1

Chapter7การจั�ดองค์การ (Organizing)

2

การจั�ดองค์การ (Organizing)

การจั�ดองค์การ หมายถึ�ง การแบ่�งงาน และการจั�ดทร�พยากร เพ��อให�

งานบ่รรล�ผลสำ!าเร"จั หร�อเป็$นหน�าท%�ในการรวบ่รวม และป็ระสำานทร�พยกรมน�ษย การเง(น สำภาพแวดล�อม ข้�อม+ล และทร�พยากรต่�างๆท%�จั!าเป็$นต่�อง

ใช้�เพ��อให�บ่รรล�เป็/าหมาย หร�อ กระบ่วนการท%�ก!าหนด กฎ ระเบ่%ยบ่ แบ่บ่แผน ในการป็ฏิ(บ่�ต่(งานข้ององค์การ ซึ่��งรวมถึ�งว(ธี%การท!างานร�วมก�นเป็$นกล��ม

3

ค์วามสำ!าค์�ญข้องการจั�ดการองค์การ (Importance of organizing)

1 .การจั�ดองค์การจัะท!าให�ทราบ่แนวทางป็ฏิ(บ่�ต่(งาน (Work flow)ข้องพน�กงาน

2. ท!าให�ป็ระหย�ดและค์��มค์�าเพราะไม�เก(ดป็6ญหาท!างานซึ่!7าซึ่�อนหร�อข้�ดแย�งก�นในหน�าท%�

3. ท!าให�การต่(ดต่�อป็ระสำานงานก�นม%ค์วามสำะดวกข้�7น จั�งท!าให�ผ+�บ่ร(หารสำามารถึต่�ดสำ(นใจัได�อย�างถึ+กต่�อง และรวดเร"ว (Decision making)

4. ท!าให�สำมาช้(กในองค์การเก(ดการร�วมแรงร�วมใจัก�นท!างาน5. ท!าให�งานท�กอย�างในองค์การด!าเน(นไป็ด�วยค์วาม

สำ!าเร"จัสำ+�การเก(ดป็ระสำ(ทธี(ภาพและป็ระสำ(ทธี(ผลในงาน

4

หลั�กการก�าหนดโครงสร�างขององค�การ(Principles of Organization Structure )

1 . การพ(จัารณาว�ต่ถึ�ป็ระสำงค์ (Consideration of objectives ) โดยว�ต่ถึ�ป็ระสำงค์จัะเป็$นต่�วก!าหนดป็ระเภทข้อง

องค์การ2. เอกภาพในการป็ฏิ(บ่�ต่(งาน (Unity of actions ) องค์การ

ธี�รก(จัท�กแห�งจัะป็ระกอบ่ด�วยหน�าท%�ท%�แน�นอน เช้�น การผล(ต่ การต่ลาด เป็$นต่�น ฉะน�7นจั!าเป็$นต่�องม%การก!าหนดแนวทางการ

ด!าเน(นงานท%�สำอดค์ล�องก�น เพ��อการก!าหนดข้อบ่เข้ต่ข้องงานท%�เหมาะสำม และย�ดหย��นเพ%ยงพอท%�จัะพ�ฒนาค์วามเจัร(ญเต่(บ่โต่ได�

3. การแบ่�งงานและการก!าหนดค์วามเช้%�ยวช้าญเฉพาะอย�าง (Division of work and specialization ) โดยการท%�องค์การได�ก!าหนดค์วามเช้%�ยวช้าญเฉพาะอย�าง ท!าให�การท!างาน

ในองค์การเป็$นไป็ด�วยค์วามสำ!าเร"จัด�วยด% ซึ่��งต่รงก�บ่การจั�ดบ่�ค์ค์ลให�ท!างานต่ามค์วามสำามารถึและค์วามถึน�ดข้องเข้า (Put

the right man in the right job)

5

4. การก!าหนดล�กษณะข้องงาน (Definition of job)5. จั!าแนกหน�าท%�ข้องสำายการป็ฏิ(บ่�ต่(งาน (Line ) และสำายท%�

ป็ร�กษา (Staff)6. สำายบ่�งค์�บ่บ่�ญช้า (Chain of command ) ต่�องม%การ

ก!าหนดอ!านาจัหน�าท%�ในการบ่ร(หารงานจัากระด�บ่สำ+งไป็ย�งระด�บ่ต่!�า อ!านาจัหน�าท%�เป็$นสำ(ทธี(ในการต่�ดสำ(นใจัสำ��งการและป็ระสำานงาน

