Όσο με θάβουνε, εγώ θα φυτρώνωΌσο με θάβουνε, εγώ θα φυτρώνΌσο με θάβουνε, εγώ θα φυτρώνω

Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου ΣκιώνΜηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου ΣκιώνΠερίοδος Γ ’ Τεύχος 85 Νοέμβρης 2014Περίοδος Γ ’ Τεύχος 85 Νοέμβρης 2014

Γενική Συνέλευση του ΣωματείουΣάββατο 29 Νοέμβρη

ώρα 10:00 π.μ.και αρχαιρεσίες

2 Σελίδα

Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοσητουτου Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιώνν

Τζωρτζ 6 Αθήνα 106 77Διόρθωση κειμένων:

Θωμάς Αθ. ΑγραφιώτηςΘωμάς Αθ. Αγραφιώτης

ΕξώφυλλοΕξώφυλλο: : Π. ΚαπετανίδηςΠ. Καπετανίδης

ΕΚΔΟΤΗΣ: Πάνος Β. Καπετανίδης Τηλέφωνο: 210 46 16 664

Γενική Συνέλευση του ΣωματείουΣάββατο 29 ΝοέμβρηΗ τακτική Γενική Συνέλευση

του Σωματείου μας, καθώς και οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέου πενταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του καταστατικού, θα γίνουν το Σάββατο 29 Νοέμβρη 2014 και ώρα 10:00 π.μ.. Η ψηφοφορία θα διαρκέσει από τις

13:00 μέχρι τις 14:00. Για τη συμμετοχή τους στις παραπάνω αρχαιρεσίες, θα πρέπει, όσοι προσέλθουν, να είναι μέλη του Σωματείου, δύο μήνες πριν την ημερομηνία της Γ.Σ. και να είναι ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΕΝΤΑΞΕΙ.Ταμειακά εντάξει τα μέλη μπορούν να γίνουν και την ίδια μέρα της Γ.Σ..

Υποψηφιότητες: Καταθέστε με e-mail στο: somateiokaragkiozh@gmail.com

από αρχές Νοέμβρη μέχρι την Δευτέρα 24 Νοέμβρη ώρα 12 μ.μ.. Απαραίτητη προϋπόθεση, ο υποψήφιος να είναι ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΕΝΤΑΞΕΙ.

Όσων οι αιτήσεις εγγραφής έχουν εγκριθεί, αλλά δεν έχουν καταβάλει το δικαίωμα εγγραφής, δεν θεωρούνται μέλη μέχρι την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης, είτε στην Τράπεζα, είτε πριν τη Γενική Συνέλευση.

ΠΛΗΡΩΜΕΣ στο λογαριασμό του Σωματείου μας:Τράπεζα Eurobank, αριθμός λογαριασμού:

026.0062.17.0200632294 IBAN: GR0802600620000170200632294

Γενική Συνέλευση του ΣωματείουΣάββατο 29 ΝοέμβρηΗ τακτική Γενική Συνέλευση

του Σωματείου μας, καθώς καιοι αρχαιρεσίες για την ανάδειξηνέου πενταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του καταστατικού, θα γίνουν το Σάββατο 29 Νοέμβρη 2014 και ώρα 10:00 π.μ.. Ηψηφοφορία θα διαρκέσει από τις

13:00 μέχρι τις 14:00. Για τη συμμετοχή τους στις παραπάνω αρχαιρεσίες, θα πρέπει, όσοι προσέλθουν, να είναι μέλη του Σωματείου, δύο μήνες πριν την ημερομηνία της Γ.Σ. και να είναι ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΕΝΤΑΞΕΙ.Ταμειακά εντάξει τα μέλη μπορούν να γίνουν και την ίδια μέρα της Γ.Σ..

Υποψηφιότητες: μ η μ ρ γ η

Καταθέστε με e-mail στο: somateiokaragkiozh@gmail.comαπό αρχές Νοέμβρη μέχρι την Δευτέρα 24 Νοέμβρη ώρα 12 μ.μ.. Απαραίτητη προϋπόθεση, ο υποψήφιος να είναι ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΕΝΤΑΞΕΙ.

Όσων οι αιτήσεις εγγραφής έχουν εγκριθεί, αλλά δεν έχουνκαταβάλει το δικαίωμα εγγραφής, δεν θεωρούνται μέλη μέχρι την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης, είτε στην Τράπεζα, είτε πριν τη Γενική Συνέλευση.

ΠΛΗΡΩΜΕΣ στο λογαριασμό του Σωματείου μας:Τράπεζα Eurobank, αριθμός λογαριασμού:

026.0062.17.0200632294 IBAN: GR0802600620000170200632294

3 Σελίδα

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, το 1973, ήταν μια μαζική διαδήλωση λαϊκής αντίθεσης στο καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών. Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου 1973, με κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών, από φοιτητές και σπουδαστές, που κλιμακώθηκε σχεδόν σε αντιχουντική επανάσταση και έληξε με αιματοχυσία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, μετά από μια σειρά γεγονότων που ξεκίνησαν με την είσοδο άρματος μάχης στο χώρο του Πολυτεχνείου και την επαναφορά σε ισχύ του σχετικού στρατιωτικού νόμου, που απαγόρευε συγκεντρώσεις και την κυκλοφορία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Στρατιώτες και αστυνομικοί έβαλαν με πραγματικά πυρά κατά πολιτών μέχρι και την επόμενη μέρα, με συνέπεια αρκετούς θανάτους, στο χώρο γύρω από το Πολυτεχνείο, αλλά και στην υπόλοιπη Αθήνα. Η πρώτη επίσημη καταγραφή, τον Οκτώβριο του 1974, από τον εισαγγελέα Δημήτρη Τσεβά, εντόπισε 18 επίσημους ή πλήρως βεβαιωθέντες νεκρούς και 16 άγνωστους "βασίμως προκύπτοντες". Ένα χρόνο αργότερα, ο αντιεισαγγελέας εφετών Ιωάννης Ζαγκίνης έκανε λόγο για 23 νεκρούς, ενώ κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολούθησε, προστέθηκε ακόμη ένας.

Μπορεί η αμερικανοκίνητη Χούντα να μην έπεσε εκείνη τη φθινοπωρινή νύχτα, αλλά ήταν η αρχή του τέλους της επτάχρονης τυραννίας που έληξε τραγικά με την εισβολή και κατοχή των Τούρκων στην Κύπρο. Στις 24 Ιουλίου 1974, ο τότε εγκάθετος της Χούντας «πρόεδρος της Δημοκρατίας» στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης, προσκάλεσε από το εξωτερικό και διόρισε πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή, ο οποίος και ανέλαβε τη λεγόμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.

Η Ελλάδα βρισκόταν, από τις 21 Απριλίου 1967, υπό τη δικτατορική διακυβέρνηση του στρατού, ενός καθεστώτος που είχε καταργήσει τις ατομικές ελευθερίες, είχε διαλύσει τα πολιτικά κόμματα και είχε εξορίσει, φυλακίσει και βασανίσει πολιτικούς και πολίτες με κριτήριο τις πολιτικές τους πεποιθήσεις.

Το Δημοκρατικό καταστατικό του Σωματείου μας, στο άρθρο 9, παράγραφος γ, θεωρεί λόγο διαγραφής και άρα δεν μπορεί να είναι μέλος του, όποιος: «Μετείχε ή μετέχει αποδεδειγμένα σε παρακρατική ή φασιστική οργάνωση, ή εκδηλώνει συμπάθεια αποδεδειγμένα υπέρ του δικτατορικού καθεστώτος».

ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΖΕΙ!

