Η Φιλελεύθερη Επανάσταση

1821-1829

Αριστείδης Ν ΧατζήςΑν Καθηγητής

Φιλοσοφίας Δικαίου amp Θεωρίας Θεσμών

Βουλευτικό Ναύπλιο

26 Μαρτίου 2017

Διακήρυξη της Ελληνικής

Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την

φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν

μη δυνάμενον να φέρη τον

βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον

ζυγόν της τυραννίας και αποσείσαν

αυτόν με μεγάλας θυσίας κηρύττει

σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον

Θεού και ανθρώπων την πολιτικήν

αυτού ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

ΣΥΝΟΨΗ

◼ 1821 Έναρξη επανάστασης (242 ndash 253)◼ 1822 Πρώτο Σύνταγμα (Επίδαυρος)

◼ 1823 Δεύτερο Σύνταγμα (Άστρος)

◼ 1823-1825 Εμφύλιος◼ 1824 1ο Δάνειο

◼ 1824 Εμπλοκή του Ιμπραήμ

◼ 1825 Εισβολή Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο◼ 1825 2ο Δάνειο

◼ 1827 Συντριβή της Επανάστασης◼ Τρίτο Σύνταγμα (Τροιζήνα) amp Εκλογή Καποδίστρια

◼ 1827 Παρέμβαση Μεγάλων Δυνάμεων◼ Συνθήκη του Λονδίνου amp Ναυμαχία Ναυαρίνου

◼ 1828 Άφιξη Καποδίστρια και Αναστολή του Συντάγματος◼ Πρωτόκολλο Λονδίνου

◼ 1829 Συνθήκη Ανδριανούπολης◼ Μάχη της Πέτρας Δacute Εθνοσυνέλευση

◼ 1830 Πρωτόκολλο του Λονδίνου ndash Ανεξαρτησία

◼ 1831 Δολοφονία Καποδίστρια ndash Εκλογή Όθωνα

◼ 1832 Συνθήκη του Λονδίνου Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης

◼ 1833 Άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο

Ο Νικολάκης

Μητρόπουλος

σηκώνει την σημαία

της επανάστασης

στα Σάλωνα (Louis

Dupreacute 1825)

Ερωτήματα

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση ήταν ένα σημαντικό

διεθνές γεγονός

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση θα μπορούσε να θεωρείται

μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις της περιόδου

◼ Γιατί τελικά η Ιερή Συμμαχία δεν αντέδρασε όπως

περιμέναμε να αντιδράσει

◼ Πώς απέτυχε (διπλά) και πώς πέτυχε η επανάσταση

◼ Πώς έγινε φιλελεύθερη και τι σημαίνει αυτό σήμερα για

μας

◼ Ποιοι ήταν αυτοί που συνέδεσαν την απομονωμένη

Ελλάδα της Ανατολής με τη φιλελεύθερη Δύση

ΔιαφωτισμόςEnlightenment

Siegravecle des Lumiegraveres

Aufklaumlrung

◼ Ορθός λόγος

◼ Επιστήμη

◼ Επιστημονική

Επανάσταση

◼ Σκεπτικισμός

◼ Ατομικισμός

◼ Ατομική Ελευθερία

◼ Πολιτική Ισότητα

◼ Ανοχή

Hume Newton

Voltaire Diderot

Immanuel Kant (1724-1804)◼ Είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα κράτος δικαίου αλλά όχι

αδύνατο

◼ Οι άνθρωποι έχουν την τάση (από τη φύση τους) να εξαιρούν τον εαυτό τους από τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν τους άλλους (βλ επόμενη διαφάνεια)

◼ Αυτό είναι το βασικό εμπόδιο άρα το τέλειο κράτος δικαίου δεν είναι εφικτό

από ένα τόσο στραβό ξύλο σαν κι αυτό που είναι φτιαγμένος ο

άνθρωπος τίποτε το τέλεια ίσιο δεν μπορεί να κατασκευαστεί

bull μπορεί όμως να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η φύση σε μεγάλο βαθμό και να

κατασκευαστεί κάποιο έστω ατελές κράτος δικαίου

bull το κλειδί είναι η δημοκρατία και ο διαχωρισμός των εξουσιών (η ουσία της)

bull καμία εξουσία δεν θα πρέπει να έχει την τελική την έσχατη εξουσία

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Διακήρυξη της Ελληνικής

Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την

φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν

μη δυνάμενον να φέρη τον

βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον

ζυγόν της τυραννίας και αποσείσαν

αυτόν με μεγάλας θυσίας κηρύττει

σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον

Θεού και ανθρώπων την πολιτικήν

αυτού ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

ΣΥΝΟΨΗ

◼ 1821 Έναρξη επανάστασης (242 ndash 253)◼ 1822 Πρώτο Σύνταγμα (Επίδαυρος)

◼ 1823 Δεύτερο Σύνταγμα (Άστρος)

◼ 1823-1825 Εμφύλιος◼ 1824 1ο Δάνειο

◼ 1824 Εμπλοκή του Ιμπραήμ

◼ 1825 Εισβολή Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο◼ 1825 2ο Δάνειο

◼ 1827 Συντριβή της Επανάστασης◼ Τρίτο Σύνταγμα (Τροιζήνα) amp Εκλογή Καποδίστρια

◼ 1827 Παρέμβαση Μεγάλων Δυνάμεων◼ Συνθήκη του Λονδίνου amp Ναυμαχία Ναυαρίνου

◼ 1828 Άφιξη Καποδίστρια και Αναστολή του Συντάγματος◼ Πρωτόκολλο Λονδίνου

◼ 1829 Συνθήκη Ανδριανούπολης◼ Μάχη της Πέτρας Δacute Εθνοσυνέλευση

◼ 1830 Πρωτόκολλο του Λονδίνου ndash Ανεξαρτησία

◼ 1831 Δολοφονία Καποδίστρια ndash Εκλογή Όθωνα

◼ 1832 Συνθήκη του Λονδίνου Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης

◼ 1833 Άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο

Ο Νικολάκης

Μητρόπουλος

σηκώνει την σημαία

της επανάστασης

στα Σάλωνα (Louis

Dupreacute 1825)

