การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ด ตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน

อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร PUBLIC PARTICIPATION IN GOOD GOVERNANCE POLICY MAKING OF

SATON SUB-DISTRICT ADMINISTRATIVE ORGANIZATION

SOI DAO DISTRICT CHANTHABURI PROVINCE

ภาคนพนธ

ของ

สชน รดดษฐ

ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ธนวาคม 2556

การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ด ตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน

อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร PUBLIC PARTICIPATION IN GOOD GOVERNANCE POLICY MAKING OF

SATON SUB-DISTRICT ADMINISTRATIVE ORGANIZATION

SOI DAO DISTRICT CHANTHABURI PROVINCE

ภาคนพนธ

ของ

สชน รดดษฐ

เสนอตอมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ เพ�อเปนสวนหน�งของการศกษาตามหลกสตร ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น

ลขสทธ7เปนของมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ธนวาคม 2556

q v a d

lu:u:0ilR'lnuv{u5

6o'rr r : fi ri ru d rlt t o r il : s ryrryu lu n r : rir rfi u u Iu u r un r : ui n r :,fr'qnr : fi d

n rtt u dn r : : ru r fi u r a r o q o r rin r : l3 r r : ri,lu sl"r r a dv er o udr rn o ao uo r r'il'l r r-or fu m lj

Public Participation in Good Governance policy Making of

Saton Sub-district Administrative Organization

Soi Dao District Chanthaburi Province

qTu ?etetus

f l i lun::i ln1' aounrnfiuuf

\E2.rin:u $ttffi- - /

. . . . . , . . . . . . . . . . .W...M..... . . . . . . . . . . . . . . . n:: i lnr:eornrnfinuf,(n :.rfi yr riJuruuldarup{)

f4 lrq F ^ q o o ut 4q i, e dt r A d uln I u oqila J I nil fl 1?vr uln u: lun a: 1 til?{: : r}r t}r ulJruu d?u ?1 u{1J o{ fl 'l:flfl u 1a1ilfl nnqn:

Ll? ry ry r ig rJ : v fl r d u fl r fl er : n 14 r riru fi fl fl 1 u'r asr n r : :J n n : o s do s ii u

: . . . . . . . . . . . . . . . . ni luFrun{cvrgr?i lurau4 t a a d l

fl u:vausflail)

i,ti.,*l...,6uu.....*31l*.... . ... ...... ... * o. *.?fl.

สชน รดดษฐ. (2556). การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ด

ตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวด

จนทบร. ภาคนพนธ รป.ม. (การปกครองทองถ�น). จนทบร : มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ.

คณะกรรมการท�ปรกษาภาคนพนธ อไรวรรณ วฒเกษ ปร.ด. (สงคมศาสตร) ประธานกรรมการ นกรบ เถยรอ�า รป.ด. (รฐประศาสนศาสตร) กรรมการ

บทคดยอ

งานวจยเร�องน3มวตถประสงค เพ�อศกษาระดบ และปจจยท�มผลเก�ยวกบการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร การศกษาเปนการวจยเชงบรณาการระหวางการวจยเชงปรมาณ และการวจยเชงคณภาพ คอการวจยเชงปรมาณจะใชกลมตวอยางประชาชนท�มสทธ=ในการเลอกต3งในเขตตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร จานวน 377 คน ใชเทคนคการสมตวอยางแบบสองข3นตอน คอ การสมแบบสดสวน และการสมเชงระบบ การวจยเชงคณภาพจะใชการสมภาษณและการสงเกตการณแบบมสวนรวม ขอคนพบจากการศกษาพบวา กลมตวอยางมสวนรวมปานกลางในการจดการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาล โดยภาพรวมและรายดานท3งการวางแผน การทากจกรรม และการตดตามประเมนผล สวนปจจยท�มผลมากตอการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนไดแก ประโยชนท�ไดรบจากการมสวนรวม บทบาทของผนาในการมสวนรวมของชมชน อดมการณประชาธปไตยของชมชน และบทบาทของเครอขายชมชน

Suchin Ruddit. (2013). Public Participation in Good Governance Policy Making of Saton

Sub-district Administrative Organization Soi Dao District Chanthaburi Province.

Independent Study. M.P.A. (Local Government). Chanthaburi : Rambhai Barni Rajabhat

University.

Advisory Committee

Uraiwan Vuttiket Ph.D. (Social Sciences) Chairman

Nakrob Tianam D.P.A. (Public Administration) Member

Abstract

The objective of research is to study the levels and factors towards public participation in

Good Governance policy in the area of Sa Ton Sub-district Administrative Organization, Soi Dao

District, Chanthaburi. The integrated research approach of the both quantitative and qualitative

methods were applied The sampling populations of quantitative research method consisted of 377

individuals who are qualified voters and live in Saton Sub-district. As for the qualitative approach, the

methods of interview and participatory observation were employed. The findings from the study have

shown that the sampling population had a moderate level of participation for the issue of good

governance policy, as a whole and individual aspects, including processes of planning, implementation,

and assessment. The factors that have major impacts upon the public participation for the good

governance policy of Sa Ton Sub-district Administration Organization include the benefits for being

participated, the roles of public participation leader in community, democracy ideology of the

community, and the roles of community networks.

กตตกรรมประกาศ

การศกษาเรอง “การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการทดตามหลกธรรมาบาลขององคบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ภาคนพนธฉบบน,สาเรจสมบรณดวยด โดยไดรบความอนเคราะหและความชวยเหลออยางดยงจาก ดร.อไรวรรณ วฒเกษประธานกรรมการทปรกษาภาคนพนธ ดร.นกรบ เถยรอา กรรมการทปรกษาภาคนพนธ และ ดร.ปรชา เป ยมพงศสานต กรรมการสอบภาคนพนธ ทกรณาใหคาปรกษาตรวจสอบแกไขและขอบกพรองตาง ๆ จนสาเรจลลวงไปดวยด ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสง ขอขอบพระคณคณาจารยผสอนในโครงการรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตทกทานทไดประสทธ: ประสาทวชาความรใหแนวทางซ งเปนประโยชนในการศกษา ขอขอบคณผใหการสนบสนนตลอดจนเจาหนาทของมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณทไดอนเคราะหใหความสะดวกในข,นตอนตาง ๆ เปนอยางด ขอขอบพระคณองคการบรหารสวนตาบลสะตอนทใหทนสนบสนนในการศกษา นายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอนทอนญาตใหผวจยเขาเกบขอมลในพ,นท ปลดองคการบรหารสวนตาบลสะตอน พรอมท,งประชาชนในตาบลสะตอนและผทเกยวของทกทาน ขอกราบขอบพระคณบพการ ทใหการอบรมเล,ยงดและใหโอกาสในการศกษา คณคาและประโยชนอนพงมจากภาคนพนธฉบบน, ผวจยขอมอบเปนกตญ>กตเวทตาแด บดา มารดา คร อาจารย และผมพระคณทกทาน สชน รดดษฐ

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา .............................................................................................................................. 1 ความเปนมา .............................................................................................................. 1 วตถประสงคของการวจย ......................................................................................... 5 ประโยชนของการวจย .............................................................................................. 5 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................. 6 นยามศพทเฉพาะ ...................................................................................................... 6 กรอบแนวคดในการวจย ........................................................................................... 8 สมมตฐานการวจย .................................................................................................... 8 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ............................................................................ 10 การมสวนรวมของประชาชน .................................................................................... 10 ความหมาย และรปแบบการมสวนรวมของประชาชน ...................................... 10 ข/นตอนการมสวนรวม ....................................................................................... 13 ปจจยท1มผลหลงการมสวนรวมของประชาชน .................................................. 22 การบรหารจดการท1ดหรอธรรมาภบาล ..................................................................... 26 ความหมายของการบรหารจดการท1ด (ธรรมาภบาล) ......................................... 26 องคประกอบของการบรหารจดการท1ด (ธรรมาภบาล) ...................................... 29 แนวคดการบรหารจดการท1ดของรฐ .................................................................. 37 งานวจยท1เก1ยวของ .................................................................................................... 44 3 วธดาเนนการวจย ........................................................................................................... 50 การวจยเชงสารวจ .................................................................................................... 50 การวจยเชงคณภาพ .................................................................................................. 55

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 4 การวเคราะหขอมล ......................................................................................................... 57 บรบทของพ/นท1ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ................................. 57 สญลกษณท1ใชในการวเคราะห ................................................................................ 59 การเสนอผลการวเคราะหขอมล ............................................................................... 59 ผลการวเคราะหขอมล .............................................................................................. 60 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ ............................................................................ 74 วตถประสงคของการวจย ........................................................................................ 74 สรปผลการวจย ....................................................................................................... 74 อภปรายผลการวจย ................................................................................................. 76 ขอเสนอแนะ ........................................................................................................... 77 บรรณานกรม ............................................................................................................................. 79 ภาคผนวก .................................................................................................................................. 84 ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ ..................................................................................... 85 ภาคผนวก ข หนงสอขอความรวมมอในการวจย ............................................................... 87 ภาคผนวก ค แบบสอบถามเพ1อการวจย ............................................................................. 93 ประวตยอผวจย ......................................................................................................................... 101

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงกลมตวอยางท�ใชในการเกบรวบรวมขอมล ........................................................ 51

2 แสดงจานวนหนวยงานในองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวด

จนทบร ................................................................................................................ 59

3 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ ....................................................................... 60

4 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย ....................................................................... 60

5 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามวฒการศกษา ......................................................... 61

6 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาชพ .................................................................... 61

7 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามรายไดเฉล�ยตอเดอน .............................................. 62

8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามดานการมสวนรวม

ของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหาร

สวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ............................................... 62

9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามรายประเดนของระดบ

การมสวนรวมในการวางแผนของประชาชน ตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาล

ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร .......................................... 63

10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามการมสวนรวมในการทา

กจกรรมของประชาชน ตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหาร

สวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ............................................... 64

11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามรายประเดนการม

สวนรวมในการตดตามประเมนผลของประชาชน ตอการปฏบตงานตามหลก

ธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 66

12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามปจจยท�มผลตอประชาชน

ในการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการ

บรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ....................................... 67

13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแรกตามประโยชนท�ไดรบจาก

การมสวนรวมของประชาชน ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว

จงหวดจนทบร ............................................................................................................ 68

สารบญตาราง (ตอ)

ตาราง หนา

14 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามบทบาทผนาในการ

มสวนรวมของชมชน ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว

จงหวดจนทบร ......................................................................................................... 69

15 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามอดมการณประชาธปไตย

ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ................. 71

16 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามบทบาทของเครอขาย

ชมชนขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ........ 72

สารบญภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 ตวแปรท�เก�ยวของในการมสวนรวมของประชาชน ....................................................... 8 2 แสดงวงจรการมสวนรวมตามแนวคดของ Cohen and Uphoff ...................................... 15 3 การใหประชาชนมสวนรวม ........................................................................................... 17 4 ระดบข2นการมสวนรวมของประชาชน .......................................................................... 20 5 หลกการสาคญของธรรมาภบาล ..................................................................................... 36

บทท� 1

บทนา

ความเปนมา ผลกระทบของวกฤตการณทางเศรษฐกจในชวงป ค.ศ. 1997-1998 สงผลใหกระแสธรรมา-ภบาลเปนกระแสหลกของการปฏรปทางการเมองการปกครองและการรางรฐธรรมนญป 1997 ของไทยในคร4 งน4น การพฒนาเศรษฐกจแบบเสรนยมถกวพากษในฐานะเปนสาเหตของการเกดระบบเศรษฐกจฟองสบ การคอรปช;นของนกการเมองและแนวความคดของการแปรรปรฐวสาหกจ ท;เปนแหลงการสรางผลประโยชนของนกธรกจ นกการเมองจรงแลวธนาคารโลก (World Bank. 1998 : 99) มบทบาทในการวางกรอบทศทางการพฒนาแนวทางเศรษฐกจของไทยนบต4งแตชวงรฐบาลทหารของจอมพลสฤษดI ธนะรชต แตในชวงท;ไทยเกดวกฤตทางเศรษฐกจ สถาบนแหงน4ไดมงประเดนท;เร; องความลมเหลวทางการเมองและการบรหารท;เกดจากการข4 นมามอานาจของนกการเมองท;คอรปช;นท;นาไปสการบรหารปกครองท;ไมมความโปรงใส ไมมประสทธภาพ ในจงหวะน4นทางธนาคารโลก (World Bank) และกองทนการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund = IMF) ตองการผลกดนหลกธรรมาภบาลและเปนชวงการผลกดนท;เหมาะสม ตรงกบกระแสการต;นตวของการรางรฐธรรมนญฉบบใหมของไทยท;เร; มตนมา ต4งแตรฐบาลบรรหาร ศลปอาชา ประเดนการมสวนรวมของประชาชน ท;จะมสวนในการแสดงความคดเหนและลงประชามต เกดรางโครงการกอสรางและการบรหารของรฐจงถกระบลงไปในรฐธรรมนญฉบบ ป พ.ศ. 2540 กลาวคอ การพฒนาท;เกดผลขยายตอทรพยากรและส;งแวดลอม ทางรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2540 จะเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการแสดงประชาพจารณ โดยผานเวทประชาชนตามโครงการตาง ๆ ของรฐกอนท;รฐจะตดสนใจ อยางไรกตาม แมวากระแสธรรมาภบาลจะเปนกระแสท;แรงและถกผลกดนอยางตอเน;องโดยธนาคารโลกและหนวยงานตาง ๆ ของสหประชาชาต (United Nations. 1981 : 5) ตลอดจนโครงการสงเสรมการพฒนาระบบเศรษฐกจท;รฐบาลประเทศมหาอานาจอยางองกฤษและสวเดนจะไดผลกดนแตกระแสธรรมาภบาลกลบไมถกผลกดนในฐานะกระแสหลกในชวงการรางรฐธรรมนญ ป พ.ศ. 2550 ซ; งแตกตางกระแสธรรมาภบาลในชวงการรางรฐธรรมนญในป พ.ศ. 2540 อยางไรกด ความพยายามของสถาบนส;งแวดลอมไทย และภาคสมาชก ประกอบดวย 1. คณะกรรมการประสานงานองคกรพฒนาเอกชน 2. สถาบนพระปกเกลา

2

3. มลนธเพ;อการพฒนาท;ย ;งยน 4. สถาบนกฎหมายอาญา 5. มลนธธรรมรฐเพ;อการพฒนาสงคมและส;งแวดลอม 6. สภาทนายความ 7. กรมสงเสรมคณภาพส;งแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส;งแวดลอม 8. ศนยนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 9. มลนธคมครองสตวปา และพรรณพชแหงประเทศไทย 10. คณะส;งแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล 11. เครอขายประชาชนเพ;อการปฏรปสงคมและการเมอง 12. เครอขายผหญงพทกษสทธI พยายามผลกดนหลกการธรรมาภบาลใหบรรจในการรางรฐธรรมนญฉบบท;กาลงรางข4นโดยกลมผลประโยชนเหลาน4 มความเหนตรงกนวา รางรฐธรรมนญไทยท;กาลงรางในมาตรา 56 ควรมการปรบ ดงน4 มาตรา 56 บคคลยอมมสทธไดรบขอมล คาช4 แจง และเหตผลจากหนวยราชการ หนวยงานภาครฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถ;น กอนการอนญาตหรอดาเนนโครงการหรอกจกรรมใดท;อาจมผลกระทบตอคณภาพส;งแวดลอม สขอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยสาคญอ;นใดท;เก;ยวของกบตนหรอชมชนทองถ;น และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานท;เก;ยวของเพ;อนาไปประกอบการพจารณาในเร;องดงกลาว การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพย การวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในท;ดน โครงการดานพลงงานและการออกกฎท;ตองมผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของประชาชนใหรฐจดใหประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจอยางท;งถงกอนดาเนนการ ท4 งน4 ตองกาหนดกรอบระยะเวลาท;ชดเจน และแนนอนตลอดจนกาหนดบทลงโทษในการท;หนวยงานไมปฏบตตามมาตรา 56 วรรค 1 และวรรค 2 การท;สถาบนส;งแวดลอมไทยไดเปนหวขบวนรวบรวมองคกรเครอขาย เรยกรองโดยใชหลกการมสวนรวมซ; งเปนหลกการท;สาคญของธรรมาภบาล เพราะหนวยงานดงกลาวไดเงนสนบสนนจากกองทนตางประเทศท;ประกอยไปดวย TAI (The Access Initiative) มลนธฟอรด กองทนพฒนาระหวางประเทศท;สนบสนนโดยรฐบาลองกฤษ และกองทนการพฒนาของรฐบาลสวเดน โดยกองทนเหลาน4 มความตองการในการสงเสรมหลกการธรรมาภบาลใหเกดข4นในรฐไทย ท;ยงขาดการบรหารจดการทางส;งแวดลอมอยางมประสทธภาพท;จะนาสการทาลายส;งแวดลอม และการแยงชงทางทรพยากรท;จะเปนปญหาทางส;งแวดลอมในระดบโลก (ทวากร แกวมณ. 2553 : 17)

3

หลงจากท;ประเทศไทยประสบกบปญหาวกฤตเศรษฐกจ “ตมยากง” ในป พ.ศ. 2540 ซ; งถอวาเปนประเทศลกหน4 ท;เขาโครงการรบความชวยเหลอจากกองทนการเงนระหวางประเทศ ยอมไมอาจจะหลกเล;ยงแนวคดและอทธพลดงกลาวได แนวคดธรรมาภบาลจงเปนสวนหน; งท;เกดข4นมาพรอมกบขอตกลงในโครงการรบความชวยเหลอจากกองทนการเงนระหวางประเทศ กลาวกนวาสาเหตท;ประเทศไทยประสบภาวะวกฤตเศรษฐกจสวนหน;งเกดจากการทจรตคอรปช;นท4งในแวดวงนกการเมอง แวดวงนกธรกจ รวมถงแวดวงขาราชการอนนามาซ; งความไรเสถยรภาพภายในประเทศ อกสวนหน; งเกดจากกระบวนการโลกาภวตนโดยเฉพาะอยางย;งกรณมการโจมต คาเงนบาทจากกลมทนตางชาตขนาดใหญ ทาใหนกวชาการไทยกลมหน;งเรยกรองใหรฐบาลสราง “ธรรมรฐแหงชาต” ข4นในระยะแรก คาวา ธรรมาภบาล (Good Governance) มนกวชาการไทยหลายทานไดบญญตศพทเรยกกนไปตาง ๆ มากอน เชน สประศาสนการ ธรรมรฐ ธรรมราษฎร การกากบดแลท;ด ประชารฐ รฐาภบาล การบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ด และกลไกประชารฐท;ด (พระมหาสมบรณ วฑฒกโร. 2549 : 52) บทบาทของธนาคารโลกดงกลาวมผลใหประเทศไทยตองออกระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ดเม;อวนท; 11 พฤษภาคม 2542 ระเบยบดงกลาวไดประกาศในราชกจจานเบกษาฉบบประกาศท;วไป เลม 116 ตอนท; 63 ง วนท; 10 สงหาคม 2542 และมผลบงคบใชต4งแตวนถดจากประกาศระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ด พ.ศ. 2542 ไดระบหลกการของคานยาม การบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ดไวไดแก การบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ดเปนแนวทางสาคญในการจดระเบยบใหสงคมท4งภาครฐ ภาคธรกจเอกชนและภาคประชาชน ซ; งครอบคลมถงฝายวชาการ ฝายปฏบตการ ฝายราชการและฝายธรกจ สามารถอยรวมกนอยางสงบสข มความรรกสามคคและรวมกนเปนพลงกอใหเกดการพฒนาอยางย ;งยน และเปนสวนเสรมความเขมแขงหรอสรางภมคมกนแกประเทศเพ;อบรรเทา ปองกน หรอแกไขเยยวยาภาวะวกฤตภยนตรายท;หากจะมมาในอนาคต การบรหารจดการท;ดของระเบยบดงกลาวมองคประกอบท;สาคญ 6 ประการหลก คอ 1) หลกนตธรรม 2) หลกคณธรรม 3) ความโปรงใส 4) การมสวนรวม 5) ความสานกรบผดชอบ 6) ความคมคา (“ระเบยบวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมอง...,” 2542 : 24-31) รฐบาลในแตละยคแตละสมยไดมนโยบายกระจายอานาจอานาจการปกครองมาสทองถ;น ขณะเดยวกนพยายามท;จะปรบปรงฐานะสภาตาบลใหเปนนตบคคล เพ;อใหองคการบรหารสวนตาบลท;จะพฒนาตาบลไดอยางมประสทธภาพ มทรพยากรท;เพยงพอตอการพฒนาและดาเนนการพฒนาตาบลเปนไปอยางชดเจน หลงจากท;พระราชบญญตตาบล และองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537

4

พระราชบญญตสภาตาบล และองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2538 ไดแกไขเพ;มเตมพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2542 ทาใหทกตาบลจดต4งเปนองคการบรหารสวนตาบล 7,036 แหงท;วประเทศ และมผลทาใหสภาตาบลทกแหงมฐานะเปนนตบคคล และทาใหสภาตาบลท;มรายไดตดตอกน 4 ป โดยเฉล;ยไมต;ากวาปละ 150,000 บาท ไดรบการยกฐานะเปนองคการบรหารสวนตาบล ตามพระราชบญญตองคการบรหารสวนตาบล ป พ.ศ. 2537 แกไขเพ;มเตมถง (ฉบบท; 5) พ.ศ. 2546 น4นมสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบล ท;มาจากการเลอกต4งหมบานละ 2 คน องคการบรหารสวนตาบลใดมเพยง 1 หมบาน ใหมสมาชกได 6 คน องคการบรหารสวนตาบลใดมเพยง 2 หมบาน ใหมสมาชกไดหมบานละ 3 คน สมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลจะเลอกสมาชก 1 คน เปนประธานสภาและรองประธานสภาอก 1 คน และเลอกเลขานการอก 1 คน จากสมาชกองคการบรหารสวนตาบลหรอปลดองคการบรหารสวนตาบล นายกองคการบรหารสวนตาบลมาจากการเลอกต4งโดยตรงของประชาชน นายกองคการบรหารสวนตาบลแตงต4งรองนายกไมเกน 2 คน และเลขานการนายก 1 คน (“พระราชบญญตกาหนดแผนและข4นตอน...,” 2542 : 48) ปจจบน องคกรปกครองสวนทองถ;นถอเปนหนวยงานหน;งท;มความใกลชดกบประชาชนโดยมภารกจในการจดสาธารณปโภค สาธารณปการ ตลอดท4งการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ดงน4น ในการนาหลกธรรมาภบาลมาใชเปนหลกในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถ;นจงเปนการบรหารงานท;ประชาชนสามารถรบรและมสวนรวมในการปฏบตงานท;ชดเจน การมสวนรวมของประชาชนถอเปนปจจยสนบสนนใหการบรหารงานสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนตามแนวนโยบายการกระจายอานาจ ตลอดท4งสนบสนนใหการพฒนาทองถ;นมความย ;งยน ประกอบกบสถาบนพระปกเกลาไดมการมอบรางวลพระปกเกลา สาหรบองคกรปกครองสวนทองถ;นท;มความเปนเลศดานความโปรงใสและการมสวนรวมของประชาชน โดยกาหนดตวช4 วดการประเมนผลการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของหนวยงานปกครองสวนทองถ;นทกแหง ดงน4น หนวยงานทองถ;นทกแหงจงไดมการนาหลกธรรมาภบาลมาสการปฏบตมากย;งข4น และจากการท;หนวยงานทองถ;นมความใกลชดกบประชาชนน;เองจงเปนท;นาสนใจวา ในการนาหลกธรรมา-ภบาลมาเปนหลกบรหารงานน4น ทองถ;นไดมการดาเนนงานอยางไร และประชาชนมสวนรวมในการปฏบตงานของรฐมากนอยเพยงใด การท;องคการบรหารสวนตาบลสะตอน ซ; งถอเปนองคกรปกครองสวนทองถ;น ตามพระราชบญญตองคการบรหารสวนตาบล ป พ.ศ. 2537 แกไขเพ;มเตมถง (ฉบบท; 5) พ.ศ. 2546 องคการบรหารสวนตาบลสะตอนไดนาหลกธรรมาภบาลมาเปนนโยบายในการบรหารตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ด พ.ศ. 2542 และ

5

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท; 5) พ.ศ. 2545 และพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองท;ด พ.ศ. 2546 ท;กาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถ;นตองบรหารงานท;ตอบสนองตอความตองการของประชาชนโดยยดหลกธรรมาภบาล โดยมเปาหมายสาคญเพ;อใหการบรหารงานน4นเกดประโยชนสงสดแกประชาชน ท4งน4 เพราะองคกรปกครองสวนทองถ;นเปนหนวยงานท;มความใกลชดกบประชาชน เม;อมการจดต4งองคการบรหารสวนตาบลข4นมาน4น ถอไดวาเปนการเปดโอกาสใหประชาชน ไดมความใกลชดกบภาครฐมากข4นสามารถเขาไปมสวนรวมในการเสนอความคดเหน หรอเสนอแนะช4แจงถงปญหาและความตองการไดมากข4น การดาเนนนโยบายการบรหารจดการท;ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน พบวา การมสวนรวมในบรหารจดการท;ดถงแมวาประชาชนในตาบลสะตอนจะใหการรวมมอเปนอยางด อาทเชน ในดานการวางแผน การรวมกจกรรม และการตดตามประเมนผลแตกยงมอกหลายอยางท;ประชาชนยงไมเขาใจ เชน การวเคราะหปญหา การเสนอมาตรการการแกไขปญหา การจดระเบยบขอบงคบการตรวจสอบและการประชาสมพนธตาง ๆ ผวจยจงสนใจท;จะศกษาวา ระดบและปจจยการมสวนรวมจรง ๆ แลวประชาชนในตาบลสะตอนเขาไปมสวนรวมในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท;ดตามหลกธรรมาภบาลมากนอยเพยงใด และอะไร เปนตนเหตของการมสวนรวมของประชาชน ผลการศกษาวจยในคร4 งน4 ผวจยจะนาไปใชเปนแนวทางในการพฒนาปรบปรงการบรหารงานขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน และองคกรปกครองสวนทองถ;นอ;น ๆ ใหตอบสนองความตองการของทองถ;นและประชาชนอยางมประสทธภาพตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพ;อศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 2. เพ;อศกษาปจจยท;มผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ประโยชนของการวจย 1. สามารถนาผลของการศกษามาเปนประโยชนตอการปรบปรงในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

6

2. ผลของการศกษาจะเปนขอมลเบ4องตนในการวางแผน เพ;อเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ขอบเขตของการวจย 1. ขอบเขตพ4นท;การศกษา การวจยคร4 งน4กาหนดขอบเขตการศกษาเฉพาะพ4นท;ในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ซ; งประกอบดวย 12 หมบาน ประกอบดวย 1.1 บานสะตอน 1.2 บานปาขาวโพด 1.3 บานคลองแจง 1.4 บานทรพยเจรญบน 1.5 บานทรพยเจรญลาง 1.6 บานทรพยสมบรณ 1.7 บานสขสวสดI 1.8 บานคลองแจงบน 1.9 บานเขาไผ 1.10 บานสะตอนเหนอ 1.11 บานสวนสมบน 1.12 บานสวนสมลาง 2. ขอบเขตดานระยะเวลา ระยะเวลาในการศกษาวจยคร4 งน4 ผวจยจะศกษาการมสวนรวมต4งแตป พ.ศ. 2542 ซ; งเปนปท;มระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท;ด 3. ขอบเขตดานประชากร การวจยคร4 งน4ผวจยจะศกษาผมสทธI เลอกต4ง จานวน 6,612 คน ในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

นยามศพทเฉพาะ

1. การมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตตามหลกธรรมาภบาล หมายถง การท;ประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร มสวนรวมตอ

7

การปฏบตตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 4 ดาน คอ 1.1 การมสวนรวมในการวางแผน หมายถง การท;ประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน เขารวมประชม รวมแสดงความคดเหนเก;ยวกบความตองการกาหนดแนวทางแกไขรวมวางแผนกาหนดนโยบาย แผนงาน โครงการ หรอกจกรรม และตดสนใจในการใชทรพยากรท;มจานวนจากดใหเกดผลประโยชนตอสวนรวม 1.2 การมสวนรวมในกจกรรม หมายถง การท;ประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน มสวนรวมในการดาเนนงานตามแผนงาน โครงการ หรอกจกรรมตาง ๆ ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน และตอบสนองความตองการสวนบคคลของประชาชน 1.3 การมสวนรวมในการประเมนผล หมายถง การท;ประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน มโอกาสเขารวมในการควบคม และตรวจสอบการใชงบประมาณขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน และมสวนรวมในการประเมนแผนงาน โครงการ ดานความคมคาของงบประมาณ 1.4 การมสวนรวมในการรบผลประโยชน หมายถง ประชาชนเหนความสาคญของการพฒนาและไดประโยชนจากการดาเนนงาน ซ; งองคการบรหารสวนตาบลสะตอน แกไขปญหาไดรวดเรวและมประสทธภาพและทาใหเกดผนาระดบทองถ;นข4นประชาชนสามคคกนมากข4น 2. ประชาชน หมายถง บคคลท;มอายต4งแต 18 ปข4นไป และเปนผท;มสทธเลอกต4งท;อาศยอยในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 3. องคการบรหารสวนตาบล หมายถง องคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ท;ไดรบการจดต4งข4นตามพระราชบญญตเปล;ยนแปลงฐานะจากจากสภาตาบลเปนองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 4. ผนาชมชน (Community Leader) คอ ผนาท;อยในชมชน อาจเปนผนาตามธรรมชาตท;ไดรบการยอมรบจากทกคน หรอผนาท;ไดรบการแตงต4งจากหนวยงานตาง ๆ หรอผนาท;ไดรบการเลอกต4งจากสมาชกในชมชน 5. อดมการณประชาธปไตย หมายถง ความทดเทยมกนเชงการเมอง การมสทธ การมเสรภาพและ อ;น ๆ ซ; งในความเปนจรงยอมไมมครบถวน แตอยางนอยเปนการกาหนดมาตรฐานหรอเกณฑกวาง ๆ และรวมท4งเปาหมายท;จะบรรล