4 Σελίδα

Πληρωμή δικαιώματος εγγραφής μαζί με την αίτησηΕπειδή έχει παρατηρηθεί

το φαινόμενο να εγκρίνει το Δ.Σ. αιτήσεις εγγραφής στα μητρώα του Σωματείου, αλλά κατόπιν το μέλος (πλέον) να μην πληρώνει τα 30 € του δικαιώματος εγγραφής, ούτε τις προβλεπόμενες συνδρομές, το Διοικητικό Συμβούλιο, με πρόσφατη απόφασή του, αποφάσισε να δέχεται νέες αιτήσεις εγγραφής, ΜΟΝΟ εφόσον το υποψήφιο μέλος έχει πληρώσει πρώτα το δικαίωμα εγγραφής στο λογαριασμό του Σωματείου. Διαφορετικά η αίτηση του υποψήφιου μέλους θα θεωρείται ΑΚΥΡΗ.

Το δικαίωμα εγγραφής καταβάλλεται στο λογαριασμό του Σωματείου.Τράπεζα Eurobank, αριθμός λογαριασμού:026.0062.17.0200632294 IBAN: GR0802600620000170200632294

«Ρε, συ! Εδώ θυμάσαι, που ερχόμασταν μικρά και βλέπαμε Καραγκιόζη;»Ακούγεται, συχνά, αυτή η ατάκα από στόματα νεαρών, που κάνουν τη βόλτα τους στην Πλάκα, μόλις περάσουν έξω από την πόρτα, που αριστερά στέκεται ο Καραγκιόζης, δεξιά ο Χατζηαβάτης και από πάνω τους, δυο κούκλες κρατούν την επιγραφή: «ΦΙΓΟΥΡΕΣ & ΚΟΥΚΛΕΣ». Το θεατράκι «Φιγούρες & Κούκλες», το μόνιμο στέκι του Θεάτρου Σκιών και του κουκλοθέατρου, που με αγάπη και μεράκι στήσαμε το 1999 με την Αλεξία Αλεξίου, για να στεγάσουμε τις φιγούρες μου, τις κούκλες της, την τέχνη μας, τα όνειρά μας. Πέρασαν 15 χρόνια, με πολλές παραστάσεις, πολλούς μικρούς και μεγάλους θεατές. Το θεατράκι της Τριπόδων έγινε σημείο αναφοράς για όλους τους «καραγκιοζόφιλους» και «κουκλόφιλους» που ζουν ή επισκέπτονται την Αθήνα και την Ελλάδα. Το έμαθαν, είτε παρακολουθώντας κάποια από τις παραστάσεις του ή μέσα από τους κινηματογραφικούς φακούς, που το «ταξίδεψαν» σε διάφορες χώρες, ή από τις

ΦΙΓΟΥΡΕΣ & ΚΟΥΚΛΕΣ στην Πλάκα

15 χρόνια, ο Καραγκιόζης στην Τριπόδων 30!

5 Σελίδα

περιοδείες μας σε Ελλάδα και εξωτερικό. Λες και το κράταγε μανιάτικο ο ξυπόλυτος, από τότε που τον ξεσπίτωσαν από το μαντράκι του Χαρίδημου, λίγο πιο εκεί στο Φανάρι του Διογένη, και είπε: «Θα ξαναγυρίσω»! Και ξαναγύρισε και αγκαλιάστηκε από όλους και τους αγκάλιασε όλους. Τις Κυριακές, από Οκτώβρη έως Μάη, ο μπερντές ανάβει για όλη την οικογένεια, με ένα πλούσιο ρεπερτόριο κωμωδιών, αλλά και νέων έργων που παιδευτήκαμε μαζί τους, όλα αυτά τα χρόνια. Η αυλαία ανοίγει και οι κούκλες της Αλεξίας

ταξιδεύουν μαγικά τους θεατές σε κόσμους μαγικούς. Τις καθημερινές, κάθε πρωί, παιδικά γέλια ακούγονται στην Τριπόδων, από μαθητές όλων των βαθμίδων, που παρακολουθούν παράσταση Καραγκιόζη ή κουκλοθέατρου. Δεν μεγάλωσαν, όμως, μόνο οι θεατές- και εμείς μαζί τους- αλλά και οι βοηθοί, που παρακολουθούσαν την τέχνη πίσω από τον μπερντέ. Τεντώνουν, πλέον, το δικό τους λευκό σεντονάκι και ο Καραγκιόζης που τους βλέπει στην πόρτα να πηγαινοέρχονται, όχι πια με την παιδική τους φιγουρίτσα στο χέρι, ως θεατές, αλλά με τα «εργαλεία» της δουλειάς, ως μελλοντικοί «μάστοροι», καμαρώνει διπλά! Στεναχωριέται μόνο που δεν θα δει να ξαναπερνάνε το κατώφλι του, πια, οι Δάσκαλοι που «έσβησαν» τον μπερντέ τους, ο Ευγένιος, ο Βάγγος, ο Γιάνναρος κ.ά., που περνούσαν και μας τιμούσαν, για να δουν παράσταση ή για καφεδάκι, ουζάκι, κουβεντούλα… Στέριωσε, λοιπόν, η καραγκιοζοπαρέα και η κουκλοπαρέα στο μικρό θεατράκι και κουράγια να ’χει να αντέξει για πολλά χρόνια να παλεύει… Φέτος, γιορτάζοντας τα 15 χρόνια μας, για τη 16η χειμερινή καλλιτεχνική περίοδο, τις Κυριακές, ο Καραγκιόζης θα γίνει «Δάσκαλος», «Επιλοχίας», «Πολυτεχνίτης», «Αστροναύτης», θα δουλέψει στο «Ζωολογικό Κήπο», θα οργανώσει «Χριστουγεννιάτικο & Πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν», θα διώξει τους «Καλικάντζαρους», θα γίνει «Γραμματικός», «Κουνιέρης», αρχηγός του «Καρναβαλιού», Τρυγαίος στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη, θα κάνει «Πάσχα στη στάνη του Μπαρμπαγιώργου» και θα υποδεχθεί την άνοιξη ως «Ανθοπώλης». Οι κούκλες της Αλεξίας θα γιορτάζουν με τις ιστορίες του «Πέτρου & του Λύκου» και του «Δον Τάκι» και θα παίρνουν τη σκυτάλη από τον Καραγκιόζη, Κυριακή παρά Κυριακή, μια και οι πρωταγωνιστές μας, φέτος, αποφάσισαν να μοιραστούν τις πρωινές Κυριακάτικες παραστάσεις. Ε, γιορτή έχουν, είπαμε να μην τους χαλάσουμε το χατίρι! Σας περιμένουμε λοιπόν όλους, για να σας τρατάρουμε γέλιο!!!

Tάσος Κώνστας «ΦΙΓΟΥΡΕΣ & ΚΟΥΚΛΕΣ»: Τριπόδων

30, Πλάκα (μετρό Ακρόπολη) Τηλ.: 210 3227507, www.fk t.gr

6 Σελίδα

Αγιασμός-έναρξη για το εργαστήρι Καραγκιόζη στο

Περί ΣκιώνΞεκίνησε ο νέος κύκλος του

εργαστήριου καλλιτεχνικής και δημιουργικής έκφρασης για παιδία, για το Θέατρο Σκιών και τον παραδοσιακό Καραγκιόζη, στο Περί Σκιών (Νόρμαν 18-20, Αγ. Διονύσιος-Πάτρα).

Παλιοί-νέοι συμμετέχοντες μαθητές, γονείς, φίλοι αλλά και λάτρεις της λαϊκής τέχνης της πόλης, έδωσαν το παρών στον αγιασμό της έναρξης του φετινού κύκλου εργαστηρίων.

