Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
1
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
KÜ
M
E
STR
A
TEJİK
YO
L
H
A
RİTA
SI
RA
PO
RU
KÜME
STRATEJİK
YOL
HARİTASI
RAPORU
KÜME
KOORDİNASYON
VE
YÖNETİŞİM
REHBERİ
MARAŞ BİBER KÜMESİ
OLUŞTURULMASI TEKN MARAŞ BİBER KÜMESİ OLUŞTURULMASI
TEKNİK DESTEK PROJESİ
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
2
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR DİZİNİ..............................................................................3
ŞEKİLLER DİZİNİ…………………….................................................................3
GİRİŞ......................................................................................................4
1. KÜME GELİŞTİRME İÇİN KÜMEDE YÖNETİŞİM………………...................4
2. MARAŞ BİBER KÜMESİ YÖNETİŞİM YAPISI........................................8
2.1. I. FAZ: KÜME GİRİŞİMİ (CLUSTER INITIATIVE) AŞAMASI..........10
2.2. II. FAZ: GELİŞEN KÜME (ESTABLISHED CLUSTER) AŞAMASI.....12
2.2.1. KÜME GENEL KURULU................................................12
2.2.2. KÜME YÖNETİM KURULU, BAĞLI VE İLGİLİ
BİRİMLER ...................................................................16
2.2.2.1. KÜME KOORDİNASYON BİRİMİ....................19
2.2.2.2. KÜME İKTİSADİ İŞLETMESİ...........................22
2.2.2.3. KÜME DANIŞMA KURULU VE
ÇALIŞMA GRUPLARI....................................23
2.2.3. KÜME DENETLEME KURULU.......................................24
2.3. KÜMEDE İZLEME VE DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
İLE ETKİ ANALİZİ FAALİYETLERİ .............................................25
2.4. KÜMEDE YÖNETİŞİM İÇİN AĞ YAPILANMA SİSTEMİ...............28
DEĞERLENDİRMELER VE ÖNERİLER.......................................................32
KAYNAKLAR…………………………………………………………………………………..….35
EKLER...................................................................................................36
1. KÜME KOORDİNASYON AĞI ÜYELERİ
2. KÜME KOORDİNASYON OFİSİ ELEMANLARI KADRO NİTELİKLERİ
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
3
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
KISALTMALAR DİZİNİ
AB: Avrupa Birliği
Ar-Ge: Araştırma ve Geliştirme
GTHB: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
GTHİM: Gıda Tarım ve Hayvancılık İl / İlçe Müdürlüğü
GAÜN: Gaziantep Üniversitesi
GZFT: Güçlü, Zayıf, Fırsat, Tehdit
KKB: Küme Koordinasyon Birimi
KKBD: Kahramanmaraş Kırmızı Biberciler Derneği
KOBİ: Küçük ve Orta Boy İşletmeler
KOSGEB: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başkanlığı
KSÜ: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
STK: Sivil Toplum Kuruluşu
TYE: Teknik Yardım Ekibi
UNDP: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı
YK: Yönetim Kurulu
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1: Yönetişimin Uygulanması için Gerekli İlkeler
Şekil 2: Kümenin Gelişim Süreci ve Küme Yönetişiminin Boyutları: Kamu, İş Dünyası
ve Üniversite
Şekil 3:: Maraş Biber Küme Ağında Yönetişimin Temel Boyutları
Şekil 4: Maraş Biber Küme Girişiminde Yönetişimin Genel Çerçevesi
Şekil 5: Maraş Biber Kümesi; Gelişen Küme Aşamasında Yönetişimin Genel Çerçevesi
Şekil 6: Küme Çatı Organizasyonu Dernek ve Organları
Şekil 7: Küme Girişimi Performansının Ana Bileşenleri
Şekil 8: Kümede İzleme ve Değerlendirme Sisteminin İşletilmesi Süreci Şekil 9: Maraş Biber Küme Alanında Yönetişimin Genel Görünümü
Şekil 10: Maraş Biber Kümesi için Öngörülen Ağ Yapılanma Modeli
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1 : Maraş Biber Kümesi İşlevsel Stratejileri
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
4
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
GİRİŞ
“Kümelenme” konusundaki yazın incelediğinde, bölgesel ekonomik kalkınma
aracı olarak yaklaşık son yirmi yıldır yararlanılan “küme yaklaşımı” ile ilgili getirilen
tanımların ortak değindiği hususun, “coğrafi yığılımlar arasında oluşan girdi ve çıktı
ilişkileriyle ürün değer zincirinin coğrafi bir alanda tamamlanması”na ilişkin olduğu
görülmektedir. Bu çerçevede yığılımlar oluşturan işletmeler arasındaki bilgi ve
deneyimin paylaşılması ve yönetilmesi ya da yönlendirilmesi, “kümede yönetişim”
kavramını adreslemektedir. Kümelerin performansını etkileyen unsurlar konusunda
birçok araştırma yapılmış ve bu söz konusu araştırmaların sonucunda “kümede
yönetişim yapısı”nın küme performansını direk etkileyen bir husus olduğu ortaya
konmuştur. Buna ilave olarak kümede yönetişimin başarılı bir şekilde yönetilmesi için
üçlü sarmal olarak anılan “kamu kurumları, eğitim kurumları ile özel sektör firmaları ve
onları temsil eden STKlar”ın işbirliği ile iş ortaklıklarını “katılımcılık, açıklık ve hesap
verebilirlik” ilkeleri kapsamında yerine getirmelerinin gerekliliği önemle
belirtilmektedir. Kümede yer alan aktörler arası ilişkileri zımni olarak yürüten organ,
kümenin odağında yer alan koordinasyon merkezidir. Bu kapsamda kümede
yönetişimin kilit oyuncusu “Küme Koordinasyon Birimi” olup, çevresiyle oluşturulan ağ
bağlantılarının yapısı da kilit oyuncuyu güçlendiren bir unsurdur.
Bu bakımdan Maraş Biber Kümesi Yönetişim Raporu, “Küme Stratejik Yol
Haritasının kümenin tüm paydaşlarının yerel yönetişim ilkelerine uygun bir şekilde
işbirlikleri ve iş ortaklıkları oluşturarak hayata geçirmelerini sağlamak üzere bir rehber
doküman görevi görmesi” amacıyla hazırlanmıştır. Bu çerçevede, raporda öncelikle
yönetişim ve yerel yönetişim kavramlarının içeriklerine açıklık getirilmiştir. Daha sonra
Maraş biber kümesi özelinde, yönetişim modeli ve odağında yer alan Küme
Koordinasyon Biriminin oluşumu ve organlarına ilişkin öneriler takdim edilmiştir. Ayrıca
kümenin kendi içinde ve çevresiyle kurulması gereken ağ yapılanma sistemine ilişkin de
görüşler ortaya konmuştur. Raporun son bölümü ise, konuyla ilgili genel
değerlendirmeleri ve önerileri içermektedir.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
5
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
1. KÜME GELİŞTİRME İÇİN KÜMEDE YÖNETİŞİM
Kökeni Latin ile Yunan dillerinde “yönlendirme (guide, steer)” olarak yer alan
ve daha sonra Fransızcada “gouvernail”, İngilizcede de “governance” olarak kullanılan
kavram, Türkçeye de “yönetişim” olarak tercüme edilmiştir. Yönetişim kavramının
kapsamında “yön verme, kontrol, otorite” ile ilgili anlamlar yer almaktadır. Kavram
genelde, “şirket, bölge, ağ yapı” sistemlerinin yönetişimi şeklinde kullanılmaktadır.1
Yönetişim kavramı, yoğun olarak 1990’lardan ve öncelikle şirket yönetişimi
olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ancak kavram, bir bölgenin, bir grup aktörün ya da bir
ağ yapılanmanın yönetişimi şeklinde daha sonraki yıllarda genişletilmiştir. Yönetişim
kavramı bir şirket veya bir grup aktör için, hangi bağlamda kullanılırsa kullanılsın,
kavramın içeriğinde evrensel olarak genel kabul görmüş bazı ilkeler bulunmaktadır.
Şekil 1: Yönetişimin Uygulanması için Gerekli İlkeler
1 Methews, M., “Cluster Governance”, General Assembly of TCI Network, 2006, www.tci-
network.org/media/download/3076 (20.12.2017)
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
6
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Şekil 1’de belirtildiği üzere söz konusu ilkelerin başında, “hesap verebilirlik,
şeffaflık, katılımcılık, kapsayıcılık, etkinlik ve yararlılık, mevzuata uygunluk” gibi ilkeler
gelmektedir. Konuyla ilgili yazında bunlara bazen insan hakları, karşılık verme gibi
ilkelerin de ilave edildiği görülmektedir.
Küme için yönetişim kavramının da, Porter’ın küme konusunda getirdiği tanım
ile beraber daha yaygın kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Birçok bilim insanı
küme kavramını kendi bakış açısıyla tanımlamaktadır. Ancak hepsinde ortak olan bazı
hususlar bulunmaktadır. Küme kavramı dâhilinde, “bir ağ yapılanmadan, coğrafi
yığılımlardan ve yığılımların birbirleriyle etkileşiminin yarattığı kartopu etkisinden”
bahsedilmektedir. Yönetişim kavramını da bu bağlamda ele alıp analiz etmekte yarar
görülmektedir.
