แผนการสอนสขศึ�กษาเร��อง แนวทางการป้�องก�นการเก�ดโรคอจจาระร�วง กลุ่�มเป้�าหมาย นั�กเรี�ยนัชั้�นัมั�ธยมัปี ที่�� ๓ โรีงเรี�ยนัเที่ศบาล 2 แมั�ต๋ำ��าดรี�ณเวที่ย! จ#านวน ๓๐ คน

ว�นท$�สอน 10 ธ�นัวาคมั พ.ศ 2558 เวลุ่า ๐๙.๐๐ -๑๐.๓๐ นั. (๑ ชั่��วโมง ๓๐ นาท$) ว�ตถุป้ระสงค+การเร$ยนร,- เพ'�อให้+ผู้-+เรี�ยนัมั�ความัรี- +เรี'�องแนัวที่างการีปี.องก�นัการีเก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วง

ว�ตถุป้ระสงค+เชั่�ง

พฤต�กรรม

เน�0อหา ก�จกรรมการเร$ยนสอน

ส��อ การป้ระเม�น

ห้ล�งจากการีเรี�ยนัการีสอนัผู้-+เรี�ยนัสามัารีถ๑.อธ/บายความหมายของโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+ ๒. อธ/บายสถุานการณ์+ของโรีคอ�จจารีะรี�วง

๑. ความหมาย โรีคอ�จจารีะรี�วง ห้รี'อ โรีคที่+องเด/นั ที่+องเส�ย ห้มัายถ7งภาวะที่��ผู้-+ปี9วยถ�ายอ�จจารีะเห้ลวมัากกว�าว�นัละ 2 ครี�ง ห้รี'อถ�ายอ�จจารีะเปี:นันั�าห้รี'อมั-ก ห้รี'อมั-กปีนัเล'อดเพ�ยงครี�งเด�ยว ถ'อเปี:นั อาการีของโรีคกล��มัห้นั7�งในัรีะบบที่างเด/นัอาห้ารี ซึ่7�งพบได+บ�อยเนั'�องจากสามัารีถต๋ำ/ดต๋ำ�อได+รีวดเรี<ว เก/ดในัที่�กฤด-กาลโดยเฉพาะในัฤด-รี+อนัพบผู้-+ปี9วยมัากเนั'�องจากเชั้'อโรีคเจรี/ญและแพรี�พ�นัธ�!ได+ด�โรีคนั�พบได+ในับ�คคลที่�กเพศที่�กว�ย พบมัากในัเด<กอาย� 6 เด'อนั ถ7ง 2 ปี ในัเด<กจะมั�อาการีรี�นัแรีงและมั�อ�ต๋ำรีาการีต๋ำายส-ง จากสถ/ต๋ำ/ของกรีะที่รีวงสาธารีณส�ข เมั'�อพ.ศ.2531 พบว�ามั�

ข� นันั�า๑. ผู้-+สอนันั�าคล/ปีว�ด�โอเรี'�องโรีคอ�จจารีะรี�วงมัาให้+ด-แล+วต๋ำ�งค�าถามัเพ'�อที่ดสอบความัรี- +เบ'องต๋ำ+นัว�าส/�งที่��ได+ด-ไปีนั�นัได+รี�บอะไรีบ+างและเล<งเห้<นัปี@ญห้าและความัรี+ายแรีงของโรีคอ�จารีะรี�วง(๑๕นัาที่�)

ข�นัสอนั

- ภาพโปีสเต๋ำอรี! - แผู้�นัผู้�บเรี'�องอ�จจารีะรี�วง-คล/ปีการีปี.องก�นัโรีคอ�จจารีะรี�วง-เกมัส!กรีะห้ล��าปี -ไฟล! powerpoi

๑ . การีปีรีะเมั/นัความั รี- +ว/ธ�การีปีรีะเมั/นัการีที่ดสอบก�อนัเรี�ยนัและห้ล�งเรี�ยนัโดยห้ล�งเรี�ยนัเครี'�องมั'อแบบที่ดสอบจ�านัวนั ๒๐ ข+อเกณฑ์!การีปีรีะเมั/นัห้ล�งเรี�ยนัที่�กคนัต๋ำ+องได+คะแนันัอย�าง

ได+๓. บอกและรี- +ถ7งสาเห้ต๋ำ�ของการีเก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วงได+อย�างถ-กต๋ำ+องและชั้�ดเจนั๕.อธ/บายอาการีของผู้-+ปี9วยโรีคอ�จารีะรี�วงได+