Ο καραγκιοζοπαίχτης Χρήστος Πατρινός, που επιμελείται, ευχαρίστησε, θερμά, όλους όσοι παραβρέθηκαν και ενημέρωσε το εκλεκτό κοινό, που παρακολουθούσε με αμείωτο ενδιαφέρον, για το πολιτιστικό πρόγραμμα των

παιδιών και τις πολιτιστικές καινοτόμες δράσεις, με παραστάσεις που θα πραγματοποιηθούν στο Περί Σκιών, κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Οι δηλώσεις συμμετοχής αγοριών και κοριτσιών συνεχίζονται, καθημερινά, στα τηλέφωνα 697-7355402, 694-7938358, με άξονες την τέχνη και την ιστορία του Θεάτρου Σκιών, τη μίμηση και την κίνηση φιγούρας, υποκριτική-αυτοσχεδιασμό, κατασκευή χειροποίητων φιγούρων-σκηνικών, αγωγή προφορικού λόγου,

συγγραφή θεατρικών κειμένων, τεχνικές και παραστάσεις Καραγκιόζη από τα παιδιά.

Οι μικροί φίλοι, αφού γεύτηκαν τα γλυκίσματα, παρακολούθησαν και την ξεκαρδιστική παράσταση του κ. Πατρινού. Αυτή τη φορά, όμως, για βοηθό στον μπερντέ δεν είχε το γιο του, αλλά τους μικρούς καραγκιοζοπαίχτες, που συμμετείχαν στο περσινό εργαστήρι.

Το Περί Σκιών λειτουργεί με εκθετήριο φιγούρας και σκηνικών Θεάτρου Σκιών, ενώ ο χώρος είναι επισκέψιμος για το κοινό. Προγραμματίζονται επισκέψεις σχολείων με ενημέρωση των μαθητών για την ιστορία του Θεάτρου

7 Σελίδα

Σκιών και παράσταση Καραγκιόζη από τον καραγκιοζοπαίχτη Χρ. Πατρινό. Κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο, θα πραγματοποιούνται παραστάσεις ποικίλου ρεπερτορίου και θα γίνονται παρουσιάσεις βιβλίων, εκθέσεις ζωγραφικής-φωτογραφίας και ομιλίες-διαλέξεις από καραγκιοζοπαίχτες, σκηνοθέτες, ηθοποιούς, καλλιτέχνες, ερευνητές-καθηγητές πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που έχουν ασχοληθεί, στενά, με τον ξυπόλυτο ήρωα και το Θέατρο Σκιών.

Περί Σκιών Νόρμαν 18-20 (Αγ. Διονύσιος), Τ.Κ.: 26441,

Πάτρα2610452320 - 6977355402, 6947938358

periskion@gmail.com

“ΕικαστικέςΤέχνες και Αντίσταση”

Η λαϊκή ρεκλάμα του Θεάτρου Σκιών, θα αντιπροσωπεύσει την ζωγραφική του Καραγκιόζη μας ως εικαστική δημιουργία, στην έκθεση: "Εικαστικές Τέχνες και Αντίσταση" 1936-2014, που θα πραγματοποιηθεί

από τις 24 Οκτώβρη έως τις 30 Νοέμβρη 2014, στην Δημοτική Πινακοθήκη. Διοργανωτής: ΕΕΤΕ ((ΕΙΚΑΣΤΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤHΡΙΟ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ). Με έργο του Άγγελου Αλιμπέρτη με τίτλο: «Ο Καραγκιόζης και το ΟΧΙ του 1940».Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, κτίριο Α, Γερμανικού και Μυλλέρου, Μεταξουργείο τηλ.: 210 52 02 420 – 21. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη 10.00

–21.00, Τετάρτη– Σάββατο 10.00 -19.00, Κυριακή: 10.00 -15.00

8 Σελίδα

Καραγκιοζο-σταυρόλεξοΛΥΣΗ τεύχους 84

9 Σελίδα

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ

Μ Ε Τ Ι Τ ΛΟ Υ Σ ΠΑΡΑ Σ Τ Α Σ ΕΩΝ

ΝΕΟ Καραγκιοζο- σταυρό -λεξο

1. Στρατηγός του Βυζαντίου12. “…Γκρης”14. “Ο Καραγκιόζης…” παίρνει τον Μπαρμπαγιώργο για λοστρόμο15. “Ο αετός του…”16. “Μπαγλαΐμ…”17. “Αθανάσιος…”: κλείνει με το σούβλισμα του πρωταγωνιστή18. Είναι “ματωμένο”20. “Ο Καραγκιόζης…” ψήνει τη χήνα του Μπέη22. “Η Χάρη του…”23. “Ο Καπετάν… και το φάντασμα του σαραγιού”24. Έργο που κλείνει με το σφυροκόπημα του πρωταγωνιστή του25. “Ο Μαύρος της…”

2." Η θεία από την…"3. "Η… της Χίου"4. "Ο Καραγκιόζης…" συστήνει τον Χατζηαβάτη για φαρμακοποιό5. Εξαιτίας τους, ο Καραγκιόζης πεθαίνει στα ψέματα6. Καλείται "μαγεμένο" ή και "στοιχειωμένο"7. "Ο άσωτος…"8. "Η γκάφα του…"9. Αλλιώς "Ο Καραγκιόζης Ξενοδόχος"10. Αλλιώς "Το Κιούπι"11. "Ο Καραγκιόζης… στην Αμερική"13. "Δον Ηλίας…"19. "Το… των κατεργαραίων"21. "Ο Βασιλεύς των…"

10 Σελίδα

ΤΟ

ΘΕΑΤΡΟ

ΣΚΙΩΝ

ΤΟΥ

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ

,

ΤΟ

ΘΕΑΤΡΟ

ΣΚΙΩΝ

ΤΟΥ

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ

, ΩΣ

ΤΕΚΝΟ

ΩΣ

ΤΕΚΝΟ

ΤΟΥ

ΚΑΘ

’ ΗΜΑΣ

ΤΡΟΠΟΥ

ΤΟΥ

ΚΑΘ

’ ΗΜΑΣ

ΤΡΟΠΟΥ

Tο υ Κων σ τ α ν τ ί ν ο υ Κο υ γ ι ο υ μ τ ζ ήTο υ Κων σ τ α ν τ ί ν ο υ Κο υ γ ι ο υ μ τ ζ ή

ζω γ ρ ά φ ο υ - α γ ι ο γ ρ ά φ ο υζω γ ρ ά φ ο υ - α γ ι ο γ ρ ά φ ο υ

Μέρος τρίτοΗ ανάπτυξη της σύνθεσης σε

ύψος και όχι προς το βάθος, όπως συνηθίζεται στην ευρωπαϊκή τέχνη, με τη χρήση της προοπτικής, μοιάζει σχεδόν επιβεβλημένη στη ζωγραφική των σκηνικών του Θεάτρου Σκιών, καθώς το φωτισμένο λευκό τελάρο, που είναι ο κύριος χώρος ανάπτυξης της δράσης, δεν αφήνει πολλ ά περιθώρια για κάτι διαφορετικό.

Οι ζωγράφοι της ρεκλάμας και των σκηνικών του Καραγκιόζη χρησιμοποιούν, σοφά, την εικαστική γλώσσα του πολιτισμού τους, για να κοινωνήσουν το έργο τους στο θεατή, ο οποίος είναι και το σημείο αναφοράς της παράστασης ή καλύτερα, θα λέγαμε, είναι το σημείο «φυγής», ανάλογα με τον τρόπο που οι ζωγράφοι, στην Δύση, χρησιμοποιούν ένα σημείο, στο οποίο συγκλίνουν όλες οι δυνάμεις του έργου, ώστε να δημιουργηθεί μια «εικονική πραγματικότητα», την οποία ο θεατής παρακολουθεί από τη δική του πραγματικότητα, σχεδόν παθητικά.

