καμπυλωτοί καμπυλωτοί GramGram αρνητικοί βάκιλοιαρνητικοί βάκιλοι

δονάκιαδονάκια

καμπυλοβακτηρίδιακαμπυλοβακτηρίδια

ελικοβακτηρίδιαελικοβακτηρίδια

ΔΟΝΑΚΙΑ

Vibrio cholerae O1 και O139

άλλα παθογόνα δονάκια

Ε. Σκούλικα χειμερινό εξ. 2007

Vibrio choleraeVibrio cholerae

Ίσιοι βάκιλλοι Καμπυλωτοί βάκιλλοι

λακτόζη+ λακτόζη- Campy blood agar42oC+ 25oC-

Campylobacter

TCBS agarκίτρινοοξειδάση+

Vibrio

κιτρικά+ κιτρικά- H2S+ H2S-

Klebsiella E. coli Salmonella Shigella

Gram αρνητικά

Gram-αρνητικοί βάκιλλοι, κινητοί, προαιρετικά αναερόβιοι,

γ-πρωτεοβακτήρια

enterobacteriaceae

vibrionaceae

pseudomonaceae

δονάκια που συνδέονται με νόσο στον άνθρωπο

Είδος Πηγή μόλυνσης ΝόσοςV. Alginolyticus θάλασσα τραύματα εξωτερική μόλυνση V. Cholerae νερό ,τρόφιμα γαστρεντερίτιδαV. Cincinnatiensis* άγνωστη βακτηριαιμία, μηνιγγίτιδαV. Fluvialis * θαλασσινά γαστρεντερίτιδα, τραύματα

βακτηριαιμίαV. Furnissii* θάλασσα γαστρεντερίτιδαV. Harveyi * θάλασσα τραύματα(shark bite)V. Etschnikovii * άγνωστη βακτηριαιμίαV. Mimicus* γλυκό νερό γαστρεντερίτιδα, τραύματα, βακτηριαιμίαV. Parahaemolyticus οστρακόδερμα, θάλασσα γαστρεντερίτιδα, τραύματα, βακτηριαιμίαV. Vulnificus οστρακόδερμα, θάλασσα βακτηριαιμία, τραύματα, κυτταρίτιδα

Vibrios

• Gram Gram αρνητικοί βάκιλοιαρνητικοί βάκιλοι

• Καμπυλωτό σχήμα (σαν κόμμα)Καμπυλωτό σχήμα (σαν κόμμα)

• Προαιρετικά αναερόβιαΠροαιρετικά αναερόβια

• Οξειδάση θετικάΟξειδάση θετικά

• Μη απαιτητικά θρεπτικά υλικάΜη απαιτητικά θρεπτικά υλικά

• Εύκολη καλλιέργειαΕύκολη καλλιέργεια

V. cholerae στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο

νόσοςνόσος - - χολέρα χολέρα

• Χώρες τρίτου κόσμου

• Δυτικός κόσμος

– Ασύνηθες

* ταξιδιώτες

* από μολυσμένα θαλασσινά

τροφή

κόπρανα

νερόνερό– γλυκό γλυκό – αλμυρόαλμυρό

μετάδοση - V. choleraeV. cholerae

χολέρα

» ενδημική- εντοπισμένη γεωγραφικά /κακές συνθήκες υγιεινής

» επιδημική – γεωγραφική διασπορά / οφείλεται στη μετακίνηση πληθυσμού

» πανδημία- παγκόσμια διασπορά , έχουν δημιουργηθεί 7 πανδημίες.

Στην Νότια Ασία είναι ενδημική νόσος.

Διασπορά των επιδημικών στελεχών

Επιδημιολογία των vibrio• Ο ορότυπος O1 είναι υπεύθυνος για τις μεγάλες πανδημίες με την

σημαντική θνησιμότητα στις υπο ανάπτυξη χώρες. Ο ορότυπος O139 μπορεί να προκαλέσει πανδημίες.