Fransız kümelerinde yönetişim yapısı konusunda bir araştırma yapan Poncet
tarafından küme yönetişimine ilişkin getirilen tanım, “geniş kapsamda bölgesel bir ağ
yapısının yönetimi ve yönlendirilmesi” şeklindedir. Poncet ayrıca, yönetişimin
kavramsal olarak “kümenin yakın konumlanmış aktörleri, örneğin işletmeler, kamu
kurumları, araştırma enstitüleri veya eğitim kurumları arasındaki görünmeyen ilişkilerin
katalizörü şeklinde hareket edebildiğini” de ortaya koymaktadır.2 Bu bağlamda küme
yönetişimi kavramı, Poncet’in yukarıdaki geniş kapsamlı tanımından hareketle, “coğrafi
yığılım içindeki bilgi ve deneyimin dağılımı ve paylaşılmasının harekete geçirilmesi,
yönetilmesi ve yönlendirilmesi” şeklinde yorumlanabilir. Kümenin bir yerel ekonomik
kalkınma aracı olmasından kaynaklanarak birçok küme ortamında “yerel yönetişim”
ilkelerinin uygulanması esas alınmaktadır.
2 Poncet, A., B., “Cluster Governance and Institutional Dynamics: A Comparative Analysis of French
Regional Clusters of Innovation”, XXII. Conférence Internationale de Management Stratégiqu, 26-28 Mai, Renne, 2015, s. 2.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
7
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Yine Fransız kümelerindeki araştırmalarına dayanarak Poncet, küme
yönetişiminin birbirlerini tamamlayan üç işlevinin olduğunu belirtmektedir;3
a) Eşgüdüm işlevi
b) Düzenleyici ve hakim olma işlevi
c) Bilgi yönetim (knowledge management) işlevi
Dolayısıyla kümenin çekirdeğini oluşturan eşgüdümden sorumlu birimin, bir başka
ifadeyle Küme Koordinasyon Biriminin bu işlevlerin sağlıklı olarak yerine getirilmesini
sağlayacak altyapıyı öncelikle kurması gerekmektedir. Küme Koordinasyon Biriminin
karar organı olan küme yönetim kurulunun da bu konuda yeterli desteği sağlaması
gerekmektedir.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)’nın yıllara dayanan
deneyimleriyle özellikle “Yerel Yönetişim” alanına katkısı oldukça fazladır. UNDP’nin
yaklaşımına göre yerel yönetişim kavramı, yerel seviyedeki kamu, özel sektör ve sivil
toplum niteliğindeki bütün kuruluşların etkileşimlerine atıfta bulunmaktadır. “Yerel
Yönetişim” yerel düzeyde kurumların, sistemlerin ve süreçlerin bütünleştirilmiş bir
takımına atıfta bulunulmaktadır ve onun üzerinden yerel otoriteler vatandaşlarla ve
yerel gruplarla etkileşimde bulunur, onlara hizmet verir ve ardından onların ilgilerini ve
ihtiyaçlarını dile getirir, aralarındaki farklılıklara arabuluculuk yapar, onların haklarını
ve yükümlülüklerini yerine getirir.4
Kümede Yönetişim Neden Önemlidir; Kümede yönetişim, ortak bir vizyonun
oturtulmasını, farklı amaçların birleştirildiğini ve ortak eylemlere öncelik verildiğini
işaret etmektedir. Çıktıların kabul edilebilir bir şekilde eşit olarak dağıtımını, süreçlerin
ve kararların şeffaf olmasını ve dış kaynaklara birlikte ulaşılmasını garantilemektedir.
Kümenin üç boyutunu eğitim kurumları, yerel ve merkezi kamu idareleri ile yerel iş
3 Poncet A., B., a. g. e., s. 7 4 UNDP, “An Integrated Framework To Support Local Governance and Local Development”, UNDP
Pressing, New York, 2016, s. 10.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
8
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
dünyasının ağ yapılanması oluşturmaktadır.5 Kümede yönetişim de söz konusu üç
boyut etrafında şekillenmektedir (Şekil 2). Şekilde de belirtildiği gibi, küme girişiminin
çeşitli projeler yoluyla geliştirilmesi zaman sürecinde devam ederken, gelişmeyi
etkileyen diğer unsurlar da yerel iş dünyasının ağ yapılanması, onunla bağlantısı olan
eğitim kurumları ile yerel ve ulusal hükümet organlarıdır.
Şekil 2: Kümenin Gelişim Süreci ve Küme Yönetişiminin Boyutları: Kamu, İş Dünyası ve Üniversite Kaynak: Methews, M., “Cluster Governance”, General Assembly of TCI Network, 2006, www.tci-network.org/media/download/3076 (20.12.2017)
2. MARAŞ BİBER KÜMESİ YÖNETİŞİM YAPISI
3. Maraş Biber Kümesi yönetişim yapısının kurgusu, çağdaş evrensel yaklaşımların
ışığında Şekil 3’de de sunulduğu gibi, aşağıdaki üç boyut üzerine
oluşturulmuştur;
Eğitim Kurumları
Yerel ve merkezi kamu idareleri
5 Methews, M., a. g. m., www.tci-network.org/media/download/3076 (20.12.2017)
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
9
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
İşletmeler ve onları temsil eden STK’lar
Kümede yönetişim için söz konusu üç boyutu oluşturan oyuncuların, bir ağ yapılanma
kapsamında aralarında işbirliği ve diyalog oluşmasını sağlamak üzere iletişim içerisinde
olmaları öngörülmektedir.
Şekil 3: Maraş Biber Küme Ağında Yönetişimin Temel Boyutları
Ancak söz konusu işbirliği, diyalog ve iletişimin verimli bir şekilde oluşmasını
sağlamak üzere, küme ağ yapılanmasının odağında özellikle finansal ve kurumsal
açıdan sürdürülebilirliği sağlanmış güçlü bir “Küme Koordinasyon Birimi”nin oluşumuna
ihtiyaç duyulmaktadır. Halen küme girişimi olarak anılan yapının aşağıda belirtilen iki
nedenle hukuki statüsü olan bir yapı şeklinde hizmet vermesi gerekmektedir;
Üyelerine veya sektörle ilgili kesimlere sunduğu hizmetin maddi karşılığını gelir
olarak kaydedebilmek ve
Kümeye fon yaratmak üzere çeşitli hibe programlarına başvurabilmek.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
10
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Tablo 1 : Maraş Biber Kümesi İşlevsel Stratejileri
No Maraş Biber Kümesi için Öngörülen Stratejik Hedefler
1 Maraş Biber Küme Oluşumunun Gerçekleşmesi
2 Maraş Biber Kullanım Alanında Çeşitliliğin Artırılması
3 Teknoloji ve Yenilikçiliğin İlerletilmesi
4 Reklam, Tanıtım ve Pazarlamanın Geliştirilmesi
5 İnsan Kaynakları Kapasitesinin Geliştirilmesi
6 Maraş Biber İşleme Tesisleri Arasında Örgütlenme, İşbirliği ve
İletişimin Geliştirilmesi
7 Finansal Kaynakların Geliştirilmesi
8 Girdi Tedarik İmkânlarının Geliştirilmesi
9 Altyapı Tedariki ile Lojistik İmkânların Güçlendirilmesi
10 Standartların ve Sertifikalandırma Sisteminin Geliştirilmesi
11
Küme Yönetimi, İzleme ve Değerlendirme ile Etki Analizleri için
“Bilgi Yönetim Sistemi (Knowledge Management System)”
Kurulması
12 Küme için Sürdürülebilirlik Modeli ve
Fon Yaratma Sisteminin Kurulması
Türkiye’de küme girişimlerinin yoğunlaştığı 2000’li yılların ortalarından
itibaren yapılan çeşitli araştırmalar ve deneyimler çerçevesinde, bir küme girişimi için
en uygun hukuki yapının, “bir iktisadi işletme ile birlikte çalışan bir dernek kurulması”
olduğu belirlenmiştir. Küme Koordinasyon Biriminin işlevsel stratejileri ve dolayısıyla
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
11
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
temel faaliyet ve hizmet alanları Tablo 1’de sunulan konuları kapsamaktadır. Söz
konusu işlevleri halen küme girişimi şeklinde faaliyetlerini sürdüren yapı yerine
getirmektedir. Küme derneği oluşturularak küme organlarının teşkil edilmesi
aşamasında söz konusu işlevlerin, küme derneğinin birimlerine devredilmesi
öngörülmektedir. Bu geçiş sürecinin sorunsuz bir şekilde geçekleşmesi için mevcut
yapının, işlevsel stratejilerin bir kısmını başlatması ve gerekli düzenlemeleri yürüterek
faaliyetleri devretmesi planlanmaktadır.
Bu çerçevede kümede yönetişimin odağında hizmet verecek olan Küme
Koordinasyon Birimi ile ilgili işlevlerin, hangi aşamada hangi organlar tarafından
sunulacağını, aşağıda belirtildiği gibi, iki fazda ele almakta yarar görülmektedir;
2.1. I. FAZ; KÜME GİRİŞİMİ (CLUSTER INITIATIVE) AŞAMASI:
Maraş Biber Kümesinin yönetişim yapısı özel sektör kurumları ana oyuncu, STK
ve eğitim kurumları ile kamu kurumlarının temsilcileri destek oyuncular olmak üzere
kurulan “Maraş Biber Küme Ağ Yapısı” üzerine inşa edilmiştir.
“Küme Girişimi” aşaması olarak anılan bu evrede, Şekil 4’de belirtildiği üzere,
Maraş Biber Kümesinin nihai faydalanıcısı olan Kahramanmaraş Gıda Tarım ve
Hayvancılık İl Müdürlüğü (GTHİM) ve Proje Ortaklarının katılımıyla “Küme Yönetim
Kurulu” teşkil edilmiştir. Ayrıca, çoğunluğu Maraş biber işleyicilerden oluşan “Küme
Koordinasyon Birimi”nin oluşturulmasına ilişkin çalışmalar da tamamlanarak, aşağıda
değinilen ikinci evre faaliyetlerine ilişkin, birtakım alıştırma faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesi mümkün olabilmiştir. “Küme Koordinasyon Birimi”, listesi Ek 1’de yer
alan “Maraş Biber Küme Ağ Yapısı”nda yer alan sektör temsilcilerinden bir kısmının
katılımıyla oluşturulmuştur.
