Αναθεώ ρηση Rών προδιαγρα Tώ ν Rο S Τμη μα Rος Δημοσι ών ... · Πίνακας 3-3 Επιτρεπόμενες αποκλίσεις σε αδρανή

0: Κατάλογος Σχημάτων

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά

Αναθεώ ρηση τών προδιαγραφώ ν του Τμη ματος Δημοσι ών Έργών για τα αδρανη υλικα Εφαρμογή σύγχρονων πρακτικών για έλεγχο της ποιότητας των

αδρανών υλικών και πρόνοιες για χρήση της δοκιμής Αντίστασης

σε φθορά (micro-Deval)

Τεχνική Έκθεση 1601Ε4: Τομέας Εργαστηρίων Τμήματος Δημοσίων Έργων

Λευκωσία

Νοέμβριος, 2016

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά i

Τμήμα Δημοσίων Έργων

Τομέας Εργαστηρίων

Τεχνική Έκθεση 1601Ε4: Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων

Έργων για τα αδρανή υλικά - Εφαρμογή σύγχρονων πρακτικών για έλεγχο της ποιότητας

των αδρανών υλικών και πρόνοιες για χρήση της δοκιμής Αντίστασης σε φθορά (micro-

Deval)

Πληροφορίες για την έκθεση:

1η Έκδοση: Ιούλιος 2016, Τομέας Εργαστηρίων Τμήματος Δημοσίων Έργων

2η Έκδοση: Αύγουστος 2016, Τομέας Εργαστηρίων Τμήματος Δημοσίων Έργων

Αλλαγή εξωφύλλου, προσθήκη σύνοψης, διορθώσεις στο κείμενο στους παραγράφους 7.1 και

7.3, διορθώσεις στους πίνακες κεφαλαίου 8, συντακτικές/ορθογραφικές διορθώσεις.

3η Έκδοση: Νοεμβρίου 2016, Τομέας Εργαστηρίων Τμήματος Δημοσίων Έργων

Αλλαγή εξωφύλλου, συντακτικές/ορθογραφικές διορθώσεις, προσθήκη στην παράγραφο

3.2.11, προσθήκη δεδομένων αποτελεσμάτων στα σκύρα, προσθήκη στους πίνακες 8.1 και 8.2.

4η Έκδοση: Νοεμβρίου 2016, Τομέας Εργαστηρίων Τμήματος Δημοσίων Έργων

Ετοιμασία για δημόσια χρήση: Διαμόρφωση κειμένου.

Ετοιμασία έκθεσης: Μηνάς Ταπάκης, Εκτελεστικός Μηχανικός

Έλεγχος: Νίκη Κυπραγόρα, Συντονίστρια Τομέα Εργαστηρίων

Εργαστηριακές δοκιμές: Οι εργαστηριακές δοκιμές της δοκιμής micro-Deval διεξήχθηκαν στο Κεντρικό

Εργαστήριο του Τμήματος Δημοσίων Έργων ως ακολούθως:

α) τα σκύρα υπό την επίβλεψη της υπεύθυνης του Εργαστηρίου Ασφαλτικών Τεχνικού Παναγιώτας Καδή

β) οι άμμοι υπό την επίβλεψη του υπεύθυνου του Εργαστηρίου Αδρανών και Αποσάθρωσης Τεχνικού Κάρολου

Φραντζιά.

Η έκθεση περιλαμβάνει απόψεις και θέσεις που δεν δεσμεύουν τη Διεύθυνση του Τμήματος

Δημοσίων Έργων ή το Τμήμα γενικότερα.

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά ii

Σύνοψη έκθεσης

Η παρούσα έκθεση ετοιμάστηκε μετά από οδηγίες του Γενικού Διευθυντή του

Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων με στόχο να καταγραφεί η

υφιστάμενη κατάσταση όσον αφορά τον ποιοτικό έλεγχο των αδρανών υλικών σε

έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων και να ετοιμαστούν εισηγήσεις για βελτίωση.

Από την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης ανέκυψαν έξι ζητήματα τα οποία

δημιουργούν προβληματισμούς αναφορικά με την μεθοδολογία ελέγχου των

αδρανών υλικών που ενσωματώνονται σε έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Τα

εν λόγω ζητήματα είναι ο έλεγχος από σωρούς, οι εργαστηριακοί έλεγχοι που

διενεργεί ο Εργολάβος, ο τρόπος λειτουργίας των συστημάτων διαχείρισης

ποιότητας, οι προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων, τα όρια που τίθενται

για τα έργα, και ο τρόπος εμπλοκής των εργολάβων στον έλεγχο των αδρανών

υλικών.

Στην έκθεση περιλαμβάνεται μια σειρά από εισηγήσεις ενώ καταγράφηκαν και

κάποιες πρόσφατες αλλαγές στις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων που

αφορούν τα όρια και τη μεθοδολογία ελέγχου των αδρανών υλικών. Όσον αφορά

στις εισηγήσεις, αυτές είτε αφορούν στην διαφοροποίηση των δοκιμών και της

μεθοδολογίας ελέγχου είτε στον τρόπο επεξεργασίας των αποτελεσμάτων.

Συγκεκριμένα προτείνεται όπως ελέγχονται τα αδρανή υλικά στη δοκιμή micro-

Deval ενώ προστεθεί και η δοκιμή Υδατοαπορροφητικότητας για τα αδρανή υλικά

Θεμελίου και Υποθεμελίου. Παράλληλα προτείνεται όπως αντικατασταθεί η δοκιμή

Αποσάθρωσης και περιοριστεί η χρήση της σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Έχει

συμπεριληφθεί επίσης, πρόταση για διενέργεια ελέγχου των αδρανών υλικών σε

κατασκευασμένα τμήματα έργων ώστε να διαπιστώνεται η καταλληλότητα των

υλικών που χρησιμοποιήθηκαν και πρόταση για συστηματικό περιοδικό έλεγχο των

εργοστασίων και εργοταξίων. Στην έκθεση περιλαμβάνεται επίσης εισήγηση για

καθορισμό της συχνότητας των δοκιμών και εισήγηση για κοινοποίηση των

αποτελεσμάτων των δοκιμών που διενεργούν οι εργολάβοι στον Διευθυντή του

Τμήματος Δημοσίων Έργων. Περαιτέρω, προτείνεται όπως εφαρμοστεί ο αυτό-

έλεγχος της σταθερότητας της προμήθειας των αδρανών υλικών από τους

παραγωγούς σκυροδέματος και ασφαλτομειγμάτων και ο στατιστικός έλεγχος των

αποκλίσεων. Τέλος, γίνεται εισήγηση όπως επανακαθορίζονται οι προδιαγραφές του

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά iii

Τμήματος Δημοσίων Έργων ώστε να ανταποκρίνονται τόσο στις εκάστοτε ανάγκες

αλλά ταυτόχρονα και στις δυνατότητες της παραγωγής και διάθεσης αδρανών

υλικών.

Στην τεχνική αυτή έκθεση αναλύεται εκτενώς η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά

(micro-Deval). Η δοκιμή αυτή η οποία είχε αναπτυχθεί αρχικά στη Γαλλία, προνοεί

τη μέτρηση της φθοράς που προκαλείται στα αδρανή υλικά από τη συνδυασμένη

δράση φορτίου ατσάλινων σφαιρών και νερού στη μηχανή micro-Deval. Πρόκειται

για μια σύντομη δοκιμή με μεγάλη πιστότητα που μπορεί να διακρίνει τα ανθεκτικά

αδρανή από τα μη ανθεκτικά. Δεν έχει έντονη συσχέτιση με άλλες δοκιμές αλλά

συσχετίζεται με την διάρκεια ζωής του οδοστρώματος. Παραλλαγές της δοκιμής

χρησιμοποιούνται από πολλές Διευθύνσεις Δρόμων ενώ η μεθοδολογία της δοκιμής

έχει τυποποιηθεί από τους Ευρωπαϊκούς και Αμερικανικούς Οργανισμούς

Τυποποίησης.

Στη συνέχεια της έκθεσης παρουσιάζονται αποτελέσματα από δοκιμές που

διεξήχθηκαν από τον Τομέα Εργαστηρίων του Τμήματος Δημοσίων Έργων σε σκύρα

και άμμους με σκοπό τον καθορισμό ορίων για τη δοκιμή Αντοχής σε φθορά (micro-

Deval). Παρουσιάζονται επίσης όρια που έχουν περιληφθεί σε προδιαγραφές

Υπηρεσιών Αυτοκινητοδρόμων άλλων χωρών. Τέλος δίνονται ενδεικτικά

προτεινόμενα όρια.

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά iv

Περιεχόμενα Κατάλογος Σχημάτων ............................................................................................................... vi

Κατάλογος Πινάκων ................................................................................................................ vii

Κατάλογος Εικόνων ................................................................................................................. vii

1 Εισαγωγή ............................................................................................................................ 1

2 Προβληματισμοί από τον υφιστάμενο τρόπο ελέγχου ....................................................... 3

2.1 Έλεγχος από σωρούς ................................................................................................... 3

2.2 Εργαστηριακοί έλεγχοι από τον Εργολάβο ................................................................ 4

2.3 Συστήματα διαχείρισης ποιότητας.............................................................................. 4

2.4 Προδιαγραφές Τμήματος Δημοσίων Έργων .............................................................. 5

2.5 Διοχέτευση αδρανών υψηλών προδιαγραφών σε δευτερεύοντα έργα....................... 6

2.6 Εμπλοκή των εργολάβων στον έλεγχο των αδρανών υλικών ..................................... 6

3 Αλλαγές και εισηγήσεις ...................................................................................................... 8

3.1 Αλλαγές που έχουν ήδη υιοθετηθεί ............................................................................. 8

3.2 Εισηγήσεις ................................................................................................................. 10

3.2.1 Εισαγωγή της δοκιμής Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) στις προδιαγραφές

του Τμήματος Δημοσίων Έργων ...................................................................................... 10

3.2.2 Εισαγωγή της δοκιμής Υδατοαπορροφητικότητας για τα αδρανή υλικά

Θεμελίου και Υποθεμελίου ................................................................................................ 11

3.2.3 Αντικατάσταση της δοκιμής Αποσάθρωσης για τον έλεγχο της ανθεκτικότητας

των αδρανών υλικών ........................................................................................................ 13

3.2.4 Έλεγχος των αδρανών υλικών σε κατασκευασμένα τμήματα έργων. ............... 14

3.2.5 Συστηματικός περιοδικός έλεγχος των εργοστασίων και εργοταξίων .............. 17

3.2.6 Εισαγωγή προνοιών για ακριβέστερο προσδιορισμό των ιδιοτήτων των

αδρανών υλικών που υποβάλλονται για έγκριση. ............................................................ 21

3.2.7 Καθορισμός ελάχιστης συχνότητας δοκιμών .................................................... 23

3.2.8 Κοινοποίηση αποτελεσμάτων ............................................................................ 25

3.2.9 Έλεγχος της σταθερότητας της προμήθειας των αδρανών υλικών ................... 26

3.2.10 Στατιστικός έλεγχος στα εργοστάσια παραγωγής σκυροδέματος και

ασφαλτομείγματος ........................................................................................................... 29

3.2.11 Επανακαθορισμός ορίων προδιαγραφών .......................................................... 32

4 Η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) ............................................................... 33

4.1 Γενικά για τη δοκιμή micro-Deval ............................................................................ 33

4.2 Εργαστηριακές μέθοδοι μέτρησης του συντελεστή micro-Deval για σκύρα............ 34

4.2.1 Ευρωπαϊκό πρότυπο CYS ΕΝ 1097-1 - Αντίσταση σε φθορά (micro-Deval)..... 34

4.2.2 Αμερικάνικο πρότυπο ASTM D 6928 για σκύρα .............................................. 37

4.2.3 Πρότυπο Ontario LS-618 (ΜΟΤ Ontario, 2001b) ............................................. 38

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά v

4.3 Εργαστηριακές μέθοδοι μέτρησης του συντελεστή micro-Deval για άμμους .......... 39

4.3.1 Αμερικάνικο πρότυπο ASTM D7428 για άμμους ............................................. 39

4.3.2 Πρότυπο Ontario LS-619 (ΜΟΤ Ontario, 2001a) .............................................. 39

4.3.3 Γαλλικό πρότυπο NF P 18-576 .......................................................................... 40

4.3.4 Πρότυπο BS 7533-3 .......................................................................................... 40

4.3.5 Βρετανικές προδιαγραφές Defense Estates Specifications: Concrete Block

Paving for Airfields ........................................................................................................... 42

5 Χρησιμότητα της δοκιμής micro-Deval ............................................................................ 43

6 Όρια για τη δοκιμή micro-Deval σε προδιαγραφές άλλων χωρών .................................. 52

6.1 Γαλλία ........................................................................................................................ 52

6.2 Βρετανία .................................................................................................................... 52

6.3 Βέλγιο ........................................................................................................................ 53

6.4 Λουξεμβούργο ........................................................................................................... 54

6.5 Πορτογαλία ............................................................................................................... 54

6.6 Καναδάς και Ηνωμένες Πολιτείες ............................................................................ 55

6.7 Έρμα σιδηροτροχιών & Ογκόλιθοι ........................................................................... 56

6.8 Προσχέδιο του ευρωπαϊκού προτύπου prEN 16907-1 .............................................. 56

7 Αποτελέσματα από δοκιμές στο Κεντρικό Εργαστήριο του Τμήματος Δημοσίων Έργων

57

7.1 Αποτελέσματα από δοκιμές σε χονδρά αδρανή (σκύρα) .......................................... 57

7.2 Σύγκριση αποτελεσμάτων διαφορετικών κλασμάτων ίδιου υλικού ......................... 63

7.3 Αποτελέσματα από δοκιμές σε λεπτά αδρανή .......................................................... 65

8 Προτεινόμενα όρια για τις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων .................. 73

9 Συμπεράσματα ................................................................................................................. 77

10 Βιβλιογραφία ................................................................................................................ 79

Παράρτημα Α: Μεθοδολογία ελέγχου σκύρων και άμμου στη δοκιμή micro-Deval

Παράρτημα Β: Παράδειγμα στατιστικού ελέγχου αδρανών υλικών 4/10mm

Παράρτημα Γ: Παραδείγματα απαιτήσεων για την ανθεκτικότητα των κατασκευών

Παράρτημα Δ: Σύγκριση αποτελεσμάτων Αποσάθρωσης για διαφορετικά κλάσματα

Παράρτημα Ε: Παράδειγμα διατύπωσης του κειμένου για συμπερίληψη στον Τόμο Γ

Παράρτημα ΣΤ: Αποσπάσματα από πρότυπα και προδιαγραφές

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά vi

Κατάλογος Σχημάτων Σχήμα 3.1 Παραδείγματα δήλωσης τεχνικών χαρακτηριστικών άμμου (AFNOR, 2011) ........ 22

Σχήμα 3.2 Απόκλιση για πλήθος άνω αποτελεσμάτων άνω των 15 (UNPG, χ.η) ....................30

Σχήμα 3.3 Επιτρεπόμενες αποκλίσεις (απόσπασμα) από NF 15-545 (AFNOR, 2011) ............ 31

Σχήμα 4.1 Σχέδιο τυπικής μηχανής micro-Deval (CEN, 2011) ................................................ 35

Σχήμα 4.2 Σχηματική τομή δοκιμής micro-Deval ................................................................... 35

Σχήμα 4.3 Σχηματική τομή της μηχανής απότριψης Lilley and Dowson (ICPI, 2007) .......... 41

Σχήμα 5.1 Πιστότητα (από άνω προς τα κάτω) της δοκιμής micro-Deval σε σκύρα, της

δοκιμής micro-Deval σε άμμους και της δοκιμής Αποσάθρωσης σε άμμους (Rogers et al,

2003) ........................................................................................................................................ 45

Σχήμα 5.2 Σύγκριση του αποτελέσματος στη δοκιμή micro-Deval όταν το δοκίμιο έχει

διαφορετική κοκκομετρική διαβάθμιση (Jayawickrama et al, 2007, σελ. 65) ........................ 47

Σχήμα 5.3 Κόκκοι αδρανών πριν [1] και μετά τη δοκιμή micro-Deval για 15 λεπτά [1a] και 90

λεπτά [1b] (Lane et al, 2011) .................................................................................................... 47

Σχήμα 5.4 Αδυναμία συσχέτισης micro-Deval (ASTM) με Αποσάθρωση (ASTM) (Fowler et

al, 2006) ................................................................................................................................... 48

Σχήμα 5.5 Αριθμός Πολιτειών ΗΠΑ που χρησιμοποιούν συγκεκριμένες Δοκιμές

ανθεκτικότητας (Cuelho et al,2008) ....................................................................................... 49

Σχήμα 5.6 Γραμμική συσχέτιση αποτελεσμάτων αντίστασης σε φθορά λόγω τριβής μεταξύ

εργαστηρίου Παν. Κύπρου και ΤΔΕ (Ιωάννου, 2013) ............................................................. 49

Σχήμα 5.7 Συσχέτιση αποτελεσμάτων δοκιμών micro-Deval και Υδατοαπορροφητικότητας

σε άμμους. Αριστερά: αποτελέσματα Παν. Κύπρου, δεξιά: αποτελέσματα ΤΔΕ (Ιωάννου,

2013) ........................................................................................................................................ 50

Σχήμα 5.8 Συσχετισμός τιμών Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο (MS) και αντίστασης σε

φθορά λόγω τριβής (MD). (Ιωάννου, 2013) ............................................................................ 50

Σχήμα 5.9 Συσχέτιση φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων αδρανών με τη θλιπτική αντοχή του

σκυροδέματος (Collery et al, 2015) .......................................................................................... 51

Σχήμα 6.1 Ελάχιστες προδιαγραφές αδρανών για ασφαλτομείγματα (Sétra, 2008) ............. 53

Σχήμα 7.1 Αποτελέσματα συντελεστή micro-Deval σε σκύρα (Θ: Υλικό Θεμελίου, ΤΥΠ1:

Τύπου 1, Σ: Σκύρα, ΣΣ: Στρώση Στέψης, Π: Πέτρωμα) ........................................................... 58

Σχήμα 7.2Σύγκριση micro-Deval και Υδατοαπορροφητικότητας σε σκύρα ........................... 59

Σχήμα 7.3 Σύγκριση micro-Deval και Αποσάθρωσης σε σκύρα ............................................. 60

Σχήμα 7.4 Σύγκριση micro-Deval και Λος Άντζελες σε σκύρα ................................................ 61

Σχήμα 7.5 Σύγκριση Υδατοαπορροφητικότητας και Αποσάθρωσης σε σκύρα ....................... 62

Σχήμα 7.6 Αποτελέσματα συντελεστή micro-Deval σε άμμους .............................................. 66

Σχήμα 7.7 Αποτελέσματα Ασβεστολιθικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και

Υδατοαπορροφητικότητα ........................................................................................................ 67

Σχήμα 7.8 Αποτελέσματα Ασβεστολιθικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και Μπλε του

Μεθυλενίου ..............................................................................................................................68

Σχήμα 7.9 Αποτελέσματα Διαβασικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και


Σχήμα 7.10 Αποτελέσματα Διαβασικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και Μπλε του

Μεθυλενίου .............................................................................................................................. 70

Σχήμα 7.11 Αποτελέσματα Ψαμμιτικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και


Σχήμα 7.12 Αποτελέσματα Ψαμμιτικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και Μπλε του

Μεθυλενίου .............................................................................................................................. 72

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά vii

Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 3-1 Επιτρεπόμενες διαβαθμίσεις αδρανών υλικών (FGSV, 2012) ............................. 9

Πίνακας 3-2 Κατηγοριοποίηση δοκιμών για ελέγχους από τον Μηχανικό ............................. 24

Πίνακας 3-3 Επιτρεπόμενες αποκλίσεις σε αδρανή υλικά ...................................................... 31

Πίνακας 5-1 Μέγιστες επιτρεπτές τιμές micro-Deval και τιμές Los Angeles κατά τις Γαλλικές

Προδιαγραφές (Νικολαΐδης, 1996) ......................................................................................... 44

Πίνακας 6-1 Κατάταξη των αδρανών στο Βέλγιο (BE Cert, 2014) .......................................... 54

Πίνακας 6-2 Όριο συντελεστή micro-Deval για άμμους διαφόρων χρήσεων στις

Αμερικάνικες προδιαγραφές ASTM D7428 (2008) ................................................................ 55

Πίνακας 7-1 Σύγκριση αποτελέσματος στη δοκιμή micro-Deval διαφορετικά κλάσματα του

ίδιου υλικού .............................................................................................................................. 63

Πίνακας 8-1 Προτεινόμενα όρια για αδρανή για χρήση σε σκυρόδεμα ................................. 73

Πίνακας 8-2 Προτεινόμενα όρια για αδρανή για χρήση σε ασφαλτομείγματα ...................... 74

Πίνακας 8-3 Προτεινόμενα όρια για αδρανή υλικά χωματουργικών εργασιών ..................... 75

Πίνακας 8-4 Προτεινόμενα όρια για αδρανή διάστρωσης κυβόλιθων ................................... 76

Κατάλογος Εικόνων Εικόνα 3-1 Δοκιμή υδατοαπορροφητικότητας ........................................................................ 12

Εικόνα 3-2 Λήψη πυρήνων σε δρόμο ...................................................................................... 15

Εικόνα 3-3 Διαφορές πιστοποίηση NF Granulats από Σήμανση CE ....................................... 18

Εικόνα 4-1 Η μηχανή micro-Deval του Κεντρικού Εργαστηρίου ............................................ 36

Εικόνα 4-2 Αρχικό δείγμα αδρανών πριν την δοκιμή micro-Deval ........................................ 36

Εικόνα 4-3 Αδρανή και σφαίρες μετά το τέλος της δοκιμής micro-Deval .............................. 36

Εικόνα 4-4 Λείανση αδρανών μετά το τέλος της δοκιμής micro-Deval .................................. 37

Εικόνα 4-5 Μηχανή απότριψης Lilley and Dowson (Burak, 2006) ........................................ 41

1. Εισαγωγή

ΤΕ 1601Ε4 - Αναθεώρηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων για τα αδρανή υλικά 1

1 Εισαγωγή

Η παρούσα τεχνική έκθεση αφορά στη διερεύνηση της υφιστάμενης κατάστασης στο

θέμα των προδιαγραφών και των ελέγχων για τα αδρανή υλικά και στην ετοιμασία

εισηγήσεων για βελτίωση με βάση σύγχρονες πρακτικές. Μέρος της έκθεσης

αφιερώθηκε στη εξέταση της δυνατότητας χρήσης της δοκιμής Αντίστασης σε

φθορά (micro-Deval) για τον ποιοτικό χαρακτηρισμό των αδρανών υλικών που

χρησιμοποιούνται σε έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Τη διεξαγωγή της

παρούσας έρευνας από το Τμήμα Δημοσίων Έργων έχει ζητήσει ο Γενικός

Διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων σε συνεδρία που

συγκάλεσε στις 28/7/2015 όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι του Τμήματος Δημοσίων

Έργων, των Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών και του Παγκύπριου

Συνδέσμου Σκυροποιών (Λατόμων).

Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην τεχνική αυτή έκθεση έχουν πληροφοριακό

χαρακτήρα ώστε να χρησιμοποιηθούν από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου

Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων. Όλες οι πληροφορίες παρατίθενται σε όσο

δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια και σαφήνεια με βάση τα δεδομένα που ήταν γνωστά

κατά την σύνταξη της έκθεσης.

Η τεχνική έκθεση περιλαμβάνει εισηγήσεις για τον καλύτερο έλεγχο των αδρανών

υλικών που χρησιμοποιούνται σε έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων βασισμένες

σε ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα και πρακτικές. Οι εισηγήσεις περιλαμβάνουν:

την αντικατάσταση της αξιολόγησης της ανθεκτικότητας των πετρωμάτων

που τώρα γίνεται με τη δοκιμή Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο με

παράλληλη εισαγωγή νέων μεθόδων,

προτάσεις για τον συστηματικό έλεγχο της σταθερότητας της προμήθειας

αδρανών υλικών σε εργοστάσια παραγωγής

σκυροδέματος/ασφαλτομειγμάτων και σε εργοτάξια,

πρόταση για τη χρήση της δοκιμής micro-Deval τόσο στα σκύρα όσο και

στους άμμους,

1. Εισαγωγή


πρόταση για εισαγωγή προδιαγραφών για τον έλεγχο της

Υδατοαπορροφητικότητας στα υλικά θεμελίου (Υλικά Τύπου 1 και Τύπου 2)

πρόταση για την μεθοδολογία ελέγχου των αδρανών υλικών

Στην έκθεση περιλαμβάνονται επίσης, βιβλιογραφικές αναφορές στη δοκιμή micro-

Deval και σημειώσεις για την διεξαγωγή της δοκιμής.

2. Προβληματισμοί από τον υφιστάμενο τρόπο ελέγχου


2 Προβληματισμοί από τον υφιστάμενο τρόπο ελέγχου

Όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων

πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές που περιλαμβάνονται στους τεχνικούς όρους

της προσφοράς. Οι προδιαγραφές για την ποιότητα των αδρανών υλικών δίνονται

στον Τόμο Γ: Πρότυπες Τεχνικές Προδιαγραφές και Μέθοδος Επιμέτρησης (για

Οδικά και Τεχνικά Έργα) (ΚΠΣ, 2012) και στον εκάστοτε Τόμο Ε: Αριθμημένα

Παραρτήματα, Ειδικοί Όροι και Ειδικές Πρόνοιες (ΚΠΣ, 2012).

Επιπλέον, τα αδρανή υλικά πρέπει να πληρούν τα όρια που αναφέρονται στο περί

του Καθορισμού των Επιπέδων των Βασικών Απαιτήσεων Ορισμένων Προϊόντων

Δομικών Κατασκευών Διάταγμα για τα αδρανή υλικά του Υπουργού Εσωτερικών

(ΚΔΠ 164/2011).

Πιο κάτω παρατίθενται κάποιοι προβληματισμοί όσον αφορά στον υφιστάμενο

τρόπο ελέγχου των αδρανών υλικών.

2.1 Έλεγχος από σωρούς

Η πρακτική που εφαρμόζεται ως επί το πλείστον από τους Μηχανικούς των Έργων

για την εξακρίβωση της ποιότητας των αδρανών υλικών είναι αυτή του ελέγχου από

σωρούς. Σύμφωνα με αυτή τη πρακτική, ετοιμάζεται κατ’ αρχάς ένας σωρός από

αδρανή υλικά και ελέγχεται στο εργαστήριο του εργολάβου στην παρουσία του

Μηχανικού του Έργου (ή αντιπροσώπου του). Δείγμα από τους σωρούς δύναται να

αποσταλεί στον Τομέα Εργαστηρίων για επιβεβαίωση των εργαστηριακών

αποτελεσμάτων.

Σημεία προβληματισμού

Δεν καθορίζεται επακριβώς η μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθηθεί από

τον Μηχανικό για την διασφάλιση της ποιότητας των αδρανών

Δεν καθορίζεται επακριβώς η μεθοδολογία διαχείρισης των υλικών που είναι

εκτός προδιαγραφών πέραν της απόρριψης

Δεν προωθείται κουλτούρα ελέγχου της ποιότητας των υλικών από τον

Εργολάβο ή τον παραγωγό ασφαλτομείγματος/σκυροδέματος.



Η προμήθεια με αδρανή υλικά πέραν των προδιαγραφών έχει συνέπειες μόνο

αν αυτά ελεγχθούν από τον Μηχανικό του Έργου.

Δεν υπάρχει καθορισμένος τρόπος διαφοροποίησης της συχνότητας των

δοκιμών με βάση ποιοτικά κριτήρια, για παράδειγμα το είδος της δοκιμής, και

ποσοτικά κριτήρια για παράδειγμα μέγεθος έργου.

2.2 Εργαστηριακοί έλεγχοι από τον Εργολάβο

Στον Τόμο Γ (ΚΠΣ, 2012) περιλαμβάνονται αρκετοί έλεγχοι που πρέπει να διενεργεί

ο Εργολάβος για τα αδρανή υλικά και που πρέπει να υποβάλει στον Μηχανικό. Η

υποβολή των αποτελεσμάτων των δοκιμών κοινοποιείται μόνο στο Μηχανικό του

Έργου.


Επαναλαμβανόμενες δυσκολίες που αφορούν την ποιότητα των αδρανών

υλικών πιθανόν να μην έρχονται σε άμεση γνώση της Διεύθυνσης του

Τμήματος (ΠΕΜ Ε&Ε) ώστε να διερευνηθούν τα αίτια και να προταθούν

λύσεις.

Δεν καταγράφονται οι ενέργειες του Εργολάβου όσον αφορά τη διαχείριση

υλικών που έχουν βρεθεί εκτός προδιαγραφών και έχουν απορριφθεί.

Δεν καταγράφονται οι ενέργειες του Εργολάβου αναφορικά με την

διερεύνηση των αιτιών της προσκόμισης υλικού εκτός προδιαγραφών ώστε να

γίνουν διορθωτικές ενέργειες.

Δεν καταγράφονται οι ενέργειες του Εργολάβου αναφορικά με τη διερεύνηση

κατά πόσο το υλικό που έχει ήδη ενσωματωθεί στο έργο ήταν εκτός

προδιαγραφών.

2.3 Συστήματα διαχείρισης ποιότητας

Αρκετά εργοστάσια σκυροδέματος έχουν υιοθετήσει σύστημα διαχείρισης της

ποιότητας σύμφωνα με το πρότυπο CYS ISO 9001. Εντούτοις, στον Τόμο Γ (ΚΠΣ,



2012) δεν υπάρχει διαφοροποίηση όσον αφορά την συχνότητα και το είδος των

δοκιμών για παραγωγούς που έχουν τέτοια συστήματα ώστε να διασφαλίζουν την

ποιότητα του προϊόντος.


Δεν δίνεται επαρκής έμφαση στην τήρηση πρωτοκόλλου ποιότητας από τους

παραγωγούς.

Το μήνυμα ότι το Τμήμα Δημοσίων Έργων ζητεί ψηλής ποιότητας υπηρεσίες

δεν μεταφέρεται επαρκώς.

Για τους παραγωγούς εκείνους που παρόλο ότι έχουν πιστοποιηθεί, δεν

εφαρμόζουν ικανοποιητικά το σύστημα διαχείρισης ποιότητας δεν υπάρχουν

επιπτώσεις.

2.4 Προδιαγραφές Τμήματος Δημοσίων Έργων

Σε σχέση με τις απαιτήσεις των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων

φαίνεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις τίθενται όρια τα οποία είναι υπερβολικά σε

σχέση με την ποιότητα των διαθέσιμων αδρανών υλικών και τις ανάγκες του Έργου.

Παρατηρείται, επίσης, ότι οι απαιτήσεις για τη συχνότητα των ελέγχων είναι σε

κάποιες περιπτώσεις υπερβολικές.


Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρείται αδυναμία στην αποδοχή υλικών που

είναι οριακά πέραν των προδιαγραφών και ξεκινά ένας κύκλος επανελέγχων

που προκαλεί καθυστερήσεις στα έργα.

Σε άλλες περιπτώσεις υλικά τα οποία έχουν βρεθεί οριακά εντός

προδιαγραφών πιθανόν να μην ελέγχονται ξανά στο μέλλον υπό τον φόβο του

να βρεθούν οριακά εκτός προδιαγραφών.

Παρατηρούνται στρεβλώσεις στην διαδικασία προμήθειας αδρανών. Για

παράδειγμα η κοκκομετρική διαβάθμιση 4/20mm που βελτιώνει μαθηματικά

την απόδοση στην δοκιμή Αποσάθρωσης και η προσθήκη ψαμμιτικού άμμου

στα υλικά θεμελίου που βελτιώνει την απόδοση στα όρια Atterberg.



Προκύπτουν προδιαγραφές που είναι ανεφάρμοστες και που αλλάζουν

συνεχώς. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Δοκιμής Αποσάθρωσης

για άμμο ασφαλτομειγμάτων. To 1986 στο CYS 99 (ΚΟΠΕΠ, 1986 ASTM C

88-MS) είχε όριο 15% ενώ το 1999 το όριο στο CYS 99 (ΚΟΠΕΠ, 1999) έγινε

18%. Το 2005 με την ΚΔΠ 177/2005 (CYS ΕΝ 1367-2) το όριο καθορίστηκε

στο 25%, ενώ ένα χρόνο αργότερα αναθεωρήθηκε το όριο στο 35% με την

ΚΔΠ 253/2006. Τέλος, το 2011 αφαιρέθηκε εντελώς η δοκιμή με την ΚΔΠ

164/2011.

2.5 Διοχέτευση αδρανών υψηλών προδιαγραφών σε δευτερεύοντα έργα

Οι προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων δεν διαχωρίζουν επαρκώς τις

πρόνοιες που θα πρέπει να ισχύουν σε έργα ψηλής σημασίας ή αυξημένων αναγκών

και σε δευτερεύοντα έργα. Αποτέλεσμα είναι να έχουν ψηλότερο κόστος τα έργα και

να παρατηρείται σπατάλη φυσικών πόρων.


Περιορισμένοι φυσικοί πόροι όπως είναι τα αδρανή ψηλών προδιαγραφών

διατίθενται σε δευτερεύοντα έργα

Δεν δίνεται η έμφαση που απαιτείται όσον αφορά τον ποιοτικό έλεγχο των

σημαντικότερων έργων.

2.6 Εμπλοκή των εργολάβων στον έλεγχο των αδρανών υλικών

Οι εργολάβοι σε αρκετές περιπτώσεις τηρούν αμυντική στάση έναντι των ελέγχων

αδρανών υλικών που διεξάγει ο Μηχανικός ενώ οι ίδιοι αποστασιοποιούνται από τον

ποιοτικό έλεγχο των αδρανών.


Παρατηρείται έλλειψη επαρκούς εμπλοκής των παραγωγών

σκυροδέματος/ασφαλτομείγματος στην διατήρηση μιας σταθερής ποιότητας

των αδρανών υλικών παρόλο που επηρεάζει το δικό τους προϊόν.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πυκνότητα των αδρανών.



Προσκομίζονται αδρανή υλικά για τα χαρακτηριστικά των οποίων δηλώνονται

μόνο σε σχέση με την ανώτατη επιτρεπτή κατηγορία ενώ θα μπορούσαν να

δηλώνονται και τα αποτελέσματα των δοκιμών.

3. Αλλαγές και εισηγήσεις


3 Αλλαγές και εισηγήσεις

3.1 Αλλαγές που έχουν ήδη υιοθετηθεί

3.1 (α) Διαμόρφωση των προδιαγραφών ώστε τα όρια να συνάδουν με τα όρια της υφιστάμενης ΚΔΠ 164/2011

Η εισήγηση αυτή έχει υιοθετηθεί στην νέα έκδοση των πρότυπων εγγράφων του

Τόμου Ε (ΚΠΣ, 2016) με τροποποίηση της παραγράφου 501.5 για Αδρανή Υλικά για

Ασφαλτικό Σκυρόδεμα και της παραγράφου 702.1 για Αδρανή Υλικά για Σκυρόδεμα.

Σκοπός της αλλαγής αυτής δεν είναι η χαλάρωση των προδιαγραφών με την

αποδοχή υποδεέστερου υλικού αλλά η δυνατότητα ελέγχου οποιουδήποτε σωρού

αδρανών εντός του χώρου των εργοστασίων σκυροδέματος.

3.1 (β) Εισαγωγή επιπλέον προνοιών από τον μελετητή όπου απαιτείται


Τόμου Ε (ΚΠΣ, 2016) στο Παράρτημα 500/1 για Αδρανή Υλικά για Ασφαλτικό

Σκυρόδεμα και στο Παράρτημα 700/1 για Αδρανή Υλικά για Σκυρόδεμα

3.1 (γ) Περιορισμός στα επιτρεπόμενα κοκκομετρικά μεγέθη των αδρανών για σκυρόδεμα


Τόμου Ε (ΚΠΣ, 2016) με προσθήκη της παραγράφου 501.10 για Αδρανή Υλικά για


Η συγκεκριμένη απαίτηση βασίζεται στις γερμανικές προδιαγραφές Technical

Delivery Terms for Aggregates in Road Construction (FGSV, 2012) όπου

περιορίζονται οι επιτρεπόμενες κοκκομετρικές διαβαθμίσεις των αδρανών σε

ισομεγέθη (single-size) αδρανή. Παρατίθεται ο σχετικός πίνακας από τις γερμανικές

προδιαγραφές όπου αναφέρεται ότι μπορούν να λαμβάνονται μέχρι δύο συνεχόμενες

διαβαθμίσεις του πίνακα.



Πίνακας 3-1 Επιτρεπόμενες διαβαθμίσεις αδρανών υλικών (FGSV, 2012)

3.1 (δ) Εισαγωγή κοκκομετρικής καμπύλης μείγματος αδρανών

Η εισήγηση αυτή υπήρχε ήδη για το ασφαλτικό σκυρόδεμα. Έχει όμως υιοθετηθεί

και στη νέα έκδοση των πρότυπων εγγράφων του Τόμου Ε (ΚΠΣ, 2016) με προσθήκη

της παραγράφου 702.7 για μείγματα σκυροδέματος

3.1 (ε) Έλεγχος όλων των αδρανών στο εργοστάσιο παραγωγής


Τόμου Ε (ΚΠΣ, 2016) με προσθήκη της παραγράφου 501.11 για Αδρανή Υλικά για




3.2 Εισηγήσεις

Πιο κάτω προτείνονται εισηγήσεις που θα βελτιώσουν την διαχείριση των αδρανών

υλικών στα έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων και προτείνεται όπως έχουν άμεση

εφαρμογή. Οι εισηγήσεις 1-6 αναμένεται να έχουν εμφανή αποτελέσματα άμεσα,

ενώ οι εισηγήσεις 7-11 πρόκειται να δώσουν την δυνατότητα της καλύτερου

χειρισμού των αδρανών υλικών σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Όλες οι εισηγήσεις

θεωρούνται ως ένα ολοκληρωμένο σύνολο που αλληλοσυμπληρώνεται.

3.2.1 Εισαγωγή της δοκιμής Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) στις

προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων

Συμπερίληψη στις προδιαγραφές αδρανών υλικών της δοκιμής micro-

Deval για την ποιοτική αξιολόγηση των σκύρων και της άμμου

Εργολάβοι/Λατόμοι/Εργαστήρια – Νέα δοκιμή - Κόστος αγοράς

εξοπλισμού

ΤΔΕ – Υπάρχει ο εξοπλισμός – Απαιτείται περαιτέρω εκπαίδευση

Η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) φαίνεται ότι έχει τη δυνατότητα να

χρησιμοποιείται ώστε να καθορίζεται η ποιοτική κλάση των αδρανών. Επιπλέον,

πρόκειται για σύντομη δοκιμή με περίπου τέσσερις (4) μέρες διάρκεια, η οποία δεν

απαιτεί τη χρήση πολύ ακριβού εξοπλισμού. Ο εξοπλισμός της δοκιμής διατίθεται

από πολλούς κατασκευαστές μηχανών ελέγχου δομικών υλικών.

Για την εφαρμογή της εισήγησης αυτής θα απαιτηθεί η εκπαίδευση του προσωπικού

του Κεντρικού Εργαστηρίου (Εργαστήρια Χωματουργικών, Ασφαλτικών και

Αδρανών) καθώς και του Επαρχιακών Εργαστηρίου Λεμεσού όπου υπάρχει ήδη ο

εξοπλισμός.

Ανάλυσης της εισήγησης γίνεται στα κεφάλαια 4 και 5 της παρούσας έκθεσης



3.2.2 Εισαγωγή της δοκιμής Υδατοαπορροφητικότητας για τα αδρανή υλικά Θεμελίου και Υποθεμελίου

Η δοκιμή υδατοαπορροφητικότητας να καλύπτει και τα αδρανή υλικά

θεμελίου και υποθεμελίου

Εργολάβοι / Λατόμοι – Υφιστάμενη υποχρέωση ο έλεγχος

πυκνότητας

ΤΔΕ - Δεν απαιτείται επιπλέον προσωπικό – Απαιτείται περαιτέρω

εκπαίδευση

Προτείνεται όπως τα αδρανή υλικά Θεμελίου και Υποθεμελίου ελέγχονται στη

δοκιμή Υδατοαπορροφητικότητας με βάση το ευρωπαϊκό πρότυπο CYS ΕΝ 1097-6

(CEN, 2013) ώστε να λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση του πετρώματος. Η

πρόνοια για έλεγχο των υλικών Θεμελίου και Υποθεμελίου στη δοκιμή

Υδατοαπορροφητικότητας περιλαμβάνεται στο σχετικό ευρωπαϊκό πρότυπο CYS EN

13242 - Αδρανή για υλικά σταθεροποιημένα με υδραυλικές κονίες ή μη

σταθεροποιημένα για χρήση στα τεχνικά έργα και στην οδοποιία (CEN, 2002c)

(παρ. 5.5, σελ. 12). Η δοκιμή της Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας είναι,

εξάλλου, η βασική δοκιμή που χρησιμοποιείται στην Κύπρο από τους παραγωγούς

αδρανών υλικών (λατόμους) για την ποιοτική κατάταξη των πετρωμάτων.

Η σημασία της δοκιμής Υδατοαπορροφητικότητας σε χωματουργικές εργασίες

αναγνωρίζεται από τις προδιαγραφές της Υπηρεσίας Αυτοκινητοδρόμων της Αγγλίας

όμως χωρίς να τίθεται όριο, πιθανόν λόγω έλλειψης εμπειριών. Εντούτοις, ζητούν

από τον παραγωγό να διατηρεί στοιχεία από αποτελέσματα της δοκιμής ώστε να

επανεξεταστεί η χρήση της δοκιμής στο μέλλον (MCHW, Series NG 801-9

Aggregates).



Εικόνα 3-1 Δοκιμή υδατοαπορροφητικότητας

Η δοκιμή Υδατοαπορροφητικότητας αναφέρεται, επίσης, στις προδιαγραφές του

Γαλλικού προτύπου NF 15-545 (AFNOR, 2011) για υλικά θεμελίου (σελ. 33 – παρ.

7.6).

Για την εφαρμογή της εισήγησης αυτής θα απαιτηθεί η εκπαίδευση του προσωπικού

του Κεντρικού Εργαστηρίου (Εργαστήριο Χωματουργικών).

Οι εισηγήσεις για τα προτεινόμενα όρια δίδονται στο Κεφάλαιο 5.



3.2.3 Αντικατάσταση της δοκιμής Αποσάθρωσης για τον έλεγχο της ανθεκτικότητας των αδρανών υλικών

Η χρήση της δοκιμής αποσάθρωσης να αφορά συγκεκριμένες χρήσεις σε

έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων όπως θα καθορίζονται από τον

μελετητή

Εργολάβοι / Παραγωγοί / Λατόμοι– Αφαίρεση απαίτησης

ΤΔΕ - Αφαίρεση απαίτησης - Δεν απαιτείται επιπλέον προσωπικό

Προτείνεται όπως η ανθεκτικότητα των αδρανών υλικών θεωρείται ως επαρκής αν

ικανοποιούνται οι υπόλοιπες απαιτήσεις της παρούσας τεχνικής έκθεσης

συμπεριλαμβανομένου της δοκιμής Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval). Σε τέτοια

περίπτωση δεν θα απαιτείται ο έλεγχος των αδρανών στην δοκιμή Αποσάθρωσης με

θειικό μαγνήσιο με βάση το CYS EN 1367-2 (CEN, 2009b).

Η δοκιμή Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα (25

μέρες) για να πραγματοποιηθεί ενώ έχει διαπιστωθεί ότι το εύρος της αβεβαιότητας

της είναι μεγάλο. Παρόλα αυτά η χρήση της μπορεί να συνεχίσει για έλεγχο

πετρωμάτων για γεωλογικές ζώνες ή όσον αφορά αδρανή υλικά σε ειδικές

περιπτώσεις καθ’ υπόδειξη του μελετητή. Τέτοιες ειδικές περιπτώσεις μπορεί να

περιλαμβάνουν θαλάσσιες κατασκευές ή κατασκευές σε τοποθεσίες όπου υπάρχει

πιθανότητα να παρατηρηθούν φαινόμενα ψύξης/απόψυξης ή κατασκευές που έχουν

τέτοιο σκοπό ώστε να πρέπει να ελέγχεται η αντίσταση των αδρανών σε χημικά, για

παράδειγμα δεξαμενές χημικών, στατικά μέρη γεφυρών κλπ.

Περισσότερα παραδείγματα πληροφορίες παρατίθενται στο Παράρτημα Γ.



3.2.4 Έλεγχος των αδρανών υλικών σε κατασκευασμένα τμήματα έρ-γων.

Καθιέρωση του εκ των υστέρων έλεγχου των αδρανών υλικών σε

κατασκευασμένα τμήματα έργου

Εργολάβοι – Λύση διαφωνιών - Κόστος ελέγχων

ΤΔΕ – Δεν απαιτείται επιπλέον προσωπικό

Σκοπός της εισήγησης αυτής είναι να επιτρέψει τον εκ των υστέρων έλεγχο των

αδρανών υλικών σε κατασκευασμένα έργα. Στόχος είναι κατ’ αρχάς να δίνεται η

ευχέρεια του ελέγχου των αδρανών σε περιπτώσεις διαφωνιών ή σε περιπτώσεις

όπου ο αρχικός έλεγχος δεν ήταν επαρκής. Ένας δεύτερος στόχος είναι να

ενεργοποιήσει τους εργολάβους των έργων ώστε να ελέγχουν οι ίδιοι καλύτερα τα

υλικά που ενσωματώνουν σε έργα.

