-
Y Gofalydd
Rhifyn 78 Haf 2016
Cyfieithwyd i’r
Gymraeg gan
Angharad
Edwards
Pob parch i ofalwyr
Yn cefnogi oedolion sy’n ofalwyr di-dâl ledled Ynys Môn, Conwy a
Gwynedd
Wythnos Gofalwyr 2016 6 -12 Mehefin
Mae Gwasanaeth Cynnal Gofalwyr yn gwybod bod gofalwyr di-dâl yn
ffantastig; maen nhw’n cyflawni gweithredoedd anhunanol o
garedigrwydd ac ymroddiad bob dydd. Wythnos Gofalwyr yw’r amser i
ddathlu’r ymrwymiad hwn ac i roi gwybod i ofalwyr bod eu cyfraniad
yn cael ei gydnabod a’i werthfawrogi.
Y tu mewn i’r rhifyn hwn: Lwfans Gofalwr; manteisio i’r eithaf
ar eich apwyntiadau meddyg; y newyddion diweddaraf am y Ddeddf
newydd; cyfnodau mewn ysbyty a phobl â dementia; gwyliau teuluol
gofalwyr; hysbysfwrdd
Rhif Elusen Gofrestredig: 1066262
Pobl gyffredin yw gofalwyr sy’n gwneud gwaith anghyffredin!
-
Newyddion Diweddaraf Cynnal Gofalwyr
Lwfans Gofalwr Mae llawer o oblygiadau dros ddod yn ofalydd i
berthynas neu ffrind, gan gynnwys cwymp posibl mewn incwm. Mae rhai
gofalwyr yn penderfynu gadael eu swyddi neu leihau’r oriau y maen
nhw’n gweithio. Medr y system fudd-daliadau ymddangos yn gymhleth
ac nid yw llawer o ofalwyr yn ymwybodol o rai o’r budd-daliadau
sylfaenol y medrent fod yn gymwys i’w derbyn.
Y prif fudd-dal i ofalwyr yw’r Lwfans Gofalwr. Er mwyn bod yn
gymwys i dderbyn y budd-dal hwn, rhaid eich bod yn gofalu am rywun
sy’n derbyn naill ai’r Lwfans Byw i’r Anabl (anghenion gofal
personol, cyfradd ganolig neu uwch) neu Gydran Bywyd Beunyddiol y
PIP (Taliad Annibyniaeth Bersonol), neu’r Lwfans Gweini, am 35 awr
neu fwy yr wythnos. Os ydych yn gweithio, ni allwch ennill mwy na
£110 yr wythnos. Os ydych yn derbyn budd-daliadau eraill, medr
ymddangos nad oes unrhyw fudd o hawlio’r Lwfans Gofalwr. Ond,
medrech fod â’r hawl i gael yr hyn a elwir yn hawl sylfaenol a
fedrai roi’r hawl i chi gael budd-daliadau na fedrwch eu hawlio
gyda’r budd-daliadau eraill.
Os ydych chi’n ofalydd ac yn ansicr a ydych yn derbyn yr holl
fudd-daliadau y mae gennych chi’r hawl i’w derbyn, medr Gwasanaeth
Cynnal Gofalwyr drefnu i chi gael gwiriad budd-daliadau a fydd yn
edrych ar hawliau’r sawl sy’n derbyn gofal a’ch hawliau chi er mwyn
sicrhau eich bod yn cael yr incwm uchaf posibl.
Ein siop elusen yng Nghaergybi Llwyddodd y siop yng Nghaergybi i
godi £674.40 yn gynharach y flwyddyn hon. Diolch i bawb a roddodd
eitemau a/neu helpu yn y siop. Diolch o dîm Cynnal Gofalwyr
Cysylltwch â ni am fanylion grwpiau cymorth a’n digwyddiadau ar
gyfer yr Wythnos Gofalwyr
Adborth gan yr Hwylusydd Meddygfeydd Mae gan Gynnal Gofalwyr
aelod o staff ym mhob Sir sy’n gweithio gyda meddygfeydd
cyffredinol i godi ymwybyddiaeth o faterion gofalwyr; maent hefyd
yn annog gofalwyr i roi gwybod i’w meddygfa cyffredinol am eu swydd
ofalu.
