Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
๑
โครงการศกษาวธการฟนฟทดนเสอมโทรมเขาชะงมอนเนองมาจาก
พระราชด าร อ าเภอโพธาราม จงหวดราชบร
-------------------------------------------
พระราชด าร
พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพระราชด าร เมอวนท
๒๖ พฤศจกายน ๒๕๒๙ ณ พนทโครงการ ฯ สรปไดวา ใหด าเนนการศกษาวธการ
ปรบปรงบ ารงดนทเสอมโทรม ใหสามารถใชประโยชนในการเพาะปลกได ทดสอบ
วางแผนและจดระบบปลกพชทเหมาะสมกบสภาพพนท โดยด าเนนการในลกษณะเปน
ศนยสาขาของศนยศกษาการพฒนาหวยทรายอนเนองมาจากพระราชด าร โดย
พระราชทานพระราชด ารอยางตอเนอง จ านวน ๗ ครง และครงหลงสดเมอวนท ๒๑
มถนายน ๒๕๔๔ สรปไดวาในสวนทดนทนายส วรรณเทว บรจาคใหด าเนนการอนรกษ
ดนและน า ปลกตนไมเพอเปรยบเทยบกบทดนของมลนธชยพฒนาทซอไว โดยปลอยไว
ตามธรรมชาตเพอเกบขอมล
โครงการศกษาวธการฟนฟทดนเสอมโทรมเขาชะงมอนเนองมาจาก
พระราชด าร ประกอบดวยพนท ๔ สวน คอ
(๑) พนทซงพลต ารวจตรทกษ ปทมสงห ณ อยธยา ไดนอมเกลาฯ ถวาย
ทดน เนอทประมาณ ๖๙๔ ไร ๒ งาน ๓๘ ตารางวา ซงเดมเปนฟารมปศสตว พนทถกชะ
ลางพงทลาย มสภาพเสอมโทรมจนเกอบใชประโยชนไมได อกทงไดมการขดดนลกรงไป
ใชประโยชน
(๒) พนทซงนายส วรรณเทว ไดนอมเกลา ฯ ถวายทดนเพมเตมอก จ านวน
๖๓ ไร ๑ งาน ๓ ตารางวา
(๓) พนทซงมลนธชยพฒนาจดซอเพมเตม จ านวน ๙๑ ไร ๓ งาน ๘๑
ตารางวา รวมพนทโครงการ ฯ ทงสน ๘๔๙ ไร ๓ งาน ๒๒ ตารางวา
(๔) พนทซงนางสาววรรณา พนผล ไดนอมเกลาฯ ถวาย จ านวน ๒๐ ไร
รวมพนทโครงการฯ ทงสน ๘๖๙ ไร ๓ งาน ๒๒ ตารางวา
๒
ผลการด าเนนงาน
การด าเนนงานโครงการศกษาวธการฟนฟทดนเสอมโทรมเขาชะงม
อนเนองมาจากพระราชด าร มสวนราชการทเกยวของไดรวมกนด าเนนงานสนอง
พระราชด าร ใหเปนไปอยางบรณาการ สรปผลการด าเนนงาน ดงน
๑. งานพฒนาดน
๑.๑ การปลกหญาแฝก การปลกหญาแฝกเพอปองกนการ
พงทลายของดน การอนรกษดนและน า และการฟนฟและปรบปรงรองน าแบบลก
หลงจากปลก ๙ ป พบวา จากพนทดนเสอมโทรมกลายเปนพนททดนมความอดม
สมบรณขน พนทเดมซงมแตชนหน กลายเปนพนททมความอดมสมบรณ โดยมตะกอน
ดนตกทบถมแถวหญาแฝกสงเฉลย ๑.๖ เซนตเมตร นอกจากน ยงไดน าหญาแฝกมาปลก
บรเวณทมน าซบ ท าใหแกไขปญหาน าซบไดและสามารถน ามาใชปลกพชผกไดเปนอยาง
ด เปนทสนใจของประชาชนทมาดงาน
๑.๒ การฟนฟดนเสอมโทรมเพอปลกพชเศรษฐกจ ไดปรบปรง