Η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) που αναλύεται σε άλλο σημείο της

έκθεσης έχει το πλεονέκτημα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο στα αδρανή σε

πρώτη φάση πριν την εισαγωγή τους στο ασφαλτόμειγμα όσο και σε αδρανή από

δείγμα ασφαλτοτάπητα που θα έχει ληφθεί από την συμπυκνωμένη επιφάνεια. Ο

έλεγχος μπορεί να γίνεται σε πυρήνες αφού πρώτα αφαιρεθεί η άσφαλτος. Μάλιστα

οι πυρήνες μπορούν να είναι οι ίδιοι στους οποίους διενεργήθηκε ο έλεγχος επί

τόπου συμπύκνωσης ώστε να μην επιβαρύνεται επιπλέον το οδόστρωμα.



Εικόνα 3-2 Λήψη πυρήνων σε δρόμο

Κατά παρόμοιο τρόπο μπορεί να γίνεται ο έλεγχος σε υλικά που έχουν ενσωματωθεί

σε στρώσεις θεμελίου/υποθεμελίου. Σε αυτά τα αδρανή πέραν της δοκιμής Αντοχής

σε φθορά (micro-Deval) μπορεί να διενεργείται με σχετική ευκολία και η δοκιμή

Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας.

Για την εφαρμογή των πιο πάνω προτείνεται όπως περιοδικά λαμβάνονται από τα

έργα δείγματα για παράδειγμα με χρήση πυρηνοληπτικής μηχανής τα οποία να

ελέγχονται στη συνέχεια σε δοκιμή Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας και

Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval).

Ο εκ των υστέρων έλεγχος αδρανών σε σκληρυμένο σκυρόδεμα δεν είναι αδύνατος

αλλά είναι πολύ δύσκολος αφού δεν μπορούν να ληφθούν τα αδρανή από το

σκληρυμένο σκυρόδεμα με απλές διαδικασίες. Ως εκ τούτου προτείνεται όπως

δοκιμαστούν παρεμφερείς δοκιμές στο σκληρυμένο σκυρόδεμα ώστε σε βάθος

χρόνου να συγκεντρωθεί ικανοποιητικός όγκος δεδομένων που να επιτρέπει τον

καθορισμό ορίων. Μια απλή δοκιμή που μπορεί να εφαρμοστεί είναι ο έλεγχος σε

υδατοαπορροφητικότητα πυρήνων σκυροδέματος. Η εν λόγω δοκιμή ήδη

διενεργείται συστηματικά για προκατασκευασμένα στοιχεία από σκυρόδεμα όπως



είναι οι κρασπεδόλιθοι. Για τη δοκιμή σε σκληρυμένο σκυρόδεμα έχει εκδοθεί

σχετικό βρετανικό πρότυπο με τίτλο BS 1881 Testing concrete. Part 122: Method for

determination of water absorption (BSI, 2011).

Κάποιες άλλες δοκιμές σε πυρήνες σκυροδέματος, η χρήση των οποίων θα μπορούσε

να διερευνηθεί, είναι η δοκιμή υδατοπερατότητας (permeability) και η δοκιμή

πυκνότητας σύμφωνα με το CYS EN 12390-7 (CEN, 2009c). Επιπλέον, θα μπορούσε

να διερευνηθεί η χρήση μη-καταστρεπτικών δοκιμών όπως είναι η σφύρα

ανάκρουσης σύμφωνα με το CYS EN 12504-2 (CEN, 2012a) και ο έλεγχος με

υπερήχους σύμφωνα με το CYS EN 12504-4 (CEN, 2004). Ο εξοπλισμός για τις μη-

καταστρεπτικές αυτές δοκιμές έχει ήδη αποκτηθεί από τον Τομέα Εργαστηρίων.

Στο Παράρτημα Ε της παρούσας έκθεσης προτείνεται ένας τρόπος διατύπωσης του

κειμένου που θα μπορούσε να περιληφθεί στις προδιαγραφές του Τμήματος

Δημοσιών Έργων.



3.2.5 Συστηματικός περιοδικός έλεγχος των εργοστασίων και εργοτα-ξίων

Πρόνοια για περιοδικό έλεγχο των εργοστασίων και εργοταξίων

Εργολάβοι / Παραγωγοί– Υφιστάμενη υποχρέωση οι δοκιμές στα

υλικά

ΤΔΕ – Υφιστάμενη εργασία που διεκπεραιώνεται από τον Τομέα

Εκτέλεσης και Επίβλεψης – Δεν απαιτείται επιπλέον προσωπικό

Προτείνεται όπως το Τμήμα μελετήσει τον καθορισμό μεθοδολογίας ελέγχου στους

χώρους παραγωγής. Για παράδειγμα προτείνεται η πιο κάτω μεθοδολογία:

Ο Τομέας Εκτέλεσης & Επίβλεψης του Τμήματος σε συνεργασία με τον Τομέα

Μελετών αναλάβουν τον περιοδικό έλεγχο των αδρανών υλικών των εργοστασίων

σκυροδέματος, ασφαλτομείγματος και λατομείων τα οποία έχουν συμβληθεί με

εργολάβους για έργα που κατασκευάζονται από το Τμήμα Δημοσίων Έργων.

Ο Τομέας Εκτέλεσης & Επίβλεψης είναι αρμόδιος για την επίβλεψη των έργων και

τον έλεγχο των υλικών που ενσωματώνονται σε αυτά. Επιπλέον, είναι ο αρμόδιος

κλάδος για να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποια εργοτάξια παραλαμβάνεται

σκυρόδεμα/ασφαλτόμειγμα ή υλικά θεμελίου. Αντίστοιχα ο Τομέας Μελετών είναι ο

αρμόδιος κλάδος για την ετοιμασία των προδιαγραφών του κάθε έργου. Σημειώνεται

ότι ο Τομέας Εργαστηρίων δεν είναι πρόσφορο να αναλάβει αυτόν τον ρόλο αφού

αφενός δεν έχει ρόλο επίβλεψης και αφετέρου δεν είναι δόκιμο να κτιστεί ένα νέο

σύστημα καταγραφής έργων, εργοταξίων και εργοστασίων. Στο σχήμα μπορεί να

συμμετέχει όμως ως παρατηρητής ο Τομέας Εργαστηρίων και η Διεύθυνση Ελέγχου.

Ο προτεινόμενος έλεγχος να είναι περιοδικός και να εκτελείται από συνεργείο του

ΠΕΜ Εκτέλεσης και Επίβλεψης στην παρουσία αντιπροσώπου του ΠΕΜ Μελετών ο

οποίος να είναι είτε Μηχανικός είτε Τεχνικός και σε κάθε αποστολή να είναι

διαφορετικό άτομο ώστε αφενός να μην επιβαρύνεται το ίδιο άτομο κάθε φορά και

αφετέρου να υπάρχει εναλλαγή προσώπων. Ο ΠΕΜ Εκτέλεσης και Επίβλεψης

μπορεί να δώσει για το σκοπό αυτό σχετική εντολή στα Επαρχιακά Γραφεία.



Ο έλεγχος της καταλληλότητας των υλικών διαφέρει από τους ελέγχους που

εκτελούνται για σκοπούς επίθεσης της Σήμανσης CE. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά

πρότυπα αδρανών και την ΚΔΠ 164/2011 ο έλεγχος του εργοστασίου παραγωγής

αδρανών είναι κατηγορίας 2+. Αυτό σημαίνει ότι ο έλεγχος του λατομείου από τον

πιστοποιημένο φορέα δεν περιλαμβάνει δοκιμές επί των υλικών αλλά μόνο έλεγχο

της διαδικασίας παραγωγής. Για τις δοκιμές αρχικού τύπου των υλικών και την

επίθεση της Σήμανσης CE αναλαμβάνει ο κάθε παραγωγός αδρανών υλικών

(λατόμος) να αποστείλει από μόνος του το δείγμα σε εργαστήριο της επιλογής του.

Ο περαιτέρω έλεγχος των αδρανών υλικών έχει βρει εφαρμογή στη Γαλλία όπου

πέραν της Σήμανσης CE υπάρχει και το Γαλλικό σχήμα πιστοποίησης NF Granulats

(AFNOR, 2016). Πιο κάτω παρατίθεται απόσπασμα από το σχετικό φυλλάδιο του

AFNOR. Η μεθοδολογία του ελέγχου βασίζεται εν μέρει στις προδιαγραφές του

Ontario ΜΟΤ για ασφαλτομείγματα OPSS.PROV 1003 (2013) και στις προδιαγραφές

της υπηρεσίας αυτοκινητοδρόμων του Χονγκ Κονγκ (Hong Kong Highways

Department, 2015).

Εικόνα 3-3 Διαφορές πιστοποίηση NF Granulats από Σήμανση CE



Το Τμήμα Δημοσίων Έργων δεν είναι υποχρεωμένο να ελέγχει όλους τους χώρους

χρήσης αδρανών υλικών ούτε έχει τέτοια αρμοδιότητα. Δύναται όμως να ελέγχει

τους χώρους εκείνους από όπου παραλαμβάνονται υλικά για τα έργα του. Μάλιστα,

υπολογίζεται ότι επειδή ο έλεγχος δεν θα είναι καθολικός, θα είναι ευκολότερος και

γρηγορότερος. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ανά πάσα στιγμή ο έλεγχος υπολογίζεται

ότι θα αφορά 5-6 εργοστάσια ή εργοτάξια συνολικά σε κάθε επαρχία.

Οι δειγματοληψίες να γίνονται από όλους τους χώρους που έχουν εγκριθεί ώστε να

προμηθεύουν υλικά για έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων κατά τη συγκεκριμένη

περίοδο. Αυτά είναι τα εργοστάσια σκυροδέματος για αδρανή υλικά σκυροδέματος,

τα εργοστάσια ασφαλτομείγματος για αδρανή υλικά ασφαλτομείγματος και τα

εργοτάξια για υλικά θεμελίου και υποθεμελίου. Ο έλεγχος σε λατομεία δεν μπορεί να

θεωρηθεί ως καλή πρακτική αφού υπάρχουν σωροί από διάφορες ποιότητες υλικών

ενώ δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί κατά πόσον ο σωρός που έχει ελεγχθεί έχει

μεταφερθεί στα έργα του Τμήματος.

Κατά την επίσκεψη στους πιο πάνω χώρους θα υποδεικνύεται στον Εργολάβο η

τοποθεσία από όπου θα ληφθούν τα δείγματα. Ο χώρος αυτός θα είναι κατά

προτεραιότητα οι κάδοι υποδοχής αδρανών του εργοστασίου παραγωγής και το

διαστρωμένο θεμέλιο ή υποθεμέλιο σε εργοτάξια. Εναλλακτικά σε περίπτωση που

δεν είναι αυτό εφικτό, θα λαμβάνονται δείγματα από σωρούς και θα σημειωθεί η

θέση του σωρού σχηματικά σε έντυπο δειγματοληψίας. Αντιπρόσωπος του

Εργολάβου στους πιο πάνω χώρους μπορεί να θεωρείται ο παραγωγός του

σκυροδέματος ή του ασφαλτομείγματος ή επιστάτης σε εργοτάξιο.

Από τις τοποθεσίες αυτές θα λαμβάνονται δείγματα από τον Εργολάβο στην

παρουσία των εκπροσώπων του Τμήματος σε τρία υποδείγματα και θα

σφραγίζονται.

Το πρώτο υπόδειγμα θα αποστέλλεται από τον Εργολάβο στο εργαστήριο του

Εργολάβου ή στο συνεργαζόμενο εργαστήριο που έχει εγκριθεί σε κάποιο από τα

έργα.



Το δεύτερο υπόδειγμα θα αποστέλλεται στον Τομέα Εργαστηρίων. Ο Τομέας

Εργαστηρίων θα προχωρεί σε τυχαία επιλογή κάποιων εξ αυτών των δειγμάτων

και θα τα υποβάλλει σε εργαστηριακούς ελέγχους ώστε να διαπιστωθεί η

πιστότητα του αποτελέσματος του πρώτου υποδείγματος.

Το τρίτο υπόδειγμα θα κρατείται σφραγισμένο σε χώρο του κάθε Επαρχιακού

Γραφείου για διάστημα δώδεκα μηνών για περαιτέρω ελέγχους σε περίπτωση

διαφωνίας.

Ο έλεγχος αυτός μπορεί να διεξάγεται μία φορά την εβδομάδα ή ανά δεκαπενθήμερο

για κάθε εργοστάσιο/εργοτάξιο και θα περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τους ελέγχους

από τους Μηχανικούς των Έργων. Με την μέθοδο αυτή θα επιτευχθεί καλύτερος και

πιο γρήγορος έλεγχος των προϊόντων και θα υπάρχει η ευχέρεια χρήσης

εναλλακτικού εργοστασίου παραγωγής σκυροδέματος/ασφαλτομείγματος σε

περίπτωση που βρεθούν υλικά εκτός προδιαγραφών. Επιπλέον, θα περιορίσει τις

διαφωνίες τόσο με τους εργολάβους όσο και με τη Διεύθυνση Ελέγχου.


κειμένου που θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στις προδιαγραφές του Τμήματος




3.2.6 Εισαγωγή προνοιών για ακριβέστερο προσδιορισμό των ιδιοτή-των των αδρανών υλικών που υποβάλλονται για έγκριση.

Συγκεκριμενοποίηση των ιδιοτήτων των αδρανών υλικών από τον

παραγωγό (λατόμο) με γνωστοποίηση των τιμών των δοκιμών του .

Λατόμοι – Υφιστάμενη υποχρέωση οι δοκιμές στα υλικά


Η εφαρμογή της εισήγησης αφορά την υποβολή για έγκριση των υλικών και στα

δελτία παράδοσης. Συγκεκριμένα, προτείνεται όπως δηλώνεται από τον παραγωγό

αδρανών υλικών (λατόμο) στα συνοδευτικά έγγραφα όχι μόνο η κατηγορία/κλάση

του προϊόντος αλλά και το αποτέλεσμα του εργαστηριακού ελέγχου για την κάθε

δοκιμή. Επιπλέον, όσον αφορά τα αδρανή θεμελίου, θα πρέπει να δηλώνεται από τον

λατόμο η σύσταση του πετρώματος (διαβασικό, ασβεστολιθικό, ψαμμιτικό).

Για το σκοπό αυτό, προτείνεται όπως παράλληλα με τη Σήμανση CE παραδίδεται

από τον Εργολάβο και συνοδευτικό έντυπο στο οποίο να αναφέρονται τα

αποτελέσματα και οι ημερομηνίες των δοκιμών. Ένα παράδειγμα από το Γαλλικό

Πρότυπο NF P 18-545 (AFNOR, 2011) παρατίθεται στο Σχήμα 3.1.



Σχήμα 3.1 Παραδείγματα δήλωσης τεχνικών χαρακτηριστικών άμμου (AFNOR, 2011)



3.2.7 Καθορισμός ελάχιστης συχνότητας δοκιμών

Καθορισμό συγκεκριμένων οδηγιών σε σχέση με δοκιμές που πρέπει να

διεξάγει ο Μηχανικός του κάθε έργου

Εργολάβοι – Αφαίρεση απαίτησης - Λύση διαφωνιών


Προτείνεται όπως δοθούν ενδεικτικές συχνότητες ελέγχου για τις δοκιμές που

πρέπει να πραγματοποιούν οι Μηχανικοί των έργων ώστε να περιοριστούν οι έλεγχοι

σε δοκιμές όπου είναι απομακρυσμένο το ενδεχόμενο αποκλίσεων ή δεν φαίνεται να

υπάρχει διαφοροποίηση.

Στον πιο κάτω πίνακα δίδεται ένας ενδεικτικός πρώτος διαχωρισμός των δοκιμών,

προτείνεται όμως παράλληλα όπως συμπληρωθεί ο πίνακας με τη συχνότητα

ανάλογα με την εργασία, για παράδειγμα ανάλογα με τις ποσότητες του

ασφαλτομείγματος που τοποθετείται ή το χρονικό διάστημα από τον προηγούμενο

έλεγχο.

Οι δοκιμές αυτές είναι ανεξάρτητες από τις δοκιμές που διενεργεί ο Εργολάβος με

βάση τις προδιαγραφές του Τόμου Γ (ΚΠΣ, 2012) και σκοπό έχουν την επιβεβαίωση

των εργαστηριακών ελέγχων του Εργολάβου. Σε περίπτωση που τα αποτελέσματα

των εργαστηριακών δοκιμών του Εργολάβου δεν επιβεβαιώνονται πιθανόν να είναι

αναγκαίο να επαναξιολογηθεί το εργαστήριο του Εργολάβου.

Με την εφαρμογή του συστηματικού ελέγχου που αναφέρεται στην παράγραφο 3.2.5

η συχνότητα των ελέγχων που δίνεται στον πίνακα προτείνεται όπως επανεξεταστεί.



Κατηγο-

ριοποίηση

Δοκιμών

Είδος

υλικού Δοκιμές Χρήση

Ενδεικτική

συχνότητα

Δοκιμές

ταυτοποίησης

Σκύρα

Κοκκομέτρηση

Πυκνότητα /

Υδατοαπορ-

ροφητικότητα

Αντίσταση σε φθορά

(micro-Deval)

Για έλεγχο

παραλαβών και

διαπίστωση

καταλληλότητας

και αντιστοιχίας

με την Δήλωση

του παραγωγού.

Συχνή χρήση

ανά 500m3

σκυροδέματος

ανά 1500tn

ασφαλτομείγματος

συνδετικής/βασικής

στρώσης

ανά 500tn

ασφαλτομείγματος σε

επιφανειακές στρώσης

Σε περίπτωση

απόκλισης από τις

τιμές που δηλώνονται

από τον παραγωγό

Άμμος

Κοκκομέτρηση

Πυκνότητα /

Υδατοαπορ-



(micro-Deval)

Δοκιμές

άλλων

ιδιοτήτων

Σκύρα

Λος Άντζελες*

Πλακοειδή

Αποσάθρωση

Αντοχή σε Στίλβωση

Δοκιμές για τα χημικά

ή άλλα χαρακτηριστικά

Για έλεγχο σε

περίπτωση

αμφιβολίας ή

όταν τα

στοιχεία που

προσκομίζονται

δεν μπορούν να

επαληθευτούν.

Περιστασιακά ή

όταν

παραλαμβάνοντ

αι μεγάλες

ποσότητες

Για παραλαβές ανά

2500m3 σκυροδέματος

ή 5000tn

ασφαλτομείγματος

Σε περίπτωση

απόκλισης από τις

τιμές που δηλώνονται

από τον παραγωγό Άμμος

Μπλε του

Μεθυλενίου**

Άλλη δοκιμή για

παιπάλη (πχ

Ισοδύναμο άμμου)

Δοκιμές για τα χημικά

ή άλλα χαρακτηριστικά

* Λος Άντζελες σε ασβεστολιθικά υλικά: Να γίνεται περιοδικός έλεγχος

* * Μπλε του Μεθυλενίου: Διαφοροποίηση συχνότητας ελέγχου ανάλογα με την διακύμανση

Πίνακας 3-2 Κατηγοριοποίηση δοκιμών για ελέγχους από τον Μηχανικό



3.2.8 Κοινοποίηση αποτελεσμάτων

Τα αποτελέσματα των δοκιμών που εκτελούνται από τον εργολάβο να

κοινοποιούνται σε ενδιαφερόμενα μέρη

Εργολάβοι – Προστίθεται γραφειακή υποχρέωση για δοκιμές που

υπάρχει υφιστάμενη υποχρέωση να διεξάγουν


Προτείνεται όπως τα αποτελέσματα από τους ελέγχους που γίνονται από τον

εργολάβο να κοινοποιούνται από τον εργολάβο και στον Διευθυντή του Τμήματος, ο

οποίος με τη σειρά του να τα προωθεί στον ΠΕΜ (Εκτέλεσης & Επίβλεψης) για

πιθανές ενέργειες και στατιστική επεξεργασία και στον ΠΕΜ (Εργαστηρίων) για

πληροφόρηση. Ειδικά για τα αποτελέσματα που αφορούν υλικά εκτός

προδιαγραφών, αυτά πρέπει να κοινοποιούνται από τον ΠΕΜ (Εκτέλεσης &

Επίβλεψης) άμεσα στον Τομέα Δομικών Προϊόντων του Υπουργείου Εσωτερικών.


κειμένου που θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στις προδιαγραφές του Τμήματος




3.2.9 Έλεγχος της σταθερότητας της προμήθειας των αδρανών υλικών

Έλεγχος της σταθερότητας των ιδιοτήτων των αδρανών υλικών κατά τις

παραλαβές με χρήση της δοκιμής micro-Deval και της πυκνότητας. Ο

έλεγχος αφορά την εξέταση κατά πόσον οι ιδιότητες των αδρανών

παραμένουν οι ίδιες ώστε να συμβαδίζουν με την σύνθεση μείγματος.

Παραγωγοί – Εργολάβοι – Προστίθεται γραφειακή υποχρέωση

για δοκιμές που υπάρχει υφιστάμενη υποχρέωση να διεξάγουν


Η εισήγηση αφορά στην καθιέρωση μιας μεθοδολογίας ελέγχου κατά πόσον

διατηρούνται σταθερές οι ιδιότητες των αδρανών που ενσωματώνονται σε έργα

ανεξάρτητα από τα όρια. Για το σκοπό αυτό μπορεί να χρησιμοποιείται η δοκιμή

Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) σύμφωνα με το CYS EN 1097-1 (CEN, 2011) και

της δοκιμής Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας σύμφωνα με το CYS EN 1097-6

(CEN, 2013) .

Η πυκνότητα των αδρανών είναι ένας δείκτης ποιότητας των αδρανών ο οποίος είναι

σχετικά εύκολο να υπολογιστεί και να χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των

αδρανών. Το κυριότερο είναι ότι συσχετίζεται άμεσα με τις ιδιότητες του

παραγόμενου προϊόντος είτε αυτό είναι ασφαλτόμειγμα είτε σκυρόδεμα κλπ αφού η

όποια διαφοροποίηση επηρεάζει το μείγμα λόγω της ανάγκης για προσδιορισμό του

συνδετικού υλικού πχ ασφάλτου.