Στον πολιτισμό της καθ’ ημάς παράδοσης, ο θεατής δεν παρακολουθεί παθητικά, αλλ ά ακολουθεί. Η κοινωνία του θεατή με το έργο, είναι ο βασικός στόχος του καλλ ιτέχνη, ο οποίος φέρνει τα δρώμενα στο χωροχρόνο του θεατή, με το ρυθμό της χιαστί χάραξης, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, τη χρήση της λεγόμενης σχετικής προοπτικής και την κατάλλ ηλη χρήση του χρώματος.

Εφόσον το δισδιάστατο λευκό τελάρο του μπερντέ απαγορεύει τη χρήση της προοπτικής, όπως την αντιλαμβάνονται

ΕΙΚΟΝΑ 1

ΕΙΚΟΝΑ 2

11 Σελίδα

οι καλλ ιτέχνες στην Δύση, ο ζωγράφος του Θεάτρου Σκιών, συνήθως, ακολουθεί τη λεγόμενη «σχετική» ή «ανάστροφη» προοπτική, που συναντούμε και στις βυζαντινές εικόνες (εικόνα 1). Όπως και στη ζωγραφική των εικόνων, ο καλός λαϊκός ζωγράφος της ρεκλάμας και των σκηνικών του Καραγκιόζη ό,τι είναι πίσω, στο βάθος, το ζωγραφίζει ψηλά και ό,τι είναι σε πρώτο πλάνο το ζωγραφίζει χαμηλά.

Έτσι, το τραπέζι του Καραγκιόζη πατά και με τα τέσσερα πόδια στη γραμμή εδάφους, ενώ ο θεατής μπορεί να δει ολόκληρη την επάνω

πλευρά του τραπεζιού, το οποίο μοιάζει να γέρνει προς αυτόν (εικόνα 2). Το ίδιο ακολουθείται και στη ζωγραφική των κτηρίων, αλλ ά και των άλλ ων σκηνικών, που χρησιμοποιούνται στην παράσταση (εικόνα 3,4,5 και 6). Με τον τρόπο αυτό, υπάρχει η αίσθηση ότι η ζωγραφική θέλει να «δραπετεύσει» από το λευκό σεντονάκι και να εισέρθει στο χωροχρόνο του θεατή, έτσι ώστε ο τελευταίος να μην είναι απλός παρατηρητής, αλλ ά να γίνει

«μέτοχος» στη δράση της παράστασης. Πολλ ές φορές ακόμη, δημιουργείται ένας παλμός (ανάλογος με αυτόν, που συναντούμε στη ζωγραφική των κτηρίων στις καλές βυζαντινές

εικόνες, βλ. εικόνα 1), στο ρυθμό της ζωγραφικής των σκηνικών, με την προοπτική να υπάρχει πότε προς πίσω και πότε προς τα εμπρός, έτσι ώστε να δημιουργείται έντονη η αίσθηση της κίνησης, άρα και της ζωής, στις «άψυχες» φιγούρες.

Η λειτουργία του χρώματος στη ρεκλάμα του Θεάτρου Σκιών, αλλ ά και στην έγχρωμη φιγούρα, ακολουθεί την αντίληψη του καθ’ ημάς πολιτισμού για το χρώμα. Ο Πλωτίνος, τον 3ο αιώνα μ. Χ., αναφέρει πως

«οι μορφές που ερεθίζουν το μάτι είναι τα χρώματα των αντικειμένων και τα χρώματα είναι τα πρωταρχικά στοιχεία της υλικής μορφής». Ανάλογες τοποθετήσεις συναντούμε

ΕΙΚΟΝΑ 3

ΕΙΚΟΝΑ 5

ΕΙΚΟΝΑ 4

12 Σελίδα

και από τους Χριστιανούς Πατέρες της Εκκλησίας.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης υπογραμμίζει πως «όταν κοιτάζει κανείς μια εικόνα, δεν βλέπει μόνο τα χρώματα, αλλά μάλλον τη μορφή, που ο καλλιτέχνης έχει δημιουργήσει με τα χρώματα». Οι μορφές, με άλλ α λόγια, είναι χρώμα και δεν έχουν, απλά, χρώμα. Στη τέχνη του καθ’ ημάς πολιτισμού, η γραμμή και το χρώμα συνεργάζονται, ώστε το χρώμα να υπάρχει οριοθετημένο, για να είναι και η μορφή σαφής και καθαρή στα μάτια του θεατή.

Βέβαια, οι λαϊκοί ζωγράφοι στις φιγούρες του Θεάτρου Σκιών δεν προχωρούν το πλάσιμο της φόρμας, όπως οι ζωγράφοι των εικόνων, αλλ ά μένει το χρώμα καθαρό, πλακάτο ή με ένα ελάχιστο πλάσιμο, ώστε να αποκτήσει η μορφή έναν ελαφρύ όγκο, όσο επιτρέπει η διαφάνεια των υλικών και το λευκό πανί, που παρεμβάλλ εται ανάμεσα στις φιγούρες, (οι οποίες βρίσκονται σε κίνηση, άρα και το καθαρό χρώμα, το οποίο περιορίζεται από ένα περίγραμμα, δίνει μια πιο δυνατή εικόνα της φιγούρας).

Το σχέδιο των φιγούρων, σε θέση προφίλ, δεν συνηθίζεται στη ζωγραφική των εικόνων, (αντίθετα, το συναντούμε, πολύ συχνά, στη ζωγραφική των αρχαίων αγγ είων), καθώς η στάση αυτή είναι αδύναμη να δημιουργήσει κίνηση προς το θεατή και μοιάζει μάλλ ον αδιάφορη, ως προς αυτό.

Η επιλογή αυτή, όμως, μοιάζει να επιβάλλ εται στο θέατρο του Καραγκιόζη, λόγω της κίνησης της δράσης από αριστερά προς τα δεξιά και αντίστροφα, μέσα στο δισδιάστατο χώρο του φωτισμένου τελάρου του μπερντέ, ενώ η αδυναμία αυτή καλύπτεται, κάπως, από τον έντονο ρυθμό στο λόγο (ρυθμός που θυμίζει έντονα αναγνώσματα, κατά την ώρα των ιερών ακολουθιών), τη χρωματικότητα των μορφών, την αντίθεση φωτός και σκιάς (όταν επρόκειτο για διάτρητες φιγούρες) και τη σχετική προοπτική, όπως ήδη αναφέραμε παραπάνω.

Το Ελλ ηνικό Θέατρο Σκιών, λοιπόν, υπάρχει ως γνήσιος εκφραστής της καθ’ ημάς εικαστικής παράδοσης, όχι μόνο με αυτά που λέει, αλλ ά κυρίως με αυτό που είναι και, για περισσότερο από έναν αιώνα, μας ταξιδεύει στο γέλιο και στο δάκρυ…

ΒιβλιογραφίαΆλκησ τις , «Κουκλοθέατρο Σκιών», εκδ. Ελληνικά Γράμματα. Κόντογλου Φ., «Για να πάρουμε μια ιδέα περί ζωγραφικής», εκδ. Αρμός.Κόρδης Γ., «Αυγοτέμπερα με υποζωγράφιση», εκδ. Αρμός.Κόρδης Γ., «Εν ρυθμώ», εκδ. Αρμός.Κόρδης Γ., «Ιεροτύπως», εκδ.Αρμός.Πανσέληνου Ν., «Βυζαντινή Ζωγραφική», εκδ. Κασ τανιώτη.Σπαθάρης Σ., «Απομνημονεύματα», εκδ. Άγρα.Φωτιάδης Αθ., «Καραγ κιόζης ο πρόσφυγας», εκδ. Gutenberg.