Ερωτήματα

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση ήταν ένα σημαντικό

διεθνές γεγονός

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση θα μπορούσε να θεωρείται

μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις της περιόδου

◼ Γιατί τελικά η Ιερή Συμμαχία δεν αντέδρασε όπως

περιμέναμε να αντιδράσει

◼ Πώς απέτυχε (διπλά) και πώς πέτυχε η επανάσταση

◼ Πώς έγινε φιλελεύθερη και τι σημαίνει αυτό σήμερα για

μας

◼ Ποιοι ήταν αυτοί που συνέδεσαν την απομονωμένη

Ελλάδα της Ανατολής με τη φιλελεύθερη Δύση

ΔιαφωτισμόςEnlightenment

Siegravecle des Lumiegraveres

Aufklaumlrung

◼ Ορθός λόγος

◼ Επιστήμη

◼ Επιστημονική

Επανάσταση

◼ Σκεπτικισμός

◼ Ατομικισμός

◼ Ατομική Ελευθερία

◼ Πολιτική Ισότητα

◼ Ανοχή

Hume Newton

Voltaire Diderot

Immanuel Kant (1724-1804)◼ Είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα κράτος δικαίου αλλά όχι

αδύνατο

◼ Οι άνθρωποι έχουν την τάση (από τη φύση τους) να εξαιρούν τον εαυτό τους από τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν τους άλλους (βλ επόμενη διαφάνεια)

◼ Αυτό είναι το βασικό εμπόδιο άρα το τέλειο κράτος δικαίου δεν είναι εφικτό

από ένα τόσο στραβό ξύλο σαν κι αυτό που είναι φτιαγμένος ο

άνθρωπος τίποτε το τέλεια ίσιο δεν μπορεί να κατασκευαστεί

bull μπορεί όμως να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η φύση σε μεγάλο βαθμό και να

κατασκευαστεί κάποιο έστω ατελές κράτος δικαίου

bull το κλειδί είναι η δημοκρατία και ο διαχωρισμός των εξουσιών (η ουσία της)

bull καμία εξουσία δεν θα πρέπει να έχει την τελική την έσχατη εξουσία

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

ΣΥΝΟΨΗ

◼ 1821 Έναρξη επανάστασης (242 ndash 253)◼ 1822 Πρώτο Σύνταγμα (Επίδαυρος)

◼ 1823 Δεύτερο Σύνταγμα (Άστρος)

◼ 1823-1825 Εμφύλιος◼ 1824 1ο Δάνειο

◼ 1824 Εμπλοκή του Ιμπραήμ

◼ 1825 Εισβολή Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο◼ 1825 2ο Δάνειο

◼ 1827 Συντριβή της Επανάστασης◼ Τρίτο Σύνταγμα (Τροιζήνα) amp Εκλογή Καποδίστρια

◼ 1827 Παρέμβαση Μεγάλων Δυνάμεων◼ Συνθήκη του Λονδίνου amp Ναυμαχία Ναυαρίνου

◼ 1828 Άφιξη Καποδίστρια και Αναστολή του Συντάγματος◼ Πρωτόκολλο Λονδίνου

◼ 1829 Συνθήκη Ανδριανούπολης◼ Μάχη της Πέτρας Δacute Εθνοσυνέλευση

◼ 1830 Πρωτόκολλο του Λονδίνου ndash Ανεξαρτησία

◼ 1831 Δολοφονία Καποδίστρια ndash Εκλογή Όθωνα

◼ 1832 Συνθήκη του Λονδίνου Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης

◼ 1833 Άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο

Ο Νικολάκης

Μητρόπουλος

σηκώνει την σημαία

της επανάστασης

στα Σάλωνα (Louis

Dupreacute 1825)

Ερωτήματα

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση ήταν ένα σημαντικό

διεθνές γεγονός

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση θα μπορούσε να θεωρείται

μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις της περιόδου

◼ Γιατί τελικά η Ιερή Συμμαχία δεν αντέδρασε όπως

περιμέναμε να αντιδράσει

◼ Πώς απέτυχε (διπλά) και πώς πέτυχε η επανάσταση

◼ Πώς έγινε φιλελεύθερη και τι σημαίνει αυτό σήμερα για

μας

◼ Ποιοι ήταν αυτοί που συνέδεσαν την απομονωμένη

Ελλάδα της Ανατολής με τη φιλελεύθερη Δύση

ΔιαφωτισμόςEnlightenment

Siegravecle des Lumiegraveres

Aufklaumlrung

◼ Ορθός λόγος

◼ Επιστήμη

◼ Επιστημονική

Επανάσταση

◼ Σκεπτικισμός

◼ Ατομικισμός

◼ Ατομική Ελευθερία

◼ Πολιτική Ισότητα

◼ Ανοχή

Hume Newton

Voltaire Diderot

Immanuel Kant (1724-1804)◼ Είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα κράτος δικαίου αλλά όχι

αδύνατο

◼ Οι άνθρωποι έχουν την τάση (από τη φύση τους) να εξαιρούν τον εαυτό τους από τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν τους άλλους (βλ επόμενη διαφάνεια)

◼ Αυτό είναι το βασικό εμπόδιο άρα το τέλειο κράτος δικαίου δεν είναι εφικτό

από ένα τόσο στραβό ξύλο σαν κι αυτό που είναι φτιαγμένος ο

άνθρωπος τίποτε το τέλεια ίσιο δεν μπορεί να κατασκευαστεί

bull μπορεί όμως να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η φύση σε μεγάλο βαθμό και να

κατασκευαστεί κάποιο έστω ατελές κράτος δικαίου

bull το κλειδί είναι η δημοκρατία και ο διαχωρισμός των εξουσιών (η ουσία της)

bull καμία εξουσία δεν θα πρέπει να έχει την τελική την έσχατη εξουσία

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ερωτήματα

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση ήταν ένα σημαντικό

διεθνές γεγονός

◼ Γιατί η ελληνική επανάσταση θα μπορούσε να θεωρείται

μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις της περιόδου

◼ Γιατί τελικά η Ιερή Συμμαχία δεν αντέδρασε όπως

περιμέναμε να αντιδράσει

◼ Πώς απέτυχε (διπλά) και πώς πέτυχε η επανάσταση

◼ Πώς έγινε φιλελεύθερη και τι σημαίνει αυτό σήμερα για

μας

◼ Ποιοι ήταν αυτοί που συνέδεσαν την απομονωμένη

Ελλάδα της Ανατολής με τη φιλελεύθερη Δύση

ΔιαφωτισμόςEnlightenment

Siegravecle des Lumiegraveres

Aufklaumlrung

◼ Ορθός λόγος

◼ Επιστήμη

◼ Επιστημονική

Επανάσταση

◼ Σκεπτικισμός

◼ Ατομικισμός

◼ Ατομική Ελευθερία

◼ Πολιτική Ισότητα

◼ Ανοχή

Hume Newton

Voltaire Diderot

Immanuel Kant (1724-1804)◼ Είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα κράτος δικαίου αλλά όχι