Η ανάγκη για συστηματικό έλεγχο της πυκνότητας των αδρανών ώστε να

αξιολογείται η καταλληλότητα της σύνθεσης μείγματος περιγράφεται τόσο σε

προδιαγραφές ασφαλτομειγμάτων όσο και σκυροδέματος. Για τις δοκιμές

ασφαλτομειγμάτων, στο ευρωπαϊκό πρότυπο CYS EN 13108-20:2006 - Bituminous

mixtures. Material specifications. Type testing (CEN, 2006), που αφορά τους

ελέγχους για εργοστάσια ασφαλτομειγμάτων, αναφέρεται ότι οι δοκιμές αρχικού

τύπου ισχύουν νοουμένου ότι η πυκνότητα των σκύρων δεν αλλάζει πέραν από ±0,05

Mg/m3 .



Περαιτέρω, στο βρετανικό έγγραφο PD 6691 - Guidance on the use of BS EN 13108,

Bituminous mixtures. Material specifications (BSI, 2015), όπου αναλύονται οι

απαιτήσεις των ευρωπαϊκών προτύπων για ασφαλτομείγματα, αναφέρεται ότι οι

δοκιμές θα πρέπει να γίνονται στα επιμέρους κλάσματα που συνθέτουν το μείγμα και

στη συνέχεια να υπολογίζεται η πυκνότητα του μείγματος. Το αποτέλεσμα της

δοκιμής της Πυκνότητας για το κάθε επιμέρους κλάσμα πρέπει να δηλώνεται, καθώς

επίσης και η συνολική πυκνότητα. Για παράδειγμα στο μέγεθος 4/10mm θα πρέπει

να υπολογίζεται η πυκνότητα του κλάσματος 4/6,3mm και του κλάσματος 6,3/10mm

ξεχωριστά και η συνολική για το μείγμα. Τα σχετικά αποσπάσματα των προτύπων

CYS ΕΝ 13108-21 και PD 6691 παρατίθενται στο Παράρτημα ΣΤ.

Η συγκεκριμένη απαίτηση, για έλεγχο της πυκνότητας των αδρανών του

ασφαλτομείγματος περιλαμβάνεται σε εναρμονισμένο πρότυπο και άρα είναι ήδη

νομοθετική υποχρέωση των εργοστασίων παραγωγής ασφαλτομείγματος.

Σε σχέση με τον έλεγχο σε αδρανή υλικά σκυροδέματος, το ευρωπαϊκό πρότυπο

σκυροδέματος CYS EN 206 δεν αναφέρει παρόμοιες ρήτρες όσον αφορά την

πυκνότητα των αδρανών αν και προτείνει όπως ελέγχεται η Πυκνότητα των

αδρανών (σελίδα 76). Εντούτοις, πρόνοια για έλεγχο της διακύμανσης της

Πυκνότητας υπάρχει στις βρετανικές προδιαγραφές για την πιστοποίηση

εργοστασίων σκυροδέματος Quality Scheme for Ready Mixed Concrete (QSRMC,

2003-Α:2009) το οποίο ο Σύνδεσμος Βρετανικών Εργοστασίων Έτοιμου

Σκυροδέματος (BRMCA) αναγνωρίζει ως κατάλληλο σχήμα για να πιστοποιούνται τα

μέλη του. Στο εν λόγω έγγραφο αναφέρεται η υποχρέωση για έλεγχο των αδρανών

ώστε να μην υπάρχει διακύμανση στην πυκνότητα πέραν από ±0,04 Mg/m3 (τμήμα

7.3, σελ. 2). Στο Παράρτημα ΣΤ επισυνάπτεται το σχετικό απόσπασμα.

Στο Γαλλικό πρότυπο NF 15-545 (AFNOR, 2011), επίσης, υπάρχει πρόνοια για

δήλωση της ακριβής τιμής της Πυκνότητας και Υδατοαπορροφητικότητας και όχι

απλά για τη συμμόρφωση με το όριο: «Όποιες και αν είναι οι τιμές της

Υδατοαπορροφητικότητας και Πυκνότητας, αυτές υπολογίζονται σύμφωνα με το

πρότυπο EN 1097-6, και δηλώνονται στο φύλλο δεδομένων προϊόντος». Η

συγκεκριμένη απαίτηση στο πρότυπο NF 15-545 (AFNOR, 2011) αφορά τόσο υλικά

θεμελίου (σελ. 33 – παρ. 7.6) όσο και υλικά ασφαλτομειγμάτων (σελ. 38 – παρ. 8.7).



Με βάση τα παραπάνω, προτείνεται όπως δηλώνεται από τον παραγωγό αδρανών

(λατόμο) το αποτέλεσμα για τη δοκιμή Πυκνότητας από το οποίο δεν πρέπει το

αδρανές να αποκλίνει πέραν της επιτρεπόμενης τιμής της απόκλισης.

Ειδικότερα για τα αδρανή υλικά ασφαλτομειγμάτων θα πρέπει να προσδιορίζεται η

Πυκνότητα/Υδατοαπορροφητικότητα για κάθε επιμέρους κλάσμα 0,063/2mm,

2/4mm, 4/6,3mm, 6,3/10mm, 10/14mm, 14/20mm, 20/31,5mm 31,5/40mm καθώς

και το αποτέλεσμα στο μέγεθος 4/10mm και 10/20mm (8/20mm) είτε μέσω δοκιμής

είτε με μαθηματικό υπολογισμό.

Ειδικότερα για τα αδρανή υλικά για σκυρόδεμα, για θεμέλιο και υποθεμέλιο θα

πρέπει να προσδιορίζεται η Πυκνότητα/Υδατοαπορροφητικότητα για κάθε

επιμέρους κλάσμα 0,063/4mm, 4/10mm, 10/20mm, 20/31,5mm και 31,5/40mm.

Παράλληλα με τη δοκιμή Πυκνότητας μπορεί να χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο η

δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval).


κειμένου που θα συμπεριληφθεί στις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσιών Έργων.



3.2.10 Στατιστικός έλεγχος στα εργοστάσια παραγωγής σκυροδέ-ματος και ασφαλτομείγματος

Στατιστικός έλεγχος και επεξεργασία των αποτελεσμάτων των δοκιμών

στα εργοστάσια παραγωγής για τα αδρανή με βάση τη δοκιμή

πυκνότητας ή/και micro-Deval και για το σκυρόδεμα με βάση την

θλιπτική αντοχή

Παραγωγοί – Προστίθεται γραφειακή υποχρέωση για δοκιμές που

ήδη υπάρχει υφιστάμενη υποχρέωση να διεξάγουν


Η πρόταση αυτή αφορά την διεξαγωγή στατιστικής επεξεργασίας των

αποτελεσμάτων των δοκιμών ώστε αφενός να ωφελείται και ο παραγωγός από την

στατιστική απόκλιση και αφετέρου να μπορούν να αξιολογούνται σφαιρικά τα

αποτελέσματα. Με την στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων είναι δυνατόν

να προλαμβάνονται συστηματικές αποκλίσεις, ενώ τα μεμονωμένα αποτελέσματα

πέραν του ορίου, δεν θα αποτελούν αιτία αντιπαραθέσεων και να στέκονται εμπόδιο

στη συνέχιση των εργασιών, αλλά αντίθετα θα είναι αφορμή για διερεύνηση των

αιτιών του προβλήματος.

Η απαίτηση εξάλλου των ευρωπαϊκών προτύπων είναι ακριβώς να μπορεί ο

παραγωγός να είναι σε θέση να γνωρίζει την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος

και μέσω του ελέγχου των πρώτων υλών. Στη σημείωση 3 της παραγράφου H.5.3 του

ευρωπαϊκού προτύπου CYS ΕΝ 12620 Αδρανή για σκυρόδεμα αναφέρεται σχετικά

«όταν οι τιμές μετρήσεων είναι κοντά σε κάποιο καθορισμένο όριο τότε η συχνότητα

των ελέγχων πιθανόν να χρειάζεται να αυξηθεί» (CEN, 2002).

Συνεπώς προτείνεται όπως ελέγχεται, στα εργοστάσια σκυροδέματος, η στατιστική

απόκλιση από την αναμενόμενη Πυκνότητα, Αντίσταση σε φθορά (micro-Deval) και

σε περίπτωση αποκλίσεων να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα. Όσον αφορά την

Θλιπτική αντοχή κύβων σκυροδέματος θα πρέπει να δημιουργηθεί αρχικά μια βάση

δεδομένων ώστε να τεθεί πλαίσιο ορίων σε κατοπινή φάση.



Με την συνεχή επεξεργασία των αποτελεσμάτων θα είναι πιο αποτελεσματικός ο

έλεγχος του εργοστασίου σκυροδέματος από τον παραγωγό και αναμένεται ότι με

την συνεχή απόκτηση εμπειριών στο θέμα της διακύμανσης, ο παραγωγός θα μπορεί

να επιλέγει οικονομικότερες λύσεις σε σχέση με το σκυρόδεμα που παράγει.

Παράλληλα, θα του υποδεικνύει πιθανή τάση προμήθειας οριακών υλικών ώστε να

πυκνώνει τους ελέγχους του ή να απομακρύνει το ακατάλληλο υλικό. Τέλος και

επειδή το πλήθος των αποτελεσμάτων θα είναι μεγάλο θα του επιτρέπει τη χρήση

υλικών με μεμονωμένα αποτελέσματα πέραν των ορίων σύμφωνα με τις αποκλίσεις

που φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα.

Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων των αδρανών υλικών

περιλαμβάνεται στις πρόνοιες του Γαλλικού προτύπου NF 15-545 (AFNOR, 2011)

ώστε να είναι ευχερέστερος ο έλεγχος των προϊόντων. Αναφέρεται επίσης και στις

προδιαγραφές της Υπηρεσίας Αυτοκινητοδρόμων της Αγγλίας και ως μέθοδος

ελέγχου του παραδιδόμενου προϊόντος όσον αφορά υλικά θεμελίου (MCHW, Series

NG 801-7 Aggregates). Ειδικότερα για την χρήση της θλιπτικής αντοχής για τον

στατιστικό έλεγχο των εργοστασίων σκυροδέματος, αναφορά γίνεται στο σχετικό

έγγραφο CEN/TR 16369 Use of control charts in the production of concrete (CEN,

2012b).

Σε σχέση με την επιτρεπόμενη απόκλιση μεταξύ αποτελεσμάτων, το Γαλλικό

πρότυπο NF 15-545 (AFNOR, 2011) αναφέρει ότι η απόκλιση μπορεί να

χρησιμοποιείται από ένα παραγωγό όταν υπάρχει ένα πλήθος αποτελεσμάτων άνω

των 15. Σε τέτοια περίπτωση η επιτρεπόμενη απόκλιση για τα αποτελέσματα της

δοκιμής Υδατοαπορροφητικότητας είναι ±0,5% και για τη δοκιμή micro-Deval ±3%.

Παρατίθεται απόσπασμα από το σχετικό έντυπο που ετοίμασε ο Γαλλικός Σύνδεσμος

Λατόμων (UNPG, χ.η.) για τη χρήση της απόκλισης. Όλο το φυλλάδιο επισυνάπτεται

στο Παράρτημα ΣΤ. Παρατίθεται απόσπασμα επίσης από το Γαλλικό πρότυπο NF

15-545 (AFNOR, 2011) για τις επιτρεπόμενες αποκλίσεις.

Σχήμα 3.2 Απόκλιση για πλήθος άνω αποτελεσμάτων άνω των 15 (UNPG, χ.η)



Σχήμα 3.3 Επιτρεπόμενες αποκλίσεις (απόσπασμα) από NF 15-545 (AFNOR, 2011)

Με βάση τα πιο πάνω, προτείνονται οι πιο κάτω αποκλίσεις λόγω στατιστικής

αβεβαιότητας για πλήθος αποτελεσμάτων τουλάχιστο 15.

Δοκιμή Είδος υλικού Επιτρεπόμενη απόκλιση*

Πυκνότητα

Σκύρα

± 0,04Mg/m3

Άμμος

Υδατοαπορροφητικότητα

Σκύρα

± 0,5% (απόλυτη τιμή)

Άμμος


(micro-Deval)

Σκύρα ± 3% (απόλυτη τιμή)

Άμμος ± 2% (απόλυτη τιμή)

* Για πλήθος αποτελεσμάτων άνω των 15

Πίνακας 3-3 Επιτρεπόμενες αποκλίσεις σε αδρανή υλικά

Παραδείγματα στατιστικής επεξεργασίας για τη δοκιμή Πυκνότητας και τη δοκιμή

Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval), δίδονται στο Παράρτημα Β.



3.2.11 Επανακαθορισμός ορίων προδιαγραφών

Αξιολόγηση των προδιαγραφών του Τμήματος Δημοσίων Έργων ώστε να

αντιπροσωπεύουν τα υλικά της Κύπρου αλλά και τις ανάγκες του κάθε

έργου

Εργολάβοι – Λύση διαφωνιών


Προτείνεται όπως μελετηθούν εκτενέστερα τα όρια των προδιαγραφών του

Τμήματος Δημοσίων Έργων και βρεθούν εκείνα τα όρια που να αντιπροσωπεύουν

την πραγματική εικόνα των υλικών που είναι διαθέσιμα ή που μπορούν να

βελτιωθούν. Επισημαίνεται ότι οι όποιες προδιαγραφές καθορίζονται πρέπει να είναι

δυναμικές, δηλαδή να δύναται να αλλάξουν, κατόπιν μελέτης, ώστε να είναι αφενός

κατάλληλες για τα έργα που κατασκευάζει το Τμήμα προσφέροντας σε αυτά αντοχή

και ανθεκτικότητα και αφετέρου να είναι τέτοιες ώστε να μπορούν να καλυφθούν

από τα υλικά που παράγονται ή που μπορούν να παραχθούν στην Κύπρο.

Οι απαιτήσεις που περιλαμβάνονται στις προδιαγραφές πρέπει να είναι κατάλληλες

για την απαιτούμενη χρήση αλλά δεν χρειάζεται να είναι οριζόντιες για όλες τις

πιθανές χρήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας δοκιμής είναι τα όρια

Atterberg στα υλικά Υποθεμελίου όπου τα όρια αφενός φαίνεται ότι είναι αυστηρά

και αφετέρου χρησιμοποιούνται με οριζόντιο τρόπο σε κάθε είδους εργασίες

επιχωμάτωσης, σε τέτοιο βαθμό που να προκαλούν στρέβλωση στην αγορά.

Παράλληλα, όρια τα οποία είναι χαλαρά θα πρέπει να διαφοροποιηθούν ώστε να

διαχωρίζονται τα κατάλληλα από τα ακατάλληλα υλικά. Ένα χαρακτηριστικό

παράδειγμα μιας τέτοιας δοκιμής είναι το όριο του Μπλε του Μεθυλενίου στα υλικά

Θεμελίου.

Σημειώνεται η αναγκαιότητα της συμβολής των παραγωγών των αδρανών υλικών

και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων στη διαμόρφωση των προδιαγραφών προς

όφελος της ποιοτικής κατασκευής των έργων.

4. Η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval)


4 Η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval)

4.1 Γενικά για τη δοκιμή micro-Deval

Η δοκιμή micro-Deval πρωτοεμφανίστηκε ως δοκιμή Deval ήδη από τις αρχές του

20ου αιώνα και όπως αναφέρουν οι Richard and Scarlett (σελ. 11, 1997) και

υιοθετήθηκε από τον αμερικάνικο οργανισμό προτύπων ASTM με τα διακριτικά

ASTM D-2 (1908) και ASTM D-289 (1928). Στη συνέχεια, όμως και με την διάδοση

της δοκιμής Λος Άντζελες, τα πρότυπα αυτά αποσύρθηκαν. Κατά τη δεκαετία του

1960 μια τροποποιημένη δοκιμή που ονομάζεται πλέον micro-Deval ξεκίνησε να

εφαρμόζεται στη Γαλλία. Κύριο χαρακτηριστικό είναι η υγρή απότριψη των

αδρανών. Η δοκιμή αυτή με κάποιες αλλαγές χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

Το ευρωπαϊκό πρότυπο που καλύπτει τη δοκιμή στα σκύρα είναι το CYS EN 1097-1

(CEN, 2011) ενώ δεν έχει ετοιμαστεί ακόμα ευρωπαϊκό πρότυπο για τους άμμους.

Υπάρχουν εντούτοις εθνικά πρότυπα ή προδιαγραφές σε ευρωπαϊκά κράτη και για

τους άμμους όπως αναλύεται στη συνέχεια. Το αμερικάνικο πρότυπο που καλύπτει

τη δοκιμή στα σκύρα είναι το ASTM D 6928 (ASTM, 2003) και στους άμμους το

ASTM D 7428 (ASTM, 2008). Τα αντίστοιχα καναδέζικα πρότυπα LS-618 (ΜΟΤ

Ontario, 2001b) και LS-619 (ΜΟΤ Ontario, 2001a) καλύπτουν επίσης τη δοκιμή στη

επαρχία του Ontario στον Καναδά όπου η δοκιμή micro-Deval έχει εκτεταμένη

χρήση.

Η δοκιμή micro-Deval έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης –

CEN για τον έλεγχο των σκύρων που προορίζονται για σκυρόδεμα,

ασφαλτομείγματα, υλικά θεμελίου και είναι μια καταστροφική δοκιμή κατά την

οποία συγκεκριμένη μάζα ενός αδρανούς υποβάλλεται στην καταστρεπτική

επίδραση της υγρής απότριψης από φορτίο ατσάλινων σφαιρών για

προδιαγεγραμμένο χρονικό διάστημα. Το ποσοστό της απώλειας μετριέται με βάση

το διερχόμενο υλικό από ένα συγκεκριμένο κόσκινο μετά το πέρας της διαδικασίας

και λογίζεται ως ο συντελεστής micro-Deval του υλικού. Η διαδικασία της δοκιμής

περιγράφεται αναλυτικά στη συνέχεια.



4.2 Εργαστηριακές μέθοδοι μέτρησης του συντελεστή micro-Deval για

σκύρα

4.2.1 Ευρωπαϊκό πρότυπο CYS ΕΝ 1097-1 - Αντίσταση σε φθορά (micro-

Deval)

Το ευρωπαϊκό πρότυπο CYS EN 1097-1 (CEN, 2011) αναφέρει ότι σε αυτό

προδιαγράφεται η μέθοδος αναφοράς για το προσδιορισμό της αντίστασης σε φθορά

απότριψης χονδρών αδρανών υλικών και αδρανών για χαλικόστρωση σιδηροτροχιών

(railway ballast). Το δείγμα ελέγχεται σε υγρές συνθήκες, αλλά υπάρχει δυνατότητα

ελέγχου σε ξηρές συνθήκες. Το πρότυπο αυτό βρίσκει εφαρμογή σε φυσικά,

κατασκευασμένα (θραυστά) ή ανακυκλωμένα αδρανή που χρησιμοποιούνται σε

δομικά ή τεχνικά έργα.

Η δοκιμή προσδιορίζει τον δείκτη micro-Deval ο οποίος είναι το ποσοστό του

αρχικού δείγματος που μειώθηκε σε μέγεθος μικρότερο του 1,6mm κατά την

περιστροφή. Η δοκιμή συνίσταται στην μέτρηση της φθοράς που προκαλείται λόγω

τριβής μεταξύ των αδρανών και φορτίου απότριψης (φορτίο σφαιρών) σε ένα

περιστρεφόμενο τύμπανο κάτω από προκαθορισμένες συνθήκες.

Για την εκτέλεση της δοκιμής τοποθετούνται 500gr του αδρανούς μαζί με 2,5 λίτρα

νερού σε ένα ατσάλινο κυλινδρικό δοχείο διαμέτρου 200mm και μήκους 154mm.

Προστίθεται συγκεκριμένη ποσότητα ατσάλινων σφαιρών διαμέτρου 10mm ανάλογα

με το κλάσμα του υλικού που υπόκειται σε έλεγχο. Για παράδειγμα στο κλάσμα 10/14

προστίθενται 5.000gr ατσάλινων σφαιρών ενώ στο κλάσμα 4/8 προστίθενται

2.800gr ατσάλινων σφαιρών. Το δοχείο περιστρέφεται με ταχύτητα 100 στροφές

ανά λεπτό για δύο ώρες. Η τυπική μηχανή micro-Deval φαίνεται στο Σχήμα 4.1.

Μετά την συμπλήρωση των περιστροφών, αφαιρούνται οι σφαίρες και καταμετράται

η ποσότητα του υλικού που κατακρατείται στο κόσκινο 1,6mm. Στη συνέχεια

υπολογίζεται ο συντελεστής micro-Deval (MDE), στο πρώτο δεκαδικό ψηφίο

σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο:

MDE = (500 – m) / 5

όπου MDE : ο συντελεστής micro-Deval (σε υγρές συνθήκες)



m είναι η μάζα που συγκρατείται στο κόσκινο των 1,6 mm σε

γραμμάρια (g).

Η δοκιμή επαναλαμβάνεται σε ακόμα ένα δοκίμιο και υπολογίζεται ο συντελεστής

micro-Deval του υλικού ως ο μέσος όρος των δύο δοκιμίων.

Υπόμνημα

1. τύμπανα

2. ηλεκτρικός

κινητήρας

3. ράβδος περιστροφής

4. πλαίσιο

5. ευέλικτο σημείο

σύνδεσης

6. οδηγός στροφής

7. τομή τυμπάνου

Δοχείο micro-Deval

Φορτίο ατσάλινων σφαιρών

Αδρανές

Σχήμα 4.2 Σχηματική τομή δοκιμής micro-Deval

Σχήμα 4.1 Σχέδιο τυπικής μηχανής micro-Deval (CEN, 2011)



Εικόνα 4-1 Η μηχανή micro-Deval του Κεντρικού Εργαστηρίου

Εικόνα 4-2 Αρχικό δείγμα αδρανών πριν την δοκιμή micro-Deval

Εικόνα 4-3 Αδρανή και σφαίρες μετά το τέλος της δοκιμής micro-Deval



Εικόνα 4-4 Λείανση αδρανών μετά το τέλος της δοκιμής micro-Deval

4.2.2 Αμερικάνικο πρότυπο ASTM D 6928 για σκύρα

Το αμερικάνικο πρότυπο ASTM D 6928 (ASTM, 2003) ακολουθεί την ίδια περίπου

μεθοδολογία με το CYS EN 1097-1 με κάποιες διαφοροποιήσεις σε σχέση με την

ποσότητα του νερού που προστίθεται (2.000ml αντί 2.500ml), το μέγεθος των

σφαιρών (9,5mm αντί 10mm), το μέγεθος τον κυλινδρικών δοχείων (178mm αντί

154mm) και το κόσκινο που χρησιμοποιείται στο τέλος της διαδικασίας για τον

καθορισμό της απώλειας (1,16mm αντί 1,6mm). Πιο σημαντική είναι, ίσως, η

διαφοροποίηση αναφορικά με το κλάσμα του αδρανούς που θα τεθεί σε έλεγχο,

αφού αντί συγκεκριμένου κλάσματος πχ 10/14 ή 4/8 όπως αναφέρεται στο

ευρωπαϊκό πρότυπο, εδώ χρησιμοποιείται ένα μείγμα από συγκεκριμένες μάζες για

το κάθε κλάσμα του αδρανούς. Επιπλέον λαμβάνεται μάζα 1500gr για το κάθε

δοκίμιο, αντί 500gr που αναφέρει το ευρωπαϊκό πρότυπο.



Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, δεν θα πρέπει να γίνεται ευθεία σύγκριση των

αποτελεσμάτων που προκύπτουν από το αμερικανικό πρότυπο με αυτών που

προκύπτουν από το ευρωπαϊκό πρότυπο.

Σημειώνεται ότι το αμερικάνικο πρότυπο δίνει στοιχεία αναφορικά με τον τυπικό

συχνό έλεγχο της μηχανής ώστε να διαπιστώνεται η καταλληλότητα για χρήση.

Επιπλέον περιλαμβάνει πίνακα με προτεινόμενα όρια για τη δοκιμή.

4.2.3 Πρότυπο Ontario LS-618 (ΜΟΤ Ontario, 2001b)

Είναι παρόμοιο με το ASTM D 6928



4.3 Εργαστηριακές μέθοδοι μέτρησης του συντελεστή micro-Deval για

άμμους

4.3.1 Αμερικάνικο πρότυπο ASTM D7428 για άμμους

Το αμερικάνικο πρότυπο ASTM D7428 (ASTM, 2008) περιγράφει μια μεθοδολογία

για τον έλεγχο των άμμων στη δοκιμή micro-Deval, παρόμοια με αυτή για τα σκύρα.

Όπως αναφέρει, η απώλεια στην δοκιμή προκαλείται από τη συνδυασμένη δράση

δυνάμεων τριβής και λείανσης από ατσάλινες σφαίρες στην παρουσία νερού.

Στο Πρότυπο αναφέρεται ότι για τη διεξαγωγή της δοκιμής λαμβάνεται ποσότητα

άμμου 500gr με συγκεκριμένη κοκκομετρική διαβάθμιση και προστίθεται όγκος

νερού 750ml και φορτίο των ατσάλινων σφαιρών μάζας 1250gr. Το τύμπανο με τα

αδρανή, το νερό και τις σφαίρες περιστρέφονται με ταχύτητα 100 στροφές ανά

λεπτό για 15 λεπτά. Το δείγμα στη συνέχεια πλένεται και ξηραίνεται στο φούρνο. Η

απώλεια είναι η ποσότητα του υλικού που διέρχεται το κόσκινο 75 μm και

εκφράζεται ως ποσοστό της αρχικής μάζας του υλικού.

Το πρότυπο δίνει επίσης μια ευθεία σύγκριση της δοκιμής micro-Deval και της

δοκιμής Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο κατά ASTM C -88 (2005).

4.3.2 Πρότυπο Ontario LS-619 (ΜΟΤ Ontario, 2001a)

Είναι παρόμοιο με το ASTM D7428 (ASTM, 2008), με μόνη διαφορά την πρόνοια για

εμβάπτιση σε νερό για 24±4 ώρες πριν την τοποθέτηση στη μηχανή.

Μια άλλη παράμετρος είναι ότι επιτρέπει την χρήση του δείγματος που

προσκομίζεται στο εργαστήριο χωρίς αναπροσαρμογή της κοκκομετρικής

διαβάθμισης όταν ο δείκτης micro-Deval αναμένεται να είναι κάτω από 17%. Η εν

λόγω πρόνοια είναι σημαντική αφού επιτρέπει τον εκ των υστέρων έλεγχο υλικών πχ

σε ασφαλτομείγματα όπου θα μπορούσε να ελέγχεται το αδρανές μετά το πέρας της

εκχύλισης με διαχωρισμό σε χοντρά και λεπτά αδρανή και χωρίς περαιτέρω

προετοιμασία.



4.3.3 Γαλλικό πρότυπο NF P 18-576

Το Γαλλικό πρότυπο NF P 18-576 - Granulats — Détermination du coefficient de

friabilité du sable (AFNOR, 2013) περιγράφει τον έλεγχο των άμμων στη δοκιμή

micro-Deval. Η δοκιμή εκτελείται σε 500gr άμμου στο κλάσμα 0,2mm/2mm ή

0,2mm/4mm και με προσθήκη μάζας σφαιρών ως ακολούθως:

Αριθμός σφαιρών 9 με διάμετρο 30 mm και συνολικό βάρος μεταξύ 925 g -

985 g

Αριθμός σφαιρών 21 με διάμετρο 18 mm και συνολικό βάρος μεταξύ 440 g -

500 g

Σφαίρες με διάμετρο 10 mm, έτσι ώστε η συνολική μάζα να είναι 2500 ± 4 gr.

Στη συνέχεια προστίθεται νερό 2500ml και περιστρέφεται για 15 λεπτά στη μηχανή

micro-Deval. Τέλος, κοσκινίζεται στο κόσκινο 0,1mm για να καθοριστεί η απώλεια.

Η διαδικασία δοκιμής περιγράφεται συνοπτικά και στο γαλλικό εγχειρίδιο για

χωματουργικές εργασίες ( Sétra, 2007).

4.3.4 Πρότυπο BS 7533-3

Στο βρετανικό πρότυπο BS 7533-3 (BSI, 2005) που αφορά κατασκευή δρόμων με

κυβόλιθους και φυσικούς λίθους περιγράφεται μια μέθοδος προσδιορισμού της

απότριψης των κόκκων βασισμένη στη φιλοσοφία της δοκιμής micro-Deval. Η

μέθοδος αυτή είναι βασισμένη στη μέθοδο που πρότειναν οι Lilley and Dowson

(1988 – αναφορά από Burak R, 2006 και ICPI, 2007) η οποία χρησιμεύει για την

αξιολόγηση της ανθεκτικότητας του άμμου διάστρωσης κυβόλιθων.

Η διαφοροποίηση στην μεθοδολογία του προτύπου BS 7533-3 σε σχέση με το

πρότυπο CYS ΕΝ 1097-1 και ASTM D7428 έγκειται στα ακόλουθα:

χρήση μόνο δύο ατσάλινων σφαιρών διαμέτρου 25±0,5mm αντί του φορτίου

πολλών σφαιρών με διάμετρο 10±0,5mm

προσθήκη 2000ml νερού αντί 2500ml



περιστροφή για 60 λεπτά στη μηχανή micro-Deval αντί 15 λεπτά

Το τελικό αποτέλεσμα εκτιμάται με βάση το κόσκινο D10% δηλαδή το κόσκινο από το

οποίο περνά το 10% του υλικού μετά το τέλος της δοκιμής. Αυτό δεν πρέπει να είναι

μεγαλύτερο από το κόσκινο 0,1mm.

Εικόνα 4-5 Μηχανή απότριψης Lilley and Dowson (Burak, 2006)

Σχήμα 4.3 Σχηματική τομή της μηχανής απότριψης Lilley and Dowson (ICPI, 2007)



4.3.5 Βρετανικές προδιαγραφές Defense Estates Specifications: Concrete

Block Paving for Airfields

Στις εν λόγω προδιαγραφές που αφορούν κατασκευή οδοστρωμάτων σε αεροδρόμια

που υπάγονται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Άμυνας της Βρετανίας,

περιγράφεται μια δοκιμή απότριψης (degradation) για τον έλεγχο της ποιότητας του

άμμου διάστρωσης κυβόλιθων. Η διαδικασία της δοκιμή είναι παρόμοια με αυτή που

περιγράφεται στο πρότυπο BS 7533-3 (BSI, 2005), δηλαδή πρόκειται για

τροποποιημένη μέθοδο micro-Deval σύμφωνα με την διαδικασία Lilley and Dowson

(1988 – αναφορά από Burak R., 2006 και ICPI, 2007). O καθορισμός του ορίου είναι

διαφορετικός από ότι στο πρότυπο BS 7533-3 (BSI, 2005).

Σημειώνεται ότι είναι μια περίπτωση όπου αναφέρεται ότι η ανθεκτικότητα των

λεπτών αδρανών μπορεί να αποδεικνύεται είτε με την δοκιμή Θειικού Μαγνησίου

είτε με την προαναφερόμενη δοκιμή απότριψης.

5. Χρησιμότητα της δοκιμής micro-Deval


5 Χρησιμότητα της δοκιμής micro-Deval

Τα τελευταία χρόνια η δοκιμή micro-Deval έχει τύχει μεγάλης αναγνώρισης κυρίως

μετά την έναρξη της χρήσης της σε περιοχές του Καναδά όπως είναι το Οντάριο.

Κύριοι λόγοι για την επέκταση της χρήσης της δοκιμής είναι το μικρό σχετικά κόστος

του εξοπλισμού και η σύντομη διάρκεια της δοκιμής, αλλά κυρίως η καταλληλότητα

του ως προς την διάκριση μεταξύ ανθεκτικών ή μη αδρανών.

Αρκετές Διευθύνσεις Δρόμων σε πολιτείες των ΗΠΑ έχουν διερευνήσει τη χρήση της

δοκιμής micro-Deval, τόσο στα σκύρα όσο και στους άμμους. Ένας κύριος σκοπό

είναι η αντικατάσταση της δοκιμής Αποσάθρωσης με τη δοκιμή micro-Deval για τον

έλεγχο της ανθεκτικότητας των αδρανών.

Πιο κάτω παρατίθενται συνοπτικά αναφορές από δημοσιεύσεις που προτείνουν τη

χρήση της δοκιμής micro-Deval.

Ο Νικολαΐδης (1996) αναφέρει τη δοκιμή micro-Deval με βάση το παλαιότερο

γαλλικό πρότυπο NF P 18-572. Ο Νικολαΐδη (1996, σελ 86) παραθέτει επίσης, πίνακα

με τα όρια από τις προδιαγραφές του Υπουργείου Μεταφορών της Γαλλίας με βάση

το παλαιό γαλλικό πρότυπο.

Το Κυβερνητικό Εργαστήριο Δομικών Υλικών στο Οντάριο του Καναδά έχει

ασχοληθεί σε μεγάλο βαθμό με τη δοκιμή micro-Deval και αρκετές δημοσιεύσεις για

τη δοκιμή έχουν γίνει από τους ερευνητές του. Αναφέρεται χαρακτηριστικά η

δημοσίευση Rogers et al (2003) όπου σημειώνεται ότι η δοκιμή micro-Deval είναι

μια απλή δοκιμή χαμηλού κόστους που όμως έχει μεγάλη ακρίβεια στην αξιολόγηση

των μηχανικών ιδιοτήτων σε υγρές συνθήκες και την αντίσταση στην τριβή (λείανση)

τόσο για τα χονδρά όσο και για τα λεπτά αδρανή.

Η δοκιμή, σύμφωνα με την δημοσίευση, έχει μεγάλη συσχέτιση με την απόδοση των

αδρανών στο οδόστρωμα και συνεπώς του χρόνου ζωής του οδοστρώματος.

Αντίθετα, η δοκιμή Λος Άντζελες, αναφέρουν οι ερευνητές, είναι χρήσιμη ως μέθοδος

αποκλεισμού των αδρανών που έχουν τάση να κατακερματιστούν παρά ως μέσο

αξιολόγησης της απόδοσης των αδρανών στο οδοστρώματος.



Πίνακας 5-1 Μέγιστες επιτρεπτές τιμές micro-Deval και τιμές Los Angeles κατά τις Γαλλικές Προδιαγραφές

(Νικολαΐδης, 1996)



Σχήμα 5.1 Πιστότητα (από άνω προς τα κάτω) της δοκιμής micro-Deval σε σκύρα, της δοκιμής micro-Deval σε

άμμους και της δοκιμής Αποσάθρωσης σε άμμους (Rogers et al, 2003)



Περαιτέρω, οι Roger et al (2003) αναφέρουν ότι η δοκιμή micro-Deval έχει

εξαιρετική πιστότητα σε αντίθεση με άλλες δοκιμές αδρανών όπως είναι για

παράδειγμα η δοκιμή Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο σε λεπτά αδρανή. Στην ίδια

δημοσίευση υπάρχουν γραφήματα συσχέτισης της δοκιμής micro-Deval με άλλες

δοκιμές, τα οποία όμως δεν παρατίθενται εδώ με σκοπό την αποφυγή σύγχυσης

αφού η μεθοδολογία της δοκιμής micro-Deval που ακολουθήθηκε ήταν αυτή των

μεθόδων ASTM - Ontario MOT. Παρατίθενται όμως τα διαγράμματα όπου φαίνεται

η υπεροχή της δοκιμής micro-Deval έναντι της δοκιμής Αποσάθρωσης σε λεπτά

αδρανή όσον αφορά στην πιστότητα.

Οι Jayawickrama et al (2007) μετά από έρευνα που διήρκησε 4 χρόνια για την

Διεύθυνση Δρόμων του Τέξας αναφέρουν ότι η συσχέτιση της δοκιμής micro-Deval

(ASTM) με τη δοκιμή Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο (ASTM) δεν είναι γραμμική

(σελ. 26). Παράλληλα, επιβεβαιώνουν την υπεροχή της δοκιμής micro-Deval έναντι

της δοκιμής Αποσάθρωσης όσον αφορά στην πιστότητα, ενώ αποδεικνύουν ότι η

δοκιμή micro-Deval είναι καταλληλότερη για χρήση ως μέθοδος παρακολούθησης

της σταθερότητας του υλικού (σε. 39).

Σε σχέση με την επίδραση της κοκκομέτρησης του δοκιμίου που υποβάλλεται στη

δοκιμή micro-Deval οι Jayawickrama et al (2007) αναφέρουν τα αποτελέσματα από

τη σύγκριση της δοκιμής micro-Deval όταν το δοκίμιο ετοιμαστεί σύμφωνα με το

πρότυπο ASTM 6928 και όταν το δοκίμιο ετοιμαστεί σύμφωνα με την κοκκομέτρηση

της δοκιμής Αποσάθρωσης. Από τη γραφική παράσταση των αποτελεσμάτων που

παρατίθεται πιο κάτω συμπεραίνεται ότι η αλλαγή στην κοκκομετρική διαβάθμιση

του δοκιμίου δεν επηρεάζει τα πλείστα αδρανή ενώ αυτά που επηρεάζονται είναι της

τάξης του 3-4% σε απόλυτες τιμές.

Από έρευνα των Lane et al (2011) προκύπτει ότι η αντοχή των αδρανών στη δοκιμή

micro-Deval συσχετίζεται με την αντοχή σε λείανση η οποία είναι σημαντική

ιδιότητα για τις επιφανειακές στρώσεις ασφαλτοταπήτων. Η λείανση που προκύπτει

από τη δοκιμή micro-Deval είναι ανάλογη τους είδους του υλικού και του χρόνου

περιστροφής.



Σχήμα 5.2 Σύγκριση του αποτελέσματος στη δοκιμή micro-Deval όταν το δοκίμιο έχει διαφορετική

κοκκομετρική διαβάθμιση (Jayawickrama et al, 2007, σελ. 65)

Σχήμα 5.3 Κόκκοι αδρανών πριν [1] και μετά τη δοκιμή micro-Deval για 15 λεπτά [1a] και 90 λεπτά [1b] (Lane et

al, 2011)



Σχήμα 5.4 Αδυναμία συσχέτισης micro-Deval (ASTM) με Αποσάθρωση (ASTM) (Fowler et al, 2006)

Οι Fowler et al (2006) αφού διερεύνησαν 117 πηγές αδρανών κατέληξαν στο

συμπέρασμα ότι η δοκιμή micro-Deval είναι μια πολύ συνεπής και επαναλήψιμη

δοκιμή και ο καλύτερος δείκτης για την απόδοση των αδρανών είτε η χρήση θα είναι

για σκυρόδεμα, είτε για ασφαλτόμειγμα, είτε για θεμέλιο.

Παράλληλα, οι ερευνητές αναφέρουν ότι η δοκιμή micro-Deval δεν συσχετίζεται

ευθέως με άλλες δοκιμές όπως είναι οι δοκιμές Λος Άντζελες, Αποσάθρωσης με

θειικό μαγνήσιο, Υδατοαπορροφητικότητας, Πυκνότητας και Ψύξης-απόψυξης. Από

την έρευνα των Fowler et al (2006) παρατίθεται γράφημα των όπου συγκρίνονται τα

αποτελέσματα στη δοκιμή micro-Deval (ASTM) και Αποσάθρωσης με θειικό

μαγνήσιο (ASTM).

Οι Cuelho et al (2008) σε έρευνα τους αναφέρουν ότι 20 πολιτείες των ΗΠΑ

χρησιμοποιούν τη δοκιμή micro-Deval. Τα αποτελέσματα της έρευνας τους δείχνουν

καλύτερη συσχέτιση της δοκιμής micro-Deval με τη δοκιμή Θειικού Μαγνησίου παρά

με τη δοκιμή Θειικού Νατρίου. Αναφέρουν μάλιστα, ότι η δοκιμή Θειικού Νατρίου

έχει τη χαμηλότερη επαναληψιμότητα μεταξύ των δοκιμών Λος Άντζελες, micro-

Deval, Θειικού Μαγνησίου και Θειικού Νατρίου.



Σχήμα 5.5 Αριθμός Πολιτειών ΗΠΑ που χρησιμοποιούν συγκεκριμένες Δοκιμές ανθεκτικότητας (Cuelho et

al,2008)

O Ιωάννου (2013) σε έρευνα που διεξήγαγε αναφορικά με τις ιδιότητες των άμμων

της Κύπρου βρήκε επίσης πολύ ικανοποιητική την πιστότητα της δοκιμής micro-

Deval. Περαιτέρω, στην έρευνα του αναφέρει χαμηλή συσχέτιση της δοκιμής micro-

Deval άμμων με τη δοκιμή Υδατοαπορροφητικότητας και ικανοποιητική συσχέτιση

της δοκιμής Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) με τη δοκιμή Αποσάθρωσης με

θειικό μαγνήσιο.

Σχήμα 5.6 Γραμμική συσχέτιση αποτελεσμάτων αντίστασης σε φθορά λόγω τριβής μεταξύ εργαστηρίου Παν.

Κύπρου και ΤΔΕ (Ιωάννου, 2013)



Σχήμα 5.7 Συσχέτιση αποτελεσμάτων δοκιμών micro-Deval και Υδατοαπορροφητικότητας σε άμμους. Αριστερά:

αποτελέσματα Παν. Κύπρου, δεξιά: αποτελέσματα ΤΔΕ (Ιωάννου, 2013)

Σχήμα 5.8 Συσχετισμός τιμών Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο (MS) και αντίστασης σε φθορά λόγω τριβής

(MD). (Ιωάννου, 2013)

Ρόμβοι: αποτελέσματα του Παν. Κύπρου, τρίγωνα: αποτελέσματα ΤΔΕ. Κόκκινο: διαβασική άμμος, κίτρινο:

ασβεσταρενιτική άμμος, γαλάζιο: ασβεστολιθική άμμος

Σε κατοπινή έρευνα όπου εξετάστηκε η επίδραση των ιδιοτήτων των αδρανών σε

δοκίμια κονιαμάτων, ο Ιωάννου (2014) αναφέρει αρκετά καλού βαθμού συσχέτιση

του συντελεστή micro-Deval των αδρανών με τις φυσικο‐μηχανικές ιδιότητες των

κονιαμάτων (σελ. 32). Περαιτέρω αναφέρει ότι όταν υποβαθμίζονται οι φυσικο-

μηχανικές ιδιότητες των αδρανών, τότε μειώνεται η διάρκεια ζωής των

παραγόμενων προϊόντων.



Σχήμα 5.9 Συσχέτιση φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων αδρανών με τη θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος

(Collery et al, 2015)

Σε έρευνα των Collery et al (2015) στη Βρετανία χρησιμοποιείται η δοκιμή micro-

Deval μαζί με άλλες δοκιμές για την διαπίστωση της καταλληλότητας χρήσης

ανακυκλώσιμων αδρανών. Η έρευνα καλύπτει κατά κύριο λόγο τις δοκιμές Λος

Άντζελες, Υδατοαπορροφητικότητας, Πυκνότητας, Συστολής ξήρανσης (Drying

shrinkage value) αλλά αναφέρεται παράλληλα και η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά

(micro-Deval). Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι οι μηχανικές και φυσικές ιδιότητες

των αδρανών συσχετίζονται με την θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος

παραθέτοντας σχετικό γράφημα.

6. Όρια για τη δοκιμή micro-Deval σε προδιαγραφές άλλων χωρών


6 Όρια για τη δοκιμή micro-Deval σε προδιαγραφές άλλων χωρών

Τα όρια που μπορούν να τεθούν για την δοκιμή micro-Deval πρέπει να βασίζονται

αφενός στην διεθνή βιβλιογραφία και αφετέρου στην απόδοση των υφιστάμενων

πετρωμάτων της Κύπρου. Επιπλέον, πιθανόν να είναι χρήσιμο να δοθεί κάποιο

διάστημα ως συνυπάρχουσα περίοδος ώστε να μπορεί να γίνει η μετάβαση στις νέες

προδιαγραφές.

6.1 Γαλλία

Για το σκυρόδεμα, στη Γαλλία έχει τεθεί άνω όριο στα σκύρα MD25 όπως αναφέρεται

στην τεχνική έκθεση της CEN, Survey of national requirements used in conjunction

with EN 206-1:2000 (2009a, σελίδα 103).

Για τα ασφαλτομείγματα έχουν καθοριστεί κατηγορίες για τα σκύρα ανάλογα με τη

στρώση. Συγκεκριμένα, για τις επιφανειακές στρώσεις ισχύει είτε όριο MD15 είτε

MD20. Για τις συνδετικές στρώσεις το όριο είναι MD20 ενώ για τις βάσεις MD25.

Σχετικός είναι ο πίνακας του Sétra (2008) που παρατίθεται εδώ ως Σχήμα 5.1.

Επιπλέον, έχει τεθεί όριο για τον συντελεστή micro-Deval στους άμμους με βάση τη

μεθοδολογία του Γαλλικού προτύπου NF P 18-576 (AFNOR, 2013).

Για τα θεμέλια δρόμων έχουν καθοριστεί 4 κατηγορίες σύμφωνα με το πινάκα 6 του

Γαλλικού προτύπου NF P 18-545 (AFNOR, 2011) ανάλογα με το είδος του δρόμου. Οι

κατηγορίες είναι MD15, MD20, MD25 και MD40.

6.2 Βρετανία

Για το σκυρόδεμα η χρήση της δοκιμής micro-Deval είναι σε χαμηλά επίπεδα λόγω

της εκτενούς μέχρι τώρα χρήσης άλλων δοκιμών για την αξιολόγηση της

ανθεκτικότητας των πετρωμάτων, κατά κύριο λόγο της δοκιμής Αποσάθρωσης με

θειικό μαγνήσιο. Εντούτοις η χρησιμότητα της δοκιμής στην αξιολόγηση

ανακυκλώσιμων πετρωμάτων έχει αρχίσει να φαίνεται.

