ÊÁØ´ºÑ¹·Ö¡ÊØ¢ÀÒ¾

¼ÙŒÊÙ§ÍÒÂØ

ª×èÍ.....................................¹ÒÁÊ¡ØÅ......................................

¹ÓµÔ´µÑÇ·Ø¡¤ÃÑ駷ÕèÃѺºÃÔ¡Òà ã¹Ê¶Ò¹¾ÂÒºÒÅ·Ø¡áË‹§

â»Ã´Í‹ҷÓËÒÂ

à¾×èÍ¡ÒÃÊ‹§àÊÃÔÁÊØ¢ÀÒ¾

สทธผสงอาย

สทธตาม พ.ร.บ. ผสงอาย พ.ศ. 2546 ผสงอายมกฎหมายวาดวยผสงอายขนเปนกรณพเศษ ซงแสดงถงความกาวหนา ผสงอายทกคนควรใหความสนใจเพราะในกฎหมายฉบบนไดกลาวถงสทธของผสงอาย พ.ร.บ. ผสงอาย ฉบบ พ.ศ. 2546 มเพยง 24 มาตรา มนายกรฐมนตร เปนประธานคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ความหมายของผสงอาย ตาม พ.ร.บ. ผสงอาย หมายถง บคคลทมอาย 60 ป บรบรณขนไป และมสญชาตไทย มาตรา 11 ผสงอายมสทธไดรบการคมครอง การสงเสรมการสนบสนนในดานตางๆ ดงตอไปน 1. การบรการทางการแพทย และการสาธารณสขทจดไว โดยใหความสะดวก และรวดเรวแกผสงอาย เปนกรณพเศษ 2. การศกษา การศาสนา และขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการดำาเนนชวต 3. การประกอบอาชพ หรอฝกอาชพทเหมาะสม 4. การพฒนาตนเอง และการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม การรวมกลม ในลกษณะเครอขายหรอชมชน 5. การอำานวยความสะดวกและความปลอดภยโดยตรง แกผสงอายในอาคารสถานท ยานพาหนะหรอการบรการสาธารณะอน 6. การชวยเหลอดานคาโดยสาร ยานพาหนะ ตามความเหมาะสม 7. การยกเวนคาเขาชมสถานทของรฐ 8. การชวยเหลอผสงอาย ซงไดรบอนตรายจากการถกทารณกรรม หรอถกแสวงหา ผลประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย หรอถกทอดทง 9. การใหคำาแนะนำา ปรกษา ดำาเนนการอนทเกยวของในทางคด หรอในทาง การแกไขปญหาครอบครว 10. การจดทพกอาศย อาหาร และเครองนงหม ใหตามความจำาเปนอยางทวถง 11. การจายเงนเบยยงชพเปนรายเดอนอยางทวถงและเปนธรรม 12. การสงเคราะหในการจดการศพตามประเพณ 13. การอนตามทคณะกรรมการประกาศกำาหนด

ทปรกษา

• ปลดกระทรวงสาธารณสข

• อธบดกรมอนามย

• อธบดกรมการแพทย

• อธบดกรมควบคมโรค

• อธบดกรมสขภาพจต

• อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ

• เลขาธการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

กองบรรณาธการ

• ส�านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย

• ส�านกโภชนาการ กรมอนามย

• ส�านกทนตสาธารณสข กรมอนามย

• กองออกก�าลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย

• ส�านกอนามยผสงอาย กรมอนามย

• สถาบนเวชศาสตรสมเดจพระสงฆราชญาณสงวร

เพอผสงอาย กรมการแพทย

• ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค

• ส�านกสงเสรมและพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต

• กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ

ชอหนงสอ : สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ISBN : 978-616-11-2325-3

จดพมพโดย : ส�านกอนามยผสงอายกรมอนามย

พมพครงท 8 : มนาคม2560

จำานวน : 74หนา

พมพท : ศนยสอสงพมพแกวเจาจอมมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

1.สมดบนทกสขภาพผสงอายเลมน ใชส�าหรบบนทกขอมลสขภาพ

ของทานซงจะเปนประโยชนตอการดแลสขภาพของทานโปรดเกบไวอยาใหหาย

2.การประเมนพฤตกรรมสขภาพและสภาวะสขภาพสามารถประเมน

ไดดวยตวทานเองในสวนท1และประเมนโดยอาสาสมครทผานการอบรมหรอ

บคลากรทางการแพทยและสาธารณสขในสวนท2,3และ4

3. น�าสมดเลมนไปดวยทกครงเมอไปรบการตรวจรกษาหรอรบค�าแนะน�า

จากบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขหรอหนวยบรการสขภาพและโปรดมอบ

สมดบนทกสขภาพเลมนใหเจาหนาทบนทกการตรวจรกษาทกครง

4.หากทานมขอสงสยหรอมปญหาเกยวกบการใชคมอนกรณาสอบถาม

รายละเอยดจากเจาหนาทของหนวยบรการทางการแพทยและสาธารณสข

สมดบนทกสขภาพผสงอาย “ผสงวย คอ หลกชยของสงคม”กระทรวงสาธารณสขwww.anamai.moph.go.th/soongwai

กรณฉกเฉน :

ผรบแจงเหตฉกเฉนชอ.............................นามสกล.............................................

ทอย....................................................................................................................

...........................................................................................................................

ทท�างาน..............................................................................................................

โทรศพท............................................มอถอ......................................................

ค�ำแนะน�ำกำรใชสมดบนทกสขภำพผสงอำย

หนงสอเลมนเปนสขสทธของกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขหากตองการจดพมพเผยแพรตองไดรบอนญาต

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

1.ชอ......................................นามสกล.....................................

เลขประจ�าตวประชาชน

2. อาย.............ปวนเดอนปเกด...........................................

3. น�าหนก..................กก.สวนสง...................ซม.หมเลอด...............................

4.ทอยบานเลขท.................หมท.........ตรอก/ซอย..........................................

ถนน.............................................ต�าบล...........................................................

อ�าเภอ...........................................จงหวด.........................................................

รหสไปรษณย.............................โทรศพท..........................................................

5.อาชพ..............................................................................................................

6.ประวตการเจบปวยในอดต...........................................................................

7.ประวตการผาตด..............................................................................................

8.โรคประจ�าตว................................................................................................

9.ยาทรบประทานประจ�า....................................................................................

10. ประวตการแพยาหรออาหาร.........................................................................

11. การสบบหร/ยาเสน

()ไมสบ ()สบบาง ()สบประจ�า

()เคยสบ เลกสบ.................ป

12.การดมเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล(เชนสราเบยรยาดองเหลา)

()ไมดม ()ดมบาง ()ดมประจ�า

()เคยดม เลกดม.................ป

บนทกประวตครงแรก วนท.................................

ประวตสวนตวและประวตสขภาพ ส�าหรบตดรปภาพ

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

สารบญหนา

สวนท 1 บนทกการประเมนดวยตนเองหรอครอบครว

บนทกการประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร 1 บนทกการตรวจเตานมดวยตนเอง 3 บนทกการประเมนอาการเตอนของโรคมะเรง 7 บนทกการประเมนสขภาพดวยตนเองและครอบครว 8 บนทกปญหาดานเศรษฐกจและสงคมของผสงอาย 9

สวนท 2 บนทกการประเมนโดยอาสาสมคร หรอบคลากรทางการแพทย และสาธารณสข

บนทกการประเมนคดกรองความสามารถในการด�าเนนชวตประจ�าวน10 บนทกการคดกรองสขภาวะทางตา 16 บนทกการตรวจสขภาพชองปาก 18 บนทกการประเมนโอกาสเสยงตอการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดสมอง 23 บนทกการประเมนขอเขาเสอม 25 บนทกการประเมนภาวะหกลม 27 บนทกการทดสอบสมอง 28 บนทกการคดกรองภาวะกลนปสสาวะ 30 บนทกการประเมนปญหาการนอน 30

บนทกการประเมนมาตรฐานสขภาพอนามยผสงอาย 31 การประเมนภาวะโภชนาการ 39

สวนท 3 บนทกการประเมนผสงอายทตองไดรบการดแลระยะยาว

การประเมนดานสงคม 46 การประเมนสภาพสมอง 47 การประเมนภาวะกลนล�าบาก 50 การประเมนภาวะซมเศรา 51

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ภาคผนวก

การสงเสรมสขภาพผสงอาย •10บญญตสรางสขผสงอาย 61 •อาหาร 62 •ออกก�าลงกาย 62 •อารมณ 63 •สงแวดลอม 63 •ชองปาก 64

โรคทพบบอยในผสงอายและการดแลรกษา •โรคขอเขาเสอม 65 •โรคหวใจขาดเลอด 65 •โรคความดนโลหตสง 66 •โรคหลอดเลอดสมอง 66 •ภาวะไขมนในเลอดสง 67 •โรคมะเรง 67 •โรคเบาหวาน 68 •โรคสมองเสอม 68 •ค�าแนะน�าส�าหรบผสงอาย 69

แหลงขอมลสนบสนนการดแลผสงอาย 70

ก�าหนดนดเพอสขภาพครงตอไป 71

หนา

สวนท 4 บนทกการตรวจรกษาพยาบาล (โดยบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข)

บนทกการตรวจสขภาพประจ�าป 52 บนทกการตรวจรางกายและรกษาพยาบาล 54 บนทกการไดรบวคซนปองกนโรค 56 บนทกการเยยมบานโดยเจาหนาทสาธารณสขหรออาสาสมคร 57

สมดบนทกสขภาพผสงอาย1

บนทกการประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

สวนท 1 บนทกการประเมนดวยตนเองหรอครอบครว

โดยท�าเครองหมายPลงในชองททานไดปฏบตเปนสวนใหญในการกนอาหารทผานๆมาตามความเปนจรงประจ�า คอ ปฏบตทกครงหรอ6-7วนตอสปดาหครงคราว คอ ปฏบตบางครงหรอ3-5วนตอสปดาหนอยครง คอ 1-2ครงตอสปดาหหรอไมเคยปฏบตเลย

1.กนอาหารครบ5หม2.กนอาหารหลากหลาย, ไมซ�าซาก3.กนขาวซอมมอหรอ ขาวกลอง4.กนผก5.กนผลไม6.กนปลา7.กนเนอสตวไมตดมน8.ดมนม9.กนอาหารทปรงสกใหม10.ลางมอทกครงกอน กนอาหาร11.ชงน�าหนกและวดเสน รอบเอวเดอนละ1ครง12.ตรวจสขภาพอยางนอย ปละ1ครง13.กนอาหารทมไขมน หรอน�ามน14.กนอาหารประเภททอด

พฤตกรรมการกนอาหารและพฤตกรรมทเกยวของ

ครง 1.…/.…/.… ครง 2.…/.…/.… ครง 3.…/.…/.… ครง 4.…/.…/.… ครง 5.…/.…/.…

ประจ�า

ประจ�า

ประจ�า

ประจ�า

ประจ�า

ครงคราว

ครงคราว

ครงคราว

ครงคราว

ครงคราว

นอยครง

นอยครง

นอยครง

นอยครง

นอยครง

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 2ทมา:ส�านกโภชนาการกรมอนามย

การแปลผลพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ภายหลงการท�าเครองหมายP(ถก)ทกขอแลวขอใหทานสรปพฤตกรรมการกนอาหารตามความถดงน 1. พฤตกรรมการกนตามขอ 1 – 12 เปนพฤตกรรมทด และเหมาะสม ถาทานมความถของการปฏบต................... ประจ�า ขอใหทานจงปฏบตตอไป................... ครงคราว ขอใหทานจงพยายามปฏบตเปนประจ�า................... นอยครง ขอใหทานพจารณาถงสาเหตทไมไดปฏบต แลวใชความ พยายามคอยๆปฏบตเปนครงคราวและปฏบตเปนประจ�า 2. พฤตกรรมการกนตามขอ 13 – 20 เปนพฤตกรรมทจะตองปรบปรง ถาทานมความถของการปฏบต................... ประจ�า ขอใหทานพจารณาถงสาเหตทปฏบตเปนประจ�า แลวใช ความพยายามคอยๆ เปลยนมาปฏบตเปนครงคราวหรอ ไมปฏบตเลยจะเปนประโยชนตอสขภาพของทาน................... ครงคราว ขอใหทานปฏบตตอไปแตถาปรบเปนไมปฏบตเลยกจะเปน ประโยชนตอสขภาพของทาน................... นอยครง ขอใหทานจงปฏบตตอไป

พฤตกรรมการกนอาหารและพฤตกรรมทเกยวของ

ครง 1 ครง 2 ครง 3 ครง 4 ครง 5

ประจ�า

ประจ�า

ประจ�า

ประจ�า

ประจ�า

ครงคราว

ครงคราว

ครงคราว

ครงคราว

ครงคราว

นอยครง

นอยครง

นอยครง

นอยครง

นอยครง

15.กนอาหารประเภททม รสหวาน16.ดมน�าอดลมหรอเครองดม ทมรสหวาน17.เตมน�าตาลทกครงทกน อาหาร18.กนอาหารรสเคม19.เตมน�าปลาหรอเกลอ ทกครงทกนอาหาร20.กนอาหารทใสส ผดธรรมชาต

สมดบนทกสขภาพผสงอาย3

บนทกการตรวจเตานมดวยตนเอง

1. ทานไดตรวจดวยตาแลวคล�าดวยมอ

(ตามวธ)

ขนท 1 ดดวยตา

- เตานมสองขางมการเปลยนแปลงจาก

ปกตหรอไม?

- หวนมมการเปลยนสหรอมของเหลว

ออกจากหวนมหรอไม?

- หวนมบดเบยวหรอไม?

- มรอยยบหรอรอยบมทเตานมหรอไม?

- เตานมทหอยมาขางหนาผดปกตหรอไม?

ขนท 2 คล�าดวยมอตามขนตอนตอไปน

หรอไม?