8

กรอบแนวคดในการวจย

การศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร คร4 งน4 เปนการศกษาโดยใชแนวคดการมสวนรวมของโคเฮน และอปฮอฟ (Cohen and Uphoff. 1977 : 7) ดงภาพประกอบ

ภาพประกอบ 1 ตวแปรท;เก;ยวของในการมสวนรวมของประชาชน

สมมตฐานในการวจย 1. การมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกนตามเพศ 2. การมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกนตามอาย

ตวแปรพ9นฐาน - เพศ - อาย - ระดบการศกษา - อาชพ

ตวแปรกาหนด - ประโยชนท;ไดรบจาก

การมสวนรวม - บทบาทของผนาชมชน - การมอดมการณ

ประชาธปไตย - บทบาทของเครอขาย

ชมชน

การมสวนรวมของประชาชน ในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท;ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบล สะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

- การมสวนรวมในการวางแผน - การมสวนรวมในกจกรรม - การมสวนรวมในการตดตาม

ประเมนผล

ตวแปรอสระ

ตวแปรตาม

9

3. การมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกนตามระดบการศกษา 4. การมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกนตามอาชพ 5. ประโยชนท;ไดรบจากการมสวนรวมมผลตอการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาล 6. บทบาทของผนาชมชนมผลตอการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาล 7. การมอดมการณประชาธปไตยมผลตอการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาล 8. บทบาทของเครอขายชมชนมผลตอการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาล

บทท� 2

แนวคด ทฤษฎและงานวจยท�เก�ยวของ

การวจยการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยท+เก+ยวของ และไดนาเสนอตามหวขอตอไปน, 1. การมสวนรวมของประชาชน 1.1 ความหมาย และรปแบบการมสวนรวมของประชาชน 1.2 ข,นตอนการมสวนรวม 1.3 ปจจยท+มผลตอการมสวนรวมของประชาชน 2. การบรหารจดการท+ดหรอธรรมาภบาล 2.1 ความหมายของการบรหารจดการท+ด (ธรรมาภบาล) 2.2 องคประกอบของการบรหารจดการท+ด (ธรรมาภบาล) 2.3 แนวคดการบรหารจดการท+ดของรฐ 3. งานวจยท+เก+ยวของ การมสวนรวมของประชาชน ความหมาย และรปแบบการมสวนรวมของประชาชน การมสวนรวมของประชาชนไดมนกวชาการใหความหมายท+หลากหลายซ+ งผวจ ยนาเสนอดงตอไปน, ไคท (Keith. 1972 : 136) ไดใหความหมายของการมสวนรวมวา หมายถง การเก+ยวของทางจตใจและอารมณ (Mental and Emotional Involvement) ของบคคลหน+งในสถานการณกลม (Group Situation) ซ+ งผลของการเก+ยวของดงกลาวเปนเหตเราใจใหกระทาใหบรรลจดมงหมายของกลมน,นกบท,งทาใหเกดความรสกรบผดชอบกบกลมดงกลาว เออรวน (Erwin. 1976 : 124) การมสวนรวมของประชาชน คอ กระบวนการใหประชาชนเขามามสวนรวมเก+ยวของในการดาเนนการพฒนา รวมคดรวมตดสนใจ แกปญหาของตนเอง รวมใชความคดสรางสรรค ความรความชานาญรวมกบการใชวทยากรท+เหมาะสมและสนบสนนตดตามผลการปฏบตงานขององคกรและเจาหนาท+ท+เก+ยวของ

11

วลเล+ยม รดเดอร (Willam W. Reeder. 1974 : 15) ไดใหความหมายของการมสวนรวม หมายถง การมสวนรวมในการปะทะสงสรรคทางสงคม ซ+ งรวมท,งการมสวนรวมของปจเจกบคคลและการมสวนรวมของกลม โคเฮน และอปฮอฟ (Cohen and Uphoff. 1977 : 8) ใหความหมายของการมสวนรวมในทศนะของการพฒนาชนบทวา การมสวนรวมจะตองประกอบดวยการมสวนเก+ยวของของประชาชนม 4 ประการ ไดแก 1. การมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ วาจะทาอะไร และทาดวยวธการอยางไร 2. การมสวนรวมในการดาเนนโครงการ ตดสนใจในการใชทรพยากรสนบสนนโครงการ และการรวมมอกบองคกรหรอกลมกจกรรมเปนการเฉพาะ 3. การมสวนรวมในการแบงปนผลประโยชนอนเกดจากโครงการพฒนา 4. การมสวนรวมในการประเมนผลโครงการ เดวช (Davis. 1981 : 104) ไดกลาวถงการมสวนรวม หมายถง การเก+ยวของทางดานจตใจและอารมณของบคคลหน+งในสถานการณกลม ซ+ งผลของการเก+ยวของดงกลาวเปนเหตเราใจ ใหกระทาการบรรลจดมงหมายของกลมน,น อกท,งใหเกดความรสกรวมรบผดชอบกนเปนกลมดวย และนอกจากน, เดวช ยงไดอธบายเพ+มเตมอกวาการมสวนรวมเกดจากแนวคดสาคญ 3 ประการ คอ 1. ความสนใจและความหวงกงวลรวมกน ซ+ งเกดจากความสนใจและความหวงกงวลสวนบคคลท+บงเอญพองตองกน กลายเปนความสนใจและความหวงกงวลของสวนรวม 2. ความเดอดรอนและความไมพงพอใจรวมกน ท+มตอสถานการณท+เปนอยน,นผลกดนใหพงสการรวบรวมกลมวางแผน และลงมอกระทารวมกน 3. การตกลงใจรวมกนท+จะเปล+ยนแปลงกลม หรอชมชนไปในทศทางท+พงปรารถนา การตดสนใจรวมกนน, จะตองรนแรงมากพอท+จะทาใหเกดความคดรเร+มกระทาการท+สนองตอบความเหนชอบของคนสวนใหญท+เก+ยวของกบกจการน,น เฮล (Hay. 1996 : 112) ไดใหคานยามการเขาไปมสวนรวมในทางสงคมวา เปนการเขาไปมสวนรวมดวยความสมครใจ ในลกษณะความสมพนธระหวางบคคลตอกลมคนและระหวางกลมตอกลม ซ+ งเปนสวนประกอบของกจกรรมของกลมน,น ๆ ซ+ งอาจเปนทางการหรอไมเปนทางการกได อาภรณพนธ จนทรสวาง (2522 : 19) อธบายเก+ยวกบการมสวนรวมของประชาชนไววา การมสวนรวม (Participation) เปนผลมาจากการมความคดเหนตองกนในเร+องของความตองการและทศทางของการเปล+ยนแปลง และความเหนพองตองกนน,นจะตองมมากพอจนเกดการรเร+มโครงการเพ+อการปฏบต กลาวคอจะตองเปนความเหนพองตองกนของคนสวนใหญท+จะเขารวมปฏบตการน,น ๆ เหตผลเบ,องแรกของการท+คนเรามารวมกนได ควรจะตองมการตระหนกวา

12

ปฏบตการท,งหมดหรอการกระทาท,งหมดท+ทาโดยหรอทาในนามกลมน,นจะกระทาผานองคการ (Organization) ดงน,น องคการจะตองเปนเสมอนตวนาใหบรรลถงความเปล+ยนแปลงท+ตองการได ยวฒน วฒเมธ (2544 : 20) ใหความเหนวา การมสวนรวมของประชาชน หมายถงการเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการคดรเร+ม การพจารณาตดสนใจ การปฏบต และรบผดชอบในเร+องตาง ๆ อนมผลกระทบถงตวประชาชนเอง การท+จะสามารถทาใหประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาชนบทเพ+อแกไขปญหาและนามาซ+ งสภาพความเปนอยของประชาชนท+ดข,นไดน,น ผนาการเปล+ยนแปลงตองยอมรบปรชญาพฒนาชมชนท+วา มนษยทกคนมความปรารถนาท+จะอยรวมกบผอ+นอยางเปนสข ไดรบการปฏบตอยางเปนธรรมและเปนท+ยอมรบของผอ+น และพรอมท+จะอทศตนเพ+อกจกรรมของชมชนขณะเดยวกนตองยอมรบความบรสทธm ใจดวยวามนษยน,นสามารถพฒนาได ถามโอกาสและไดรบการช,แนะอยางถกตอง กลาวโดยสรป การมสวนรวมของประชาชน หมายถง กระบวนการใหประชาชนเขามามสวนเก+ยวของในกระบวนการพฒนา โดยเปนการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการคดรเร+ม การพจารณาตดสนใจ การรบร การปฏบต การแสดงความคดเหน การรบผลประโยชนท+เกดข,น การตดตามตรวจสอบ การประเมนผล และการควบคมในเร+ องตาง ๆ อนจะมผลกระทบถงตวประชาชนเอง นรนดร จงวฒเวศย (2527 : 17) ไดใหแนวคดเก+ยวกบการท+ประชาชนมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของชมชนน,นไดเกดข,นในชมชนตาง ๆ ท+วโลก ท,งซกตะวนออกและซกตะวนตก ดงจะเหนไดจากประเพณ “ลงแขก” (Cooperative Work) ซ+ งมการปฏบตในหมเกษตรท+วโลก การท+ประชาชนมสวนรวมในการพฒนาครอบครว กลมละแวกบาน ชมชน หมบาน ตลอดจนสงคมน,น ไดพฒนาชวตความเปนอยของมนษยในครอบครวและในสงคมใหเจรญกาวหนา และผาสกเร+อยมา นรนดร จงวฒเวศน (2527 : 119) ใหความหมายการมสวนรวม หมายถงการใหความสนใจและตกลงใจท+จะเขาไปมสวนรวมโดยความสมครใจ เกดการรวมกลมกนวางแผนดาเนนงาน และมการตดตามการดาเนนงาน/ประเมนผลรวมกน นอกจากน,นการตดสนใจเลอกกระทาส+งใดส+งหน+งยงมาจากความเหนของสมาชกกลมเปนสาคญ สมาชกทกคนจะมสวนรวมคดรวมทาและรวมรบผดชอบ มการปะทะสงสรรคในกจกรรมน,น ๆ ต,งแตตนจนเสรจส,น ดงน,น การมสวนรวม หมายถง การใหความสนใจและตกลงใจท+จะเขาไปมสวนรวมโดยความสมครใจในลกษณะความสมพนธระหวางบคคลตอกลมคน และระหวางกลมตอกลม ซ+ งผลของความเก+ยวของดงกลาวเปนเหตเราใจใหกระทาบรรลจดมงหมายของกลมน,น อกท,งทาใหเกดความรสกรบผดชอบกบกลมดงกลาวอกดวย

13

ปารชาต วลยเสถยร และคณะ (2543 : 138-139) ไดใหความหมายการมสวนรวมใน 2 ลกษณะ ไดแก 1. การมสวนรวมในลกษณะท+เปนกระบวนการของการพฒนา โดยใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนา ต,งแตเร+มจนส,นสดโครงการ ไดแก การรวมกนคนหาปญหา การวางแผน การตดสนใจ การระดมทรพยากร และเทคโนโลยในทองถ+น การบรหารจดการ ตดตามประเมนผล รวมท,งการรบผลประโยชนท+เกดข,นจากโครงการ โดยโครงการพฒนาดงกลาวจะตองมความสอดคลองกบวถชวตและวฒนธรรมของชมชน 2. การมสวนรวมในนยทางการเมอง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 2.1 การสงเสรมสทธและพลงอานาจของพลเมองโดยประชาชน หรอชมชนพฒนาขดความสามารถของตนในการจดการเพ+อรกษาผลประโยชนของกลม ควบคมการใชและการกระจายทรพยากรของชมชน อนจะกอใหเกดกระบวนการและโครงสรางท+ประชาชนสามารถแสดงออกซ+ งความสามารถของตน และไดรบผลประโยชนจากการพฒนา 2.2 การเปล+ยนแปลงกลไกการพฒนาโดยรฐ มาเปนการพฒนาท+ประชาชนมบทบาทหลก โดยการกระจายอานาจในการวางแผนจากสวนกลางมาเปนสวนภมภาคเพ+อใหภมภาคมลกษณะเปนเอกเทศ ใหมอานาจทางการเมอง การบรหาร มอานาจตอรองในการจดสรรทรพยากรอยในมาตรฐานเดยวกน โดยประชาชนสามารถตรวจสอบได อาจกลาวไดวา เปนการเพ+มอานาจ (Empowerment) ในการพฒนาใหแกประชาชนใหมสวนรวมในการกาหนดอนาคตของตนเอง ท,งน, ตองคานงถงการพฒนาท+เทาเทยมกนของชายหญง (Gender) ในการดาเนนงานพฒนาดวย วชร กลราช (2546 : 11-12) ไดใหความหมาย ของการมสวนรวมไววา การมสวนรวม หมายถงความรวมมอ (Cooperating) การมสวนรวมในบางส+งบางอยาง ซ+ งรวมถงความรบผดชอบ การมสวนรวมของประชาชน (United Nation. 1981 : 8 ; อางถงใน วชร กลราช. 2546 : 4) สหประชาชาตไดอธบายถงการมสวนรวมของประชาชนวา เปนกระบวนการท+เก+ยวกบการกระทา และเก+ยวของกบมวลชนในระดบตาง ๆ ดงน, 1. กระบวนการตดสนใจ ซ+ งตดสนใจเก+ยวกบจดประสงคทางสงคมและการจดสรรทรพยากร 2. การกระทาโดยสมครใจตอกจกรรมและโครงการ ข$นตอนการมสวนรวม โคเฮน และอปฮอฟ (Cohen and Uphoff. 1977 : 9-13) ไดสรปเปนข,นตอนการมสวนรวม ดงน,

14

ข,นท+ 1 การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision Making) ในกระบวนการของการตดสนใจน,น ประการแรกท+สดท+จะตองกระทาคอ การกาหนดความตองการและการจดลาดบความสาคญ ตอจากน,นกเลอกนโยบายและประชากรท+เก+ยวของ การตดสนใจในชวงเร+มตน การตดสนใจชวงดาเนนการวางแผน และการตดสนใจในชวงการปฏบตตามแผนท+วางไว ข,นท+ 2 การมสวนรวมในการปฏบตการ (Implementation) ในสวนท+เปนองคประกอบของการดา เนนงานโครงการน,น จะไดมาจากคาถามท+วา ใครจะทาประโยชนใหแกโครงการไดบาง และจะทาประโยชนไดโดยวธใด เชน การชวยเหลอดานทรพยากร การบรหารงานและประสานงาน และการขอความชวยเหลอ เปนตน ข,นท+ 3 การมสวนรวมในการรบผลประโยชน (Benefit) ในสวนท+เก+ยวกบผลประโยชนน,นนอกจากความสาคญของผลประโยชนในเชงปรมาณและเชงคณภาพแลว ยงจะตองพจารณาถงการกระจายผลประ โยชนภายในกลม ผลประโยชนของโครงการน, รวมท,งผลท+เปนประโยชนในทางบวก และผลท+เกดข,นในทางลบท+เปนผลเสยของโครงการ ซ+ งจะเปนผลประโยชนและเปนโทษตอบคคลและสงคม ข,นท+ 4 การมสวนรวมในการประเมนผล (Evaluation) การมสวนรวมในการประเมนผลน,นส+ งสาคญท+จะตองสงเกตคอ ความเหน (Views) ความชอบ (Preferences) ความคาดหวง (Expectations) ซ+ งจะมอทธพลสามารถแปรเปล+ยนพฤตกรรมของบคคลในกลมตาง ๆ ไดเพ+อชวยใหเขาใจระดบข,นของการมสวนรวมตามแนวคดของโคเฮนและอปฮอฟไดงายข,น จงขอเสนอวงจรของการมสวนรวมดงภาพประกอบตอไปน,

15

ภาพประกอบ 2 แสดงวงจรการมสวนรวมตามแนวคดของ Cohen and Uphoff ท+มา : Cohen and Uphoff. 1977 บญชร แกวสอง (2531 : 97) ไดสรปข,นตอนการมสวนรวม 5 ข,นตอน ดงน, ข,นท+ 1 การมสวนรวมในข,นรเร+มพฒนาเปนการมสวนรวมของประชาชนในการคนหาปญหา สาเหตของปญหา กาหนดความตองการ การจดลาดบความสาคญของปญหา ตลอดจนการมสวนรวมในการตดสนใจ ข,นท+ 2 การมสวนรวมในการวางแผนพฒนาเปนข,นตอนท+ประชาชนมสวนรวมในการกาหนดนโยบาย กาหนดวตถประสงคของโครงการ กาหนดวธการ และหาแนวทางการดาเนนงานตลอดจนกาหนดทรพยากรและแหลงทรพยากรท+ใช ข,นท+ 3 การมสวนรวมในข,นดาเนนการพฒนาเปนข,นตอนท+ประชาชนมสวนรวมในการสรางประโยชน โดยการสนบสนนทนทรพย วสดอปกรณ และแรงงานหรอการเขารวมบรหารงานประสานงาน และดาเนนการขอความชวยเหลอจากภายนอก

สวนรวมในการตดสนใจ Decision Making

สวนรวมในการดาเนนการ Implementation

สวนรวมในการรบผลประโยชน Benefit

สวนรวมในการประเมนผล Evaluation

16

ข,นท+ 4 การมสวนรวมในข,นรบผลประโยชนจากการพฒนาเปนข,นตอนท+ประชาชนมสวนรวมในการรบผลประโยชนพงไดจากการพฒนา หรอยอมรบผลกระทบอนเกดจากการพฒนาท,งดานวตถ และจตใจท+แสดงออกมาในเชงรปธรรมตอสงคมหรอบคคล ข,นท+ 5 การมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนา เปนข,นตอนท+ประชาชนเขารวมประเมน อาจปรากฏในรปของการประเมนยอย (Formative Evaluation) อนเปนการประเมนผลกาวหนา ท+ทาเปนระยะ ๆ หรอการประเมนรวบยอด (Summative Evaluation) อนเปนการประเมนผลโดยรวมหลงจากเสรจส,นโครงการ อนงค พฒนจกร (2539 : 34) ไดเสนอข,นตอนของยทธศาสตรการมสวนรวมเพ+อพฒนาชนบทไว 7 ข,นตอน ดงน, 1. การสารวจข,นตอน (Preliminary Reconnaissance) 2. การศกษาเพ+อจดลาดบความสาคญของปญหา (Priority Problem Identification Studies) 3. การแสวงหาแนวทางแกไข (Search for Solution) 4. การกาหนดแนวทางแกไข (Assessment of Solution) 5. การปฏบตตามโครงการ (Project Implementation) 6. การประเมนโครงการ (Formal Project Evaluation) 7. การพจารณาทบทวนโครงการเพ+อดาเนนการใหเสรจสมบรณ (Project Reconsideration of Completion) เจมศกดm ป+ นทอง (2539 : 41) แบงข,นตอนการมสวนรวมไว ดงน, 1. การมสวนรวมในการคนปญหาและสาเหตของปญหา 2. การมสวนรวมในการคนการวางแผนดาเนนกจกรรม 3. การมสวนรวมในการลงทนและปฏบตงาน 4. การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลงาน ชยอนนต สมทวณช และคณะ (2544 : 114-131) ไดจดระดบการมสวนรวมและการใหความสาคญของรฐบาลโดยระดบการมสวนรวมของประชาชนข,นอยกบการใหความสาคญของรฐบาลท+มมากนอยตางกน คอ 1. ประชาชนเปนผใชอานาจ หมายถง ใหประชาชนเขาจดการหรอดาเนนการเอง โดยไมมการตดตอกบรฐบาลกอนซ+ งอาจมการไดตอบจากรฐบาล ดงตวอยางเชน การต,งศาลเต,ย การเดนขบวน การเขายดสถานท+ราชการเพ+อเรยกรองความเปนธรรม เปนตน โดยภาพประกอบ 3 แสดงความสมพนธระหวางการมสวนรวมของประชาชนกบอานาจของรฐซ+ งมความสมพนธเชงลบตอกน กลาวคอ ถาประชาชนมสวนรวมมาก รฐบาลกจะมอานาจนอยลงหรอในทางกลบกน

17

อานาจของประชาชน

มาก

การมสวนรวม นอย

ประชาชนใชอานาจ ประชาชนมสวนรวม ประชาชนมท+ปรกษา

ประชาชนแสดงความคดเหน ประชาชนรบทราบ

รฐบาลใชอานาจ

อานาจของรฐบาล นอย

การมสวนรวม มาก

ภาพประกอบ 3 การใหประชาชนมสวนรวม ท+มา : ชยอนนต สมทวณช และคณะ. 2544 2. ประชาชนและรฐบาลรวมกนแกปญหา โดยมอานาจเทาเทยมกน เชน โครงการทาความสะอาดหมบาน การสรางถนน และขดบอน,าในหมบาน เปนตน 3. ประชาชนเปนท+ปรกษา หมายถง รฐบาลขอความคดเหนจากประชาชน และต,งใจท+จะกระทาตามความเหนน,น แตกยงมอานาจท+จะไมรบความคดเหนน,นไปปฏบต ตวอยางเชน การแตงต,งคณะกรรมการเพ+อการประสานงานระหวางประชาชนและสวนราชการ การแตงต,งคณะท+ปรกษาการประชมกลมยอยเพ+อรบฟงความคดเหนของประชาชนเฉพาะกลม เปนตน 4. ประชาชนแสดงความคดเหน รฐบาลใหโอกาสประชาชนไดแสดงความคดเหนในบางเร+ อง แตมกจะไมนาความเหนไปปฏบตและยงมอานาจท+จะไมรบฟงความคดเหนน,น ตวอยางเชน การประชมใหญท+ใหโอกาสประชาชนไดแสดงความคดเหน การขอความเหนในกฎระเบยบท+กาลงจะนาออกมาใช 5. ประชาชนรบทราบ เปนการแถลงขาวสาร และหรอมตของรฐบาลใหประชาชนไดทราบประชาชนอาจมปฏกรยาโตตอบหรอไมมกได เชน การแถลงถงโครงการตาง ๆ ท+รฐบาลไดมมตใหดาเนนการ การรเร+มกฎหมายตาง ๆ และการเวนคนท+ดน เปนตน 6. รฐบาลใชอานาจ กลาวคอ รฐบาลใชอานาจจดการโดยไมแจงใหประชาชนทราบลวงหนา ตวอยางเชน การสบสวน จบกมผกระทาผดกรณตาง ๆ โดยไมแจงใหทราบลวงหนา เปนตน จากการศกษาลาดบข,นของการมสวนรวมน,น พบวาประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจ มสวนรวมดาเนนการ และมสวนรวมสนบสนน ซ+ งการมสวนรวมของประชาชนน,น มหลายระดบข,นอยกบการใหความสาคญของรฐบาลดวย ซ+ งสามารถจดลาดบการมสวนรวมของประชาชนจากมาก

18

ไปหานอย ไดแก ประชาชนเปนผใชอานาจ ประชาชนมสวนรวม ประชาชนเปนท+ปรกษา ประชาชนแสดงความคดเหน ประชาชนรบทราบ และรฐบาลใชอานาจ วธการแบงระดบข, นการมสวนรวมของประชาชนอาจแบงไดหลายวธข, นอยกบวตถประสงคและความละเอยดของการแบงเปนสาคญ การแบงระดบข,นการมสวนรวมของประชาชนอาจแบงไดจากระดบต+าสดไปหาระดบสงสด ออกเปน 7 ระดบ และจานวนประชาชน ท+เขามามสวนรวมในแตละระดบจะเปนปฏภาคกบระดบของการมสวนรวม กลาวคอ ถาระดบการมสวนรวมต+า จานวนประชาชนท+เขามามสวนรวมจะมาก และย+งระดบการมสวนรวมสงข,นเพยงใดจานวนประชาชนท+เข ามสวนรวมกจะลดลงตามลาดบ ระดบการมสวนรวมของประชาชนเรยงตามลาดบจากต+าสดไปหาสงสด ไดแก 1. ระดบการใหขอมลเปนการใหประชาสมพนธ 2. ระดบการเปดรบความคดเหนของประชาชน 3. ระดบการปรกษาหารอ 4. ระดบการวางแผนรวมกนจนถงรวมกนตดสนใจ 5. ระดบการรวมปฏบต 6. ระดบการรวมตดตามตรวจสอบ 7. ระดบการควบคมโดยประชาชน 1. ระดบการใหขอมลเปนการใหประชาสมพนธ เปนระดบต+าสดและเปนวธการท+งายท+สดของการตดตอส+อสารระหวางผวางแผนโครงการกบประชาชน เพ+อใหขอมลแกประชาชนเก+ยวกบการตดสนใจของผวางแผนโครงการ แตไมเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนหรอเขามาเก+ยวของใด ๆ วธการใหขอมลอาจกระทาไดหลายวธ เชน การแถลงขาว การแจกขาว การแสดงนทรรศการ และการทาหนงสอพมพใหขอมลเก+ยวกบกจกรรมตาง ๆ อยางไรกดเพ+อปองกนมใหรฐบาลหรอเจาหนาท+ของรฐใชอานาจดลยพนจในการใหหรอไมใหขอมลดงกลาวแกประชาชน จงควรมขอกาหนดใหรฐบาลหรอเจาหนาท+ของรฐตองกระทาอยางท+วถง ยกเวนขอมลบางประเภท เชน เร+องเก+ยวกบความม+นคงของชาต เปนตน 2. ระดบการเปดรบความคดเหนจากประชาชน เปนระดบข,นท+สงกวาระดบแรกกลาวคอ ผวางแผนโครงการเชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหนเพ+อใหไดขอมลมากข,น และประเดนในการประเมนขอดขอเสยชดเจนย+งข,น เชน การสารวจความคดเหนของประชาชนเก+ยวกบการรเร+ มโครงการตาง ๆ และการบรรยายใหประชาชนรบฟงเก+ยวกบโครงการตาง ๆ แลวขอความคดเหนจากผฟง เปนตน

19

3. ระดบการปรกษาหารอ เปนระดบข,นการมสวนรวมของประชาชนท+สงกวาการเปดรบความคดเหนจากประชาชนเปนการเจรจากนอยางเปนทางการระหวางผวางแผนโครงการและประชาชน เพ+อประเมนความกาวหนาหรอระบประเดนหรอขอสงสยตาง ๆ เชน การจดประชม การจดสมมนาเชงปฏบตการ และการเปดกวางรบฟงความคดเหน เปนตน 4. ระดบการวางแผนรวมกน เปนระดบข,นท+สงกวาการปรกษาหารอ กลาวคอเปนเร+องการมสวนรวมท+มขอบเขตกวางมากข,น มความรบผดชอบรวมกนในการวางแผน เตรยมโครงการ และผลท+จะเกดข,นจากการดาเนนโครงการวาเหมาะสมท+จะใชสาหรบการพจารณาประเดนท+มความยงยากซบซอนและมขอโตแยงมาก เชน การใชกลมท+ปรกษาซ+ งเปนผทรงคณวฒในสาขาตาง ๆ ท+เก+ยวของ การใชอนญาโตตลาการเพ+อแกปญหาขอขดแยง และการเจรจาเพ+อหาทางประนประนอมกน เปนตน 5. ระดบการรวมปฏบต เปนระดบข,นท+สงถดไปจากระดบการวางแผนรวมกน คอเปนระดบท+ผรบผดชอบโครงการกบประชาชน รวมกนดาเนนโครงการ เปนข,นการนาโครงการไปปฏบตรวมกนเพ+อใหบรรลตามวตถประสงคท+วางไว 6. ระดบรวมตดตามตรวจสอบ ประเมนผล เปนระดบการมสวนรวมท+มผเขารวมนอยแตมประโยชนท+ผเก+ยวของหรอไดรบผลกระทบสามารถคอยตดตามดาเนนกจกรรมน,น ๆ ไดรปแบบของการตดตามตรวจสอบหรอประเมนผลท+มาจากหลายฝาย การสอบถามประชาชนโดยการทาการสารวจเพ+อใหประชาชนประเมน เปนตน 7. ระดบการควบคมโดยประชาชน เปนระดบสงสดของการมสวนรวมโดยประชาชน เพ+อแกปญหาขอขดแยงท+มอยท ,งหมด เชน การลงประชามต เปนตน ขอสงเกตเก+ยวกบการลงประชามตม 2 ประการ คอ ประการแรกการลงประชามตสะทอนถงความตองการของประชาชนไดเพยงใด อยางนอยข,นอยกบความชดเจนของประเดนท+จะลงประชามตและ การกระจายขาวสารเก+ยวกบขอดขอเสยของประเดนดงกลาวใหประชาชนเขาใจอยางสมบรณ และท+วถงเพยงใด และประการท+สองในประเทศท+มการพฒนาทางการเมองแลว ผลของการลงประชามตจะมผลบงคบใหรฐบาลตองปฏบตตามซ+งสรประดบข,นตอนการมสวนรวมของประชาชน ดงน,