Küme Yönetim Kurulunun görevleri aşağıda belirtildiği şekilde tanımlanmıştır;
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
12
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Küme çatısını oluşturacak derneğin oluşumuna ilişkin gerekli faaliyetleri yerine
getirmek,
Kümenin Stratejik Yol Haritası eylemlerine ilişkin kararlar almak,
Kümenin ortak çıkarları sebebiyle kamu politikasını etkileme
(savunuculuk/lobicilik) faaliyetlerinde bulunmak,
Küme girişiminden gelişen küme aşamasına geçiş için hazırlanan teknik
raporları görüşmek ve kararlara bağlamak,
Küme Koordinasyon Birminin ana ve tamamlayıcı organlarının tasarlanması ve
bunun için gerekli hazırlıkları yapmak (Örneğin Küme Koordinatörlüğü ve
Yardımcılığının oluşumu, bunlar için uzman istihdamı ya da Danışma Kurulu ile
Çalışma Gruplarının nasıl oluşturulması)
Çalışma gruplarının oluşturulması, faaliyetlerinin izlenmesi ve
değerlendirilmesine ilişkin gerekli işlemlerle ilgili olarak kararlar almak ve
organizasyonlar yapmak,
Ortak çalışmalar için kurumlar arası işbirliğinin ilke ve kurallarını belirlemek
üzere hazırlanacak protokolleri incelemek ve onaylamak,
Kümenin beş yıllık çalışma planını gösteren “Stratejik Yol Haritası” için “Yıllık
Çalışma Programı” hazırlanmasını sağlamak ve organize etmek,
Yıllık çalışma programı ve bütçe öngörülerini hazırlayarak, mali kaynakların
belirlenmesini sağlamak ve ilgili kararları almak.
Küme Koordinasyon Birimi, Küme Yönetim Kurulunun görüşleri doğrultusunda,
Stratejik Yol Haritasının aşağıda belirtilen faaliyetlerini yerine getirmekle yükümlüdür;
Küme web portalı oluştuurlması ve kapsamının güncel yaşatılması ile etkin
kullanılması yönünde çalışmalar yapılması,
Kümelenme toplantı ve eğitimlerinin organize edilmesi,
Sektörün tüm aktörlerinin küme faaliyetlerine katılımının sağlanması yönünde
çalışmalar yapılması,
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
13
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Stratejik yol haritasında belirlenen hedeflere ulaşılması yönünde
organizasyonlar yaparak, uygulamanın izlenmesi, değerlendirilmesi ve
sonuçların Küme Yönetim Kuruluna rapor edilmesi,
Küme danışma kurulu ile birlikte hibe programlarına proje başvurularında
bulunulması, fon kaynaklarının araştırılması,
Küme çalışma gruplarının faaliyetlerinin izlenmesi ve koordinasyonunun
sağlanması,
Kümenin markalaşması ve tanıtım faaliyetlerinde aktif rol alarak kümenin ve
işletmelerin tanıtımına katkı sağlanması.
Kahramanmaraş GTHİM ve Proje TYE, Küme Koordinasyon Biriminin yukarıda
listelenen işlevlerinden, bütçesi proje kaynakları çerçevesinde karşılanabilen faaliyetleri
önceliklendirerek, bir kısmını halen yürütmeye başlamıştır. Bu çerçevede Maraş Biber
Küme Ağ yapısını oluşturan kişilerin katılımının sağlandığı bir toplantı kapsamında
aşağıda belirtilen ana başlıklarda Çalışma Grupları teşkil edilmiştir;
Teknoloji ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi
İnsan Kaynakları Kapasite Geliştirme
Markalaşma ve Tanıtımın Geliştirimesi
Maraş biber bölgesindeki bütün paydaşlardan temsilcilerin katılımlarının
sağlandığı Çalışma Grupları ve daha kapsayıcı olarak genel çerçevede bir Danışma
Kurulu oluşturulması faaliyetleri de tamamlanmıştır. Çalışma Gruplarının halen
belirlenen konuların başlıklarının ilerleyen zaman sürecinde daha genişletilmesi ve
Çalışma Gruplarının sayısının artırılmasında yarar olacağı düşünülmektedir. Ayrıca,
Çalışma Gruplarının, ihtiyaç duyulduğu takdirde, alt başlıklar oluşturarak alt Çalışma
Grupları halinde faaliyetler yerine getirmesi ve Stratejik Yol Haritası performans
göstergelerine katkıda bulunması da öngörülmektedir.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
14
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Şekil 4: Maraş Biber Küme Girişiminde Yönetişimin Genel Çerçevesi
Küme girişiminden, gelişen küme aşamasına geçildiğinde küme çatı
organizasyonunun bünyesinde, “karar organı” ve “icra organı” olarak sırasıyla, “Küme
Yönetim Kurulu” ve “Küme Koordinasyon Birimi”nin resmi olarak oluşturulması
gerekmektedir.
2.2. II. FAZ; GELİŞEN KÜME (ESTABLISHED CLUSTER) AŞAMASI:
Maraş biber kümesi için oluşturulması planlanan “Küme Derneği”nin, ilgili
tüzük gereği öngörülen aşağıdaki temel üç organının, 6 bölgesel seviyede küme
yönetişiminin evrensel ilkelerine bağlı olarak, etkin ve verimli bir şekilde işletilmesi
gerekmektedir.
Küme Genel Kurulu
6 Küme Derneği Genel Kurulu, Küme Derneği Yönetim Kurulu ve Küme Derneği Danışma Kurulu için,
raporda sırasıyla kısaca, Küme Genel Kurulu, Küme Yönetim Kurulu ve Küme Danışma Kurulu ifadeleri kullanılmaktadır.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
15
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Küme Yönetim Kurulu ve Bağlı, İlgili Birimler (Küme Koordinasyon Birimi, Küme
İktisadi İşletmesi ve Danışma Kurulu)
Küme Denetleme Kurulu
2.2.1. KÜME GENEL KURULU
Maraş Biber Kümesinin tüm üyelerinin “Küme Genel Kurulu”unu, bunların
içerisinden dernek tüzüğü kuralları çerçevesinde seçilen bir grubun “Küme Yönetim
Kurulu”nu ve bir başka grubun da “Küme Denetleme Kurulu”nu oluşturması
öngörülmektedir. Şekil 5’de belirtildiği üzere Küme Yönetim Kurulu, “Küme
Koordinasyon Birimi”nin karar makamı olarak Küme Koordinasyon Birimi için
öngörülen bütün görevleri yerine getirmek ya da getirilmesini organize etmekle
yükümlüdür. 2.2.2 No’lu başlıkta ayrıntıları belirtildiği üzere, Küme Yönetim Kurulu,
kendi içerisinde alt birimler veya kurullar ya da çalışma grupları oluşturarak, “Küme
Koordinasyon Birimi”ni etkin çalışan bir yapı haline getirmekle sorumludur.
Şekil 5: Maraş Biber Kümesi; Gelişen Küme Aşamasında Yönetişimin Genel Çerçevesi
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
16
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Bu çerçevede Küme Genel Kurulu, Küme Koordinasyon Birimi işlevlerinin etkin
bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacak Yönetim Kurulunu ve Denetleme Kurulunu,
dernek tüzüğü kuralları dahilinde belirlemek durumundadır.
2.2.2. KÜME YÖNETİM KURULU ile BAĞLI ve İLGİLİ BİRİMLER
Küme odağında yer alan Yönetim Kurulu ile bağlı ve ilgili birimler, organlar,
temelde kümenin çatı organizasyonunu oluşturmaktadır ve Stratejik Yol Haritası ile ilgili
işlevsel stratejilerin yanı sıra, bunlarla ilgili eylemlerin etkin, zamanında ve verimli
yerine getirmekle yükümlüdür. Bu çerçevede ihtiyaçların değerlendirilmesi ve
önceliklendirilmesini kilit paydaşların görüşleri doğrultusunda ortaya konmalıdır.
Uygun küme eşgüdüm mekanizmalarının kurulması ve sürdürülmesi için ulusal / yerel
yönetimler, devlet kurumları, yerel sivil toplum, iş dünyası ve diğer ilgili aktörler ile
koordinasyonunu, öncelikli kesişen konulara dikkat ederek katılımcı ve toplum temelli
yaklaşım yöntemleri kullanarak gerçekleştirmelidir. Menfaat sahiplerinin, özellikle de
lehtarların endişelerine yanıt veren etik ve şikâyet prosedürlerinin de oluşturulmasını
sağlamalıdır.
Bu kapsamda Maraş Biber Kümesinin odağını teşkil eden Yönetim Kurulu ve
ona bağlı oluşturulan ya da ilgili organlar çalışmalarını aşağıdaki ilkeler çerçevesinde
yerine getirmelidir;
Çok paydaşlı bir küme strateji planının oluşturulması ve uygulanması
Küme stratejik planının ekonomik etki analizleriyle güncellenmesi
Kaynakların, paydaşlar arasında adil ve uygun dağıtımına öncelik verilmesi
Genel kabul gören, kesişen ve tematik alanların tutarlı bir şekilde ele alınması
Farklılıklar ve tekrarlardan kaçınılması
Gerçek ihtiyaçları yansıtan değerlendirmeler yapılması
Savunuculuk (advocacy) stratejileri ve lobicilik faaliyetlerinde tutarlılığın
sağlanması
Küme için genel kabul gören, tutarlı giriş ve çıkış stratejilerinin uygulanması.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
17
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Küme Yönetim Kurulu, yukarıda değinilen görev ve sorumluluklardan, icraat ile
ilgili olanlarının yerine getirilmesini sağlamak üzere, Şekil 5’de ifade edildiği gibi, “Küme
Koordinasyon Birimi”ni profesyonel uzmanlardan oluşan bir ekip ile kurması
gerekmektedir. Buna ilave olarak, üstlenilen görevler arasında oldukça ihtisas
gerektiren konular olabileceği göz önünde bulundurularak ve ayrıca kümede kararlara
katılımcılığı sağlamak üzere, birinci evrede oluşturulan “Danışma Kurulu”nun tekrar
değerlendirilerek yenilenmesinde fayda görülmektedir.