- นอนหงายในทาสบาย สอดผาขนหน

มวนใตไหลขางทจะตรวจโดยเอาแขน

ตงฉากกบไหล

- ใชกงกลางตอนบนของ 3 นว กดเปน

วงกลมขนาดเทาเหรยญสบบาท

- กด3ระดบเบากลางหนกเคลอนนว

ใหทวเตานมโดยไมยกนว

รายละเอยดการตรวจเตานมครงท (วน/เดอน/ป)

5........

4........

3........

2........

1........

กาPเมอปกตกาXเมอพบสงผดปกต

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

รายละเอยดการตรวจเตานมครงท (วน/เดอน/ป)

5........

4........

3........

2........

1........

ทมา :โครงการสบสานพระราชปณธานสมเดจยาตานมะเรงเตานมโดยมลนธถนยรกษในพระราชปถมภ

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนนรวมกบกระทรวงสาธารณสขกระทรวงมหาดไทยสภากาชาดไทย

สปสช.และภาคเอกชน

- คล�าจากบรเวณใตราวนมจนถงกระดก

ไหปลาราในแนวขนลงจนทวบรเวณ

เตานมถงบรเวณใตทองแขน

- ตรวจเตานมอกขางในแบบเดยวกน

2. ทานคดวามสงผดปกตหรอไมถาคดวาม

โปรดระบ.................................................

................................................................

................................................................

................................................................

................................................................

3. เมอพบวาผดปกตพบอสม.ตรวจยนยน

ใชหรอไม

โปรดระบ.................................................

................................................................

................................................................

................................................................

4

สมดบนทกสขภาพผสงอาย5

วธการตรวจเตานม

ขนท 1 ดดวยตา (Look for Change)

ยนสองกระจก1.1 ปลอยแขนขางล�าตวตามสบาย - ดวาเตานมทงสองขางมการเปลยนแปลง

จากปกตหรอไม

- หวนมมการเปลยนสหรอมของเหลวออก

จากหวนมหรอไม

1.2 ยกมอขนเหนอศรษะ - เพ อดด านหน าและด านข าง ของเตานมวามความผดปกต เชน รอยยบหรอรอยบมหรอไม

1.3 เอามอเทาเอว ยนตรงเกรงหนาอก โคงตว มาขางหนา ปลอยแขนตามสบาย

- ส ง เกตการเปล ยนแปลงของเต านม ในทายนตรง - ในทาโคงตวดเตานมทหอยมาขางหนาวา ผดปกตหรอไม - หวนมบดเบยวหรอไม

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 6

ขนท 2 แลวคล�าดวยมอ (Feel for Change)

นอนหงายในทาสบาย2.1 สอดผาขนหนมวนใตไหลขางทจะตรวจ

โดยใหแขนตงฉากกบไหล

2.2 ใชกงกลางนวสวนบน 3 นว

(นวช นวนาง นวกลาง)

- กดเปนวงกลมขนาดเทาเหรยญ

สบบาทแลวเคลอนนวใหทวบรเวณเตานม

โดยไมยกนว

- โดยกด3ระดบคอเบากลางหนก

- คล�าจากบรเวณใตราวนมจนถง

กระดกไหปลาราในแนวขนลงจนทวบรเวณ

เต านมถงบร เวณใต ท องแขนโดยใช วธ

เคลอนนวเชนกน

2.3 ตรวจเตานมอกขางในแบบเดยวกน

หมายเหต :หากตรวจแลวมขอสงสยโปรดไปพบอสม.และเจาหนาทสาธารณสข

สมดบนทกสขภาพผสงอาย7

บนทกการประเมนอาการเตอนของโรคมะเรง

ถามอาการผดปกตอยางใดอยางหนง ควรรบปรกษาแพทยทนท มะเรงเปนโรคทสามารถรกษาใหหายได ถาตรวจพบและรกษาตงแตระยะเรมแรกทตรวจพบ

1.............

2.............

3.............

4.............

5.............

สญญาณอนตราย

7 ประการ

สญญาณอนตราย 7 ประการ ของมะเรง!!!

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

ม มม ม มไมม ไมมไมม ไมม ไมม

1. การมแผลเรอรง นานเกนกวา 2 สปดาห 2. มต ม ไต กอนแขง เกดขน ซงปกต ไม ม โดยเฉพาะท เตานม ในชองทอง บรเวณคอ รกแร ขาหนบ3. มอาการผดปกตเรอรงของ ระบบทางเดนอาหาร เชน ทองอด ทองเฟอ กลนอาหารไมลง ทองผกสลบกบทองเสยอยเรอย ถายเปนมกปนเลอดเรอรง4. มอาการไอเรอรงโดยหาสาเหต ไมได หรอเสยงแหบแหงอยนาน5. มการเปลยนแปลงของหด ไฝ ปาน ทเคยมอยกอน เชน เปลยนสไปจากเดม หรอมขนาด ทโตขนผดปกต6. มอาการผดปกตของประจ�าเดอน ในผหญง เชน มประจ�าเดอน กะปรดกะปรอย7. มน�าเหลองหรอเลอดหรอสงผด ปกตอนๆ ออกจากตา ห จมก เตานม ชองคลอด ทวารหนก

ครงท (วน/เดอน/ป)

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 8

บนทกการประเมนสขภาพดวยตนเองและครอบครว

ผบนทกว-ด-ป ปญหาสขภาพของผสงอาย

สมดบนทกสขภาพผสงอาย9

ผบนทกว-ด-ป ปญหาดานเศรษฐกจและสงคมของผสงอาย

บนทกปญหาดานเศรษฐกจและสงคมของผสงอาย(โดยผสงอายและครอบครว)

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 10

1. รบประทานอาหารเมอเตรยมส�ารบ

ไวใหเรยบรอยตอหนา

0.ไมสามารถ

ตกอาหารเขาปากได

1.ตกอาหาร

เองไดแตตองมคนชวย

เชนชวยใชชอน

ตกเตรยมไวให

หรอตดเปนชนเลกๆ

ไวลวงหนา

2.ตกอาหาร

และชวยตวเอง

ไดเปนปกต

2. ลางหนา หวผม แปรงฟน โกนหนวด

ในระยะเวลา 24-48 ชวโมงทผานมา

0.ตองการ

ความชวยเหลอ

1.ท�าเองได

(รวมทงทท�าไดเอง

ถาเตรยมอปกรณไวให)

4..........

3..........

2..........

1..........

ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมาย P ลงในชองทมขอความตรงกบตวทานมากทสด

5..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรม

0 00 00

0 00 00

1 11 11

1 11 11

2 22 22

ครงท (วน/เดอน/ป)

สวนท 2 บนทกและการประเมนดวยอาสาสมครหรอบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข

บนทกการประเมนคดกรองความสามารถในการด�าเนนชวตประจ�าวน : ADL

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

5..........

11

3. ลกนงจากทนอน หรอจากเตยง

ไปยงเกาอ

0.ไมสามารถ

นงได(นงแลว

จะลมเสมอ)

หรอตองใชคนสองคนชวยกนยกขน

1.ตองการ

ความชวยเหลอ

อยางมากจงจะนงได

เชนตองใชคนทแขงแรง

หรอมทกษะ1คนหรอใชคนทวไป2คน

พยงหรอดนขนมาจงจะนงอยได

2.ตองการ

ความชวยเหลอ

บางเชนบอกให

ท�าตามหรอชวย

พยงเลกนอยหรอตองมคนดแล

เพอความปลอดภย

3.ท�าไดเอง

4. ใชหองน�า

0.ชวยตวเองไมได

4..........

3..........

2..........

1..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

0 00 00

0 00 00

1 11 11

2 22 22

3 33 33

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 12

5..........

1.ท�าเองไดบาง

(อยางนอยท�าความ

สะอาดตวเองได

หลงจากเสรจธระ)

แตตองการความชวยเหลอในบางสง

2.ชวยตวเองไดด

(ขนนงและลงจากโถสวม

เองไดท�าความสะอาด

ไดเรยบรอยหลงจาก

เสรจธระถอดใสเสอผาไดเรยบรอย)

5. การเคลอนทภายในหองหรอบาน 0.เคลอนทไปไหนไมได

1.ตองใชรถเขนชวยตวเองใหเคลอนทไดเอง(ไมตองมคนเขนให)และจะตองเขาออกมมหองหรอประตได 2.เดนหรอเคลอนทโดยมคนชวยเชนพยงหรอบอกใหท�าตามหรอตองใหความสนใจดแล

เพอความปลอดภย

3.เดนหรอ

เคลอนทไดเอง

4..........

3..........

2..........

1..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

0 00 00

1 11 11

1 11 11

2 22 22

2 22 22

3 33 33

สมดบนทกสขภาพผสงอาย13

6. การสวมใสเสอผา

0.ตองมคนสวมใส

ใหชวยตวเองแทบไมได

หรอไดนอย

1.ชวยตวเอง

ไดประมาณรอยละ50

ทเหลอตองมคนชวย

2.ชวยตวเองไดด

(รวมทงการตดกระดม

รดซปหรอใชเสอผา

ทดดแปลงใหเหมาะสมกได)

7. การขนลงบนได 1 ชน

0.ไมสามารถท�าได

1.ตองการคนชวย

2.ขนลงไดเอง

(ถาตองใชเครองชวยเดน

เชนwalkerจะตอง

เอาขนลงไดดวย)

4..........

3..........

2..........

1..........

5..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

0 00 00

0 00 00

1 11 11

1 11 11

2 22 22

2 22 22

สมดบนทกสขภาพผสงอายสมดบนทกสขภาพผสงอาย 54 สมดบนทกสขภาพผสงอาย55

5........

4........

3........

8........

2........

7........

1........

6........

บนทกการตรวจรางกายและรกษาพยาบาล

ขอมล

น�าหนก (กก.)สวนสง (ซม.)

ดชนมวลกาย (BMI)

ชพจร (ครง/นาท)ความดนโลหต (มม.ปรอท)ตรวจเตานมตรวจทวารหนกตรวจสายตา

ตรวจการไดยน

ตรวจอนๆ ระบ...............................

.......................................................

.......................................................อาการทตรวจพบ

ค�าวนจฉย

การรกษาทให

ครงท (วน/เดอน/ป)

ลงชอผตรวจ

ชอสถานพยาบาลทตรวจ

14

8. การอาบน�า

0. ตองมคนชวยหรอท�าให

1. อาบน�าเองได

9. การกลนการถายอจจาระในระยะ 1 สปดาหทผานมา 0. กลนไมได หรอตองการการสวนอจจาระอยเสมอ

1. กลนไมไดบางครง

(ไมเกน 1 ครงตอสปดาห)

2. กลนได

เปนปกต

4..........

3..........

2..........

1..........

5..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

0 00 00

0 00 00

1 11 11

1 11 11

2 22 22

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 52 สมดบนทกสขภาพผสงอาย53สมดบนทกสขภาพผสงอาย หมายเหต * อยในชดสทธประโยชนของ สปสช.15

10. การกลนปสสาวะในระยะ 1 สปดาห

ทผานมา

0. กลนไมได หรอใสสายสวน

ปสสาวะแตไมสามารถดแลเองได

1. กลนไมไดบางครง (ไมเกน

วนละ 1 ครง)

2. กลนได

เปนปกต

4..........

3..........

2..........

1..........

5..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

.............

.......................................

.............

.......................................

.............

.............

ผลการประเมน ผสงอายกลมท 1 (กลมตดสงคม) พงตนเองได ชวยเหลอผอน ชมชน และสงคมได (12 คะแนนขนไป) ผสงอายกลมท 2 (กลมตดบาน) ดแลตนเองไดบาง ชวยเหลอตนเองไดบาง (5-11 คะแนน) ผสงอายกลมท 3 (กลมตดเตยง) พงตนเองไมได ชวยเหลอตนเองไมได พการ

หรอทพพลภาพ (0-4 คะแนน)

คะแนนรวม

อยในกลมท

0 00 00

1 11 11

2 22 22

หมายเหต : ควรประเมนอยางนอยปละ 1 ครง ขนอยกบสภาพการเปลยนแปลงของผสงอาย

ในกรณทอยในกลมท 2 หรอ 3 ใหประเมนในสวนท 3 ตอ (หนา 46)

ทมา : Barthel ADL Index ประยกตโดยกรมอนามย

บนทกการตรวจสขภาพประจ�าป

รายการสงตรวจ คาอางอง 1........

6........

2........

7........

3........

8........

4........

9........

5........

10........

ครงท (วน/เดอน/ป)

สวนท 4 บนทกการตรวจรกษาพยาบาล

CBC การตรวจนบเมดเลอด- Hb ความเขมขนของเมดเลอดแดง * ญ.12-16 gm/dl, ช.14-18 gm/dl - Hct อตราความเขมขนของเลอด * ญ.37-48 %, ช.42-52%- WBC จ�านวนเมดเลอดขาว 4,000-11,000/ul- Platelet count จ�านวนเกลดเลอด 150,000-440,000/ulBlood Chemistry การตรวจสารเคมในเลอด- FBS น�าตาลในเลอด * 70-100 mg/dl- BUN การท�างานของไต 6-20 mg/dl- Cr การท�างานของไต 0.5-1.0 mg/dl- Uric acid กรดยรคในเลอด 2.0-7.0 mg/dl - Cholesterol ไขมนโคเลสเตอรอล * < 200 mg/dl - Triglyceride ไขมนไตรกลเซอไรด < 200 mg/dl- HDL ไขมนเอชดแอล (ไขมนชนดด) > 40 mg/dl - LDL ไขมนแอลดแอล (ไขมนชนดเลว) < 160 mg/dl - Alk phosphatase ตบและกระดก 35-105 U/L- SGOT เอนไซมตบ 0-32 U/L- SGPT เอนไซมตบ 0-33 U/LการตรวจอนๆUA การตรวจปสสาวะ *Stool การตรวจอจจาระ *pap smear/VIA การตรวจมะเรงปากมดลก * การตรวจพเศษตางๆ คลนไฟฟาหวใจ (EKG)คลนสะทอนเสยง (Ultrasound)เอกซเรย (x-ray)

อนๆ..............................................................................................................................................................................................................