20

ภาพประกอบ 4 ระดบข,นการมสวนรวมของประชาชน ท+มา : ชยอนนต สมทวณช และคณะ. 2544

รวมตดตามตรวจสอบ

การรวมปฏบต ดาเนนกจกรรมรวมกน

การวางแผนรวมกน/ตดสนใจ การมสวนรวมท+กวางข,น มความรบผดชอบรวมกนใน

การวางแผนและผลท+จะเกดข,นใชสาหรบประเดน ท+ซบซอนและมขอโตแยงมาก เชนกลมท+ปรกษา การเจรจา

การมอนญาโตตลาการ และประนประนอม

การควบคมโดยประชาชน ระดบสงสดของการมสวนรวมแกปญหา ท+ขดแยงอยท ,งหมด เชน การลงประชามต

การปรกษาหารอ การเจรจากนอยางเปนทางการระหวางผวางโครงการและประชาชน

เพ+อประเมนความกาวหนา หรอระบประเดน หรอขอสงสยตาง ๆ เชน การจดประชม การจดสมมนาเชงปฏบตการ การเปดกวาง

รบขอคดเหน

การปรกษาหารอ การเจรจากนอยางเปนทางการระหวางผวางโครงการและประชาชน เพ+อ

ประเมนความกาวหนา หรอระบประเดน หรอขอสงสยตาง ๆ เชน การจดประชม การจดสมมนาเชงปฏบตการ การเปดกวางรบขอคดเหน

การเปดรบความคดเหนจากประชาชน/ใหขอมล ผวางแผนโครงการเชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหนเพ+อใหไดขอมลมากข,น

และเพ+อใหประเดนในการประเมนผลชดเจนย+งข,น เชน การสารวจ การบรรยาย ใหประชาชนฟงถงกจกรรม แลวรบขอคดเหน

การใหขอมล/รบร เปนวธการท+งายท+สดของการตดตอส+อสารระหวางผวางแผนโครงการและประชาชน

เพ+อใหขอมลแกประชาชนเก+ยวกบการตดสนใจของผวางแผนโครงการหรอกจกรรมน,น ๆ แตไมเปดโอกาสใหมการแสดงขอคดเหนหรอเขามาเก+ยวของใด ๆ เชน การแถลงขาว

การแจกขาวการแสดงนทรรศการ การทาหนงสอพมพใหขอมลเก+ยวกบกจกรรม

มาก

นอย

จานวน ประชาชน ท+เก+ยวของ

มาก

สง

ระดบ การม

สวนรวม

21

โดยสรปหลกการหรอองคประกอบสาคญของคาวาประชาธปไตยแบบมสวนรวมไดแก การใหประชาชนมสวนรวมในการเมองและการบรหาร มการกระจายอานาจในการตดสนใจและการจดสรรทรพยากรตาง ๆ ในระหวางประชาชนใหเทาเทยมกน อานาจในการตดสนใจและการจดสรรทรพยากรตาง ๆ น,น จะสงผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชน การเพ+มการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน มความยดหยนได กลาวคอ มโครงสรางการทางานท+สามารถตรวจสอบได มความโปรงใส และคานงถงความตองการทรพยากรของผมสวนรวม และการมสวนรวมของประชาชนมท,งในระดบทองถ+นและระดบชาต เน+องจากประชาธปไตยแบบมสวนรวมใหความสาคญอยางย+งตอการมสวนรวมของประชาชนเปนสาคญ โดยท+การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการซ+ งประชาชน หรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสแสดงทศนะและเขารวมกจกรรมตาง ๆ ท+มผลตอชวตความเปนอยของประชาชน รวมท,งมการนาความคดเหนดงกลาวไปประกอบการพจารณากาหนดนโยบายและการตดสนใจของรฐ การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการส+อสารในระบบเปด กลาวคอ เปนการส+อสารสองทางท,งอยางเปนทางการและไมเปนทางการ ซ+ งประกอบไปดวยการแบงสรรขอมลรวมกนระหวางผมสวนไดสวนเสย และเปนการเสรมสรางความสามคคในสงคม ท,งน, เพราะการมสวนรวมของประชาชนเปนการเพ+มคณภาพการตดสนใจ การลดคาใชจาย และการสญเสยเวลา เปนการสรางฉนทามต และทาใหงายตอการนาไปปฏบต อกท,งยงชวยหลกเล+ยงการเผชญหนา ในกรณท+รายแรงท+สด ชวยใหความนาเช+อถอและความชอบธรรม และใหทราบความหวงกงวลของประชาชนและคานยมของสาธารณชน รวมท,งเปนการพฒนาความเช+ยวชาญและความคดสรางสรรคของสาธารณชน (วกพเดย สารานกรมเสร. ออนไลน. 2542) การมสวนรวมของประชาชนมความสาคญในการสรางประชาธปไตยอยางย +งยนและสงเสรมธรรมาภบาลตลอดจนการบรหารงาน หากการมสวนรวมของประชาชนมากข,นเพยงใดกจะชวยใหการตรวจสอบการทางานของผบรหาร และทาใหผบรหารรบผดชอบตอสงคมมากย+งข,น อกท,งยงเปนการปองกนนกการเมองจากการกาหนดนโยบายท+ไมเหมาะสมกบสงคมน,น ๆ นอกจากน,การมสวนรวมของประชาชนยงเปนการสรางความม+นใจวาเสยงของประชาชนจะมคนรบฟง อกท,งความตองการปรารถนาของประชาชนกจะไดรบการตอบสนอง โดยหนวยงานตาง ๆ ท+เก+ยวของในการเสรมสรางการมสวนรวมมมากมาย นบต,งแตหนวยราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม องคกรพฒนาเอกชนและหนวยงานอ+น ๆ ท+เก+ยวของ จากการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานของนกวชาการดงกลาวขางตน สามารถสรปไดวา การมสวนรวมเปนส+งสาคญในการดาเนนกจกรรม ไมวาจะเปนการรวมคดรวมทา และรวมแกไขปญหาตาง ๆ ท+เกดข,นในทองถ+นซ+ งจะทาใหการบรหารจะประสบผลสาเรจอยางม

22

ประสทธภาพ และมความย +งยนกวาการบรหารงานท+ขาดการมสวนรวมของประชาชน ท,งน,เพ+อใหการบรหารงานขององคกรภาครฐตอบ สนองตอปญหาความตองการของประชาชนมากท+สด ปจจยท�มผลตอการมสวนรวมของประชาชน วลเล+ยม (Willam. 1974 : 114) ไดสรปปจจยตาง ๆ ท+มผลตอการมสวนรวมของประชาชนเปน 11 ประการ ไดแก 1. การปฏบตตนใหคลอยตามความเช+อพ,นฐาน คอ บคคลและกลมบคคล ดเหมอนจะเลอกแบบวธปฏบตซ+ งสอดคลองและคลายคลงกบความเช+อพ,นฐานของตนเอง ถาความเช+อหรอกจกรรมท+จะกระทาไมสอดคลองกบความเช+อพ,นฐานของตนเองแลว กจะทาใหบคคลน,นไมเขาไปมสวนรวมในกจกรรมน,น ๆ 2. มาตรฐานคณคาบคคลและกลมบคคลดเหมอนจะปฏบตในลกษณะท+สอดคลองกบมาตรฐานคณคาของตนเอง หมายความวา งานหรอกจกรรมท+ไมมมาตรฐานหรอคณคาท+สอดคลองกบมาตรฐานของบคคลน,นกจะทาใหเขาไมเขาไปมสวนรวม 3. เปาหมายบคคลและกลมบคคล ดเหมอนจะสงเสรมปองกนและรกษาเปาหมายของตนเอง น+นคอ เปาหมายของการมสวนรวมในการดาเนนการตามกจกรรมจะตองสอดคลองกบเปาหมายในการดาเนนงานของบคคลน,นดวย 4. ประสบการณท+ผดปกตธรรมดา พฤตกรรมของบคคล หรอกลมบคคลบางคร, งมรากฐานมาจากประสบการณท+ผดปกตธรรมดา ถาประสบการณน,น ๆ ผดปกตไปจากการปฏบตของบคคลท+วไปแลวกจะทาใหบคคลน,นไมเขาไปมสวนรวมในการดาเนนงานดวย 5. ความคาดหมายของบคคล หรอกลมบคคล จะประพฤตตามแบบท+ตนคาดหมายวาตองประพฤตในสถานการณเชนน,น ท,งยงชอบปฏบตตอผอ+นในลกษณะท+ตนคาดหวงจากผอ+นดวย และถากจกรรม/การดาเนนงานขององคการตรงกบความคาดหมายของบคคลน,นกเปนผลใหเขาเขาไปมสวนรวม 6. การมองแตตนเอง บคคลและกลมบคคล มกจะทาส+งตาง ๆ ซ+ งคดวาตนเองควรตองกระทาเชนน,น 7. การบบบงคบบคคลและกลมบคคลมกจะทาส+งตาง ๆ ดวยความรสกวาตนถกบงคบใหทา 8. นสยและประเพณ บคคล และกลมบคคล มกทาส+ งตาง ๆ ซ+ งคนมนสยชอบกระทาเม+ออยในประสบการณน,น ๆ

23

9. โอกาส บคคลและกลมบคคล มกจะเขามามสวนรวมในรปแบบการปฏบตงานของสงคมโดยเฉพาะในทางท+เก+ยวของกบจานวน และชนดโอกาส ซ+ งโครงการของสงคมเอ,ออานวยใหเขามามสวนรวมในการกระทาเชนน,นเทาท+พวกเขาไดรบร 10. ความสามารถ บคคลและกลมบคคลมกจะเขามามสวนรวมทาในการกจกรรมบางอยางท+ตนเหนวาสามารถทาในส+งท+ตองการใหเขากระทาในสถานการณเชนน,น 11. การสนบสนนบคคลและกลมบคคลมกจะเร+ มปฏบ ตเม+อเขารสกวาเขาไดรบการสนบสนนท+ดพอใหกระทาเชนน,น ปรชญา เวสารชช (2528 : 22-23) ไดกลาวถงปจจยในการเขามามสวนรวมของประชาชน ดงน, 1. ปจจยภายในตวบคคล ซ+ งเปนแรงผลกดนหรอจงใจท+เกดข,นในตวบคคลเองอาจเปนความรสก ความคด ความคาดหวง ความตองการ ความสานก ท+มสวนทาใหบคคลเขารวมหรอ ไมเขารวมกจกรรม 2. ปจจยสภาพแวดลอม ไดแก แรงผลกดนทางสภาพแวดลอมทางกายภาพ สงคมเศรษฐกจ และการเมอง 2.1 สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแก สภาพแวดลอมทางธรรมชาตหรอท+มนษยสรางข,นอนสามารถแตะตองสมผสได เชน ภาวะน, าทวม ฝนแลง ถนนหนทางไมดลกษณะขาดแคลนสาธารณปโภค เปนตน โดยสรปถาเกดสภาวะแวดลอมทางธรรมชาตข,นกจะสงผลใหการเขาไปมสวนรวมจะกระทาไมได 2.2 สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ ไดแก ลกษณะการผลต การจาหนายการประกอบอาชพเทคโนโลยการผลต ภาวะวางงาน ความรในการผลต บทบาทของพอคาคนกลาง ราคาสนคา ภาวะหน, สน เปนตน โดยสรปถาครอบครวหรอตวเขามปญหาทางดานเศรษฐกจกจะสงผลใหเขาไมสามารถเขาไปมสวนรวมได 2.3 สภาพแวดลอมทางสงคม ไดแก ลกษณะวฒนธรรม ประเพณ กระบวนการทางสงคมโครงสรางทางสงคม เชน การแบงกลม แบงชนช,นในสงคม บทบาทของผนาในชมชนสถานภาพทางสงคม ซ+ งอาจมผลสงเสรมหรออาจเปนอปสรรคตอการมสวนรวม โดยสรปแลวถาสงคมน,น ๆ มลกษณะประเพณ กระบวนการทางสงคมท+แบงกลม แบงชนช,น กจะทาใหเขาไมเขาไปมสวนรวม 2.4 สภาพแวดลอมทางการเมองการปกครองและความม+นคงปลอดภย ไดแก รปแบบและลกษณะการเมองการปกครอง บทบาทขาราชการ ปญหาโจรผราย ผกอการราย นโยบายและแนวทางปฏบตของรฐบาลในการบรหารและการปกครอง เปนตน โดยสรป หากสงคมหรอชมชน

24

น,นมลกษณะการปกครองท+ไมเอ,อใหบคคลมเสรภาพในการดาเนนงาน ตลอดจนมปญหาตาง ๆ เกดข,นเสมอในสงคม กจะสงผลใหบคคลน,นไมเขาไปมสวนรวมในกจกรรมหรอการดาเนนงานดวย 3. ปจจยผลกดนจากบคคลอ+น ๆ หมายถง แรงผลกดนหรอแรงจงใจท+เกดจากบคคลอ+น (มใชผเขารวมเอง) มบทบาทในการเปนผรเร+ม กระตน ชกชวน อธบาย และโนมนาวในการเขารวมการพฒนาชมชน บคคลอ+นอาจแบงไดเปน 2 กลมคอ 3.1 บคคลภายในหมบาน ไดแก ผนาท+เปนทางการ (กานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน เปนตน) และบคคลท+ไมเปนทางการ (พระสงฆ คหบด เปนตน) 3.2 บคคลภายนอกหมบาน อาจจาแนกเปนขาราชการและเอกชน ขาราชการซ+ งมสวนเก+ยวของกบกจกรรมการพฒนา อาจเปนขาราชการกระทรวงมหาดไทย หรอขาราชการกระทรวงอ+น ๆ ซ+ งรบผดชอบการปกครองและการพฒนาในเขตพ,นท+ของตน โดยปฏบตตามนโยบายของรฐบาล หนวยงานหรอบงคบบญชา สาหรบเอกชนอาจเปนหนาท+ของสมาคม มลนธ ชมรม กลม องคการระหวางประเทศ เปนตน 4. รางวลตอบแทน ไดแก แรงจงใจในรปเงน วตถ ตาแหนง สทธประโยชน เปนตน อนงค พฒนจกร (2539 : 49-50) ไดจาแนกอปสรรคและปญหาของการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาออกเปน 3 ระดบ คอ 1. อปสรรคท+เกดจากหนวยงานของรฐ ซ+ งเปนแหลงรวมศนยอานาจไมวาจะเปนดานนโยบาย กระบวนการตดสนใจ กระบวนการวางแผนและการดาเนนงาน อน+ง ไมวาจะเปนดานทศนคต คานยม และทกษะของเจาหนาท+รฐเคยชนตอการกระทา และตดตอส+อสาร ในคนกลมเดยวกน จงใชภาษาเทคนคของตนแลวตความวา ประชาชนตองเขาใจการดาเนนการประเมนผลโครงการเจาหนาท+องคกรของรฐกมฐานความคดวา ตวโครงการหรอกจกรรมตองบรรลเปาหมายท+ต,งไวโดยไมคานงถงการพฒนาคนในชมชน และเปดโอกาสใหประชาชนรบรหรอเก+ยวของแตอยางใด สวนการปรบเปล+ยน โยกยายตาแหนง และประสทธภาพ ความรบผดชอบตองานพฒนาของเจาหนาท+รฐ กสงผลกระทบอยางรนแรงตอชมชนโดยตรง 2. อปสรรคท+เกดจากชมชน เน+องจากการพฒนาท+ผานมาชมชนยงขาดความพรอมและมขอบกพรองในหลายประการ เชน การขาดองคกรทองถ+นท+เหมาะสมจงขาดผอทศตนและเวลาแกงานชมชนอยางเตมท+ จนขาดทกษะการทางาน ขาดการตดตอส+อสารท+ดจงเปนอปสรรค ประชาชนไดรบความรไมเพยงพอกอใหเกดปญหาส+อความหมาย การทาความเขาใจ การขอความคดเหนและความคดรเร+มใหม ๆ อน+ ง ความแตกตางกนในกลมชนและผลทางเศรษฐกจในชมชนกอใหเกดการแตกแยกทางความคดคอนขางมากตอการมสวนรวมในการพฒนา

25

3. อปสรรคท+เกดจากสงคม จะเกดข,นในระดบความสมพนธของสงคมซ+ งพจารณาได 3 ดาน คอ ดานการเมอง กฎหมาย และระบบราชการ ซ+ งผลจากอปสรรคท,ง 3 ดาน จะสงผลใหเกดกจกรรมการมสวนรวมของประชาชนไมไดซ+ งเปนสวนหน+งของแผนกจกรรมทางราชการ อภชย พนธเสน (2547 : 164-165) ไดนาเสนอถงสาเหตท+ทาใหการปกครองทองถ+นไมประสบผลสาเรจอยางมประสทธภาพ เปนเพราะสาเหตตาง ๆ ดงน, 1. รปแบบการปกครองทองถ+นมปญหาเร+ องความมอสระในการปกครองตนเอง นอกจากเทศบาลแลวการปกครองทองถ+นอ+น ๆ มกจะถกควบคมโดยเจาหนาท+ของการปกครองสวนภมภาค แมจะมการเลอกต,งสมาชกบางสวนกตาม แตเน+องจากการขาดประสบการณและขาดการยนยนในสทธการปกครองของตนเอง และเน+องจากวฒนธรรมและมรดกตกทอดของระบบอปถมภทาใหการปกครองทองถ+นดงกลาวอยในสภาพออนแอ 2. องคกรปกครองสวนทองถ+นสวนใหญมกมงบประมาณไมเพยงพอ โอกาสในการพ+งตนเองมนอย จาตองพ+งงบประมาณจากสวนกลาง ทาใหสวนกลางมอานาจในการกาหนดนโยบาย และทองถ+นจะตองปฏบตตามนโยบายท+กาหนดมาในระดบชาตแทนท+จะเปนความตองการของทองถ+นเอง 3. เจาหนาท+ของการปกครองทองถ+นมเกยรตและศกดm ศรดอยกวาเจาหนาท+ หรอขาราชการของสวนกลาง ดงน,น คนดมฝมอจงไมสมครใจรบใชหนวยงานการปกครองสวนทองถ+นจงเกดความเหล+อมล,าในดานคณภาพและความรทางดานวทยาการสาคญ ๆ แมคนในทองถ+นท+มความสามารถกไมกลบไปทาประโยชนใหทองถ+น แตจะยายเขาไปทางานในท+เจรญกวา 4. คนในทองถ+นมความสบสน และไมคอยใหความเช+อถอกบหนวยงานปกครองสวนทองถ+น นอกจากน,น ความจากดของงบประมาณ ตลอดจนขดความสามารถและขอบขายของงานปกครองทองถ+นไมไดรบความสนใจเทาท+ควร เพราะไมสามารถมกจกรรมท+เดนชดเทากบกจกรรมของราชการสวนตาง ๆ 5. ความต+นตวของประชาชนในเร+องการปกครองตนเองถกกดขวางบ+นทอนโดยความผนผวนของการเมองระดบชาต การอางองการปกครองตามระบอบประชาธปไตยยอมไมมความหมาย ถาการเมองระดบชาตไมอยในลกษณะท+จะสรางศรทธาใหเกดแกประชาชน สรางศรทธาในการปกครองตนเองในระดบทองถ+นกจะไมเกดข,น วชร กลราช (2546 : 13) ไดกลาวถงปจจยท+มผลตอการมสวนรวมจะเกดข,นโดยสมครใจและความสนใจของบคคลน,น ๆ ซ+ งอาจมสาเหตมาจากสภาพปญหาทางดานเศรษฐกจ สงคมสภาพแวดลอมท+เกดข,นโดยธรรมชาต ตลอดจนปจจยอ+น ๆ ในสงคมชมชนน,น เชน ประเพณ ความเช+อ คานยม และธรรมเนยมปฏบตของสงคมน,น เปนตวสงเสรมหรอตอตานตอกระบวนการดาเนนงาน

26

ในการมสวนรวม หากสภาพปญหาและปจจยท+สงเสรมใหเกดการมสวนรวมสอดคลองกบพฤตกรรมของบคคลกจะทาใหบคคลน,น ๆ เขามามสวนรวมอยางแทจรง

การบรหารจดการท�ดหรอธรรมาภบาล ในการนาเสนอรายงานวจยเก+ยวกบการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท+ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ผศกษาจาเปนตองนาเสนอแนวคดเก+ยวกบการบรหารจดการท+ด(Good Governance) ซ+ งเปนมโนทศนทางวชาการท+มความหมายเฉพาะเจาะจงเก+ยวเน+องกบธรรมาภบาล แตในวงการพฒนามกมความเขาใจในความหมายท+แตกตางจากองคความรทางวชาการท+ถอกนวา เปนความหมายกลางของสงคม เชน มบางคนใชการบรหารจดการท+ ดในความหมายท+ เปนการพฒนาระบบบรหาร (Development of Administration = D of A) การพฒนาระบบบรหารดงกลาวเปนเร+องของการปรบปรงการบรหารใหดข,น แตยงไมใชความหมายของการจดการท+ดท+ใชกนอยในวงวชาการท+วไปเปนตน เพ+อใหเกดความเขาใจตรงกนเก+ยวกบการบรหารจดการท+ ด ผ วจ ยจะขอนาเสนอความหมายของการบรหารจดการท+ด ดงตอไปน, ความหมายของการบรหารจดการท+ด (ธรรมาภบาล) สมบรณ ศรประชย (ออนไลน : ม.ป.ป.) คาวา การบรหารจดการท+ด Good Governance ปรากฏอยางเปนทางการในรายงานเร+อง Sub Sahara Africa : From Crisis to Sustainable Growth เม+อป ค.ศ. 1989 ซ+ งเปนรายงานท+ธนาคารโลกพยายามวเคราะหถงความลมเหลวของรฐในอฟรกา ในการพฒนาประเทศจงทาให Good Governance เร+มมบทบาทในแงของโลกาภวตน เพราะท,งธนาคารโลกและกองทนการเงนระหวางประเทศตางเช+อวา การพฒนาอยางย +งยนจกทาไมได ถาประเทศน,น ๆ ปราศจาก Good Governance หรอกลาวอกนยหน+ งวามการผกโยงคาวา “การพฒนา” ใหควบคกบคาวา “Good Governance” น+นคอการกาหนดกลไกอานาจของรฐในการบรหารจดการทรพยากรท,งแงเศรษฐกจและสงคมของประเทศเพ+อใหเกดการพฒนา ตอมาเม+อมการนาเขาแนวคดการบรหารจดการท+ดเขามาในประเทศไทย จงมผแปลศพท Good Governance ไวตาง ๆ คอ 1. สประศาสนการ 2. การจดการปกครอง 3. ธรรมราษฎร 4. การกากบดแลท+ด 5. ประชารฐ

27

6. รฐภบาล 7. การบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ด 8. กลไกประชารฐท+ด 9. ธรรมาภบาล 10. การบรหารจดการท+ด 11. ธรรมรฐ แตคาแปลท+ไดรบความนยมในระยะแรกกคอ คาวา ธรรมรฐ ตอมา มความนยมใชคาวา ธรรมาภบาล เน+องจากเหนวา Good Governance มความหมายเก+ยวของมากกวาองคกรของรฐ และในท+สดราชบณฑตยสถานจงไดแปลวา การบรหารจดการท+ดหรอธรรมาภบาล สวนความหมาย Good Governance ในเชงมโนทศน (Concept) น,น ยงมนกวชาการ นกคด และองคการตาง ๆ ไดใหความหมายของการบรหารจดการท+ดหรอธรรมาภบาลไวดงน, องคกรสหประชาชาต (United Nation. 1981 : 12) ใหความสาคญกบธรรมาภบาลเพราะเปนหลกการพ,นฐานในการสรางความเปนอยของคนในสงคมทกประเทศใหมการพฒนาท+เทาเทยมกน และมคณภาพชวตท+ ดข, น การดาเนนการน, ตองเกดจากความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน เพ+อกระจายอานาจอยางโปรงใส ธรรมาภบาลคอการมสวนรวมของประชาชน และสงคมอยางเทาเทยมกน และมคาตอบพรอมเหตผลท+ช,แจงได แผนงานพฒนาขององคการสหประชาชาต (UNDP) ใหนยามของธรรมาภบาลวาหมายถงการดาเนนงานของภาคการเมอง การบรหาร และภาคเศรษฐกจท+จะจดการกจการของประเทศในทกระดบ ประกอบดวยกลไก กระบวนการ และสถาบนตาง ๆ ท+ประชาชนและกลมสามารถแสดงออกซ+ งผลประโยชนปกปองสทธของตนเองตามกฎหมาย และแสดงความเหนท+แตกตางกนบนหลกของการมสวนรวม ความโปรงใส ความรบผดชอบ การสงเสรมหลกนตธรรม เพ+อใหม+นใจวาการจดลาดบความสาคญทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม ยนอยบนความเหนพองตองกนทางสงคม และเสยงจากคนยากจนและผดอยโอกาสไดรบการพจารณาในการจดการสรรทรพยากรเพ+อการการพฒนาคน โคฟ+ อนนม อดตเลขาธการองคการสหประชาชาต กลาววาการบรหารจดการท+ดเปนแนวทางการบรหารของรฐท+เปนการกอใหเกดการเคารพสทธมนษยชน หลกนตธรรม สรางเสรมประชาธปไตย มความโปรงใส และเพ+มประสทธภาพ อานนท ปนยารชน (2541 : 8) ไดกลาวถง การบรหารจดการท+ด วาเปนผลลพธของการจดการกจกรรมซ+ งบคคลและสถาบนท+วไป ภาครฐและเอกชนมผลประโยชนรวมกนไดกระทาลง

28

ไปในหลายทาง มลกษณะของขบวนการอยางตอเน+อง ซ+ งอาจผสมผลประโยชนท+หลากหลายและขดแยงกนได ธรยทธ บญม (2541 : 17) ใหความหมายของการบรหารจดการท+ด หมายถง การเปนหนสวนในการบรหารการปกครองประเทศโดยรฐ ประชาชนและเอกชน ซ+ งขบวนการน, จะกอใหเกดความเปนธรรม ความโปรงใส ความยตธรรม โดยเนนการมสวนรวมของคนด ซ+ งแนวเกดจากการท+ประชาชนเหนวา ระบบราชการลาหลง ทกสวนตองการปฏรป ตองมการปรบโครงสรางทางราชการใหดข,น ใหประชาชนมสวนรวมมากข,น และใหมการตรวจสอบโดยส+อมวลชน การท+จะสรางการบรหารจดการในสงคมไทยไดน,น ธรยทธเสนอใหมการปฏรป 4 สวนคอ ปฏรปภาคราชการ ภาคธรกจเอกชน ภาคเศรษฐกจสงคม และปฏรปกฎหมาย ชยอนนต สมทวณช และคณะ (2544 : 8) ไดใหความหมายของธรรมาภบาลไววา การท+กลไกของรฐท,งการเมองและการบรหาร มความแขงแกรง มประสทธภาพ สะอาด โปรงใส และรบผดชอบ เปนการใหความสาคญกบภาครฐและรฐบาลเปนหลก ในการพจารณาความหมาย ของการบรหารจดการท+ดน,นเราสามารถวเคราะหความหมายไดเปน 2 แนวทาง คอ การวเคราะหความหมายตามรากศพทหรอตวอกษรและการวเคราะหความหมายจากมโนทศน (Concept) ดงน, 1. การวเคราะหความหมายตามรากศพทหรอตามตวอกษรมกจะใหความหมายการบรหารจดการท+ดในภาษาไทยในทานองการพฒนาการบรหารใหบรรลเปาหมายขององคกรมากข,น เชน การวางแผนท+ด การบรหารท+ด การพฒนาบคลากรใหมคณภาพมากข,น หรอการพฒนาระบบการตดตามประเมนผล เปนตน ความหมายของการบรหารจดการท+ดจากรากศพทตามตวอกษรน,นเปนส+งท+มมาต,งแตอดตในวงการวชาการ 2. การวเคราะหความหมายของคาวา การบรหารจดการท+ด ซ+ งเปนคาแปลของราชบณฑตสภาน,น กจะพบวาเปนเปนแนวคดใหมท+พฒนาข,นดวยธนาคารโลกเพ+อจดการประเทศลกหน, ชวงหลงส,นสดยคสงครามเยน ทางธนาคารโลกไดพยายามนาเสนอ ผลกดนหลกการพ,นฐานในการบรหารจดการบานเมองของประเทศลกหน, เชน ความโปรงใส หรอหลกการตรวจสอบได เพ+อแกปญหาคอรปช+นในวงการราชการของประเทศลกหน, ของธนาคารโลก ดงน,นการบรหารจดการท+ดจงมใชเปนเพยงการพฒนาการบรหารซ+ งเปนปญหาเชงเทคนค แตเปนเร+องบรรทดฐานในการบรหารจดการซ+ งเก+ยวของกบปรชญาในการบรหาร บษบง ชยเจรญวฒนะ และบญม ล, (2549 : 7) ใหความหมายของธรรมาภบาล คอ การมงความสนใจไปท+องคประกอบท+ทาใหเกดการจดการอยางมประสทธภาพ เพ+อใหแนใจนโยบายท+กาหนดไวไดผล หมายถง การมบรรทดฐานเพ+อใหใหมความแนใจวารฐบาลสามารถสรางผลงาน