๕. อธ/บายแนวทางการป้�องก�นโรีคอ�จจารีะรี�วงอย�างถ-กต๋ำ+องและถ-กว/ธ�๖.อธ/บายแนวการ

ปีรีะชั้าชั้นัเส�ยชั้�ว/ต๋ำด+วยโรีคอ�จจารีะรี�วงจ�านัวนั 1,677 รีาย ห้รี'อ 3.7 รีายต๋ำ�อปีรีะชั้ากรี 1 แสนัคนั ซึ่7�งนั�บว�าเปี:นัสาเห้ต๋ำ�การีต๋ำายที่��ส�าค�ญอ�นัด�บที่�� 6๒. สถุานการณ์+ของการี

สถานัการีณ!โรีคอ�จจารีะรี�วงในัปีรีะเที่ศไที่ย

จากรีายงานั 506 ของส�านั�กรีะบาดว/ที่ยา กรีมัควบค�มัโรีค พบผู้-+ปี9วย 1,013,225 รีาย จาก 77

จ�งห้ว�ด ค/ดเปี:นัอ�ต๋ำรีาปี9วย 1595.00 ต๋ำ�อแสนัปีรีะชั้ากรี เส�ยชั้�ว/ต๋ำ 37 รีาย ค/ดเปี:นัอ�ต๋ำรีาต๋ำาย 0.06 ต๋ำ�อแสนัปีรีะชั้ากรี ส�ดส�วนัเพศชั้ายต๋ำ�อเพศห้ญ/ง 1: 1.29 กล��มัอาย�ที่��พบมัากที่��ส�ด เรี�ยงต๋ำามัล�าด�บ ค'อ >65 ปี (10.96 %) 15-24 ปี (9.98 %) และ 25-34 ปี (9.94 %)

ส�ญชั้าต๋ำ/ที่��พบผู้-+ปี9วยโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+แก� ส�ญชั้าต๋ำ/ไที่ยค/ดเปี:นัรี+อยละ 98.6 พมั�ารี+อยละ 0.7 ก�มัพ-ชั้ารี+อยละ 0.2 ลาวรี+อยละ 0.1

จ�นั/ฮ่�องกง/ไต๋ำ+ห้ว�นัรี+อยละ 0.0 มัาเลเซึ่�ยรี+อยละ 0.0 เว�ยดนัามัรี+อยละ 0.0 และอ'�นัๆ รี+อยละ 0.4

ต๋ำามัล�าด�บ๓. สาเหตของโรีคอ�จจารีะรี�วง

๑.ผู้-+สอนับรีรียายความัห้มัาย สาเห้ต๋ำ�และสถานัการีณ!และแนัวที่างการีรี�กษา ของอ�จจารีะรี�วง(๒๐ นัาที่�)๒. ผู้-+สอนัฉายว�ด�ที่�ศนั!เรี'�อง ผู้ลรี+ายจากการีเก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วงฉ�บพล�นั(๑๐ นัาที่�)

๓. ผู้-+สอนัจ�ดรีะดมัสมัองลดปี@ญห้าส�ขภาพในัเรี'�องโรีคอ�จจารีะรี�วง(๒๐ นัาที่�)

๓. ผู้-+สอนัให้+ผู้-+เรี�ยนับอกว/ธ�การีปี.องก�นัโรีคอ�จจารีะรี�วงปีละนั�าไปีปีรี�บใชั้+

nt-ชั้�ด LCD

-ชั้�ดเครี'�องเส�ยงว�ด�ที่�ศนั!เรี'�อง ผู้ล ผู้ลรี+ายของโรีคอ�จจารีะรี�วง

นั+อยรี+อยละ ๖๐ และต๋ำ+องส-งกว�าก�อนัเรี�ยนั

๒ . การีปีรีะเมั/นั ความัปีรีะสงค!ว/ธ�การีปีรีะเมั/นัการีให้+ผู้-+เรี�ยนับอกถ7งสาเห้ต๋ำ�และการีปี.องก�นัของโรีคเครี'�องมั'อการีปีรีะเมั/นั-เกมัส!กรีะห้ล��าปี เกณฑ์!การีปีรีะเมั/นัผู้-+เรี�ยนัที่�กคนัแสดงความัปีรีะสงค!ที่��จะการีปี.องก�นัการีโรีคอ�จจารีะลงไปีในัเกมัส!กรีะห้ล��าปี