αδύνατο

◼ Οι άνθρωποι έχουν την τάση (από τη φύση τους) να εξαιρούν τον εαυτό τους από τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν τους άλλους (βλ επόμενη διαφάνεια)

◼ Αυτό είναι το βασικό εμπόδιο άρα το τέλειο κράτος δικαίου δεν είναι εφικτό

από ένα τόσο στραβό ξύλο σαν κι αυτό που είναι φτιαγμένος ο

άνθρωπος τίποτε το τέλεια ίσιο δεν μπορεί να κατασκευαστεί

bull μπορεί όμως να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η φύση σε μεγάλο βαθμό και να

κατασκευαστεί κάποιο έστω ατελές κράτος δικαίου

bull το κλειδί είναι η δημοκρατία και ο διαχωρισμός των εξουσιών (η ουσία της)

bull καμία εξουσία δεν θα πρέπει να έχει την τελική την έσχατη εξουσία

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

ΔιαφωτισμόςEnlightenment

Siegravecle des Lumiegraveres

Aufklaumlrung

◼ Ορθός λόγος

◼ Επιστήμη

◼ Επιστημονική

Επανάσταση

◼ Σκεπτικισμός

◼ Ατομικισμός

◼ Ατομική Ελευθερία

◼ Πολιτική Ισότητα

◼ Ανοχή

Hume Newton

Voltaire Diderot

Immanuel Kant (1724-1804)◼ Είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα κράτος δικαίου αλλά όχι

αδύνατο

◼ Οι άνθρωποι έχουν την τάση (από τη φύση τους) να εξαιρούν τον εαυτό τους από τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν τους άλλους (βλ επόμενη διαφάνεια)

◼ Αυτό είναι το βασικό εμπόδιο άρα το τέλειο κράτος δικαίου δεν είναι εφικτό

από ένα τόσο στραβό ξύλο σαν κι αυτό που είναι φτιαγμένος ο

άνθρωπος τίποτε το τέλεια ίσιο δεν μπορεί να κατασκευαστεί

bull μπορεί όμως να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η φύση σε μεγάλο βαθμό και να

κατασκευαστεί κάποιο έστω ατελές κράτος δικαίου

bull το κλειδί είναι η δημοκρατία και ο διαχωρισμός των εξουσιών (η ουσία της)

bull καμία εξουσία δεν θα πρέπει να έχει την τελική την έσχατη εξουσία

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Immanuel Kant (1724-1804)◼ Είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα κράτος δικαίου αλλά όχι

αδύνατο

◼ Οι άνθρωποι έχουν την τάση (από τη φύση τους) να εξαιρούν τον εαυτό τους από τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν τους άλλους (βλ επόμενη διαφάνεια)

◼ Αυτό είναι το βασικό εμπόδιο άρα το τέλειο κράτος δικαίου δεν είναι εφικτό

από ένα τόσο στραβό ξύλο σαν κι αυτό που είναι φτιαγμένος ο

άνθρωπος τίποτε το τέλεια ίσιο δεν μπορεί να κατασκευαστεί

bull μπορεί όμως να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η φύση σε μεγάλο βαθμό και να

κατασκευαστεί κάποιο έστω ατελές κράτος δικαίου

bull το κλειδί είναι η δημοκρατία και ο διαχωρισμός των εξουσιών (η ουσία της)

bull καμία εξουσία δεν θα πρέπει να έχει την τελική την έσχατη εξουσία

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Αύγουστος 1789

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Πολίτη εάν η Δημοκρατία απαιτεί θυσίες από σένα δεν έχω καμία αμφιβολία ότι εσύ ως

καλός πατριώτης δεν θα διστάσεις να τις κάνεις Η Δημοκρατία είναι πάνω απrsquo όλα Ο Λαός

είναι κυρίαρχος [hellip] Εάν η Δημοκρατία σου ζητήσει να θυσιάσεις ακόμα και το παιδί σου θα

αποτελεί καθήκον σου να το θυσιάσεις [Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 38)]

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Η

Κυριαρχία

του

Τρόμου

Και η

laquoΕπιτροπή

Δημόσιας

Ασφάλειαςraquo

- Ναι αλλά κάποτε πρέπει να σταματήσουμε Και το

ερώτημα είναι πότε

- Όταν τους εξοντώσουμε όλους

[Charles Dickens A Tale of Two Cities (1859 311)]

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Maximilien de

Robespierre

1758-1794

Jean-Paul Marat

1743-1793Georges Danton

1759-1794

Camille Desmoulins

1760-1794

Louis Antoine de Saint-Just

1767-1794

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Το laquoΣύνταγμαraquo της ΜΒ◼ Charter of Liberties (1100)

◼ Magna Carta (1215)

◼ The Petition of Right (1628)

(English Civil War 1642-1651)

(Commonwealth of England 1649-1660)

◼ Habeas Corpus Act (1679)

(Glorious Revolution 1688)

◼ Bill of Rights (1689)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

AV Dicey

◼ Parliamentary sovereignty◼ Η κυριαρχία του Κοινοβουλίου

◼ Βουλή των Λόρδων (House of Lords)

◼ Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons)

◼ The rule of law◼ Η κυριαρχία του Νόμου

An Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

The Declaration of Independence

1776 [John Trumbull (1826)]

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Δεχόμαστε τις εξής αλήθειες ως αυταπόδεικτες πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι και προικίζονται από τον Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαραβίαστα Δικαιώματα μεταξύ των οποίων είναι το δικαίωμα στη Ζωή το δικαίωμα στην Ελευθερία και το δικαίωμα στην επιδίωξη της Ευτυχίας