Küme çatı organizasyonunun kilit organı olan Küme Yönetim Kurulu, kümenin
karar organı dır ve temel görevi küme işlevsel stratejilerini kapsayan “Stratejik Yol
Haritası”nın hayata geçirilmesini sağlamaktır. Bu bakımdan Küme Yönetim Kurulunun,
karar ve icra mekanizması ile ilgili işlevleri ayırmak üzere kendine bağlı profesyonel
uzmanlardan oluşan “Küme Koordinasyon Birimi” olarak anılan ve bünyesinde uzman
kişilerin çalıştığı bir ekip oluşturmasında fayda görülmektedir. Bunların yanı sıra,
Stratejik Yol Haritası eylemlerinin hayata geçirilmesinde görüş bildirme işlevi için ayrıca
“Danışma Kurulu” ihdas ettirilmesinde önemle yarar görülmektedir. Danışma
Kurulunun kendi içerisinde farklı ihtisas kollarında çalışma grupları oluşturarak, küme
yönetiminin Stratejik Yol Haritasını hayata geçirme işlevine katkıda bulunması
öngörülmektedir. Küme çatı organizasyonu ile bağlı ve ilgili organları kapsayan
organizasyon şeması Şekil 6’da sunulmuştur.
Küme Yönetim Kurulunun görev ve sorumluluklarının içeriği, aşağıda da
belirtildiği üzere, küme girişimin birinci fazında başlatılan hususların hemen hemen
aynısı kapsamaktadır;
Kümenin Stratejik Yol Haritası eylemlerine ilişkin kararlar almak,
Kümenin ortak çıkarları sebebiyle kamu politikasını etkileme
(savunuculuk/lobicilik) faaliyetlerinde bulunmak,
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
18
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Küme Koordinasyon Birminin ana ve tamamlayıcı organlarının tasarlanması ve
bunun için gerekli hazırlıkları yapmak (Örneğin Küme Koordinasyon Birimi ve
Küme İktisadi İşletmesinin teşkil edilmesine ilişkin işlemler, bunların
bünyesindeki kadroların oluşturulması, bu kadrolara uzman istihdamı ya da
Danışma Kurulu ile Çalışma Gruplarının oluşturulması)
Çalışma gruplarının oluşturulması, faaliyetlerinin izlenmesi ve
değerlendirilmesine ilişkin gerekli işlemlerle ilgili olarak kararlar almak ve
organizasyonlar yapmak,
Ortak çalışmalar için kurumlar arası işbirliğinin ilke ve kurallarını belirlemek
üzere hazırlanacak protokolleri incelemek ve onaylamak,
Kümenin beş yıllık çalışma planını gösteren “Stratejik Yol Haritası” için her yıl
ayrıntılı “Yıllık Çalışma Programı” hazırlanmasını sağlamak ve organize etmek,
Yıllık çalışma programı ve bütçe öngörülerini hazırlayarak, mali kaynakların
belirlenmesini sağlamak ve ilgili kararları almak.
.
Şekil 6: Küme Çatı Organizasyonu Dernek ve Organları
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
19
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
2.2.2.1. KÜME KOORDİNASYON BİRİMİ
Küme Yönetim Kuruluna, icraat ile ilgili işlemlerde destek sunmak üzere
oluşturması önerilen bu birimin, başlangıçta Küme Koordinatörü ve Küme Koordinatör
Yardımcısı olarak anılan en az iki uzmandan oluşmasında yarar görülmektedir.
(i) Küme Koordinatörü: Küme Koordinatörünün görev tanımlarını dört ana başlıkta
toplamak mümkündür.
a) Planlama ve operasyon
Yönetim Kurulu ve ilgili mevzuat tarafından belirlenmiş amaç, hedef,
strateji ve ilkeler ile uygulanan politikalar doğrultusunda plan, program
ve bütçe önerilerini hazırlar, uygulamaları izler ve değerlendirir; sorunlar
ve sapmalar karşısında gerekli önlemleri alır veya alınması için Yönetim
Kuruluna bilgi verir.
Yönetim ve Danışma Kurullarının sekreterya görevini yürütür.
Kurumun idari ve finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması yönünde
çalışmalar yapar.
Potansiyel finansman kaynaklarını değerlendirir, Yönetim Kuruluna
önerir. Danışma Kuruluna önerilmesi hususunda çalışmalar yapar
raporları düzenler.
Bölgedeki işbirliği kültürünün arttırılması için, iş dünyası, sektörel
topluluklar ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere, ilgili
tüm paydaşlar ile birlikte çalışılmasını teşvik etmek amacıyla Yönetim
Kuruluna öneriler sunar.
Küme yönetiminin gerçekleştirmeyi planladığı yatırım ve işletme
giderlerini karşılayabileceği gerekli finansmanın temin edilebilmesi ile
ilgili kaynakları araştırır ve belirler.
Bölgenin küçük ve orta boylu işletme destek ağını güçlendirmek için
Küme Koordinasyon Biriminin bir katalizör görevi yapmasını sağlar.
Küme iş planını geliştirir ve günceller.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
20
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
b) Koordinasyon Sürecinin yönetilmesi
Kümelenmenin, stratejik operasyonel çerçevesine uyum sağlamasının ve
bu geliştirilmesinin kolaylaştırılması amacını güder,
Teknik çalışma konuları için odak noktaları ve ortak konuları belirler;
Örneğin Ar-Ge ve inovasyonla ilgili konularda proje hazırlanması,
prototip üretilmesi gibi.
Küme paydaşları tarafından müşterek ihtiyaç değerlendirmesi için
proaktif katılımın kolaylaştırılmasını sağlar,
Bilginin, planlama ve izleme süreçlerinde doğru bir şekilde kullanılmasını
sağlar,
Küme paydaşlarının ortak menfaatlerini gözeten kesişen konuların ele
alınmasını sağlar.
Küme Koordinatörü paketleme tesisi ve laboratuvar hizmetleri süreçleri
ile ilgili olarak, dernek iktisadi işletmesinden sorumlu Yönetim Kurulu
üyesi ile koordinasyonu sağlar.
c) Bilgi Yönetim Sistemi; altyapı, içerik ve akışının yönetilmesi
• Bilgi yönetim Sisteminin kurulması için gerekli altyapı (donanım, yazılım
ve iletişim) organizasyonları gerçekleştirir,
Küme web portalının oluşturulması ve güncel tutulması için gerekli
düzenlemeleri gerçekleştirir,
Küme Stratejik Yol Haritası ile ilgili kapsam, eğilim ve etkinlik grafiklerini
de içeren raporlama sistemini düzenler,
Küme ile ilgili tüm kişi ve kurumlerın listesini güncel tutar,
• Gereğinde sektörel gelişmeler, haberler ve duyurularla ilgili bültenleri
hazırlar.
d) Diğer
• Kümenin strateji ve hedefleri doğrultusunda ulusal ve uluslararası
destekleri takip eder, Yönetim Kurulunu bilgilendirir.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
21
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Muhtelif anket metotlarını kullanarak İhtiyaçların tespit edilip
değerlendirmesini raporlar.
• Yönetim Kurulunun direktifleri çerçevesinde hibelerden yararlanabilmek
için proje yazar ve gereğinde yürütür.
• Yönetim Kurulunun kararları çerçevesinde benzer görev ve
sorumlulukları yerine getirir.
(ii) Küme Koordinatör Yardımcısı: Küme Koordinatör Yardımcısının görevlerini üç
ana başlıkta toplamak mümkündür;
a) Markalaşma ve Tanıtım
Bölgedeki işbirliği kültürünün artırılarak, iş dünyası, sektörel topluluklar
ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere ilişkili tüm
paydaşlar ile birlikte çalışarak bölgede ekonomik kalkınmayı teşvik
etmek amacıyla ortaklıklar geliştirilmesinde Küme Koordinatörüne
gereken desteği verir.
İlerlemeler ve yeniliklere yönelik değerlendirmeler yapar, raporları
hazırlar.
Çeşitli toplantılar ve etkinlikler düzenler; konferans, çalıştay ve benzeri
toplantıların hazırlanması ve lojistiğinden sorumludur.
Sektörel fuarlara katılarak, yenilikleri takip eder ve paylaşır.
Küme Koordinasyon Birimi adına taslak proje hazırlar, uygulanmasını
Küme Koordinatörünün talimatları kapsamında görev alır.
Küme veri tabanını geliştirilmesi ve muhafaza edilmesi, periyodik
raporları hazırlar, kümenin mevcut durumu ile ilgili kayıtları ve ilerleme
raporlarını düzenler.
Küme üyeleri ve hizmet getirenler ile iş birliği içinde uyumlu çalışır.
b) Kapasite geliştirme
Kümenin kapasite geliştirme ihtiyaçlarının tespiti için anket çalışmaları
yapar, yöneticisine rapor eder.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
22
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
Başta yüksek öğretim kurumları olmak üzere, Milli Eğitim
Müdürlükleriyle çeşitli mesleki ve yetenek gelişim programları ile kurslar
düzenler. Bu program ve kurslara etkin katılımın düzenlenmesini sağlar.