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 16

การคดกรองสขภาวะทางตา

ขอแนะน�า

การคดกรองสขภาวะทางตาเปนการคดกรองปญหาการมองเหน (ระยะ

ไกล-ใกล)ทมผลตอการใชชวตประจ�าวนและลกษณะการมองเหนผดปกตทเปนปญหา

และพบบอยในผสงอายไดแกตอกระจกตอหนและจอตาเสอมเนองจากอาย

1. นบนวในระยะ3เมตรไดถกตองนอยกวา

3ใน4ครง

2. อานหนงสอพมพหนาหนงในระยะ1ฟต

ไมได

3. ปดตาดทละขาง

พบวาตามว

คลายม

หมอกบง

4. ปดตาดทละขาง

พบวามองเหนชด

แตตรงกลางไมเหน

รอบขางหรอ

มกเดนชนประตสงของบอยๆ

5. ปดตาดทละขาง

พบวามองเหนจดด�า

กลางภาพหรอ

เหนภาพบดเบยว

ค�าถามขอ ไมใช ใช ระบตา

ซาย-ขวา

ซาย-ขวา

ซาย-ขวา

ซาย-ขวา

ซาย-ขวา

ปกต

ปกต

ปกต

ผดปกต

ผดปกต

ผดปกต

สมดบนทกสขภาพผสงอาย17

การพจารณา

ถาตอบ“ใช”ขอใดขอหนงแสดงวามปญหาการมองเหน

สงตอบคลากรทางสขภาพเพอท�าการประเมนดวยแผนปายสเนลเลน

(Snellen Chart) หรอสงตอแพทยตรวจวนจฉยเพอยนยนผลและท�า

การรกษา

หมายเหต

ขอ 1 ประเมนสายตาตอความเสยงในการใชชวตประจ�าวน(ระยะไกล)

วธทดสอบ

ใหผสงอายยน/นงเกาอหางจากผทดสอบ3เมตรผทดสอบชนว(1,2,

3,4,5นวอาจสลบจ�านวน)แลวสอบถามผสงอายวาเหนกนว(ทดสอบ

4ครง)

ขอ 2 ประเมนสายตาตอความเสยงในการใชชวตประจ�าวน(ระยะใกล)

วธทดสอบ

ใหผสงอายอานหนงสอพมพหนาหนงในระยะ 1 ฟต ถาอานไดมากกวา

ครงหนาหนงสอพมพถอวาอานได

ขอ 3 ประเมนความเสยงตอกระจก

ขอ 4 ประเมนความเสยงตอหน

ขอ 5 ประเมนความเสยงโรคจอตาเสอมเนองจากอาย

ทมา:ราชวทยาลยจกษแพทยแหงประเทศไทย

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ขอแนะน�า การประเมนสขภาพชองปากผสงอายเปนการประเมนพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากสภาวะเสยงของสขภาพชองปากและการสงตอเพอรบบรการรกษาทางทนตกรรมตามปญหาและความตองการของผสงอาย

สวนท 1 ประเมนพฤตกรรมเสยงตอสขภาพชองปาก

เพอใหผสงอายทราบถงพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากของตนวามความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพชองปากหรอไมและปรบพฤตกรรมเพอการดแลสขภาพชองปากทเหมาะสม

การตรวจสขภาพชองปาก

หมายเหต : หากผสงอายมพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากไมเหมาะสมใหแนะน�า“การดแลสขภาพชองปากดวยตนเองส�าหรบผสงอาย

1.............

2.............

3.............

4.............

5.............

ใช ใช ใช ใช ใชไมใช ไมใช ไมใช ไมใช ไมใช

ครงท (วน/เดอน/ป)ประเมนพฤตกรรมการท�าความสะอาดชองปาก

…………… …………… …………… …………… ……………

…………… …………… …………… …………… ……………

……………

ท�า โดยใชอปกรณ

ไมท�า

……………

ท�า โดยใชอปกรณ

ไมท�า

……………

ท�า โดยใชอปกรณ

ไมท�า

……………

ท�า โดยใชอปกรณ

ไมท�า

……………

ท�า โดยใชอปกรณ

ไมท�า

สบบหรมากกวา 10 มวน/วน

สบบหรมากกวา 10 มวน/วน

สบบหรมากกวา 10 มวน/วน

สบบหรมากกวา 10 มวน/วน

สบบหรมากกวา 10 มวน/วน

เคยวหมากเปนประจ�า

เคยวหมากเปนประจ�า

เคยวหมากเปนประจ�า

เคยวหมากเปนประจ�า

เคยวหมากเปนประจ�า

18

1.1การแปรงฟน•ไมไดแปรงฟน/ไมไดใชแปรงสฟน•แปรงฟนวนละ1ครงกอนนอน•แปรงฟนวนละ2ครงเชาและกอนนอน•แปรงวนมากกวาวนละ2ครง ระบ……………………………………•อนๆ ระบ……………………………………1.2 การใชยาสฟนผสมฟลโอไรดทกวน

1.3การท�าความสะอาดซอกฟนทกวน/เกอบทกวน

2.ประเมนสภาวะเสยงตอการเกดโรคในชองปาก

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

คะแนน0 ใช1 ไมใช

การตดตามผลขอ

สวนท 2 ประเมนสขภาพชองปากผสงอาย

ค�าถาม

ปกต ผดปกต

ใช ไมใช

ปกต ผดปกตใช ไมใช

ปกต ผดปกต

ใช ไมใช

ปกต ผดปกต

ใช ไมใช

ปกต ผดปกต

ใช ไมใช

เคย ไมเคย

ไมใช

ตองการ ไมตองการ

ใช ไมใช

เพอใหผสงอายทราบถงสภาวะเสยงของสขภาพชองปาก ในการเขารบบรการ

ตรวจรกษาทนตกรรมกบทนตบคลากร

1 เนอเยอในชองปาก :

บรเวณรมฝปาก แกม ลน มปม/กอนเนอ/

มแผลเรอรงหรอไม

2 เหงอกและอวยวะปรทนต :

บรเวณเหงอกมเลอดออก/มฝหนอง/ฟนโยก

หรอไม

3 ฟนผ :

มฝ นผเป นร เสยวฟ น ฟ นหก/ฟ นแตก

เหลอแตตอฟนหรอไม

4 ปญหาการเคยวอาหาร :

มปญหาการเคยวอาหาร/การกลนหรอไม

5 ฟนเทยม :

จ�าเปนตองใสฟนเทยม หรอท�าฟนเทยมใหม

หรอไม

6 การไดรบการตรวจหรอรกษาจากทนตบคลากร :

ทานเคยไดรบการตรวจหรอรกษาจากทนต

บคลากรหรอไม

7 ความตองการการรกษาทางทนตกรรม :

ปจจบนทานตองการรกษาหรอไม

ใช

19

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

รวมคะแนน

ครงท1……………..คะแนน การตดตามผล ใช ไมใช

ครงท2……………..คะแนน การตดตามผล ใช ไมใช

ครงท3……………..คะแนน การตดตามผล ใช ไมใช

ครงท4……………..คะแนน การตดตามผล ใช ไมใช

ครงท5……………..คะแนน การตดตามผล ใช ไมใช

การแปลผล

ในขอ 1 – 5 ถาได 1 คะแนนขอใดขอหนงใหสงตอเพอเขารบบรการ

ทางทนตกรรมกบทนตบคลากร

สวนท 3 แผนการสงตอ

การส งต อเพอให ผ สงอายได รบบรการรกษาทางทนตกรรมจาก

ทนตบคลากร

เนอเยอในชองปาก ครงท1 ครงท2ครงท3ครงท4ครงท5

เหงอกและอวยวะ ครงท1ครงท2ครงท3ครงท4ครงท5

ฟนผ ครงท1ครงท2ครงท3ครงท4ครงท5

ปญหาการเคยว ครงท1ครงท2ครงท3ครงท4ครงท5อาหาร/การกลน

ฟนเทยม ครงท1ครงท2ครงท3ครงท4ครงท5

*ดดแปลงมาจาก:Kayser-Jonesetal.(1995).Chalmers(2004)OralHealthAssesment

Tool(OHAT)fordentalscreening

20

ปรทนต

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

1. ตรวจฟนหนา บน-ลาง : โดยยมยงฟนกบกระจก

2. ตรวจฟนกรามดานตดแกม : โดยยมใหกวางถงฟนกราม อาจใชนวมอ

ชวยดงมมปากใหเหนชดเจนขน

3. ตรวจดานใน และดานบดเคยวฟนลาง : โดยกมหนา อาปากกวาง

กระดกลนขน

4. ตรวจดานเพดาน และดานบดเคยวฟนบน : โดยเงยหนา อาปากด

ฟนหนาบน ดานเพดาน อาจตองใชกระจกบานเลกชวยสะทอนภาพ

วธการตรวจสขภาพชองปากดวยตนเอง

ทมา :ส�านกทนตสาธารณสขกรมอนามย

21

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ตวอยางสขภาพชองปากทมลกษณะผดปกต

ลกษณะฟนและรากฟนทมลกษณะผดปกต มรอยด�า เปนรผ สก เปนหลม

ทมา :ส�านกทนตสาธารณสขกรมอนามย

มคราบจลนทรย (ขฟน) บรเวณคอฟน ขอบเหงอกทแปรงไมสะอาดท�าใหเหงอกอกเสบ เลอดออกงาย

ลกษณะมแผล หรอกอนทมบรเวณเหงอก ขางแกม เพดาน ลน รมฝปาก

ลกษณะฟนทมหนปน เหงอกอกเสบ บวมแดง เลอดออกงาย ฟนโยก

ลกษณะขอบเหงอกมหนปนลกษณะฟนสกดานบดเคยว ฟนจะเตยลง คมบาดลน

22

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ขอแนะน�า การคดกรองความเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดสมองเปนการคนหาความเสยงของการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดสมองในกลมทมความเสยงสงตอการเกดโรค เบาหวานความดนโลหตสงและผทมภาวะอวนซงมความหมายดงตอไปน • กล มเสยงสงตอการเกดโรคเบาหวาน หมายถง มระดบน�าตาลในเลอด เมออดอาหาร8ชวโมงขนไป100–125มก./ดล. • กลมเสยงตอการเกดโรคความดนโลหตสง หมายถง มระดบความดนโลหต120/80ถง139/89มม.ปรอท •ผทมภาวะอวนหมายถงผทมดชนมวลกาย25กก/ม2

การคดกรองความเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอดสมองในกลมเสยงสงตอการเกดโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง

และผทมภาวะอวน

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 ครงท 4 ครงท 5ไมใช ไมใช ไมใช ไมใช ไมใชใช ใช ใช ใช ใช

ขอ ค�าถาม

1 ยงคงสบบหรยาเสนยาสบบหรซกาแรต บหรซการหรอหยดสบไมเกน1ป2 ระดบความดนโลหต>130/85มม.ปรอท และ/หรอเคยไดรบการวนจฉยจาก แพทยวาเปนโรคความดนโลหตสง3 ระดบน�าตาลในเลอด(FPG)>100มก/ดล. และ/หรอเคยไดรบการวนจฉยจาก แพทยวาเปนโรคเบาหวาน4 เคยไดรบการวนจฉยจากแพทยหรอ พยาบาลวามภาวะไขมนในเลอดผดปกต โดยTC>280มก.ดล.และ/LDL> 100มก/ดล.และ/หรอTG>150มก.ดล. และ/หรอHDL ในชาย<40มก/ดล. ในหญง<50มก/ดล.

23

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ทมา : ส�านกโรคไมตดตอกรมควบคมโรคกระทรวงสาธารณสข“แนวทางการประเมนโอกาสเสยงตอการ

เกดโรคหวใจและหลอดเลอดสมอง”

การแปลผลครงท1…………/……………/………..(วน/เดอน/ป) จ�านวนขอตอบ“ใช”……………….ครงท2…………/……………/………..(วน/เดอน/ป) จ�านวนขอตอบ“ใช”……………….ครงท3…………/……………/………..(วน/เดอน/ป) จ�านวนขอตอบ“ใช”……………….ครงท4…………/……………/………..(วน/เดอน/ป) จ�านวนขอตอบ“ใช”……………….ครงท5…………/……………/………..(วน/เดอน/ป) จ�านวนขอตอบ“ใช”………………. ถาตอบ“ใช”<2ขอมความเสยง ถาตอบ“ใช”3-4ขอมความเสยงสง ถาตอบ“ใช”>5ขอมความเสยงสงมาก

หมายเหต ผทเคยไดรบการวนจฉยวาเปนเบาหวาน ความดนโลหตสง โรคหวใจขาดเลอดหรอโรคอมพฤกษอมพาตแตยงไมไดรบการรกษาถอเปนกลมเสยง

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 ครงท 4 ครงท 5ไมใช ไมใช ไมใช ไมใช ไมใชใช ใช ใช ใช ใช

ขอ ค�าถาม

5 เสนรอบเอวมากกวาสวนสง(เซนตเมตร) หาร2

6 เคยไดรบการวนจฉยจากแพทยวาเปน โรคหวใจขาดเลอดหรอโรคอมพฤกษ อมพาต7 มญาตสายตรง (พอ แม พ หรอนอง ทองเดยวกน)ทแพทยวนจฉยวาเปนโรค หวใจขาดเลอดหรออมพฤกษอมพาต (ผชายเปนกอนอาย 55 ป ผหญงเปน กอนอาย65ป)

24

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

บนทกการประเมนขอเขาเสอม

ขอแนะน�า การคดกรองโรคขอเขาเสอมเปนการคดกรองเบองตนเพอคนหาผสงอายทมโอกาสเสยงตอการเปนโรคขอเขาเสอม

ผสงอายมอาการปวดเขาหรอไม

การพจารณา ถาตอบ“ปวดเขา”แสดงวามความเสยงหรอมแนวโนมทจะเปนโรคขอเขาเสอมใหสงตอบคลากรทางสขภาพเพอคดกรองโรคขอเขาเสอมทางคลนก