ΕΙΚΟΝΑ 6

13 Σελίδα

Η αρχή έγινε στις 28 Μαΐου 2011. Εκείνη την ημέρα, στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, παρουσιάστηκε η παράσταση «Ο Καραγκιόζης Φούρναρης» από τον καραγκιοζοπαίχτη Θωμά Αγραφιώτη, στους καθηγητές και τους φοιτητές του «3ου Διεθνούς Συνεδρίου για το Χιούμορ μέσα από μια Διεπιστημονική Προοπτική: Θεωρητικές Όψεις και Εκφράσεις», που είχε λάβει χώρα στις 27-28 του μηνός, υπό τη διεύθυνση της Καθηγήτριας του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, κας Ελένης Κασάπη, με την υποστήριξη της Ερευνητικής Επιτροπής του Α.Π.Θ. και σε συνδιοργάνωση από: το τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας (στα πλαίσια της 50ης Επετείου από την ίδρυσή του), το τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, το Α΄ Εργαστήρι Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής, το Παιδαγωγικό Εργαστήρι του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας, την Κεντρική Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. και υπό την αιγίδα του Εθνικού Ιδρύματος Κάρλο Κολλόντι της Ιταλίας, του Πανεπιστημίου της Μαδέιρα, του Α.Π.Θ., του Πανεπιστημίου EMUNI και της Εταιρείας Ντάντε Αλιγκιέρι της Θεσσαλονίκης.

Η παράσταση συνοδεύτηκε από μια σύντομη παρουσίαση της αισθητικής και της ιστορίας του Θεάτρου Σκιών και από μια έκθεση με ορισμένα από τα εξώφυλλα της ψηφιακής εφημερίδας του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών, «Ο Καραγκιόζης μας». Η όλη εκδήλωση στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία και κέρδισε το θαυμασμό των καθηγητών από τα πανεπιστήμια της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβενίας. Ο θαυμασμός αυτός οδήγησε στην παρουσία του ξυπόλυτου ήρωα και των εξώφυλλων του περιοδικού του Σωματείου και στο επόμενο «4ο Διεθνές Συνέδριο για το Χιούμορ», που διεξήχθη στις 10 και 11 Οκτωβρίου 2014, στην Ιταλία, ως υλικό έκθεσης και επιστημονικής μελέτης.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ.http://eclass.auth.gr/modules/document/document.php?course=ITL189

Οδηγίες:Πατήστε το λινκ "Πληροφορίες μαθήματος" στα

αριστεράκαι μετά

το λινκ "έγγραφα" πάλι στα αριστερά.

Στα έγγραφα, υπάρχει αρχείο, για κάθε

εξώφυλλο ξεχωριστά.

ΤΑ ΕΞΩΦΥΛΛΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ«Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ»

ΣΤΟ ΙΤΑΛΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

14 Σελίδα

«ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΗΜΙΣΚΑΛΙΣΤΗΣ ΦΙΓΟΥΡΑΣ»

(Αστυνομικό Μυθιστόρημα)του Θωμά Αθ. Αγραφιώτη

2ο Μέρος: 2ο Μέρος: «Ο Κύκλος του αιωνόβιου «Ο Κύκλος του αιωνόβιου

Καλλιτέχνη» Καλλιτέχνη»

Το μυστικό της ημισκαλιστής φιγούρας είχε πάψει πια να είναι μυστικό, από τη στιγμή που μου το αποκάλυψε ο Γιακωβάκης, ένα κρύο και χειμωνιάτικο βράδυ. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, το μυστικό αυτό μετατράπηκε σε πολύπλοκο και πολύπτυχο μυστήριο. Μέχρι τότε, κανείς δεν ήξερε κάτι για αυτήν την ημισκαλιστή φιγούρα, εκτός από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, την αδερφή του και ορισμένους παλιούς μαθητές και φίλους του, που είχαν πλέον αποβιώσει, καθώς η πολύ περασμένη ηλικία του Γιακωβάκη τον είχε κάνει να ξεπεράσει τα όρια της γενιάς του. Οι φίλοι του, ο τελευταίος μαθητής του και οι συνάδελφοί του ήταν πολύ νεότεροι σε ηλικία. Ο Γιακωβάκης, όμως, δεν δυσκολευόταν στο να κάνει παρέα, ακόμα και με άτομα τριάντα και σαράντα αλλά και πενήντα χρόνια νεότερα από τον ίδιο. Ο στενός του κύκλος απαρτιζόταν, κατά κύριο λόγο, από επτά άτομα, έξι άνδρες και μια γυναίκα.

Ο καλύτερος φίλος του Γιακωβάκη ήταν ένας συνάδελφός του, ηλικιωμένος μεν, αλλά μικρότερός του. Έμενε σε ένα χωριό, όχι κοντά αλλά ούτε και μακριά, από την πόλη που εργαζόταν και ζούσε ο ήρωάς μας. Συχνά-πυκνά, τον επισκεπτόταν από το χωριό, φέρνοντας μαζί του και ορισμένα πεσκέσια από την αυλή του. Αυγά, πορτοκάλια και ενίοτε και καμία κότα, από αυτές που είχε στο κοτέτσι του. Με το αζημίωτο, πάντα, γιατί ο Γιακωβάκης δεν τον άφηνε, ποτέ, να φύγει με άδεια χέρια. Του το ανταπόδιδε με μυστικά της τέχνης του. Ο συνάδελφός του, Ιορδάνης το όνομά του, ήταν ίσως ο μόνος από τους καλλιτέχνες της γενιάς του, που διατηρούσε όχι μόνο συναδελφικές, αλλά και φιλικές σχέσεις με τον Γιακωβάκη. Κατά βάθος, πρέπει και να τον ζήλευε, γιατί ποτέ δεν είχε καταφέρει να πλάσει ένα όνομα αντάξιο με αυτού του αιωνόβιου «φίλου» του, το οποίο και επιθυμούσε…

Το δεύτερο μέλος του στενού κύκλου του Γιακωβάκη ήταν ο Απόλλωνας. Ο Απόλλων δεν ήταν ένας απλός λαϊκός καλλιτέχνης σαν τον Γιακωβάκη, τον Ιορδάνη και τους υπόλοιπους αγωνιστές του παλιού λαϊκού θεάτρου. Εργαζόταν ως Καθηγητής Πανεπιστημίου στο Ανώτερο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της περιοχής

15 Σελίδα

και η ειδίκευσή του ήταν οι λαϊκές τέχνες και το λαϊκό θέατρο. Επί χρόνια, κάνανε παρέα και ο Απόλλων σκόπευε, κάποτε, να γράψει τη βιογραφία του φίλου του. Η προσπάθεια αυτή, όμως, κολλούσε στην έλλειψη χρημάτων, καθώς η έκδοση ενός βιβλίου, αξιοπρεπούς σε έκταση και ποιότητα, απαιτούσε ένα σοβαρό οικονομικό ποσό, για το οποίο δεν μπορούσε να βρεθεί το απαιτούμενο κονδύλι. Η ευθύνη βάραινε τόσο την πολιτεία, που αδιαφορούσε για τις λαϊκές παραδοσιακές τέχνες, όσο και τον ίδιο τον Γιακωβάκη, ο οποίος ήταν τόσο σεμνός και ταπεινός, ώστε να μην πιέζει καταστάσεις για την έκδοση ενός βιβλίου για την αφεντιά του.