Για τα υλικά θεμελίου και υποθεμελίου (CYS ΕΝ 13242) οι προδιαγραφές της

Υπηρεσίας Αυτοκινητοδρόμων της Αγγλίας αναγνωρίζουν της σημαντικότητα της

δοκιμής αλλά δεν θέτουν όριο λόγω έλλειψης εμπειρίας. Εντούτοις, ζητούν από τον

παραγωγό να διατηρεί στοιχεία από αποτελέσματα της δοκιμής ώστε να



επανεξεταστεί η χρήση της δοκιμής στο μέλλον (MCHW, Series NG 801-7

Aggregates).

Σχήμα 6.1 Ελάχιστες προδιαγραφές αδρανών για ασφαλτομείγματα (Sétra, 2008)

6.3 Βέλγιο

Στο Βέλγιο-Βαλλονία η κατάταξη των αδρανών σκυροδέματος σε κλάσεις είναι

παρόμοια με αυτή της Γαλλίας. Οι προδιαγραφές για την δοκιμή micro-Deval στα

αδρανή περιλαμβάνονται σε πίνακα του εγγράφου PTV 411 - Codification des

granulats conformes aux normes (BE Cert, 2014) ο οποίος παρατίθεται πιο πάνω.



Πίνακας 6-1 Κατάταξη των αδρανών στο Βέλγιο (BE Cert, 2014)

6.4 Λουξεμβούργο

Για το σκυρόδεμα, στο Λουξεμβούργο δεν έχει τεθεί εθνικό όριο για τον συντελεστή

micro-Deval στα σκύρα αλλά είναι υποχρέωση του παραγωγού να δηλώνει το όριο,

όπως αναφέρεται στην τεχνική έκθεση της CEN, Survey of national requirements

used in conjunction with EN 206-1:2000 (2009a, σελίδα 107).

6.5 Πορτογαλία

Για το σκυρόδεμα, στην Πορτογαλία έχει τεθεί εθνικό όριο στα σκύρα MD35 όπως

αναφέρεται στην τεχνική έκθεση της CEN, Survey of national requirements used in

conjunction with EN 206-1:2000 (2009a, σελίδα 110).

Επιπλέον προδιαγράφεται η χρήση της δοκιμής micro-Deval για τον έλεγχο των

ανακυκλωμένων αδρανών που χρησιμοποιούνται σε θεμελιώσεις οδικών έργων και

άλλες επιχωματώσεις. Σχετικές είναι οι οδηγίες LNEC E 473 (2006) και LNEC E 474

(2009).



6.6 Καναδάς και Ηνωμένες Πολιτείες

Για τα σκύρα τόσο σε σκυρόδεμα όσο και σε ασφαλτομείγματα έχουν καθοριστεί

κατηγορίες οι οποίες όμως αναφέρονται στη μεθοδολογία του καναδέζικου

(αμερικάνικου) προτύπου.

Για τους άμμους έχουν προταθεί κατηγορίες οι οποίες έχουν περιληφθεί στο

Αμερικάνικο Πρότυπο ASTM D7428 (ASTM, 2008). Οι κατηγορίες του προτύπου

παρατίθενται στον Πίνακα 5.1.

Εφαρμογή (σε παρένθεση ο όρος όπως αναφέρεται στο πρότυπο) Ανώτατο όριο

συντελεστή MDf

Υποθεμέλιο (Granular sub-base) 35

Θεμέλιο (Granular base) 30

Βασική στρώση ανοικτού τύπου (Open graded base course) 25

Σκυρόδεμα για Δομικές Κατασκευές (Structural Concrete) 20

Σκυρόδεμα για οδούς (Concrete Pavement) 20

Ασφαλτομείγματα Βασικών στρώσεων και επιφανειακών στρώσεων

δευτερεύοντος οδικού δικτύου (Asphalt concrete base course and secondary road

surface course)

25

Ασφαλτομείγματα ειδικών επιφανειακών στρώσεων από σπαστό άμμο (Asphalt

concrete premium surface course - for manufactured sand)

15

Ασφαλτομείγματα ειδικών επιφανειακών στρώσεων από φυσικό άμμο (Asphalt

concrete premium surface course - for natural sand)

20

Ασφαλτικό σκυρόδεμα για όλες τις χρήσεις (Asphaltic concrete—all traffic

levels)

15

Άμμος για διάστρωση κυβόλιθων σε χώρους κυκλοφορίας αυτοκινήτων με

αναμενόμενο κυκλοφοριακό φόρτο ισοδύναμων αξόνων ESA 11τόνων άνω του

1,5 εκατομμυρίων.

Bedding and Joint sands for interlocking concrete pavements in vehicular

applications with greater than 1.5 million lifetime equivalent standard axle loads

(ESALs) of 11 000 kg

8

Πίνακας 6-2 Όριο συντελεστή micro-Deval για άμμους διαφόρων χρήσεων στις Αμερικάνικες προδιαγραφές

ASTM D7428 (2008)



6.7 Έρμα σιδηροτροχιών & Ογκόλιθοι

Στα ευρωπαϊκά πρότυπα για έρμα σιδηροτροχιών CYS EN 13450 Aggregates for

railway ballast (CEN, 2002d) και για ογκόλιθους CYS ΕΝ 13383-1 - Armourstone.

Specification (CEN, 2002e) υπάρχει πρόνοια για χρήση της δοκιμής micro-Deval για

τον χαρακτηρισμό των σκύρων. Τα εν λόγω υλικά δεν αποτελούν μέρος της

παρούσας διερεύνησης και ως εκ τούτου δεν γίνεται περαιτέρω αναφορά.

6.8 Προσχέδιο του ευρωπαϊκού προτύπου prEN 16907-1

Στο προσχέδιο προτύπου του προτύπου prEN 16907-1 Earthworks: Principles and

general rules (CEN, 2016) αναφέρεται ότι η δοκιμή micro-Deval χρησιμοποιείται

στη Γαλλία για την κατάταξη των πετρωμάτων, ενώ στην Νορβηγία χρησιμοποιείται

η δοκιμή Nordic Mill η οποία συσχετίζεται με τη δοκιμή micro-Deval αφού και οι δύο

έχουν ως βάση την αντοχή των αδρανών σε απότριψη.

7. Αποτελέσματα από δοκιμές στο Κεντρικό Εργαστήριο του Τμήματος Δημοσίων Έργων


7 Αποτελέσματα από δοκιμές στο Κεντρικό Εργαστήριο του Τμήματος Δημοσίων Έργων

7.1 Αποτελέσματα από δοκιμές σε χονδρά αδρανή (σκύρα)

Η έκταση των αποτελεσμάτων για τα χονδρά αδρανή είναι μικρότερη από ότι για τα

λεπτά αδρανή αφού οι έλεγχοι ξεκίνησαν αργότερα. Εντούτοις, μια εκτίμηση της

τάσης μπορεί να γίνει με βάση τα μέχρι τώρα αποτελέσματα. Οι δοκιμές έγιναν με

βάση το ευρωπαϊκό πρότυπο CYS EN 1097-1 (CEN, 2011) στο Κεντρικό Εργαστήριο

του Τμήματος Δημοσίων Έργων σε διάφορα κλάσματα σύμφωνα με τις πρόνοιες του

προτύπου.

Στο πρώτο γράφημα (σχήμα 7.1) φαίνονται τα αποτελέσματα σε σχέση με τον τύπο

του πετρώματος ασβεστολιθικό ή διαβασικό. Στη συνέχεια παρατίθεται η συσχέτιση

της δοκιμής Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) με τις δοκιμές

Υδατοαπορροφητικότητας, Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο και Αντοχής σε τριβή

Λος Άντζελες. Συγκεκριμένα, στο σχήμα 7.2 φαίνεται η συσχέτιση με τη δοκιμή

Υδατοαπορροφητικότητας, στο σχήμα 7.3 η συσχέτιση με τη δοκιμή Αποσάθρωσης

με θειικό μαγνήσιο και στο σχήμα 7.4 η συσχέτιση με τη δοκιμή Λος Άντζελες. Από

τα τρία γραφήματα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η συσχέτιση μεταξύ των δοκιμών

είναι χαλαρή.

Σημειώνεται ότι για να είναι πιο αντιπροσωπευτικό το γράφημα, λαμβάνεται υπόψη

το αποτέλεσμα της δοκιμής Αποσάθρωσης στο αντίστοιχο κλάσμα με αυτό στο οποίο

διεξήχθη η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval). Συνήθως αυτό είναι το

κλάσμα 10/14mm.

Επιπλέον, παρατίθεται στο σχήμα 7.5 σύγκριση των αποτελεσμάτων της δοκιμής

Υδατοαπορροφητικότητας και της δοκιμής Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο. Από

το γράφημα διαπιστώνεται ότι ούτε μεταξύ των δύο αυτών δοκιμών υπάρχει

συσχέτιση.



Σχήμα 7.1 Αποτελέσματα συντελεστή micro-Deval σε σκύρα (Θ: Υλικό Θεμελίου, ΤΥΠ1:

Τύπου 1, Σ: Σκύρα, ΣΣ: Στρώση Στέψης, Π: Πέτρωμα)



Σχήμα 7.2Σύγκριση micro-Deval και Υδατοαπορροφητικότητας σε σκύρα



Σχήμα 7.3 Σύγκριση micro-Deval και Αποσάθρωσης σε σκύρα



Σχήμα 7.4 Σύγκριση micro-Deval και Λος Άντζελες σε σκύρα



Σχήμα 7.5 Σύγκριση Υδατοαπορροφητικότητας και Αποσάθρωσης σε σκύρα



7.2 Σύγκριση αποτελεσμάτων διαφορετικών κλασμάτων ίδιου υλικού

Σε ένα μέρος των δειγμάτων που έχουν τεθεί στη δοκιμή micro-Deval κατά CYS ΕΝ

1097-1 έχει γίνει έλεγχος της διαφοροποίησης που μπορεί να προέλθει από τη χρήση

διαφορετικών κλασμάτων ενός υλικού. Σκοπός είναι να διερευνηθεί κατά πόσο ένα

υλικό έχει τα ίδια αποτελέσματα είτε πρόκειται να ελεγχθεί το κλάσμα 10/14 είτε

κάποιο εκ των εναλλακτικών κλασμάτων.

Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν είτε υλικά μεγέθους 4/20 είτε διαβαθμισμένα

υλικά θεμελίου (crusher-run). Τα αποτελέσματα παρατίθενται στον πιο κάτω πίνακα

και είναι αρκετά ενθαρρυντικά ώστε να αναμένεται η ίδια συμπεριφορά του

πετρώματος χωρίς να απαιτείται επανά-θραύση (recrushing).

Σύγκριση αποτελέσματος διαφορετικών κλασμάτων του ίδιου υλικού στη δοκιμή

micro-Deval

Μέγεθος Τύπος πετρώματος Απώλεια στο μεγάλο

κλάσμα

Απώλεια στο μικρό

κλάσμα

4/20mm Διαβασικό 15,4% (10-14mm) 16,3% (6,3-10mm)

4/20mm Διαβασικό 30,1% (10-14mm) 30% (4-8mm)

Υλικό Τύπου 2 Διαβασικό 34,3% (10-14mm) 38,4% (6,3-10mm)

Υλικό Τύπου 1 Διαβασικό 27% (10-14mm) 25,8% (6,3-10mm)

Πίνακας 7-1 Σύγκριση αποτελέσματος στη δοκιμή micro-Deval διαφορετικά κλάσματα του ίδιου υλικού

Παρόμοια φαίνεται να είναι και η σύσταση του Sétra (2007) στην έκδοση του για τις

χωματουργικές εργασίες όπου αναφέρεται ότι τα αδρανή θεμελίου μπορεί να

ελέγχονται σε οποιοδήποτε κλάσμα είτε το 4/6,3mm είτε το 6,3/10mm είτε το

10/14mm.

Έρευνα για το θέμα, έκαναν οι Laverrière et al (2012) για το Laboratoire Régional

des Ponts et Chaussées de Nancy όπου συγκρίθηκε το αποτέλεσμα στα κλάσματα

4/6,3mm, 6,3/10mm και 10/14mm. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι δεν παρατηρείται

διαφοροποίηση λόγω της χρήσης άλλου κλάσματος ελέγχου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη ιδιότητα της δοκιμής, δηλαδή να δίνει

περίπου ίδια αποτελέσματα για διαφορετικά κλάσματα, δεν παρατηρείται στη

δοκιμή Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο. Από μελέτη αποτελεσμάτων του



Κεντρικού Εργαστηρίου του Τμήματος Δημοσίων Έργων παρατηρείται ότι αδρανή

μεγαλύτερου κόκκου είχαν λιγότερη απώλεια στη δοκιμή Αποσάθρωσης σε σχέση με

αδρανή που προέρχονταν από την ίδια θραύση αλλά είχαν μικρότερο μέγεθος

κόκκου. Προσχέδιο σχετικού πίνακα από το αρχείο του Κεντρικού Εργαστηρίου

φαίνεται στο Παράρτημα Δ.

Αυτό το χαρακτηριστικό, υποχρέωνε τους παραγωγούς αδρανών υλικών είτε να

παράγουν τα χονδρά αδρανή μικρών μεγεθών, για παράδειγμα το μέγεθος 4/10mm,

από δεύτερη θραύση του πετρώματος είτε να χρησιμοποιούν άλλες μεθόδους όπως

για παράδειγμα η χρήση διαβαθμισμένου υλικού 4/20mm με αποτέλεσμα την

στρέβλωση της παραδοσιακής διαδικασίας παραγωγής από υλικό 4/10mm και

10/20mm.



7.3 Αποτελέσματα από δοκιμές σε λεπτά αδρανή

Το Κεντρικό Εργαστήριο διαθέτει ένα μεγάλο όγκο δεδομένων από δοκιμές micro-

Deval σε άμμους, αφού διενεργεί ελέγχους για τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Συνοπτικά τα αποτελέσματα φαίνονται στα σχετικά γραφήματα.

Οι δοκιμές διεξήχθηκαν με τη μεθοδολογία που περιγράφεται στο ASTM D7428 και

τον εξοπλισμό που αναφέρεται στο ευρωπαϊκό πρότυπο CYS EN 1097-1.

Περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία της δοκιμής αναφέρονται στο

Παράρτημα Α.

Όσον αφορά τη συσχέτιση με άλλες δοκιμές, δεν παρατηρείται κάποιο μοτίβο

συμπεριφοράς σε σχέση με τις δοκιμές Υδατοαπορροφητικότητας και Μπλε του

Μεθυλενίου.



Σχήμα 7.6 Αποτελέσματα συντελεστή micro-Deval σε άμμους



Σχήμα 7.7 Αποτελέσματα Ασβεστολιθικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και




Σχήμα 7.8 Αποτελέσματα Ασβεστολιθικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και Μπλε του

Μεθυλενίου



Σχήμα 7.9 Αποτελέσματα Διαβασικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και




Σχήμα 7.10 Αποτελέσματα Διαβασικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και Μπλε του Μεθυλενίου



Σχήμα 7.11 Αποτελέσματα Ψαμμιτικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και




Σχήμα 7.12 Αποτελέσματα Ψαμμιτικών άμμων στην δοκιμή micro-Deval και Μπλε του

Μεθυλενίου

8. Προτεινόμενα όρια για τις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων


8 Προτεινόμενα όρια για τις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων

Στους πιο κάτω πίνακες προτείνονται όρια για τις προδιαγραφές των αδρανών

υλικών που σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες εισηγήσεις της έκθεσης εκτιμάται ότι θα

διατηρήσουν την ανθεκτικότητα των κατασκευών σε ικανοποιητικό επίπεδο. Η

συμμόρφωση των αδρανών με τις πρόνοιες της ΚΔΠ 164/2011, είναι θέμα που

πρέπει να εξεταστεί με τον Τομέα Δομικών Προϊόντων του Υπουργείου Εσωτερικών.

Τα όρια προτείνονται για αρχική δοκιμαστική περίοδο έξι μηνών.

Αδρανή για χρήση σε σκυρόδεμα (CYS ΕΝ 12620)

Χρήση Είδος Πέτρωμα

Όριο Επιτρεπόμενη

απόκλιση για

>15 δοκιμές

micro-

Deval

Υδατοαπορ-


Σκυρόδεμα

ψηλών

προδιαγραφών

ή σε

οδοστρώματα

Σκύρα Διαβασικό

Ασβεστολιθικό ≤20% WA24≤3,5%

Επιτρεπόμενη

απόκλιση από τη

δηλωμένη τιμή

MDE: ±3%

MDf: ±2%

WA: ±0,5%

ρ: ±0,04Mg/m3

Άμμος

Διαβασικό

Ψαμμιτικό

Ασβεστολιθικό

≤25% WA24≤3,5%

Σύνηθες

Σκυρόδεμα



Άμμος Διαβασικό ≤25% WA24≤4,0%

Άμμος Ψαμμιτικό


Σημειώσεις:

1) Το όριο στη δοκιμή micro-Deval για τα σκύρα αφορά οποιοδήποτε κλάσμα περιλαμβάνεται στο μέγεθος του υλικού και για το οποίο υπάρχει αναφορά στο Παράρτημα Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1. Κατά προτεραιότητα θα ελέγχεται στα σκύρα 4/10mm το κλάσμα 4/8mm του Παραρτήματος Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1 και στα σκύρα 10/20 το κλάσμα 11,2/16 του Παραρτήματος Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1.

2) Τα όρια για τους άμμους αφορούν έλεγχο με το Πρότυπο ASTM D 7428, είτε με το πρότυπο LS 619 R27 σύμφωνα με τις διαφοροποιήσεις που δίνονται στο Παράρτημα Α της παρούσας έκθεσης

3) Στα έγγραφα του προϊόντος θα αναφέρεται η κλάση και το αποτέλεσμα της δοκιμής για την δοκιμή micro-Deval καθώς επίσης και οι κλάσεις και τα αποτελέσματα των δοκιμών για τους υπόλοιπους ελέγχους. Το αποτέλεσμα της δοκιμής της πυκνότητας θα δηλώνεται για τις τρεις πυκνότητες που αναφέρονται στο CYS ΕΝ 1097-6.

4) Η δοκιμή Θειικού Μαγνησίου στα σκύρα μπορεί να παραμείνει σε προσωρινή χρήση με όριο το MS35 για σκοπούς καταγραφής και ελέγχου.

5) Η δοκιμή Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας να δηλώνεται για τα πιο κάτω κλάσματα: 0,063/4mm, 4/10mm, 10/20mm (8/20mm).

6) Πρέπει να τηρούνται οι πρόνοιες για διαρκή έλεγχο των αδρανών

7) Σε συγκεκριμένα έργα ή κατασκευές, σκύρα με MD μέχρι 5% πέραν του ορίου μπορούν να γίνονται αποδεκτά με αντίστοιχη μείωση του ορίου WA24 μέχρι 0,5%. Η αιτιολόγηση για την αλλαγή να υποβάλλεται πριν τη χρήση στον Μηχανικό του έργου.

Πίνακας 8-1 Προτεινόμενα όρια για αδρανή για χρήση σε σκυρόδεμα



Αδρανή για χρήση σε ασφαλτομείγματα (CYS ΕΝ 13043)


Όριο Επιτρεπόμενη απόκλιση για >15 δοκιμές

micro-Deval

Υδατοαπορ-ροφητικότητα

Επιφανειακή στρώση

Συνδετική στρώση


Ασβεστολιθικό* ≤20% WA24≤3,5%

Επιτρεπόμενη απόκλιση από τη δηλωμένη τιμή

MDE: ±3%

MDf: ±2%

WA: ±0,5%

ρ: ±0,04Mg/m3

Άμμος

Διαβασικό


Διαβασικό


Βασική στρώση



Άμμος Διαβασικό



1) Το όριο στη δοκιμή micro-Deval για τα σκύρα αφορά οποιοδήποτε κλάσμα περιλαμβάνεται στο μέγεθος του υλικού και για το οποίο υπάρχει αναφορά στο Παράρτημα Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1. Κατά προτεραιότητα θα ελέγχεται στα σκύρα 4/10mm το κλάσμα 4/8mm του Παραρτήματος Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1 και στα σκύρα 10/20 το κλάσμα 11,2/16 του Παραρτήματος Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1.

2) Τα όρια για τους άμμους αφορούν έλεγχο με το Πρότυπο ASTM D 7428, είτε με το πρότυπο LS 619 R27 σύμφωνα με τις διαφοροποιήσεις που δίνονται στο Παράρτημα Α της παρούσας έκθεσης.

3) Στα έγγραφα του προϊόντος θα αναφέρεται η κλάση και το αποτέλεσμα της δοκιμής για την δοκιμή micro-Deval καθώς επίσης και οι κλάσεις και τα αποτελέσματα των δοκιμών για τους υπόλοιπους ελέγχους. Το αποτέλεσμα της δοκιμής της πυκνότητας θα δηλώνεται για τις τρεις πυκνότητες που αναφέρονται στο CYS ΕΝ 1097-6.


5) Η δοκιμή Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας να δηλώνεται για κάθε κλάσμα από τα: 0,063/2mm, 2/4mm, 4/6,3mm, 6,3/10mm, 10/14mm, 14/20mm, 20/31,5mm, 31,5/40mm και επιπλέον για κάθε μέγεθος υλικού. Η πυκνότητα του μεγέθους μπορεί να υπολογίζεται με μαθηματικό τρόπο είτε με δοκιμή αλλά θα πρέπει να ανταποκρίνεται στο αποτέλεσμα που θα βρεθεί σε εκ των υστέρων έλεγχο.

6) Πρέπει να τηρούνται οι πρόνοιες για διαρκή έλεγχο των αδρανών.


* Να αποφεύγεται η χρήση επιρρεπών σε λείανση ασβεστολιθικών υλικών σε στρώσεις κυκλοφορίας.