ครงท1……./………./………… ไมปวดเขา ปวดเขาครงท2……./………./………… ไมปวดเขา ปวดเขาครงท3……./………./………… ไมปวดเขา ปวดเขาครงท4……./………./………… ไมปวดเขา ปวดเขาครงท5……./………./………… ไมปวดเขา ปวดเขา

ครงทประเมน (วน/เดอน/ป) ผลการประเมน

25

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

การคดกรองโรคขอเขาเสอมทางคลนก

การพจารณา ผสงอายมอาการ“ปวดเขา”และตอบ“ใช”2ขอแสดงวามโอกาส ทจะเปนโรคขอเขาเสอมสงตอแพทยตรวจวนจฉยเพอยนยนผลและท�าการรกษา

ทมา : ราชวทยาลยแพทยออรโธปดกสแหงประเทศไทย

http://www.rcost.or.th/web/index.php?option=comcontent&view=articl

e&id=8:2010-01-28-07-1335&catid=19&Itemid=109&lang=en

ขอแนะน�า แบบคดกรองโรคขอเขาเสอมทางคลนกใชประเมนผสงอายทมอาการปวดเขาเพอคนหาโอกาสทจะเปนโรคขอเขาเสอมและสงตอแพทยเพอตรวจวนจฉยท�าการรกษา

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 ครงท 4 ครงท 5ขอ ค�าถาม

ไมใชใช

ไมใชใชไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใชไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใชไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใชไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใชไมใชใช

ไมใชใช

ไมใชใช

1 ขอเขาฝดตงหลงตนนอนตอนเชา นาน<30นาท(Stiffness) 2 เสยงดงกรอบแกรบในขอเขาขณะ เคลอนไหว(crepitus)3 กดเจบทกระดกขอเขา (bonytenderness)4 ขอใหญผดรป (bonyenlargement)5 ไมพบขออน (nopalpablewarmth) รวมขอตอบ“ใช”

26

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

บนทกการประเมนคดกรองภาวะหกลม

ใหผ สงอายลกจากเกาอทมทเทาแขนและจบเวลาโดยใหเดนเปน เสนตรงระยะทาง 3 เมตร หมนตวและเดนกลบมานงทเดม

เกณฑการตดสน •ผสงอายใชเวลาในการเดนนอยกวาหรอเทากบ10วนาทถอวาปกต • ผสงอายใชเวลาในการเดนตงแต 30 วนาทขนไป ถอวา มความเสยง ตอภาวะหกลม ควรไดรบค�าแนะน�าจากบคลากรทางการแพทย และ ปองกนภาวะหกลม

1. นอยกวา30วนาท 3. เดนไมได 2. ตงแต30วนาทขนไป

เดนไประยะ3เมตร

เดนกลบระยะ3เมตรกลบมานงเกาออกครง

ผปวยนงแลวลกขนยน

เลยวกลบ

ตารางบนทกผล

1. นอยกวา30วนาท

3. เดนไมได

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

.......... เวลาในการเดน

2. ตงแต30วนาทขนไป

ทมา :ประยกตจากแนวทางเวชปฏบตการปองกน/ประเมนการหกลมในผสงอาย สถาบนเวชศาสตร

ผสงอายกรมการแพทย

27

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

3. เดนไมไดครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 ครงท 4 ครงท 5ผด ถก ผด ถก ผด ถก ผด ถก ผด ถก

ขอ ค�าถาม

บนทกการทดสอบสมองขอแนะน�า แบบทดสอบสภาพสมอง:AbbreviatedMentalTest(AMT)ใหคดกรองภาวะการรคด

ในผสงอายดวยการสอบถามซงค�าตอบทถกจะตองเปนขอมลทเปนจรงขณะท�าการสอบถาม

1 อาย..เทาไหร ค�าตอบ……………………………..............….2 ขณะนเวลา…อะไร ค�าตอบ……………………………..............….3 ทอยปจจบนของทานคอ.. ค�าตอบ……………………………..............….4 ปน..ปอะไร ค�าตอบ……………………………..............….5 สถานทตรงนเรยกวาอะไร.. ค�าตอบ……………………………..............….6 คนนคอใคร..(ชทคนสมภาษณ)และ คนนคอใคร..(ชทคนใกลๆ:ญาต) ค�าตอบ……………………………..............….7 วนเดอนปเกดของทานคอ.. ค�าตอบ……………………………..............….8 เหตการณ14ตลาหรอวนมหาวปโยค เกดในปพ.ศ.อะไร ค�าตอบ……………………………..............….9 รชกาลท9มพระนามวาอะไร ค�าตอบ……………………………..............….10 ใหนบถอยหลงจาก20จนถง1 ค�าตอบ……………………………..............….

28

การแปลผล ถาตอบ“ถก”<7ขอแสดงวาการรคดผดปกต(Abnormalcognitivefunction) ใหสงตอบคลากรทางสขภาพเพอท�าการประเมนดวยMMSE-T2002(หนา47)ดดแปลงมาจาก :H.M.Hodkinson.(1972)EvaluateofmentaltestscoreforassessmentofmentalimpairmentintheelderlyAgeandAging1.233

จ�านวนขอตอบ“ถก”

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

“อาย” เปนอายจรงของผถกทดสอบ ตองตอบเปนตวเลขเทานนจงจะถอวาตอบถก“เวลา”เปนเวลาขณะท�าการทดสอบ•กรณผถกทดสอบดนาฬกาตองตอบณเวลานนจงจะถอวาตอบถก•กรณผถกทดสอบไมไดดนาฬกาอาจตอบเปนเชาเทยงบายเยนฯลฯ“ทอยปจจบน”อาจตอบแบบครบถวน เชน 50/1หม 7 ต�าบลในเมองอ�าเภอเมองจงหวดราชบรหรอตอบเฉพาะต�าบลอ�าเภอจงหวด“ป”ใชตามปฏทนสากลเชนพ.ศ.2541ค.ศ.1998หรอปนกษตร(ชวดถงกน)“สถานท”เปนสถานทณวนท�าการทดสอบเชนบานโรงพยาบาลตองตอบถกทงสองคนเชนหมอลกจงจะถอวาตอบถก

ตองตอบถกทง3ค�าตอบจงจะถอวาตอบถกโดย•วน หมายถงวนทเกด ใชตามปฏทนสากลหรอจนทรคต ตองตอบเปนตวเลข•เดอนหมายถงเดอนเกดใชตามปฏทนสากล(มกราคมถงธนวาคม)หรอจนทรคต(เดอนอายถงเดอน12)•ปหมายถงปเกดใชตามปฏทนสากล(พ.ศ.2541ค.ศ.1998)หรอปนกษตร(ชวดถงกน)ถาตอบ2516หรอ16จงจะถอวาตอบถก

•ถาตอบเปน“พระนาม”จงจะถอวาตอบถกเชนภมพลอดลยเดช•ถาตอบ“ค�าแทนพระนาม”ถอวาตอบผดเชนในหลวงพอหลวงรชกาลท9ตองตอบ2019181716จนถง1จงจะถอวาตอบถก

เอกสารประกอบการทดสอบสภาพสมอง : AMT

คมอการทดสอบสภาพสมอง : AMT

1. อายเทาไร 2. ขณะนเวลาอะไร

3. ทอยปจจบนของทานคอ4. ปนปอะไร

5. สถานทตรงนเรยกวาอะไร6.คนนคอใคร (ช ทคนสมภาษณ)และคนนคอใคร(ชทคนใกลๆ:ญาต)7. วนเดอนปเกดของทานคอ

8.เหตการณ 14 ตลาหรอวนมหาวปโยคเกดในปพ.ศ.อะไร9.พระมหากษตรยองคปจจบนมพระนามวาอะไร10. ใหนบถอยหลง จาก20จนถง1

3029

สมดบนทกสขภาพผสงอาย31

ภาวะกลนปสสาวะ ไมม ม

การคดกรองภาวะกลนปสสาวะ

การประเมนปญหาการนอน

ทานมภาวะ“ปสสาวะเลด” หรอ“ปสสาวะราด”จนท�าใหเกดปญหาในการใชชวตประจ�าวน

การพจารณา ถาตอบวา“ม” ควรพบแพทยตรวจวนจฉยเพอยนยนผลและท�าการรกษา

1. ทานมปญหาการนอนหลบหรอไม ไมม มปญหา นอนไมหลบ นอนมากไป นอนกรน นอนละเมอ อนๆระบ ระยะเวลาทมปญหาการนอนหลบ..................ป..................เดอน โดยเฉลยทานหลบไดคนละ....................ชวโมง

2. ทานมอาการงวงออนเพลยตอนกลางวนหรอไม ไมม มปญหา

การพจารณา ถาตอบ“มปญหา”ขอใดขอหนงควรพบแพทยตรวจวนจฉยเพอยนยนผล และท�าการรกษา

ทมา :สมาคมศลยแพทยระบบปสสาวะแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

ทมา :เวชศาสตรผสงอายคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

30

สมดบนทกสขภาพผสงอาย31

บนทกการประเมนมาตรฐานสขภาพอนามยผสงอายทพงประสงค (ควรประเมนอยางนอยปละ 1 ครง)

1. มสขภาพดทงดานรางกายและจตใจ 1.1 มสขภาพกายทพงประสงค ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมายPลงในชองทมขอความตรงกบตวทานมากทสดโรคทสามารถควบคมไดในระยะเวลา 1 ป ทผานมา

โรคครงท (วน/เดอน/ป)

5..........

4..........

3..........

2..........

1..........

หวใจขาดเลอด

โรคมะเรง

โรคเสนเลอดในสมองอดตน

โรคขอเสอม

วณโรค

ไมม

ม / คมได

ม / คมไมได

ไมม

ม / คมได

ม / คมไมได

ไมม

ม / คมได

ม / คมไมได

ไมม

ม / คมได

ม / คมไมได

ไมม

ม / คมได

ม / คมไมได

หมายเหต :ไมมหรอม/คมไดถอวาผานการประเมน

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 32

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

..........

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

..........

รายการ

รายการ

ไมปกต

ไมปกต

ปกต

ปกต

ผลการตรวจโรคเบาหวาน (ตองมคาระดบน�าตาลในเลอดไมเกน 125 mg)

ผลการตรวจโรคความดนโลหตสง (ตองมคาต�ากวา 140/90 mmHg)

ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมายPลงในชองทขอความตรงกบตวทานมากทสด

โรคทสามารถควบคมไดในระยะเวลา 6 เดอน ทผานมา

1.ไมไดรบการตรวจคดกรอง โรคความดนโลหตสง

1. ไมไดรบการตรวจคดกรอง โรคเบาหวาน

2. ผลการตรวจ โรคความดนโลหตสง

2. ผลการตรวจ โรคเบาหวาน

หมายเหต :ปกตถอวาผานการประเมน

สมดบนทกสขภาพผสงอาย33 34

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

..........

1.2 มสขภาพจตทพงประสงค

แบบคดกรองดชนวดสขภาพจต (TMHI – 15)

ค�าชแจง กรณาใสเครองหมายP ลงในชองทมขอความตรงกบตวทานมากทสด

และขอความรวมมอตอบค�าถามทกขอ

ค�าถามตอไปนจะถามถงประสบการณของทานในชวง 1 เดอนทผานมา

จนถงปจจบนใหทานส�ารวจตวทานเองและประเมนเหตการณอาการความคดเหน

และความรสกของทาน วาอยในระดบใด แลวตอบลงในชองค�าตอบทเปนจรงกบ

ตวทานมากทสดโดยค�าตอบจะม4ตวเลอกคอ

ไมเลย หมายถงไมเคยมเหตการณอาการความรสกหรอไมเหนดวย

กบเรองนนๆ

เลกนอย หมายถง เคยมเหตการณ อาการ ความร สกในเรองนนๆ

เพยงเลกนอยหรอเหนดวยกบเรองนนๆเพยงเลกนอย

มาก หมายถง เคยมเหตการณอาการ ความรสกในเรองนนๆ มาก

หรอเหนดวยกบเรองนนๆมาก

มากทสดหมายถง เคยมเหตการณ อาการ ความร สกในเรองนนๆ

มากทสดหรอเหนดวยกบเรองนนๆมากทสด

รายการ

ไมเลยเลกนอย

มากทสดมาก

ไมเลยเลกนอย

มากทสดมาก

1. ทานรสกพงพอใจ ในชวต

2. ทานรสกสบายใจ

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 3435

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

.......... รายการ

ไมเลยเลกนอย

มากทสดมาก

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

3. ทานรสกเบอหนาย ทอแทกบการด�าเนน ชวตประจ�าวน

4. ทานรสกผดหวง ในตวเอง

5. ทานรสกวาชวต ของทานมแต ความทกข

6. ทานสามารถ ท�าใจยอมรบได ส�าหรบปญหา ทยากจะแกไข

7. ทานมนใจวาจะสามารถ ควบคมอารมณได เมอมเหตการณคบขน หรอรายแรงเกดขน

8. ทานมนใจทจะเผชญ กบเหตการณรายแรง ทเกดขนในชวต

9. ทานรสก เหนอกเหนใจ เมอผอนมทกข

สมดบนทกสขภาพผสงอาย35 36

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

.......... รายการ

ไมเลยเลกนอย

มากทสดมาก

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

ไมเลย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

เลกนอย

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสดรวมคะแนน

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

ทมา : รายงานการวจย เรองการพฒนาและทดสอบดชนชวดสขภาพจตคนไทย (version 2007):

กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข,2552

10. ทานรสกเปนสข ในการชวยเหลอผอน ทมปญหา

11. ทานใหความ ชวยเหลอแกผอน เมอมโอกาส

12. ทานรสกภมใจ ในตนเอง

13. ทานรสกมนคง ปลอดภย เมออยในครอบครว

14. หากทานปวยหนก ทานเชอวาครอบครว จะดแลทานเปนอยางด

15. สมาชกในครอบครว มความรกและผกพน ตอกน

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 3637

การใหคะแนนและการแปลผลคาปกต (norm) ดชนชวดสขภาพจตคนไทย

ฉบบสน (TMHI-15)

การใหคะแนนแบงออกเปน 2 กลม ดงน

กลมท 1 ไดแกขอ

1 2 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15

แตละขอใหคะแนนดงตอไปน

ไมเลย=1คะแนน เลกนอย=2คะแนน

มาก =3คะแนน มากทสด=4คะแนน

กลมท 2 ไดแกขอ

แตละขอใหคะแนนดงตอไปน

ไมเลย=4คะแนน เลกนอย =3คะแนน

มาก =2คะแนน มากทสด =1คะแนน

การแปลผลเมอรวมคะแนนทกขอแลวน�ามาเปรยบเทยบกบเกณฑปกตทก�าหนดดงน

(คะแนนเตม60คะแนน)

51-60คะแนน หมายถงสขภาพจตดกวาคนทวไป

44-50คะแนน หมายถงสขภาพจตเทากบคนทวไป

43 คะแนนหรอนอยกวา หมายถงสขภาพจตต�ากวาคนทวไป

หมายเหต :ผาน44คะแนนขนไปถอวาผานการประเมน

3 4 5

สมดบนทกสขภาพผสงอาย37 38

ผลการประเมน1.ถาค�าตอบไมม ทง 2 ค�าถามหมายถงปกตไมเปนโรคซมเศราในขณะน2.ถาค�าตอบ ม ขอใดขอหนง หรอทง 2 ขอ (มอาการใดๆในค�าถามท1และ2)หมายถง มแนวโนมทจะเปนโรคซมเศราหรอมโอกาสทจะปวยเปนโรคซมเศรา

ใหประเมนภาวะซมเศราดวยค�าถาม 9Q (หนา 51)

หมายเหต ไมมภาวะซมเศราถอวาผานการประเมน

1.3 การประเมนคดกรองโรคซมเศราดวย 2 ค�าถาม (2Q)

ค�าถาม 1

.............