ร�กษาและลดความัเล��ยงของโรีคอ�จารีะได+

เก/ดจากการีก/นัอาห้ารี ด'�มันั�า ห้รี'อนัมัที่��มั�เชั้'อโรีคอ�จจารีะรี�วงปีะปีนัอย-� มั�สาเห้ต๋ำ� แต๋ำกต๋ำ�างก�นั ด�งนั�1. การีต๋ำ/ดเชั้'อไวรี�ส

เชั้'อแบคที่�เรี�ยที่��ก�อโรีคอ�จจารีะรี�วงที่��ส�าค�ญ ได+แก� Rotavirus ซึ่7�งอาการีของอ�จจารีะรี�วงที่��เก/ดจากเชั้'อไวรี�สมั�กพบผู้-+ปี9วยมั�อาการีไข+ส-ง และอาเจ�ยนัในั 3 ว�นัแรีก และอ�จจารีะมั�กเปี:นัส�เห้ล'อง

2. การีต๋ำ/ดเชั้'อแบคที่�เรี�ย

เชั้'อแบคที่�เรี�ยที่��ที่�าให้+เก/ดอ�จจารีะรี�วง ได+แก� Staphyloccus, Streptococus, Clostridium, Shigella และ Salmonela

โดยอ�จจารีะรี�วงที่��เก/ดจากเชั้'อแบคที่�เรี�ยจะที่�าให้+เก/ดอาการีอ�กเสบของล�าไส+รี�วมัด+วย เชั้'ออ�จจารีะรี�วงที่��พบบ�อยจะเปี:นัจ�าพวกเชั้'อซึ่/กเกลล�า ( Shigella) ที่��ที่�าให้+ถ�ายอ�จจารีะบ�อย มั�ส�เข�ยว และต๋ำ�อมัามั�มั-กเล'อด และ เชั้'อซึ่�ลโมัเนัลล�า (Salmonela) ที่��ที่�าให้+เก/ดอาการีอาเจ�ยนั ที่+องอ'ด ถ�ายอ�จจารีะส�เข�ยว และมั�ไข+รี�วมัด+วย นัอกจากนั�นัย�งมั�เชั้'อที่��ที่�าให้+เก/ดอ�จจารีะรี�วงที่��เปี:นัเชั้'อ

(๑๕ นัาที่�)

ข�นัสรี�ปีผู้-+สอนัสรี�ปีถ7งผู้ลกรีะที่บของปี@ญห้าที่��เก/ดข7นัแล+วเสนัอแนัะให้+ผู้-+เรี�ยนัปีฏิ/บ�ต๋ำ/ต๋ำามัข�นัต๋ำอนัที่��แนัะนั�าและบอกกล�าวให้+เล<งเห้<นัถ7งการีด-แลรี�กษาส�ขภาพ ก/นัรี+อนั ชั้+อนักลางและกลว/ธ�อ'�นัๆที่��จะนั�าไปีปีรี�บใชั้+ในัการีการีด-แลรี�กษาส�ขภาพได+

อ�นัต๋ำรีาย เชั้�นั เชั้'ออห้/วาต๋ำกโรีค (Vibrio cholerae)

3. เก/ดจากโปีรีโต๋ำซึ่�ว และปีรีส/ต๋ำ

โปีรีโต๋ำซึ่�วที่��ก�อให้+เก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+แก� Entamoeba histolytica ส�วนัปีรีส/ต๋ำที่��ก�อให้+เก/ดโรีค ได+แก� Trichuris trichiura และ Strongyloides stercoralis รีวมัถ7งพยาธ/ต๋ำ�วแบนัที่��อย-�ในัเนั'อส�ต๋ำว!ต๋ำ�างๆ ซึ่7�งเชั้'อเห้ล�านั�มั�กพบปีะปีนัเข+าส-�รี �างกายด+วยการีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีที่��ไมั�สะอาด4. ภ-มั/แพ+

สารีก�อภ-มั/แพ+ที่��ที่�าให้+เก/ดโรีคที่+องรี�วงที่��ส�าค�ญมั�กพบในัอาห้ารีต๋ำ�างๆ รีวมัถ7งการีรี�บปีรีะที่านัยาบางชั้นั/ด

5. การีขาดสารีอาห้ารี การีขาดสารีอาห้ารีที่��เปี:นัสาเห้ต๋ำ�ที่�าให้+เก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วงพบมัากในัเด<กที่��ขาดสารีอาห้ารี เนั'�องจากรี�างกายไมั�สามัารีถสรี+างนั�าย�อยส�าห้รี�บการีย�อยอาห้ารีที่��เพ�ยงพอได+ โดยเฉพาะเอนัไซึ่มั!