Ο τρίτος κρίκος του στενού επταμελούς κύκλου του αιωνόβιου Γιακωβάκη ήταν ο τελευταίος, νεότερος και σημαντικότερος μαθητής του, γνωστότερος με το όνομα «Λιάκος». Ο Λιάκος ήταν ένας μαθητής, που αφενός είχε ευεργετηθεί από τον Γιακωβάκη, αφετέρου όμως τον είχε ευεργετήσει και ο ίδιος. Χρόνια τώρα, του ήταν αφοσιωμένος και τον αγαπούσε, όπως αγαπάει ο γιος τον πατέρα του. Μπορεί να μην είχαν συγγένεια εξ αίματος, είχαν όμως συγγένεια πνευματική, καθώς ο καλός μαθητής είναι άξιο πνευματικό παιδί του μάστορα, ενώ είναι βέβαιο ότι ο Λιάκος πρέσβευε, επάξια, την αρχή ότι αν στους γονείς μας οφείλουμε το ζην, στους δασκάλους μας οφείλουμε το ευ ζην. Με δυο λόγια, ο Λιάκος με τον Γιακωβάκη, όχι μόνο δεν είχαν αναπτύξει, ποτέ τους, ζήλιες ή τις συνήθεις καλλιτεχνικές κόντρες, αλλά είχαν βοηθήσει ο ένας τον άλλο, σε πολύ δύσκολες συγκυρίες, που τους είχαν τύχει στη ζωή τους.

Ο Γεράσιμος ήταν ένας καλοστεκούμενος συνταξιούχος δάσκαλος, που εξέδιδε, κάθε εξάμηνο, την τοπική εφημερίδα του γειτονικού χωριού, από το οποίο καταγόταν. Ήταν παντρεμένος με την Ιουλία, μια υπάλληλο του Δημοσίου, που είχε πάθος με το λαϊκό θέατρο και τη μελέτη του, όπως επίσης, γενικότερα, και με τη μελέτη του λαϊκού πολιτισμού. Ως δημόσιος υπάλληλος, δούλευε σε μια υπηρεσία, που ήταν απέναντι από το στέκι του Γιακωβάκη. Οι συναντήσεις τους με τον καλλιτέχνη ξεκινούσαν από απλή κουβεντούλα και κατέληγαν, πάντα, σε κρασοκατανύξεις, μέχρι τα άγρια ξημερώματα, κάτι το οποίο επιζητούσε και ο Γιακωβάκης, παρά το ότι δεν ήταν και ό,τι καλύτερο για την προχωρημένη ηλικία του. Το στέκι τους ήταν ένα παλιό καπηλειό, στην πλατεία, δίπλα από την υπηρεσία της συζύγου του Γερασίμου. Δεν ήταν και λίγες οι φορές που η αδερφή του Γιακωβάκη τον περιμάζεψε σκνίπα από το μεθύσι, κατσαδιάζοντας

16 Σελίδα

το μεθυσμένο ζευγάρι της παρέας του…

Οι αποκαλούμενοι «Αιγύπτιοι» ήταν οι δύο τελευταίοι από τους επτά στενούς φίλους του Γιακωβάκη, που ανήκαν στο λεγόμενο στενό κύκλο του. Ήταν Έλληνες με καταγωγή από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και αποκαλούνταν «Αιγύπτιοι» λόγω της καταγωγής τους. Ασχολούνταν με τη λαϊκή τέχνη, παίζοντας μεν, αλλά εστιάζοντας τα ενδιαφέροντά τους όχι τόσο στο παίξιμο, όσο στη συλλογή σχετικού καλλιτεχνικού υλικού. Δεν ήταν απλοί συλλέκτες, όπως οι περισσότεροι καλλιτέχνες, που συλλέγουν απλώς κάποια αντιπροσωπευτικά εργαλεία της τέχνης τους. Ήταν φανατικοί κυνηγοί των πλέον δυσεύρετων και σπάνιων συλλεκτικών κομματιών μιας τέχνης, η οποία, για πολλούς, θεωρούνταν ότι έσβηνε και χανόταν ανεπιστρεπτί. Αποκαλούνταν και «Διόσκουροι», καθώς κινούνταν, όπως το ζευγάρι του «Κάστορα» και του «Πολυδεύκη». Διακρίνονταν για την τόλμη, την εντιμότητα, τη γενναιοψυχία και την ευγένειά τους. Ζούσαν και δρούσαν σαν μονάδα…

Ο στενός κύκλος του Γιακωβάκη περιβαλλόταν και από έναν ευρύτερο κύκλο διάφορων άλλων φίλων ή και πολύ μακρινών συγγενών, οι οποίοι δεν είχαν ιδιαίτερες επαφές μαζί του. Ήμουν, για παράδειγμα, κι εγώ ένας από τους υπόλοιπους φίλους του, αλλά είχα την εντύπωση ότι ποτέ δεν με είχε υπολογίσει, μέχρι την εποχή εκείνη τουλάχιστον, ως ένα πολύ στενό του πρόσωπο, μολονότι με περιέβαλε με αγάπη και μεγάλη συμπάθεια, κάθε φορά που συναντιόμασταν. Είχε, τέλος, και έναν ακόμη αδερφό, εκτός από την αδερφή του, ο οποίος είχε πεθάνει, εδώ και πολλά χρόνια, και με τον οποίο δεν είχε καμία απολύτως επαφή, διότι έλειπε ως μετανάστης στην Αμερική και είχαν χαθεί, τελείως, τα ίχνη του. Το μόνο που ήξερα για αυτόν, ήταν ότι θεωρούνταν το «μαύρο πρόβατο» της οικογένειας και για το λόγο αυτό, ίσως, φημολογούνταν ότι σκοτώθηκε μετά από ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών, χωρίς να αφήσει οικογένεια.

Συνεχίζεται…Μην χάσετε το 3ο μέρος: «Το μυστικό του αιωνόβιου Καλλιτέχνη»

17 Σελίδα

Τα Εισαγωγικά κείμενα του Γιάννη Χατζή για την εκπομπή «Καραγκιόζης», που προβλήθηκε, στην τηλεόραση (ΕΤ-2), την τηλεοπτική σεζόν 1989-1990. Παραγωγή: Τηλεοπτικές παραγωγές Θεάτρου Σκιών

Ε.Π.Ε., Πάνος Καπετανίδης-Ευάγγελος Κορφιάτης

«Η Σ Κ Η Ν Η»Παιδιά μικρά μάς τυραννούσε η απορία για το τι βρισκόταν μέσα στη σκηνή του

Καραγκιόζη. Τι μαγεμένο βασίλειο έκρυβε ο μπερντές και δεν ήταν λίγες οι φορές που, με το μάτι σε κάποια χαραμάδα, προσπαθούσαμε να ανακαλύψουμε τα μυστικά αυτού του «άδυτου των αδύτων».

Η σκηνή του Θεάτρου Σκιών, ο «Καραγκιοζμπερντές», όπως άλλοι την ονομάζουν, βρισκόταν στην άκρη της μάντρας, με την είσοδο, πάντα, στο πλάι. Ξύλινη, τις περισσότερες φορές, ήταν υπερυψωμένη πάνω σε εξέδρα. Η πρόσοψή της, συχνά, ήταν ένα έργο τέχνης, που αντανακλούσε την καλλιτεχνική ευαισθησία και τις ζωγραφικές ικανότητες του καραγκιοζοπαίχτη.