ม ม ม ม มไมม ไมม ไมม ไมม ไมม

2

.............

3

.............

4

.............

5

.............

1. ใน 2 สปดาหทผานมารวมวนน ทานรสก หดห เศรา หรอ ทอแท สนหวง หรอไม

2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนนทานรสกเบอ ท�าอะไรกไมเพลดเพลนหรอไม

ครงท (วน/เดอน/ป)

1.............

2.............

3.............

4.............

5.............

ซมเศรา ซมเศรา ซมเศรา ซมเศรา ซมเศรา

ไมซมเศรา ไมซมเศรา ไมซมเศรา ไมซมเศรา ไมซมเศรา

ครงท (วน/เดอน/ป)

ทมา :คณะท�างานจดท�าแนวการจดการโรคซมเศราส�าหรบแพทยเวชปฏบตทวไปในสถานบรการระดบ ปฐมภมและทตยภมกรมสขภาพจต

ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมายPลงในชองทขอความตรงกบตวทานมากทสด

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 3839

หมายเหต มแปลวาผานการประเมน

ไมม แปลวา ไมผานการประเมน

ฟนหลงขางขวาสบกน3คนบฟนหลงถดจากซเขยวเปนตนไป

ฟนหลงขางซายสบกน2คฟนลาง2ซสบกบฟนบน3ซนบเปนคสบกนได2ค

ฟนหลงทไมสบกนเลย(0ค)

ภาพจาก : ส�านกทนตสาธารณสขกรมอนามย

2. มฟนใชงานไดอยางนอย 20 ซ โดยมฟน 4 คสบ

รายการ 1

.............

ม ม ม ม มไมม ไมม ไมม ไมม ไมม

2

.............

3

.............

4

.............

5

.............

มฟนใชงานไดอยางนอย 20 ซ

โดยมฟนหลง 4 คสบ

ครงท (วน/เดอน/ป)

ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมายPลงในชองทขอความตรงกบตวทานมากทสด

1. ฟนใชงาน หมายถงฟนแทหรอฟนเทยมกได

2. ฟนหลง 4 คสบ หมายถง การมฟนหลง(ฟนกรามนอยและ/หรอฟนกรามใหญ

สบกนทงซายและขวาอยางนอย4คขนไป

สมดบนทกสขภาพผสงอาย39 40

การประเมนภาวะโภชนาการ

3.1 การคดกรองความเสยงภาวะทพโภชนาการ การคดกรองความเสยงภาวะทพโภชนาการผสงอายเพอคนหาโอกาสทจะเกดภาวะขาดสารอาหารโดยระบคะแนนลงในชองวางตามครงทประเมน

31

การคดกรองครงท (วน/เดอน/ป)

5........

4........

3........

2........

1........

1. ในชวง 3 เดอนทผานมารบประทานอาหาร ไดนอยลงเนองจากความอยากอาหารลดลง มปญหาการยอยหรอการเคยวหรอปญหาการกลนหรอไม 0=รบประทานอาหารนอยลงอยางมาก 1=รบประทานอาหารนอยลงปานกลาง 2=การรบประทานอาหารไมเปลยนแปลง2. ในชวง 3 เดอนทผานมาน�าหนกลดลงหรอไม 0=น�าหนกลงมากกวา3กโลกรม 1=ไมทราบ 2=น�าหนกลงระหวาง1–3กโลกรม 3=น�าหนกไมลดลง3. ผปวยรบประทานอาหารเตมมอ ไดกมอตอวน 0=1มอ 1=2มอ2=3มอ4. ผปวยรบประทานอาหารจ�าพวกโปรตนเหลานบางหรอไม -นมหรอผลตภณฑจากนม อยางนอย1หนวยบรโภค/วน ใช ไมใช(1หนวยบรโภค=นม200มล./ชส1แผน/โยเกรต1ถวย) - เนอสตวปลาหรอสตวปกทกวน ใช ไมใช -ถวหรอไขอยางนอย4ชอนกนขาว/สปดาห ใช ไมใช(ไข1ชอนกนขาว=ครงฟอง) 0.0=ถาตอบ“ไมใช”ทกขอหรอ“ใช”เพยง1ขอ 0.5=ถาตอบ“ใช”2ขอ 1.0=ถาตอบ“ใช”3ขอ

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

รวมคะแนน

5. ผปวยรบประทานอาหารผกหรอผลไมอยางนอย 2 สวน* ตอวน 1 สวน* หมายถง ผลไม1ผลเชนสม/กลวยน�าวา ผลไมชน6-8ชนเชนสบปะรด/มะละกอ ผลเลกมาก6ผลล�าไยลองกอง ผลเลกปานกลาง4ผลเชนเงาะ/มงคด/พทรา ผลขนาดกลาง½ผลเชนมะมวง/ฝรง/กลวยหอม ผก1สวนหมายถงผกสก1ทพพผกสด2ทพพ 0=ไมใช1=ใช6. ดมเครองดม(น�าน�าผลไมกาแฟชานมหรออนๆ) ปรมาณเทาไหรตอวน 0.0=นอยกวา3แกว 0.5=3–5แกว 1.0=มากกวา5แกว7. ความสามารถในการชวยเหลอตวเองขณะ รบประทานอาหาร 0=ไมสามารถรบประทานไดเอง 1=รบประทานไดเองแตคอนขางล�าบาก 2=รบประทานไดเอง/ไมมปญหา

การคดกรองครงท (วน/เดอน/ป)

5........

4........

3........

2........

1........

4041

ทมา :ดดแปลงมาจากMiniNutritionalAssessment:MNA®

การแปลผลการคดกรองความเสยงภาวะทพโภชนาการ

ระดบ A (10-12คะแนน) ไมพบความเสยง ระดบ B (5–9คะแนน) พบความเสยง ระดบ C (นอยกวา5คะแนน) พบความเสยงสง

สมดบนทกสขภาพผสงอาย41

ดชนมวลกาย =

น�าหนกตว (กโลกรม)

สวนสง (เมตร)²

3. ดชนมวลกาย (BMI) อยในเกณฑปกต/หรอรอบเอวอยในเกณฑปกต

ทมา :ส�านกโภชนาการกรมอนามย

รอบเอวไมควรเกน .............. ซม.

รอบเอวของทานทวดได

เกน

ไมเกน

ครงท 5..../..../....

ครงท 3..../..../....

ครงท 4..../..../....

ครงท 2..../..../....

ครงท 1..../..../....

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 ครงท 4 ครงท 5

ดชนมวลกาย(BMI)

สวนสง.........................ซม.

การแปลผล น�าหนก......BMI=........

น�าหนก......BMI=........

น�าหนก......BMI=........

น�าหนก......BMI=........

น�าหนก......BMI=........

การแบงระดบความอวนตามคาดชนมวลกายของคนเอเชย

นอยกวา18.5 ผอม

18.5–22.9 ปกต

23.0–24.9 น�าหนกเกน

25.0–29.9 โรคอวน

มากกวา30 โรคอวนอนตราย

.......ซม. .......ซม........ซม. .......ซม. .......ซม.

รอบเอวทเหมาะสมของทานไมควรเกน สวนสง(เซนตเมตร) หาร 2

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

3. ดชนมวลกาย (BMI) อยในเกณฑปกต/หรอรอบเอวอยในเกณฑปกต

หมายเหต : หากมขอใดขอหนงตอบ “ใช” ใหสงตอเจาหนาทสาธารณสข และ

ทมโภชนาการเพอท�าการแกไขปญหา

ครงท 5ครงท 4ครงท 3ครงท 2ครงท 1

ใชใชใชใชใช ไมใชไมใชไมใชไมใชไมใชปญหาทพบ

42

วธการวดรอบเอว

1. อยในทายน

2. ใชสายรดวดรอบเอวโดยวดผานสะดอ

3. วดในชวงหายใจออก(ทองแฟบ)โดยใหสายวดแนบกบล�าตวไมรดแนน

และใหระดบสายวดทรอบเอววางอยในแนวขนานกบพน

สรปผลการประเมนเพอการสงตอเจาหนาทสาธารณสข และทมโภชนาการ

1.ความเสยงระดบBและC

2.BMIไมอยในเกณฑปกต

3.รอบเอวเกน

ผบนทก

สมดบนทกสขภาพผสงอาย43

4. ผสงอายสามารถชวยเหลอตวเองและผอนไดตามอตภาพ

หมายเหต :ผาน3ขอถอวาผานการประเมน

ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมายPลงในชองทขอความตรงกบตวทานมากทสด

4.1 ปฏบตภารกจ

ประจ�าวนได

4.2 สามารถเดนทาง

ไปนอกบาน

ดวยตนเองตามท

ตองการไดอยาง

ถกตอง

4.3 สามารถดแล

ชวยเหลอผอน

ไดตามอตภาพ

ครงท (วน/เดอน/ป)5

.......... 4

.......... 3

.......... 2

.......... 1

.......... ผาน

ผาน

ผาน

ไมผาน

ไมผาน

ไมผาน

ผสงอายสามารถชวยเหลอตวเอง

และผอนไดตามอตภาพ

44

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

5. พฤตกรรมสขภาพ

หมายเหต :ขอ5.1,5.2และ5.3ท�าเปนประจ�าถอวาผานการประเมน

ขอ5.4ไมสบถอวาผานการประเมน

ขอ5.5ไมดมถอวาผานการประเมน

5.1 ออกก�าลงกาย สปดาหละ 5 วน ครงละ 30 นาท/วน

ครงท (วน/เดอน/ป)

ไมเคย

เปนประจ�า

บางครง

ไมเคย

เปนประจ�า

บางครง

ไมเคย

เปนประจ�า

บางครง

ไมสบ

สบเปนประจ�า

สบบางครง

ไมดม

ดมเปนประจ�า

ดมบางครง

พฤตกรรมสขภาพ 5..........

4..........

3..........

2..........

1..........

5.2 รบประทานผก ผลไมไมหวานจด อยางนอย วนละ 5 สวน

5.3 ดมน�าอยางนอย วนละ 8 แกว

5.4 การสบบหร/ยาเสน

5.5 การดมเครองดม ทมสวนผสมของ แอลกอฮอล (เชน สรา เบยร ยาดองเหลา)

ค�าชแจง : โปรดใสเครองหมายPลงในชองทขอความตรงกบตวทานมากทสด

44

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

สรปผลการประเมน

รายการประเมน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

ผาน ผาน ผาน ผาน ผานไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน ไมผาน

1.............

2.............

3.............

4.............

5.............