Lactase และ Lactose ที่�าให้+อาห้ารีถ-กย�อยไมั�ห้มัด มั�อาห้ารีในัรีะบบมัาก ปีรีะกอบก�บอาห้ารีที่��เห้ล'ออย-�มั�กจะมั�จ�ล/นัที่รี�ย!ก�อโรีคที่��ที่�าให้+เก/ดอ�จจารีะรี�วงได+การต�ดต�อ แลุ่ะแพร�กระจายของเชั่�0อ

การีต๋ำ/ดต๋ำ�อ และแพรี�กรีะจายของโรีคอ�จจารีะรี�วงพบมัากจากสาเห้ต๋ำ�การีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารี และนั�าที่��มั�การีปีนัเปีI อนัของเชั้'อเข+าส-�รีะบบที่างเด/นัอาห้ารี โดยเชั้'อจะมั�การีฟ@กต๋ำ�ว และเจรี/ญเต๋ำ/บโต๋ำเพ/�มัจ�านัวนัในัรีะบบที่างเด/นัอาห้ารี ซึ่7�งเชั้'อเห้ล�านั�จะถ-กข�บถ�ายอออกมัาก�บอ�จจารีะของผู้-+ปี9วย และแพรี�กรีะจายปีะปีนัก�บส/�งมั�ชั้�ว/ต๋ำ รีวมัถ7งผู้�กผู้ลไมั+ อาห้ารี นั�าด'�มั เข+าส-�รี �างกายคนัเรีาได+อ�ก นัอกจากนั� เชั้'อย�งสามัารีถแพรี�กรีะจายจากการีอาเจ�ยนัของผู้-+ปี9วย รีวมัถ7งข+าวของเครี'�องใชั้+ที่��ผู้-+ปี9วยส�มัผู้�สได+ด+วย

3. เก�ดจากโป้รโตซั�ว แลุ่ะป้รส�ต

โปีรีโต๋ำซึ่�วที่��ก�อให้+เก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+แก� Entamoeba histolytica ส�วนัปีรีส/ต๋ำที่��ก�อให้+เก/ดโรีค ได+แก� Trichuris trichiura และ

Strongyloides stercoralis รีวมัถ7งพยาธ/ต๋ำ�วแบนัที่��อย-�ในัเนั'อส�ต๋ำว!ต๋ำ�างๆ ซึ่7�งเชั้'อเห้ล�านั�มั�กพบปีะปีนัเข+าส-�รี �างกายด+วยการีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีที่��ไมั�สะอาด4. ภู,ม�แพ- สารีก�อภ-มั/แพ+ที่��ที่�าให้+เก/ดโรีคที่+องรี�วงที่��ส�าค�ญมั�กพบในัอาห้ารีต๋ำ�างๆ รีวมัถ7งการีรี�บปีรีะที่านัยาบางชั้นั/ด5. การขาดสารอาหาร

การีขาดสารีอาห้ารีที่��เปี:นัสาเห้ต๋ำ�ที่�าให้+เก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วงพบมัากในัเด<กที่��ขาดสารีอาห้ารี เนั'�องจากรี�างกายไมั�สามัารีถสรี+างนั�าย�อยส�าห้รี�บการีย�อยอาห้ารีที่��เพ�ยงพอได+ โดยเฉพาะเอนัไซึ่มั! Lactase และ Lactose ที่�าให้+อาห้ารีถ-กย�อยไมั�ห้มัด มั�อาห้ารีในัรีะบบมัาก ปีรีะกอบก�บอาห้ารีที่��เห้ล'ออย-�มั�กจะมั�จ�ล/นัที่รี�ย!ก�อโรีคที่��ที่�าให้+เก/ดอ�จจารีะรี�วงได+

การต�ดต�อ แลุ่ะแพร�กระจายของเชั่�0อการีต๋ำ/ดต๋ำ�อ และแพรี�กรีะจายของโรีคอ�จจารีะรี�วงพบมัากจากสาเห้ต๋ำ�การีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารี และนั�าที่��

มั�การีปีนัเปีI อนัของเชั้'อเข+าส-�รีะบบที่างเด/นัอาห้ารี โดยเชั้'อจะมั�การีฟ@กต๋ำ�ว และเจรี/ญเต๋ำ/บโต๋ำเพ/�มัจ�านัวนัในัรีะบบที่างเด/นัอาห้ารี ซึ่7�งเชั้'อเห้ล�านั�จะถ-กข�บถ�ายอออกมัาก�บอ�จจารีะของผู้-+ปี9วย และแพรี�กรีะจายปีะปีนัก�บส/�งมั�ชั้�ว/ต๋ำ รีวมัถ7งผู้�กผู้ลไมั+ อาห้ารี นั�าด'�มั เข+าส-�รี �างกายคนัเรีาได+อ�ก นัอกจากนั� เชั้'อย�งสามัารีถแพรี�กรีะจายจากการีอาเจ�ยนัของผู้-+ปี9วย รีวมัถ7งข+าวของเครี'�องใชั้+ที่��ผู้-+ปี9วยส�มัผู้�สได+ด+วย๔.อาการีของโรีคอ�จจารีะรี�วง3. เก/ดจากโปีรีโต๋ำซึ่�ว และปีรีส/ต๋ำโปีรีโต๋ำซึ่�วที่��ก�อให้+เก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+แก� Entamoeba histolytica ส�วนัปีรีส/ต๋ำที่��ก�อให้+เก/ดโรีค ได+แก� Trichuris trichiura และ Strongyloides stercoralis รีวมัถ7งพยาธ/ต๋ำ�วแบนัที่��อย-�ในัเนั'อส�ต๋ำว!ต๋ำ�างๆ ซึ่7�งเชั้'อเห้ล�านั�มั�กพบปีะปีนัเข+าส-�รี �างกายด+วยการีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีที่��ไมั�สะอาด4. ภ-มั/แพ+สารีก�อภ-มั/แพ+ที่��ที่�าให้+เก/ดโรีคที่+องรี�วงที่��ส�าค�ญมั�กพบในัอาห้ารีต๋ำ�างๆ รีวมัถ7งการีรี�บปีรีะที่านัยาบาง

ชั้นั/ด5. การีขาดสารีอาห้ารีการีขาดสารีอาห้ารีที่��เปี:นัสาเห้ต๋ำ�ที่�าให้+เก/ดโรีคอ�จจารีะรี�วงพบมัากในัเด<กที่��ขาดสารีอาห้ารี เนั'�องจากรี�างกายไมั�สามัารีถสรี+างนั�าย�อยส�าห้รี�บการีย�อยอาห้ารีที่��เพ�ยงพอได+ โดยเฉพาะเอนัไซึ่มั! Lactase และ Lactose ที่�าให้+อาห้ารีถ-กย�อยไมั�ห้มัด มั�อาห้ารีในัรีะบบมัาก ปีรีะกอบก�บอาห้ารีที่��เห้ล'ออย-�มั�กจะมั�จ�ล/นัที่รี�ย!ก�อโรีคที่��ที่�าให้+เก/ดอ�จจารีะรี�วงได+การีต๋ำ/ดต๋ำ�อ และแพรี�กรีะจายของเชั้'อการีต๋ำ/ดต๋ำ�อ และแพรี�กรีะจายของโรีคอ�จจารีะรี�วงพบมัากจากสาเห้ต๋ำ�การีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารี และนั�าที่��มั�การีปีนัเปีI อนัของเชั้'อเข+าส-�รีะบบที่างเด/นัอาห้ารี โดยเชั้'อจะมั�การีฟ@กต๋ำ�ว และเจรี/ญเต๋ำ/บโต๋ำเพ/�มัจ�านัวนัในัรีะบบที่างเด/นัอาห้ารี ซึ่7�งเชั้'อเห้ล�านั�จะถ-กข�บถ�ายอออกมัาก�บอ�จจารีะของผู้-+ปี9วย และแพรี�กรีะจายปีะปีนัก�บส/�งมั�ชั้�ว/ต๋ำ รีวมัถ7งผู้�กผู้ลไมั+ อาห้ารี นั�าด'�มั เข+าส-�รี �างกายคนัเรีาได+อ�ก นัอกจากนั� เชั้'อย�งสามัารีถแพรี�กรีะจายจากการีอาเจ�ยนัของผู้-+ปี9วย รีวมัถ7งข+าวของเครี'�องใชั้+ที่��ผู้-+ปี9วย