ฟนฟทดนเสอมโทรมโดยการใชปยหมกปยอนทรยน าและปยพชสด เชน ปอเทอง ถวพรา
แลวไถกลบ การใชหญาแฝกฟนฟดนและรกษาความชมชนในดนและการปลกพชคลมดน
เชน ถวลาย ถวคาโลโปเนยม ท าใหมการเปลยนแปลงความอดมสมบรณของดนดขน
จากเดมทมปรมาณอนทรยวตถ รอยละ ๐.๕๘ เพมขนเปนรอยละ ๑.๗
๓
๑.๓ การศกษาวเคราะหคณสมบตของดน มการเกบขอมลดน
เปรยบเทยบในชวงป ๒๕๕๒ และ ป ๒๕๕๕ ดงน
๑) ป ๒๕๕๒ ไดเกบขอมลดนทระดบความลก ๐-๑๕ เซนตเมตร
จ านวน ๑๐ จด ไดแก แปลงปาธรรมชาต แปลงปาปลกใหม แปลงปลกพชไร แปลงไมผล
แปลงนา แปลงสบด า แปลงยางนา แปลงไผแปลงผกและแปลงหญาแฝกในทดน นายส
วรรณเทว นอมเกลา ฯ ถวาย และน าไปวเคราะหหาคณสมบตทางเคมของดนพบวา
- แปลงปลกไผ มปรมาณอนทรยวตถ ในดนมากทสด คอ รอยละ
๒.๖๑ หรอ ๒๖.๑๐ กรม/กโลกรม เพราะวา ตนไผ มปรมาณรากฝอย และใบทรวงหลน
มากกวา ตลอดจนมการทบถมมาเปนเวลา ๒๐ ป และแปลงปาธรรมชาต มปรมาณ
อนทรยวตถนอยกวาแปลงปาปลกใหม พชไร ไมผล ขาว สบด า ยางนา และแปลงผก
เพราะวา ปรมาณอนทรยวตถทเกดขนในปาธรรมชาตไดมาจากการรวงหลนของใบไม
และเกดการทบถมยอยสลายกลายเปนอนทรยวตถเพยงอยางเดยว สวนแปลงหญาแฝก
ในทดนของนายส ฯ มอนทรยวตถนอยทสด เพราะวาเปนพนทบอลกรง มความอดม
สมบรณต ามาก
- ความเปนกรดเปนดางของดน มคาอยระหวาง ๕.๔๓ - ๖.๓๗
ซงเปนคาระดบความเปนกรดเปนดางของดน ท เหมาะสมในการทพชสามารถ
เจรญเตบโตไดด
- ปรมาณฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยมและแมกนเซยม
พบวา แปลงทมการใชปยเคมและปยหมกจ านวนมาก มคาธาตตาง มากกวาแปลงอน
๔
๒) ป ๒๕๕๕ ไดมการเกบขอมลดนทระดบความลก ๐ - ๑๕
เซนตเมตร จ านวน ๑๐ จด บรเวณเดยวกนกบทเกบขอมลดนเมอป ๒๕๕๒ และน าไป
วเคราะหหาคณสมบตทางเคมของดน พบวา
- ปรมาณอนทรยวตถในแปลงสวนใหญมคาลดลง ยกเวน แปลง
ปาธรรมชาต และแปลงหญาแฝกมคาเพมขน เมอเทยบกบ ป ๒๕๕๒ และแปลงปลกไผ
ยงมปรมาณอนทรยวตถในดนมากทสด คอ รอยละ ๒.๒๘ หรอ ๒๒.๘ กรม/กโลกรม
สวนแปลงผก มปรมาณอนทรยวตถในดน รอยละ ๒.๒๕ ซงมคามากเปนล าดบท ๒
เพราะวาในการปลกผกแตละครงจะมการน าปยอนทรย (ปยหมก) ใสลงไปทกครง
รวมทงยงใชใบหญาแฝกคลม สวนแปลงหญาแฝก มปรมาณอนทรยวตถเพมขน จาก
รอยละ ๑.๑๙ เปนรอยละ ๒.๑๓ ในป ๒๕๕๒ เพราะวาไดมการตดใบหญาแฝกคลม
ระหวางแถวหญาแฝกทกป ละ ๑ ครง
- คาความเปนกรดเปนดางของดน อยในชวง ๔.๘๐ – ๖.๙๐ โดย