Düzenlenen eğitimlerin etkinliğini ölçmek için ölçme metotları hazırlar,
sonuçlarını analiz eder, değerlendirir ve raporlar.
c) Diğer
Dernek İktisadi İşletmesi ile ilgili paketleme tesisi ve laboratuvar
hizmetlerine ilişkin hizmet süreçleri düzenler, izler, değerlendirir ve
Yönetim Kuruluna iletilmek üzere, raporlayarak Küme Koordinatörüne
sunar.7
Dernek ve İktisadi İşletmenin finansal kayıtlarını, tablolarını ve raporları,
doğruluğu, eksiksizliği açısından, mevzuata uygun şekilde hazırlar.
Küme Koordinatörünün yönlendirmesiyle çalışma programı ve faaliyet
raporu dokümanlarını hazırlar.
Kümenin web sitesinin güncelliğinden ve güvenliğinden sorumludur.
Program gelirleri ve hibeler yoluyla potansiyel finansman kaynaklarını
arar, değerlendirir, Koordinatöre sunar.
Bilgi Yönetim Sisteminin dinamik tutulmasını sağlamak üzere kayıtların
güncelliğini sağlar.
Küme Koordinatörü tarafından verilen diğer benzer görevleri yerine
getirerek Maraş Biber kümesinin başarısına katkıda bulunur.8
2.2.2.2. KÜME İKTİSADİ İŞLETMESİ
Kümenin özellikle finansal sürdürülebilirlik hedefine yönelik, maddi kaynak
akışı sağlamak üzere, Dernek Tüzüğünde belirtilen amaçlara uygun bir şekilde iktisadi 7 Küme Derneği Yönetim Kuruluna bağlı organlardan birisi olan İktisadi İşletme ile ilgili görev ve
sorumluluklar, kümenin başlangıç aşamasında Küme Koordinatör Yardımcısına aktarılmıştır.Küme Derneğinin üye sayısı ve mali yönden gücünün geliştiği orta ve hatta uzun vadede Dernek İktisadi İşletmesi için ayrı bir yönetim kadrosu oluşturulabilir.
8 Küme Koordinatörü tarafından verilen ofis asistanlığı işleri için de orta veya uzun vadede, ihtiyaç durumuna göre, ayrı bir” Ofis Asistanı” kadrosu teşkil edilebilir.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
23
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
işletme kuruluşunu gerçekleştirmesinde yarar görülmektedir. Derneğe bağlı olarak
kurulan iktisadi işletmenin ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır, bir başka ifadeyle
Dernek vasfı gereği iktisadi bir kuruluş olmadığı için iktisadi işletme, bu niteliği
tamamlamak üzere oluşturulacaktır. Dernek İktisadi İşletmesi faaliyetleri genelde
paketleme tesisi ve laboratuvar hizmetleri ile ilgili olup, bu faaliyetlerin maddi boyutu
başta olmak üzere bütün yönleriyle değerlendirilip “Küme Yönetim Kurulu”na
raporlanması gerekmektedir. İktisadi İşletmenin yönetimi için kümenin ilk yıllarında
hizmetlerin mevsimsel olmasından da kaynaklanarak ayrı uzman kişilerin istihdam
edilmesine gerek olmadığı düşünülmektedir. Bu bakımdan iktisadi işletmenin
işlevlerinin bu aşamada Küme Koordinasyon Birimine aktarılması öngörülmüş olup,
iktisadi işletme ile ilgili görev ve sorumlulukların Küme Koordinatör Yardımcısı
tarafından yerine getirilmesi öngörülmektedir. Küme Koordinatör Yardımcısı, İktisadi
İşletmenin, özellikle paketleme ve laboravuar makine ve ekipmanlarıyla hizmet
sunmasından kaynaklanan görevlerini Küme Koordinatörünün talimat ve bilgisi
çerçevesinde yerine getirecektir.
Kümenin üye sayısının ve faaliyetlerinin arttığı, daha güçlü ve gelişmiş bir
küme yapısına doğru yol alındığı orta ve uzun vadede, Yönetim Kurulundan direk
talimat alan ayrı bir “İktisadi İşletme Yöneticisi” kadrosunun oluşturulması tavsiye
edilmektedir.
2.2.2.3. KÜME DANIŞMA KURULU VE ÇALIŞMA GRUPLARI
Küme Çalışma Grupları, Stratejik Yol Haritasının işlevsel stratejileri göz önünde
bulundurularak, birinci faz olarak belirtilen “Küme Girişimi” aşamasında
oluşturulmuştur. Söz konusu Çalışma Gruplarının, ikinci fazda “Küme Danışma
Kurulu”nun birer alt grupları olarak olarak faaliyetlerini sürdürmesi öngörülmüştür.
(İ) Küme Danışma Kurulu ve Çalışma Grupları
Küme Danışma Kurulu, Maraş Biber Kümesinin kalkınma, bilim, teknoloji,
rekabet kapasitesini geliştirme ve markalaşmasına ilişkin kuramsal ve uygulamalı
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
24
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
çalışmalar yapan kamu kurum ve kuruluş temsilcileri ile ulusal veya uluslararası özel
kuruluş temsilcileri veya kişilerden belirlenen yaklaşık yirmi kişiden oluşur.
Danışma Kurulu, Kurul Başkanının daveti ile yılda en az iki defa toplanır.
Danışma Kurulu üyelerinin belirlenmesi ve ilgili kurullardan üyelik için
teklifte bulunulmasına Yönetim Kurulunca karar verilir.
Yönetim Kurulunun uygun gördüğü kişiler ile sektör ve kurum temsilcileri
de Danışma Kurulu toplantılarına katılabilir.
Danışma Kurulu; uzun vadeli teknoloji, inovasyon, tanıtım ve kapasite
geliştirme faaliyet planlarını değerlendirerek Yönetim Kuruluna
önerilerde bulunur ve Kümenin çalışmalarına bilimsel ve idari bilgi ve
deneyimlerini katarak danışmanlık faaliyeti yapar.
Çalışma Gruplarının, Danışma Kurulu üyelerinden oluşturulması
öngörülmüştür. Çalışma grupları sosyal bir etkileşime girerek birlikte düşünüp karşılıklı
bilgi alış verişinde bulunur, Maraş Biber Kümesinin stratejik planları, uygulamaları ve
geleceği için görüş alışverişinde bulunur, Yönetim Kurulunun çalışmalarına destek
olurlar. Çalışma grupları kümenin amaçları doğrultusunda muhtelif başlıklar altında
oluşturulabilir. Küme Girişimi aşamasında değinildiği üzere, üç adet Çalışma Grubu,
öncelikli konular için oluşturulmuştur. Gelişen Küme aşaması olan II. Fazda, bunlara
aşağıda örnek olarak sunulan yeni grupların eklenmesi planlanmaktadır;
Savunuculuk ve Lobi faaliyetleri
Sosyal Kaynaşma
Fon Yaratma
2.2.3. KÜME DENETLEME KURULU:
Maraş Biber Kümesinin yetkili denetim organı olan Denetim Kurulu, genel
Danışma kurulunda kendi üyeleri arasından seçilecek üç asıl ve üç yedek kişiden
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
25
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
oluşur. En çok oy alan üç aday asıl, izleyen üç aday yedek üye seçilmiş olur. Kararları
salt çoğunlukla alır. Oy eşitliğinde kuraya başvurulur.
Küme Denetleme Kurulu Kurulunun görev ve yetkileri aşağıda belirtildiği gibidir;
Küme Koordinasyon Biriminin bütçe, hesap işlemleri ile ilgili defter ve
belgeler üzerinde bir yılı geçmeyen aralıklarla yapacağı inceleme
sonuçlarını ve önerilerini "yönetim kuruluna" ve toplandığında genel
kurula da bir raporla bildirmek.
Yönetim kurulunca düzenlenen gelecek çalışma dönemine ilişkin çalışma
programı ve bütçesinin görüşüleceği toplantıda hazır bulunarak görüş ve
önerilerini belirtmek.
Yönetim kurulunca düzenlenen mali rapor ile bilanço ve gelir gider
çizelgesi hakkındaki inceleme sonuçlarını ve önerilerini bir raporla genel
kurula sunmak.
Yönetim kurulunun görev devir ve teslim işlemlerinin genel kurulca
alınmış kararların yerine getirilip getirilmediğini dernek işlerinin mevzuat
esasları dairesinde yürütülüp yürütülmediğini denetleyip raporlarını
yazmak.
Yönetim kurulu toplantılarına izleyici olarak katılmak.
Gerektiğinde genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
3. KÜMEDE İZLEME VE DEĞERLENDİRME SİSTEMİ İLE ETKİ ANALİZİ
FAALİYETLERİ
Küme Geliştirme Stratejik Yol Haritası faaliyetlerine ilişkin izleme ve
değerlendirme işlemlerinin yerine getirilmesinde, “performans göstergeleri” olarak
belirlenen değerler esas alınmaktadır. Söz konusu Stratejik Yol Haritası genelde beş
yıllık bir vizyon için “genel çerçeveyi sunmak üzere hazırlanan bir plandır. Ancak
Stratejik Yol Haritasının uygulamaya daha ayrıntılı esas oluşturmak üzere yıllık
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
26
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
planlarının da hazırlanması gerekmektedir. Yıllık planın hazırlanmasında performans
göstergelerinin tekrar gözden geçirilmesinde ve yenilenmesinde fayda görülmektedir.
Şekil 7: Küme Girişimi Performansının Ana Bileşenleri
Kaynak: Sölvell, Ö., Lindqvist G., Ketels, C., “The Cluster İnitiative Greenbook”, Ivory Tower AB, 2003, Stockholm, s. 25.