ครงท (วน/เดอน/ป)

45

1. มสขภาพดทงดานรางกาย และจตใจ 1.1 มสขภาพกายทพงประสงค

1.2 มสขภาพจตทพงประสงค

1.3 ประเมนคดกรองภาวะซมเศรา ดวย 2 ค�าถาม (2Q) 2. มฟนใชงานไดอยางนอย 20 ซ โดยมฟน 4 คสบ 3. การประเมนภาวะโภชนาการ3.1 การคดกรองความเสยงภาวะ ทพโภชนาการ3.2 ดชนมวลกาย (BMI) อยในเกณฑ ปกต/หรอรอบเอวอยในเกณฑปกต

4. ผสงอายสามารถชวยเหลอตวเอง และผอนไดตามอตภาพ 5. พฤตกรรมสขภาพ

5.1 ออกก�าลงกายสปดาหละ 5 วน ครงละ 30 นาท/วน5.2 รบประทานผก ผลไมไมหวานจด อยางนอย วนละ 5 สวน*5.3 การดมน�าอยางนอย วนละ 8 แกว

5.4 ไมสบบหร/ยาเสน

5.5 ไมดมเครองดมมแอลกอฮอล (เชน สรา เบยร ยาดองเหลา)

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

สวนท 3 บนทกการประเมนผสงอายทตองไดรบการดแลระยะยาว

46

การประเมนดานสงคม ใหระบคะแนนใน โดยผสงอายไดรบการปฏบตในรอบปทผานมา1. การอยอาศย หรอ ผดแลเมอเจบปวย 0 ไมไดอยคนเดยวหรอมคนดแลเมอเจบปวย 1 อยคนเดยวหรอไมมคนดแลเมอเจบปวย2. ลกษณะทอยอาศย 0 มนคงแขงแรงหรอไมมนคงแตไมมผลตอความปลอดภยในชวตและสขภาพ 1 ไมมทอยอาศยหรอมทอยอาศยแตไมปลอดภยตอชวตและสขภาพ3. ความเพยงพอของรายไดในการด�าเนนชวตประจ�าวน 0 เพยงพอ 1ไมเพยงพอ4. ทานอาศยอยในบานหลงเดยว หรอ บรเวณเดยวกนกบบตรหลาน ใชหรอไม 0 ใช 1ไมใช5. ทานไดออกก�าลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน ใชหรอไม 0 ใช 1ไมใช6. ทานเคยถกท�ารายรางกาย หรอ ถกเอารดเอาเปรยบ ใชหรอไม 0 ไมใช 1ใช7. ทานเคยเขารวมอบรม ศกษา เรยนร จากหนวยงาน องคกร หรอชมรมผสงอายใชหรอไม 0 ใช 1ไมใช8. ทานเคยรบทราบขอมลดานสทธประโยชนของผสงอาย ใชหรอไม 0 ใช 1ไมใช9. ทานไดปฏบตศาสนกจตามศาสนาททานนบถอ ใชหรอไม 0 ใช 1ไมใช10. ทานไดเขารวมกจกรรมทางสงคม อยางนอยเดอนละ 1 ครง ใชหรอไม 0 ใช 1ไมใช

แปลผล กรณได1คะแนนขนไปสงปรกษาหนวยงานทเกยวของเพอใหความชวยเหลอ

สมดบนทกสขภาพผสงอาย47

การทดสอบสภาพสมองเบองตนฉบบภาษาไทย : MMSE-T 2002

1. การรบรเวลา

วนนวนทเทาไร(1คะแนน)

วนนวนอะไร(1คะแนน)

เดอนนเดอนอะไร(1คะแนน)

ปนปอะไร(1คะแนน)

ฤดนฤดอะไร(1คะแนน)

2. การรบรสถานท

สถานทตรงนเรยกวาอะไร/บานเลขทเทาไร(1คะแนน)

ทนหมบานหรอละแวก/คม/ยาน/ถนนอะไร(1คะแนน)

ทนอยในอ�าเภอ-เขตอะไร(1คะแนน)

ทนจงหวดอะไร(1คะแนน)

ทนภาคอะไร(1คะแนน)

3. การจดจ�า

บอกของ3อยางแลวใหพดตาม

ดอกไม(1คะแนน)

แมน�า(1คะแนน)

รถไฟ(1คะแนน)

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 48

4. การทดสอบสมาธ

4.1 การค�านวณถาคดเลขในใจไมได ใหขามไปการทดสอบสมาธ (ขอ4.2)ขอน

คดในใจเอา100ตงลบออกทละ7ไปเรอยๆไดผลลพธเทาไรบอกมาบนทก

ตวเลขไวทกครง(ทงค�าตอบทถกหรอผด)

100-7(1คะแนน)

93-7(1คะแนน)

86-7(1คะแนน)

79-7(1คะแนน)

72-7(1คะแนน)

4.2 การทดสอบสมาธ ถาอานไมออก ใหขามไปการระลกจ�า (ขอ 5) ผม (ดฉน)

สะกดค�าวามะนาว ใหคณ (ตา, ยาย…) ฟง แลวใหคณ (ตายาย…) สะกด

ถอยหลงจากพยญชนะตวหลงไปตวแรกค�าวา มะนาว สะกดวา มะนาว

สะกดวามอมา-สระอะ-นอหน-สระอา-วอแวน ไหนคณ (ตายาย…) สะกด

ถอยหลงใหฟงซ………………………………………

(ค�าละ1คะแนนรวม5คะแนน)

วา นะ ม

5. การระลกจ�า เมอสกครทใหจ�าของ 3 อยาง จ�าไดไหม มอะไรบาง

ดอกไม(1คะแนน)

แมน�า(1คะแนน)

รถไฟ(1คะแนน)

6. การเรยกชอ

ยนดนสอใหผสงอายแลวถามวาของสงนเรยกวาอะไร(1คะแนน)

ชนาฬกาขอมอใหผสงอายดแลวถามวาของสงนเรยกวาอะไร(1คะแนน)

สมดบนทกสขภาพผสงอาย49

7. การพดตาม ตงใจฟงผม (ดฉน) นะ เมอผม (ดฉน) ใหคณ (ตา, ยาย…) พดตาม

ผม(ดฉน)จะบอกเพยงเทยวเดยว “ใคร ใคร ขาย ไก ไข” (1คะแนน)

8. การท�าตามค�าสงทพด ฟงดดนะเดยวผม(ดฉน)จะสงกระดาษใหแลวคณ(ตา,ยาย…)

รบดวยมอขวา พบครงแลววางท…(พน, โตะ, เตยง) ผทดสอบแสดงกระดาษเปลา

ขนาดประมาณเอ-4ไมมรอยพบใหผสงอายรบดวยมอขวา(3คะแนน)

รบดวยมอขวา พบครงดวยมอ2ขาง วางไวทพน,โตะ,เตยง

(1คะแนน) (1คะแนน) (1คะแนน)

9. การท�าตามค�าสงทเขยน ถาอานไมออก ใหขามไปการวาดภาพตวอยาง (ขอ 11)

ตอไปนเปนค�าสงทเขยนเปนตวหนงสอ ตองการใหคณ (ตา, ยาย…) อานแลวท�าตาม

คณ(ตา,ยาย…)จะอานออกเสยงหรอในใจกไดผทดสอบแสดงกระดาษทเขยนวาหลบตา

หลบตาได(1คะแนน)

10. การเขยนประโยคทมความหมาย ถาเขยนไมไดใหขามไปการวาดภาพตวอยาง(ขอ11)

ขอนเปนค�าสงใหคณตา, ยายเขยนขอความอะไรกไดทอานแลวรเรองหรอมความหมายมา

1ประโยค(1คะแนน)

...............................................................................................................................................

11. การวาดภาพตวอยาง (1คะแนน)

การวาดภาพตวอยาง ขอนเปนค�าสง จงวาดใหเหมอนภาพตวอยางในทวางดานขาง

ของภาพตวอยางรปหาเหลยมตองมมม5มมตามภาพตวอยางการตดกนตองเกดรปสเหลยม

ดานใน(1คะแนน)

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

จดตด (cut-off point) ส�าหรบคะแนนทสงสยภาวะสมองเสอม (cognitive impairment)

การประเมนภาวะกลนล�าบาก

50

การแปลผล

• ถาคะแนนนอยกวาจดตด แสดงวา เปนผสงสยวามภาวะสมองเสอม (cognitive

impairment) ใหสงตอแพทยเพอตรวจวนจฉยยนยนผลและท�าการรกษาในรายทสงสยวา

มภาวะสมองเสอม

ใหระบคะแนนใน โดยถาม (1 คะแนน) และ ไมม (0 คะแนน)

1. ผสงอายใชฟนปลอมทไมอยในสภาพด/ฟนแทใชงานไดนอยกวา20ซ

2.ผสงอายตองทานอาหารทางสายจมกหรอหนาทอง

3. ผสงอายตองทานอาหารตอมอไดนอยและมลกษณะผอมแหงแรงนอย

4. ผสงอายเบออาหารหรอทานอาหารซ�าๆแตไมถกหลกโภชนาการ

5. มน�าลายไหลตลอดเวลาททานอาหาร

6. พดไมชดและส�าลกขณะกลนอาหาร

แปลผล : หากได4-6คะแนนใหสงปรกษาแพทยเพอตรวจวนจฉยยนยนผล

ผสงอายปกตไมไดเรยนหนงสอ ≤ 14 23

(อานไมออก-เขยนไมได) (ไมตองท�าขอ4,9,10)

ผสงอายปกตเรยนระดบประถมศกษา ≤ 17 30

ผสงอายปกตเรยนระดบสงกวาประถมศกษา ≤22 30

ระดบการศกษา คะแนน

จดตด เตม

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

การพจารณา (คะแนนเตม 27 คะแนน)• คะแนนรวม<7 คะแนน แสดงวา ไมมอาการของโรคซมเศราหรอมอาการโรคซมเศรา ระดบนอยมาก• คะแนนรวม7-12 คะแนน แสดงวามอาการของโรคซมเศราระดบนอย• คะแนนรวม13-18 คะแนน แสดงวามอาการของโรคซมเศราระดบปานกลาง• คะแนนรวม> 19 คะแนน แสดงวามอาการของโรคซมเศราระดบรนแรงแนวทางการปฏบต• ควรแจงผลพรอมใหค�าแนะน�าในการปฏบตตวหรอการดแลรกษาในขนตอนตอไป51

การประเมนภาวะซมเศราดวย 9 ค�าถาม (9Q)ขอแนะน�า

• เนนการถามถงอาการทเกดขนในชวง2สปดาหทผานมาจนถงวนทสมภาษณ

• ถามทละขอไมชาหรอเรวเกนไปพยายามใหไดค�าตอบทกขอ

• ขณะสอบถามถาผ สงอายไมเขาใจใหถามซ�า ไมควรอธบายหรอขยายความเพมเตม

ควรถามซ�าจนกวาผสงอายจะตอบตามความเขาใจของตวเอง

ในชวง 2 สปดาหทผานมารวมทงวนนทานมอาการเหลานบอยแคไหน

ขอ ไมมเลย เปนบางวน(1-7 วน)

เปนบอย( > 7 วน)

เปนทกวน

1 เบอไมสนใจอยากท�าอะไร 0 1 2 3

2 ไมสบายใจซมเศราทอแท 0 1 2 3

3 หลบยากหรอหลบๆตนๆหรอหลบมากไป 0 1 2 3

4 เหนอยงายหรอไมคอยมแรง 0 1 2 3

5 เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3

6 รสกไมดกบตวเองคดวาตวเองลมเหลวหรอ 0 1 2 3

ท�าใหตนเองหรอครอบครวผดหวง

7 สมาธไมดเวลาท�าอะไรเชนดโทรทศน 0 1 2 3

ฟงวทยหรอท�างานทตองใชความตงใจ

8 พดชาท�าอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนไดหรอ 0 1 2 3

กระสบกระสายไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

9 คดท�ารายตนเองหรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

คะแนนรวม

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 52 สมดบนทกสขภาพผสงอาย53สมดบนทกสขภาพผสงอาย หมายเหต * อยในชดสทธประโยชนของ สปสช.15

10. การกลนปสสาวะในระยะ 1 สปดาห

ทผานมา

0. กลนไมได หรอใสสายสวน

ปสสาวะแตไมสามารถดแลเองได

1. กลนไมไดบางครง (ไมเกน

วนละ 1 ครง)

2. กลนได

เปนปกต

4..........

3..........

2..........

1..........

5..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

.............

.......................................

.............

.......................................

.............

.............

ผลการประเมน ผสงอายกลมท 1 (กลมตดสงคม) พงตนเองได ชวยเหลอผอน ชมชน และสงคมได (12 คะแนนขนไป) ผสงอายกลมท 2 (กลมตดบาน) ดแลตนเองไดบาง ชวยเหลอตนเองไดบาง (5-11 คะแนน) ผสงอายกลมท 3 (กลมตดเตยง) พงตนเองไมได ชวยเหลอตนเองไมได พการ

หรอทพพลภาพ (0-4 คะแนน)

คะแนนรวม

อยในกลมท

0 00 00

1 11 11

2 22 22

หมายเหต : ควรประเมนอยางนอยปละ 1 ครง ขนอยกบสภาพการเปลยนแปลงของผสงอาย

ในกรณทอยในกลมท 2 หรอ 3 ใหประเมนในสวนท 3 ตอ (หนา 46)

ทมา : Barthel ADL Index ประยกตโดยกรมอนามย

บนทกการตรวจสขภาพประจ�าป

รายการสงตรวจ คาอางอง 1........

6........

2........

7........

3........

8........

4........

9........

5........

10........

ครงท (วน/เดอน/ป)

สวนท 4 บนทกการตรวจรกษาพยาบาล

CBC การตรวจนบเมดเลอด- Hb ความเขมขนของเมดเลอดแดง * ญ.12-16 gm/dl, ช.14-18 gm/dl - Hct อตราความเขมขนของเลอด * ญ.37-48 %, ช.42-52%- WBC จ�านวนเมดเลอดขาว 4,000-11,000/ul- Platelet count จ�านวนเกลดเลอด 150,000-440,000/ulBlood Chemistry การตรวจสารเคมในเลอด- FBS น�าตาลในเลอด * 70-100 mg/dl- BUN การท�างานของไต 6-20 mg/dl- Cr การท�างานของไต 0.5-1.0 mg/dl- Uric acid กรดยรคในเลอด 2.0-7.0 mg/dl - Cholesterol ไขมนโคเลสเตอรอล * < 200 mg/dl - Triglyceride ไขมนไตรกลเซอไรด < 200 mg/dl- HDL ไขมนเอชดแอล (ไขมนชนดด) > 40 mg/dl - LDL ไขมนแอลดแอล (ไขมนชนดเลว) < 160 mg/dl - Alk phosphatase ตบและกระดก 35-105 U/L- SGOT เอนไซมตบ 0-32 U/L- SGPT เอนไซมตบ 0-33 U/LการตรวจอนๆUA การตรวจปสสาวะ *Stool การตรวจอจจาระ *pap smear/VIA การตรวจมะเรงปากมดลก * การตรวจพเศษตางๆ คลนไฟฟาหวใจ (EKG)คลนสะทอนเสยง (Ultrasound)เอกซเรย (x-ray)

อนๆ..............................................................................................................................................................................................................

สมดบนทกสขภาพผสงอายสมดบนทกสขภาพผสงอาย 54 สมดบนทกสขภาพผสงอาย55

5........

4........

3........

8........

2........

7........

1........

6........

บนทกการตรวจรางกายและรกษาพยาบาล

ขอมล

น�าหนก (กก.)สวนสง (ซม.)