7. อ!านาจัหน�าท%�ค์วามร�บ่ผ(ดช้อบ่ (Parity of authority and responsibil)

8. เอกภาพในการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้า (Unity of command ) การให�สำมาช้(กในองค์การค์วรอย+�ภายใต่�การบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าข้องห�วหน�างานเพ%ยงค์นเด%ยวเท�าน�7น

หลั�กการก�าหนดโครงสร�างขององค�การ(Principles of Organization Structure )

6

9 .ช้�วงข้องการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้า (Span of supervision ) หมายถึ�งจั!านวนบ่�ค์ค์ลท%�ห�วหน�างานสำามารถึสำ��งการ

10. ค์วามสำมด�ลข้องป็6จัจั�ยต่�างๆ (Balance of various factors )ได�แก�ป็6จัจั�ยการรวมอ!านาจั การกระจัายอ!านาจั ช้�วงข้องการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้า และเสำ�นทางการต่(ดต่�อสำ��อสำารเพ��อไม�ให�เก(ดค์วามไม�สำมด�ล

1 1 .การต่(ดต่�อสำ��อสำาร (Communication ) ข้�ายงานการต่(ดต่�อสำ��อสำารท%�ด%น�บ่ว�าม%ค์วามสำ!าค์�ญย(�งในการท!าให�เป็/าหมายองค์การป็ระสำบ่ค์วามสำ!าเร"จั ซึ่��งจัะต่�องเป็$นการต่(ดต่�อสำ��อสำารแบ่บ่ 2 ทาง อาท(เช้�น จัากบ่นลงล�าง หร�อล�างข้�7นบ่น (Downward and upward)

1 2 .การย�ดหย��น (Flexibility) โค์รงสำร�างข้ององค์การท%�ด%ค์วรม%การป็ร�บ่ป็ร�งเป็ล%�ยนแป็ลงได�ให�เหมาะสำมก�บ่งานและธีรรมช้าต่(ข้องงาน

หล�กการก!าหนดโค์รงสำร�างข้ององค์การ(Principles of Organization Structure )

7

สำายการบ่�งค์�บ่สำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าบ่�ญช้า

แนวด(�ง หร�อหลายแนวด(�ง หร�อหลายช้�7น ช้�7น

8

สำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าแนวนอน สำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าแนวนอน หร�อน�อยหร�อน�อย

9

โค์รงสำร�างข้ององค์การป็ระเภทแนวด(�ง และแนวนอน

(The vertical and horizontal organization)

The vertical organization

The horizontal organization

ข้�อด% 1 .การบ่ร(หารงานใกล�ช้(ด2. การค์วบ่ค์�มใกล�ช้(ด3. การต่(ดต่�อสำ��อสำาร

รวดเร"วระหว�างห�วหน�าและล+กน�อง

4. งานม%ค์�ณภาพเพราะอย+�ภายใต่�การค์วบ่ค์�มข้องผ+�ช้!านาญการเฉพาะ

ข้�อด%1. ลดค์�าใช้�จั�ายในการบ่ร(หารงาน

10

โค์รงสำร�างข้ององค์การป็ระเภทแนวด(�ง และแนวนอน

(The vertical and horizontal organization)

The vertical organization

The horizontal organization

ข้�อเสำ%ย 1 .ค์�าใช้�จั�ายสำ+งสำ!าหร�บ่ห�วหน�า

แต่�ละระด�บ่2. ม%ระด�บ่การจั�ดการมาก3. ระยะทางระหว�างระด�บ่สำ+ง

ถึ�งระด�บ่ต่!�าห�างเก(นไป็4. ห�วหน�าม%แนวโน�มท%�จัะ

เก%�ยวข้�องก�บ่การท!างานข้องล+กน�องมากเก(นไป็

ข้�อเสำ%ย1 .ต่�องการผ+�บ่ร(หารท%�ม%ค์วาม

สำามารถึมาก2 .เสำ%�ยงต่�อการค์วบ่ค์�ม

11

แผนภ+ม(องค์การ (Organization charts)

• แผนภ+ม(องค์การ ค์�อ ร+ป็ไดอะแกรมท%�แสำดงให�เห"นถึ�งแผนภ+ม(องค์การ ค์�อ ร+ป็ไดอะแกรมท%�แสำดงให�เห"นถึ�งล�กษณะต่�างๆ ท%�สำ!าค์�ญข้ององค์การรวมท�7งหน�าท%� และล�กษณะต่�างๆ ท%�สำ!าค์�ญข้ององค์การรวมท�7งหน�าท%� และ