29

ตามท+สญญาไวกบประชาชน สวนการบรหารจดการท+ด เปนรากฐานของการพฒนาอยางมสวนรวม โดยกาหนดใหรฐมหนาท+ท+จะสงเสรมการมสวนรวมและการสรางบรรยากาศใหเกดกระบวนการมสวนรวม จะนาไปสการพฒนาท+ย +งยน พ+งตนเองได และมความยตธรรมทางสงคม สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (“ระเบยบวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมอง....” 2542 : 24-31) ไดใหคานยามของการบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ดไววา การบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ดเปนแนวทางในการจดระเบยบใหสงคมท,งภาครฐ ภาคธรกจเอกชนและภาคประชาชน ซ+ งครอบคลมถงฝายวชาการ ฝายปฏบตการ ฝายราชการและฝายธรกจสามารถอยอยางสงบสข มความรจกสามคคและรวมกนเปนพลงกอใหเกดการพฒนาอยางย +งยน และเปนสวนสงเสรมความเขมแขงหรอสรางภมคมกนแกประเทศเพ+อบรรเทา ปองกน หรอแกไขเยยวยาภาวะวกฤตภยนตรายท+หากจะมมาในอนาคต เพราะสงคมจะรสกถงความยตธรรม ความโปรงใส และการมสวนรวมอนเปนคณลกษณะสาคญของศกดm ศรความเปนมนษยและการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สอดคลองกบความเปนไทย รฐธรรมนญ และกระแสโลกยคปจจบน สมบรณ ศรประชย (ออนไลน. ม.ป.ป.) ไดใหความหมายของธรรมาภบาลไววา เปนลกษณะและวถทางของการท+มการใชอานาจทางการเมองเพ+อจดการงานของบานเมอง โดยเฉพาะการจดการทรพยากรทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศเพ+อการพฒนา โดยนยความหมายของธนาคารโลกน, น เปนการช, ใหเหนถงความสาคญของการมธรรมาภบาลเพ+อชวยในการฟ, นฟเศรษฐกจของประเทศ ท,งน, รฐบาลสามารถใหบรการอยางมประสทธภาพ มระบบท+ยตธรรมมกระบวนการกฎหมายท+เปนอสระ ท+ทาใหมการดาเนนการเปนไปตามสญญา อกท,งระบบราชการ ฝายนตบญญต และส+อท+มความรบผดชอบ และตรวจสอบได องคประกอบของการบรหารจดการท�ด (ธรรมาภบาล) ถวลวด บรกล (ออนไลน. 2546) ธรรมาภบาล ประกอบไปดวยหลกการสาคญหลายประการ แลวแตวตถประสงคขององคกรท+นามาใช หลกการท+มผนาไปใชเสมอคอ การมสวนรวมของประชาชน การมงฉนทามต การมสานกรบผดชอบ ความโปรงใส การตอบสนอง ประสทธผลและประสทธภาพ ความเทาเทยมกนและการคานงถงคนทกกลมหรอพหภาคและการปฏบตตามหลกนตธรรม แตระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ดน,นไดระบไว 6 หลกการดงกลาวมาแลวและกลายเปนหลกการสาคญท+มการนามาใชในประเทศไทยอยางกวางขวางอยในปจจบนน, แตกมคาถามวาหลกการตางๆน, หมายถงอะไร แลวจะทราบไดอยางไรวามธรรมาภบาลแลวหรอยง มมากหรอนอย ตองปรบปรงอะไรอกบาง คาตอบท+อาจเปนไปได

30

กคอการจดทาตวช,วดเพ+อผใชจะไดเขาใจและนาไปใชตรวจสอบตนเองและผอ+นหรอหนวยงานอ+นได หลกการตาง ๆ ท+อธบายการมธรรมาภบาลและการนาไปประยกตใช ธรรมาภบาลอาจประกอบไปดวยหลกการตาง ๆ มากมายแลวแตผท+จะนาเร+ องของธรรมาภบาลไปใช และจะใหความสาคญกบเร+องใดมากกวากน และในบรบทของประเทศ บรบทของหนวยงาน หลกการใดจงจะเหมาะสมท+สด สาหรบประเทศไทยแลว เน+องจากไดมระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ด และพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองท+ด พ.ศ. 2546 ท+ใหความสาคญกบหลกการสาคญ 6 หลกการดงกลาวแลวในท+น, จงขอนาเสนอรายละเอยดของการพฒนาดชนวดธรรมาภบาลบนพ,นฐานของหลกการท,ง 6 หลกการ ดงตอไปน, 1. หลกนตธรรม (Rule of Laws) หลกการสาคญอนเปนสาระสาคญของ “หลกนตธรรม” ประกอบดวย 7 หลกการ คอ หลกการแบงแยกอานาจ หลกการคมครองสทธและเสรภาพ หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายตลาการและฝายปกครอง ความชอบดวยกฎหมายในทางเน,อหา หลกความเปนอสระของผพพากษา หลก “ไมมความผด และไมมโทษโดยไมมกฎหมาย” และหลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ 1.1 หลกการแบงแยกอานาจเปนพ,นฐานท+สาคญของหลกนตธรรม เพราะหลกการแบงแยกอานาจเปนหลกท+แสดงใหเหนถงการอยรวมกนของการแบงแยกอานาจการตรวจสอบอานาจ และการถวงดลอานาจ 1.2 หลกการคมครองสทธและเสรภาพ หลกนตธรรมมความเก+ยวพนกนกบสทธในเสรภาพของบคคล และสทธในความเสมอภาค สทธท,งสองประการดงกลาวขางตนถอวาเปนพ,นฐานของ “ศกดm ศรความเปนมนษย” อนเปนหลกการสาคญตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ 1.3 หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายตลาการและฝายปกครอง การใชกฎหมายของฝายตลาการ หรอฝายปกครองท+เปนการจากดสทธของประชาชนมผลมาจากกฎหมายท+ไดรบความเหนชอบ จากตวแทนของประชาชน โดย ฝายตลาการจะตองไมพจารณาพพากษาเร+องใดเร+องหน+ง ใหแตกตางไปจากบทบญญตของกฎหมาย ฝายตลาการมความผกพนท+จะตองใชกฎหมายอยางเทาเทยมกน ฝายตลาการมความผกพนท+จะตองใชดลพนจ โดยปราศจากขอบกพรอง 1.4 หลกความชอบดวยกฎหมายในทางเน,อหา เปนหลกท+เรยกรองใหฝายนตบญญตหรอฝายปกครองทออกกฎหมายลาดบรอง กาหนดหลกเกณฑในทางกฎหมายใหเปนตามหลกความแนนอนของกฎหมาย หลกหามมใหกฎหมายมผลยอนหลง และหลกความพอสมควรแกเหต

31

1.5 หลกความอสระของผพพากษา ผพพากษาสามารถทาภาระหนาท+ในทางตลาการไดโดยปราศจากการแทรกแซงใด ๆ โดยผพพากษามความผกพนเฉพาะตอกฎหมายและ ทาการพจารณาพพากษาภายใตมโนธรรมของตนเทาน,น โดยวางอยบนพ,นฐานของความอสระจาก 3 ประการ กลาวคอ ความอสระจากคความ ความอสระจากรฐ และความอสระจากสงคม 1.6 หลก “ไมมความผด และไมมโทษโดยไมมกฎหมาย” เม+อไมมขอบญญตทางกฎหมายใหเปนความผด แลวจะเอาผดกบบคคลน,น ๆ มได 1.7 หลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ หมายความวา รฐธรรมนญไดรบการยอมรบใหเปนกฎหมายท+อยในลาดบท+สงสดในระบบกฎหมายของรฐน,น และหากกฎหมายท+อยในลาดบท+ต +ากวาขดหรอแยงกบรฐธรรมนญกฎหมายดงกลาวยอมไมมผลบงคบ 2. หลกดานหลกคณธรรม (Ethics) ประกอบดวยหลกการสาคญ 3 หลกการคอหนวยงานปลอดการทจรต หนวยงานปลอดจากการทาผดวนย และหนวยงานปลอดจากการทาผดมาตรฐานวชาชพนยมและจรรยาบรรณ องคประกอบของคณธรรมหรอพฤตกรรมท+พงประสงคท+ปลอดจากคอรปช+น หรอมคอรปช+นนอยลง คอรปช+น การฉอราษฎรบงหลวง หรอ Corruption โดยรวมหมายถง การทาใหเสยหาย การทาลาย หรอการละเมดจรยธรรม ธรรมปฏบตและกฎหมาย สาหรบพษภยของคอรปช+นไดสรางความเสยหายและความเดอดรอน และเปนพฤตกรรมท+สงผลในทางลบตอคณธรรมของการบรหารจดการอยางรายแรง เม+อพจารณาเร+องของคณธรรมจงควรพจารณาเร+องตอไปน, 2.1 องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมท+พงประสงคท+ปลอดจากการไมปฏบตตามกฎหมายอยางโจงแจงหรอไมปฏบตตามกฎหมายนอยลง 2.2 องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมท+พงประสงคท+ปลอดจากการปฏบตท+นอยกวาหรอไมดเทาท+กฎหมายกาหนดหรอปฏบตเชนน,นอยลง 2.3 องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมท+พงประสงคท+ปลอดจากการปฏบตท+มากกวาท+กฎหมายกาหนด หรอปฏบตเชนน,นอยลง 2.4 องคประกอบคณธรรมหรอพฤตกรรมท+พงประสงคท+ปลอดจากการปฏบตตามเจตนารมณของกฎหมาย แตใชวธการท+ผดกฎหมายหรอปฏบตเชนน,นอยลง สาหรบการท+หนวยงานปลอดจากการทาผดมาตรฐานวชาชพนยมและจรรยาบรรณน,นเปน การกระทาผดวชาชพนยมไดแก พฤตกรรมท+สวนทางหรอขดแยงกบองคประกอบของวชาชพนยมโดย เฉพาะอยางย+งในประเดนของการมจรรยาบรรณวชาชพ และการประพฤตตามจรรยาบรรณวชาชพ

32

3. ดานความโปรงใส (Transparency) ประกอบไปดวยหลกการยอย 4 หลกการคอ หนวยงานมความโปรงใสดานโครงสราง หนวยงานมความโปรงใสดานการใหคณ หนวยงานมความโปรงใสดานการใหโทษ หนวยงานมความโปรงใสดานการเปดเผยขอมล 3.1 ความโปรงใสดานโครงสราง ประกอบดวยพฤตการณตอไปน, 3.1.1 มการตรวจสอบภายในท+ เขมแขง เชน มคณะกรรมการตรวจสอบ คณะกรรมการสอบสวน เปนตน 3.1.2 โปรงใส เหนระบบงานท,งหมดไดอยางชดเจน 3.1.3 ประชาชนเขามามสวนรวม รบรการทางาน 3.1.4 มเจาหนาท+มาดวยระบบคณธรรมมความสามารถสงมาอยใหมมากข,น 3.1.5 มการต,งกรรมการหรอหนวยงานตรวจสอบข,นมาใหม 3.1.6 มฝายบญชท+เขมแขง 3.2 ความโปรงใสดานใหคณ ประกอบดวยพฤตการณตอไปน, 3.2.1 มคาตอบแทนพเศษในการปฏบตงานเปนผลสาเรจ 3.2.2 มคาตอบแทนเพ+มสาหรบการปฏบตงานท+มประสทธภาพ 3.2.3 มคาตอบแทนพเศษใหกบเจาหนาท+ท+ซ+อสตย 3.2.4 มมาตรฐานเงนเดอนสงพอเพยงกบคาใชจาย 3.3 ความโปรงใสดานการใหโทษ ประกอบดวยพฤตการณตอไปน, 3.3.1 มระบบการตรวจสอบท+มประสทธภาพ 3.3.2 มวธการพจารณาลงโทษผทาผดอยางยตธรรม 3.3.3 มการลงโทษจรงจง หนกเบาตามเหตแหงการกระทาผด 3.3.4 มระบบการฟองรองผกระทาผดท+มประสทธภาพ 3.3.5 หวหนางานลงโทษผทจรตอยางจรงจง 3.3.6 มการปรามผสอทจรตใหเลกความพยายามทจรต 3.3.7 มกระบวนการยตธรรมท+รวดเรว 3.4 ความโปรงใสดานการเปดเผย ประกอบดวยพฤตการณตอไปน, 3.4.1 ประชาชนไดเขามารบร การทางานของคณะกรรมการตรวจสอบ 3.4.2 ประชาชนและส+อมวลชนมสวนรวมในการจดซ,อจดหา การใหสมปทานการออกกฎระเบยบ และขอบงคบตาง ๆ 3.4.3 ประชาชน ส+อมวลชน และองคกรพฒนาเอกชน ไดมโอกาสควบคมฝายบรหารโดยวธการตาง ๆ มากข,น 3.4.4 มการใชกลมวชาชพภายนอก เขามารวมตรวจสอบ

33

4. หลกการมสวนรวม (Participation) การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการซ+งประชาชน หรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสแสดงทศนะ และเขารวมในกจกรรมตาง ๆ ท+มผลตอชวตความเปนอยของประชาชน รวมท,งมการนาความคดเหนดงกลาวไปประกอบการพจารณากาหนดนโยบาย และการตดสนใจของรฐ การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการส+อสารในระบบเปด กลาวคอ เปนการส+อสารสองทาง ท,งอยางเปนทางการและไมเปนทางการ ซ+ งประกอบไปดวยการแบงสรรขอมลรวมกนระหวางผมสวนไดสวนเสย และเปนการเสรมสรางความสามคคในสงคม ระดบการใหขอมล เปนระดบต+าสดและเปนวธการท+งายท+สดของการตดตอส+อสารระหวางผวางแผนโครงการกบประชาชน เพ+อใหขอมลแกประชาชนเก+ยวกบการตดสนใจของผวางแผนโครงการ และยงเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนหรอเขามาเก+ยวของใด ๆ เชน การแถลงขาว การแจกขาว การแสดงนทรรศการ และการทาหนงสอพมพใหขอมลเก+ยวกบกจกรรมตาง ๆ หลกการมสวนรวมประกอบไปดวยหลกการสาคญ 4 หลกการคอ 1. ระดบการใหขอมล เปนระดบต+าสดและเปนวธการท+งายท+สดของการตดตอส+อสารระหวางผวางแผนโครงการกบประชาชน เพ+อใหขอมลแกประชาชนเก+ยวกบการตดสนใจของผ วางแผนโครงการ และยงเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนหรอเขามาเก+ยวของใด ๆ เชน การแถลงขาว การแจกขาว การแสดงนทรรศการ และการทาหนงสอพมพใหขอมลเก+ยวกบกจกรรมตาง ๆ 2. ระดบการเปดรบความคดเหนจากประชาชน เปนระดบข,นท+สงกวาระดบแรก กลาวคอ ผวางแผนโครงการเชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหนเพ+อใหไดขอมลมากข,น และประเดนในการประเมนขอดขอเสยชดเจนย+งข,น เชน การสารวจความคดเหนของประชาชนเก+ยวกบการรเร+มโครงการตาง ๆ และการบรรยายใหประชาชนฟงเก+ยวกบโครงการตาง ๆ แลวขอความคดเหนจากผฟง รวมไปถงการรวมปรกษาหารอ เปนตน 3. ระดบการวางแผนรวมกน และการตดสนใจ เปนระดบข,นท+สงกวาการปรกษาหารอ กลาวคอ เปนเร+องการมสวนรวมท+มขอบเขตกวางมากข,น มความรบผดชอบรวมกนในการตดสนใจ และวางแผนเตรยมโครงการ และเตรยมรบผลท+จะเกดข,นจากการดาเนนโครงการ ระดบน, มกใชในกรณท+เปนเร+ องซบซอนและมขอโตแยงมาก เชน การใชกลมท+ปรกษาซ+ งเปนผทรงคณวฒในสาขาตาง ๆ ท+เก+ยวของ การใชอนญาโตตลาการเพ+อปญหาขอขดแยง และการเจรจาเพ+อหาทางประนประนอมกน เปนตน 4. ระดบการพฒนาศกยภาพในการมสวนรวม สรางความเขาใจใหกบสาธารณชนเปนระดบข,นท+สงสดของการมสวนรวม คอเปนระดบท+ผรบผดชอบโครงการไดตระหนกถงความสาคญและประโยชนท+จะไดรบจากการมสวนรวมของประชาชนและไดมการพฒนา

34

สมรรถนะหรอขดความสามารถในการมสวนรวมของประชาชนใหมากข, นจนอยในระดบท+สามารถมสวนรวมไดอยางเตมท+ และเกดประโยชนสงสด 5. หลกสานกรบผดชอบ (Accountability) มความหมายกวางกวาความสามารถในการตอบคาถามหรออธบายเก+ยวกบพฤตกรรมไดเทาน,น ยงรวมถงความรบผดชอบในผลงาน หรอปฏบตหนาท+ใหบรรลผลตามเปาหมายท+กาหนดไว รวมท,งการตอบสนองตอความคาดหวงของสาธารณะ เปนเร+องของความพรอมท+จะรบผดชอบ ความพรอมท+จะถกตรวจสอบได โดยในแงมมของการปฏบตถอวาสานกรบผดชอบเปนคณสมบตหรอทกษะท+บคคลพงแสดงออกเพ+อเปนเคร+องช, วาไดยอมรบในภาระกจท+ไดรบมอบหมายและนาไปปฏบตดวยความรบผดชอบ ประกอบดวยหลกการยอยดงน, 5.1 การมเปาหมายท+ชดเจน การมเปาหมายชดเจนเปนส+งสาคญส+งแรกของระบบสานกรบผดชอบกลาวคอ องคการจะตองทาการกาหนดเปาหมาย วตถประสงคของการปฏบตการสรางวฒนธรรมใหมใหชดเจนวาตองการบรรลอะไรและเม+อไรท+ตองการเหนผลลพธน,น 5.2 ทกคนเปนเจาของรวมกน จากเปาหมายท+ไดกาหนดเอาไว ตองประกาศใหทกคนไดรบรและเกดความเขาใจ ถงส+งท+ตองการบรรล และเง+อนไขเวลาท+ตองการใหเหนผลงาน เปดโอกาสใหทกคนไดเปนเจาของ โครงการสรางวฒนธรรมน, รวมกน เพ+อใหเกดการประสานกาลงคนรวมใจกนทางาน เพ+อผลตภาพโดยรวมขององคการ 5.3 การปฏบตการอยางมประสทธภาพ ความสาเรจของการสรางวฒนธรรมสานกรบผดชอบ อยท+ความสามารถของหนวยงานในการส+อสารสรางความเขาใจใหเกดข,นในองคการ ผบรหารใหความสนบสนน แนะนา ทาการตดสนใจอยางมประสทธภาพและมการประสานงานรวมมอกนทางานระหวางหนวยงานตาง ๆ ในองคการ 5.4 การจดการพฤตกรรมท+ไมเอ,อการทางานอยางไมหยดย ,ง ปจจบนการเปล+ยนแปลงนบวาเปนเร+ องปกต และทกคร, งท+มการเปล+ยนแปลงมกจะมการตอตานการเปล+ยนแปลงเสมอ หนวยงานตองมมาตรการในการจดการกบพฤตกรรมการตอตานการเปล+ยนแปลงดงกลาวเพ+อใหทกคนเกดการยอมรบแนวความคดและเทคโนโลยใหม ๆ 5.5 การมแผนการสารอง สวนประกอบสาคญขององคการท+มลกษณะวฒนธรรมสานกรบผดชอบ ตองมการวางแผนฟ, นฟ ท+สามารถส+อสารใหทกคนในองคการไดทราบและเขาใจถงแผน และนโยบายขององคการ และท+สาคญคอ ตองมการกระจายขอมลขาวสารท+ถกตองสมบรณ อยางเปดเผย 5.6 การตดตามและประเมนผลการทางาน องคการจาเปนตองมการตดตามและประเมนผลการทางานเปนระยะๆ อยางสม+ าเสมอ เพ+อตรวจสอบดวาผลงานน, นเปนไปตาม

35

มาตรฐานคณภาพงานท+กาหนดไวหรอไม ผลงานท+พบวายงไมเปนไปตามมาตรฐานท+กาหนดตองมการดาเนนการแกไขในทนท ขณะท+ผลงานท+ไดมาตรฐานตองไดรบการยอมรบยกยองในองคการ 6. หลกความคมคา (Value for Money) หลกการน,คานงถงประโยชนสงสดแกสวนรวมในการบรหารการจดการและการใชทรพยากรท+มอยอยางจากด ส+งเหลาน, เปนผลในการปฏบตอนเกดจากการใชหลกธรรมาภบาลน+นเอง ประกอบดวย 6.1 การประหยด หมายถง 6.1.1 การทางานและผลตอบแทนบคลากรเปนไปอยางเหมาะสม 6.1.2 การไมมความขดแยงเร+องผลประโยชน 6.1.3 การมผลผลตหรอบรการไดมาตรฐาน 6.1.4 การมการตรวจสอบภายในและการจดทารายงานการเงน 6.1.5 การมการใชเงนอยางมประสทธภาพ 6.2 การใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด หมายถง 6.2.1 มการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ 6.2.2 มการพฒนาทรพยากรบคคล 6.2.3 มการใชผลตอบแทนตามผลงาน 6.3 ความสามารถในการแขงขน หมายถง 6.3.1 การมนโยบาย แผน วสยทศน พนธกจ และเปาหมาย 6.3.2 การมการเนนผลงานดานบรการ 6.3.3 การมการประเมนผลการทางาน 6.3.4 ผบรหารระดบสงมสภาวะผนา เม+อมหลกการท+เปนแนวทางในการสรางธรรมาภบาลแลว หนวยงานท+ตองการใชหลกการบรหารแนวใหมท+มงสรางธรรมาภบาลสามารถประยกตใชไดและวดระดบการมธรรมาภบาลของหนวยงานตนได โดยการเกบรวบรวมขอมลท, งจากผใหบรการและผรบบรการ ตลอดจนรวบรวมขอมลท+มอยแลวในหนวยงาน ภาพตอไปน, เปนตวอยางของการนาหลกการขางตนไปสรางตวช, วดและนาไปทดสอบจรงในหนวยงาน และสามารถแสดงผลใหเขาใจไดงาย ทาใหผบรหารสามารถนาไปปรบปรงแกไขการทางานของหนวยงานใหมธรรมาภบาลมากข,นได

36

ภาพประกอบ 5 หลกการสาคญของธรรมภบาล ท+มา : ถวลวด บรกล. 2546 องคประกอบของการบรหารจดการท+ดท,ง 6 เร+อง สอดคลองกบการทางานของขบวนจงหวดในฐานะองคของภาคประชาชน คอ หลกความโปรงใส หลกองคกรแหงการเรยนร หลกการมสวนรวม หลกการตรวจสอบได หลกนตธรรม และหลกคณธรรม เน+องจากหลกความโปรงใสเปนองคประกอบท+สาคญตองานขบวนจงหวด ถอวาเปนงานสาธารณะ ดงน,น จงเปนส+งท+สาธารณะชนท+วไปตองรบรหรอเขาถงเก+ยวกบขอมลของขบวนจงหวด เพ+อมใหเกดการคอรรปช+นในขบวนจงหวดน,น หลกองคกรแหงการเรยนรในเร+ องของการจดการเรยนรน,นมความสาคญตอขบวนจงหวด เน+องจาก การจดการความรนามาซ+ งความร เปนตนทนทางวฒนธรรม ท+จาเปนตอการขบเคล+อนขบวนจงหวด เม+อเปรยบเทยบกบกองทนน,น ๆ ท+ชาวบานมขอจากด เชน ทนทางเศรษฐกจ ทนมนษย หรอทนทางส+งแวดลอม หลกการมสวนรวมถอเปนหลกพ,นฐานของการทางานในภาคประชาชนของไทย เน+องจากการบรหารราชการและการปกครองท+ผานมา ของบานเมองอยภายใตการตดสนใจของชนช,นผนาไมวาจะเปนขาราชการ นกการเมอง ต,งแตรชการท+ 5 มาจนถงปจจบน การปฏรปการปกครองแผนดนกยงเปนลกษณะของการรวมศนยอานาจเขาสสวนกลางท+กรงเทพและระบบราชการ

ธรรมาภบาล

นตธรรม

คณธรรม

ความโปรงใส

มสวนรวม

สานกรบผดชอบ

ความคมคา

37

หลกความตรวจสอบได มความสาคญตอขบวนจงหวด เน+องจากขบวนจงหวดเปนงานท+มประชาชนเปนเจาของมใชเปนผนาหรอกลมผนากลมใดกลมหน+ ง ดงน,นการทางานในขบวนจงหวดท+จะถกตรวจสอบและรบผดชอบจากผลการดาเนนงานท+เกดข,นเสมอ หลกนตธรรมมความสาคญตอการทางานของขบวนจงหวด เพราะคนทางานในขบวนจงหวดสวนใหญน,นเกดมาจากเครอขายของสมาชกท+ทางานในประเดนพ,นท+ตาง ๆ ดงน,นจงจาเปนตองการสรางกตการวมกนในการทางานของขบวนจงหวด หลกคณธรรมมความสาคญตอการทางานของขบวนจงหวด เพราะคนทางานในขบวนจงหวดตองมเจตนารมณในการทางานสวนรวมถงจะทาใหขบวนจงหวดขบเคล+อนไปไดอยางราบร+น คณธรรมในท+น,หมายถงการทางาน เพ+อคานวณกาไร ขาดทน หรอผลประโยชนของตนเองตามท+รกนวาเปนหลกความคมคาคอมประสทธภาพทางธรกจ นอกจากหลกธรรมาภบาลหรอหลกการบรหารจดการท+ดท,ง 6 ประการท+กลาวมาแลวขางตนกลไกจงหวดในฐานะท+เปนองคกรของภาคประชาชนภายในรมของสถาบนพฒนาองคกรชมชนซ+ งเปนองคการมหาชนของรฐจาเปนตองพฒนาหลกธรรมาภบาลท+สาคญอกประการหน+งกคอความเปนอสระในการทางาน (Autonomy) เน+องจากกลไกจงหวดจะไดรบอทธพลจากการทางานแบบราชการซ+ งมหลกการบางอยางไมสอดคลองตอการทางานของภาคประชาชน เชน การใชลกษณะอานาจนยมในการบรหารหรอการทางานท+เนนกาหนดจากบนลงลาง เปนตน แนวคดการบรหารจดการท�ดของรฐ แนวคดการบรหารจดการท+ดไดถกนามาใชในประเทศไทยอยางเปนทางการในภาคราชการโดยออกมาเปนระเบยบสานกนายกรฐมนตร สาเหตการออกระเบยบสานกนายกรฐมนตรเก+ยวกบการบรหารจดการท+ดน,น สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (กพ.)ไดใหเหตผลวาระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ด พ.ศ. 2542 ในชวงท+ผานมาประเทศไทยมการเปล+ยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคมและการเมองอยางมาก บางเร+องมผลขยายตวและสรางสรรค บางเร+องมผลในทางชะลอตวหรอกอใหเกดผลกระทบในทางท+ไมพงประสงคจนบางคร, งกลายเปนภาวะวกฤตทางเศรษฐกจอยางรนแรง ซ+ งภาควชาการและผไดรบผลกระทบเหนวาสาเหตสวนหน+ งเกดจากความหยอนประสทธภาพของกลไกการบรหารกจการบานเมอง การบรหารราชการ การกาหนดนโยบายสาธารณะ และการทจรตประพฤตมชอบในวงราชการ อนเปนความรบผดชอบของภาคราชการท,งฝายการเมองและฝายประจา ขณะเดยวกนในภาคประชาชนอนเปนพลงสาคญท+จาเปนจะตองสรางความต+นตวและความรบผดชอบตอสงคม ตลอดจนความตระหนกในสทธ และหนาท+ของแตละฝายเพ+มข,น หากความออนแอและหยอนประสทธภาพดงกลาวไมไดรบการจดการแกไขอยางแทจรงและรบดวน โอกาสท+จะนาพาประเทศฟ, นตวจาก