Mae gan Lynwen Roberts, Hwylusydd Meddygfeydd dros ardaloedd
Dwyfor a Meirionnydd yng Ngwynedd, rai awgrymiadau gan feddygon a
Rheolwyr Practisiau:
Dywedwch wrth eich meddygfa cyffredinol eich bod yn ofalydd. Os
yw staff y practis yn ymwybodol o’ch sefyllfa, mae’n bosibl y
medrent fod yn fwy hyblyg gydag apwyntiadau os yw’r cyfyngiadau
amser a nifer y cleifion yn caniatáu. Mantais arall yw bod gan bob
gofalydd di-dâl yr hawl i gael brechiad am ddim rhag y ffliw, waeth
beth yw ei oedran neu statws ei iechyd. Mae’n bosibl y bydd eich
meddyg yn gofyn i chi am eich swydd ofalu yn ystod ymgynghoriad a
medrai gynnig rhai syniadau defnyddiol sy’n berthnasol i’ch
amgylchiadau unigol.
Sicrhewch fod gan y feddygfa eich manylion cyswllt os byddwch yn
trefnu apwyntiad neu ymweliad cartref i’r sawl sy’n dibynnu
arnoch.
Ceisiwch fod yn bresennol yn ystod ymweliadau cartref, yn
arbennig os oes problemau o ran cofio neu gyfathrebu.
Sicrhewch fod yr holl wybodaeth am y sawl sy’n dibynnu arnoch yn
cael ei diweddaru’n gyson a’i bod yn hygyrch i bob ymwelydd sy’n
gysylltiedig â’i ofal. Medr eich swyddfa Cynnal Gofalwyr lleol eich
helpu i wneud hyn.
-
Daeth y Ddeddf uchod i rym ym mis Ebrill 2016. Mae’n disodli’r
holl ddeddfwriaeth gyfredol i ofalwyr yng Nghymru, felly mae’n
bwysig bod gofalwyr yn gwybod eu hawliau dan y Ddeddf newydd.
Mae’r diffiniad o ofalydd wedi’i ehangu, felly bydd mwy o
ofalwyr yn cael eu cynnwys gan y Ddeddf.
Bydd mwy o ddyletswydd ar Awdurdodau Lleol i fynd ati i gynnig
Asesiad Gofalwr i bob gofalydd a bydd cyswllt cyfreithiol rhwng
canlyniadau Asesiad Gofalwr a’r ddyletswydd ar Awdurdodau Lleol i
ddiwallu’r angen (os yw’r meini prawf cymhwysedd yn caniatáu).
Mae’r rheoliadau ar gyfer y Ddeddf yn gosod meini prawf
cymhwysedd cenedlaethol newydd; golyga hyn y bydd pennu a yw person
yn gymwys i gael cynllun gofal gan yr Awdurdod Lleol yn dibynnu
bellach ar a oes ganddo rywun neu beidio, h.y. gofalydd, sy’n
fodlon diwallu ei anghenion gofal. Felly, bydd yn hanfodol bod
gofalwyr yn glir iawn ynghylch yr hyn y maen nhw’n fodlon eu
darparu ac yn medru eu darparu gan y bydd hyn yn effeithio’n fawr
ar b’un ai y bydd y sawl y maen nhw’n gofalu amdano’n gymwys i gael
cymorth gan eu Hawdurdod Lleol trwy gynllun gofal. Bydd hefyd angen
i Awdurdodau Lleol sicrhau eu bod yn medru dangos eu bod wedi gofyn
ac wedi cofnodi’n glir yr hyn y mae gofalydd yn medru ac yn fodlon
ei wneud.