Πως για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα ιδρύονται Κυβερνήσεις μεταξύ των Ανθρώπων αντλώντας τις εύλογες εξουσίες τους από την συναίνεση των κυβερνωμένων

Πως όποτε μια Μορφή Κυβέρνησης γίνεται καταστροφική για τους σκοπούς αυτούς είναι Δικαίωμα του Λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να εγκαταστήσει νέα Κυβέρνηση θέτοντας τα θεμέλιά της σε τέτοιες αρχές και οργανώνοντας τις εξουσίες της σε τέτοια μορφή ώστε να φανεί πιθανότερο να επιφέρει την Ασφάλεια και την Ευτυχία του

4 Ιουλίου 1776

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Washington Crossing the Delaware

(25-26121776)

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

George Washington

King What will he do now

West He will resign and return to private life

King If he does that sir he will be the greatest

man in the world

Συνομιλία Γεώργιου ΙΙΙ με τον Benjamin West 1783

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Fraunces

Tavern4 Δεκεμβρίου 1783

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

4 Δεκεμβρίου 1783

With a heart full of love

and gratitude I now take

leave of you I most

devoutly wish that your

latter days may be as

prosperous and happy

as your former ones

have been glorious and

honorable

Με καρδιά γεμάτη αγάπη και

ευγνωμοσύνη ήρθε η στιγμή να

σας αφήσω Εύχομαι ολόψυχα

οι μέρες σας στο εξής να είναι

τόσο πλούσιες κι ευτυχισμένες

όσο ήταν μέχρι τώρα γεμάτες

δόξα και γενναιότητα

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

George Washington

Πρόεδρος Δημοκρατίας

1789-1797

In our progress towards political happiness my station is new and if I may use the expression I walk on untrodden ground

Στην πορεία μας προς την πολιτική ευτυχία το αξίωμά μου είναι καινούργιο κι αν μου επιτρέπεται η έκφραση βαδίζω σε απάτητο έδαφος

9 Ιανουαρίου 1790

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)και η Μπουμπουλίνα στο Ναύπλιο

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Διονύσιος Σολωμός

Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)

Γκαρδιακὰ χαροποιήθει

καὶ τοῦ Βάσιγκτον ἡ γῆ

καὶ τὰ σίδερα ἐνθυμήθει

ποὺ τὴν ἔδεναν κι αὐτή

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

James Madison (1751-1836)

Δεν φτάνει ο διαχωρισμός των εξουσιών

Πάλι η εξουσία μπορεί να καταλήξει στα

χέρια ενός τυράννου

If angels were to govern men neither

external nor internal controls on government

would be necessary In framing a government

which is to be administered by men over

men the great difficulty lies in this You must

first enable the government to control the

governed and in the next place oblige to

control itself

James Madison (1788) Federalist 51 The

Federalists

Εάν άγγελοι κυβερνούσαν τους ανθρώπους

δεν θα μας ήταν απαραίτητοι ούτε οι

εσωτερικοί ούτε οι εξωτερικοί έλεγχοι στην

κυβέρνηση Όταν διαμορφώνεις όμως ένα

τύπο διακυβέρνησης όπου άνθρωποι θα

διοικούν άλλους ανθρώπους η μεγάλη

δυσκολία έγκειται στο εξής θα πρέπει

πρώτα να δώσεις τη δύναμη στην

κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς που κυβερνά

και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει

τον εαυτό της

Τέταρτος Πρόεδρος

1809-1817

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

US Constitution (1788)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

James Madison

◼ separation of powers (διάκριση εξουσιών)

◼ Νομοθετική

◼ Εκτελεστική

◼ Δικαστική

◼ representative democracy (αντιπροσωπευτική δημοκρατία) αποκέντρωση της εξουσίας ομοσπονδιακό σύστημα πλουραλισμός πολλές τάξεις amp συμφέροντα διάσπαρτες εκλογές πληροφόρηση εκλογικού σώματος

◼ checks amp balances (θεσμικά αντίβαρα)

◼ διατήρηση στοιχείων άμεσης δημοκρατίας όπου αυτό είναι δυνατό (δημοψήφισμα λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύστημα ενόρκων)

The US Supreme Court

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών της

νομοθετικής της εκτελεστικής και της

δικαστικής στα ίδια χέρια είτε ενός είτε

λίγων είτε πολλών όπως κι αν συμβεί

αυτό με κληρονομική διαδοχή με

αυθαίρετο τρόπο ή με εκλογές μπορεί

νομίζω να χαρακτηριστεί γνήσια

τυραννία (James Madison)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

US Bill of Rights (1791)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

First Amendment

Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof or abridgingthe freedom of speech or of the press or the right of the people peaceably to assemble and to petition the Government for a redress of grievances

Το Κογκρέσο δεν θα περάσει νόμο που θα καθιστά επίσημη μια θρησκεία ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική έκφραση ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να διαμαρτύρεται προς την Κυβέρνηση για την αποκατάσταση αδικιών

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Δύο διαφορετικοί τύποι δημοκρατίας

Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας (1776)

Αμερικανικό Σύνταγμα (1788) Νόμος για τα

Δικαιώματα (1791)

vs

Γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του

Ανθρώπου και του Πολίτη (1789)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ελευθερία Λόγου

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Άρθρο 10 Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του ακόμη και τις θρησκευτικές εφrsquo όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου Επομένως κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί να γράφει και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο

Congress

shall make

no law

Donrsquot Break the Law vs Donrsquot Make the Law

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ένα είδος θρησκείας με την πλειοψηφία στον ρόλο του Προφήτη

Alexis de Tocqueville De la Deacutemocratie en Ameacuterique (1835-1840)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Σε πενήντα χρόνια δεν θα υπάρχουν πια στην Ευρώπη παρά μόνο πρόεδροι δημοκρατίας κι ούτε ένας βασιλιάς Και με τα οκτώ αυτά γράμματα ΒΑΣΙΛΙΑΣ φεύγουν μαζί κι οι παπάδες κι οι αριστοκράτες Δεν βλέπω πια μπροστά μου παρά μόνο υποψήφιους να ερωτοτροπούν με λιγδιασμένες πλειοψηφίες

Stendhal Le Rouge et le Noir (1830)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Η Φιλελεύθερη Ατζέντα