Stokholm İş İdaresi Okulu tarafından desteklenerek 2003 yılında geliştirilen
“Küme Girişimi Performans Modeli”, kapsamında Şekil 7’de belirtildiği gibi ekonomik ve
sosyal ortam, kümenin amaçları ve kümenin geliştirilme sürecine ilişkin bir çok unsurun
başarıyı etkilemekte olduğu ortaya konmaktadır.9 Bu yaklaşım küme içinde tüm faaliyet
ve hizmetlerin sistematik bir şekilde “kaydının tutulmasını, bunların bilgiye çevrilmesini
ve bilginin yönetilmesini” içeren “Knowledge Management System” oluşturulmasını
öngörmektedir. Dolayısıyla küme girişimin, Maraş biber sektörüne kalkınmaya katkı
sağlayıp sağlamadığının belirlenebilmesi için Küme Koordinasyon Biriminde “Bilgi
Yönetim Sistemi; BYS (Knowledge Management System)” kurulması öncelikli bir
9 Sölvell, Ö., Lindqvist G., Ketels, C., “The Cluster İnitiative Greenbook”, Ivory Tower AB, 2003,
Stockholm, s. 25.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
27
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
eylemdir. Daha sonra BYS vasıtasıyla stratejik yol haritasının performans göstergelerine
hangi ölçüde yaklaşılıp yaklaşılmadığının ölçümünün yapılması gerekmektedir.
Çağımızda özellikle gelişmiş ülkelerde ekonomik ve sosyal kalkınma içerikli
strateji planları veya kapsamındaki projelerin izlenmesi, değerlendirilmesi ile etki
analizinin gerçekleştirilmesine yönelik, gerek akademik çalışmaların, gerek uygulamaya
yönelik projelerin oldukça geliştiği ve başarı ile uygulandığı konuyla ilgili literatürde
takip edilmektedir. Bu çerçevede ulusal ve uluslararası uygulamaların küme bilgi
yönetim sistemleri örnek olarak ele alınarak, benzer modeller geliştirilmesi
mümkündür.
İngiltere Ticaret Sanayi Bakanlığı tarafından yayınlanan “Küme Geliştirme için
Pratik bir Rehber” başlıklı dokümanda, Stratejik Yol Haritası eylemlerinin sonuçlarının
değerlendirilmesi ve ölçülmesinin, “müdahalelerin uygunluğu”, “müdahalelerin
yararlılığı” ve müdahalelerin etkinliği” başlıkları altında yürütülecek ve yıllık olarak
gerçekleştirilmesi önerilen analizlere dayandırılması gerektiğine değinilmektedir. 10
Bahse konu analizlerin sonucu ulaşılacak bulgulara göre planda yer alan bütün
faaliyetlerin gözden geçirilerek ilave veya yenilemelerle bir sonraki yılın planının
hazırlanmasında yarar görülmektedir (Şekil 8).
Bunlara ilave olarak, “Küme Koordinasyon Birimi” oluşturulmasından itibaren iki
yıl sonra “küme üyelerine yönelik sürdürülen hizmetlerin ve genelde kümenin yerel
ekonomiye katkısını belirlemek amacı ile ekonomik etki analiz yöntemlerinden
faydalanarak bazı ölçümler yapılması”nda yarar görülmektedir. Uluslararası
deneyimlerin ışığında, Küme Koordinasyon Biriminin oluşumundan en az iki yıl sonra
“Gelire Dayalı Ekonomik Analiz Yöntemi”nden faydalanarak, kümenin “istihdama ve
cirosuna katkısı, yatırımlara etkisi ve daha uzun vadede, yerel hasılaya etkisi (GSYH 10Department of Trade and Industry (UK), “A Practical Guide to Cluster Development”, Birmingham,
2005, s. 16.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
28
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
cinsinden) vergilere yansıması” gibi hususlarınanket, mülakat, toplantı, v.b. analiz
yöntemleriyle incelenip değerlendirilerek, kümenin yerel ekonomiye katkısının
belirlenmesi gerekmektedir. Etki analiz çalışmaları neticesinde kümenin geliştirilmesine
katkı sağlamadığı düşüncesi oluşan bazı projeler Stratejik Yol Haritasının kapsamından
çıkartılabilir. Bunun yerine kümenin etkinliğini ve verimliliğini artıracak bazı yeni
eylemlerin ilavesi söz konusu olabilir.
Şekil 8: Kümede İzleme ve Değerlendirme Sisteminin İşletilmesi Süreci
4. KÜMEDE YÖNETİŞİM İÇİN AĞ YAPILANMA SİSTEMİ
Maraş Biber Kümesi Koordinasyon Biriminin, küme kapsamında yönetişimi
sağlıklı bir şekilde yürütebilmesi için, “Maraş biberi yetiştiren bütün illerde” yer alan
kurumlarla işbirliğini geliştirmesi ve orta vadede temsilcilikler oluşturmasında yarar
görülmektedir. Ayrıca, Şekil 9’da belirtildiği gibi Maraş Biberi Koordinasyon Birimi
“Danışma Kurulu”na da, söz konusu illerde bulunan kurum ve kuruluşlardan
temsilcilerin katılımı sağlanmalıdır. Küme Koordinasyon Birimi kurumlar arası ilişkileri
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
29
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
idare edebilmeli ve sisteme hâkim olabilmelidir. Bu kapsamda kümede yönetişim için
gerekli olan ilişkiler ağı Maraş biber bölgesini kapsayacak şekilde ve mümkün
olabildiğince sektörle ilgili en fazla sayıda kurum ve kuruluşları dâhil ederek tesis
edilmelidir. Kurumlar arasında bilgi akımında ve faaliyetlerin icrasında eşgüdüm
sağlanmasına önem verilmelidir.
Şekil 9: Maraş Biber Küme Alanında Yönetişim Genel Görünümü
Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa’da oluşan kümelerde performans
göstergeleri ile ilgili bir anket yürütülerek, bunun değerlendirme sonuçları 2003 yılında
“Küme Girişimi Yeşil Kitap” adıyla yayınlanmıştır. Söz konusu belgede, küme girişimleri
için geliştirilen bir performans modeline değinilmekte ve küme performansının aşağıda
belirtilen üç temel bileşen ve bunların bileşkesini oluşturan dördüncü bileşen
çerçevesinde belirlendiği kaydedilmektedir;11
(i) Ekonomik, sosyal ve politik ortam,
11 Sölvell, Ö., Lindqvist G., Ketels, C., “The Cluster Initiative Greenbook”, Ivory Tower AB, 2003,
Stockholm, s. 25-30.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
30
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
(ii) Kümenin amaçları,
(iii) Küme gelişiminin sağlandığı süreç
(iv) Küme performansı olarak anılan ve ilk üç bileşenin birleşimiyle ortaya
çıkan nihai performans bileşeni.
Söz konusu bileşenlerin arasında “küme yönetişimi” özellikle üçüncü bileşenin içinde
önem taşımakta ve küme performansını direk olarak etkilemektedir.
Şekil 10: Maraş Biber Kümesi için Öngörülen Ağ Yapılanma Modeli
Kümede yönetişim ilişkilerinin belirlenen ilkeler kapsamında sürdürülebilmesi
için güçlü bir ağ yapılanmanın kurulması gerekmektedir. Şekil 10’da da belirtildiği gibi,
kümenin kendi içerisinde, ulusal ve uluslararası seviyede oluşturulacak ağ yapı ilişkileri
kümenin gelişim sürecinde oldukça önem taşımaktadır. Söz konusu ağ yapı
çerçevesinde biber yetiştiricileri, biber işleyicileri ile tedarikçiler ve küme destek
organizasyonlarının “yerel yönetişim ilkeleri” çerçevesinde küme ortak amacına yönelik
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
31
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
olarak ihtiyaç duyulan faaliyetleri yerine getirmeleri gerekmektedir. Kümede
Yönetişim, ortak bir vizyon, ortak amaçların ortak eylemlerle gerçekleştirilmesini
sağlamak açısından önemlidir. Küme stratejik yol haritası eylemlerinin hayata
geçirilmesi sonucu oluşacak çıktıların ya da ürünlerin küme üyeleri arasında kabul
edilebilir bir şekilde eşit olarak dağılımının sağlanması ve kararların şeffaf bir şekilde
alınmasının garantilenmesi sağlıklı işleyen yönetişim altyapısı ile mümkün olabilir. Bu
çerçevede kümede güçlü bir “Bilgi Yönetim Sistemi” kurulmasına ilişkin çalışmalar,
küme derneğinin oluşumuyla beraber ilk günden başlatılmalıdır. “Bilgi Yönetim
Sistemi” ve tamamlayıcısı olarak kapsayıcı bir “Ağ Yapılanma Sistemi”, iletişim, diyalog,
işbirliği ve iş ortaklıkları ile ortak amaç, hedef ve vizyon paylaşımı açısından da
performansı olumlu yönde etkileyen unsurlardır.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
32
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
DEĞERLENDİRMELER VE ÖNERİLER
Çağdaş kalkınma yaklaşımı gereği yerel ekonomik aktörler, yerel kalkınmanın
sahibi olarak kendi kalkınma modellerini hazırlayarak, kalkınma girişiminde gerekli
maddi ve manevi sorumlulukları üstlenerek yer almalıdır. Kalkınma ile ilgili faaliyetlerde
yerel yönetişim ilkeleri gereği, işbirlikleri ve iş ortaklıklarının şeffaflık, katılımcılık, hesap
verebilirlik ilkeleri çerçevesinde yerine getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, mevzuata
uygunluk, etkinlik ve yararlılık ile kapsayıcı olma da önemle yerine getirilmesi gereken
hususlardır.