Πίνακας 8-2 Προτεινόμενα όρια για αδρανή για χρήση σε ασφαλτομείγματα



Αδρανή για χρήση σε χωματουργικές εργασίες (CYS ΕΝ 13242)


Όριο Επιτρεπόμενη απόκλιση για >15 δοκιμές

micro-Deval

Υδατοαπορ-ροφητικότητα

Θεμέλιο

Τύπου 1

Σκύρα

Διαβασικό

Ασβεστολιθικό 30% WA24≤6,5%


MDE: ±3%

MDf: ±2%

WA: ±0,5%

ρ: ±0,04Mg/m3

Ο έλεγχος για MDΕ και WA24 θα

γίνεται σε ένα μικρό και ένα

μεγάλο κλάσμα

Διαβασικό




Θεμέλιο

Τύπου 2

Σκύρα

Διαβασικό


Διαβασικό




Επιχωματώσεις






1) Το όριο στη δοκιμή micro-Deval για τα σκύρα αφορά οποιοδήποτε κλάσμα περιλαμβάνεται στο μέγεθος του υλικού και για το οποίο υπάρχει αναφορά στο Παράρτημα Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1. Κατά προτεραιότητα θα ελέγχεται στα σκύρα 4/10mm το κλάσμα 4/8mm του Παραρτήματος Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1 και στα σκύρα 10/20 το κλάσμα 11,2/16 του Παραρτήματος Β του Προτύπου CYS ΕΝ 1097-1. Για υλικά με D/d>2,5 ή d=0 θα δηλώνεται ο Συντελεστής micro-Deval σε τουλάχιστο δύο επιμέρους κλάσματα.

2) Τα όρια για τους άμμους αφορούν έλεγχο με το Πρότυπο ASTM D 7428, είτε με το πρότυπο LS 619 R27 σύμφωνα με τις διαφοροποιήσεις που δίνονται στο Παράρτημα Α της παρούσας έκθεσης

3) Στα έγγραφα του προϊόντος θα αναφέρεται η κλάση και το αποτέλεσμα της δοκιμής για την δοκιμή micro-Deval καθώς επίσης και οι κλάσεις και τα αποτελέσματα των δοκιμών για τους υπόλοιπους ελέγχους. Το αποτέλεσμα της δοκιμής της πυκνότητας θα δηλώνεται για τις τρεις πυκνότητες που αναφέρονται στο CYS ΕΝ 1097-6


5) Η δοκιμή Πυκνότητας/Απορροφητικότητας θα δηλώνεται για κάθε κλάσμα από τα: 0,063/4mm, 4/10mm, 10/20mm, 20/31,5mm, 31,5/40mm.

6) Πρέπει να τηρούνται οι πρόνοιες για διαρκή έλεγχο των αδρανών.


Πίνακας 8-3 Προτεινόμενα όρια για αδρανή υλικά χωματουργικών εργασιών



Αδρανή για χρήση ως υλικών διάστρωσης προκατασκευασμένων κυβόλιθων από σκυρόδεμα ή κυβόλιθων από φυσικούς λίθους για χρήση σε οδούς κυκλοφορίας

(βασισμένο στο CYS ΕΝ 12620)


Όριο

Επιτρεπόμενη απόκλιση για >15 δοκιμές

micro-Deval

Υδατοαπορ-ροφητικότητα &

Παιπάλη

Άμμος διάστρωσης κυβόλιθων

χωρίς κονία

Άμμος Σπαστό 15% WA24≤3,5%

f<*%


MDf: ±2%

WA: ±0,5%

ρ: ±0,04Mg/m3

Κονίαμα Άμμος

Διαβασικό

Ψαμμιτικό

Ασβεστολιθικό

25% WA24≤3,5%

f<*%

* Θα καθοριστεί σε επόμενη φάση

Πίνακας 8-4 Προτεινόμενα όρια για αδρανή διάστρωσης κυβόλιθων

9. Συμπεράσματα


9 Συμπεράσματα

Η παρούσα έκθεση ετοιμάστηκε κατόπιν εντολής του Γενικού Διευθυντή του

Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων με σκοπό να καταγραφούν

αδυναμίες του παρόντος συστήματος ελέγχου αδρανών υλικών σε έργα του

Τμήματος Δημοσίων Έργων και να προταθούν νέες μέθοδοι ελέγχου βασισμένες σε

ευρωπαϊκές και διεθνείς προδιαγραφές.

Αρχικά, καταγράφηκαν οι αδυναμίες της παρούσας διαδικασίας ελέγχου των

αδρανών υλικών σε έργα του Τμήματος Δημόσιων Έργων, που επισημάνθηκαν. Οι

προβληματισμοί αφορούν πρακτικές που εφαρμόζονται σε έργα όπως ο έλεγχος από

σωρούς και η κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των δοκιμών που διενεργεί ο

εργολάβος μόνο στον Μηχανικό. Περιλαμβάνουν επίσης την έλλειψη

ικανοποιητικών κινήτρων για την υιοθέτηση συστημάτων διαχείρισης της ποιότητας,

τη χρήση αυστηρών ορίων στις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσιών Έργων εκεί

όπου δεν φαίνεται να απαιτείται και την αποστασιοποίηση των εργολάβων από τον

ποιοτικό έλεγχο των υλικών

Στη συνέχεια καταγράφηκαν προτάσεις που έχουν ήδη υιοθετηθεί στις

προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσίων Έργων καθώς και νέες εισηγήσεις για

συμπερίληψη στις προδιαγραφές. Συγκεκριμένα, προτάθηκε όπως εισαχθούν

πρόνοιες για ακριβέστερο προσδιορισμό των ιδιοτήτων των αδρανών υλικών που

υποβάλλονται για έγκριση με την δήλωση από μέρους του παραγωγού των

αποτελεσμάτων από τους εργαστηριακούς ελέγχους. Προτάθηκε επίσης η εισαγωγή

της δοκιμής Υδατοαπορροφητικότητας για τα αδρανή υλικά Θεμελίου και

Υποθεμελίου και όπως τα αποτελέσματα των δοκιμών κοινοποιούνται και σε άλλους

πέραν του Μηχανικού.

Έγινε, επιπλέον, εισήγηση όπως ελέγχεται η σταθερότητα της προμήθειας αδρανών

υλικών με τη χρήση της δοκιμής micro-Deval και της δοκιμής πυκνότητας και όπως

εισαχθεί πρόνοια για την στατιστική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Προτάθηκε

επίσης όπως ελέγχονται περιοδικά από ένα κεντρικό φορέα τα εργοστάσια

σκυροδέματος και ασφαλτομειγμάτων καθώς και τα εργοτάξια των έργων. Επιπλέον,

προτάθηκε όπως εισαχθούν πρόνοιες που να καθιστούν προσφορότερο τον εκ των

υστέρων έλεγχο κατασκευασμένων τμημάτων έργων. Προτάθηκε τέλος όπως η

9. Συμπεράσματα


δοκιμή Αποσάθρωσης με θειικό μαγνήσιο αποσυρθεί και εισαχθεί η δοκιμή micro-

Deval.

Η δοκιμή micro-Deval όπως φαίνεται από τη διεθνή βιβλιογραφία αλλά και από τους

ελέγχους που έγιναν μέχρι τώρα στην Κύπρο, είναι μια αξιόπιστη και γρήγορη

δοκιμή που συσχετίζεται άμεσα με την απόδοση στην πράξη των κατασκευών. Η

χρήση της αυξάνεται από Διευθύνσεις Δρόμων του εξωτερικού και προτείνεται από

αρκετούς ερευνητές.

Προτάθηκε όπως υιοθετηθεί η ευρωπαϊκή μέθοδος κατά CYS EN 1097-1 για τον

έλεγχο των σκύρων και η αμερικανική μέθοδος ASTM D-7428 για τους άμμους με

κάποιες τροποποιήσεις. Προτάθηκαν επίσης κάποια όρια όσον αφορά τη δοκιμή τα

οποία αναμένεται να επανεξεταστούν μετά από χρονικό διάστημα έξι μηνών χρήσης

της δοκιμής.

Η περαιτέρω διερεύνηση της δοκιμής micro-Deval κρίνεται απαραίτητη ώστε να

μπορεί να συγκεντρωθεί μεγαλύτερος όγκος αποτελεσμάτων από περισσότερα

λατομεία της Κύπρου. Η συνεργασία των Λατόμων ή/και κυβερνητικών υπηρεσιών

όπως της Υπηρεσίας Μεταλλείων και του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης προς

αυτό το σκοπό μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη.

Σε κατοπινή φάση θα πρέπει να επανεξεταστούν τα όρια που έχουν τεθεί καθώς και

γενικότερα τα όρια που τίθενται στις προδιαγραφές του Τμήματος Δημοσιών Έργων

ώστε να συνάδουν με την ευρωπαϊκή και διεθνή πρακτική αλλά και με τα πετρώματα

των λατομείων της Κύπρου.

Οι εισηγήσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση αποτελούν τη βάση για λήψη

αποφάσεων που θα διασφαλίσουν διαχρονικά την αξιόπιστη και ποιοτική παραγωγή

και χρήσης των αδρανών υλικών στα έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων αλλά και

του Δημοσίου γενικότερα. Η εφαρμογή τους αναμένεται να έχει κάποιες πρακτικές

δυσκολίες κυρίως διότι εισάγεται πλέον ποιοτικός έλεγχος σε όλα τα επίπεδα

παραγωγής με νέες διαδικασίες που απαιτούν συντονισμό, ενημέρωση και πιθανόν

αναδιοργάνωση. Ως εκ τούτου, η συνεργασία με όλους του εμπλεκόμενους φορείς

(παραγωγοί, εργολάβοι, κυβερνητικές υπηρεσίες) και κυρίως με τον Τομέα

Επιτήρησης της Αγοράς του Υπουργείου Εσωτερικών είναι απαραίτητη.

10. Βιβλιογραφία


10 Βιβλιογραφία

Association Française de Normalisation (AFNOR) (2016). NF Granulats –

Référentiel de certification. AFNOR 11, rue Francis de Pressensé — 93571 La

Plaine Saint-Denis Cedex. www.afnor.org

Association Française de Normalisation (AFNOR) (2013). Granulats -

Mesure du coefficient de friabilité des sables. Norme française NF P 18-576.

AFNOR 11, rue Francis de Pressensé — 93571 La Plaine Saint-Denis Cedex.

www.afnor.org

Association Française de Normalisation (AFNOR) (2011). Granulats.

Éléments de définition, conformité et codification. Norme française NF P 18-

545. AFNOR 11, rue Francis de Pressensé — 93571 La Plaine Saint-Denis

Cedex. www.afnor.org

ASTM International (2008). Standard Test Method for Resistance of Fine

Aggregate to Degradation by Abrasion in the micro-Deval Apparatus. D

7428 – 08. ASTM International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West

Conshohocken, PA 19428-2959, United States.

ASTM International (2005). Standard Test Method for Soundness of

Aggregates by Use of Sodium Sulfate or Magnesium Sulfate. C 88 – 05.

ASTM International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West


ASTM International (2003). Standard Test Method for Resistance of Coarse

Aggregate to Degradation by Abrasion in the micro-Deval Apparatus D

6928 – 03. ASTM International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West


BE-CERT (2014). PTV 411 - Codification des granulats conformes aux norms.

Ανακτήθηκε από http://qc.spw.wallonie.be/fr/normes/doc/ptv411_2.1_fr.pdf

British Standards Institution (2015). Published Document Guidance on the use

of BS EN 13108, Bituminous mixtures – Material Specifications. PD

6691:2015. BSI, London.

British Standards Institution (2010). Testing concrete. Part 122: Method for

determination of water absorption. BS 1881-122. BSI, London.



British Standards Institution (2005). Pavements constructed with clay,

natural stone or concrete pavers. Code of practice for laying precast concrete

paving blocks and clay pavers for flexible pavements BS 7533-3. BSI,

London.

Burak Ρ. (2006). Bedding Sand Selection for Interlocking Concrete Pavements in

Vehicular Applications. Interlocking Concrete Pavement Magazine,

November 2006. Ανακτήθηκε από https://www.uni-

groupusa.org/PDF/06_Nov_Engineers_View_Bedding_Sand_Selection.pdf

Collery D., Paine K. and Dhir R. (2015). Establishing rational use of recycled

aggregates in concrete: a performance related approach. Institution of Civil

Engineers UK. Magazine of Concrete Research. Magazine of Concrete

Research, 67 (11). pp. 559-574. ISSN 0024-9831

Cuelho Ε., Mokwa R., Obert K., Miller A. (2008). Comparative Analysis of

micro-Deval, L.A. Abrasion and Sulfate Soundness Tests. Transportation

Research Board Annual Meeting 2008

Defense Estates (2005). Concrete Block Paving for Airfields, Specification 35.

UK Ministry of Defense, Defense Estates, Kingston Road, Sutton Coldfield,

West Midlands, B75 7RL

FGSV - Road and Transportation Research Association (2012). Technical

Delivery Terms for Aggregates in Road Construction - TL Gestein-StB 04.

Edition 2004/Version 2007.Translation 2012. FGSV Verlag GmbH. D-50999

Cologne/Germany · Wesselinger Straße 17. www.fgsv-verlag.de

Fowler D., Allen J., Lange A., Range P. (2006). The prediction of coarse

aggregate performance by micro-Deval and other aggregate tests.

International Center for Aggregates Research, The University of Texas at

Austin, 4030 W Braker Lane, Bldg. 200, Ste 252, Austin, Texas 78759-5329

Hong Kong Highways Department (2015) Guidance notes on centralised

sampling and testing of aggregates, filler and bitumen used for producing

bituminous materials. RD/GN/007B. Ανακτήθηκε από

https://www.hyd.gov.hk/en/publications_and_publicity/publications/techni

cal_document/guidance_notes/pdf/gn007b.pdf



Highways England (2009). Manual of contract documents for highway works

Volume 2 Notes for guidance on the specification for highway works.

Ανακτήθηκε από

http://www.standardsforhighways.co.uk/mchw/vol2/pdfs/MCHW%20NG80

0.pdf

ICPI - Interlocking Concrete Pavement Institute (2007). ICPI Tech Spec 17–

Bedding Sand Selection for Interlocking Concrete Pavements in Vehicular

Applications. Ανακτήθηκε από

www.icpi.org/sites/default/files/Tech_Spec_17_web.pdf

Jayawickrama P. W., Hossain S. and Hoare A. R. (2007). Long-term

research on bituminous coarse aggregate: use of micro-Deval test for project

level aggregate quality control. Texas Transportation Institute, The Texas

A&M University System, College Station, Texas 77843-3135

Ministry of Transportation, Ontario MOT (20013). Ontario Provincial

Standard Specification OPSS.PROV 1003. Ανακτήθηκε

http://www.raqsb.mto.gov.on.ca/techpubs/ops.nsf/0/37c2659b9c894a79852

57b5c005e87b8/$FILE/OPSS.PROV%201003%20Apr13.pdf

Ministry of Transportation, Ontario MOT (2001a). Test Method LS-619 Rev.

No. 27 Method of test for the resistance of fine aggregate to degradation by

abrasion in the micro-Deval apparatus. Ανακτήθηκε

http://applications.roadauthority.com/Standards/Home/FileDownload?stan

dardFileId=7dd3d401-66fc-400f-9141-36e690c6903f

Ministry of Transportation, Ontario MOT (2001b). Test Method LS-618 Rev.

No. 28 Method of test for the resistance of coarse aggregate to degradation by

abrasion in the micro-Deval apparatus. Ανακτήθηκε

http://applications.roadauthority.com/Standards/Home/FileDownload?stan

dardFileId=7ca947bd-11bb-4c5f-9f12-0370ad8bbb3d

Laboratório Nacional de Engenharia Civil –Portugal (2009). Guide for the

use of recycled aggregates in unbound pavement layers. LNEC E 474. LNEC

Av. Brasil, 101, 1700-066 Lisboa Portugal. www.lnec.pt



Laboratório Nacional de Engenharia Civil –Portugal (2006). Guide for the

use of recycled aggregates in unbound pavement layers. LNEC E 473. LNEC

Av. Brasil, 101, 1700-066 Lisboa Portugal. www.lnec.pt

Lane S., Druta C, Wang L. and Xu W. (2011). Modified micro-Deval

Procedure For Evaluating the Polishing Tendency of Coarse Aggregates.

Transportation Research Record 2232:34–43

Laverrière A., El‐Bedoui S., Voirin J. (2012). Essais Croises Los Angeles et

micro-Deval. Laboratoire Régional des Ponts et Chaussées de Nancy

Ανακτήθηκε από http://clare-

est.fr/pdfs/essais%20croises%20la%20et%20mde%2015%20novembre%202

012.pdf

Richard J. and Scarlett J (1997). A Review and Evaluation of the Micro-Deval

Test. Airport Engineering ATR-024. Public Works and Government Services

Canada. Ανακτήθηκε από

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.461.7449&rep=rep

1&type=pdf

Rogers C., Lane B. and Senior S. (2003). The micro-Deval Abrasion Test for

Coarse and Fine Aggregate in Asphalt Pavement,” Proceedings of Annual

Symposium of International Center for Aggregate Research, Austin, TX, April,

2003. Διαθέσιμο και ως Materials Engineering and Research Office Report

MERO 006 από το Soils and Aggregates Section, Materials Engineering and

Research Office, Ministry of Transportation (MTO), Downsview, Ontario,

Canada, M3M 1J8. Ανακτήθηκε από

https://www.library.mto.gov.on.ca/SydneyPLUS/Sydney/Portal/default.aspx

?lang=en-US

Service d' études techniques des routes et autoroutes – Sétra (2008)

Technical guide The use of standards for hot mixes. Sétra, French Road

Engineering Committee (CFTR). Head office: 10 rue Washington 75008 Paris.

http://www.cftr.asso.fr

Service d'études techniques des routes et autoroutes – Sétra (2007)

Design and execution of earthworks. Section 3: test procedures. Sétra, French



Road Engineering Committee (CFTR). Head office: 10 rue Washington 75008

Paris. http://www.cftr.asso.fr

QSRMC (2003, Revision 2009). Quality and product conformity regulations

(incorporating the requirements of: BS EN 206-1:2000, BS 8500-1:2006, BS

8500-2:2006 and BS EN ISO 9001: 2008). The Quality Scheme for Ready

Mix Concrete. 1 Mount Mews High Street, Hampton Middlesex TW12 23H.

www.qsrmc.co.uk

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2016). Draft Earthworks Part 1:

Principles and general rules. prEN 16907-1 Λευκωσία: Κυπριακός

Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2013). Tests for mechanical and

physical properties of aggregates Part 6: Determination of particle density

and water absorption. CYS ΕΝ 1097-6. Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός

Τυποποίησης και άλλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2012a). Testing concrete in

structures. Non-destructive testing. Determination of rebound number CYS

EN 12504-2. Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι

ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2012b). Use of control charts in the

production of concrete CYS CEN/TR 16369. Λευκωσία: Κυπριακός


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2011). Tests for mechanical and

physical properties of aggregates. Part 1: Determination of the resistance to

wear (micro-Deval) ΕΝ 1097-1. Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2009a). Survey of national

requirements used in conjunction with EN 206-1:2000 CEN/TR 15868:2009.

Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι ευρωπαϊκοί

οργανισμοί τυποποίησης.



Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2009b). Tests for thermal and

weathering properties of aggregates Part 2: Magnesium sulphate test. CYS

EN 1367-2 Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2009c). Testing hardened concrete.

Density of hardened concrete. CYS EN 12390-7:2009. Λευκωσία: Κυπριακός


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2006). Testing concrete.

Determination of ultrasonic pulse velocity. CYS EN 12504-4 Λευκωσία:

Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί

τυποποίησης.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2004). Bituminous mixtures -

Material specifications - Part 20: Type Testing. CYS EN 13108-20 Λευκωσία:

Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί

τυποποίησης.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2002a). Αδρανή για σκυρόδεμα. ΕΝ

12620 Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι ευρωπαϊκοί

οργανισμοί τυποποίησης.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2002b). Αδρανή για

ασφαλτομείγματα στρώσεων οδών αεροδρομίων και άλλων περιοχών.

κυκλοφορίας αυτοκινήτων. ΕΝ 13043 Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2002c). Αδρανή για υλικά

σταθεροποιημένα με υδραυλικές κονίες ή μη σταθεροποιημένα για χρήση στα

τεχνικά έργα και στην οδοποιία. ΕΝ 13242 Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2002d). Aggregates for railway

ballast. ΕΝ 13450. Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης και άλλοι


Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης CEN (2002e). Armourstone.

Specification. ΕΝ 13383-1. Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης

και άλλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης.



Ιωάννου Ι. (2014). Ερευνητικό Πρόγραμμα Ελέγχου Ποιότητας Λεπτόκοκκων

Αδρανών. Τελική έκθεση 2ης Φάσης

Ιωάννου Ι. (2013). Ερευνητικό Πρόγραμμα Ελέγχου Ποιότητας Λεπτόκοκκων

Αδρανών. Ενδιάμεση έκθεση 2ης Φάσης

ΚΔΠ 164 (2011). Περί του Καθορισμού των Επιπέδων των Βασικών Απαιτήσεων

Ορισμένων Προϊόντων Δομικών Κατασκευών Διάταγμα για τα αδρανή υλικά

του Υπουργού Εσωτερικών. Επίσημη Εφημερίδα Κυπριακής Δημοκρατίας.


Ορισμένων Προϊόντων Δομικών Κατασκευών Διάταγμα του Υπουργού

Εσωτερικών. Επίσημη Εφημερίδα Κυπριακής Δημοκρατίας.


Ορισμένων Προϊόντων Δομικών Κατασκευών Διάταγμα του Υπουργού

Εσωτερικών. Επίσημη Εφημερίδα Κυπριακής Δημοκρατίας.

Κλάδος Προσφορών και Συμβολαίων (ΚΠΣ) Τμήματος Δημοσίων Έργων

(2016). Τόμος Ε’ - Αριθμημένα Παραρτήματα, Ειδικοί Όροι και Ειδικές

Πρόνοιες Λευκωσία: Τμήμα Δημοσίων Έργων.

Κλάδος Προσφορών και Συμβολαίων (ΚΠΣ) Τμήματος Δημοσίων Έργων

(2012). Τόμος Γ. Πρότυπες Τεχνικές Προδιαγραφές και Μέθοδος

Επιμέτρησης (για Οδικά και Τεχνικά Έργα) Λευκωσία: Τμήμα Δημοσίων

Έργων.

Κυπριακός Οργανισμός Προτύπων και Ελέγχου Ποιότητας ΚΟΠΕΠ (1999).

Κυπριακό Πρότυπο – Προδιαγραφή για υλικά για χρήση στην οδοποιία.

Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης

Κυπριακός Οργανισμός Προτύπων και Ελέγχου Ποιότητας ΚΟΠΕΠ

(1986). Κυπριακό Πρότυπο – Προδιαγραφή για αδρανή υλικά για χρήση

στην οδοποιία. Λευκωσία: Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης

Νικολαΐδης A. (1996). Οδοποιία, Οδοστρώματα – υλικά. Έλεγχος ποιότητας. (Μ.

Τριανταφύλλου & Σία, Βυζάντιο, 551 33 Θεσσαλονίκη, Ελλάδα




Α.1 Έλεγχος σκύρων

Η δοκιμή εκτελείται σύμφωνα με το CYS EN 1097-1 και τις πιο κάτω σημειώσεις:

Κατά διαστήματα προτείνεται η χρήση πυριτικής άμμου (silica sand) για την

διαμόρφωση άγριας επιφάνειας στο εσωτερικό των δοχείων και στις σφαίρες.