◼ Κράτος Δικαίου

◼ Συνταγματισμός

◼ Δικαιώματα

◼ Δημοκρατία

◼ Καθολική Ψηφοφορία

◼ Κοινοβουλευτισμός

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός◼ Πατριάρχης Κύρριλλος Λούκαρης (1572-1638)

◼ Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς (1571-1646)

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709)

◼ Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1670-1730)

◼ Μεθόδιος Ανθρακίτης (1660-1736)

◼ Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806)

◼ Ιώσηπος Μοισιόδαξ (1730-1800)

◼ Νικηφόρος Θεοτόκης (1731-1800)

◼ Δημήτρης Καταρτζής-Φωτιάδης (1730-1807)

◼ Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

◼ Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830)

◼ Νεόφυτος Δούκας (1760-1845)

◼ Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829)

◼ Άνθιμος Γαζής (1764-1828)

◼ Κωνσταντίνος Οικονόμου (1780-1857)

◼ Θεόφιλος Καΐρης (1784-1853)

Γενναία ανάταση προς κάθε είδους ελευθερία (ΚΘ Δημαράς)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ευγένιος Βούλγαρης

Ο πρώτος έλληνας laquoφιλελεύθεροςraquo διανοούμενος

Ο φιλόσοφος πρέπει να είναι laquoιχνευτής της αληθείας ακριβής κριτής τε λόγου παντός αδέκαστος και διαιτητής πάσας έννοιας απαράκρουστοςraquo

1767 Μετάφραση Βολταίρου

Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Ο Ημιτελής Ελληνικός Διαφωτισμός

◼ Ελληνικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα ελληνική γλώσσα

◼ Ιδίως Γιάννενα και Σμύρνη-Χίος-Κυδωνίες

◼ Δημοσίευση 2500 βιβλίων στα ελληνικά από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1821(httpwwwlibuoagrkatoptron)◼ τα μη θρησκευτικά βιβλία αυξάνονται από το 14 στα 23]

◼ Τα περισσότερα βιβλία δεν εκδίδονται στην laquoελληνικόraquo χώρο

◼ Το 1790 εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ελληνική εφημερίδα

◼ Παιδιά πλουσίων εμπόρων συνεχίζουν τις σπουδές στο εξωτερικό (νομικήιατρικήή) και έρχονται σε επαφή με τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής και της αμερικανικής επανάστασης

◼ Περιηγητές επισκέπτονται την Ελλάδα (Λόρδος Βύρων 1809)

◼ Έλληνες και ξένοι διανοούμενοι θέτουν το πολιτικό ζήτημα της καταπίεσης των χριστιανών (Διάλεξη Αδ Κοραή to 1803 στο Παρίσι ldquoMeacutemoire sur lrsquoeacutetat actuel de la civilisation dans la Gregravecerdquo)

Η αντίδρασηΓιατί δεν πρέπει να μεταφραστεί το Ευαγγέλιο στη

γλώσσα του λαού laquoδια τον λαόν έγιναν άλλα δια τους διδασκάλους είναι άλλα τα σοφά τοις σοφοίς τα άγια τοις αγίοις δεν είναι δια όλους όλαraquo (Πατριαρχική Σύνοδος αρχές 18ου αι)

Ο Άνθιμος (Πατριάρχης Ιερουσαλήμ) στην Πατερική Διδασκαλία (1798) ονομάζει τις δυτικές ιδέες περί ελευθερίας και ισότητας laquoνεοφανεστάτηενέδρα του πονηρού διαβόλου κατά των ορθοδόξων χριστιανώνraquo

Εις μόνους τους νομίμους ηγεμόνας είναι χρεωστουμένη η υποταγή (Πατερική Διδασκαλία 1798)

H Γαλλική επανάσταση οδηγεί σε συντηρητικοποίηση

Γρηγόριος Εacute (1746-1821)

Η συμβολή τους

◼ Τι φέρνουν οι μεταρρυθμιστές και σε τι διαφέρουν από τις υπόλοιπες ελίτ των ρωμιών

◼ Σύνδεση με το αρχαίο παρελθόν και την κλασική γραμματεία και φιλοσοφία

◼ Υπάρχει κάποια διάσταση στις προσδοκίες τους

◼ Ρωσία ή Δύση

◼ Ορθόδοξοι ή Έλληνες

◼ Τι λείπει από τον ελληνικό διαφωτισμό

◼ Η απομάγευση του κόσμου Για τους Έλληνες διαφωτιστές η ορθόδοξη πίστη (η εξ αποκαλύψεως αλήθεια) προηγείται της επιστήμης και της φιλοσοφίας

Το Πολίτευμα του Ρήγα◼ Το laquoπολίτευμαraquo του Ρήγα Βελεστινλή (1797)

◼ Συνταγματικό σχεδίασμα επηρεασμένο από τα Γαλλικά Συντάγματα του 1793 και 1795 [laquoθεσμική υλοποίηση της φιλελεύθερης δημοκρατικής επαναστατικής ιδεολογίαςraquo (Π Πετρίδης)]

◼ Λαϊκή Κυριαρχία [Η κυριαρχία (laquoαυτοκρατορίαraquo) είναι θεμελιωμένη εις τον λαόν Ήγουν ο λαός μόνον ημπορεί να προστάζη [hellip] διrsquo όλα χωρίς κανένα εμπόδιον

◼ Πολιτική Ισότητα [Παριστάνει όλο το έθνος το πλήθος του Λαού το οποίον είναι θεμέλιον της εθνικής παραστήσεως και όχι μόνον οι πλούσιοι ή οι κοτζιαμπάσηδες]

◼ Καθολική ψηφοφορία (αρρένων)

◼ Δημοψήφισμα Λαϊκή Πρωτοβουλία Αιρετό Δικαστών

◼ Φιλελεύθερος χαρακτήρας (απαρίθμηση δικαιωμάτων)◼ Κράτος Δικαίου (Οι Νόμοι νάναι ο πρώτος και μόνος οδηγόςlaquoΘούριοςraquo)

◼ Υποχρεωτική εκπαίδευση (αρρένωνθηλέων)

◼ Πολιτικό Άσυλο [όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδαν των διrsquo αιτίαν της ελευθερίας]