• Ο μικροοργανισμός μπορεί να βρεθεί σε ποταμούς η σε λίμνες αλλά και σε θαλάσσιο περιβάλλον σε όλο τον πλανήτη κυρίως αποικίζοντας οστρακόδερμα

• Ο μικροοργανισμός μπορεί να πολλαπλασιαστεί ελεύθερα στο νερό • Το βακτηριακό φορτίο αυξάνεται στα μολυσμένα νερά κατά τους

ζεστούς μήνες • Διασπορά μέσω μολυσμένων νερών και τροφίμων • Άμεση μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι σπάνια διότι

απαιτείται μεγάλος αριθμός βακτηρίων για μόλυνση, λόγω της βακτηριοκτόνου δράσης του γαστρικού περιβάλλοντος (104-108)

V. cholerae Επιδημικά στελέχη

Serotype O Antigens

Ogawa A, B

Inaba A, C

Hikojima A, B, C

Παράγοντες παθογένειαςΤοξίνη της χολέρας Υπερέκκριση ηλεκτρολυτών και νερού

Pilus που συν-εκφράζεται με την τοξίνη

Προσκόλληση στον βλεννογόνο του εντέρου, θέση πρόσδεσης για τη CTX

Βοηθητική τοξίνη της χολέρας

Αυξάνει την έκκριση υγρών από το έντερο

«Zonnula» αποφρακτική τοξίνη

Αυξάνει την περατότητα του εντέρου

Παράγοντας αποικισμού

προσκόλληση

νευραμινιδάση Τροποποιεί την κυτταρική επιφάνεια για την αποκάλυψη των γαγγλιοσιδίων GM1 που είναι οι

υποδοχείς της τοξίνης της χολέρας

Δράση των τοξινών του V. cholerae και της B. pertussis

Δράση της τοξίνης της χολέρας

Δράση της τοξίνης

Παθοφυσιολογία της χολέρας

εργαστηριακή διάγνωση

• Καλλιέργεια σε δείγμα κοπράνων στα πρώτα στάδια της νόσου

• Αιμοσυγκόλληση και ευαισθησία στον φάγο ΙV διαφοροποιεί το στέλεχος El Tor (+) από τα κλασσικά δονάκια (-)

• Από ασυμπτωματικούς φορείς ή νερό και τρόφιμα απαιτείται εμπλουτισμός σε ελαφρά αλκαλικό περιβάλλον (pH 8,5) για 6 ώρες και σπορά σε θρεπτικό υλικό. Οροτυπική διάγνωση.

• Μικροσκοπική εξέταση κοπράνων είναι μικρής αποτελεσματικότητας, εκτός αν γίνει 1-2 ώρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Παρατηρούνται κινητά βακτήρια.

• ραγδαία έκκριση ιόντων και νερού στον εντερικό σωλήνα • αφυδάτωση και θάνατος • θεραπεία

– αναπλήρωση υγρών– αντιβιοτικά ντοξυκυκλίνη για ενήλικες, τριμεθοπρίμη-σουλφαμεθοξαζόλη για παιδιά

• εμβολιασμός – μερικώς αποτελεσματικός – χρησιμοποιείται στους ταξιδιώτες

Χολέρα - θεραπείαΧολέρα - θεραπεία

• ωμά θαλασσινά• μεγαλώνει σε υψηλή συγκέντρωση αλατιού • ασύνηθες στις δυτικές χώρες• διάρροια

Vibrio parahemolyticusVibrio parahemolyticus

Άλλα παθογόνα δονάκια

• V. parahaemolyticus : διεισδυτικό παθογόνο του παχέως εντέρου. Αιμολυτική δράση λόγω της θερμοσταθερής τοξίνης Kanagawa

- διάρροια• Vibrio vulnificus : μη διεισδυτικό είδος του

λεπτού εντέρου

- γαστρεντερίτιδα, πρωτογενή σηψαιμία

CampylobacterCampylobacter

HelicobacterHelicobacter

• Λεπτοί καμπυλωτοί ή ελικοειδείς Λεπτοί καμπυλωτοί ή ελικοειδείς Gram- Gram- βάκιλλοιβάκιλλοι• Πολικό μαστίγιοΠολικό μαστίγιο• ΔενΔεν χρησιμοποιούν υδατάνθρακες (οξειδωτικά ή χρησιμοποιούν υδατάνθρακες (οξειδωτικά ή ζυμωτικά)ζυμωτικά)• Μικροαερόφιλοι (5% ΟΜικροαερόφιλοι (5% Ο22, 10% , 10% COCO22, 85% N, 85% N22))