Bydd y Ddeddf newydd yn golygu y bydd llai o bobl yn derbyn
cynllun gofal ffurfiol gan yr Awdurdod Lleol. Mae’r Ddeddf yn
cynrychioli symudiad clir tuag at ofal a ddarperir gan wasanaethau
ataliol yn y gymuned.
Mae Cynnal Gofalwyr yn parhau i fonitro’r Ddeddf newydd a bydd
yn rhannu’r newyddion diweddaraf gyda gofalwyr yn rheolaidd.
Sut i gysylltu â ni
Anfonwch e-bost neu lythyr atom neu ffoniwch ni.
Oriau swyddfa arferol: Dydd Llun – Dydd Gwener 10 - 4
: [email protected] Nodwch ym mha sir rydych chi’n byw
wrth anfon e-bost.
Swyddfa Bangor 01248 370797 Uned 6, Mentec, Ffordd Deiniol,
Bangor, LL57 2UP
Swyddfa Penrhyndeudraeth 01766 772956 Llys Deudraeth, Stryd
Fawr, Penrhyndeudraeth, LL48 6BL
Swyddfa Llangefni 01248 722828 Neuadd y Dref, Llangefni LL77
7LR
Swyddfa Bae Colwyn 01492 533714 Swyddfeydd Islawr y Metropole,
Ffordd Penrhyn, Bae Colwyn LL29 8LG
www.cynnalgofalwyr.org.uk
Cysylltwch â ni gydag unrhyw broblem ofalu sydd gennych. Medrwch
ofyn cwestiynau neu fwrw’ch baich am eich rôl gofalu; neu ofyn am
ymweliad gan swyddog maes i drafod datrysiadau.
Mae ein gwasanaeth yn gyfrinachol ac am ddim.
Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014
Mae’r ffrwyth melyn crwm yn llawn maeth. Mae’r ffibr, y
potasiwm, y fitamin C a’r B6 mewn bananas yn cadw’r galon yn
iach.
~ medicalnewstoday.com
-
Slot Atebion
C: Mae fy nhad yn ymdopi’n dda ers iddo gael gwybod bod ganddo
Alzheimer’s y llynedd. Mae fy mrawd a minnau’n aros yn ei dŷ am yn
ail er mwyn sicrhau gofal cyson. Mae ganddo drefn reolaidd, mae’n
bwyta deiet iach ac, yn bwysicach oll, mae’n mwynhau bywyd.
Mae angen i dad fynd i’r ysbyty am driniaeth a bydd rhaid iddo
aros yno am rai diwrnodau. Rwy’n poeni’n arw am sut bydd hyn yn
effeithio arno – mae angen ei atgoffa i fwyta ac yfed ac mae’n
cynhyrfu yng nghwmni dieithriaid. A: Mae un o wardiau Ysbyty
Gwynedd, Glaslyn, wedi mabwysiadu ‘Ymgyrch John’ yn ffurfiol, trwy
gyflwyno Pasbort Gofalydd sy’n rhoi’r hawl i ofalwyr cleifion â
dementia neu ddeliriwm ymweld â’r sawl sy’n dibynnu arnynt y tu
allan i’r oriau ymweld.
Medrech siarad â staff yr ysbyty ymlaen llaw ac egluro’ch
pryderon. Rhowch wybod iddynt os oes gennych amser i fynd i mewn i
helpu’ch tad gyda’i brydau bwyd ac ati.
Mae rhai wardiau’n elwa o gael help Gwirfoddolwyr Ward,
‘Robins’, sy’n cynnig gwasanaethau amrywiol fel tawelu meddwl
cleifion trwy siarad â nhw neu wneud gweithgareddau syml fel
croeseiriau.
Ar wahân i Ward Glaslyn, medr staff wardiau unigol ddefnyddio’u
disgresiwn ar hyn o bryd i bennu a gaiff gofalwyr ymweld y tu allan
i’r oriau ymweld.