ส�มัผู้�สได+ด+วย๔.อาการของโรคอจจาระ เมั'�อรี�างกายได+รี�บเชั้'อเข+าส-�รีะบบที่างเด/นัอาห้ารีจนัไปีถ7งล�าไส+ เชั้'อเห้ล�านั�จะรีบกวนัการีส�งนั�า และอ/เล<กโต๋ำรีไลที่! ผู้�านันั�าเข+าส-�เย'�อบ�ล�าไส+ ห้รี'อมั�การีห้ล��งนั�านั�า และอ/เล<กโต๋ำรีไลที่!เข+าส-�ล�าไส+มัากข7นัจนัล�าไส+เต๋ำ<มัไปีด+วยของเห้ลว และเก/ดการีบ�บต๋ำ�วของล�าไส+ผู้ล�กเอาของเห้ลวพรี+อมัอ�จจารีะเข+าส-�ล�าไส+ให้ญ�อย�างรีวดเรี<วที่�าให้+เก/ดการีถ�ายอ�จจารีะเห้ลวต๋ำามัมัา

ส�าห้รี�บการีได+รี�บเชั้'อไวรี�ส ผู้-+ปี9วยมั�กมั�อาการีอาเจ�ยนั ต๋ำ�วรี+อนั เปี:นัไข+ในัชั้�วงว�นัแรีกๆ และเรี/�มัถ�ายอ�จจารีะเห้ลวเปี:นันั�าห้รี'อมั-กเล'อดปีะปีนัออกมัา ต๋ำ�างก�บการีต๋ำ/ดเชั้'อแบคที่�เรี�ยที่��มั�การีถ�ายอ�จจารีะเห้ลวเปี:นัห้ล�กนัอกจากนั�นั โรีคอ�จจารีะรี�วงย�งที่�าให้+ผู้-+ปี9วยเก/ดอาการีต๋ำ�างๆต๋ำามัมัาจากการีส-ญเส�ย และขาดนั�า ได+แก�1. การีกรีะห้ายนั�า ถ'อเปี:นัอาการีข�นัแรีกที่��เก/ดข7นั แต๋ำ�ในัเด<กจะบ�งบอกได+ยาก นัอกจากจะให้+ลองด'�มันั�าด-จ7งแสดงอาการีด'�มันั�าแบบกรีะห้าย

2. นั�าห้นั�กต๋ำ�วลดอย�างรีวดเรี<ว เนั'�องจากมั�การีส-ญเส�ยนั�าของรี�างกายปีนัออกมัาก�บอ�จจารีะจ�านัวนัมัาก ในัผู้-+ปี9วยบางรีายอาจมั�นั�าห้นั�กลดได+มัากถ7งรี+อยละ 10 ซึ่7�งอาจเก/ดได+ภายในั 2-5

ชั้��วโมัง ห้รี'อ 1-3 ว�นั3. เบ+าต๋ำาล7ก บรี/เวณดวงต๋ำาแห้+ง และบ�Kมัล7กลง รีวมัถ7งกรีะห้มั�อมับ�Kมั โดยเฉพาะอาการีที่��เก/ดก�บเด<กต๋ำ��ากว�า 2 ปี อาการีนั�ถ'อเปี:นัอาการีที่��แสดงได+อย�างชั้�ดเจนัของการีขาดนั�า โดยเฉพาะในัเด<ก4. ปีากแห้+ง เนั'�องจากมั�นั�าลายนั+อยลง รี�างกายไมั�สามัารีถสรี+างนั�าลายได+อย�างเพ�ยงพอจากที่��รี �างกายส-ญเส�ยนั�ามัากที่�าให้+ปีากมั�ล�กษณะแห้+ง และซึ่�ด5. ห้ายใจเรี<วข7นั คล+ายโรีคห้อบห้'ด เนั'�องจากภาวะรี�างกายเส�ยสมัด�ลนั�า ในัเด<กที่��ขาดนั�าจะห้ายใจเรี<วข7นัที่�� 40-60 ครี�ง/นัาที่� มั�อาการีห้ายใจล7ก และแรีงกว�าปีกต๋ำ/6. ปี@สสาวะนั+อย เนั'�องจากนั�าในัรี�างกายนั+อยลง และมั�การีด-ดกล�บนั�าจากของเส�ยมัากข7นัเพ'�อรี�กษาปีรี/มัาณนั�าในัรี�างกาย ส�าห้รี�บในัเด<กปีกต๋ำ/จะถ�ายปี@สสาวะที่�ก 3 ชั้��วโมัง แต๋ำ�ส�าห้รี�บเด<กที่��ขาดนั�าจะมั�

การีถ�ายปี@สสาวะนั+อยกว�าเด/มั อาจเปี:นัที่�ก 5-8

ชั้��วโมัง ข7นัอย-�ก�บความัรี�นัแรีงของโรีค7. ชั้�พจรีเต๋ำ+นัเบา เปี:นัอาการีต๋ำ�อเนั'�องจากภาวะรี�างกายขาดนั�า8. กรีะห้มั�อมัปี�Lมั เปี:นัอาการีที่��พบเฉพาะในัเด<กที่ารีกที่��กรีะโห้ลกศรี�ษะย�งไมั�เชั้'�อมัสนั/ที่ เมั'�อเก/ดภาวะรี�างกายขาดนั�าจะที่�าให้+กรีะห้มั�อมับรี/เวณรีอยต๋ำ�อของกรีะโห้ลกศรี�ษะย�บต๋ำ�วลง9. ผู้/วห้นั�งขาดความัย'ดย��นั โดยในัภาวะปีกต๋ำ/เมั'�อห้ย/บผู้/วห้นั�งยกข7นั และปีล�อย ผู้/วห้นั�งจะกล�บค'นัสภาพเด/มัได+อย�างรีวดเรี<ว แต๋ำ�ห้ากมั�ภาวะขาดนั�าผู้/วห้นั�งจะกล�บส-�สภาพเด/มัอย�างชั้+าๆ10. มั�อาการีไข+ ที่��เก/ดจากภาวะต๋ำ/ดเชั้'อจากรี�างกายที่��อ�อนัแอลงขณะเก/ดโรีค อาการีไข+มั�กพบได+ในัที่�กว�ย11. ห้ากมั�อาการีรี�นัแรีง ผู้-+ปี9วยบางรีายจะเก/ดอาการีชั้<อก๕. แนวทางการป้�องก�นโรคอจจาระร�วงการีปี.องก�นั และควบค�มัการีรีะบาดของโรีค1. การีปีรี�บปีรี�งรีะบบส�ขาภ/บาลของห้+องนั�า ห้+องส+วมั ไมั�ให้+มั�การีแพรี�กรีะจายออกส-�ส/�งแวดล+อมั

ภายนัอก รีวมัถ7งการีก�าจ�ดส/�งปีฏิ/ก-ลจากห้+องนั�า ห้+องส+วมัให้+ถ-กส�ขล�กษณะ2. การีปีรี�บปีรี�งค�ณภาพนั�าใชั้+ นั�าด'�มั ให้+สะอาด และเพ�ยงพอ3. การีเต๋ำรี�ยมัอาห้ารี และการีปีรี�งอาห้ารีต๋ำ+องมั�กรีรีมัว/ธ�ที่��สะอาด ไมั�ควรีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีส�กๆด/บๆ ที่��อาจมั�การีปีนัเปีI อนัของเชั้'อได+ รีวมัถ7งการีเก<บรี�กษาอาห้ารีให้+มั/ดชั้/ด ปี.องก�นัการีจ�บต๋ำอมัของแมัลงต๋ำ�างๆ โดยเฉพาะแมัลงว�นั4. ส�าห้รี�บเด<ก ควรีส�งเสรี/มัการีเล�ยงด-บ�ต๋ำรีด+วยนัมัมัารีดา เพ'�อปี.องก�นัโรีคอ�จจารีะรี�วงในัเด<กที่��เก/ดจากการีเล�ยงด+วยนัมัผู้งห้รี'ออาห้ารีอ'�นัที่��อาจที่�าให้+เก/ดการีขาดสารีอาห้ารี5. ผู้-+ที่��เปี:นัภ-มั/แพ+ ควรีรีะว�งห้ล�กเล��ยงการีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีที่��อาจที่�าให้+เก/ดอาห้ารีภ-มั/แพ+ที่+องรี�วงได+ รีวมัถ7งการีรี�บปีรีะที่านัยาชั้นั/ดต๋ำ�างๆควรีได+รี�บค�าแนัะนั�าจากแพที่ย!ก�อนั๖.แนวการร�กษาการีรี�กษาจะแบ�งออกเปี:นั 2 รีะด�บ ค'อ1. การีรี�กษาเบ'องต๋ำ+นั ด+วยการีด'�มันั�าห้รี'อนั�าเกล'อแรี�เพ'�อที่ดแที่นันั�าที่��ส-ญเส�ยจากการีถ�ายอ�จจารีะ