◼ Πολυεθνικό κράτος με δημοκρατικό πατριωτισμό ως συνεκτικό δεσμό

Ελληνική ΝομαρχίαBologna 1806

◼ Ήτοι laquoλόγος περί ελευθερίαςraquo - laquoυπό Ανωνύμου του

Έλληνοςraquo

◼ επηρεασμένο από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης

◼ κριτική στον ανώτερο κλήρο τους προεστούς και τους

φαναριώτες

◼ Η θέση της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη

◼ Δημοκρατική Αρχή Αντιμοναρχικός

◼ Φιλελεύθερη Αρχή (αρχή του Κράτους Δικαίου [το κράτος

του νόμου])

Ελληνική Νομαρχία (1806)

Η ζωή του αληθούς πολίτου πρέπει να

τελειώνη ή δια την ελευθερίαν του ή με

την ελευθερίαν του

Όστις αγνοεί την Ελευθερίαν αγνοεί το

είναι του [hellip] Αλλά πόσας φοράς

πρέπει να εκφωνήσω ότι η Ελευθερία

είναι αναγκαιοτέρα και από την ιδίαν

ύπαρξιν εις τον άνθρωπον

Και ο ελεύθερος ούτε ελπίζει ούτε

φοβάται εις ότι μέλλει να πράξη

Αδαμάντιος Κοραής(1748-1833)

◼ Ο πρώτος γνήσιος έλληνας φιλελεύθερος ndash βιώνει τη γαλλική επανάσταση

◼ Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στα παιδαγωγικά ζητήματα (laquoμετακένωσηraquo)

◼ Εκδίδει τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

◼ Κριτική και διάλογος απόρριψη δεισιδαιμονιών

Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους να περιορισθώσιν οι εκκλησιστικοί εις το εξής εις μόνην την εκκλησιαστικήν στρατείαν αποκλειόμενοι από όλα τα πολιτικά υπουργήματα(απόσπασμα επιστολής στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο)

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Η συμβολή τους

◼ Τι φέρνουν οι μεταρρυθμιστές και σε τι διαφέρουν από τις υπόλοιπες ελίτ των ρωμιών

◼ Σύνδεση με το αρχαίο παρελθόν και την κλασική γραμματεία και φιλοσοφία

◼ Υπάρχει κάποια διάσταση στις προσδοκίες τους

◼ Ρωσία ή Δύση

◼ Ορθόδοξοι ή Έλληνες

◼ Τι λείπει από τον ελληνικό διαφωτισμό

◼ Η απομάγευση του κόσμου Για τους Έλληνες διαφωτιστές η ορθόδοξη πίστη (η εξ αποκαλύψεως αλήθεια) προηγείται της επιστήμης και της φιλοσοφίας

Το Πολίτευμα του Ρήγα◼ Το laquoπολίτευμαraquo του Ρήγα Βελεστινλή (1797)

◼ Συνταγματικό σχεδίασμα επηρεασμένο από τα Γαλλικά Συντάγματα του 1793 και 1795 [laquoθεσμική υλοποίηση της φιλελεύθερης δημοκρατικής επαναστατικής ιδεολογίαςraquo (Π Πετρίδης)]

◼ Λαϊκή Κυριαρχία [Η κυριαρχία (laquoαυτοκρατορίαraquo) είναι θεμελιωμένη εις τον λαόν Ήγουν ο λαός μόνον ημπορεί να προστάζη [hellip] διrsquo όλα χωρίς κανένα εμπόδιον

◼ Πολιτική Ισότητα [Παριστάνει όλο το έθνος το πλήθος του Λαού το οποίον είναι θεμέλιον της εθνικής παραστήσεως και όχι μόνον οι πλούσιοι ή οι κοτζιαμπάσηδες]

◼ Καθολική ψηφοφορία (αρρένων)

◼ Δημοψήφισμα Λαϊκή Πρωτοβουλία Αιρετό Δικαστών

◼ Φιλελεύθερος χαρακτήρας (απαρίθμηση δικαιωμάτων)◼ Κράτος Δικαίου (Οι Νόμοι νάναι ο πρώτος και μόνος οδηγόςlaquoΘούριοςraquo)

◼ Υποχρεωτική εκπαίδευση (αρρένωνθηλέων)

◼ Πολιτικό Άσυλο [όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδαν των διrsquo αιτίαν της ελευθερίας]

◼ Πολυεθνικό κράτος με δημοκρατικό πατριωτισμό ως συνεκτικό δεσμό

Ελληνική ΝομαρχίαBologna 1806

◼ Ήτοι laquoλόγος περί ελευθερίαςraquo - laquoυπό Ανωνύμου του

Έλληνοςraquo

◼ επηρεασμένο από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης

◼ κριτική στον ανώτερο κλήρο τους προεστούς και τους

φαναριώτες

◼ Η θέση της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη

◼ Δημοκρατική Αρχή Αντιμοναρχικός

◼ Φιλελεύθερη Αρχή (αρχή του Κράτους Δικαίου [το κράτος

του νόμου])

Ελληνική Νομαρχία (1806)

Η ζωή του αληθούς πολίτου πρέπει να

τελειώνη ή δια την ελευθερίαν του ή με

την ελευθερίαν του

Όστις αγνοεί την Ελευθερίαν αγνοεί το

είναι του [hellip] Αλλά πόσας φοράς

πρέπει να εκφωνήσω ότι η Ελευθερία

είναι αναγκαιοτέρα και από την ιδίαν

ύπαρξιν εις τον άνθρωπον

Και ο ελεύθερος ούτε ελπίζει ούτε

φοβάται εις ότι μέλλει να πράξη

Αδαμάντιος Κοραής(1748-1833)

◼ Ο πρώτος γνήσιος έλληνας φιλελεύθερος ndash βιώνει τη γαλλική επανάσταση

◼ Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στα παιδαγωγικά ζητήματα (laquoμετακένωσηraquo)

◼ Εκδίδει τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

◼ Κριτική και διάλογος απόρριψη δεισιδαιμονιών

Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους να περιορισθώσιν οι εκκλησιστικοί εις το εξής εις μόνην την εκκλησιαστικήν στρατείαν αποκλειόμενοι από όλα τα πολιτικά υπουργήματα(απόσπασμα επιστολής στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο)

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Το Πολίτευμα του Ρήγα◼ Το laquoπολίτευμαraquo του Ρήγα Βελεστινλή (1797)