38

วกฤตเศรษฐกจยอมเปนไปไดยาก ท,งอาจจะกอใหเกดความเสยหายรายแรงตอเศรษฐกจ สงคม และการเมองของประเทศ ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท+ด พ.ศ. 2542 ซ+ งประกาศในราชกฤษจานเบกษาเม+อวนท+ 10 สงหาคม พ.ศ. 2542 และมผลบงคบใชกบหนวยงานของรฐต,งแตวนท+ 11 สงหาคม พ.ศ. 2542 เปนตนมา ระเบยบสานกนายกดงกลาวกาหนดใหทกหนวยงานของรฐ ดาเนนการบรหารจดการท+ด (“พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน...,” 2543 : 1-5) โดยยดหลกการ 6 หลก ตอไปน, คอ 1. หลกนตธรรม ไดแก การตรากฎหมาย กฎขอบงคบตาง ๆ ใหทนสมยและเปนธรรม เปนท+ยอมรบของสงคม และสงคมยนยอมพรอมใจปฏบตตามกฎหมาย กฎขอบงคบเหลาน,น โดยถอวาเปนการปกครองภายใตกฎหมายมใชตามอาเภอใจ หรออานาจของตวบคคล 2. หลกคณธรรม ไดแก การยดม+นในความถกตองดงาม โดยรณรงคใหเจาหนาท+ของรฐ ยดถอหลกน, ในการปฏบตหนาท+ใหเปนตวอยางแกสงคม และสงเสรมสนบสนนใหประชาชนพฒนาตนเองไปพรอมกนเพ+อใหคนไทยมความซ+อสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย ประกอบวชาชพสจรตจนเปนนสยประจาชาต 3. หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซ+ งกนและกนของคนในชาตโดยปรบปรงกลไกการทางานขององคกรทกวงการใหมความโปรงใส มการเปดเผยขอมลขาวสารท+เปนประโยชนอยางตรงไปตรงมาดวยภาษาท+เขาใจงาย ประชาชนเขาถงขอมลขาวสารไดสะดวกและมกระบวนการใหประชาชนตรวจสอบความถกตองชดเจนได 4. หลกความมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบรและเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาสาคญของประเทศ ไมวาดวยการแจงความเหน การไตสวน สาธารณะ การประชาพจารณ การแสดงประชามตหรออ+น ๆ 5. หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธหนาท+ความสานกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหาสาธารณะของบานเมองและกระตอรอรนในการแกปญหาตลอดจนการเคารพในความคดเหนท+แตกตางและความกลาท+จะยอมรบผลจากการกระทาของตน 6. หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและใชทรพยากรท+มจากด เพ+อใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหคนไทยมความประหยด ใชของอยางคมคาสรางสรรคสนคาบรการท+มคณภาพสามารถแขงขนไดในเวทโลกและรกษาพฒนา ทรพยากรธรรมชาตใหสมบรณย +งยน ผลการใชระเบยบสานกนายกรฐมนตร พ.ศ. 2542 ดงกลาวไมอาจจะสงผลตอการสรางการบรหารจดการท+ดในประเทศไทยไดอยางกวางขวางเน+องจากแนวการดาเนนงานเปนเพยง

39

ระเบยบของสานกนายกรฐมนตรซ+ งมสถานภาพไมสงนกในระบบกฎหมาย ดงน,นในป พ.ศ.2546 ทางรฐบาลจงไดยกฐานะการดาเนนงานดานการบรหารจดการท+ดของรฐมาเปนกฤษฎกาดงจะกลาวในหวขอตอไป พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมองท+ด พ.ศ. 2546 (“พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมอง...” 2546 : 1-16) เปนการกาหนดแนวทางการปฏบตราชการข,นไวเปนลายลกษณอกษร ในรปแบบกฎหมายเปนคร, งแรก โดยรวบรวมแนวทางท+ควรปฏบต และกาหนดหลกเกณฑใหมในการปฏบตราชการใหเกดความชดเจน สามารถวดผลการปฏบตราชการท+แนนอนข, น โดยสานกงานสงเสรมและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการและผสงอาย ไดสรปสาระสาคญไวดงตอไปน, พระราชกฤษฎกาฉบบน, ม 9 หมวด 53 มาตรา รายระเอยดดงน, หมวด 1 การบรหารกจการบานเมองท+ด มเปาหมาย 7 ประการ ดงตอไปน, 1.1 กอใหเกดประโยชนสขแกประชาชน 1.2 ทาใหภารกจของรฐเกดผลสมฤทธm 1.3 ความมประสทธภาพและความคมคา 1.4 ลดข,นตอนการปฏบตงาน 1.5 ปรบปรงภารกจใหทนตอสถานการณ 1.6 อานวยความสะดวกและตอบสนองความตองการของประชาชน 1.7 ประเมนผลการทางานอยางสม+าเสมอ หมวด 2 การบรหารราชการเพ+อใหเกดประโยชนสขของประชาชนมหลกการทางาน ดงน, 2.1 การใหประชาชนเปนศนยกลางในการไดรบบรการจากรฐ 2.2 การดาเนนการใหมความโปรงใส 2.3 การมสวนรวมของประชาชน หมวด 3 การบรหารราชการเพ+อใหเกดผลสมฤทธm ตอภารกจของรฐมหลกการทางาน ดงน, 3.1 การปฏบตของสวนราชการตองสามารถวดผลสมฤทธm ไดอยางชดเจน 3.2 การบรหารราชการแบบบรณาการ 3.3 การพฒนาสวนราชการใหเปนองคการแหงการเรยนร 3.4 การทาความตกลงในการปฏบตงาน 3.5 การกาหนดแผนบรหารราชการ

40

หมวด 4 การบรหารราชการอยางมประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจภาครฐมหลกการทางาน ดงน, 4.1 หลกความโปรงใส 4.2 หลกความคมคา 4.3 หลกความชดเจนในการปฏบตราชการ (หลกความรบผดชอบ) หมวด 5 การลดข,นตอนการปฏบตงานมหลกการทางาน ดงน, 5.1 การกระจายอานาจการตดสนใจ 5.2 การจดต,งศนยบรการรวม หมวด 6 การปรบปรงภารกจของสวนราชการมหลกการทางาน ดงน, 6.1 การทบทวนภารกจ 6.2 การทบทวนกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หมวด 7 การอานวยความสะดวกและการตอบสนองความตองการของประชาชนมหลกการทางาน ดงน, 7.1 การกาหนดระยะเวลาการปฏบตงาน 7.2 การจดระบบสารสนเทศ 7.3 การรบฟงขอรองเรยน 7.4 การเปดเผยขอมล หมวด 8 การประเมนผลการปฏบตราชการมหลกการทางาน ดงน, 8.1 การประเมนผลสวนราชการ 8.2 การประเมนผปฏบตงาน หมวด 9 บทเบดเตลด จากเน,อหากฤษฎกาใน 9 หมวดท+ม 53 มาตราน,นสามารถจดเปนภารกจในการดาเนนงานไดเปน 13 เร+อง ดวยกนคอ 1. การบรหารราชการเพ+อใหเกดประโยชนสขของประชาชน 2. การบรหารราชการอยางมประสทธภาพ 3. การลดข,นตอนการปฏบตงาน 4. การพฒนาคณภาพการใหบรการ 5. การอานวยความสะดวกและตอบสนองความตองการของประชาชน 6. การปรบปรงภารกจของสวนราชการ 7. การบรหารราชการเพ+อใหเกดผลสมฤทธm ตอภารกจของรฐ

41

8. การจดทาแผนการบรหารราชการแผนดน 9. การประเมนผลการปฏบตงานและการเสรมสรางแรงจงใจ 10. การจดต,งศนยบรการรวม 11. การวดตนทนตอหนวย 12. การประเมนความคมคาในการปฏบตภารกจ 13. การจดซ,อจดจางอยางมประสทธภาพ ภารกจท� 1 การบรหารราชการเพ+อใหเกดประโยชนสขของประชาชนน,น มการดาเนนงานไดดงน, 1.1 กาหนดภารกจตองเปนไปเพ+อประโยชนสขของประชาชน 1.2 ปฏบตภารกจโดยซ+อสตยสจรต 1.3 วเคราะหผลดผลเสย รบฟงความคดเหนกอนดาเนนการ 1.4 รบฟงความคดเหนและความพงพอใจของประชาชน 1.5 แกไขปญหาอปสรรคในการดาเนนงาน ภารกจท� 2 การบรหารราชการอยางมประสทธภาพน,นมการดาเนนงานไดดงน, 2.1 กาหนดเปาหมายแผนการทางาน ระยะเวลาแลวเสรจของงานหรอโครงการ งบประมาณ และตองเผยแพรใหประชาชนทราบ 2.2 การปฏบตภารกจใดท+ตองไดรบอนญาต อนมต หรอเหนชอบจากสวนราชการอ+น ใหแจงผลการพจารณาระหวางสวนราชการหรอตามกฎระเบยบกาหนด 2.3 รบผดชอบในการวนจฉยช, ขาดปญหา และการต,งคณะกรรมการใหดาเนนการเทาท+จาเปน และมตของคณะกรรมการใหผกพนกบสวนราชการท+มผแทนเขารวมเปนกรรมการ 2.4 ส+งราชการตามปกตใหส+งเปนลายลกษณอกษร หากกระทาไมไดหากส+งดวยวาจา ใหบนทกคาส+งดวยวาจาไวและรายงานผลการปฏบตโดยอางองคาส+งดวยวาจาดวย ภารกจท� 3 การลดข,นตอนการปฏบตงานน,นมการดาเนนงานไดดงน, 3.1 กระจายอานาจตดสนใจ กาหนดหลกเกณฑการควบคม ตดตาม กากบดแลการใชอานาจ และการใชเทคโนโลยเพ+อลดข,นตอน เพ+มประสทธภาพ และประหยดคาใชจาย โดยไมเกดผลเสยหายแกทางราชการ ภารกจท� 4 การพฒนาคณภาพการใหบรการน,นมการดาเนนงานไดดงน,

42

4.1 เผยแพรข,นตอนและวธดาเนนการงานท+ เก+ยวของกบการใหบรการประชาชน หรอการประสานงานระหวางสวนราชการดวยกนอยางเปดเผย ณ ท+ทาการของสวนราชการ และในเครอขายสารสนเทศ 4.2 ทบทวนกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบท+เปนอปสรรคตอการประกอบกจการหรอการดารงชวตของประชาชน 4.3 ปรบปรงแกไขกฎระเบยบท+เปนอปสรรคตอการปฏบตงานของสวนราชการอ+น และช,แจงขอรองเรยนท+เกดจากความเขาใจผด หรอไมเขาใจกฎระเบยบ ภายใน 15 วน ภารกจท� 5 การอานวยความสะดวกและตอบสนองความตองการของประชาชนน,นมการดาเนนงานไดดงน, 5.1 กาหนดระยะเวลาแลวเสรจของการปฏบตราชการ 5.2 ช,แจงตอบคาถามของประชาชน หรอสวนราชการดวยกน 5.3 จดทาระบบเครอขายสารสนเทศของสวนราชการ เพ+ออานวยความสะดวกแกประชาชน 5.4 ตอบขอรองเรยน เอาใจใสตอขอคดเหน ขอเสนอแนะของประชาชน หรอสวนราชการดวยกนเก+ยวกบวธปฏบตราชการ 5.5 เปดเผยขอมลขาวสารเก+ยวกบการปฏบตราชการ เวนแตกรณเพ+อประโยชนในการรกษาความม+นคงของประเทศ ความม+นคงทางเศรษฐกจ และการรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน หรอการคมครองสทธสวนบคคล 5.6 เปดเผยขอมลเก+ยวกบงบประมาณรายจายประจาป และการจดซ,อจดจาง และสญญาใดท+ไดอนมตใหจดซ,อจดจาง โดยตองไมกอใหเกดความไดเปรยบ เสยเปรยบ หรอเสยหายแกบคคลใดในการจดซ,อ จดจาง ภารกจท� 6 การปรบปรงภารกจของสวนราชการน,นมการดาเนนงานไดดงน, 6.1 สวนราชการทบทวนภารกจตามท+สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (กพร.) กาหนด กรณเหนควรยบเลก ปรบปรง เปล+ยนแปลง ภารกจ ใหสวนราชการดาเนนการ และเสนอคณะรฐมนตร เพ+อขอความเหนชอบ 6.2 กรณยบเลก โอน รวมสวนราชการแลว หามจดต,งสวนราชการท+มลกษณะเดยวกน หรอคลายกนข,นมาอก ภารกจท� 7 การบรหารราชการเพ+อใหเกดผลสมฤทธm ตอภารกจของรฐ น,นมการดาเนนงานไดดงน,

43

7.1 จดทาแผนปฏบตการ กาหนดเปาหมาย ตวช, วดความสาเรจของภารกจ ตดตามประเมนผลการปฏบตใหสอดคลองกบมาตรฐานท+ กพร. กาหนด รวมท,งแกไข บรรเทาผลกระทบตอประชาชนอนเกดจากการปฏบตตามแผน 7.2 บรหารราชการแบบบรณาการ โดยมงใหเกดผลสมฤทธm ตอภารกจของรฐ และสนบสนนการปฏบตงานของผวาราชการจงหวด และคณะผแทนไทยในตางประเทศ 7.3 พฒนาความรในสวนราชการใหเปนองคการแหงการเรยนรอยางสม+าเสมอ ภารกจท� 8 การจดทาแผนการบรหารราชการแผนดนน,นมการดาเนนงานไดดงน, 8.1 คณะรฐมนตรจดทาแผนการบรหารราชการแผนดนตลอดระยะเวลาการบรหารราชการของคณะรฐมนตร 8.2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาและสานกเลขาธการนายกรฐมนตรจดทาแผนนตบญญต โดยมรายละเอยดกฎหมายท+ตองจดทาข,นใหม แกไข ปรบปรง ยกเลกใหสอดคลองกบแผนบรหารราชการแผนดน 8.3 สวนราชการจดทาแผนปฏบตการ ซ+ งตองสอดคลองกบแผนบรหารราชการแผนดน เสนอ รมว.เหนชอบ สานกงบประมาณจดสรรงบประมาณดาเนนงาน และสวนราชการจดทารายงานแสดงผลสมฤทธm ของแผนประจาปเสนอตอคณะรฐมนตร 8.4 กรณท+กฎหมายกาหนดใหจดทาแผนขอรบงบประมาณ ใหสานกงบประมาณ และ กพร. กาหนดแนวทางการจดทาแผนตาม มาตรา 16 ใหสามารถใชไดกบแผนท+ตองจดทาตามกฎหมายงบประมาณ 8.5 การโอนงบประมาณไปใชในภารกจท+มไดกาหนดไวในแผน จะกระทาไดเม+อคณะรฐมนตรอนมต การปรบแผนปฏบตราชการทาไดเฉพาะกรณและขออนมตคณะรฐมนตร 8.6 ใหหวหนาสวนราชการสรปผลการปฏบตราชการและใหขอมลตอนายกรฐมนตรคนใหม ภารกจท� 9 การประเมนผลการปฏบตงาน และการเสรมสรางแรงจงใจน,นมการดาเนนงานไดดงน, 9.1 จดทาความตกลงการปฏบตราชการเปนลายลกษณอกษร 9.2 ประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการโดยคณะประเมนอสระตามหลกเกณฑ วธการและระยะเวลาท+ กพร. กาหนด 9.3 ประเมนผบงคบบญชาแตละระดบ โดยกระทาเปนความลบเพ+อประโยชนของทางราชการและประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการเพ+อประโยชนในการบรหารงานบคคล

44

9.4 จดสรรเงนรางวลใหกบสวนราชการท+ดาเนนการใหบรการท+มคณภาพ ประชาชนพงพอใจ รวมท,งสวนราชการท+สามารถเพ+มผลงาน ผลสมฤทธm โดยไมเพ+มคาใชจาย หรอสามารถดาเนนการตามแผน 9.5 ลดคาใชจายตอหนวยไดตามหลกเกณฑ ภารกจท� 10 การจดต,งศนยบรการรวมน,นมการดาเนนงานไดดงน, 10.1 จดต,งศนยบรการรวมอานวยความสะดวกแกประชาชน จดใหมเจาหนาท+รบ-สง เร+องตอใหสวนราชการท+เก+ยวของ ปรบปรงหลกเกณฑ วธการตามกฎหมายเพ+อแกไขปญหาอปสรรค ภารกจท� 11 การวดตนทนตอหนวยน,นมการดาเนนงานไดดงน, 11.1 จดทาบญชตนทน 11.2 คานวณรายจายและลดคาใชจายตอหนวย ภารกจท� 12 การประเมนความคมคาในการปฏบตภารกจ 12.1 สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) และสานกงบประมาณรวมกนประเมนความคมคาในการปฏบตภารกจแหงรฐ เพ+อรายงาน ครม.เปนแนวทางพจารณาวาภารกจใดสมควรดาเนนการตอ หรอยบเลก เพ+อประโยชนในการจดต,งงบประมาณของสวนราชการ ภารกจท� 13 การจดซ,อจดจางอยางมประสทธภาพ น,นมการดาเนนงานไดดงน, 13.1 จดซ,อจดจางอยางเปดเผย เท+ยงธรรม กรณท+ตองคานงถงคณภาพ และการดแลรกษาไมตองถอราคาต+าสด และใหปรบปรงระเบยบท+เก+ยวของเพ+อดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ

งานวจยท�เก�ยวของ จากการศกษาคนควางานวจยท+เก+ยวของกบการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร มดงน, สภตรา วมลสมบต (2548 : บทคดยอ) ไดศกษาธรรมาภบาลกบองคกรปกครองสวนทองถ+น : ศกษากรณองคการบรหารสวนตาบลเกยไชย อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ซ+ งผลจากการศกษาพบวา องคการบรหารสวนตาบลเกยไชย อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ไดมการบรหารงานโดยการนาหลกธรรมาภบาลมาเปนหลกในการดาเนนงานขององคกร ซ+ งทาใหองคการบรหารสวนตาบลเกยไชย สามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพและประสบความสาเรจทาใหทองถ+นมการพฒนาเพ+มมากข,น และไดรบรางวลองคกรปกครองสวนทองถ+นท+ม

45

การบรหารจดการท+ดตามหลกธรรมาภบาล และจากการศกษาพบวา ปจจยท+สงผลใหองคการบรหารสวนตาบลเกยไชยประความสาเรจได เกดจากปจจย 3 ประการ ไดแก ปจจยดานผนาหรอผบรหาร ปจจยดานทมงานหรอองคกร และปจจยดานการมสวนรวมของประชาชนในการท+จะรวม มอรวมใจพฒนาทองถ+นใหมความเจรญกาวหนา ท,งน, ในการดาเนนงานของท,ง 3 ปจจยน,นมการนาหลกการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล มากาหนดเปนแนวนโยบายในการปฏบตอนไดแก หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา นอกจากน, ยงเนนหนกในเร+องของความซ+อสตยและโปรงใสในการบรหารองคกร เนนการมสวนรวมของประชาชนเปนหลก เปดโอกาสใหประชาชนในชมชนน,นไดรวมคด รวมทา รวมตดสนใจ รวมรบผดชอบในการดาเนนกจการสาธารณะของทองถ+นดยตรง ซ+ งเปนการตอบสนองความตองการของประชาชนอยางแทจรง โดยความตองการของประชาชนสะทอนถงการบรหารกจการสาธารณะในทองถ+นวาเกดประโยชนตอประชาชนเพยงใด องคการบรหารสวนตาบลไมสามารถผกขาดรวมอานาจทางการเมองไวกบผบรหารไดอกตอไป หากแตจาเปนตองเปดกวาง เพ+อใหองคกรชมชนเขามารบรความเปนไปและเขาไปมสวนในการคดและลงมอปฏบตอยางจรงจง เพ+อประโยชนในดานการพฒนาอยางย +งยนตอไป จรศกดm สใจเจรญ (2545 : บทคดยอ) ไดศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานขององคการบรหารสวนตาบล : ศกษาเฉพาะกรณบานโฮง จงหวดลาพน พบวา 1) โครงการหรอกจกรรมท+ประชาชนมสวนรวมมากท+สด ไดแก โครงสรางพ,นฐาน รองลงมาเปนการพฒนา และสงเสรมอาชพ และท+มสวนรวมนอยท+สด ไดแก ประเภทอ+น ๆโดยจะเขาไปมสวนรวมในลกษณะของการแสดงความคดเหน ขอเสนอแนะมากท+สด รองลงมาเปนการไดรบประโยชนจากโครงการ หรอกจกรรม 2) การเขาไปมสวนรวมโดยสมครใจมากกวาถกผอ+นชกชวน สวนรปแบบของการมสวนรวมน,นจะเขารวมโดยผานตวแทน คอ สมาชกองคการบรหารสวนตาบลซ+ งไดรบเลอกต,งจากประชาชนในหมบาน รองลงมาเปนการมสวนรวมในสมาชกกลมตาง ๆ ท+จดข,น ในหมบาน 3) ประชาชนมความพงพอใจตอการเปดโอกาสขององคการบรหารสวนตาบลใหเขาไปมสวนรวม มอยในระดบปานกลางคอนขางสง 4) สาเหตของการเขาไปมสวนรวม ไดแก การท+จะมโอกาสไดรวมรบผดชอบทองถ+นของตนเอง ซ+ งจะชวยสงเสรมใหประชาชนมความเขมแขง และจะทาใหการบรหารองคการบรหารสวนตาบลมประสทธภาพ อกท,งจะเปนวธหน+งในการควบคมการทางานขององคการบรหารสวนตาบล สาเหตของการไมเขาไปมสวนรวมในองคการบรหารสวนตาบลเพราะมตวแทนอยแลว นอกจากน, คอไมเขาใจข,นตอนการดาเนนงาน รวมถงปจจยรายไดขององคการบรหารสวนตาบลท+มนอยไมพอท+จะทะนบารงทองถ+นตามความตองการของประชาชนไดอยางท+วถง

46

สภทรมาศ จรยเวชชวฒนา (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาการบรหารการจดการของเทศบาลตาบลบานฉางตามหลกธรรมาภบาลพบวา ในการบรหารการจดการของเทศบาลตาบลบานฉางตามหลกธรรมาภบาล เทศบาลตาบลบานฉางไดจดทาโครงการตามนโยบาย และเทศบญญตในดานตาง ๆ และรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากประชาชนเพ+อหาจดยนและแนวทางรวมกนพบวายงประสบปญหาในเร+องโครงสรางพ,นฐาน การทางานในเทศบาลยงไมเปนระบบ โดยพนกงานสวนหน+งยงคงยดตดกบระบบงานแบบเกา ไมยอมรบระเบยบกฎเกณฑใหม ๆ ทางดานกระบวนการนาหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารเทศบาลตาบลบานฉางพบวา เทศบาลตาบลบานฉางมความเสมอภาคและกระจายการพฒนาอยางท+วถงไมมการเลอกปฏบตและไดจดต,งคณะกรรมการชมชนรวมกนจดทาแผนพฒนาและในเร+องของการจดซ,อจดจาง กระบวนการตาง ๆ สวนใหญมความเปดเผยตรงไปตรงมา พบวามปญหาในเร+องของคณะกรรมการชมชนท+ไดรบการแตงต,งเขามาน,น บางคนไมเหนแกประโยชนของชมชน แตเขามาเพ+อหาผลประโยชนใหกบตนเอง ชาน มะโร (2550 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเร+อง “การมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) ขององคการบรหารสวนตาบลกาแพงเพชร อาเภอรตภม จงหวดสงขลา” ผลการ ศกษาพบวา 1) ระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) ขององคการบรหารสวนตาบลกาแพงเพชร อาเภอรตภม จงหวดสงขลา อยในระดบปานกลาง 2) เพ+อเปรยบเทยบระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ.2549-2551) ขององคการบรหารสวนตาบลกาแพงเพชร อาเภอรตภม จงหวดสงขลา ตามเพศมระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .01 ตามศาสนามระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .01 ตามระดบการศกษามระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผน พฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .05 ตามระยะเวลาท+อาศยในชมชน (หมบาน) มระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .05 ตามตาแหนงทางราชการ/สงคมมระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .001 ตามวธการตดตอส+อสารกบองคการบรหารสวนตาบล มระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจด ทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .05 ตามอาชพ มระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .01 ตามรายไดของครอบครวตอเดอน

47

มระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551) แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .01 นนทพล พงศธรวสทธm (2548 : บทคดยอ) ไดศกษาวจยเร+อง บทบาทขององคการบรหารสวนตาบลกบการสรางระบบการบรหารจดการท+ดตามหลกธรรมาภบาล : กรณศกษาองคการบรหารสวนตาบลสนนาเมง อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม ผลการศกษากลมประชาชนผใชบรการพบวา กลมประชาชนผใชบรการมความพงพอใจตอการดาเนนงานขององคการบรหารสวนตาบล อยในระดบสง และเหนดวยวารปแบบการปกครองสวนทองถ+นแบบองคการบรหารสวนตาบล สงผลใหประชาชนมสวนรวมในการบรหารทองถ+นของตน เหนดวยวาหลงจากมการต,งองคการบรหารสวนตาบล สงผลใหประชาชนมสวนรวมในการแกไขปญหาตาบลสงผลใหเกดความโปรงใสในการพฒนาทองถ+นมากย+งข,น ผลการศกษาคณะผบรหาร สมาชกสภา พนกงานสวนตาบล และลกจางในองคการบรหารสวนตาบลสนนาเมง จานวน 32 คน พบวา องคการบรหารสวนตาบลมประสทธผลในการดาเนนงาน บทบาทและหนาท+ความรบผดชอบอยในระดบความพงพอใจสง ยทธพงศ นคม (2550 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเร+อง “การมสวนรวมของประชาชน ในการจดทาแผน พฒนา 3 ป (พ.ศ. 2549-2551) ขององคการบรหารสวนตาบลทรายขาว” มวตถประสงคเพ+อศกษาระดบและเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาตาบล 3 ป (พ.ศ. 2549-2551) ขององคการบรหารสวนตาบลทรายขาว ท+มความแตกตางกนในดานเพศ อาย ระดบการศกษา และอาชพ รวมท,งศกษาปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ การมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนา กลมตวอยางใชในการศกษา คอ ประชากรจากผมสทธเลอกต,งท+มภมลาเนาอยในเขตองคการบรหารสวนตาบลทรายขาว จานวน 341 คน โดยใชแบบสอบถาม ผลการศกษาพบวา การมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนา 3 ป (พ.ศ. 2549-2551) ท,ง 4 ดาน คอ การมสวนรวมในการตดสนใจ การมสวนรวมในการปฏบต การมสวนรวมในผลประโยชนและการมสวนรวมในการประเมนผล โดยภาพรวมอยในระดบนอย ผลการเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนโดยภาพรวมอยในระดบนอยมากท+สด คอ เพศชาย ท+มอาย 50 ปข,นไป มการศกษาระดบประถมศกษาและมอาชพทานา/ทาสวน ปญหา อปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนา คอ การประชาสมพนธไมท+วถง ความคดเหนและขอเสนอแนะในการแกปญหาในการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนา คอ จดใหมการประชาสมพนธการจดทาแผนใหเพ+มข,นอยางท+วถง จดกจกรรมสงเสรมใหความรในการจดทาแผนพฒนา ควรใหความสาคญกบความคดเหนของประชาชนและนามาประกอบการพจารณา ผนาชมชนตองเปนกลไกสาคญในการจดทาแผนพฒนา

48

สทธศกดm สาระอาภรณ (2550 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเร+ อง “การมสวนรวมของประชาชนตอการจดทาแผนพฒนาทองถ+นขององคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลม อาเภอกงหรา จงหวดพทลง” มวตถประสงคเพ+อศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนตอการจดทาแผนพฒนาทองถ+นขององคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลม เพ+อเปรยบเทยบระดบการมสวนรวมของประชาชนในแตละกลมประชากร รวมท,งศกษาปญหาและขอเสนอแนะเพ+อประโยชนตอการวางแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลม กลมตวอยางท+ศกษา คอ ประชาชนผมสทธเลอกต,งในเขตองคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลม จานวน 379 ราย เคร+องมอท+ใชในการวจย คอ แบบสอบถาม ผลการวจยพบวา ระดบการมสวนรวมของประชาชนตอการจดทาแผน มคาเฉล+ยระดบปานกลาง และเม+อพจารณาลกษณะการมสวนรวม แสดงใหเหนวา กลมตวอยางมสวนรวมในดานขอมลพ,นฐานเก+ยวกบการจดทาแผนสงสด รองลงมาคอการมสวนรวมในดานฟงความคดเหน และการมสวนรวมในการตดตามประเมนผลนอยท+สด เปรยบเทยบระดบการมสวนรวมของประชาชนจาแนกตามลกษณะทางประชากร เศรษฐกจและสงคม ปรากฏวา กลมประชากรท+มเพศ อาย การนบถอศาสนา และสาเรจการศกษาแตกตางกนจะมสวนรวมในการจดทาแผนพฒนาแตกตางกน แตกลมประชากรท+ประกอบอาชพแตกตางกนจะมสวนรวมในการจดทาแผนพฒนาทองถ+นไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ ปญหาและขอเสนอแนะสรปไดวา การมสวนรวมของประชาชนตอการจดทาแผนพฒนาทองถ+น องคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลมควรใหประชาชนมสวนรวมในเร+องตาง ๆ รวมมอกนแกปญหา รองลงมาคอการช, แจงงบประมาณรายรบ-รายจาย ใหเจาหนาท+ออกไปสารวจขอมลจากประชาชนเพ+อจะไดแกปญหาตรงจด ตรงเปาหมาย และองคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลมควรเขาถงประชาชนมากข,น ควรจดกจกรรมเพ+อรบฟงความคดเหน ขอเสนอแนะของประชาชน จตพร ผองสข (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาเร+อง การบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลโคกสวาง อาเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด การศกษาคร, งน, มความมงหมายเพ+อศกษา การบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรการสวนตาบล เปรยบเทยบความคดเหนของประชาชนท+มตอการบรหารงานตามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบล ผลการศกษาพบวา ประชาชนโดยรวมและจาแนกตามระดบการศกษาและรายไดตอเดอนมความคดเหนดวยเก+ยวกบการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลโคกสวาง โดยรวมและรายดานอยในระดบปานกลาง ประชาชนท+มระดบการศกษาแตกตางกน มความคดเหนดวยเก+ยวกบการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลไมแตกตางกน แตประชาชนท+มรายไดท+แตกตางกน มความคดเหนดวยโดยรวมและรายดาน 2 ดาน คอ ดานหลกความโปรงใส และดานหลกความคมคา แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท+ระดบ .05 ปญหาและขอเสนอแนะเก+ยวกบการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบล ปญหาเก+ยวกบการบรหารงานตามหลก