เห้ลว2. การีรี�กษาเมั'�อพบแพที่ย! โดยแพที่ย!จะที่�าการีรี�กษาด+วยการีให้+รี�บปีรีะที่านันั�า และเกล'อแรี� ห้รี'ออาจให้+ผู้�านัที่างสายนั�าเกล'อเข+าส-�กรีะแสเล'อดโดยต๋ำรีง รี�วมัด+วยก�บการีรี�บปีรีะที่านัยาปีฏิ/ชั้�วนัะ ส�าห้รี�บผู้-+ปี9วยบางงรีายที่��ไมั�ต๋ำ+องการีพบแพที่ย!สามัารีถห้าซึ่'อยาแก+ที่+องรี�วงมัารี�บปีรีะที่านัเองก<ได+ รี�วมัก�บการีรี�กษาเบ'องต๋ำ+นัแนวทางการร�กษา1. ไมั�ควรีงดอาห้ารี ส�าห้รี�บผู้-+ปี9วยที่��มั�อาการีไมั�ห้นั�ก สามัารีถรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีได+ ซึ่7�งควรีรี�บปีรีะที่านัอาห้ารีที่��ย�อยง�าย เชั้�นั นั�าแกง นั�าซึ่�ปี และข+าวต๋ำ+มั2. ด'�มัสารีละลายนั�าต๋ำาลเกล'อแรี� โดยด'�มัต๋ำลอดเลาต๋ำ�งแต๋ำ�เรี/�มัปี9วยมั�อาการีของโรีคจนัถ7งรีะยะที่��เรี/�มัห้าย โดยใชั้+นั�าต๋ำาลที่รีาย 2 ชั้+อนัโต๋ำMะ รี�วมัก�บเกล'อแรี�ครี7�งชั้+อนัชั้า ละลายนั�ารี+อนั 750 ซึ่�ซึ่� ห้รี'ออาจห้าซึ่'อผู้งเกล'อแรี�ต๋ำามัรี+านัขายยาที่��วไปีมัาชั้งด'�มั3. ให้+เกล'อแรี��รี /งค!เกอรี!แลคเต๋ำที่ เข+าเส+นัเล'อด4. การีรี�บปีรีะที่านัยาปีฏิ/ชั้�วนัะส�าห้รี�บการีฆ่�าเชั้'อ

ว�ตถุป้ระสงค+เชั่�งพฤต�กรรม

เน�0อหา ก�จกรรมการเร$ยนสอน

ส��อ การป้ระเม�น

ห้ล�งจากการีเรี�ยนัการีสอนัผู้-+เรี�ยนัสามัารีถ๑.อธ/บายความัห้มัายของโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+ถ-กต๋ำ+อง๒. อธ/บายสถานัการีณ!ของโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+๓. บอกสาเห้ต๋ำ�ของโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+ถ-กต๋ำ+อง๔. อธ/บายแนัวที่างการีปี.องก�นัโรีคอ�จจารีะรี�วงได+๕.บอกแนัวที่างการีรี�กษาโรีคอ�จจารีะรี�วงได+อย�างถ-กต๋ำ+อง

๑.ความัห้มัายของโรีคอ�จจารีะรี�วง๒. สถานัการีณ!ของโรีคอ�จจารีะรี�วง ได+๓. สาเห้ต๋ำ�ของโรีคอ�จจารีะรี�วง๔. แนัวที่างการีปี.องก�นัโรีคอ�จจารีะรี�วง๕.บอกแนัวที่างการีรี�กษาโรีคอ�จจารีะรี�วง

ข�0นเร$ยน๑. ผู้-+สอนันั�าคล/ปีและโปีสเต๋ำอรี!และนั�าเกมัส!มัาชั้�วยในัการีบรียายมัาให้+ความัรี- +แล+วสรี�ปีผู้ลเส�ยต๋ำามัค�าต๋ำอบของนั�กเรี�ยนั แล+วชั้�ให้+เห้<นัความัถ7งความัจ�าเปี:นัต๋ำ+องเรี�ยนัรี- +เรี'�องแนัวที่างการีปี.องก�นั โรีคอ�จจารีะรี�วง

- คล/ปีการีปี.องก�นัโรีคอ�จจารีะรี�วง

-โปีสเต๋ำอรี!- แผู้�นัผู้�บ

ว�ธี$การป้ระเม�นการีที่ดสอบก�อนัเรี�ยนัและห้ล�งเรี�ยนัโดยห้ล�งเรี�ยนัเคร��องม�อแบบที่ดสอบจ�านัวนั ๒๐ ข+อเกณ์ฑ์+การป้ระเม�นห้ล�งเรี�ยนัที่�กคนัต๋ำ+องได+คะแนันัอย�างนั+อยรี+อยละ ๖๐ และต๋ำ+องส-งกว�าก�อนัเรี�ยนั