◼ Συνταγματικό σχεδίασμα επηρεασμένο από τα Γαλλικά Συντάγματα του 1793 και 1795 [laquoθεσμική υλοποίηση της φιλελεύθερης δημοκρατικής επαναστατικής ιδεολογίαςraquo (Π Πετρίδης)]

◼ Λαϊκή Κυριαρχία [Η κυριαρχία (laquoαυτοκρατορίαraquo) είναι θεμελιωμένη εις τον λαόν Ήγουν ο λαός μόνον ημπορεί να προστάζη [hellip] διrsquo όλα χωρίς κανένα εμπόδιον

◼ Πολιτική Ισότητα [Παριστάνει όλο το έθνος το πλήθος του Λαού το οποίον είναι θεμέλιον της εθνικής παραστήσεως και όχι μόνον οι πλούσιοι ή οι κοτζιαμπάσηδες]

◼ Καθολική ψηφοφορία (αρρένων)

◼ Δημοψήφισμα Λαϊκή Πρωτοβουλία Αιρετό Δικαστών

◼ Φιλελεύθερος χαρακτήρας (απαρίθμηση δικαιωμάτων)◼ Κράτος Δικαίου (Οι Νόμοι νάναι ο πρώτος και μόνος οδηγόςlaquoΘούριοςraquo)

◼ Υποχρεωτική εκπαίδευση (αρρένωνθηλέων)

◼ Πολιτικό Άσυλο [όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδαν των διrsquo αιτίαν της ελευθερίας]

◼ Πολυεθνικό κράτος με δημοκρατικό πατριωτισμό ως συνεκτικό δεσμό

Ελληνική ΝομαρχίαBologna 1806

◼ Ήτοι laquoλόγος περί ελευθερίαςraquo - laquoυπό Ανωνύμου του

Έλληνοςraquo

◼ επηρεασμένο από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης

◼ κριτική στον ανώτερο κλήρο τους προεστούς και τους

φαναριώτες

◼ Η θέση της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη

◼ Δημοκρατική Αρχή Αντιμοναρχικός

◼ Φιλελεύθερη Αρχή (αρχή του Κράτους Δικαίου [το κράτος

του νόμου])

Ελληνική Νομαρχία (1806)

Η ζωή του αληθούς πολίτου πρέπει να

τελειώνη ή δια την ελευθερίαν του ή με

την ελευθερίαν του

Όστις αγνοεί την Ελευθερίαν αγνοεί το

είναι του [hellip] Αλλά πόσας φοράς

πρέπει να εκφωνήσω ότι η Ελευθερία

είναι αναγκαιοτέρα και από την ιδίαν

ύπαρξιν εις τον άνθρωπον

Και ο ελεύθερος ούτε ελπίζει ούτε

φοβάται εις ότι μέλλει να πράξη

Αδαμάντιος Κοραής(1748-1833)

◼ Ο πρώτος γνήσιος έλληνας φιλελεύθερος ndash βιώνει τη γαλλική επανάσταση

◼ Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στα παιδαγωγικά ζητήματα (laquoμετακένωσηraquo)

◼ Εκδίδει τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

◼ Κριτική και διάλογος απόρριψη δεισιδαιμονιών

Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους να περιορισθώσιν οι εκκλησιστικοί εις το εξής εις μόνην την εκκλησιαστικήν στρατείαν αποκλειόμενοι από όλα τα πολιτικά υπουργήματα(απόσπασμα επιστολής στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο)

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ελληνική ΝομαρχίαBologna 1806

◼ Ήτοι laquoλόγος περί ελευθερίαςraquo - laquoυπό Ανωνύμου του

Έλληνοςraquo

◼ επηρεασμένο από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης

◼ κριτική στον ανώτερο κλήρο τους προεστούς και τους

φαναριώτες

◼ Η θέση της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη

◼ Δημοκρατική Αρχή Αντιμοναρχικός

◼ Φιλελεύθερη Αρχή (αρχή του Κράτους Δικαίου [το κράτος

του νόμου])

Ελληνική Νομαρχία (1806)

Η ζωή του αληθούς πολίτου πρέπει να

τελειώνη ή δια την ελευθερίαν του ή με

την ελευθερίαν του

Όστις αγνοεί την Ελευθερίαν αγνοεί το

είναι του [hellip] Αλλά πόσας φοράς

πρέπει να εκφωνήσω ότι η Ελευθερία

είναι αναγκαιοτέρα και από την ιδίαν

ύπαρξιν εις τον άνθρωπον

Και ο ελεύθερος ούτε ελπίζει ούτε

φοβάται εις ότι μέλλει να πράξη

Αδαμάντιος Κοραής(1748-1833)

◼ Ο πρώτος γνήσιος έλληνας φιλελεύθερος ndash βιώνει τη γαλλική επανάσταση

◼ Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στα παιδαγωγικά ζητήματα (laquoμετακένωσηraquo)

◼ Εκδίδει τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

◼ Κριτική και διάλογος απόρριψη δεισιδαιμονιών

Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους να περιορισθώσιν οι εκκλησιστικοί εις το εξής εις μόνην την εκκλησιαστικήν στρατείαν αποκλειόμενοι από όλα τα πολιτικά υπουργήματα(απόσπασμα επιστολής στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο)

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ελληνική Νομαρχία (1806)

Η ζωή του αληθούς πολίτου πρέπει να

τελειώνη ή δια την ελευθερίαν του ή με

την ελευθερίαν του

Όστις αγνοεί την Ελευθερίαν αγνοεί το

είναι του [hellip] Αλλά πόσας φοράς

πρέπει να εκφωνήσω ότι η Ελευθερία

είναι αναγκαιοτέρα και από την ιδίαν

ύπαρξιν εις τον άνθρωπον

Και ο ελεύθερος ούτε ελπίζει ούτε

φοβάται εις ότι μέλλει να πράξη

Αδαμάντιος Κοραής(1748-1833)

◼ Ο πρώτος γνήσιος έλληνας φιλελεύθερος ndash βιώνει τη γαλλική επανάσταση

◼ Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στα παιδαγωγικά ζητήματα (laquoμετακένωσηraquo)

◼ Εκδίδει τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

◼ Κριτική και διάλογος απόρριψη δεισιδαιμονιών

Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους να περιορισθώσιν οι εκκλησιστικοί εις το εξής εις μόνην την εκκλησιαστικήν στρατείαν αποκλειόμενοι από όλα τα πολιτικά υπουργήματα(απόσπασμα επιστολής στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο)