49

ธรรมาภบาลพบวา การบรหารงบประมาณ ไมโปรงใส การแกไขปญหาไมทนตอความตองการของประชาชน สวนขอเสนอแนะเก+ยวกบการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล องคการบรหารสวนตาบลควรจดสรรงบประมาณอยางเปนธรรม ควรแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนอยางรวดเรว ควรจดเวทประชาคมเพ+อรบฟงปญหาและความตองการของประชาชน รกษาสญญาท+ใหไวกบประชาชน โดยสรประชาชนในเขตพ,นท+องคการบรหารสวนตาบลโคกสวาง อาเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด เหนวาองคการบรหารสวนตาบลโคกสวาง มการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลในระดบปานกลาง โดยประชาชนท+มรายไดแตกตางกน มความเหนตอการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลโคกสวางแตกตางกน ซ+ งขอสรปท+ไดสามารถใชประโยชนตอการปรบปรงบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลโคกสวางใหสอดคลองกบความตองการของประชาชน

บทท� 3 วธดาเนนการวจย

วธการดาเนนการวจยในท�น� จะใชวจยเชงบรณาการ (Mixed Method) ระหวางวธการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ คอ การวจยเชงสารวจ (Surver Research) และการสมภาษณในเชงคณภาพผวจยจะนาเสนอรายละเอยดวธดาเนนการวจยดงตอไปน� 1. การวจยเชงสารวจ 1.1 ประชากรและกลมตวอยางของการวจย 1.2 เคร�องมอท�ใชในการวจย 1.3 การเกบรวบรวมขอมล 1.4 การวเคราะหขอมล 1.5 สถตท�ใชในการวเคราะหขอมล 2. การวจยเชงคณภาพ 2.1 การสมภาษณแบบเจาะลก 2.2 การสนทนากลม 2.3 การสงเกตการณวางแผนการมสวนรวม 2.4 การวเคราะหขอมล การวจยเชงสารวจ ประชากรและกลมตวอยางของการวจย ประชากรท�เปนเปาหมายการวจย ไดแก ประชาชนท�มสทธเลอกต�งในเขตองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร จานวน 12 หมบาน รวมท�งส�น 6,612 คน การกาหนดขนาดตวอยาง (Sample Size) จะใชสตรของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamame) คานวณขนาดของตวอยางท�เหมาะสม ดงน�

2Ne1

N

+

n = ขนาดหรอกลมตวอยาง (Sample Size) N = จานวนประชากรท(ศกษา (Population) e = ความคลาดเคล(อนในการสม (Sampling Error) ซ� งโดยท�วไปกาหนด คาความเช�อม�น 95% มคาเทากบ 0.05 จานวนประชากรท�งหมด 6,612 คน

51

= 2)05.0(612,161

612,6

+

= )0025.0(612,161

612,6

+

= )53.16(11

612,6

+

= 377 ดงน9น ขนาดกลมตวอยาง = 377 สวนเทคนคการสมตวอยาง (Sample Technique) จะใชการสมแบบ 2 ข�นตอน ( Two-stage Sampling) คอ ข�นแรกจะใชการสมแบบสดสวน (Proportional Sampling) และข�นท� 2 จะใชการสมเชงระบบ (Systematic Sampling) ดงน� ข�นท� 1 การสมแบบสดสวน จะพจารณาสดสวนของตวอยางจาแนกตามชมชนในเขตพ�นท�องคการบรหารสวนตาบล โดยไดผลการสมขนาดตวอยางเปน จานวน 377 ชด ใชเทคนคการสรปเทยบมาตราสวนรอยละในการแจกแบบสมภาษณ เพ�อใหไดผลจานวนตวอยางในแตละหนวยเลอกต�ง ดงน� สตร ตาราง 1 แสดงกลมตวอยางท�ใชในการเกบรวบรวมขอมล

ลาดบท� ช�อหมบาน ประชาชน (คน) จานวนตวอยาง (ชด) 1 บานสะตอน 838 48 2 บานปาขาวโพด 521 30 3 บานคลองแจง 210 12 4 บานทรพยเจรญ 680 39 5 บานสวนสม 1,269 72 6 บานทรพยสมบรณ 818 47 7 บานสขสวสด 235 13 8 บานคลองแจงบน 182 10 9 บานเขาไผ 196 11 10 บานสะตอนเหนอ 401 23

จานวนกลมตวอยางท�งหมด × จานวนประชากรในแตละหนวยเลอกต�ง

จานวนประชากรท�งหมด

52

ตาราง 1 (ตอ)

ลาดบท� ช�อหมบาน ประชาชน (คน) จานวนตวอยาง (ชด) 11 บานทรพยเจรญ 414 22 12 บานสวนสมลาง 848 48

รวม 6,612 377

ท�มา : องคการบรหารสวนตาบลสะตอน. 2554 ข�นท� 2 การสมเชงระบบ จะพจารณาจากลาดบบญชรายช�อของประชากรท�มสทธเลอกต�งในแตละหม โดยแบงออกเปนในชวงเทา (Interval) ดงน� ทกรายช�อลาดบท� 17, 34, 51, 68, 85, 102,… ตามลาดบ

เคร�องมอท�ใชในการวจย เคร�องมอท�ใชในการเกบรวบรวมขอมลเพ�อใชในการศกษาคร� งน� คอแบบสอบถามท�ผศกษาสรางข�นเพ�อสอบถามการมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร จานวน 1 ฉบบ แบงเปน 3 ตอน ดงน� ตอนท� 1 ขอมลท�วไป ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ จานวน 4 ขอ ลกษณะของคาถามเปนคาถามใหผตอบเลอกตอบ ตอนท� 2 การมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ คอ มากท�สด มาก ปานกลาง นอย และนอยท�สด ตอนท� 3 ขอเสนอแนะเก�ยวกบการมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ใชคาถามแบบปลายเปด การสรางเคร�องมอในการวจย

1. การสรางเคร� องมอในการเกบรวบรวมขอมล ผวจ ยไดดาเนนการตามข�นตอน ดงตอไปน�

53

1.1 หลงจากผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎ เอกสาร และงานวจยท�เก�ยวของกบเร�องท�ตองการศกษาแลว ผศกษาไดนาเอากรอบแนวคดของโคเฮน และ อปฮอฟ (Cohen and Uphoff. 1977 : 6) มาใชเปนกรอบในการสรางแบบสอบถาม ดงน� 1.1.1 การมสวนรวมในการวางแผน จานวน 10 ขอ 1.1.2 การมสวนรวมในกจกรรม จานวน 10 ขอ 1.1.3 การมสวนรวมในการตดตามประเมนผล จานวน 10 ขอ 1.1.4 การมสวนรวมในการรบผลประโยชน จานวน 10 ขอ 1.2 นาเสนอแบบสอบถามท�สรางข� นท� งหมดใหอาจารยท�ปรกษาคนควาอสระพจารณาเน�อหา รปแบบ และการใชภาษา แลวนาแบบสอบถามกลบมาปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยท�ปรกษา 1.3 นาเสนอแบบสอบถามท�ปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารยท�ปรกษาแลวเสนอตอผมประสบการณ 3 ทาน ไดแก 1.3.1 รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ ผเช�ยวชาญการวจย 1.3.2 รองศาสตราจารย ดร.สมศกด สามคคธรรม ผเช�ยวชาญวธวทยาวจย 1.3.3 นางสาววภารตน ซ�อสตย ปลดองคการบรหาร สวนตาบลสะตอน 1.4 ปรบปรงแกไขแบบสอบถามตามขอเสนอแนะของผมประสบการณแลวนาเสนออาจารยท�ปรกษาอกคร� ง 1.5 นาแบบสอบถามท�ปรบปรงแลวไปทดลองใช (Try-out ) กบประชากรท�ไมใชกลมตวอยางในองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร จานวน 30 คน 1.6 นาขอมลท�ไดจากการทดลองใชมาหาคาความเช�อม�น (Reliability) ของแบบสอบถาม ท�งฉบบดวยคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธการของ ครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) มคาเทากบ 0.719 1.7 นาแบบสอบถามท�ผานการทดสอบใชแลวไปใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป การเกบรวบรวมขอมล

ในการเกบรวบรวมขอมลการวจยคร� งน� ผวจยไดดาเนนการตามข�นตอน ดงน� 1. ขอหนงสอจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ถงนายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร เพ�อช� แจงวตถประสงคของการวจย

54

2. ผวจ ยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองและอาสาสมครดาเนนการแจกแบบสอบถามและเกบรวบรวมแบบสอบถาม 3. เกบรวบรวมขอมลระหวางวนท� 1 มกราคม ถง 31 มกราคม 2556 4. เม�อเกบรวบรวมแบบสอบถามจากประชาชนท�ศกษาแลวนามาตรวจสอบความถกตองครบถวนของขอมลแลวนาไปวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล การศกษาคนควาในคร� งน� ผวจยไดทาการวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมสาเรจรปในการประมวลผลขอมล กาหนดเกณฑการใหคะแนนและการแปลความหมาย ดงน� 1. นาแบบสอบถามท�รวบรวมไดตรวจสอบความสมบรณ และความถกตอง 2. จดหมวดหมขอมล และบนทกคะแนนลงในแบบรหส (Coding form) 3. นาแบบสอบถามท�ลงรหสแลวใหคะแนนแตละขอ จาแนกรายขอในแบบสอบถาม5 ระดบ ดงน� 5 คะแนน หมายถง การมสวนรวมเปนประจาทกคร� ง/เหนดวย 4 คะแนน หมายถง การมสวนรวมบอยๆคร� ง/คอนขางเหนดวย 3 คะแนน หมายถง การมสวนรวมปานกลาง/ไมแนใจ 2 คะแนน หมายถง การมสวนรวมนานๆคร� ง/คอนขางไมเหนดวย 1 คะแนน หมายถง การมสวนรวมไมเคย/ไมเหนดวย 4. นาแบบสอบถามท�ลงคะแนนเรยบรอยแลวไปหาคาเฉล�ย พรอมกาหนดเกณฑการใหคาเฉล�ย ดงน� คะแนนเฉล�ย 1.00-1.50 หมายถง ระดบการมสวนรวมนอยท�สด/ไมเหนดวย คะแนนเฉล�ย 1.51-2.50 หมายถง ระดบการมสวนรวมนอย/คอนขางไมเหนดวย คะแนนเฉล�ย 2.51-3.50 หมายถง ระดบการมสวนรวมปานกลาง/ไมแนใจ คะแนนเฉล�ย 3.51-4.50 หมายถง ระดบการมสวนรวมมาก/คอนขางเหนดวย คะแนนเฉล�ย 4.51-5.00 หมายถง ระดบการมสวนรวมมากท�สด/เหนดวย สถตท�ใชในการวเคราะหขอมล

ในการวเคราะหขอมลผวจยไดนาหลกสถตมาประกอบการวเคราะหแบบสอบถาม ดงน� 1. สถตท�ใชในตรวจสอบคณภาพเคร�องมอ 1.1 การหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบวตถประสงคของการศกษา โดยวธการ IOC ( Index of Item Objective Congruence) เลอกคาถามท�มคา IOC ต�งแต .67 ข�นไป จากผเช�ยวชาญ 3 ทาน จานวน 40 ขอ

55

1.2 การหาคาความเช�อม�นหรอความเช�อถอของแบบสอบถามเปนรายดานและท�งฉบบ โดยหาคาสมประสทธอลฟา (Alpha coefficient) ตามวธการของครอนบาค (Cronbach. 1990 : 202) ในการดาเนนการวจยน� ผทาการวจยไดทาการทดสอบความเท�ยง (Reliability) โดยใชการทดลองไปเกบแบบสมภาษณ จานวน 30 ชด แลวนามาวเคราะหดวยคาสถต (Cronbach’s Alpha) ซ� งคาทางสถตมคา 0-1.0 คาท�ใชไดตองเกน 0.7 จากผลการวเคราะหไดคา ∞ = 0.719 2. สถตพ�นฐาน ไดแก รอยละ (Percent) คาเฉล�ย (Mean) สวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 3. สถตท�ใชทดสอบการวเคราะหตวแปรสวนบคคล (ตวแปรตน) จะใชคาสถตเชงพรรณนา คอ นามาแจกแจงความถ� (Frequency) คานวณเปนคารอยละ (Percentage) แลวนาเสนอในรปตารางความเรยง

การวจยเชงคณภาพ

การสมภาษณแบบเจาะลก การสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) ผใหขอมลหลก (Key Informant) ในการสมภาษณแบบเจาะลกผบรหาร ไดแก ผบรหารองคการบรหารสวนตาบล ผนาชมชน คอ กานน ผใหญบาน ซ� งมบทบาทในการกาหนดนโยบายและแผนพฒนาชมชน โดยใชการสมภาษณแบบเจาะลก การสนทนากลม การสนทนากลม (Focus Groups) ผใหขอมลหลก (Key Informant) ในการจดสนทนากลม ไดแก กลมสตรอาสาพฒนาชมชน กลมสาธารณสขชมชน (อสม.) กลมปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) ซ� งเปนผท�มประสบการณในการประสานงานและตดตอบคคลในชมชน ซ� งเปนหวหนาชดปฏบตการหรอผรบผดชอบงานท�เก�ยวของในการกาหนดนโยบายและแผนพฒนาชมชน การสนทนากลมจะใชแบบสนทนากลม การสงเกตการณวางแผนการมสวนรวม

การสงเกตการวางแผนการมสวนรวม (Participation Observation) เปนการใชขอมลจากประสบการณในตาแหนงผบรหารขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน เปนเวลา 12 ป การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล จะใชการตความโดยพจารณาความหมาย (Meaning) จากบรบทของชมชนเปนหลกการวเคราะหขอมลโดยการตความขอมล (Interpretative Analysis) การตความขอมล คอ การพยายามจะดงความหมายออกจากขอมลท�มอย เปนการทาความเขาใจวาขอมล

56

บอกอะไรแกเราบาง เปนการหาความหมายข�นลกจากขอมล แตเราตองยอมรบวาการตความขอมล คอ การคาดเดาความหมายเชงวฒนธรรมของพฤตกรรม แลวเขยนขอสรปท�อธบายพฤตกรรม หรอเหตการณน�น จากการคาดเดาดท�สด การตความไมใชการประมวลความหมายท�หลากหลายของพฤตกรรมมารวมไวแลวหาขอบเขตไมได หรอไมสามารถลงขอสรปไดวาจะใชความหมายใด ผตความหมายขอมลจงตองตดสนใจวา “คนเลอก” ความหมายใด และในการตดสนใจเลอกเดาความหมายน� ผตความยอมตองพสจนและประเมนแลววา การคาดเดาท�ตนเลอก เปนการคาดเดาท�ดท�สด ซ� งเปนไปตามลกษณะของการวจยเชงคณภาพ ซ� งเนนการสรางขอสรปใหม และการอธบายความละเอยดออนและความซบซอนของปรากฏการณท�เกดข�น ซ� งในการวจยคร� งน� ผวจยไดตความขอมลตอจากการเปรยบเทยบขอมล โดยมการเลอกกลมคาหลก ๆ ท�ไดรบจากการณสมภาษณมาตความ เพ�อหาความหมายท�แฝงเรนอยรวมกบคาอ�น ๆ ท�เปนบรบทรวมกนในคาตอบน�น ๆ เพ�อสรางขอสรปใหมและนาผลการวเคราะหน�ไปสรางเปนขอสรปอปนยในท�สด

บทท� 4

การวเคราะหขอมล ในการศกษานาเสนอผลงาน เร�อง การศกษาการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ผวจยขอเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบดงน, 1. บรบทของพ,นท�ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 2. สญลกษณท�ใชในการวเคราะห 3. การเสนอผลการวเคราะหขอมล 4. ผลการวเคราะหขอมล บรบทของพ�นท�ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ความเปนมาขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน คาวา สะตอน สนนษฐานจากคาบอกเลาของผสงอายในทองถ�นเลาใหฟงวา เดมใชคาวา ตาตอน เน�องจากมนายพรานช�อตาตอนมาเสยชวตท�หมบาน เพราะปวยเปนไขปาเน�องจากการเดนทางสมยกอนเดนทางดวยเทา การเดนทางไมสะดวกสภาพพ,นท�เปนปาดงดบ และปาเบญจพรรณ ซ� งไมอนมคาทางเศรษฐกจมากมาย เชน ไมมะคา ไมแดง และอ�น ๆ อกมาก จงไดใชช�อ ตาตอน เปนช�อหมบาน เดมบานสะตอน อยในเขตหมท� 4 ตาบลทรายขาว อาเภอโปงน, ารอน จงหวดจนทบร ตอมาป พ.ศ. 2517 แยกเปนหม 9 บานสะตอน ตาบลทรายขาว อาเภอโปงน, ารอน จนทบรจนทบร เม�อมความเจรญมากข,นจงมการอพยพของราษฎรเพ�มมากข,น จงไดแยกตาบลจากตาบลทรายขาว เปนตาบลสะตอน อาเภอโปงน,ารอน จงหวดจนทบร ลงวนท� 24 เมษายน พ.ศ. 2526 โดยมนายเหลก จนทะวงษา เปนกานนคนแรก ตอมาอาเภอสอยดาวไดแยกการปกครองจากอาเภอโปงน, ารอน ตาบลสะตอน จงข,นอยกบอาเภอสอยดาวต,งแตวนท� 1 มกราคม พ.ศ. 2531 เปนตนมา และมการปกครองในรปแบบสภาตาบล ตอมากระทรวงมหาดไทย ไดมประกาศกระทรวงมหาดไทย ลงวนท� 19 มกราคม พ.ศ.2539 ใหเปล�ยนฐานะสภาตาบลสะตอนเปนองคการบรหารสวนตาบลสะตอน และมผลบงคบเม�อวนท� 30 มนาคม พ.ศ. 2539 มการเลอกต,งสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลสะตอนเปนคร, งแรก เม�อวนท� 28 เมษายน พ.ศ. 2539 โดยมนายใบส เทวโลก กานนตาบลสะตอน เปนประธาน

58

คณะกรรมการบรหารคนแรก และปจจบนมนายใบส เทวโลก เปนนายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอน ซ� งมาจากการเลอกต,งโดยตรงจากประชาชน (องคการบรหารสวนตาบลสะตอน. 2554 : 4) สภาพท�วไป

ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (ออนไลน. ม.ป.ป.) มหมบานรวม 12 หมบาน มพ,นท�ท,งหมด 64.6 ตารางกโลเมตร หรอ 40,375 ไร มประชากรท,งหมด 3,604 ครวเรอน จานวน 9,163 คน ประชากรแบงเปนชาย 4,618 คน และหญง 4,545 คน ถาคดตามความหนาแนนของประชากรจะเทากบ 139.50 คนตอตารางกโลเมตร พ,นท�สวนใหญเปนท�ราบเชงเขา หรอท�ราบสง บางพ,นท�เปนภเขาและท�ราบลม ลกษณะดนเปนดนเหนยวปนหน พ,นใตดนเปนดนดาน คาความเปนกรดเปนดางของดนในตาบลสะตอนเทากบ 4.5-7 ทรพยากรธรรมชาตในพ,นท� ไดแก หวย หนอง คลอง บง ปาไม และภเขา องคการบรหารสวนตาบลสะตอนมการเกดภยธรรมชาตท�สาคญ ดงน, 1. ภยแลง มกเกดข,นในชวงเดอนธนวาคม-เมษายนของทกป ซ� งทาใหพ,นท�การเกษตรไดรบผลกระทบเน�องจากแหลงน,าดานการเกษตรมอยางจากดทกหมบาน 2. วาตภย มกจะเกดในชวงเดอนมนาคม-พฤษภาคม ทาใหพชและผลผลตไดรบความเสยหาย โดยเฉพาะไมผล ไมยนตน ไดรบความเสยหายเปนประจาทกป 3. อทกภย มกเกดในชวงฤดฝนเดอนกรกฎาคม-กนยายน เปนชวงท�เกดฝนตกหนก ทาใหเกดน,าปาทวมฉบพลน พชและผลผลตไดรบความเสยหายเปนประจา ประชาชนในองคการบรหารสวนตาบลสะตอนเปนชาวไทยอสานประมาณ 60% และชาวไทยกลางประมาณ 40% แตท,งหมดนบถอศาสนาพทธ มขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรม อทธพลทางความคด (คานยม) ของประชาชนในแตละหมบานจะมความเช�อไมเหมอนกน ข,นอยกบหมบานใดราษฎรมาจากจงหวดไหนมาก กจะมวฒนธรรมความเช�อตามจงหวดน,น ๆ สวนใหญมความเช�อเร�องโชคลาง ของขลง บญวาสนา และการนบถอผสงอายและผนาหมบาน แตประเพณท�รวมกน ไดแก การบญเขาพรรษา ทาบญออกพรรษา ประเพณวนสงกรานต วนลอยกระทง บญบ,งไฟ แหนางแมว และทาบญกลางบาน องคการบรหารสวนตาบลสะตอนมหนวยงานตาง ๆ ดงน,

59

ตาราง 2 จานวนหนวยงานในองคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ท� หนวยงานการศกษา จานวน(แหง)

สถานท�ต,ง สงกด

1 ศนยพฒนาเดกเลก 3 หมท� 1,5,6 อบต. สะตอน 2 โรงเรยนประถมศกษา 3 หมท� 3,5,11 สพฐ. เขต 2 จนทบร 3 โรงเรยนมธยมขยายโอกาส 1 หมท� 11 สพฐ. เขต 2 จนทบร 4 ศนยเรยนรชมชน 1 หมท� 1,3,5 ศบอ. สอยดาว 5 ท�อานหนงสอพมพ

ประจาหมบาน 5 หมท� 1,2,3,5,8 หมบาน

ท�มา : ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร. 2555 สญลกษณท�ใชในการวเคราะห x แทน คาคะแนนเฉล�ย S.D. แทน คาความเบ�ยงเบนมาตรฐาน n แทน จานวนคนในกลมตวอยาง P แทน ความนาจะเปนของคาสถต F แทน คาสถตแจกแจง MS แทน Mean Squares SS แทน คา Sum of Squares Df แทน คา Degree of Freedom * แทน ความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

การเสนอผลการวเคราะหขอมล ในการเสนอผลการวเคราะหขอมลคร, งน, ผวจยขอเสนอเปนตอน ๆ ดงน, ตอนท� 1 ขอมลพ,นฐานของผตอบแบบสอบถาม ตอนท� 2 ระดบการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

60

ตอนท� 3 ปจจยท�มผลตอการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท� 1 ขอมลพ,นฐานของผตอบแบบสอบถาม ตาราง 3 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ (n = 377)

เพศ จานวน รอยละ ชาย 187 49.6 หญง 190 50.4

รวม 377 100.0

จากตาราง 3 พบวาประชาชนกลมตวอยางจะเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย คดเปนรอยละ 50.4 กบรอยละ 49.6 ตาราง 4 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย (n = 377)

อาย จานวน รอยละ 18 – 42 ป 261 69.2 43 ปข,นไป 116 30.8

รวม 377 100.0

จากตาราง 4 พบวากลมตวอยางสวนใหญจะมชวงอาย 18-42 ป คดเปนรอยละ 69.2 กลมประชากรอาย 43 ปข,นไป คดเปนรอยละ 30.8

61

ตาราง 5 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามวฒการศกษา (n = 377)

การศกษา จานวน รอยละ ไมไดศกษา 44 11.7 ประถมศกษา 127 33.7 มธยมศกษา / ปวช. 103 27.3 ปวส. / อนปรญญา 31 8.2 ปรญญาตร 62 16.4 สงกวาปรญญาตร 10 2.7

รวม 377 100.0

จากตาราง 5 พบวากลมตวอยางสดสวนมากท�สดของการศกษาในระดบประถมศกษา คดเปนรอยละ 33.7 มธยมศกษา / ปวช. คดเปนรอยละ 27.3 ระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 16.4 ตาราง 6 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาชพ (n = 377)

อาชพ จานวน รอยละ เกษตรกร 93 24.7 รบจางท�วไป 87 23.1 คาขาย 42 11.1 รบราชการ/ลกจางราชการ/รฐวสาหกจ 56 14.9 พนกงานเอกชน 44 11.7 ธรกจสวนตว 49 13.0 อ�น ๆ 6 1.6

รวม 377 100.0

จากตาราง 6 พบวากลมตวอยางสดสวนมากท�สดจะมอาชพเกษตรกร คดเปนรอยละ 24.7 อาชพรบจางท�วไป คดเปนรอยละ 23.1 รบราชการ/ลกจางราชการ/รฐวสาหกจ คดเปนรอยละ 14.9

62

ตาราง 7 รอยละของกลมตวอยางจาแนกตามรายไดเฉล�ยตอเดอน (n = 377)

รายได จานวน รอยละ 6,000-12,000 บาท 306 81.2 12,001-18,000 บาท 51 13.5 18,001-24,000 บาท 14 3.7 24,001 บาทข,นไป 6 1.6

รวม 377 100.0

จากตาราง 7 พบวาประชาชนกลมตวอยางเกอบท,งหมดจะมรายไดเฉล�ยตอเดอน 6,000 - 12,000 บาท คดเปนรอยละ 81.2 รองลงมารายไดเฉล�ยตอเดอน 12,001-18,000 บาท คดเปนรอยละ 13.2 ตอนท� 3 ระดบการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ตาราง 8 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามดานการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ดานการมสวนรวม x S.D. ระดบการมสวนรวม

ลาดบท�

1. การมสวนรวมในการวางแผน 2.73 0.44 ปานกลาง 3 2. การมสวนรวมในการทากจกรรม 2.97 0.71 ปานกลาง 2 3. การมสวนรวมในการตดตามประเมนผล 3.24 0.37 ปานกลาง 1

รวม 2.98 0.41 ปานกลาง -

จากตาราง 8 พบวากลมตวอยางผตอบแบบสอบถามมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวด

จนทบร ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 2.98 ) โดยพจารณาในรายดานพบวา การมสวนรวม

63

ในการตดตามประเมนผลอยในระดบมากท�สด ( x = 3.24) รองลงมา คอ การมสวนรวมในการทา

กจกรรม ( x = 2.97) และการมสวนรวมในการวางแผน ( x = 2.73) ตามลาดบ ตาราง 9 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามรายประเดนของระดบ

การมสวนรวมในการวางแผนของประชาชน ตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ประเดนการมสวนรวมในการวางแผน x S.D. ระดบการมสวนรวม

ลาดบท�

1. การมสวนรวมในการประชมวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล

4.10

0.66

มาก

1

2. การมสวนรวมในการวางแผนการบรหาร จดการท�ดของตาบล

1.44

0.54

นอยท�สด

4

3. การมรวมวเคราะหสาเหตของปญหาในการ มสวนรวมวางแผนการบรหารจดการท�ด ของตาบล

1.42

0.49

นอยท�สด

3

4. การมสวนรวมเสนอมาตรการในการแกไขปญหาของการมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล

3.96

0.74

มาก

2

รวม 2.73 0.44 ปานกลาง -

จากตาราง 9 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามมสวนรวมในการวางแผน

ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 2.73 ) และเม�อพจารณาในรายประเดน ประชาชนมสวนรวมดวยท,ง 4 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน, 1. มสวนรวมในการประชมวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล 2. มสวนรวมในการเสนอมาตรการในการแกไขปญหาของการมสวนรวมในการวางแผน การบรหารจดการท�ดของตาบล 3. มสวนรวมในการวเคราะหสาเหตของการมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล 4. มสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล

64

จากการสมภาษณเจาะลก สามารถนามาวเคราะหไดวา การท�กลมตวอยางประชาชนมสวนรวมในการประชมวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบลสะตอน มระดบมากน,น การดาเนนงาน อาจมสาเหตมาจากการไดรบประโยชนจากการท�องคการบรหารสวนตาบลสะตอนไดนาโครงการตาง ๆ จากแผนพฒนาท�ประชาชนมสวนรวมในเสนอความคดเหนและการวางแผนมาดาเนนการจนเหนเปนรปธรรมจากความความสาเรจและผลประโยชนท�ประชาชนไดรบนามาซ� งการมสวนรวมจากประชาชนมากย�งข,น เหมอนคาท�นายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอนกลาวไวในการประชมประชาคมทกหมบานวา “ขอใหพ�นองทกทานชวยกนเสนอแนวคด ความเดอดรอน ความตองการและโครงการตาง ๆ ท�ทกทานจะใหองคการบรหารสวนตาบลสะตอนและหนวยงานตาง ๆ เขามาพฒนา เพ�อใหผานเวทประชาคมหมบาน เพ�อจะบรรจไวในแผนพฒนาประจาปขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ทางนายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอนจะไดจดหางบประมาณ และประสานกบหนวยงานตาง ๆ มารวมกนพฒนาตามท�พ�นองตองการ แตถาแผนงานตาง ๆ ท�จะพฒนาภายในตาบลของเราไมไดบรรจไวในแผนพฒนาประจาปขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน และหนวยงานอ�น ๆ กไมมาสามารถท�จะมาดาเนนการไดเน�องจากขดตอระเบยบของกระทรวง” (ใบส เทวโลก. สมภาษณ. 2556) จากประสบการณของผวจยพบวา เหตปจจยอกประการหน�งท�มผลตอการเขามามสวนรวมในการวางแผนและแสดงความคดเหนเน�องจากสวนหน� งองคการบรหารสวนตาบลสะตอนใหความสาคญตอประชาชนในการนาเสนอปญหาความตองการของชมชนและใหความสาคญตอประชาคมของหมบานรวมถงประชาคมตาบล ตาราง 10 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามการมสวนรวมในการทา

กจกรรมของประชาชน ตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377 )

ประเดนการมสวนรวมในการทากจกรรม x S.D. ระดบการมสวนรวม

ลาดบท�

1. การรวมกาหนดโครงการเก�ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล

2.78

0.90

นอยท�สด

4

2. การรวมกาหนดกจกรรมเก�ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล

3.60

0.70

มากท�สด

1

65

ตาราง 10 (ตอ)

ประเดนการมสวนรวมในการทากจกรรม x S.D. ระดบการมสวนรวม

ลาดบท�

3. การรวมจดทาระเบยบ ขอบงคบในการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบล

2.99

0.81

มาก

3

4. การรวมประชาสมพนธการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดในตาบล

3.31

0.63

มาก

2

รวม 3.17 0.71 ปานกลาง -

จากตาราง 10 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามมสวนรวมในการทา

กจกรรมในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 2.73) และเม�อพจารณาในรายประเดน ประชาชนมสวนรวมดวยท,ง 4 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน, 1. รวมกาหนดโครงการเก�ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 2. รวมกาหนดกจกรรมเก�ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 3. รวมจดทาระเบยบ ขอบงคบในการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบล 4. รวมประชาสมพนธการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดในตาบล จากการสมภาษณเจาะลก สามารถนามาวเคราะหไดวา การท�กลมตวอยางประชาชนมสวนรวมในการกาหนดโครงการอยในระดบปานกลางน,นจากการสมภาษณผท�มสวนรวมในการทากจกรรมสบเน�องประชาชนท�มอยหลายกลมในหมบานและในตาบลไดมการพบปะพดคยกนและนาปญหาตาง ๆ ท�แตละกลมไดประสบมาทาการปรกษาหารอถงแนวทางแกไขจากน,นกนามาสท�ประชมของประชาคมหมบานและท�ประชมของประชาคมตาบลตอไป “ปญหาความเดอดรอนตาง ๆ เราจะใหองคการบรหารสวนตาบลสะตอนเขามาพฒนา ทกคนตองเขามามและพ,นท�สวนรวมกาหนดจด และพ,นท� ท�เราจะใหเขาเขามาดาเนนการ ตองชวยกนดขอด ขอเสย ผลกระทบตอส�งแวดลอม เพราะไมมใครรเทากบตวเราเอง ถาเราไมช, จดเกดเหต เขาจะรไดอยางไรวาเหตเกดท�ไหน” (อนนต อนทร. สมภาษณ. 2556)

66

ตาราง 11 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามรายประเดนการม สวนรวมในการตดตามประเมนผลของประชาชน ตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลของ องคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ประเดนการมสวนรวมในการตดตามประเมนผล x S.D. ระดบการมสวนรวม

ลาดบท�

1. การมสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารจดการท�ดของตาบล

3.72

0.78

มาก

4

2. การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของ ตาบลท�สามารถนาไปปฏบตเหนผล

3.86

0.73

มาก

3

3. การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของ ตาบลรวมกบองคการบรหารสวนตาบลทกเดอน

3.89

0.65

มากท�สด

1

4. การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของ ตาบลสามารถนาไปปฏบตได

3.88

0.68

มาก

2

5. การเขารวมตดตามผลการบรหารจดการท�ด ในตาบล

3.68

0.50

นอยท�สด

7

6. การมสวนรวมในการประเมนผลการบรหารจดการท�ดของตาบล

3.68

0.52

นอยท�สด

6

7. การรวมทารายงานการตดตามประเมนผลการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล

3.72

0.51

มาก

5

รวม 3.24 0.37 ปานกลาง -

จากตาราง 11 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามมสวนรวมในการตดตาม

ประเมนผลในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 3.24 ) และเม�อพจารณาในรายประเดนพบวา ประชาชนมสวนรวมดวยท,ง 7 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน, 1. การมสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารจดการท�ดของตาบลรวมกบองคการบรหารสวนตาบลทกเดอน 2. การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบลสามารถนาไปปฏบตได 3. การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบลท�สามารถนาไปปฏบตได 4. การมสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารจดการท�ดของตาบล

67

5. การรวมทารายงานการตดตามประเมนผลการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 6. การมสวนรวมในการประเมนผลการบรหารจดการท�ดของตาบล 7. การเขารวมตดตามผลการบรหารจดการท�ดในตาบล จากการสมภาษณผมสวนรวมในการตดตามประเมนผล จะเหนไดวา เม�อมการรวมกลมของประชาชนในหมบานและตาบลในการจดทาแผนโครงการพฒนา ซ� งนาปญหาตาง ๆ มาจากประชาชนท�ไดรวมกนทากจกรรมเสนอแนวคดในการแกปญหาท�ประชาชนไดรบ และตองการใหนาไปสการพฒนาและปฏบต เม�อแผนตาง ๆ ไดผานการพจารณาเหนชอบจากสภาองคการบรหารสวนตาบลแลวจงนาไปสการปฏบตตามแผน คอ โครงการตาง ๆ ท�ไดนาเขาสขอบญญตงบประมาณขององคการบรหารสวนตาบล และเม�อดาเนนการแลวเสรจกจะมผ ตรวจสอบประเมนผล วาถกตองตามวตถประสงคของประชาชนหรอไม “ถาเราไมรวมกนตดตามโครงการตาง ๆ ท�เราตองการ เรากคงไมไดส�งท�เราอยากได และถาเราไดมาแลว เราไมคอยตรวจสอบประเมนในส�งท�เราไดมา เราอาจจะไดไมสมบรณเหมอนใจเราตองการ และถาเราไมสนใจอะไรเลย เรากจะไมรวา แผนงานและกจกรรมตาง ๆ ท�ทกคนชวยกนคดชวยกนทา มนสามารถนามาปฏบตไดจรงหรอไม แคไหน จะทาใหเสยแรงกนไปเปลา ๆ ” (รงโรจน ชวยช. สมภาษณ. 2556) ตอนท� 4 ปจจยท�มผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

ตาราง 12 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามปจจยท�มผลตอประชาชนในการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหาร สวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ปจจยท�มผลตอการมสวนรวม x S.D. การตความ ลาดบท�

1. ประโยชนท�ไดรบจากการมสวนรวม 4.20 0.42 มาก 4 2. บทบาทของผนาในการมสวนรวมของชมชน 4.46 0.43 มาก 1 3. อดมการณประชาธปไตยของชมชน 4.38 0.36 มาก 2 4. บทบาทของเครอขายชมชน 4.32 0.38 มาก 3

รวม 3.81 0.22 มาก -

68

จากตาราง 12 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามถงปจจยท�มผลตอการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบล

สะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบรในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.8) และเม�อพจารณา

ในรายประเดนพบวาบทบาทของผนาในการมสวนรวมของชมชน อยในระดบมากท�สด ( x = 4.46)

รองลงมา คอ อดมการณประชาธปไตยของชมชน ( x = 4.38) และประโยชนท�ไดรบจากการมสวนรวม

อยในระดบนอยกวาขออ�น ๆ ( x = 4.20) จากการสมภาษณแบบเจาะลก ส�งท�เราอยากได คอ การพฒนาทองถ�นชมชนของเรา และท�เราเขามารวมในการวางแผนกจกรรมตาง ๆ กเพ�อตองการไดส� งตอบแทน คอ ใหไดรบการชวยเหลอจากองคกรตาง ๆ แตส�งเหลาน, จะเกดข,นไดกตองอาศยการมสวนรวมผลกดนจากผนา และเครอขายกลมตาง ๆ ในตาบลเราซ� งมอดมการณประชาธปไตยรวมกน ส�งเหลาน, จงเปนเหตปจจยของการมสวนรวมของชมชน ตาราง 13 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามประโยชนท�ไดรบจาก

การมสวนรวมของประชาชน ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ประเดนประโยชนท�ไดรบ x S.D. การตความ ลาดบท� 1. การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหาร

จดการท�ดทาใหไดรบโอกาสไดรบการบรการสาธารณะมากข,น

4.33

0.63

มาก

2

2. การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดในตาบลชวยลดคาใชจายในครอบครว

4.04

0.73

มาก

3

3. การมสวนรวมการบรหารจดการท�ดในชมชน สงผลใหทานมสขภาพดข,น

4.04

0.78

มาก

4

4. การมสวนรวมการบรหารจดการท�ดในชมชนเปนประจาจะทาใหตาบลของทานมความรความเขาใจท�ดข,น

4.41

0.63

มาก

1 รวม 4.20 0.40 มาก -

69

จากตาราง 13 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนในประโยชนท�ไดรบจากการมสวนรวมของประชาชน ตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาล

ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.34) และเม�อพจารณาในรายประเดนพบวาประชาชนมความคดเหนวา เหนดวยท,ง 4 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน, 1. การมสวนรวมการบรหารจดการท�ดในชมชนเปนประจาจะทาใหตาบลของทานมความรความเขาใจท�ดข,น 2. การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดทาใหไดรบโอกาสไดรบการบรการสาธารณะมากข,น 3. การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดในตาบลชวยลดคาใชจายในครอบครว 4. การมสวนรวมการบรหารจดการท�ดในชมชน สงผลใหทานมสขภาพดข,น จากการสมภาษณเจาะลก พบวาการท�ชมชนไดเขามามสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ทาใหเขาใจถงการบรหารงานเปนอยางด เพราะการพฒนาและการงานหลายอยางเกดเพราะชมชนไดรวมมอกนเสนอและผลกดนใหการพฒนาในหลาย ๆ ดาน เชน ดานสาธารณสขปองกนโรคภยตาง ๆ เฉพาะไขเลอดออก ไดรวมกนวางแผนฉดพนหมอกควนกาจดยงลาย เพ�อลดการเจบปวย ทาใหประหยดคาใชจายในการรกษาเปนการชวยเหลอในครวเรอนอกทางหน�ง ดงคาท�วา “ทองถ�นพฒนา ชาวประชาสขใจ ” (บญตา เลนสงเนน. สมภาษณ. 2556) ตาราง 14 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามบทบาทผนาในการม

สวนรวมของชมชน ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ประเดนบทบาทผนา x S.D. การตความ ลาดบท� 1. ผนาชมชนชวยประสานงานใหตาบลเขามา

มสวนรวมการบรหารจดการท�ดของ อบต.

4.93

0.60

มากท�สด

1 2. ผนาชมชนเปนตวอยางท�ดในการเขารวมกจ

กรรมการบรหารจดการท�ด เชน รวมประชมและรวมเปนกรรมการ

4.45

0.66

มาก

4

3. ผนาชมชนชกชวนชาวบานไปรวมในการวางแผนการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของอบต.

4.54

0.59

มากท�สด

2

70

ตาราง 14 (ตอ)

ประเดนบทบาทผนา x S.D. การตความ ลาดบท� 4. ผนาชมชนปรกษาหารอเก�ยวกบปญหาอปสรรค

ในการดาเนนงานกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ด

4.47

0.61

มาก

3 รวม 4.46 0.43 มาก -

จากตาราง 14 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามถงบทบาทผนา ในการมสวนรวมของชมชน ในการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาล

ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.46 ) และเม�อพจารณาในรายประเดน พบวาประชาชนเหนดวยท,ง 4 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน, 1. ผนาชมชนชวยประสานงานใหตาบลเขามสวนรวมการบรหารจดการท�ดของ อบต. 2. ผนาชมชนชกชวนชาวบานไปรวมในการวางแผนการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 3. ผนาชมชนปรกษาหารอเก�ยวกบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ด 4 ผนาชมชนเปนตวอยางท�ดในการเขารวมกจกรรมการบรหารจดการท�ด เชน รวมประชมและรวมเปนกรรมการ จากตาราง 12, 13 และ14 จะเหนไดวา บทบาทของผนาชมชนมความสาคญเปนอยางมากในการท�จะใหความรความเขาใจในการมสวนรวมของประชาชนในชมชนน,น ๆ ตอองคการบรหารสวนตาบลเปนอยางมาก จากการสมภาษณเจาะลก สามารถนาวเคราะหไดวา การท�กลมตวอยางประชาชนมสวนรวมระดบมากน,น เน�องจากมปจจยมาจากผนาชมชนในเขตตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร คอนขางมความใกลชดและคลกคลกบประชาชนเปนอยางดเน�องจากผนาชมชนไดมาจากการเลอกต,งของประชาชน อาทเชน ผใหญบาน สมาชกองคการบรหารสวนตาบล และผนาท�เปนผอาวโสในหมบานซ� งเปนท�ไวเน,อเช�อใจของชมชนไดนาชมชนเขามสวนรวมในการตดสนใจกาหนดทศทาง การวางแผน การกาหนดโครงการ การจดกจกรรม และการจดทาระเบยบ ขอบงคบในการจดการและถายทอดหลกการมสวนรวมในการบรหารจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลใหกบประชาชนเปนอยางดและไดอธบายใหชมชนไดทราบถงหลกการมสวนรวมซ�งผลประโยชนตางๆกจะเกดแกชมชนอยาง

71

แทจรง ซ� งจะเหนไดวาผนาชมชนสาคญเปนอยางมากท�จะนาชมชนของตนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลไดมากนอยเพยงใด เชน นายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอน ไดกลาวไวในท�ประชมรวมกบกานน ผใหญบาน วาทองท� (กานน ผใหญบาน) ทองถ�น (องคการบรหารสวนตาบลสะตอน) มจดมงหมายเดยวกน คอ พ�นองประชาชน เพราะฉะน,น ทองท� ทองถ�น จะมาบรณาการรวมกน มารวมมอกนพฒนาตาบลของเรา โดยตอไปน, กานน ผใหญบาน จะดแลเฉพาะการแจงเกดแจงตาย หรอการยายเขายายออก และการรกษาปองกนภยตามอานาจหนาท�คงไมไดแลว ตองมารวมกนพฒนาตาบลชมชนของเรา องคการบรหารสวนตาบลสะตอน กเหมอนกนจะมงแตพฒนาโครงสรางอยางเดยวกคงไมได จะตองดแลทกดานท�เปนความเดอดรอนของประชาชน โดยบรณาการรวมกนกบผนาทองท�เพ�อความเปนอนหน�งอนเดยวกน (ชรนทร บญเพง. สมภาษณ. 2556) ตาราง 15 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามอดมการณประชาธปไตย

ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ประเดนอดมการณประชาธปไตย x S.D. การตความ ลาดบท�

1. ทานเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดเพราะเปนขอตกลงรวมกนของคน ในชมชน

4.30

0.60

มาก

3 2. ทานมสวนรวมในกจกรรมการบรหารจดการท�ด

เพราะถอวาเปนเร�องทองถ�นบานเกดของตน

4.29

0.63

มาก

4 3. ทานมสวนรวมในกจกรรมการบรหารจดการท�ด

ดวยความสมครใจ 4.56 0.58 มากท�สด 1 4. การมสวนรวมการบรหารจดการท�ด เพราะถอวา

เปนสทธหนาท�ของพลเมอง

4.39

0.58

มาก

2

รวม 4.39 0.36 มาก -

จากตาราง 15 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามอดมการณประชาธปไตยของชมชน ในการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงาน ตามหลกธรรมาภบาลขององคการ

บรหารสวนตาบลสะตอนในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.39 ) และเม�อพจารณาในรายประเดนพบวา ประชาชน เหนดวยท,ง 4 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน,

72

1. มสวนรวมในกจกรรมการบรหารจดการท�ดดวยความสมครใจ 2. มสวนรวมการบรหารจดการท�ด เพราะถอวาเปนสทธหนาท�ของพลเมอง 3. เขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดเพราะเปนขอตกลงรวมกนของคนในชมชน 4. มสวนรวมในกจกรรมการบรหารจดการท�ดเพราะถอวาเปนเร�องทองถ�นบานเกดของตน จากการสมภาษณเจาะลกถงความคดเหนในอดมการณประชาธปไตยของชมชน การท�ชมชนสวนใหญจะคดทาส�งตาง ๆ ท�เกดข,นในชมชนน,น ๆ จะทาดวยความสมครใจเพราะจะตองใชพลงแนวคด ขอเสนอแนะของการเปนสวนรวมอยางจรงใจ เพราะประโยชนตาง ๆ ท�เกดข,นในชมชนน,น เกดจากการท�รวมกนคด รวมกนทาจากคนในชมชน ชมชนน,น ๆ จะเปนผไดรบเอง เพราะฉะน,นกจกรรมตาง ๆ ตองทาดวยความสมครใจ (ณรงค หาญจนทร. สมภาษณ. 2556) จากการสมภาษณเจาะลก พบวาประชาธปไตยเปนส�งท�ด ท�เปดโอกาสใหทกคนมสทธและหนาท� เสนอส�งท�ตนเองและชมชนตองการ เม�อทกคนในชมชนมาอยรวมกน ตางคนชวยกนคดชวยกนทาตามสทธหนาท�ของเรา ส� งตาง ๆ ท�เกดข,นในชมชนจะตองมผลตอเราอยางหลกเล�ยงไมได เพราะฉะน,น อดมการณประชาธปไตยตองมาดวยความสมครใจ จงจะเกดผลท�คมคาและสาเรจตามท�ทกคนตองการ ตาราง 16 คาเฉล�ยและสวนเบ�ยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยางจาแนกตามบทบาทของเครอขาย

ชมชนขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร (n = 377)

ประเดนบทบาทของเครอขายชมชน x S.D. การตความ ลาดบท� 1. มการแลกเปล�ยนขอมลขาวสารระหวางเครอขาย

ชมชนเปนประจา 4.20 0.58 มาก 4 2. เครอขายชมชนมกจกรรมในการมสวนรวม

การบรหารจดการท�ดอยางตอเน�อง 4.35 0.60 มาก 3 3. ปญหาการมสวนรวมการบรหารจดการท�ด

สามารถแกไขไดโดยเครอขายชมชน 4.36 0.62 มาก 2 4. การนาเสนอปญหาและอปสรรคตาง ๆ ในการ

บรหารจดการท�ดเกดจากการผลกดนของเครอขายชมชน 4.39 0.55 มาก 1

รวม 4.32 0.39 มาก -

73

จากตาราง 16 พบวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามบทบาทของเครอขายชมชน ในการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบล

สะตอนในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.32 ) และเม�อพจารณาในรายประเดน พบวาประชาชนเหนดวยท,ง 4 ประเดน โดยเรยงลาดบดงน, 1. การนาเสนอปญหาและอปสรรคตาง ๆ ในการบรหารจดการท�ดเกดจากการผลกดนของเครอขายชมชน 2. ปญหาการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดสามารถแกไขไดโดยเครอขายชมชน 3. เครอขายชมชนมกจกรรมในการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดอยางตอเน�อง 4. มการแลกเปล�ยนขอมลขาวสารระหวางเครอขายชมชนเปนประจา จากการสมภาษณเจาะลก กลมเครอขายชมชนในความสาคญของบทบาทเครอขาย มพลงผลกดน บทบาทในการมสวนรวมอยางไร เน�องจากชมชนในตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร มหลายกลมองคกร เชน องคกรชมชนกลมอาสาสมครสาธารณสขมลฐาน (อสม.) กลมอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) กลมออมทรพย กลมผสงอาย และกลมอาชพตาง ๆ ท�กระจายอยทกหมบานในตาบลสะตอน ดงน,น กลมเหลาน,จะทราบถงปญหาตาง ๆ ท�เกดข,นในชมชน รวมถงหลกการมสวนรวมในชมชนวามมากนอยเพยงใด เพ�อกลมเหลาน,รวมกนเปนเครอขายกจะมพลงผลกดนใหชมชนไดมหลกการมสวนรวมมากข,น เพราะส�งตาง ๆ เม�อเกดแลวผลท�ไดกจะตกอยกบชมชนน�นเอง (ไฉไล คาปอน. สมภาษณ. 2556 ) จากการสมภาษณเจาะลก พบวากลมตาง ๆ ในตาบลเรามอยมากมาย แตละกลมมหนาท�รบผดชอบ อาท กลม อสม. มหนาท�ดแลเร�องสขอนามย อปพร. ดแลเร�องความปลอดภย กลมสจจะ ดแลการเกบออม กลมอาชพตาง ๆ ถาทกคนมารวมกนจบมอกนสรางเปนเครอขาย เช�อเหลอเกนวา การพฒนาในตาบลจะตองสมฤทธf ผลอยางแนนอน เพราะกลมท�ต,งข,นมาน,นเปนกลมท�เก�ยวของกบความเปนอยของพ�นองประชาชนท,งส,น

บทท� 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ การนาเสนอผลการวจยในบทท� 5 น� จะแบงหวขอการเสนอออกเปน 4 หวขอใหญ ๆ ดงตอไปน� 1. วตถประสงคของการวจย 2. สรปผลการวจย 3. อภปรายผลการวจย 4. ขอเสนอแนะ วตถประสงคของการวจย

1. เพ�อศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 2. เพ�อศกษาปจจยท�มผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

สรปผลการวจย ขอคนพบตามวตถประสงคขอท� 1 สรปไดวา ประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามและสมภาษณเจาะลกในการมสวนรวมนโยบายหลกบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ภาพรวมอยในระดบปานกลางแยกตามระดบรายดาน เชน การวางแผน การรวมกจกรรมและการตดตามประเมนผลตามลาดบ ดงน� 1. การมสวนรวมในการวางแผน ขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ในภาพรวมพบวา ระดบการมสวนรวมอยในระดบปานกลาง โดยแยกเปนรายขอในการมสวนรวมในการวางแผนเปน 4 ขอ ตามลาดบดงน� 1.1 ทานมสวนรวมในการประชมวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล 1.2 ทานรวมเสนอมาตรการในการแกไขปญหาของการมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล 1.3 ทานรวมวเคราะหสาเหตของปญหาในการมสวนรวมวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล 1.4 ทานมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท�ดของตาบล

75

2. การมสวนรวมในการทากจกรรม ในระดบปานกลางสามารถแยกจากมากไปหานอย จานวน 4 ขอ เรยงลาดบดงน� 2.1 ทานไดรวมกาหนดโครงการเก�ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 2.2 ทานไดรวมกาหนดกจกรรมเก�ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 2.3 ทานไดรวมจดทาระเบยบ ขอบงคบในการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบล 2.4 ทานไดรวมประชาสมพนธการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดในตาบล 3. การมสวนรวมในการตดตามประเมนผล ในระดบปานกลางสามารถแยกพจารณารายขอของระดบการมสวนรวม จานวน 7 ขอ เรยงจากมากไปหานอย ดงน� 3.1 การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบล สามารถนาไปปฏบตได 3.2 การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบล ท�สามารถนาไปปฏบตเหนผล 3.3 ทานรวมทารายงานการตดตามประเมนผลการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดของตาบล 3.4 ทานมสวนรวมในการประเมนผลการบรหารจดการท�ดของตาบล 3.5 การมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดของตาบล รวมกบองคการบรหารสวนตาบลทกเดอน 3.6 ทานมสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารจดการท�ดของตาบล 3.7 ทานไดเขารวมตดตามผลการมสวนรวมของการบรหารจดการท�ดในตาบล ขอคนพบตามวตถประสงคขอท� 2 สรปไดวาประชาชนกลมตวอยางผตอบแบบสอบถามมความคดเหนวาปจจยท�มผลตอระดบการมสวนรวมของประชาชนตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเม�อพจารณาในรายประเดน พบวาประชาชนมความคดเหนวาอยในระดบมาก ท�ง 4 ประเดน เรยงลาดบดงน� 1. บทบาทของผนาในการมสวนรวมของชมชน 2. อดมการณประชาธปไตยของชมชน 3. บทบาทของเครอขายชมชน 4. ประโยชนท�ไดรบจากการมสวนรวม

76

อภปรายผลการวจย จากผลการศกษาคร� งน� ทาใหทราบวา ระดบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ยงอยในระดบท�ยงตองใหความรความเขาใจพอสมควร เน�องจากยงมอกหลายประเดนท�ประชาชนยงไมเขาใจดพอ เชน การเสนอมาตรการแกไขปญหา การกาหนดกจกรรม การจดทาระเบยบ การประชาสมพนธ และการตดตามประเมนผล ซ� งเหนไดจากผลการตอบแบบสอบถามและการสมภาษณอยในระดบท�ด แตยงมบางสวนท�ยงตองปรบปรง จงยงคงตองสงเสรมเร�องความรความเขาใจของหลกการมสวนรวมในการบรหารจดการท�ดใหมากย�งข�น โดยภาพรวมอนดบแรกของการวางแผน พบวาประชาชนมการเขารวมประชมเพ�อเสนอปญหาและความตองการของชมชนทองถ�นของตน และเสนอปญหาของเพ�อนบาน โดยเสนอเขาท�ประชมและรวมเสนอนาความตองการของทองถ�นผานตวแทนของหมบาน ผนาทองถ�น สมาชกองคการบรหารสวนตาบล หรอเจาหนาท�ขององคการบรหารสวนตาบลตามลาดบ สดทายการรวมคดหาวธท�จะไดงบประมาณเพ�อดาเนนโครงการ/กจกรรมตามแผนพฒนาตาบล รองลงมา คอ รวมปฏบตตามโครงการ/กจกรรมท�องคการบรหารสวนตาบลไดนาไปดาเนนการในหมบานใหบรรลเปาหมายท�ต�งไวในแผนพฒนาตาบล และการประชมเพ�อเสนอรางแผนพฒนาโดยกาหนดการประชมประชาคมและเปนกรรมการในการจดทากจกรรม การจดทาระเบยบขอบงคบและการประชาสมพนธกจกรรมน�น ๆ และประชาชนไดเขารวมเปนกรรมการตดตามประเมนผลแผนพฒนาตาบล เชน การรวมกลมประชมแตงต�งคณะกรรมการ คณะทางานตรวจสอบกจกรรมตาง ๆ และทารายงานประชาสมพนธใหชมชนรบทราบ สดทายนาเขาท�ประชมขององคการบรหารสวนตาบล เพ�อจะรวมกนอภปรายประเมนความสาเรจของการมสวนรวมในกจกรรม ซ� งสอดคลองกบสากล ภขนเงน (2548 : บทคดยอ) ท�ไดศกษาวจยเร� อง การมสวนรวมของประชาชนตาบลหนองใหญ อาเภอสตก จงหวดบรรมย ในการจดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล ผลการวจยพบวา ประชาชนมสวนรวมอยในระดบปานกลาง ท�งน� อาจเปนเพราะวาการพฒนาทองถ�นน�นถงแมประชาชนจะมสวนรวมต�งแตเร�มตนจนถงจดสดทายกตาม แตเปนเพยงการมสวนรวมตามรปแบบการปกครองในระบอบประชาธปไตยเทาน�น แตสภาพความเปนจรง การคด การตดสนใจ และการตดตามประเมนผลในการพฒนาทองถ�นน�นมกจะเปนเร� องของผนาทองถ�นและขาราชการสวนทองถ�นมากกวา เน�องจากประชาชนยงขาดความเขาใจเก�ยวกบบทบาทของตนเองในการเขาไปมสวนรวมในทางการเมอง ประกอบกบคานยมท�เกรงใจ เกรงกลวผนาทองถ�นและขาราชการ จงกลวท�จะแสดงความคดเหน ดงน�น ในการแกปญหาในบางคร� ง จงไมสนองตอบตอความตองการของประชาชนอยางแทจรง ซ� งสอดคลองกบแนวคด

77

เก�ยวกบปญหาการมสวนรวมในการพฒนาซ� งพบวา บางคร� งประชาชนเขามามสวนรวมในการ พฒนา เพราะเกดจากความเกรงใจ หรอการถกบบบงคบจากผมอานาจหรอภาครฐ ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะท�วไป