Türkiye’de yerel kalkınma ile ilgili girişimlerin birçok gelişmiş ve gelişmekte
olan ülkelerle karşılaştırıldığında, çok daha yeni bir yaklaşım olması nedeniyle, özellikle
özel sektör tarafında, kalkınma girişimlerinin merkezi idare tarafından yerine
getirilmesi gerektiği yönünde oldukça yoğun beklentiler bulunmaktadır. Bu çerçevede
küme tabanlı kalkınma modelinin başarılı olması için, küme yönetişim yapısının
odağında güçlü bir koordinasyon birimiyle kurulması ve iletişim ile işbirliklerinin
evrensel ilkelere uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Küme Koordinasyon Biriminin, finansal sürdürülebilirlik için önem taşıyan
“hibe programlarına başvuruda bulunabilme” ve ayrıca küme üyelerine ve sektörün
ilgililerine mali değer karşılığında hizmet sunma sürecinde “maddi gelir akışını”
sağlayabilmesi açısından hukuki bir kimlik edinmesi gerekmektedir. Bu kapsamda küme
çatısının hukuki kimliği konusunda yapılan araştırmalar sonucunda, “dernek ve onu
tamamlayan bir iktisadi işletme” yapısının en uygun hukuki yapı olduğu yönünde görüş
birliği oluşturulmuştur.
Maraş Biber Kümesinin odağında yer alması öngörülen Küme Koordinasyon
Birimi ve onun resmi dernek kimliği için mevcut “Kırmızı Biberciler Derneği”nin temel
alınması planlanmıştır. Küme Koordinasyon Merkezi, “dernek” olarak resmi kimliğini
alana kadar olan süreç, I. Faz: Küme Girişimi Aşaması olarak nitelendirilmiştir. Bu
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
33
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
süreçte, söz konusu birimin organlarını oluşturan, “Küme Yönetim Kurulu”, “Küme
Koordinasyon Birimi” ve “Küme Danışma Kurulu” ile onun alt grupları olarak “Çalışma
Grupları” kurulmuştur. Kümenin odağında yer alan çatı organizasyonun “Küme
Derneği” kimliğini aldıktan sonraki süreç, II. Faz: Gelişen Küme Aşaması olarak
anılmaktadır. Gelişen Küme aşamasında kümenin tüm üyelerinin Küme Genel Kurulunu
oluşturduğu, bunların içerisinden seçimle belirlenen bir grubun “Küme Yönetim
Kurulu”nu ve başka bir grubun da “Küme Denetleme Kurulu”nu oluşturması
öngörülmektedir. Küme çatısının karar organı olan Küme Yönetim Kurulu, icraat ile ilgili
işlevler için “Küme Koordinasyon Birimi” olarak anılan başlangıçta iki profesyonel
uzmanı içeren bir ofisi kurmasında yarar görülmektedir. Küme Derneğinin özellikle
paketleme tesisi ve laboratuvar hizmetlerinden kaynaklanan maddi kaynak akışını
gerçekleştirmek üzere kurmayı planladığı “İktisadi İşletme”nin ayrı bir hukuki kimliği
olmayacağı için görev ve sorumluluklarını Yönetim Kuruluna bağlı olarak yürütecektir.
Bu çerçevede Küme Koordinatör Yardımcısının, İktisadi İşletme çatısı altında
yürütülmesi planlanan hizmet süreçlerinin düzenlenmesi, izlenmesi, değerlendirilerek
Yönetim Kuruluna sunulmak üzere, Küme Koordinatörüne raporlaması
öngörülmektedir. Ayrıca, küme faaliyetlerine ilişkin danışma işlevlerinin de, Maraş
biber küme alanını kapsayan tüm illerde yer alan kamu ve sivil toplum kuruluşları ile
üniversite ve işletmelerin temsilcilerini kapsayan “Danışma Kurulu” vasıtasıyla
yürütülmesi planlanmıştır. Bunlara ilave olarak I. Fazda oluşturulan Çalışma Grupları bir
üst seviyede birleştirerek halen Danışma Kurulunuçekirdeği de teşkil edilmiştir.
Küme Yönetişim Modelinin odağında yer alan küme derneği bir yerel kalkınma
aracı olan Maraş Biber Stratejik Yol Haritasının zamanında ve eksiksiz uygulanması
yönünde kurum ve kuruluşları sorumluluğa davet etmelidir. Bunun da ötesinde, yerel
kalkınma ile ilgili bilincin yerleşmesi yönünde çaba göstermelidir. Stratejik Yol Haritası,
ihtisaslaşmış bilgi ile deneyim gerektiren bir araç olduğu için bu süreçte eğitim
kurumları ve özellikle üniversitelerin desteği ve katkısı kaçınılmazdır. Kümede
yönetişimin gerektirdiği üç temel işlev bulunmaktadır. Bunlardan ilki, eşit düzeydeki
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
34
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
kurumlar arası bilgi akımında ve faaliyetlerin icrasında eşgüdüm sağlanmasıdır. İkinci
işlev kümenin çekirdeğini oluşturan küme çatı organizasyonu olan derneğin sisteme
hâkim olma ve ilişkileri idare etme işlevi ile ilgilidir. Son işlev ise, Küme sistemi içinde
sağlıklı bir “Bilgi Yönetim Sistem” nin kurulmasıdır. Bu bakımdan “Kümede Yönetişim”,
Küme Koordinasyon Biriminin karar merciinde ve ona danışma işlevinde bulunan
yetkililer ile icraattan sorumlu uzmanlara, yönetişimin idaresi yönünde önemli görev ve
sorumluluk yüklemektedir.
Bu kapsamda kümede yönetişimin sağlanması için sektördeki tüm ilgili
aktörler kümeye davet edilerek, kapsayıcı nitelik taşınmalı ve üçlü sarmalı oluşturan
tüm aktörler gerek karar, gerek danışma mekanizmalarına dâhil etmelidir. Bu süreçte
kamunun yönlendiriciliğinde ve kolaylaştırıcılığında stratejik yol haritasının hayata
geçirilmesinde bütün aktörler aktif rol üstlenmeleri için davet edilmelidir. Küme
Koordinasyon Biriminde, kümenin performansı ve başarısı için “Bilgi Yönetim Sistemi”
ve “Ağ Yapılanma” gibi konulara önem verilmelidir. Çünkü bu sistemler yönetişimin
belirlenen ilkelere göre işlemesinde altyapı görevi görmektedir.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
35
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
KAYNAKLAR
1. Poncet, A., B., “Cluster Governance and Institutional Dynamics: A
Comparative Analysis of French Regional Clusters of Innovation”, XXII.
Conférence Internationale de Management Stratégiqu, 26-28 Mai, Renne,
2015,
2. Sölvell, Ö., Lindqvist G., Ketels, C., “The Cluster Initiative Greenbook”,
Ivory Tower AB, 2003, Stockholm
3. UNDP, “An Integrated Framework To Support Local Governance and Local
Development”, UNDP Pressing, New York, 2016,
WEB KAYNAKLARI
1. Methews, M., “Cluster Governance”, General Assembly of TCI Network, 2006,
www.tci-network.org/media/download/3076 (20.12.2017)
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
36
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
EKLER
1. KÜME KOORDİNASYON AĞI ÜYELERİ
2. KÜME KOORDİNATÖRLÜĞÜ ELEMANLARI KADRO NİTELİKLERİ
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
37
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
EK 1: KÜME KOORDİNASYON AĞI ÜYELERİ/ MEMBERS OF CLUSTER COORDINATION NETWORK
KURUM/INSTUTUION TEMSİLCİ/REPRESENTATIVE
1
GAZİANTEP İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ GAZİANTEP PROVINCIAL DIRECTORATE OF FOOD, AGRICULTURE AND LIVESTOCK
1
2
ŞANLIURFA İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ŞANLIURFA PROVINCIAL DIRECTORATE OF FOO, AGRICULTURE AND LIVESTOCK
Üretici – Bekir POLAT (0544 563 58 47) Üretici – Murat MERMER (0542 280 1210)
3
ADIYAMAN İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ADIYAMAN PROVINCIAL DIRECTORATE OF FOOD, AGRICULTURE AND LIVESTOCK
İl Müdürlüğü – Mühendis Ayhan POLAT Özel Sektör- Gıda Mühendisi Ali SUCU
4
KİLİS İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ KİLİS PROVINCIAL DIRECTORATE OF FOOD, AGRICULTURE AND LIVESTOCK
İl Müdürlüğü – Züleyha PAMUKOĞLU Üretici – Mehmet DAĞCIOĞLU
5
İSLAHİYE İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ İSLAHİYE DISTRICT DIRECTORATE OF FOOD, AGRICULTURE AND LIVESTOCK
İlçe Müdürlüğü – Mehmet YILMAZ (0535 266 4523) Yalçınkaya Biber – Haydar YALÇINKAYA (0533 763 7652) Has İpek Biber – İsa CEYLAN (0536 449 0166)
6
NURDAĞI İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ NURDAĞI DISTRICT DIRECTORATE OF FOOD, AGRICULTURE AND LIVESTOCK
S.S. Çakmak Köyü Sulama Kooperatifi Başkanı – Muhammet Mesut ÖZER (0532 304 0751) Arifoğlu Baharat – Halil DEMİRTAŞ (0532 2068304)
7