ดชนมวลกาย (BMI)

ชพจร (ครง/นาท)ความดนโลหต (มม.ปรอท)ตรวจเตานมตรวจทวารหนกตรวจสายตา

ตรวจการไดยน

ตรวจอนๆ ระบ...............................

.......................................................

.......................................................อาการทตรวจพบ

ค�าวนจฉย

การรกษาทให

ครงท (วน/เดอน/ป)

ลงชอผตรวจ

ชอสถานพยาบาลทตรวจ

14

8. การอาบน�า

0. ตองมคนชวยหรอท�าให

1. อาบน�าเองได

9. การกลนการถายอจจาระในระยะ 1 สปดาหทผานมา 0. กลนไมได หรอตองการการสวนอจจาระอยเสมอ

1. กลนไมไดบางครง

(ไมเกน 1 ครงตอสปดาห)

2. กลนได

เปนปกต

4..........

3..........

2..........

1..........

5..........

กจวตรประจ�าวน/คะแนนพฤตกรรมครงท (วน/เดอน/ป)

0 00 00

0 00 00

1 11 11

1 11 11

2 22 22

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ครงท 1

ครงท 2

ครงท 3

ครงท 4

ครงท 5

บนทกการไดรบวคซนปองกนโรค

ฉดวคซนคอตบบาดทะยก (dT)

จ�านวนครงทควรไดรบวคซน

วคซนอนๆ

วน /เดอน/ป /สถานทรบบรการวคซน

ฉดวคซนไขหวดใหญตามฤดกาล

หมายเหต (ผทควรไดรบวคซน) 1. อายมากกวา65ปทกราย

2. ผมโรคเรอรง 7 โรค ไดแก โรคหอบหด โรคปอดอดกนเรอรง

โรคไตวาย โรคหวใจ โรคเบาหวาน โรคหลอดเลอดสมอง

และผปวยมะเรงทไดรบการรกษาดวยวธเคมบ�าบด

หมายเหต (ผทควรไดรบวคซน) 1. ผทไมเคยไดรบวคซนนหรอเคยไดรบมากอนแตไมถง3ครง

2. ผทเคยไดรบวคซนครงลาสดมานานเกน10ป

48 56

สมดบนทกสขภาพผสงอาย57 ขดเครองหมายPลงในชอง"กจกรรมการเยยมบาน/การใหความร/ค�าแนะน�า"

สมดบนทกสขภาพผสงอายขดเครองหมายPลงในชอง"กจกรรมการเยยมบาน/การใหความร/ค�าแนะน�า" 58

สมดบนทกสขภาพผสงอาย59 ขดเครองหมายPลงในชอง"กจกรรมการเยยมบาน/การใหความร/ค�าแนะน�า"

สมดบนทกสขภาพผสงอายขดเครองหมายPลงในชอง"กจกรรมการเยยมบาน/การใหความร/ค�าแนะน�า" 60

สมดบนทกสขภาพผสงอาย61

การสงเสรมสขภาพผสงอาย

10 บญญตสรางสขผสงวย

บญญตท 1 รกษาความสะอาดรางกาย/สงของ

บญญตท 2 รกษาอนามยในชองปาก

บญญตท 3 รกษามอใหสะอาดอยเสมอ

บญญตท 4 เลอกสรรอาหารทเสรมพลงกาย

บญญตท 5 รเทาทนอบายมข

บญญตท 6 สรางความสมพนธของครอบครวใหอบอน

บญญตท 7 ปองกนอบตเหตและอบตภยดวยความไมประมาท

บญญตท 8 ออกก�าลงกายไดทกวน และตองตรวจสขภาพทกป

บญญตท 9 ท�าใหจตใจใหราเรงแจมใสอยเสมอ

บญญตท 10 รกษาและอนรกษสงแวดลอม เพอสรางสรรคสงคม

ภาคผนวกขอปฏบตการบรโภคอาหารเพอสขภาพทดของผสงอายไทย

1. กนอาหารใหหลากหลายในสดสวนทเหมาะสมและหมนดแลน�าหนกตว

2. กนขาวเปนหลก เนนขาวกลอง ขาวขดสนอย

3. กนพชผกและผลไมตามฤดกาลใหมากเปนประจ�า

4. กนปลา ไข เนอสตวไมตดมน ถวและผลตภณฑเปนประจ�า

5. ดมนมและผลตภณฑจากนมเปนประจ�า

6. หลกเลยงอาหาร ไขมนสง หวานจด เคมจด

7. ดมน�าสะอาดใหเพยงพอ ควรหลกเลยงเครองดมรสหวาน

8. กนอาหารสะอาด ปลอดภย

9. งดหรอลดเครองดมทมแอลกอฮอล

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 62

ขอปฏบตการบรโภคอาหารเพอสขภาพทดของผสงอายไทย

โภชนบญญต 9 ประการส�าหรบผสงอาย

การเคลอนไหวออกก�าลงกายเพอสขภาพ

การเดนถบจกรยานออกก�าลงกายในน�าวายน�าร�ามวยจนหรอกจกรรม

ในวถชวตอนๆอยางนอยสปดาหละ3วนวนละ30นาท

การออกก�าลงกายทเหมาะสมในผสงอาย ไดแก

2 ควร 1. ควรออกก�าลงกายจากนอยไปหามาก 2. ควรอบอนรางกายกอนออกก�าลงกาย 5 ไม 1. ไมออกแรง เกรง, เบง 2. ไมออกแรงกระท�าตอขอมากๆ 3. ไมบรหารกายในทาความเรวสง 4. ไมออกก�าลงกายในทมอากาศรอนอบอาว แดดจด 5. ไมออกก�าลงกายเมอออนเพลย หรอไมสบาย

ทมา: ส�านกโภชนาการกรมอนามย

1. กนอาหารใหหลากหลายในสดสวนทเหมาะสมและหมนดแลน�าหนกตว

2. กนขาวเปนหลก เนนขาวกลอง ขาวขดสนอย

3. กนพชผกและผลไมตามฤดกาลใหมากเปนประจ�า

4. กนปลา ไข เนอสตวไมตดมน ถวและผลตภณฑเปนประจ�า

5. ดมนมและผลตภณฑจากนมเปนประจ�า

6. หลกเลยงอาหาร ไขมนสง หวานจด เคมจด

7. ดมน�าสะอาดใหเพยงพอ ควรหลกเลยงเครองดมรสหวาน

8. กนอาหารสะอาด ปลอดภย

9. งดหรอลดเครองดมทมแอลกอฮอล

ขาว ผก ผลไม เนอสตว นม น�ามน น�าตาล เกลอ 8ทพพ 4-6ทพพ 4สวน 6ชอนกนขาว 1แกว ใชแตนอยเทาทจ�าเปน

สมดบนทกสขภาพผสงอาย63

การท�าอารมณและจตใจใหเปนสข

1. อารมณและจตใจจะแจมใสไดตองมสขภาพทด 2. ควรพยายามดแลรางกาย และชวยเหลอตวเองในการปฏบตภารกจ ประจ�าวนของตนเองใหมากทสด 3. ยอมรบบทบาทและสถานภาพทเปลยนแปลงเมอมอายมากขน 4. เมอมความกงวลใจในเรองตางๆควรปรกษาคนใกลชดเพอนบานสมาชก ชมรมผสงอายเจาหนาทของรฐปฏบตธรรมะเปนตน 5. พยายามหากจกรรมงานอดเรกทท�าแลวเพลดเพลนและมคณคาทางจตใจ 6. พบปะสงสรรคกบบคคลอนเพอพดคยกนหรอปรบทกขกน และรวม กจกรรมกบเพอนๆในชมรมผสงอาย 7. ยดศาสนาเปนทพงทางใจ