Os yw eich tad yn mynd i fod yn glaf mewnol yn Ysbyty Gwynedd,
medrwch gysylltu â’n Swyddog Cymorth Gofalwyr, Tina Williams, sy’n
gweithio yn yr ysbyty. Gwaith Tina yw cefnogi gofalwyr di-dâl yn yr
ysbyty ac mae ar gael i drafod hyn ac unrhyw bryderon eraill posibl
sydd gennych.
07775280366
Ynys Mae hon am y môr â mi- yn unig annynol yn gweiddi yn ei
nos, ac ni wn i, sut, sut mae croesi ati ~Ifor ap Glyn Bardd
Cenedlaethol Cymru
Ymgyrch John: i gael yr hawl i aros gyda phobl â dementia yn yr
ysbyty
Lansiwyd yr ymgyrch gan Nicci Gerrard yn 2014 wedi marwolaeth ei
thad, Dr John Gerrard.
Roedd Dr Gerrard wedi cael diagnosis o Alzheimer’s ac roedd yn
byw’n dda tan iddo gael ei dderbyn i’r ysbyty i gael triniaeth ar
wlser ar y goes. Yn ystod ei bum wythnos yn yr ysbyty, roedd yr
oriau ymweld i’r teulu’n gyfyngedig dros ben a chafodd hyn effaith
drychinebus. Dywedodd Ms Gerrard, “Roedd fy nhad yn medru ynganu ac
roedd yn abl iawn pan aeth i mewn i’r ysbyty. Daeth allan yn ddyn
wedi’i dorri.”
Mae Ymgyrch John yn gofyn am fynediad a chydnabyddiaeth i
ofalwyr ac yn credu y dylent nid yn unig cael caniatâd i fod ar y
wardiau, ond y dylent gael eu croesawu.
Mae Cynnal Gofalwyr yn cefnogi Ymgyrch John yn llwyr ac yn
gobeithio y bydd yn cael ei dderbyn yn eang mewn ysbytai. I gael
rhagor o wybodaeth am Ymgyrch John, ewch i:
www.johnscampaign.org.uk
-
Stori gofalydd
Diolch Cynnal Gofalwyr! “ Hoffwn ddiolch fel teulu i chi a’r
Family Holiday Association am roi’r gwyliau arbennig yma i ni yn
Haven, Pwllheli ym mis Gorffennaf. Cawsom amser ffantastig a
gwnaethom fwynhau pob munud. Roedd yn union beth oedd ei angen
arnom ar ôl cyfnod mor ingol a gofidus yn ymdopi â’m salwch. Roedd
yr wythnos yn un llawn gweithgareddau - nofio, go-certio,
marchogaeth asynnod, chwarae golff, teithiau cwch, diwrnodau ar y
traeth a gwnaethom hyd yn oed chwarae Bingo, er i ni fethu ag
ennill yr un wobr, ha ha! Dyma rai atgofion o’n gwyliau i chi eu
mwynhau. Diolch unwaith eto am bopeth. Rydym yn ddiolchgar dros
ben.”
~ Teulu Hughes
Grantiau i ofalwyr Mae ein staff maes yn helpu gofalwyr i ddod o
hyd i grantiau tuag at eitemau hanfodol fel nwyddau gwyn a dodrefn
ac i wneud cais amdanynt. Weithiau, fel yn yr achos hwn, medrwn
gael gafael ar grantiau sy’n fuddiol i’r teulu cyfan, ac nid y
gofalydd yn unig.
The Family Holiday Association Elusen genedlaethol yw hon sy’n
ymroddedig i ddarparu gwyliau a theithiau undydd i lannau môr ym
Mhrydain i deuluoedd sy’n wynebu rhai o heriau anoddaf eu
bywydau.