Στο αέτωμα, διάβαζε κανείς το όνομα του καραγκιοζοπαίχτη ή τα δηλωτικά «Θέατρο Σκιών», «Λαϊκό Θέατρο Σκιών» ή, απλά, «Καραγκιόζης», πάντοτε γραμμένα με όμορφα, έντονα, χρωματιστά γράμματα. Το κάτω μέρος της σκηνής το σκεπάζει η «ποδιά». Είναι τεντωμένος μουσαμάς, ζωγραφισμένος με σκηνές ηρωικές, συνήθως. Μόνιμη και ακίνητη είναι η ποδιά και εκείνες οι ζωγραφιές της… Αμάν, τι μεράκι! Άλλοτε ο Αλή Πασάς, με το τσιμπούκι του, άλλοτε ο ήρωας με τη φουστανέλα και τη σημαία στα χέρια. Καμία φορά, η διάθεση ήταν πιο λυρική και έβλεπες κάτι τοπία, που έλεγες, στα διαλείμματα: «Τώρα, θα πάω μια βόλτα κατά εκεί».

Από τα πλάγια της πρόσοψης, από το δάπεδο έως το αέτωμα, ήταν φιλοτεχνημένες κολώνες, αναρριχώμενα φυτά, λουλούδια και βάλε.

Η σκηνή του Θεάτρου Σκιών είδε πολλές μετατροπές και εξελίξεις στην πολύχρονη ζωή του θεάματος. Από το πανάκι των 1-1,5 μέτρων των πρώτων παραστάσεων, μέχρι τα 6 μέτρα των μόνιμων μπερντέδων, το μέγεθος της σκηνής αυξομειωνόταν, ανάλογα με τις περιπτώσεις.

Σοβαρή σκηνική εξέλιξη στον Καραγκιόζη ήταν ο διπλός μπερντές. Με αυτόν, άλλαζε σκηνικό, χωρίς να χρειάζεται διάλειμμα. Ένα σύστημα τροχαλιών και συρματόσχοινου επέτρεπε σε δύο τελαρωμένα πανιά, να διαδέχονται το ένα το άλλο. Ο διπλός μπερντές είναι εφεύρεση του μεγάλου καραγκιοζοπαίχτη της Θεσσαλονίκης, Χαρίλαου Πετρόπουλου.

Μέσα στη σκηνή ήταν η λυχναρόταβλα με τα φώτα και πίσω, τα ράφια που ο καραγκιοζοπαίχτης έβαζε τις φιγούρες του. Αν, τώρα, σε κάποια γωνιά, υπήρχαν στρωσίδια, είχαν το λόγο τους. Όχι λίγες φορές, η σκηνή μεταβαλλόταν, το βράδυ, σε αυτοσχέδιο υπνοδωμάτιο, για το μάστορα και το βοηθό του.

Οι μπερντέδες, οι μόνιμοι των 5-6 μέτρων, είναι πια ένα παρελθόν, που πότε-πότε βλέπει κάποια αναβίωση. Σήμερα, οι όροι δουλειάς της τέχνης επέβαλαν τους λυόμενους μπερντέδες από ντέξιον, συνήθως. Η σκηνή χωρά, πια, σε μια βαλίτσα. Τα όνειρα της Ρωμιοσύνης, σε πακέτο. Έχει ο χρόνος γυρίσματα που λένε, και ο Καραγκιόζης ακόμα ζει και χορεύει με το κεφάλι ψηλά. Η καμπούρα του βάσταξε πολλά.

«Όπα, Όπα, ε!», «Ε ρε, γλέντια!», «Γεια σας, πέρα για πέρα!»

18 Σελίδα

ΟΟ“ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΣ“ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΣ

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣΤΟΥ ΣΠΑΘΑΡΗ”ΤΟΥ ΣΠΑΘΑΡΗ”

του Θωμά Αθ. Αγραφιώτη

Μένοντας πιστός στο κλασικό ρεπερτόριο του Καραγκιόζη, αλλά και επηρεασμένος από την πολιτική επικαιρότητα της τότε εποχής του, ο Σπαθάρης επιλέγει πολύ προσεκτικά, για τη συνέχεια των κόμικς του, το «Τρελοκομείο» και τον «Υπουργό», αντιστοίχως. Στο πρώτο έργο, παρουσιάζει μια από τις εκδοχές του «Τρελού» και συγκεκριμένα, την ιστορία της γυναίκας, που έκλεψε τα χρυσαφικά από το χρυσοχοείο και έστειλε τον Καραγκιόζη στο τρελάδικο. Στο δεύτερο έργο, παρουσιάζει τον Καραγκιόζη ως πολιτικό εκπρόσωπο των φτωχών, τον Πασά και τον Εβραίο ως εκπροσώπους του κεφαλαίου και τον Μπαρμπαγιώργο ως τον ήρωα που ξυλοφορτώνει τους ραβδούχους του Πασά, σε μια εποχή που η εξουσία ασκούσε βία απέναντι στις λαϊκές συγκεντρώσεις. Ειδικότερα με το δεύτερο έργο του, ο Σπαθάρης

κάνει, μέσα από τα κόμικς του, και ένα σαφέστατο, επίκαιρο και δριμύτατο πολιτικό σχόλιο για την εποχή του.

Επιπροσθέτως, πρόκειται για δύο ιστορίες, που επέτρεπαν στον εικονογράφο τους να εκφραστεί με ποικιλόμορφα σκηνικά, με τον έντονο ρυθμό και με ιδιαίτερες ατάκες, ξεφεύγοντας από τα συνηθισμένα αστεία του Καραγκιόζη και παίζοντας με ένα ξεχωριστό σενάριο και με την τότε επικαιρότητα. Με άλλα λόγια, ο Σπαθάρης αξιοποιεί την πολύ μοντέρνα γλώσσα των κόμικς, για να βγάλει γέλιο πρωτοτυπώντας, αλλά και για να περάσει καυστικά, για την τότε δύσκολη εποχή, κοινωνικά μηνύματα.

Παράλληλα όμως, δεν παύει, ποτέ, να συνδυάζει το μοντέρνο με την παράδοση. Η αμιγώς αφηγηματική συνέχεια της ιστορίας του ήρωα Κατσαντώνη συνεχίζεται, κανονικά, στα εσώφυλλα, παραμένοντας πιστή στο ηρωικό πνεύμα των έργων του Καραγκιόζη, αλλά και στην κλασική δομή των φυλλαδίων με τις ιστορίες του Καραγκιόζη, με συνεχές κείμενο και με ελάχιστη εικονογράφηση. Στη συνέχεια του έργου, ο Μάνθος, ως Καραγκιόζης, πείθει τον Αλή Πασά να αναθέσει στον Βάγια τη σύλληψη του Κατσαντώνη. Ο Βάγιας αρνείται μεν,

19 Σελίδα

αλλά επιστρέφει, προτείνοντας στον Αλή να αναθέσει στον Βεληγκέκα τη σύλληψη της γυναίκας και του γιου του Κατσαντώνη, προκείμενου ο Κατσαντώνης να αναγκαστεί να προσκυνήσει. Αρχικώς, ο Βεληγκέκας αρνείται, αλλά ο Βάγιας τον πείθει (Δέκατο Τεύχος). Ο Μάνθος πείθει, με τη σειρά του, τον Βεληγκέκα να πιάσει ζωντανό τον Κατσαντώνη και κατόπιν, στέλνει, με τον Νιόνιο, ένα γράμμα στο χωριό του Κατσαντώνη (Ενδέκατο Τεύχος- πίσω εσώφυλλο).