แปลง ยางนามคาดนเปนกรดเพมขน (๔.๘๐) สวนอก ๙ แปลง มคาความเปนกรดเปนดาง
ทเหมาะสมกบพช คอชวง ๕.๔๐ - ๖.๙๐
- ปรมาณฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยมและแมกนเซยม
พบวา แปลงทมการใสปยเคม ไดแก แปลงไมผล แปลงผก จะมคามากทสด
แปลงแฝกสรางดน เมอป ๒๕๔๑ แปลงแฝกสรางดน ในป ๒๕๕๕
๕
๒. งานศกษาพฒนาไมผล
ไดด าเนนการปลกไมผลพนธด เพอศกษา ทดลองและพฒนาสาย
พนธ ใหมความเหมาะสมกบสภาพดนเสอมโทรมในพนท โดยมการปลกมะมวง สมโอ
พนธขาวใหญ มะละกอ มะขาม มะนาว เปนตน
๓. งานศกษาพฒนาปาไมและสตวปา
ไดด าเนนการอนรกษและฟนฟปาโดยใชแนวพระราชด าร “ปลกปา
โดยไมตองปลก” คอ ปลอยใหปาฟนเองโดยธรรมชาตเพยงแตปองกนไมใหคนเขาไป
ท าลายและปองกน ไฟปา ท าสภาพปาบนเขาเขยวและพนทโดยรอบ จ านวน ๓,๖๓๓ ไร
ฟนคนสภาพเปนปาไมทอดมสมบรณขน โดยมพนธไมทงหมด ๑๖๗ ชนด ท าใหมการ
เปลยนแปลงระบบนเวศนจากปาเตงรงเปนปาเบญจพรรณมากขน และมสตวปามาอย
อาศยจ านวนเพมมากขน
- ความหนาแนนของปา พบวาความหนาแนนของพนธไม มจ านวน
๓๗๑ ตนตอไร และตนไมทม เสนผานศนยกลางระดบอกเฉลย มขนาด ๑๑.๔๐
เซนตเมตร มพนธ ไมทมความเดนทางน เวศวทยา ไดแก รง ประด เปลาแพะ
งวแดงเหยง ท าใหสภาพพนทปาเปลยนแปลงจากปาเตงรง เปนรอยละ ๗๒.๕๕
๖
- ไดมการศกษาชนดสตวปาในป ๒๕๕๔ พบวา มจ านวน ๒๖๐
ชนด ประกอบดวย สตวเลยงลกดวยนม ๒๗ ชนด นก ๑๕๙ ชนด สตวเลอยคลาน ๕๑
ชนด สตวสะเทนน าสะเทนบก ๑๕ ชนด โดยมสตวปาเพมขนจากป ๒๕๔๘ ซงม ๑๘๑ ชนด
๗
๔. งานพฒนาแหลงน า
- ด าเนนการในพนทโครงการ ปจจบนมแหลงน าสนบสนนพนท
โครงการฯ ส าหรบใชในการอปโภคบรโภค และเกษตรกรรม ไดแก อางเกบน าเขาชะงม
ความจ ๑๕๐,๐๐๐ ลกบาศกเมตร บอกกเกบน า ๖ แหง ความจ ๘๙,๐๐๐ ลกบาศก
เมตร สระเกบน า ๔ แหง รวมความจ ๓๗,๐๐๐ ลกบาศกเมตร บอบาดาล จ านวน ๓
บอ สามารถสบน าได จ านวน ๒๐ ลกบาศกเมตรตอชวโมง ๑ บอ จ านวน ๓.๕ ลกบาศก
เมตรตอชวโมง ๒ บอ และไดจดหาน าเพมเตม โดยตดตงระบบการสบน าจากคลอง
ชลประทาน (คลองสงน าสาย ๑ ขวา โครงการแมกลองใหญ) ท กโลเมตร ๓๖+๑๐๐ ไป
เตมอางเกบน าเขาชะงมปละ ๒๗๖,๔๐๐ ลกบาศกเมตร เพอแกไขปญหาขาดแคลนน า
ของโครงการ ซงเปนพนทอบฝนใหมน าสนบสนนพนทโครงการฯ ไดอยางเพยงพอ
- ด าเนนการจดหาแหลงน าใหแกราษฎรหมบานรอบโครงการ
โดยการกอสรางฝายทดน า จ านวน ๑๓ แหง ไดแก ฝายทดน าหวยน าโจน ๔ แหง หวย
โปงแค ๔ แหง หวยรางจก ๓ แหง หวยเขาเสดจ ๒ แหง และไดด าเนนการขดสระน าหรอปรบปรง