Επιτρέπεται η χρήση συγκεκριμένων μαζών των επιμέρους κλασμάτων ώστε

να προκύπτει κλάσμα συγκεκριμένης κοκκομετρικής διαβάθμισης

Το προστατευτικό κόσκινο μπορεί να έχει άλλο άνοιγμα πχ 6,3 ή 4mm.

Αδρανή που προέρχονται από ανακύκλωση ή από κατασκευασμένα τμήματα

ασφαλτοτάπητα ή διαστρωμένου θεμελίου μπορούν να ελέγχονται. Σε τέτοια

περίπτωση δεν απαιτείται ο έλεγχος του ενδιάμεσου κλάσματος ούτε

απαιτείται η προσκόμιση κατ’ ελάχιστο 2kg υλικού και επεκτείνεται το όριο

της απόκλισης κατά 2% κατ’ απόλυτη τιμή. Η επέκταση του ορίου της

απόκλισης κατά ±2%, προτείνεται ώστε να καλύπτονται ατέλειες λόγω της

μερικής διαφοροποίησης της δοκιμής και λόγω της διάστρωσης.

Τα όρια θα τεθούν σε δοκιμαστική περίοδο έξι μηνών και στη συνέχεια θα

επανεξεταστούν.



Α.2 Έλεγχος άμμων

Η δοκιμή εκτελείται σύμφωνα με το LS-619 R 27 ή το ASTM D 7428 και τις πιο κάτω

σημειώσεις:

Κατά διαστήματα προτείνεται η χρήση πυριτικής άμμου (silica sand) για την

διαμόρφωση άγριας επιφάνειας στο εσωτερικό των δοχείων και στις σφαίρες

Δεν απαιτείται ο έλεγχος με τη χρήση διακριβωμένου υλικού Sutherland sand

Θα χρησιμοποιείται η μηχανή, τα δοχεία και οι ατσάλινες σφαίρες που

περιγράφονται στο κυρίως μέρος του CYS EN 1097-1.

Το προστατευτικό κόσκινο μπορεί να έχει άλλο άνοιγμα πχ 6,3 ή 4mm.

Τα αδρανή θα παραμένουν εμβαπτισμένα για διάστημα τουλάχιστο 16 ωρών

πριν την τοποθέτησή τους στη μηχανή. Σε περίπτωση που δεν παραμένουν

εμβαπτισμένα για αυτό το χρονικό διάστημα, θα παραμένουν για τουλάχιστο

1 ώρα πριν την δοκιμή και να σημειώνεται η διαφοροποίηση στην έκθεση

δοκιμής. Μπορεί να δηλώνεται επίσης συσχετισμός με αποτελέσματα από

εμβαπτισμένα για 16 ώρες αδρανή

Αδρανή που προέρχονται από ανακύκλωση ή από κατασκευασμένα τμήματα

μπορούν να ελέγχονται. Σε τέτοια περίπτωση δεν απαιτείται ο έλεγχος της

κοκκομέτρησης και επεκτείνεται το όριο της απόκλισης κατά 2% κατ’ απόλυτη

τιμή. Η επέκταση του ορίου της απόκλισης κατά ±2%, προτείνεται ώστε να

καλύπτονται ατέλειες λόγω της μερικής διαφοροποίησης της δοκιμής και

λόγω της διάστρωσης.

Δεν απαιτείται η προσκόμιση 2kg αδρανών.

Προτείνεται στην έκθεση δοκιμής να περιλαμβάνεται ενδεικτική

κοκκομέτρηση.

Προτείνεται το αποτέλεσμα να δίδεται ως ο μέσος όρος δύο δοκιμίων.

Τα όρια θα τεθούν σε δοκιμαστική περίοδο έξι μηνών.




Δίδεται ενδεικτικά ένας τρόπος στατιστικού ελέγχου των αδρανών.



[…]




Παραδείγματα κατασκευών από σκυρόδεμα με συνήθεις απαιτήσεις ανθεκτικότητας

1 Συνήθη δομικά στοιχεία κτηρίων όπως δοκοί, κολώνες, πέδιλα κλπ όταν τα

κτήρια βρίσκονται σε υψόμετρο κάτω των 800m και σε απόσταση περισσότερη από

200m από την θάλασσα.


κτήρια βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 800m ή σε απόσταση λιγότερη από 200m

από την θάλασσα αλλά για τα οποία έχουν ληφθεί ειδικά μέτρα από τον μελετητή

ώστε να μην υπόκεινται σε περιβαλλοντικές δράσεις. Τα ειδικά μέτρα μπορούν να

είναι η χρήση κατάλληλων πρόσθετων, η δημιουργία ζωνών κενών εντός του

σκυροδέματος για αποφυγή ψύξης-απόψυξης, η αύξηση της απαιτούμενης θλιπτικής

αντοχής, η μείωση του λόγου w/c για αποφυγή δράσης χημικών κλπ κατά

περίπτωση.

3 Συνήθη δομικά στοιχεία κτηρίων όπως δοκοί, κολώνες, πέδιλα κλπ όταν η

θέση ή/και η χρήση των στοιχείων είναι τέτοια ώστε να κρίνεται από τον μελετητή

ως μη αναγκαία η κατάταξη τους στην κατηγορία των κατασκευών με ψηλές

απαιτήσεις ανθεκτικότητας παρόλο ότι βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 800m ή σε

απόσταση μικρότερη από 200m από την θάλασσα.

4 Συμπληρωματικές κατασκευές όπως τοίχοι αντιστήριξης, περιφράξεις,

διαχωριστικά τοιχία, επικαλύψεις οχετών, άοπλο σκυρόδεμα κάλυψης κλπ που

βρίσκονται σε υψόμετρο κάτω των 800m και σε απόσταση περισσότερη από 200m

από την θάλασσα.

5 Συμπληρωματικές κατασκευές όπως τοίχοι αντιστήριξης, περιφράξεις,

διαχωριστικά τοιχία, επικαλύψεις οχετών, άοπλο σκυρόδεμα κάλυψης κλπ που

βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 800m ή/και σε απόσταση λιγότερη από 200m από

την θάλασσα όταν οι κατασκευές θεωρούνται από τον μελετητή ως δευτερεύουσες

κατασκευές για το εν λόγω έργο.



6 Κατασκευές οι οποίες δεν υπόκεινται σε σημαντική λείανση από πέλματα

ελαστικών όπως για παράδειγμα οδοστρώματα από σκυρόδεμα σε δρόμους με

χαμηλό κυκλοφοριακό φόρτο ή ρείθρα για τα οποία έχει προβλεφθεί τουλάχιστο

ικανοποιητική θλιπτική αντοχή (βλ. σημείωση 2). Άλλα μέτρα μπορούν να

λαμβάνονται επιπλέον κατά την κρίση του μελετητή.

7. Οποιαδήποτε κατασκευή κρίνεται από τον Μελετητή ως κατασκευή με

συνήθεις απαιτήσεις ανθεκτικότητας.

Παραδείγματα κατασκευών με ψηλές απαιτήσεις ανθεκτικότητας

1 Δομικά στοιχεία σε κατασκευές ειδικών έργων όπως για παράδειγμα γέφυρες,

σήραγγες, φράγματα κλπ ή σε κτήρια ψηλής σημαντικότητας όπως για παράδειγμα

κτήρια τάξης IV κατά τον αντισεισμικό κανονισμό.

2 Στοιχεία σε θαλάσσια έργα τα οποία είναι μερικώς βυθισμένα ή στα οποία

παρατηρούνται κύκλοι ύγρανσης/ξήρανσης με θαλασσινό νερό ή κατάβρεξη με

θαλασσινό νερό κλπ. Στοιχεία σε τέτοιες τοποθεσίες ώστε να επηρεάζονται έμμεσα

από τη δράση της θάλασσας.

3 Κατασκευές οι οποίες υπόκεινται σε σημαντική λείανση από πέλματα

ελαστικών όπως για παράδειγμα οδοστρώματα από σκυρόδεμα σε δρόμους με

σημαντικό κυκλοφοριακό φόρτο ή ρείθρα για τα οποία δεν έχει προβλεφθεί

ικανοποιητική θλιπτική αντοχή.


κτήρια βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 800m ή σε απόσταση μικρότερη από 200m

από την θάλασσα και όταν δεν έχουν γίνει ειδικές πρόνοιες από τον μελετητή.

5 Συμπληρωματικές κατασκευές οι οποίες θεωρούνται από τον μελετητή ως

σημαντικές κατασκευές για το εν λόγω έργο.

6 Κατασκευές όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος χημικών δράσεων όπως

θεμελιώσεις σε επιθετικό έδαφος (aggressive ground), δεξαμενές χημικών κλπ.

7. Οποιαδήποτε κατασκευή κρίνεται από τον Μελετητή ως κατασκευή με

συνήθεις απαιτήσεις ανθεκτικότητας.



Σημειώσεις για τα παραδείγματα

Σημείωση 1: Οι κατασκευές που εμπίπτουν στα παραδείγματα πρέπει να

σχεδιάζονται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η κατάταξη των κατασκευών ως

προς το περιβάλλον έκθεσης, πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις κατηγορίες του CYS

ΕΝ 206 και να διαμορφώνονται ανάλογα οι απαιτήσεις για τη θλιπτική αντοχή, τον

λόγο w/c, την επικάλυψη και οποιωνδήποτε άλλων σχετικών παραμέτρων.

Σημείωση 2: Για τις κατασκευές που αναμένεται να υπόκεινται σε σημαντική

λείανση από ελαστικά όπως είναι για παράδειγμα ρείθρα και ράμπες πρόσβασης από

σκυρόδεμα μπορεί να χρησιμοποιείται σκυρόδεμα με κλάση θλιπτικής αντοχής

σκυροδέματος C30/37 ανεξαρτήτως του υψομέτρου ή της απόστασης από τη

θάλασσα ώστε να επιτευχθεί ικανοποιητική ανθεκτικότητα.

Σημείωση 3: Εκεί όπου χρησιμοποιείται ανώτερη κλάση θλιπτικής αντοχής ώστε να

προσδώσει ανθεκτικότητα πρέπει να γίνεται συστηματικός έλεγχος κύβων και είτε

πυρήνων σκυροδέματος είτε μη καταστρεπτικών μεθόδων (σφύρα ανάκρουσης,

υπέρηχος κ.α.).

Σημείωση 4: Ο Μελετητής μπορεί να προτείνει κατά την κρίση του τα όποια μέτρα

ώστε να επιτευχθεί ικανοποιητική κλάση ανθεκτικότητας (πχ δοκιμές ψύξης-

απόψυξης, αποσάθρωσης, micro-Deval κ.α. για αδρανή ή δοκιμές στο τελικό

προϊόν).




[…]




Αναφέρεται η παράγραφος του κυρίως κειμένου από όπου γίνεται η παραπομπή.

Παράδειγμα διατύπωσης για πρόνοιες παραγράφου 3.2.4

Οποτεδήποτε το ζητήσει ο Μηχανικός, θα λαμβάνονται από ασφαλτοτάπητα

πυρήνες με σκοπό των προσδιορισμό των ιδιοτήτων των αδρανών υλικών που έχουν

χρησιμοποιηθεί. Ο έλεγχος στη δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) ή/και

Πυκνότητας/Υδατοαπορροφητικότητας θα διενεργείται στο αδρανές μετά την

αφαίρεση του συνδετικού υλικού (ασφάλτου).

Ο εργολάβος θα προβαίνει σε έλεγχο στη δοκιμή micro-Deval στα αδρανή από τους

πυρήνες που λαμβάνονται για έλεγχο της συμπύκνωσης ή του πάχους ή της

κοκκομετρικής διαβάθμισης και θα γνωστοποιεί τα αποτελέσματα στον Μηχανικό. Ο

διαχωρισμός για έλεγχο των σκύρων και της άμμου για τη δοκιμή θα γίνεται από το

κόσκινο 4mm και δεν θα απαιτείται έλεγχος της κοκκομέτρησης και της αρχικής

μάζας. Αντίστοιχα, η επιτρεπόμενη απόκλιση θα αυξάνεται κατά 2%.

Οποτεδήποτε το ζητήσει ο Μηχανικός, θα λαμβάνονται από διαστρωμένες

επιφάνειες θεμελίου ή υποθεμελίου ή επιχωμάτωσης αδρανή με σκοπό των

προσδιορισμό των ιδιοτήτων των αδρανών υλικών που έχουν χρησιμοποιηθεί.

Οποτεδήποτε το ζητήσει ο Μηχανικός, θα λαμβάνονται από σκληρυμένο σκυρόδεμα

πυρήνες με σκοπό τον έλεγχο σε δοκιμές που θα αποφασίσει.




Οποτεδήποτε το ζητήσει ο Μηχανικός ή αντιπρόσωποι του Μηχανικού θα

λαμβάνονται δείγματα από όλους τους χώρους που έχουν εγκριθεί ώστε να

προμηθεύουν υλικά για έργο του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Οι χώροι αυτοί

περιλαμβάνουν τα εργοστάσια σκυροδέματος για αδρανή υλικά σκυροδέματος, τα

εργοστάσια ασφαλτομείγματος για αδρανή υλικά ασφαλτομείγματος και τα

εργοτάξια για υλικά θεμελίου και υποθεμελίου. Περιλαμβάνουν επίσης άλλους

χώρους που θεωρούνται ως μέρος του εργοταξίου.

Κατά την επίσκεψη στους πιο πάνω χώρους θα υποδεικνύεται στον Εργολάβο η

τοποθεσία από όπου θα ληφθούν τα δείγματα. Ο χώρος αυτός θα είναι κατά

προτεραιότητα οι κάδοι υποδοχής αδρανών του εργοστασίου παραγωγής και το

διαστρωμένο θεμέλιο ή υποθεμέλιο σε εργοτάξια. Εναλλακτικά σε περίπτωση που

δεν είναι αυτό εφικτό, θα λαμβάνονται δείγματα από σωρούς και θα σημειωθεί η

θέση του σωρού σχηματικά σε έντυπο δειγματοληψίας.

Από τις τοποθεσίες αυτές θα λαμβάνονται δείγματα από τον Εργολάβο στην

παρουσία των εκπροσώπων του Τμήματος σε τρία υποδείγματα και θα

σφραγίζονται.

Το πρώτο υπόδειγμα θα αποστέλλεται από τον Εργολάβο στο εργαστήριο του

Εργολάβου ή στο συνεργαζόμενο εργαστήριο που έχει εγκριθεί για το

συγκεκριμένο έργο.

Το δεύτερο υπόδειγμα θα αποστέλλεται στον Τομέα Εργαστηρίων. Ο Τομέας

Εργαστηρίων θα προχωρεί σε τυχαία επιλογή κάποιων εξ αυτών των δειγμάτων

και θα τα υποβάλλει σε εργαστηριακούς ελέγχους ώστε να διαπιστωθεί η

πιστότητα του αποτελέσματος του πρώτου υποδείγματος.

Το τρίτο υπόδειγμα θα κρατείται σφραγισμένο σε χώρο του κάθε Επαρχιακού

Γραφείου για διάστημα δώδεκα μηνών για περαιτέρω ελέγχους σε περίπτωση

διαφωνίας.




Τα αποτελέσματα όλων των δοκιμών περιλαμβανομένου των αρχικών ελέγχων,

περιοδικών ελέγχων ή οποιονδήποτε άλλων ελέγχων θα κοινοποιούνται άμεσα στον

Διευθυντή του Τμήματος από τον Εργολάβο. Στην έκθεση αποτελεσμάτων θα είναι

εμφανή τα στοιχεία του Έργου, το εργαστήριο που εκτέλεσε τη δοκιμή η ημερομηνία

και η θέση της δειγματοληψίας και τα ονόματα του Αντιπροσώπου του Μηχανικού

και του πειραματιστή.

Ειδικά για τα αποτελέσματα που αφορούν υλικά εκτός προδιαγραφών, αυτά να

κοινοποιούνται άμεσα στον Τομέα Δομικών Προϊόντων του Υπουργείου Εσωτερικών

με ευθύνη του ΠΕΜ (Ε&Ε).


Πέραν προϋποθέσεων που αναφέρονται στις άλλες παραγράφους αναφορικά με τις

ιδιότητες των αδρανών υλικών, ο Εργολάβος οφείλει όπως προμηθεύεται αδρανή με

παρόμοια χαρακτηριστικά (γεωλογική σύσταση, γεωμετρικές και φυσικοχημικές

ιδιότητες) και ελέγχει συστηματικά τη σταθερότητα των προμηθειών αδρανών

υλικών. Για το σκοπό αυτό θα υποβάλλει στον Μηχανικό σε τακτική βάση (όχι

περισσότερο των 14 ημερολογιακών ημερών) αποτελέσματα από εργαστηριακές

δοκιμές για τον έλεγχο της σταθερότητας των προμηθειών αδρανών υλικών.

Τα αδρανή που θα ελέγχονται θα είναι από σωρούς στο [Εργοστάσιο Παραγωγής

Ασφαλτομείγματος για ασφαλτικά υλικά / Εργοστάσιο Παραγωγής Σκυροδέματος

για σκυρόδεμα / Εργοτάξιο για υλικά θεμελίου / κ.ο.κ] ή από φορτηγά μεταφοράς ή

από τους κάδους υποδοχής των αδρανών του εργοστασίου παραγωγής ή από την

ταινία μεταφοράς των υλικών στον αναμεικτήρα. Τα πιο πάνω θα προβλέπονται στο

σχέδιο διαχείρισης της ποιότητας του [Εργοστασίου Παραγωγής Ασφαλτομείγματος

για ασφαλτικά υλικά / Εργοστασίου Παραγωγής Σκυροδέματος για σκυρόδεμα /

Εργοταξίου για υλικά θεμελίου / κ.ο.κ] που θα υποβάλλεται στον Μηχανικό. Ο

αριθμός των εργαστηριακών ελέγχων που θα πραγματοποιούνται εξαρτάται από την

ποσότητα των υλικών που παραλαμβάνονται και χρησιμοποιούνται αλλά δεν μπορεί

να είναι λιγότεροι από δύο στο χρονικό διάστημα που αναφέρεται πιο πάνω (14

ημερολογιακών ημερών).



Σε περίπτωση που το Εργοστάσιο Παραγωγής Σκυροδέματος λειτουργεί κάτω από

πιστοποιημένο σύστημα ISO 9001 στο πεδίο εφαρμογής του οποίου περιλαμβάνεται

η παραγωγή και προμήθεια σκυροδέματος σε έργα του Τμήματος Δημοσίων Έργων,

τότε το ελάχιστο χρονικό διάστημα θα καθορίζεται στα έγγραφα του Συστήματος

Ποιότητας ISO 9001 και θα είναι όχι περισσότερο του ενός μηνός αντί των 14

ημερολογιακών ημερών.

Τα αποτελέσματα των δοκιμών θα συνοδεύονται από γράφημα με τα τελευταία 20

αποτελέσματα για τον τύπο του αδρανούς. Στις εκθέσεις δοκιμών και στο γράφημα

θα αναγράφεται το εργαστήριο που εκτέλεσε τη δοκιμή, η ημερομηνία και η θέση

της δειγματοληψίας. Θα αναγράφονται επίσης αποτελέσματα από τις δοκιμές που

εκτέλεσε ο Μηχανικός και έχουν κοινοποιηθεί στον Εργολάβο.

Η σταθερότητα της προμήθειας παρόμοιων αδρανών υλικών μπορεί να

αποδεικνύεται με χρήση δοκιμής ή δοκιμών ελέγχου που θα εγκριθούν από τον

Μηχανικό.

Δοκιμές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρακολούθηση της σταθερότητας

των ιδιοτήτων των αδρανών που χρησιμοποιούνται είναι η δοκιμή Πυκνότητας (CYS

ΕΝ 1097-6) και η δοκιμή Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval - CYS ΕΝ 1097-1). Η

απόλυτη τιμή της διαφοράς μιας μέτρησης από τον μέσο όρο των αποτελεσμάτων

των προηγούμενων δοκιμών για τον ίδιο τύπο αδρανούς υλικού δεν πρέπει να

υπερβαίνει τις τιμές του σχετικού πίνακα για το πλήθος των αποτελεσμάτων που

αναφέρεται στον πίνακα.

Σε περίπτωση όπου η τιμή της μέτρησης ή οι διαδοχικές τιμές των δοκιμών ελέγχου

διαφέρουν περισσότερο από το δηλωμένο όριο αναπαραγωγιμότητας του σχετικού

προτύπου ή περισσότερο από τα πιο πάνω όρια για την δοκιμή Πυκνότητας και

Αντίστασης σε φθορά (micro-Deval) τότε θεωρείται ότι δεν υπάρχει σταθερότητα

στην προμήθεια των αδρανών υλικών του συγκεκριμένου τύπου και θα πρέπει να

γίνουν οι εργαστηριακοί έλεγχοι για τον προσδιορισμό των ιδιοτήτων των αδρανών

υλικών.

Για τον ίδιο σκοπό θα μπορούν να χρησιμοποιούνται και οποιαδήποτε αποτελέσματα

από δοκιμές που πραγματοποιεί ο Μηχανικός ή συνεργεία που έχουν εξουσιοδότηση

για το σκοπό αυτό από τον Διευθυντή του Τμήματος Δημοσίων Έργων.



Νοείται ότι ο έλεγχος της σταθερότητας της προμήθειας παρόμοιων αδρανών υλικών

δεν απαλλάσσει από τις ευθύνες του τον Εργολάβο αναφορικά με την προμήθεια

υλικών που να πληρούν τις προδιαγραφές που τίθενται στο συμβόλαιο. Πλήρεις

σειρές ελέγχων θα πρέπει να πραγματοποιούνται όταν διαπιστώνεται αλλαγή της

παραγωγικής διαδικασίας αδρανών, αλλαγή προμηθευτή, αλλαγή συνθηκών

φύλαξης καθώς και σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Αν η σταθερότητα της προμήθειας αδρανών υλικών δεν αποδεικνύεται ή αν στους

ελέγχους που πραγματοποιεί ο Μηχανικός επίσης φανεί απόκλιση στη σταθερότητα

της προμήθειας αδρανών υλικών τότε ο Εργολάβος θα προτείνει μέτρα για διόρθωση

και πύκνωση των δοκιμών σταθερότητας για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα (όχι

μικρότερο των 7 ημερολογιακών ημερών). Αν οι αποκλίσεις συνεχίσουν ο Εργολάβος

θα πρέπει να υποδείξει εναλλακτικές προτάσεις.




[…]

Documents

Αναθεώ ρηση Rών προδιαγρα Tώ ν Rο S Τμη μα Rος Δημοσι ών ... · Πίνακας 3-3 Επιτρεπόμενες αποκλίσεις σε αδρανή