ค์วามสำ�มพ�นธีข้องฝ่=ายต่�างๆหร�อกล�าวได�ว�าเป็$นการแสำดงค์วามสำ�มพ�นธีข้องฝ่=ายต่�างๆหร�อกล�าวได�ว�าเป็$นการแสำดงให�เห"นต่!าแหน�งต่�างๆในองค์การธี�รก(จั และค์วามสำ�มพ�นธีให�เห"นต่!าแหน�งต่�างๆในองค์การธี�รก(จั และค์วามสำ�มพ�นธีข้องฝ่=ายต่�างๆ ท%�ต่�องเก%�ยวข้�องผ+กพ�นก�นท!าให�เห"นค์วามข้องฝ่=ายต่�างๆ ท%�ต่�องเก%�ยวข้�องผ+กพ�นก�นท!าให�เห"นค์วาม

สำ�มพ�นธีระหว�างห�วหน�าและผ+�อย+�ใต่�บ่�งค์�บ่บ่�ญช้าสำ�มพ�นธีระหว�างห�วหน�าและผ+�อย+�ใต่�บ่�งค์�บ่บ่�ญช้า

12

ป็ระเภทข้องแผนภ+ม(องค์การ (Types of Organization Charts)

1. การออกแบ่บ่องค์การต่ามหน�าท%� (Functional Organization )- เป็$นโค์รงสำร�างการจั�ดองค์การซึ่��งม%การออกแบ่บ่องค์การโดยถึ�อเกณฑ์หน�าท%�หร�อค์วามช้!านาญเฉพาะอย�าง

ผ+�จั�ดการใหญ�

ฝ่=ายผล(ต่

ฝ่=ายการเง(น

ฝ่=ายบ่�ค์ค์ล ฝ่=ายการต่ลาด

13

ข้�อด% ข้�อเสำ%ย1 .ม%การแบ่�งงานก�นท!าต่าม

ค์วามช้!านาญข้องแต่�ละบ่�ค์ค์ลซึ่��งท!าให�ผลงานท%�ออกมาม%ป็ระสำ(ทธี(ภาพ2 .การฝ่@กอบ่รม และการ

ค์วบ่ค์�มท!าได�ง�าย

1 .แต่�ละแผนกจัะค์!าน�งถึ�งเฉพาะหน�าท%�ข้องต่นเองโดยไม�ได�ค์!าน�งถึ�งภาพรวมองค์การ

2 .กรณ%ท%�องค์การม%การข้ยายต่�วเพ(�มสำาข้า หร�อเพ(�มผล(ต่ภ�ณฑ์ออกไป็จัะท!าให�การป็ระสำานงานก�นม%น�อยเพราะต่�างค์นต่�างท!าหน�าท%�ข้องต่นเอง

3 .ผ+�บ่ร(หารจัะต่�องท!าหน�าท%�ร�บ่ผ(ดช้อบ่เก%�ยวก�บ่ผลก!าไรข้ององค์การแต่�เพ%ยงผ+�เด%ยวเพราะแต่�ละแผนกก"ท!าหน�าท%�ข้องต่นเอง

การออกแบ่บ่องค์การต่ามหน�าท%� (Functional Organization)

14

2 .การออกแบ่บ่องค์การต่ามพ�7นท%� หร�อภ+ม(ศาสำต่ร (Territorial or geographic organization)- เป็$นการจั�ดหน�วยองค์การต่ามกล��มล+กค์�าท%�ให�บ่ร(การหร�อเป็$นการออกแบ่บ่องค์การโดยแบ่�งต่ามพ�7นท%�เป็$นว(ธี%การข้ยายธี�รก(จัอกไป็ต่ามภ+ม(ภาค์ต่�างๆ

ป็ระธีานกรรมการ

ภาค์ต่ะว�นต่ก ภาค์กลาง ภาค์ใต่� ภาค์เหน�อ

สำบ่+�

แช้มพ+

สำบ่+�

แช้มพ+

15

การออกแบ่บ่องค์การต่ามพ�7นท%� หร�อภ+ม(ศาสำต่ร

(Territorial or geographic organization)ข้�อด% ข้�อเสำ%ย

1 .สำามารถึป็ร�บ่ต่�ว และเร%ยนร+�เก%�ยวก�บ่ค์วามต่�องการข้องค์นในพ�7นท%�ได�ง�ายกว�า