สระเดม จ านวน ๒๓ แหง ราษฎรไดประโยชน ๖๕ ครวเรอน พนทการเกษตร ๑,๔๗๒ ไร
๘
๕. การบรหารจดการน าและทดน โดยการจดท าแปลงสาธตทฤษฎใหม
ในเขตอบน าฝน
- ด าเนนการจดท าแปลงสาธตการเกษตรทฤษฏใหมพนท ๑๕ ไร
เพอเปนตวอยางการบรหารจดการดนและน า แกเกษตรกรและผสนใจทเขาเยยมชม
โครงการ ฯ เพอน าความรไปประยกตใช โดยจดแบงเปนแปลงปลกขาว สระน า ทอย
อาศย เลาหม เลาไก ปลกพชผก รวมทงการปลกไมผล พชไร ด าเนนการมาแลวเปนเวลา
๗ ป (พ.ศ.๒๕๔๘ - ๒๕๕๔) มรายไดจากการจ าหนายผลผลต รวมเปนเงนทงสน
๒๐๔,๘๘๑ บาท
๖. งานขยายผลการพฒนา
- ไดจดท าเปนแปลงสาธตในการอนรกษและฟนฟดนดวย
หญาแฝก การปรบปรงบ ารงดนดวยปยพชสดและอนทรยวตถตาง การปลกพชผก ไม
ผลทเหมาะสม และเปนแหลงเรยนรดานการจดการปาไมโดยวธ “ปลกปาโดยไมตอง
๙
ปลก” เพอใหประชาชนทวไปทสนใจ ขาราชการ นกเรยน นกศกษา และเกษตรกร ไดเขา
มาเรยนร ศกษาดงาน และฝกอบรมตามความสนใจ
- ไดน าผลส าเรจจากการศกษาทดลองและวจยดานการอนรกษ
และฟนฟดนและน า การปรบปรงบ ารงดน โดยใชหญาแฝก ปยพชสด ปยหมกและปย
อนทรย จนสามารถน ามาปลกพชผก ไมผล ไมดอก และพชสมนไพร เปนตน ไปขยาย
ผลยงชมชนหมบานรอบพนทโครงการจ านวน ๑๒ หมบาน มประชากร ๒,๕๑๐ ครวเรอน
๘,๖๓๕ คน พนทการเกษตร ๕,๐๐๐ ไร
- ไดจดตงศนยเรยนร เพอเปนสถานทแลกเปลยนประสบการณ
และเรยนรการเกษตรระหวางเกษตรกรดวยกน โดยโครงการ ฯ เขามาสนบสนนดาน
วชาการ จ านวน ๙ แหง
- ไดจดหาแหลงน าสนบสนนพนทขยายผลโดยกอสรางฝายทดน า
จ านวน ๑๓ แหง และกอสรางสระเกบน าไวใชจ านวน ๒๓ แหง มพนทไดรบประโยชน
๑,๔๗๒ ไร
ประโยชนทไดรบ
การด าเนนงานดานตาง ในพนทโครงการศกษาวธการฟนฟดนเสอม
โทรม เขาชะงมอนเนองมาจากพระราชด าร ซงมสภาพเสอมโทรม สามารถท าใหพนท
เกดความอดมสมบรณ ทงในดานดน น า ปาไมและพนธกรรมตาง และขยายผลการ
๑๐
พฒนาไปสหมบาน ในบรเวณใกลเคยงจ านวน ๑๒ หมบาน ประชากร ๒,๕๑๐
ครวเรอน ๘,๖๓๕ คน และเกษตรกรทวไป ทสนใจมาศกษาดงานป ๒๕๕๕ ประมาณ
๔๓,๕๕๐ คน
โครงการนเปนตวอยางของ “การปลกปาโดยไมตองปลก” ทชดเจนและ
สมบรณ มากทสด ซงแสดงใหเหนวาเพยงแตคนไมไปท าลายธรรมชาต ธรรมชาตกจะ
ฟนฟธรรมชาตดวยตนเอง และจะเปนตวอยางในโครงการอน น าแนวทางการ
ด าเนนงานไปประยกตใชเพอใหการฟนฟทรพยากรธรรมชาตประสบความส าเรจดวย
วธการประหยด แตเกดประโยชนสงสดได ตอไป