Campylobacter Campylobacter

CCampylobacterampylobacter jejuni jejuni

Στις αναπτυγμένες χώρες είναι το Στις αναπτυγμένες χώρες είναι το πιο συχνό αίτιο βακτηριακής πιο συχνό αίτιο βακτηριακής

διάρροιαςδιάρροιαςΜε επίπτωση μεγαλύτερη από της Με επίπτωση μεγαλύτερη από της

Salmonella Salmonella και και Shigella Shigella μαζίμαζί

Στην Βρετανία η ετήσια επίπτωση είναι 1,1% Στην Βρετανία η ετήσια επίπτωση είναι 1,1% με > 200 θανάτουςμε > 200 θανάτους

Campylobacter

Στο C. jejuni οφείλεται το 80% των περιστατικών στον άνθρωπο

Στο C. coli οφείλεται το 2-5% των κρουσμάτων στις αναπτυγμένες χώρες αλλά υπερέχει στις υπο-ανάπτυξη

Επιδημιολογία μετάδοση

• μολύνει το γαστερεντερικό ζώων • σε αγελάδες και πρόβατασε αγελάδες και πρόβατα προκαλεί προκαλεί

αποβολέςαποβολές• Η κύρια δεξαμενή του μικροβίου είναι τα Η κύρια δεξαμενή του μικροβίου είναι τα

πουλιάπουλιά• γάλα (μη παστεριωμένο) • προϊόντα κρέατος• μολυσμένο νερό• κοπροστοματική οδός

Το γαστρεντερικό σύστημα του ανθρώπου

Campylobacter παθογένεια

• Η εντερίτιδα από C. jejuni παράγει αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του εντέρου.

• Οι βλεννογόνοι εμφανίζονται διαρρηγμένοι, οιδηματώδεις και αιματηροί

• Δεν είναι σαφής ο ρόλος των εντεροτοξινών στην μόλυνση

• Έλλειψη προσκόλλησης και κίνησης καταστρέφει την μολυσματικότητα

Campylobacter παθογένεια

• Τα campylobacter είναι ευαίσθητα στο συμπλήρωμα (αδυναμία πρόκλησης βακτηριαιμίας)

• Το C. fetus έχει επιφανειακή πρωτεϊνη S που αναστέλλει την πρόσδεση του C3b και την φαγοκυττάρωση (το μονο καμπυλοβακτηρίδιο που προκαλεί σηψαιμία).

• Σύνδρομο Guillain-Barre αυτοάνοση νόσος από διασταυρούμενη αντίδραση αντισωμάτων έναντι πολυσακχαριτών του μικροβίου και γλυκοσφυγκολιπιδίων των νευρώνων.

απομόνωσηαπομόνωση - - CampylobacterCampylobacter

• Λεπτοί καμπυλωτοί ή ελικοειδείς Λεπτοί καμπυλωτοί ή ελικοειδείς Gram- Gram- βάκιλλοιβάκιλλοι

• Πολικό μαστίγιοΠολικό μαστίγιο• ΔενΔεν χρησιμοποιούν υδατάνθρακες ( χρησιμοποιούν υδατάνθρακες (οξειδωτικά οξειδωτικά

ή ζυμωτικάή ζυμωτικά))• μικροαερόφιλομικροαερόφιλο • αναπτύσσεται καλλίτερα στουςαναπτύσσεται καλλίτερα στους 42 42ooCC

• διάρροιαδιάρροια• κακουχίακακουχία • πυρετόςπυρετός• κοιλιακό άλγοςκοιλιακό άλγος• αυτοπεριοριζόμενη νόσος • αντιβίωση περιστασιακά (amoxicillin-clavulanic, μακρολίδες, τετρακυκλίνη)• βακτηριαιμία από C. fetus

CampylobacterCampylobacter - - συμπτώματασυμπτώματα

Helicobacter pylori

Ανακαλύφθηκε και καλλιεργήθηκε το 1984

Είδος δεξαμενή νόσος συχνότηταH. Pylori άνθρωπος,

πρωτεύοντα, χοίρος

Γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, αδενοκαρκίνωμα του στομάχου