4.ควรมเกาอส�าหรบนงอาบน�าตดอยกบทเพอปองกนการลนไถลและควรใช

ฝกบวอาบน�าแทนการตกโถสวมควรเปนโถนงราบจะดกวานงยอง

บนได 1.ราวบนไดควรมรปรางทรงกลม2ขางและราวบนไดควรยาวกวาตวบนได

2.ความสงของบนไดแตละขนไมควรเกน6นว

3.ขอบบนไดแตละขนควรตดวสดกนลนและมแถบสทแตกตางจากขนอน

4.แสงสวางบรเวณบนไดตองเพยงพอมสวตซไฟทงชนบนและลาง

การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม

หองน�า 1. ไมควรอยหางจากหองนอนผสงอายเกน9ฟต

2.ภายในหองน�าควรมราวยดเกาะ

3.พนหองน�าควรปดวยวสดเนอหยาบหรอแผน

ยางกนลนควรแยกหองอาบน�าออกจากหองสวม

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 64

การดแลสขภาพชองปากในผสงอาย

การแปรงฟน หลกส�าคญคอตองท�าใหปากและฟนสะอาดโดยไมท�าอนตรายตอเหงอก

และฟนดงนนการแปรงฟนทถกวธไดแก

1.เลอกใชแปรงสฟนทขนออนนมปลายขนแปรงมนกลม

2.เนนการแปรงบรเวณขอบเหงอก คอฟน เปนพเศษ แปรงฟนบรเวณ

ขอบเหงอกใหขนแปรงท�ามม45องศากบ

ตวฟนขยบแปรงไป-มาสนๆเบาๆในแนวนอน

แปรงฟนดานในของฟนหนาลาง

3.แปรงใหทวถงทกซทงดานนอกทตดพงแกม

และดานในทตดกบลนหรอเพดานรวมทง

ดานบดเคยว

4.แปรงฟ นด วยยาสฟ นผสมฟลออไรด

อยางนอยวนละ2ครงๆละ2นาทโดยเนน

เวลากอนนอนและหลงแปรงฟนงดกนขนม

หวานน�าอดลมอยางนอย2ชวโมง

5.ควรแปรงลนโดยใชยาสฟนเลกนอยแปรงลนเบาๆใหทวถง

การแปรงลนใหลากจากดานในล�าคอออกมาดานนอกเบาๆ

สมดบนทกสขภาพผสงอาย65

1. โรคขอเขาเสอมการดแลตนเองเมอเปนขอเขาเสอม

1. ใชความรอนประคบรอบเขาลดอาการปวดเกรง

2.บรหารกลามเนอเขาใหแขงแรงอยเสมอ

โรคทพบบอยในผสงอายและการดแลรกษา

3. ใชสนบเขาเพอกระชบลดอาการปวด

4. ใชไมเทาชวยเดนชวยลดแรงทกระท�าตอขอ

5.หลกเลยงอรยาบถทไมเหมาะสมเชนนงพบเพยบคกเขาขดสมาธนงยองๆ

6.ลดน�าหนกในรายทอวนมาก

2. โรคหวใจขาดเลอดการดแลตนเองขณะเปนโรคหวใจขาดเลอด

1.พบแพทยเพอรกษาและปฏบตตนตามค�าแนะน�าอยางเครงครดสม�าเสมอ

2. เลกสบบหรเดดขาด

3.ถาอวนควรลดน�าหนก

4.รบประทานอาหารใหถกตอง ละไขมน ลดเคม รบประทานอาหารทม

กากมาก/เสนใยสง

5.ออกก�าลงกายสม�าเสมอแตควรหลกเลยงการออกก�าลงทหกโหม

6.หลกเลยงสงทจะกระตนใหเกดอาการโรคหวใจก�าเรบเชน

• อยาท�างานหกโหมเกนไป

• อยารบประทานอาหารอมเกนไป

• ระวงอยาใหทองผก

• งดดมชากาแฟหรอเครองดมทมคาเฟอน

• หลกเลยงสงทท�าใหตนเตนตกใจหรอการกระทบกระเทอนทางจตใจ

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 66

3. ความดนโลหตสงการปองกนและการปฏบตตวเมอเปนโรคความดนโลหตสง

1.ควบคมน�าหนกรางกายใหพอดและหมนออกก�าลงกาย

2.ลดอาหารเคม งดรบประทานผงชรส ปองกนอาการทองผกโดยการ

รบประทานผกผลไมใหมากดมน�าใหเพยงพอ

3.งดสบบหรและเครองดมแอลกอฮอล

4.หลกเลยงจากสงทท�าใหหงดหงดโมโหตนเตน

และนอนหลบพกผอนใหเพยงพอ 5.ควรบรโภคอาหารทมไขมนและคอเลสเตอรอลต�ามเสนใยอาหารสง

6. รบประทานยาตามแพทยสงอยางสม�าเสมอ ควรไปพบแพทยตามนด

ทกครงไมควรหยดยาหรอปรบยาดวยตนเอง

7.หมนตรวจวดความดนโลหตเปนประจ�าควรบนทกลงคมอไวดวย

8.ส�าหรบผทรบประทานยาขบปสสาวะควรรบประทานสมกลวยเปนประจ�า

4. โรคหลอดเลอดสมองการปฏบตตวเพอปองกนโรคหลอดเลอดสมอง

1.งดสบบหรหลกเลยงดมเหลา

2.หมนตรวจวดความดนโลหตอยางสม�าเสมอ

3.ลดการบรโภคอาหารรสเคมจด

4.บรโภคอาหารทมคอเลสเตอรอลและไขมนต�าอาหารทมเสนใยสง

5.รกษาน�าหนกตวใหอยในระดบปกต

6.ควรออกก�าลงกายอยางสม�าเสมอ

7.ถาเปนโรคความดนโลหตสง โรคเบาหวานหรอมภาวะไขมนในเลอดสง

ควรรบการรกษาจากแพทยอยางตอเนอง

สมดบนทกสขภาพผสงอาย67

5. ภาวะไขมนในเลอดสงวธปองกนและการปฏบตตวเมอเกดภาวะไขมนในเลอดสง

1.ตรวจไขมนในเลอดตามค�าแนะน�าของแพทย

2. เปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภคโดย

- จ�ากดอาหารทมคอเลสเตอรอลสง เชน เครองในสตว ไขแดง ปลาหมก

หอยนางรม

- ควรรบประทานอาหารประเภทเนอปลาเนอสตวไมตดมน

- ลดอาหารทมไขมนสงเชนอาหารทอดอาหารทมกะท

- ลดการบรโภคน�ามนมะพราว น�ามนปาลม เนย และใชน�ามนพช

ในการปรงอาหารโดยใชประมาณ2–3ชอนโตะตอวน

3.ควรบรโภคอาหารทมเสนใยสงเชนผลไมสดและผกตางๆและถวตางๆ

4.ออกก�าลงกายอยางสม�าเสมอ งดสบบหรและไมควรดมเครองดมทม

แอลกอฮอลชากาแฟและหลกเลยงภาวะเครยด

6. โรคมะเรงการปฏบตตวเพอปองกนการเกดโรคมะเรง

1. ไมสบบหรหรออยในสงแวดลอมทมบหร

2. รบประทานอาหารใหหลากหลายทประกอบดวยธญพชเชนถวชนดตางๆ

ขาวกลองพชผกหลายๆอยางรบประทานอาหารใหครบ5หม

3.รบประทานผกและผลไมสดใหมากเปนประจ�าตามฤดกาล

4.รบประทานอาหารทมไขมนต�าและเคมนอยลดจ�านวนอาหารหมกดอง

หรอรมควนและหลกเลยงรบประทานอาหารทมสารกอมะเรง

5.งดการดมสราหรอเครองดมทมแอลกอฮอล

6.ท�าจตใจใหผองใสลดความเครยดและออกก�าลงกายเปนประจ�า

สมดบนทกสขภาพผสงอาย 68

2. ไมรบประทานยาเองโดยไมปรกษาแพทย

3.หลกเลยงการสบบหรดมสราสารเสพตดตางๆ

4.ควรใหผ สงอายไดรบขอมลขาวสารโรคตางๆ อยางสม�าเสมอจะชวย

ฝกความจ�า

5.รกษาน�าหนกตวใหเหมาะสม

6.พบปะญาตพนองเพอนฝงและเขารวมกจกรรมตางๆเปนประจ�า

7.กระต นใหท�ากจกรรมตางๆ เชน ออกก�าลงกาย จะสามารถชะลอ

ความเสอมของรางกายและสมองได

7. โรคเบาหวานการปองกนและการดแลตนเองในผปวยเบาหวาน

1.ควบคมอาหาร อยาปลอยใหอวนไมรบประทานของหวาน งดสบบหร

ดมสราและของเคมควรรบประทานอาหารไขมนต�าอาหารทมเสนใยสง

และออกก�าลงกายพอควรอยางตอเนอง

2.พกผอนใหเพยงพอท�าจตใจใหราเรงอยาใหเครยดหรอวตกกงวล

3.พบแพทยและตรวจเลอดตามนด รบประทานยาตามแพทยสงโดย

เครงครดและสม�าเสมอ

4.หลกเลยงการดมสราหรอเครองดมทมแอลกอฮอล

5. ดแลรกษาเทาใหสะอาดอยเสมอเพราะเมอมบาดแผลจะท�าใหแผลหายชา

6. มลกอมตดตวไว เพอปองกนการหมดสตจากน�าตาลในเลอดต�าเกนไป

หลงรบประทานยาเบาหวาน

7.ถามแผลแลวหายชาหรอมความผดปกตใดๆควรปรกษาแพทยทนท

8. โรคสมองเสอม การปฏบตตวเพอปองกนภาวะสมองเสอม 1.ควรตรวจสขภาพอยางสม�าเสมอรกษาโรคความดน

โลหตสงโรคเบาหวานโรคไขมนในเลอดอยางตอเนอง

ตามค�าแนะน�าของแพทย

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

อาการทควรรบไปพบแพทย 1. ตวรอนจด ไขสง/หนาวสน ไขหลายวนตดตอกน ปวดมนทายทอย

ปวดหว รวมกบคลนไส อาเจยน ปากเบยว พดไมชด ชกกระตก หมดสต

2. ไอเรอรง มเสมหะเขยวขน หรอปนเลอด หายใจหอบ

3. บวมตามตว แขนขา หนาตา คล�าไดกอนนนสวนใดสวนหนงของรางกาย

4. อาเจยนรนแรงหรอตดตอกน มเลอดปนหรอเปนสด�า ถายอจจาระเหลว

ตดตอกนหลายครงหรอเปนน�า มมกเลอดปน หรอเปนสด�า

5. มเลอดออกทางชองคลอด หรอมบาดแผลบรเวณอวยวะเพศ

6. ปสสาวะขดหรอกะปรดกะปรอย หรอเปนสเลอด สน�าลางเนอ หรอ

สชาเขม

7. เจบหนาอกเหมอนถกบบรด ปวดราวไปทแขนซายหรอตนคอ

แนนหนาอก นอนราบไมได

8. ปวดกระบอกตา เจบระคายเคองตา ตามว เหนภาพซอน

9. หออ ปวดในห มน�าหนวก มสงแปลกปลอมเขาห

10. กลนอาหารล�าบาก เหงอกบวม

11. กลามเนอ แขนขาออนแรง กลามเนอกระตก ปวดบวมแดงรอนบรเวณ

ขอตอ

12. ซม พดนอยลง เบออาหาร รองไหงาย บนอยากตาย เบอชวต

13. ทาทางหวาดระแวง กลวคนท�าราย ไมไวใจใคร ระแวงคสมรสนอกใจ

พดคนเดยว

14. หลงลมงาย จ�าคนคนหนาไมได สบสนเรองเวลาและสถานท

ค�าแนะน�าส�าหรบผสงอาย

69

• กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โทรศพท02-5904000เวบไซตwww.anamail.moph.go.th • สถาบนเวชศาสตรผสงอาย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข โทรศพท02-5906010,02-5906253เวบไซตwww.gingthai.org • ส�านกอนามย กรงเทพมหานคร โทรศพท02-2460301,02-2460302เวบไซตwww.thaihealth.or.th • สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล โทรศพท02-800-2380ตอ301เวบไซตwww.inmu.mahidol.ac.th • กองทนบ�าเหนจบ�านาญขาราชการ (กบข.) โทรศพท02-6361000เวบไซตwww.gpf.or.th • ส�านกสงเสรมและพทกษผสงอาย โทรศพท02-2555850-7ตอ300-308เวบไซตwww.oppo.opp.go.th • ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค โทรศพท02-5903967,02-9510402เวบไซตwww.thaincd.com • ส�านกสงเสรมและพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต โทรศพท02-5908168,02-5908570เวบไซตwww.sorporsor.com • สมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน โทรศพท02-2823251,02-282-7716 • เจบปวยฉกเฉน โทร.1669 • เหตดวน-เหตราย โทร.191 • สมาคมผดแลผปวยสมองเสอมแหงประเทศไทย โทรศพท086-9904207เวบไซตwww.azthai.org • สมาคมโรคสมองเสอมแหงประเทศไทย โทรศพท02-7165995เวบไซตwww.thaidementia.org

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

• กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โทรศพท02-5904000เวบไซตwww.anamail.moph.go.th • สถาบนเวชศาสตรผสงอาย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข โทรศพท02-5906010,02-5906253เวบไซตwww.gingthai.org • ส�านกอนามย กรงเทพมหานคร โทรศพท02-2460301,02-2460302เวบไซตwww.thaihealth.or.th • สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล โทรศพท02-800-2380ตอ301เวบไซตwww.inmu.mahidol.ac.th • กองทนบ�าเหนจบ�านาญขาราชการ (กบข.) โทรศพท02-6361000เวบไซตwww.gpf.or.th • ส�านกสงเสรมและพทกษผสงอาย โทรศพท02-2555850-7ตอ300-308เวบไซตwww.oppo.opp.go.th • ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค โทรศพท02-5903967,02-9510402เวบไซตwww.thaincd.com • ส�านกสงเสรมและพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต โทรศพท02-5908168,02-5908570เวบไซตwww.sorporsor.com • สมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน โทรศพท02-2823251,02-282-7716 • เจบปวยฉกเฉน โทร.1669 • เหตดวน-เหตราย โทร.191 • สมาคมผดแลผปวยสมองเสอมแหงประเทศไทย โทรศพท086-9904207เวบไซตwww.azthai.org • สมาคมโรคสมองเสอมแหงประเทศไทย โทรศพท02-7165995เวบไซตwww.thaidementia.org

แหลงขอมลสนบสนนการดแลผสงอาย

70

สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ก�าหนดนดเพอตรวจสขภาพครงตอไป

ตรวจครงท

วน เดอน ป เวลา รายการตรวจ/กจกรรม

123456789101112131415161718192021222324252627282930

สถานพยาบาลทนดตรวจ

71

ทปรกษา

• ปลดกระทรวงสาธารณสข

• อธบดกรมอนามย

• อธบดกรมการแพทย

• อธบดกรมควบคมโรค

• อธบดกรมสขภาพจต

• อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ

• เลขาธการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

กองบรรณาธการ

• ส�านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย

• ส�านกโภชนาการ กรมอนามย

• ส�านกทนตสาธารณสข กรมอนามย

• กองออกก�าลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย

• ส�านกอนามยผสงอาย กรมอนามย

• สถาบนเวชศาสตรสมเดจพระสงฆราชญาณสงวร

เพอผสงอาย กรมการแพทย

• ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค

• ส�านกสงเสรมและพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต

• กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ

ชอหนงสอ : สมดบนทกสขภาพผสงอาย

ISBN : 978-616-11-2325-3

จดพมพโดย : ส�านกอนามยผสงอายกรมอนามย

พมพครงท 8 : มนาคม2560

จำานวน : 74หนา

พมพท : ศนยสอสงพมพแกวเจาจอมมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

1.สมดบนทกสขภาพผสงอายเลมน ใชส�าหรบบนทกขอมลสขภาพ

ของทานซงจะเปนประโยชนตอการดแลสขภาพของทานโปรดเกบไวอยาใหหาย

2.การประเมนพฤตกรรมสขภาพและสภาวะสขภาพสามารถประเมน

ไดดวยตวทานเองในสวนท1และประเมนโดยอาสาสมครทผานการอบรมหรอ

บคลากรทางการแพทยและสาธารณสขในสวนท2,3และ4

3. น�าสมดเลมนไปดวยทกครงเมอไปรบการตรวจรกษาหรอรบค�าแนะน�า

จากบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขหรอหนวยบรการสขภาพและโปรดมอบ

สมดบนทกสขภาพเลมนใหเจาหนาทบนทกการตรวจรกษาทกครง

4.หากทานมขอสงสยหรอมปญหาเกยวกบการใชคมอนกรณาสอบถาม

รายละเอยดจากเจาหนาทของหนวยบรการทางการแพทยและสาธารณสข

สมดบนทกสขภาพผสงอาย “ผสงวย คอ หลกชยของสงคม”กระทรวงสาธารณสขwww.anamai.moph.go.th/soongwai

กรณฉกเฉน :

ผรบแจงเหตฉกเฉนชอ.............................นามสกล.............................................

ทอย....................................................................................................................

...........................................................................................................................

ทท�างาน..............................................................................................................

โทรศพท............................................มอถอ......................................................

ค�ำแนะน�ำกำรใชสมดบนทกสขภำพผสงอำย

หนงสอเลมนเปนสขสทธของกรมอนามยกระทรวงสาธารณสขหากตองการจดพมพเผยแพรตองไดรบอนญาต

ÊÁØ´ºÑ¹·Ö¡ÊØ¢ÀÒ¾

¼ÙŒÊÙ§ÍÒÂØ

ª×èÍ.....................................¹ÒÁÊ¡ØÅ......................................

¹ÓµÔ´µÑÇ·Ø¡¤ÃÑ駷ÕèÃѺºÃÔ¡Òà ã¹Ê¶Ò¹¾ÂÒºÒÅ·Ø¡áË‹§

â»Ã´Í‹ҷÓËÒÂ

à¾×èÍ¡ÒÃÊ‹§àÊÃÔÁÊØ¢ÀÒ¾

สทธผสงอาย

สทธตาม พ.ร.บ. ผสงอาย พ.ศ. 2546 ผสงอายมกฎหมายวาดวยผสงอายขนเปนกรณพเศษ ซงแสดงถงความกาวหนา ผสงอายทกคนควรใหความสนใจเพราะในกฎหมายฉบบนไดกลาวถงสทธของผสงอาย พ.ร.บ. ผสงอาย ฉบบ พ.ศ. 2546 มเพยง 24 มาตรา มนายกรฐมนตร เปนประธานคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ความหมายของผสงอาย ตาม พ.ร.บ. ผสงอาย หมายถง บคคลทมอาย 60 ป บรบรณขนไป และมสญชาตไทย มาตรา 11 ผสงอายมสทธไดรบการคมครอง การสงเสรมการสนบสนนในดานตางๆ ดงตอไปน 1. การบรการทางการแพทย และการสาธารณสขทจดไว โดยใหความสะดวก และรวดเรวแกผสงอาย เปนกรณพเศษ 2. การศกษา การศาสนา และขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการดำาเนนชวต 3. การประกอบอาชพ หรอฝกอาชพทเหมาะสม 4. การพฒนาตนเอง และการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม การรวมกลม ในลกษณะเครอขายหรอชมชน 5. การอำานวยความสะดวกและความปลอดภยโดยตรง แกผสงอายในอาคารสถานท ยานพาหนะหรอการบรการสาธารณะอน 6. การชวยเหลอดานคาโดยสาร ยานพาหนะ ตามความเหมาะสม 7. การยกเวนคาเขาชมสถานทของรฐ 8. การชวยเหลอผสงอาย ซงไดรบอนตรายจากการถกทารณกรรม หรอถกแสวงหา ผลประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย หรอถกทอดทง 9. การใหคำาแนะนำา ปรกษา ดำาเนนการอนทเกยวของในทางคด หรอในทาง การแกไขปญหาครอบครว 10. การจดทพกอาศย อาหาร และเครองนงหม ใหตามความจำาเปนอยางทวถง 11. การจายเงนเบยยงชพเปนรายเดอนอยางทวถงและเปนธรรม 12. การสงเคราะหในการจดการศพตามประเพณ 13. การอนตามทคณะกรรมการประกาศกำาหนด