយ សមតី

រនាះរសាលរសងើកោម នខលឹមសារអវីរសាះ គរួណ្ណស់ខត្អខណត ត្រសាត់្បាត់្រៅ

មនិដរូចាន ះ សមតរីនាះខបររៅជាលិចចះុរៅរបត្សិាា នដតិ្ដក់ជាប់រៅជានិចា

០៤

រលល កលិច អខំបងអខណត ត្

កនងចតិ្តគនិំត្របស់អនកធ ំ អនកត្ចូ ជាសមតរីត្ូវរគរជឿសាត ប់រធវើតមរៅវញិ

ដចូោន នឹងសំបករលល កជារបស់រសាលរសាះ គរួខត្អខណត ត្រសាត់្បាត់្រៅ

មនិដរូចាន ះ ខបររៅជាលិចចះុកនុងទឹកវញិ ក៏ដរូចាន ះខដរ។

ចខំណកខាងមនសុសសុចរតិ្មានសនាត នចតិ្ត ជាបណឌ ិ ត្សបបរុសរចះ

ដងឹលអខបររៅជាអាប់ឱ្នធ្លល ក់ខលូនចះុរៅោន់ឋានៈ ដរ៏ថាកទប បាត់្រករ តិ៍

រ ម្ ះ ោម នយសស័កតរិៅជាអាយ័ត្របស់មនសុសអសបបរុស រថាកទប

លងងរ់លល រៅវញិ របើហានិយាយពីអវីរៅរកអនកធ ំអនកត្ចូ សមតរីនាះ សូមបីខត្

មានរបរយាជន៍ មានខលឹមសារ មានទមងន់ធងន់ដចូអំខបងថ្ម គរួខត្លិចចះុ

របត្សិាា នដតិ្ដក់ជាប់រៅកនុងចតិ្តគនិំត្របស់អនកធ ំ អនកត្ចូ មនិដរូចាន ះ រៅ

ជាសមតរីសាលរសងើក អខណត ត្រសាត់្ផាត់្បាត់្រៅ រគខបរជាមនិរអើរពើរជឿ

សាត ប់រធវើតមរៅវញិ ដចូោន នឹងអំខបងថ្មជារបស់ធងន់ គរួខត្លិចចះុរៅកនុង

ទឹក មនិដរូចាន ះ ខបររៅជាអខណត ត្រសាត់្រៅតមទឹកវញិក៏ដរូចាន ះខដរ។

ពាកយថា “ឃ្លោ កលិច អំបែងអបតែ ត” រនះ ជារសចកតឧីបមា

របផនូលរៅតមសាា នោរណ៍រោកឬរបរទស ខដលមានោរវបិត្តខិរបរបលួ

រសចកតរីនះមានពិត្កនុងគមពរីជាត្កឯកនិបាត្។

រសាវរជាវរោយៈ ថាច់ សុតឹម

៣៧

រលល កលិច អខំបងអខណត ត្