จากขอคนพบในการศกษา ผวจยพบการมปญหาการมสวนรวมนอยท�สดในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ส�งท�ควรปรบปรงมดงน� 1. การมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ควรสงเสรมใหประชาชนรถงการมสวนรวมในการบรหารงานท�จะสาเรจไดตองมการรวมกนเสนอปญหา สาเหตและการแกไขปญหา วเคราะหถงสาเหตตาง ๆ รวมกนเสนอแผนงาน วางแผนใหเปนระบบเพ�อเปนแนวทางในการบรหารงาน โดยเฉพาะกจกรรมตาง ๆ ท�องคการบรหารสวนตาบลกาหนดข�น ชมชนควรเขาไปมสวนรวมในการจดระเบยบรวมกนกาหนดขอบงคบตาง ๆ เพ�อใหแผนงานดาเนนไปอยางเปนระบบจนประสบผลสาเรจ 2. การมสวนรวมในการวเคราะหสาเหตของปญหาการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบล ควรสงเสรมใหประชาชนเขาไปมสวนรวมมความสนใจตรวจสอบรบรขอมลขาวสารเก�ยวกบการดาเนนงานตามแผนพฒนาโดยมการแตงต�งคณะกรรมการเพ�อเขาไปตรวจสอบวเคราะหปญหาตาง ๆ ท�เกดข�น เชน การหาขอมลของปญหาและแนวทางแกไขปญหาเพ�อใหเปนแนวทางดาเนนการรวมท�งคอยทบทวนแผนงานโครงการและมสวนรวมในการตรวจสอบการปฏบตงานใหประสบผลสาเรจตามท�ชมชนตองการ 3. การมสวนรวมในการประชาสมพนธการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ควรสงเสรมใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการรบรขอมลขาวสารอนจะทาใหชมชนเขาใจตอกจกรรมตาง ๆ เชน การวางแผนพฒนา การกาหนดกจกรรม การจดระเบยบ แ ล ะ ก า ร ต ร ว จ ส อ บ ตดตามประเมนผลส� ง ตาง ๆ เหลาน� ชมชนเองตองรวมกนรณรงคประชาสมพนธใหชมชนของตนเขาใจถงหลกการมสวนรวมวาเม�อชมชนเขาไปวางแผนพฒนาตรวจสอบความถกตองของแผนพฒนาจดลาดบความสาคญของกจกรรมตรงกบความตองการของชมชนถงประโยชนแกประชาชนอยางแทจรง 4. การมสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน ควรสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบประเมนผลโดยการสงเสรมใหประชาชนทราบถงชองทางการรองเรยนใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบ เชน แตงต� งเปนคณะกรรมการตรวจสอบ การเชญประชาชนเขารวมประชมสภา และการจดเวทประชาคม

78

ใหประชาชนรบทราบถงการดาเนนงานขององคการบรหารสวนตาบล รวมถงการตรวจสอบการใชจายงบประมาณเพ�อใหเกดการคมคา โปรงใส และโครงการตางๆสาเรจตามกาหนดเวลาหรอไมเพ�อใหเกดประโยชนสงสดแกประชาชนอยางแทจรง 5. การมสวนรวมในการตดตามผลการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน สงเสรมใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการตดตามผลของการปฏบตงานขององคการบรหารสวนตาบล เชน การแตงต�งชมชนเปนคณะกรรมการ คณะทางานการตรวจสอบกจกรรมตาง ๆ ทาการประชาสมพนธใหประชาชนรบทราบถงแผนงานตาง ๆ ท�ดาเนนไปแลวเพ�อใหประชาชนมสวนรวมในการประเมนผลตรวจสอบความเรยบรอยของโครงการ ขอเสนอแนะสาหรบการทาวจยคร(งตอไป

จากการศกษาคร� งน� เปนการศกษาเก�ยวกบการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ซ� งเปนการศกษาเฉพาะกรณ ดงน�นในการศกษาคร� งตอไปควรศกษาดงตอไปน� 1. ควรมการศกษาเก�ยวกบการมสวนรวมในการบรหารจดการท�ดของตาบล ในระดบอาเภอ และระดบจงหวด เพ�อใหผลการวจยเกดประโยชน สามารถใชเปนแนวทางในการบรหารจดการองคการบรหารสวนตาบลใหเกดประสทธภาพและประสทธผลท�แทจรง 2. ควรศกษาทศนคตของประชาชนท�มตอองคการบรหารสวนตาบล ดานการมสวนรวมการบรหารจดการท�ดขององคการบรหารสวนตาบล ควรสงเสรมใหประชาชนรวมตรวจสอบพฤตกรรมของสมาชกองคการบรหารสวนตาบลท�เลอกเขาไปทาประโยชนแกประชาชน หรอทราบขอมลขาวสารจากองคการบรหารสวนตาบล หากเหนวาการทางานไมโปรงใส

บรรณานกรม

80

บรรณานกรม

จตพร ผองสข. (2550). การบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบล

โคกสวาง อาเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด. การศกษาคนควาอสระ รป.ม. (นโยบายสาธารณะ). มหาสารคาม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. จรศกด- สใจเจรญ. (2545). การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานขององคการบรหาร

สวนตาบล : ศกษาเฉพาะกรณอาเภอบานโฮง จงหวดลาพน. วทยานพนธ รป.ม. (รฐประศาสนศาสตร). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. เจมศกด- ป6 นทอง. ( 2539 ). การระดมประชาชนเพ/อการพฒนาชนบท. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ไฉไล คาปอน. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (11 มถนายน 2556). ท6องคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. ชยอนนต สมทวณช และคณะ. (2544). ธรรมาภบาล การมสวนรวมของประชาชน และ

กระบวนการทางดานส/งแวดลอม. กรงเทพฯ : สายธาร. ชรนทร บญเพง. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (16 มถนายน 2556). ท6ทาการผใหญบานตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. ชาน มะโร. (2550). การมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาสามป (พ.ศ. 2549-2551)

ขององคการบรหารสวนตาบลกาแพงเพชร อาเภอรตภม จงหวดสงขลา. ปรญญานพนธ รป.บ. (รฐประศาสนศาสตร). สงขลา : มหาวทยาลยราชภฏสงขลา.

ณรงค หาญจนทร. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (8 มถนายน 2556). ท6องคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร. (ม.ป.ป.) ขอมลท/วไป. (ออนไลน). แหลงท6มา : http://thaitambon.com. 24 กมภาพนธ 2556. ถวลวด บรกล. (2546). (พฤษภาคม-สงหาคม) “ธรรมาภบาล : หลกการเพ6อการบรหารรฐกจ แนวใหม,” วารสารสถาบนพระปกเกลา. 1(2) : ไมปรากฏหนา. (ออนไลน). แหลงท6มา : http://www.kpi.ac.th. 12 มนาคม 2556. ทวากร แกวมณ. (2553). Good Governance (ธรรมาภบาล) World Order (ระเบยบโลก) และ

ตวแบบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย. พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร. ธรยทธ บญม. (26 มกราคม 2541). “3 ยทธศาสตร 10 แนวทางสธรรมรฐ,” มตชนรายวน. หนา 17.

81

นนทพล พงศธรวสทธ- . (2548). บทบาทขององคการบรหารสวนตาบลกบการสรางระบบ การบรหารจดการท/ดตามหลกธรรมาภบาล : กรณศกษาองคการบรหารสวนตาบล สนนาเมงอาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ รป.ม. (การเมอง และการปกครอง). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. นรนดร จงวฒเวศน. (2527). กลวธ แนวทาง วธการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน ในงานพฒนาชมชน. กรงเทพฯ : ศกด- โสภณการพมพ. บญชร แกวสอง. ( 2531). รปแบบทางสงคม-จตวทยาสาหรบการอธบายการมสวนรวม ของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. บญตา เลนสงเนน. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (15 มถนายน 2556). ท6องคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. บษบง ชยเจรญวฒนะ และบญม ลZ . (2549). ตวชLวดธรรมาภบาล. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา. ใบส เทวโลก. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (15 มถนายน 2556). ท6องคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. ปรชญา เวสารชช. (2528). รายงานการวจยการมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมเพ/อพฒนา ชนบท. กรงเทพฯ : สถาบนไทยคดศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปารชาต วลยเสถยร และคณะ. (2543). กระบวนการและเทคนคการทางานของนกพฒนา. กรงเทพฯ : สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.). พระมหาสมบรณ วฑฒกโร (พรรณา). (4 ตลาคม 2549). “ประเดนโตแยงวาดวยพระพทธศาสนา เพ6อสงคม,” บณฑตศกษาปรทรรศน. 2(4) : 52. “พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองท6ด พ.ศ. 2546,” (9 ตลาคม 2546). ราชกจจานเบกษา. เลม 120 ตอนท6 100 ก. หนา 2-15. “พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท6 4) พ.ศ. 2543,” (13 เมษายน 2543). ราชกจจานเบกษา. เลม 117 ตอนท6 37 ก. หนา 1-5. “ พระราชบญญตกาหนดแผนและขZนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ6น พ.ศ.2542,” (17 พฤศจกายน 2542). ราชกจจานเบกษา. เลม 116 ตอนท6 114 ก หนา 48. ยทธพงศ นคม. (2550). การมสวนรวมของประชาชน ในการจดทาแผนพฒนา 3 ป (พ.ศ. 2549- 2551) ขององคการบรหารสวนตาบลทรายขาว. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (พฒนาสงคม). ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขาปตตาน. ยวฒน วฒเมธ. (2544). หลกการพฒนาชมชนและการพฒนาชนบท. กรงเทพฯ : ไทยอนเคราะห. “ระเบยบวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมท6ด พ.ศ. 2542,” (10 สงหาคม 2542). ราชกจจานเบกษา. เลม 116 ตอนท6 63 ง. หนา 24-31.

82

รงโรจน ชวยช. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (8 มถนายน 2556). ท6องคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. วชร กลราช. (2546). ศกษาการมสวนรวมขององคกรภาคเอกชนในการจดสวสดการสงคม

แกผดอยโอกาสใหสามารถพ/งตนเองได กรณศกษา : อาเภอเมองอบลราชธาน. การศกษาคนควาอสระ รป.ม. (นโยบายสาธารณะ). มหาสารคาม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. วกพเดย สารานกรมเสร. (2542). ประชาธปไตยแบบมสวนรวม. (ออนไลน). แหลงท6มา : http://th.wikipedia.org. 12 มนาคม 2556. สมบรณ ศรประชย. (ม.ป.ป.) ธรรมาภบาลภายใตกระแสโลกาภวตน : นยตอประเทศไทย. (ออนไลน). แหลงท6มา : http://prachatai.com. 24 กมภาพนธ 2556. สากล ภขนเงน. (2548). การมสวนรวมของประชาชนตาบลหนองใหญ อาเภอสตก จงหวดบรรมย

ในการจดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล. วทยานพนธ พบ.ม. (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. สทธศกด- สาระอาภรณ. (2550). การมสวนรวมของประชาชนตอการจดทาแผนพฒนาทองถ/น

ขององคการบรหารสวนตาบลคลองเฉลม อาเภอกงหรา จงหวดพทลง. ปรญญานพนธ รป.ม. (รฐประศาสนศาสตร). สงขลา : มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. สภทรมาศ จรยเวชชวฒนา. (2546). การบรหารการจดการเทศบาลตามหลกธรรมาภบาล : กรณศกษาเทศบาลตาบลบานฉาง. วทยานพนธ รป.ม. (นโยบายสาธารณะ). ชลบร : วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา. สภตรา วมลสมบต. (2548). “ธรรมาภบาลกบองคกรปกครองสวนทองถ/น : ศกษากรณองคการ

บรหารสวนตาบลเกยไชย อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค. วทยานพนธ ร.ม. (รฐศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สดจต นมตกล. (2543). กระทรวงมหาดไทยกบการบรหารจดการท/ดการปกครองท/ด

(good governance). กรงเทพฯ : บพธการพมพ. อนงค พฒนจกร. (2539). การมสวนรวมของสตรในการพฒนาทรพยากรปาไม กรณศกษาหมบาน

หวยมวง จงหวดขอนแกน. วทยานพนธ ศศ.ม. (การบรหารการศกษา). ขอนแกน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. อนนต อนทร. เปนผใหสมภาษณ, สชน รดดษฐ เปนผสมภาษณ. (8 มถนายน 2556). ท6องคการบรหารสวนตาบลสะตอน จงหวดจนทบร. อานนท ปนยารชน. (25 มนาคม 2541). “ธรรมรฐกบสงคมไทย,” มตชนรายวน. หนา 8.

83

อาภรณพนธ จนทรสวาง. (2522). คาบรรยายลกษณะวชาทฤษฎและหลกการพฒนาชมชน. กรงเทพฯ : ม.ป.พ. อภชย พนธเสน. (2547). การเปล/ยนแปลงและการบรหารการจดการ. กรงเทพฯ : มลนธภมปญญา. องคการบรหารสวนตาบลสะตอน. (2554). แผนยทธศาสตร (2554-2558). จนทบร : องคการฯ. Cohen, J.M. and Uphoff. (1977). Participation : Concept and Measures for Project Design. London : Gan, L. Cronbach, L.J. (1990). Essontials of Psychological Testing. 5 th ed. New York : Harper Collins. Davis, Keith. (1981). Human Behavior at Work : Organizational Behavior. New York : McGraw-Hill Book Company. Hay McBer. (1996). Scaled competency dictionary. Boston : Hay/MeBer. Erwin, Willianm. (1976). Participation Management : Concept, Theory, and Implementation. Atlanta, Ga : Georgia State University. Keith, Davis. (1972). Human Behavior of World – Man Ralations and Organization Behavior. New York : Mc Graw-Hill. Willam W. Reeder. (1974). Some Aspects of the Informal Social Participation of Farm

Families in New York State Cornell University. New York : Unpublished PhD. Dissertaion. United Nation. (1981). Management Theory and Total Quality : Improving Research and

Practice Through Theory Development. New York : Academy of Management Review. World Bank. (1998). World Development Report-Knowledge for Development. New Yourk : Oxford University Press. Yamane, T. (1973). Statistics : An Introductory Analysis. 3 rd ed. New York : Harper and Row.

84

ภาคผนวก

85

ภาคผนวก ก

รายนามผทรงคณวฒ

86

รายนามผทรงคณวฒ

1. รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ อาจารยประจาคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

2. รองศาสตราจารย ดร.สมศกด, สามคคธรรม คณบดคณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยเกรก

3. นางสาววภารตน ซ2อสตย ปลดองคการบรหารสวนตาบลสะตอน

87

ภาคผนวก ข

หนงสอขอความรวมมอในการวจย

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/ว ๓๘๑

เร�อง ขอเชญเปนผทรงคณวฒ

เรยน รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ

เน�องดวยมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง นโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชดงกลาวเปนอยางด จงขอเรยนเชญทานเปนผทรงคณวฒตรวจสอบท�นกศกษาสรางข>นเพ�อใชในการวจย จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรโทร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙ โทรสาร ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

๘๑ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณตาบลทาชาง อาเภอเมองจงหวดจนทบร

๒๗ ธนวาคม ๒๕๕๕

เร�อง ขอเชญเปนผทรงคณวฒ

รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ

ดวยนายสชน รดดษฐ นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง “การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ พจารณาเหนวาทานเปนผท�มความเช�ยวชาญในเร�องดงกลาวเปนอยางด จงขอเรยนเชญทานเปนผทรงคณวฒตรวจสอบความเท�ยงตรงของเคร�องมอท�นกศกษาสรางข>นเพ�อใชในการวจย

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

ขอแสดงความนบถอ

(รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

88

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ตาบลทาชาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ๒๒๐๐๐

นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรสงคมศาสตร มหาวทยาลย

ของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน” ในการน>หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและ

มความเช�ยวชาญในเร�องความเท�ยงตรงของเคร�องมอ

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ) คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/ว ๓๘๑

เร�อง ขอเชญเปนผทรงคณวฒ

เรยน ผชวยศาสตราจารย ดร

เน�องดวยมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง นโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชดงกลาวเปนอยางด จงขอเรยนเชญทานเปนผทรงคณวฒตรวจสอบท�นกศกษาสรางข>นเพ�อใชในการวจย จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรโทร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙ โทรสาร ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

๘๑ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณตาบลทาชาง อาเภอเมองจงหวดจนทบร

๒๗ ธนวาคม ๒๕๕๕

เร�อง ขอเชญเปนผทรงคณวฒ

ผชวยศาสตราจารย ดร.สมศกด� สามคคธรรม

ดวยนายสชน รดดษฐ นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง “การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ พจารณาเหนวาทานเปนผท�มความเช�ยวชาญในเร�องดงกลาวเปนอยางด จงขอเรยนเชญทานเปนผทรงคณวฒตรวจสอบความเท�ยงตรงของเคร�องมอท�นกศกษาสรางข>นเพ�อใชในการวจย

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

ขอแสดงความนบถอ

(รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

๓๙๔๗ ๑๐๗๙

89

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ตาบลทาชาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ๒๒๐๐๐

นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรสงคมศาสตร มหาวทยาลย

การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน” ในการน>หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและ

มความเช�ยวชาญในเร�องความเท�ยงตรงของเคร�องมอ

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ) คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/ว ๓๘๑

เร�อง ขอเชญเปนผทรงคณวฒ

เรยน ปลดองคการบรหารสวนตาบลสะตอน

เน�องดวยมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง นโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชดงกลาวเปนอยางด จงขอเรยนเชญทานเปนผทรงคณวฒตรวจสอบท�นกศกษาสรางข>นเพ�อใชในการวจย จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรโทร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙ โทรสาร ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

๘๑ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณตาบลทาชาง อาเภอเมองจงหวดจนทบร

๒๗ ธนวาคม ๒๕๕๕

เร�อง ขอเชญเปนผทรงคณวฒ

ปลดองคการบรหารสวนตาบลสะตอน

ดวยนายสชน รดดษฐ นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง “การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและ

งคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ พจารณาเหนวาทานเปนผท�มความเช�ยวชาญในเร�องดงกลาวเปนอยางด จงขอเรยนเชญทานเปนผทรงคณวฒตรวจสอบความเท�ยงตรงของเคร�องมอท�นกศกษาสรางข>นเพ�อใชในการวจย

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

ขอแสดงความนบถอ

(รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

90

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ตาบลทาชาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ๒๒๐๐๐

นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรสงคมศาสตร มหาวทยาลย

การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ดามหลกธรรมมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน” ในการน>หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและ

มความเช�ยวชาญในเร�องความเท�ยงตรงของเคร�องมอ

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณาใหความอนเคราะหดวย จกเปนพระคณย�ง

รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ) คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/ ว ๐๒๑

เร�อง ขอความรวมมอในการทาวจย

เรยน นายกองคการบรหารสวน

ส�งท�สงมาดวย แบบสอบถาม

เน�องดวยมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง การบรหารการจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลาขององคการบรหารสวนตาบลสนกศกษาขอนาแบบสอบถามไปทดลองใชสะตอนเพ�อตรวจสอบเคร�องมอท�นกศกษาสรางข>น

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรโทร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙ โทรสาร ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

๐๒๑ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณตาบลทาชาง อาเภอเมองจงหวดจนทบร

๑๑ มกราคม ๒๕๕๖

ความรวมมอในการทาวจย

องคการบรหารสวนตาบลสะตอน

ส�งท�สงมาดวย แบบสอบถาม

ดวยนายสชน รดดษฐ นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง “การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารการจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลาขององคการบรหารสวนตาบลสนกศกษาขอนาแบบสอบถามไปทดลองใช (Try Out) กบประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบล

เพ�อตรวจสอบเคร�องมอท�นกศกษาสรางข>น

ขอแสดงความนบถอ

(รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

91

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ตาบลทาชาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ๒๒๐๐๐

นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารการจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลาขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน” การน>

องคการบรหารสวนตาบล

รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ) คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/ ว ๐๒๑

เร�อง ขอความรวมมอในการทาวจย

เรยน นายกองคการบรหารสวนตาบลสะตอน

ส�งท�สงมาดวย แบบสอบถาม

เน�องดวยมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง การบรหารการจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลาขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนเลอกหนวยงานของทานเปนกลมตวอยาง และจาเปนตองนาเคร�องมอในการวจยมาเกบกบบคลากร ในเขตพ>นท�ของทาน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจงขออนญาตใหนายสชน รดดษฐ

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรโทร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙ โทรสาร ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

๐๒๑ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณตาบลทาชาง อาเภอเมองจงหวดจนทบร

๑๑ มกราคม ๒๕๕๖

ความรวมมอในการทาวจย

องคการบรหารสวนตาบลสะตอน

ส�งท�สงมาดวย แบบสอบถาม

ดวยนายสชน รดดษฐ นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาวทยานพนธเร�อง “การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบาย

จดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลาขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนเลอกหนวยงานของทานเปนกลมตวอยาง และจาเปนตองนาเคร�องมอในการวจยมาเกบ

ในเขตพ>นท�ของทาน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนายสชน รดดษฐ เขาเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรดงกลาว

ขอแสดงความนบถอ

(รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษคณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

สานกงานคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

๑๐๗๙

92

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ ตาบลทาชาง อาเภอเมอง จงหวดจนทบร ๒๒๐๐๐

นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตรสตรและสงคมศาสร มหาวทยาลยราชภฏ

การมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายจดการท�ดตามหลกธรรมาภบาลาขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน” ซ� งผวจยได

เลอกหนวยงานของทานเปนกลมตวอยาง และจาเปนตองนาเคร�องมอในการวจยมาเกบรวบรวมขอมลในเขตพ>นท�ของทาน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

รองศาสตราจารยบรรจบ วงษพพฒนพงษ) คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

93

ภาคผนวก ค

แบบสอบถามเพ�อการวจย

94

แบบสอบถามการวจยเร�องการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท�ด

ตามหลกธรรมาภบาลของตาบลสะตอนอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

…………………………………………………

แบบสอบถามน� ทางนสต หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ!น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ จดทาเพ!อศกษาการมสวนรวมในการดาเนนโยบายตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาวจงหวดจนทบร ขอมลท!ไดท�งหมดน� ผวจยจะเกบเปนความลบสาหรบการวจยเทาน�น ตอนท� 1 ขอมลพ�นฐานของผตอบแบบสอบถาม

คาช�แจง กรณาใสเคร!องหมาย � ใน � ตามสภาพท!เปนจรง 1. เพศ � ชาย � หญง 2. อาย…………...ปเตม 3. การศกษา � ไมไดเรยนหนงสอ � ปวส./อนปรญญา � ประถมศกษา � ปรญญาตร � มธยมศกษา/ปวช. � สงกวาปรญญาตร 4. อาชพ � เกษตรกรรม � พนกงานเอกชน � รบจางท!วไป � ธรกจสวนตว � คาขาย � อ!น ๆ (โปรดระบ)..................................... � รบราชการ/ลกจางราชการ/รฐวสาหกจ 5. รายไดเฉล!ยตอเดอน………………………………..บาท/เดอน

95

ตอนท� 2 ระดบการมสวนรวมของประชาชนตอการปฏบตตามนโยบายการบรหารจดการท!ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

2.1 การบรหารจดการท!ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร 2.2 ทานไดเขามามสวนรวมกจกรรมการการบรหารจดการท!ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนหรอไมมากนอยเพยงไร คาช*แจง กรณาใสเคร!องหมาย � ในแตละขอเพยงชองเดยวท!ตรงกบความตองการของทาน

ระดบการมสวนรวม 5 = เปนประจาทกคร� ง 4 = บอย ๆ คร� ง 3 = ปานกลาง 2 = นาน ๆ คร� ง 1 = ไมเคย

ขอความ/ประเดน ระดบการมสวนรวม

5 4 3 2 1 1. การมสวนรวมในการวางแผน

1.1 ทานมสวนรวมในการประชมวางแผนการบรหารจดการท!ดของตาบล

1.2 ทานไมไดมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท!ดของตาบล

1.3 ทานไมไดรวมวเคราะหสาเหตของปญหาในการมสวนรวมวางแผนการบรหารจดการทดของตาบล

1.4 ทานรวมเสนอมาตรการในการแกไขปญหาของการมสวนรวมในการวางแผนการบรหารจดการท!ดของตาบล

2. การมสวนรวมในการทากจกรรม

2.1 ทานไดรวมกาหนดโครงการเก!ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดของตาบล

2.2 ทานไดรวมกาหนดกจกรรมเก!ยวกบการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดของตาบล

96

ขอความ/ประเดน ระดบการมสวนรวม

5 4 3 2 1 2.3 ทานไดรวมจดทาระเบยบ ขอบงคบในการมสวน

รวมของการบรหารจดการท!ดของตาบล

2.4 ทานไมไดรวมประชาสมพนธการมสวนรวมของการบรหารจดการท!ดในตาบล

3. การมสวนรวมในการตดตามประเมนผล

3.1 ทานไมมสวนรวมในการตรวจสอบการบรหารจดการท!ดของตาบล

3.2 การมสวนรวมของการบรหารจดการท!ดของตาบลท!สามารถนาไปปฎบตเหนผล

3.3 การมสวนรวมของการบรหารจดการท!ดของตาบลรวมกบองคการบรหารสวนตาบลทกเดอน

3.4 การมสวนรวมของการบรหารจดการท!ดของตาบลสามารถนาไปปฎบตได

3.5 ทานไมไดเขารวมตดตามผล การมสวนรวมของการบรหารจดการท!ดในตาบล

3.6 ทานมสวนรวมในการประเมนผลการบรหารจดการท!ดของตาบล

3.7 ทานรวมทารายงานการตดตามประเมนผลการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดของตาบล

97

ตอนท� 3 ปจจยท!มผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท!ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ทานมความเหนอยางไรในประเดนตอไปน�

คาช�แจง กรณาใสเคร!องหมาย � ในแตละขอเพยงชองเดยวท!ตรงกบความตองการของทาน ระดบความคดเหน 5 = เหนดวย 4 = คอนขางเหนดวย 3 = ไมแนใจ 2 = คอนขางไมเหนดวp 1 = ไมเหนดวย

ปจจยท!มผลตอการมสวนรวม ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 1. ประโยชนท�ไดรบจากการมสวนรวม

1.1 การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดทาใหไดรบโอกาสไดรบการบรการสาธารณะมากข�น

1.2 การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดในตาบลชวยลดคาใชจายในครอบครว

1.3 การมสวนรวมการบรหารจดการท!ดในชมชน สงผลใหทานมสขภาพดข�น

1.4 การมสวนรวมการบรหารจดการท!ดในชมชนเปนประจาจะทาใหตาบลของทานมความรความเขาใจท!ดข�น

2. บทบาทของผนาในการมสวนรวมของชมชน 2.1 ผนาชมชนชวยประสานงานใหตาบลเขามสวนรวม การบรหารจดการท!ดของตาบล

2.2 ผนาชมชนเปนตวอยางท!ดในการเขารวมกจกรรมการบรหารจดการท!ด เชน รวมประชมและรวมเปนกรรมการ

2.3 ผนาชมชนชกชวนชาวบานไปรวมในการวางแผนการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดของตาบล

2.4 ผนาชมชนปรกษาหารอเก!ยวกบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท!ด

98

ปจจยท!มผลตอการมสวนรวม ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 3. อดมการณประชาธปไตยของชมชน

3.1 ทานเขารวมกจกรรมการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดเพราะเปนขอตกลงรวมกนของคน ในชมชน

3.2 ทานมสวนรวมในกจกรรมการบรหารจดการท!ด เพราะถอวาเปนเร!องทองถ!นบานเกดของตน

3.3 ทานมสวนรวมในกจกรรมการบรหารจดการท!ดดวยความสมครใจ

3.4 การมสวนรวมการบรหารจดการท!ด เพราะถอวาเปนสทธหนาท!ของพลเมอง

4. บทบาทของเครอขายชมชน

4.1 มการแลกเปล!ยนขอมลขาวสารระหวางเครอขาย ชมชนเปนประจา

4.2 เครอขายชมชนมกจกรรมในการมสวนรวม การบรหารจดการท!ดอยางตอเน!อง

4.3 ปญหาการมสวนรวมการบรหารจดการท!ดสามารถ แกไขไดโดยเครอขายชมชน

4.4 การนาเสนอปญหาและอปสรรคตาง ๆ ในการบรหารจดการท!ดเกดจากการผลกดนของเครอขายชมชน

99

ตอนท� 4 ขอเสนอแนะในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท!ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนตาบลสะตอนอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

คาช*แจง ทานคดวาในการดาเนนนโยบายการบรหารจดการท!ดตามหลกธรรมาภบาลขององคการ

บรหารสวนตาบลสะตอนอาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร ขอเสนอแนะในการดาเนนงานควรเปนอยางไร โปรดแสดงความคดเหน

1. ดานการมสวนรวมในการวางแผน ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. ดานการมสวนรวมในกจกรรม ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3. ดานการมสวนรวมในการตดตามประเมนผล ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. ประโยชนท!ไดรบจากการมสวนรวม ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5. บทบาทของผนาชมชน ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

100

6. การมอดมการณประชาธปไตย ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 7. บทบาทของเครอขายชมชน ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

ขอขอบพระคณในความรวมมอกรอกแบบสอบถามของทาน

101

ประวตยอผวจย

102

ประวตยอผวจย

ช�อ – ช�อสกล นายสชน รดดษฐ

วน เดอน ปเกด วนท� 13 ธนวาคม 2496

สถานท�เกด 4 หมท� 3 ตาบลบางบอ อาเภอบางบอ

จงหวดประจวบครขนธ

สถานท�อยปจจบน 225 หมท� 12 ตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว

จงหวดจนทบร

ตาแหนงหนาท�การงานในปจจบน ธรกจสวนตว

สถานท�ทางานในปจจบน องคการบรหารสวนตาบลสะตอน อาเภอสอยดาว

จงหวดจนทบร

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2538 มธยมศกษาตอนตน

ศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอาเภอมะขาม

จงหวดจนทบร

พ.ศ. 2538 มธยมศกษาตอนปลาย

ศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอาเภอมะขาม

จงหวดจนทบร

พ.ศ. 2551 รฐประศาสนศาสตรบณฑต รป.บ. (การปกครองทองถ�น)

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

พ.ศ. 2556 รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต รป.ม.

(การปกครองทองถ�น) มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