KAHRAMANMARAŞ DOĞU AKDENİZ GEÇİT KUŞAĞI TARIMSAL ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ EAST MEDITERRANEAN TRANSITIONAL ZONE AGRICULTURAL RESEARCH OF INSTITUTE
Mühendis Özkan ALTUN Mühendis Cihan FIRAT
8
KAHRAMANMARAŞ TİCARET VE SANAYİ ODASI KAHRAMANMARAŞ CHAMBER OF COMMERCE AND INDUSTRY
1
9 KAHRAMANMARAŞ TİCARET BORSASI KAHRAMANMARAŞ COMMODITY EXCHANGE
Ahmet BALBABA (0532 576 5696) Tarık YÖRÜKOĞLU (0505 217 5991)
10 KAHRAMANMARAŞ ZİRAAT ODASI KAHRAMANMARAŞ CHAMBER OF AGRICULTURE
Fulya KÖKSAL (0542 525 2287) Tuğba TOPRAK
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
38
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
11
KAHRAMANMARAŞ KIRMIZIBİBERCİLER DERNEĞİ KAHRAMANMARAŞ RED PEPPERS ASSOCIATION
8
12 KAHRAMANMARAŞ VALİLİĞİ GOVERNORSHIP OF KAHRAMANMARAŞ
Tayfur CAN (0544 667 2793) Kürşat ÇİFTÇİ (0505 385 9434)
13
KAHRAMANMARAŞ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KAHRAMANMARAŞ METROPOLITAN MUNICIPALITY
Araştırma Geliştirme ve Dış İlişkiler Müdür V. Yavuz KAMALAK Araştırma Geliştirme ve Dış İlişkiler Müdür Yardımcısı Tuğba BOZDAĞ
14
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM UNIVERSITY
Bahçe Bitkileri – Prof. Dr. İrfan Ersin AKINCI (0536 479 4794) Arş. Gör. Havva Şeyma YILMAZ (0554 919 7011) Makine Mühendisliği Bölümü – Yrd. Doç. Dr. Orhan Erdal AKAY
15 GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ GAZİANTEP UNIVERSITY
Gıda Mühendisliği – Prof. Dr. Medeni MASKAN (0507 672 44 62) Prof. Dr. Mustafa BAYRAM
16 GAZİANTEP TEKNOPARK GAZIANTEP TECHNOPARK
1
17 KOSGEB KAHRAMANMARAŞ KOSGEB KAHRAMANMARAS
1
18
DOĞU AKDENİZ KALKINMA AJANSI (Kahramanmaraş Ofisi) EASTERN MEDITERRANEAN DEVELOPMENT AGENCY
1
19 KAHRAMANMARAŞ ÜSKİM KAHRAMANMARAŞ USKIM
1
20
KAHRAMANMARAŞ TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU KAHRAMANMARAŞ AGRICULTURAL AND RURAL DEVELOPMENT INSTITUTION
Talip KAYA Latif DEMİRCİ
21 KİLİS ZİRAAT ODASI KİLİS CHAMBER OF AGRICULTURE
Genel Sekreter-Mehmet Ümit DELİ (0530 313 61 23)
22 KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ KİLİS 7 ARALIK UNIVERSITY
Rektör Yardımıcısı-Prof.Dr.Nazım ŞEKEROĞLU (0532 401 55 12) Ziraat Fakültesi-Yrd.Doç.Dr Bekir Bülent ARPACI (0348 814 26 66 dahili 1674)
23 GAP İDARESİ
24 İSLAHİYE ZİRAAT ODASI
25 ŞANLIURFA HARRAN ÜNİVERSİTESİ ŞANLIURFA HARRAN UNIVERSITY
Yrd. Doç.Dr Ferhat Küp Tarım Makinaları ve Teknolojileri (0544 774 47 10) Yrd. Doç. Dr. Selçuk SÖYLEMEZ Bahçe Bitkileri (0505 241 39 94)
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
39
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
EK 2: KÜME KOORDİNATÖRLÜĞÜ ELEMANLARI KADRO NİTELİKLERİ
Kadro No. 1
İşin Unvanı: Küme Koordinatörü
Yöneticisi (Amiri): Küme Yönetim Kurulu Başkanı
____________________________________________________________________________
İŞİN ÖZETİ
Maraş Biber Kümesi Yönetim Kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda, Küme faaliyetlerini
iş planları doğrultusunda yürütür, geliştirir, koordine eder, tanıtım desteği sağlar, günlük
yönetim, denetimi ile performansını yönetir. Bu çerçevede Maraş Biber Kümesinin, menfaatleri
doğrultusunda tüm paydaşlar arasındaki koordinasyonu sağlar, öngördüğü aksaklıkları ve ilgili
raporları Danışma Kuruluna ve Dernek Yönetim Kuruluna sunar. Görünmeyen ilişkilerin
katalizörü rolünü yüklenir. Gereğinde Küme Koordinasyon Birimini temsil eder. Koordinatör
pozisyonunda istihdam edilecek bireyin çok çeşitli yetenek, beceri ve bilgi sahibi olması
beklenir.
A. PROFESYONEL BİLGİ VE BECERİLER:
Teknik nitelikler: Kümelenme Koordinatörünün, Kümelenme görev süresiyle ilgili tüm
alanlarda teknik olarak nitelikli olması gerekmez, ancak teknik uzmanları nasıl kısaca
bilgilendireceğini ve bu uzmanların ne zaman performansı düşük olduğunu bilecek
kadar nitelikli olması gerekir. Proje döngüsü bilgi ve yönetim becerisine hâkim olmalıdır.
Yönetim Uzmanlığı: Kümeler bağlamında iyi yöneticiler, aktif dinleyicilerdir. Çalışma
alanlarını, kümenin etkinliğini ve verimliliğini, itibarını, hizmet kalitesini ve maliyetlerini
doğrudan etkileyen yönetsel kararlar verirler. Zamanında bilgi sağlar, gerekli olduğu
kadar az toplantı yapar ve kısa, odaklanmış ve eylem odaklı tutarlar. Bütçenin
hazırlanması, bütçelenmiş fonların dağıtılması ve nispeten küçük bir bütçeyle birincil
kontrolün yürütülmesinden sorumludur. Küme Koordinasyon Birimine hizmet veren
tüm çalışanları yönetir ve performanslarını değerlendirir.
Liderlik yeteneği: Mükemmel kişilerarası ve kurumsal iletişim ve koordinasyon
becerilerine sahip, katılımcı ve şeffaf yaklaşımlar yoluyla işbirliğine yönlendirir. Bireysel
düzeyde farklı görüş grupları ve şeyler yapma yolları ile paydaş grupları arasında güven
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
40
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
inşa etmelidir. Öngörülemeyen problemleri çözmeye odaklanan gruplar arasında irtibat
görevini görür. Bu seviyedeki etkileşimler, kişileri uzlaştırma ve çatışmayı önleme
becerilerini gerektirir.
Bağımsızlık ilkesi: Koordinatör Kümenin amaçlarıyla çıkar çatışması içinde olabilecek
faaliyetler içinde ve/veya hali hazır görevinden alıkoyan bir program yürütmekten
sorumlu olmaması gerekir.
B. TEMEL NİTELİKLER
Eğitim ve İş Tecrübesi:
Üniversitelerin 4 (dört) yıllık tercihan işletme, ekonomi, pazarlama, endüstri mühendisliği,
iletişim, gibi bölümlerinden mezun lisans derecesine sahip olması ve en az 3 (üç) yıllık
uygun iş tecrübesi zorunludur.
Becerileri:
İşletme yönetimi prensipleri bilgisi.
Güçlü sözlü ve yazılı iletişim.
Pazarlama becerisi.
Proje döngüsü bilgi ve becerisi.
Mükemmel kişilerarası ve kurumsal iletişim ve koordinasyon becerileri.
Bütçe hazırlanması ve finansal yönetim.
Bilgisayar becerisi: Microsoft Office.
İngilizce bilgisi (En az YDS 55; YDS D: 60 ve üstü tercih sebebidir.)
Diğer Nitelikler:
B-Sınıfı ehliyet sahibi olmak.
Erkek adaylar için askerlik hizmetini tamamlamış olmak.
40 yaşını aşmamış olmak.
Bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir.
41
T +90 535 961 99 93 marasbiberikumelenmesi.org
Menderes Mah. Trabzon Bulvarı Mis Apt. No:74 Kat 1 Daire:3 Dulkadiroğlu/KAHRAMANMARAŞ
KADRO NO. 2
İşin Unvanı: Küme Koordinatör Yardımcısı
Yöneticisi (Amiri): Küme Koordinatörü
_____________________________________________________________________________
İŞİN ÖZETİ:
Küme Koordinatör Yardımcısı, Maraş Biber Kümesinin amaç ve politikaları ile ilgili mevzuat
doğrultusunda, işbirliğini kolaylaştırarak, ekonomik kalkınmaya destek verme taahhüdünün
başarıya ulaşmasını sağlamak için Küme Koordinatörünün gözetim ve denetiminde
çalışmalarda bulunur. Bu faaliyetler kapsamında küme paydaşları, kamu ve özel sektör
temsilcileri, şirketlerin yönetimleri ve dışarıdan hizmet sağlayıcılarla çalışır. Maraş Biber
Kümesinin ekonomik ve sosyal açıdan sürdürülebilir ve güçlü hale getirilmelerini sağlar.
A. TEMEL NİTELİKLER
Eğitim ve İş Tecrübesi:
Üniversitelerin en az 4 (dört) yıllık pazarlama, iletişim, halkla ilişkiler veya benzeri
alanlarından mezun en az 2 (iki) yıllık benzer iş tecrübesi sahibi olan. Ulusal ve/veya
uluslararası projelerde tecrübe sahibi olması tercih sebebidir.
Becerileri:
Güçlü sözlü ve yazılı iletişim becerileri;
Mükemmel kişilerarası ve örgütsel beceriler;
Güçlü ağ oluşturma, kolaylaştırma, arabuluculuk ve pazarlık becerileri;
Çeşitli kurumlar ve organizasyonlar ile birlikte çalışma becerisi;
Güçlü bilgisayar kullanabilme becerisi ve
İngilizce bilgisi (En az YDS E: 50 puan ve üstü)
Diğer Nitelikler:
B-Sınıfı ehliyet sahibi
Erkek adaylar için askerlik hizmetini tamamlamış
35 yaşını aşmamış