Mae’r elusen yn helpu teuluoedd na allai fforddio mynd ar wyliau
fel arall. Y llynedd, helpodd yr elusen fwy na 1,400 o deuluoedd i
gael gwyliau yng ngwersylloedd gwyliau Haven a Butlin’s neu i gael
grant uniongyrchol tuag at wyliau yn rhywle arall. Y sawl sy’n
gymwys i gael gwyliau yw teuluoedd ar incwm isel nad ydynt wedi bod
ar wyliau yn ystod y pedair blynedd ddiwethaf, sydd ag o leiaf un
plentyn tair oed neu’n hynach.
www.familyholidayassociation.org.uk
Sut fedra i gael grant? I wneud cais am wyliau, caiff teuluoedd
eu hatgyfeirio gan weithwyr proffesiynol sydd eisoes yn gweithio
gyda nhw, fel Gwasanaeth Cynnal Gofalwyr, athrawon, gweithwyr
cymdeithasol, ymwelwyr iechyd ac ati.
-
Hysbysfwrdd
Hyd y gwyddom, roedd y wybodaeth a geir yn y cylchlythyr hwn yn
gywir pan gafodd ei argraffu. Ni all Gwasanaeth Cynnal Gofalwyr fod
yn gyfrifol am unrhyw gamgymeriadau, esgeulustod nac ansawdd y
wybodaeth a ddarperir gan fudiadau eraill, ac ni fedrwn argymell
unrhyw gynnyrch na gwasanaeth.
Papurau newydd a chylchgronau sain
Mae gan Gymdeithas y Deillion Gogledd Cymru dîm recordio sy’n
dosbarthu detholiad o lyfrau, cylchgronau a phapurau newydd
wythnosol lleol ar lafar. Mae’r gwasanaeth hwn am ddim.
01248 353604
I bwy mae PwyntTeulu Cymru?
Mae PwyntTeulu Cymru i rieni, gofalwyr ac unrhyw un sy’n
gyfrifol am blant a phobl ifanc. Mae teuluoedd ledled Cymru yn rhoi
gwybod i ni am bethau y medrwn ni eu gwneud i wneud PwyntTeulu
Cymru yn berthnasol ac yn hawdd ei ddefnyddio. Os hoffech chi helpu
i wella PwyntTeulu Cymru, byddwn yn croesawu eich barn – rhowch
wybod i ni!
Mae PwyntTeulu Cymru yn eich cysylltu chi â’r gwasanaethau sydd
ar gael yn eich ardal leol. Os oes gyda chi rywbeth yr hoffech chi
ei rannu gyda theuluoedd trwy PwyntTeulu Cymru, medrwch gyflwyno
erthygl. Neges destun: 07860 052 905
: 0300 222 57 57
: [email protected]
: https://pwyntteulu.cymru/
Ffurflenni adnewyddu’r taliad Annibyniaeth Bersonol (PIP) Mae
gofalwyr wedi dweud wrthym eu bod yn poeni am fod angen i’w
ffurflenni adnewyddu gael eu dychwelyd erbyn dyddiad arbennig, ond
mae yna restr aros am rywun i helpu i lenwi’r ffurflenni.
Medrwch ffonio’r Adran Gwaith a Phensiynau a gofyn am estyniad
i’r dyddiad y mae angen i’r ffurflenni gael eu dychwelyd.
Mae gan Gofal Arthritis linell cymorth rhadffôn i bobl sy’n byw
gyda phob math o arthritis. Peidiwch â dioddef yn dawel. Ffoniwch
nawr am sgwrs gyfrinachol, cymorth a gwybodaeth. 0808 800 4050
Banciau Bwyd A ydych chi’n cael trafferth dal dau ben llinyn
ynghyd? A ydych chi’n gorfod dewis rhwng talu biliau a phrynu bwyd?
Cysylltwch â’ch swyddfa Cynnal Gofalwyr lleol a gofynnwch i’n staff
a fedrant eich atgyfeirio i’r Banc Bwyd agosaf. Os byddwch yn
bodloni’r meini prawf, byddwch yn gymwys i dderbyn parsel fwyd.
https://pwyntteulu.cymru/