Τεύχος 10) «Ο Καραγκιόζης στο Τρελοκομείο»

Σελίδες: 16Εξώφυλλο: Έγχρωμο (Ο Καραγκιόζης τρελός, στο κέντρο, μέσα σε ένα

βαρέλι με σαλαμούρα, να τον πιάνουν, από αριστερά και από δεξιά, δύο τρελογιατροί, για να τον κάνουν καλά, στην αυλή του τρελοκομείου)

Οπισθόφυλλο: Ο Βαλλής Πασάς (σε δύο κομμάτια, τα οποία όμως έχουν τυπωθεί, από λάθος, με ανάποδη φορά)

Καρέ: 96 (έξι σε κάθε σελίδα) Γλώσσα: Ελληνική και με κεφαλαία γράμματαΕκδόσεις: Σπύρου Λιναρδάτου (Μιλτιάδου 35- Τηλ. 233.826- Αθήναι)Κυκλοφορία: Κάθε ΣάββατοΣκηνικά (μελανόμορφα και δισδιάστατα): Παράγκα, Δέντρα, Θάμνοι, Βράχια,

Χρυσοχοείο, Χρυσαφικά, Βαλίτσα, Κλινική, Βαρέλι Ήρωες του έργου (μελανόμορφοι, δισδιάστατοι και με σειρά εμφάνισης):

Καραγκιόζης, Χατζηαβάτης, Εφέντης Μπρεμέτ, Νιόνιος, η Κοπέλα του Νιόνιου, Διευθυντής του Τρελοκομείου, Γιατρός του Τρελοκομείου, Βοηθός του Γιατρού, Τρελή, Τρελός, Αδερφός του Εφέντη Μπρεμέτ

Υπόθεση: Ο Εφέντης Μπρεμέτ αναζητά έναν καλό τεχνίτη χρυσοχόο για το χρυσοχοείο του. Ο Χατζηαβάτης στέλνει τον Καραγκιόζη. Ωστόσο, η κοπέλα του Νιόνιου, προκειμένου να βρει λεφτά για να παντρευτούν, καταστρώνει ένα σχέδιο. Παραγγέλνει χρυσαφικά από το χρυσοχοείο, προσποιούμενη ότι είναι η κόρη του διευθυντή του φρενοκομείου. Ο Καραγκιόζης αναλαμβάνει να παραδώσει τα χρυσαφικά, αλλά η κοπέλα προλαβαίνει να τον παρουσιάσει στο διευθυντή του φρενοκομείου, σαν τον τρελό αδερφό της, ο οποίος τρελάθηκε και κρατά τη βαλίτσα της. Ο διευθυντής την πιστεύει, της δίνει τη βαλίτσα και κρατά τον Καραγκιόζη ως ασθενή. Ο Καραγκιόζης, στο μεταξύ, ζητά τα λεφτά, αλλά δεν μπορεί να θυμηθεί το ακριβές ποσό. Ο γιατρός και ο βοηθός του τον δένουν μέσα σε ένα βαρέλι με νερό, αλάτι και βδέλλες. Ο Καραγκιόζης, κατόπιν, συναντά μια τρελή και έναν τρελό, αλλά σώζεται από τον Χατζηαβάτη, που ενημερώνει το χρυσοχόο. Ο χρυσοχόος, τελικά, στέλνει τον αδερφό του στο φρενοκομείο, για να ελευθερώσει, επιτέλους, τον Καραγκιόζη.

20 Σελίδα

Τεύχος 11) «Ο Καραγκιόζης Υπουργός»Σελίδες: 16Εξώφυλλο: Έγχρωμο (Ο Καραγκιόζης

Υπουργός, στα δεξιά, πάνω σε ένα μπαλκόνι, κρατάει ένα μικρόφωνο και βγάζει λόγο στο πλήθος, μέσα στο οποίο διακρίνονται, στα αριστερά, εκτός των άλλων, οι Νιόνιος, Κεκές, Μορφονιός και Σταύρακας. Κάτω από τον Καραγκιόζη και πάνω σε μια ντουντούκα, το ένα Κολλητήρι, γαργαλάει την πατούσα του πατέρα του. Απέναντι, το άλλο Κολλητήρι μαγνητοσκοπεί το λόγο, με μια κάμερα)

Οπισθόφυλλο: Ο Κατεργάρης από τον «Πλοίαρχο» (σε δύο κομμάτια)

Καρέ: 96 (έξι σε κάθε σελίδα) (Σημείωση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, δύο οριζόντια διπλανά καρέ ενώνονται σε ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο)

Γλώσσα: Ελληνική και με κεφαλαία γράμματαΕκδόσεις: Σπύρου Λιναρδάτου (Μιλτιάδου 35- Τηλ. 233.826- Αθήναι)Κυκλοφορία: Κάθε ΣάββατοΣκηνικά (μελανόμορφα και δισδιάστατα): Παράγκα, Θάμνοι, Σαράι, Δέντρα,

Βράχια, Κάκτοι, Μοτοσυκλέτα, Φορτηγό, Έπιπλα, Μπαλκόνι σε Προεκλογικό Κέντρο, Ντουντούκα με Μικρόφωνο, Στύλος της ΔΕΗ, Κινηματογραφικές Κάμερες, Γραφείο Υπουργού, Πίστα Ορχήστρας

Ήρωες του έργου (μελανόμορφοι, δισδιάστατοι και με σειρά εμφάνισης): Καραγκιόζης, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Φτωχό-Πεινασμένων, Χατζηαβάτης, Γάιδαρος, Εβραίος, Νιόνιος, Πασάς, Σταύρακας, Μπαρμπαγιώργος, τα Κολλητήρια, 3 Χαμάληδες, Αγλαΐα, Μορφονιός, Μπάντα της Δημαρχίας, Λαός, Τούρκος Αξιωματικός, 2 Τούρκοι Στρατιώτες, Τραγουδίστρια Ορχήστρας, 2 Οργανοπαίχτες, Βεζυροπούλα, Υπασπιστής του Πασά, Βεληγκέκας

Υπόθεση: Το κόμμα των Φτωχό-Πεινασμένων ζητά έναν αρχηγό, για να νικήσει στις εκλογές. Ο Χατζηαβάτης προτείνει τον Καραγκιόζη. Στο αντίπαλο κόμμα των Βιομηχάνων, αρχηγός είναι ο Νιόνιος, ο οποίος υποστηρίζεται από τον Πασά και τον Εβραίο. Ο Καραγκιόζης, έχοντας μαζί του τον Μπαρμπαγιώργο και τον Σταύρακα, οργανώνει μεγαλειώδη προεκλογική ομιλία, κερδίζει τις εκλογές και διώχνει τον Νιόνιο, ενώ ο Μπαρμπαγιώργος δέρνει τον υπασπιστή του Πασά και τον Βεληγκέκα.

21 Σελίδα

Ο μοναδικός οικονομικός πόρος Ο μοναδικός οικονομικός πόρος του Σωματείου μαςτου Σωματείου μας

είναι οι συνδρομές των μελώνείναι οι συνδρομές των μελώνΓίνε μέλος του ΣωματείουΓίνε μέλος του Σωματείου,,κάνοντας ηλεκτρον ική α ί τηση στο :κάνοντας ηλεκτρον ική α ί τηση στο :

http://www.karagkiozis.com/somateio/http://www.karagkiozis.com/somateio/

Πάτρα,21 Νοεμβρίου 2011

Η τελευταία παράσταση του Γιάνναρου Μουρελάτου (1931-2012), στο στέκι του, στην οδό Ηλείας 49, κοντά στην πλατεία Ομονοίας, στην Πάτρα.

(Σελ. 20)

ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟΣαν σήμερα:

http://www.karagkiozis.com/65_IANOUARIOS_2013.pdf

22 Σελίδα

23 Σελίδα