2 .ม%การฝ่@กอบ่รม และพ�ฒนาผ+�บ่ร(หารเพ(�มข้�7นแทนท%�จัะต่�องใช้�บ่ร(หารสำ�วนกลางท%�อย+�ไกลจัากพ�7นท%�

3 .ลดต่�นท�นในเร��องข้องการข้นสำ�ง และการป็ระสำานงาน

1 .การข้าดแค์ลนผ+�บ่ร(หารท%�ม%ค์วามช้!านาญ

2 .การค์วบ่ค์�มด+แลจัากสำ!าน�กงานใหญ�ท!าได�ยากข้�7น

16

3. การออกแบ่บ่องค์การต่ามล+กค์�า (Customer organization)

- เป็$นการจั�ดองค์การท%�ให�ค์วามสำ!าค์�ญต่�อกล��มล+กค์�า และสำามารถึต่อบ่สำนองต่�อค์วามต่�องการข้องล+กค์�ากล��มต่�างๆ ได�อย�างม%ป็ระสำ(ทธี(ภาพ เพ��อสำร�างค์วามพ�งพอใจัต่�อองค์การ

ป็ระธีานกรรมบ่ร(ษ�ท True

ล+กค์�าท��วไป็ ล+กค์�าหน�วยงานราช้การ

ล+กค์�าอ�ต่สำาหกรรม

17

การออกแบ่บ่องค์การต่ามล+กค์�า (Customer organization)

ข้�อด% ข้�อเสำ%ย1 .สำามารถึร�บ่ทราบ่ค์วาม

ต่�องการข้องล+กค์�าได�2 .สำามารถึสำนองต่อบ่ต่�อค์วาม

ต่�องการข้องล+กค์�าได�รวดเร"วกว�า

1 .ค์วามล!าบ่ากในการป็ระสำานงานระหว�างแผนกล+กค์�า

2 .ต่�องการผ+�จั�ดการ และพน�กงานท%�ม%ค์วามค์��นเค์ยก�บ่ล+กค์�า

3 .ม%ค์วามเป็$นไป็ได�ในการว�างงาน ในช้�วงท%�เศรษฐก(จัต่กต่!�า ล+กค์�าบ่างกล��มอาจัจัะสำ+ญเสำ%ยรายได� แต่�บ่างกล��มอาจัม%รายได�เพ(�มข้�7น

4 .การพ�ฒนาแต่�ละแผนกไม�เสำมอภาค์ และค์วามต่�องการข้องล+กค์�าซึ่��งเป็$นล�กษณะเฉพาะ

18

4 .การออกแบ่บ่องค์การต่ามกระบ่วนการ หร�ออ�ป็กรณ (Process or equipment organization) - เป็$นการออกแบ่บ่องค์การต่ามข้�7นกระบ่วนการผล(ต่ โรงงานผล(ต่ม�กจัะรวมกล��มก(จักรรมท%�เก%�ยวก�บ่กระบ่วนการผล(ต่ หร�อป็ระเภทข้องอ�ป็กรณออกจัากก�น

ป็ระธีานกรรมการ

ฝ่=ายว(ศวกรรม ฝ่=ายผล(ต่ ฝ่=ายการต่ลาด ฝ่=ายการเง(น

แผนกเค์ร��องป็67 น

แผนกเช้��อม

19

5. การออกแบ่บ่องค์การต่ามผล(ต่ภ�ณฑ์ (Product oraganization )- เป็$นการจั�ดกล��มก(จักรรมซึ่��งสำ�มพ�นธีก�บ่ผล(ต่ภ�ณฑ์ หร�อบ่ร(การ หร�อเป็$นการจั�ดการม%การข้ยายงานมากข้�7น จันผ+�บ่ร(หารไม�สำามารถึจัะด+แลผล(ต่ภ�ณฑ์ต่�างๆได�ท��วถึ�ง

ป็ระธีานกรรมการ

ฝ่=ายการต่ลาด

ฝ่=ายบ่�ค์ค์ล

ฝ่=ายจั�ดซึ่�7อ

ฝ่=ายการเง(น

ฝ่=ายการผล(ต่

โทรท�ศน ว(ทย� โทรศ�พท

20

6 .การออกแบ่บ่องค์การแบ่บ่แมททร(กซึ่ (Matrix Organization )- เป็$นการจั�ดการในล�กษณะแผนกแต่�ข้�7นก�บ่หน�าท%�องค์การ โดยจัะม%สำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้า 2 สำายท%�เก(ดข้�7นพร�อมก�น ค์�อ

1. สำายงานการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าท%�เป็$นงานป็ระจั!า

2. สำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าท%�เป็$นงานโค์รงการ แม�ว�าสำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้าจัะเก(ดข้�7น 2 ทาง แต่�ก"ไม�ได�เก(ดท�กแห�งในองค์การ

21

ป็ระธีานบ่ร(ษ�ท Panasonic

ผ+�จั�ดการโรงงาน

โทรศ�พทม�อถึ�อ

ผ+�จั�ดการโรงงาน

อ�ป็กรณไฟฟ/า

ผ+�จั�ดการฝ่=ายผล(ต่

ผ+�จั�ดการฝ่=ายต่ลาด

X 400

TV

X 400

TV

22

การออกแบ่บ่องค์การแบ่บ่แมททร(กซึ่ (Matrix Organization )

ข้�อด% ข้�อเสำ%ย1 .องค์การสำามารถึท%�จัะน!า

พน�กงานท%�ม%ค์วามร+�ค์วามสำามารถึเฉพาะด�านมาช้�วยท!างาน ท!าให�ผลงานออกมาม%ป็ระสำ(ทธี(ภาพ

2 .เป็$นการป็ระหย�ดค์�าใช้�จั�ายในการจั�างผ+�เช้%�ยวช้าญเฉพาะด�านมาช้�วยท!างาน

3 .การท!าให�พน�กงานสำามารถึท!างานได�อย�างเต่"มท%�

1 .อาจัจัะท!าให�พน�กงานเก(ดค์วามสำ�บ่สำนว�าต่นเองม%สำายการบ่�งค์�บ่บ่�ญช้า 2 สำาย ท!าให�ก!าหนดค์วามสำ!าค์�ญข้องงานไม�ถึ+กว�าจัะท!างานป็ระจั!าก�อน หร�อท!างานโค์รงการก�อน

2 .ถึ�าท!างานโค์รงการเสำร"จัอาจัจัะถึ+กย�ายไป็อย+�ท%�โค์รงการอ��นอ%ก ท!าให�เก(ดป็6ญหาเร��องการป็ร�บ่ต่�วในการท!างานร�วมก�บ่ผ+�บ่ร(หาร

3 .เก(ดการต่�ดสำ(นในร�วมระหว�างT &Dจั�งเก(ดค์วามล�าช้�าข้�7น

23

A A

E E ผจักผจัก BB

D CD C

A A

E E ผจักผจัก BB

D CD C

การแบ่�งโค์รงสำร�างเป็$นเค์ร�อข้�ายงานการแบ่�งโค์รงสำร�างเป็$นเค์ร�อข้�ายงาน

24

โค์รงสำร�างสำ!าน�กงานป็ล�ดกระทรวงแรงงาน         

                                                                             

ต่�วอย�างโค์รงสำร�าง

25

ค�ณประมนต์� ส�ธี�วงศ์�

ค�ณน�นนาท ไชยธี�รภิ�ญโญ

มร. เร�ยวอ�จิ� ซาซาก�

นายไพบู*ลัย� ไวความด�

มร. ยะส�ฮิ�โระ ม�ช�มะ

26

27

การจั�ดองค์การในย�ค์แห�งการการจั�ดองค์การในย�ค์แห�งการเป็ล%�ยนแป็ลงเป็ล%�ยนแป็ลง

• การจั�ดต่�7งกล��มในโค์รงสำร�างองค์การ ค์�อ การจั�ดท%มงานท%�ม%ต่!าแหน�งหน�าท%�ต่�างๆมารวมเป็$นท%ม

• การจั�ดโค์รงสำร�างเช้(งองค์ป็ระกอบ่ ค์�อ การจั�ดโค์รงสำร�างท%�ค์!าน�งถึ�งค์วามย�ดหย��นข้ององค์การ

• การจั�ดโค์รงสำร�างองค์การท%�ต่อบ่สำนองสำภาพแวดล�อม เช้�น การจั�ดท%�ม��งเน�นระบ่บ่สำารสำนเทศ ต่อบ่สำนองค์วามต่�องการข้องผ+�บ่ร(โภค์

• การจั�ดโค์รงสำร�างองค์การท%�ต่อบ่สำนองทางเทค์โนโลย% เช้�นด�านการผล(ต่

• การจั�ดโค์รงสำร�างเพ��อต่อบ่สำนองค์วามรวดเร"ว