συχνό

H. Cinaedi Άνθρωπος χάμστερ Γαστρεντερίτιδα, σηψαιμία, πρωκτοκολίτιδα, κυτταρίτιδα

Όχι συχνό

H. Fennelliae άνθρωπος Γαστρεντερίτιδα, σηψαιμία, πρωκτοκολίτιδα

Όχι συχνό

H. Canadensis άνθρωπος Γαστρεντερίτιδα σπάνιο

H. Canis σκύλος Γαστρεντερίτιδα σπάνιο

H. Pullorum πουλερικά Γαστρεντερίτιδα σπάνιο

Helicobacter

• Ελικοειδείς gram- βάκιλλοι • Τα ελικοβακτηρίδια του στομάχου και όχι

του εντέρου παράγουν ουρεάση σε ψηλά επίπεδα (σημαντικό διαγνωστικό τεστ για H. pylori )

• Το 70% - 100% των ασθενών με γαστρίτιδα, γαστρικό έλκος ή έλκος του δωδεκαδακτήλου είναι μολυσμένοι με H. pylori.

παθογένεια

Ο αποικισμός διευκολύνεται από:

• Αναστολή της παραγωγής οξέων στο στομάχι από ειδική πρωτεϊνη

• Εξουδετέρωση των οξέων από αμμωνία που παράγεται με τη δράση της ουρεάσης

• μουσινάση φωσφολιπάση και κυτταροξίνη προκαλούν διάρρηξη του ιστού

• LPS επάγει φλεγμονώδη αντίδραση

παθογένεια

• Αποφυγή της ενδοκυττάριας καταστροφής με την παραγωγή υπεροξειδικής δισμουτάσης και καταλάσης

• Το H. pylori παράγει παράγοντες που ενεργοποιούν (1) έκκριση IL-8 (2) παραγωγή του παράγοντα ενεργοποίησης

των αιμοπεταλίων με αποτέλεσμα την υπερ-έκκριση γαστρικού υγρού,

(3) προάγει τον προγραμματισμένο θάνατο των κυττάρων του γαστρικού επιθηλίου

Η σχέση του παθογόνου με τον ξενιστή

Ο μικροοργανισμός είναι στενά συνδεδεμένος με γαστρίτιδα, γαστρικά

έλκη, γαστρικό αδενοκαρκίνωμα και γαστρικό λέμφωμα, όμως

Προστατεύει από τις νόσους που προκαλούνται από οισοφαγική

παλινδρόμηση : αδενοκαρκίνωμα του κατώτερου οισοφάγου και του πυθμένα

του στομάχου.

Helicobacter επιδημιολογία

• Η μόλυνση είναι συχνή, ειδικά σε πληθυσμούς χαμηλής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και στις υπο ανάπτυξη χώρες(70%-90% αποικισμός < 10 ετών).

• Στις αναπτυγμένες χώρες 45% των ενηλίκων αποικίζεται από H. pylori

• Ο άνθρωπος είναι ή κύρια δεξαμενή• Διασπορά από άνθρωπο σε άνρωπο

(κοπροστοματική οδός) • Βρίσκεται παντού χωρίς εποχιακή επίπτωση

Helicobacter διάγνωση

• μικροσκοπικά:ο ιστολογικός έλεχγος βιοψίας έχει μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα

• Δοκιμασία ουρεάσης: σχετικά ευαίσθητη και εξαιρετικά ειδική, Η δοκιμασία της ουρίας στην αναπνοή είναι εύκολη δοκιμασία

• H. pylori αντιγόνα: ευαίσθητη και ειδική δοκιμασία στα κόπρανα

• Η καλλιέργεια απαιτεί μικροαερόφιλο περιβάλλον . Αργή ανάπτυξη, μέθοδος χωρίς ευαισθησία

• Ορολογική εξέταση για την μέτρηση της έκθεσης στο H. pylori

Helicobacter θεραπεία, πρόληψη και έλεχγος

• Πολλά θεραπευτικά σχήματα έχουν αξιολογηθεί για τις λοιμώξεις από H. Pylori.

• Συνδυασμένη θεραπεία με τετρακυκλίνη, μετρονιδαζόλη, βισμούθιο και ομεπραζόλη για 2 εβδομάδες φαίνεται αποτελεσματική.

• Για προφύλαξη ασυμπτωματικών ασθενών δεν συστήνεται λόγω αντενδείξεων όπως προδιάθεση σε αδενοκαρκίνωμα του κατώτερου οισοφάγου.

• Δεν υπάρχουν εμβόλια για τον άνθρωπο

Αντοχή στις μακρολίδες

H. pylori μοριακή διάγνωση της αντοχής