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αδαμάντιος Κοραής(1748-1833)

◼ Ο πρώτος γνήσιος έλληνας φιλελεύθερος ndash βιώνει τη γαλλική επανάσταση

◼ Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στα παιδαγωγικά ζητήματα (laquoμετακένωσηraquo)

◼ Εκδίδει τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

◼ Κριτική και διάλογος απόρριψη δεισιδαιμονιών

Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους να περιορισθώσιν οι εκκλησιστικοί εις το εξής εις μόνην την εκκλησιαστικήν στρατείαν αποκλειόμενοι από όλα τα πολιτικά υπουργήματα(απόσπασμα επιστολής στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο)

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Παρίσι 1803

Καταγόμαστε από τους Έλληνες Πρέπει να ξαναγίνουμε άξιοι να φέρουμε αυτό το όνομα Αλλιώς να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης ενώπιον του Υπερτάτου Όντος να φυλάξω θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ότι ερωτηθώraquo

1814

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Πολιτικές Δυνάμεις

◼ Στρατιωτικοί (πρώην κλέφτες και αρματολοί πειρατές)

◼ Ανώτατος Κλήρος

◼ ΠροεστοίΚοτζαμπάσηδες (laquoχριστιανοί Τούρκοιraquo◼ [η κακή μοίρα το θέλησε ώστε οι χειρότεροι εχθροί των

Ελλήνων να είναι κι αυτοί Έλληνες Εννοώ αυτούς τους κοτζαμπάσηδες που γλείφουν τα πόδια των Τούρκων και τυραννούν με τον σκληρότερο τρόπο εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν (Franccedilois Pouqueville 1805)]

◼ Φαναριώτες

◼ Έμποροι

◼ Φιλέλληνες (ιδεολόγοι και τυχοδιώκτες)

◼ Φιλελεύθεροι Διανοούμενοι

Τοπικισμός

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull Μελένικο Μακεδονίας

bull 1813 laquoΣύστημα του Κοινού του

Μελενίκουraquo

bull 1816 Σχολή των Σερρών

bull 1817-1821 Σπουδές πρώτα στη

Βιέννη και μετά στο Goumlttingen

(ιατρική νομικά φιλοσοφία πολιτική

επιστήμη)

bull Αρχές του 1821 γίνεται δεκτός για

διδακτορικό στο Βερολίνο

bull Βερολίνο ndash Τεργέστη ndash Μεσολόγγι

bull Το νεώτερο μέλος της ομάδας

Μαυροκορδάτου

bull Γράφει (σε ηλικία 20 ετών) την

διακήρυξη και συμμετέχει στο

Σύνταγμα

bullΙανουάριος 1824 Η αποστολή στο

Λονδίνο

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull 1827 Εκλέγεται πληρεξούσιος (25

ετών) και πετυχαίνει να επηρεάσει το

3ο ελληνικό σύνταγμα

bull Φεύγει για το Παρίσι για να

συνεχίσει τις σπουδές του

bull Επιστροφή στην Ελλάδα ndash Ύδρα ndash

Απόλλων

bull Σύγκρουση με Καποδίστρια και

Κολοκοτρωναίους

bull 1832 διορίζεται από την

Αντιβασιλεία πρόεδρος του

πενταμελούς δικαστηρίου που θα

δικάσει τον Θ Κολοκοτρώνη και τον

Δ Πλαπούτα

bull Η Δίκη των Δικαστών

bull 4 μήνες προφυλακισμένος

bull Αθώωση

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

- Εν ονόματι του Βασιλέως σας

προσκαλώ να υπογράψετε την

απόφασιν

- Εν ονόματι της δικαιοσύνης δεν την

υπογράφω

[Διάλογος μεταξύ του υπουργού δικαιοσύνης

Σχινά και του Πολυζωίδη όταν ο δεύτερος με την

ιδιότητα του Προέδρου του Δικαστηρίου

αρνήθηκε να υπογράψει ως παράνομη τη

δικαστική απόφαση που καταδίκαζε σε θάνατο

τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα]

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αναστάσιος Πολυζωίδης

(1802-1873)

bull μετά την ενηλικίωση του Όθωνα

επιστρέφει στη δικαιοσύνη

bull 1835 Αντιπρόεδρος του Αρείου

Πάγου

bull 1837 Υπουργός Εσωτερικών και

Παιδείας

bull Νόμος περί ελευθεροτυπίας

bull Ίδρυση του Πανεπιστημίου

Αθηνών

bull 1862 Νομάρχης Αττικοβοιωτίας

bull Πεθαίνει φτωχός και κηδεύεται

δημόσια δαπάνη

bull τη σορό του συνοδεύουν

ελάχιστα άτομα

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Φιλελεύθερη Δημοκρατία

Το Κοινοβουλευτικόν Σύστημα

προβαίνει από την θεμελιώδη και

εναργεστάτην ταύτην αλήθειαν ότι όλrsquo

οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και

ανεξάρτητοι και είναι προικισμένοι

επίσης από τον Δημιουργόν του

Παντός με δίκαια αναπολλοτρίωτα

οποία είναι πχ η Ζωή και Ελευθερία

ομού με όλα τα μέσα του νrsquo

απολαμβάνωσιν όσα η τύχη ή η

φιλοπονία των τους επρομήθευσεν

αγαθά του να ζητώσι και ευρίσκωσι

την ευδαιμονίαν και ασφάλειάν των

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα

Δεν επιτρέπει να γίνεται ποτέ η

παραμικρή ενόχλησις εις

ταναπαλλοτρίωτα δίκαια της ασφαλείας

του προσώπου της ιδιοκτησίας και

τιμής παντός πολίτουbull προσέτι δε και

της ελευθερίας του να δοξάζη καθείς

όπως ποτέ ο λόγος ή η συνείδησίς του

τον υπαγορεύει και να εκθέτη

δημοσίως τους στοχασμούς και τα

φρονήματά του περί παντοίων

πραγμάτωνbull τα δίκαια ταύτα

συνιστώσιν εν γένει την ατομικήν

ελευθερίαν (liberteacute individuelle) και

την ελευθερίαν του Τύπου τους δύο

εδραίους της αυτονομίας Στύλους

άνευ των οποίων αύτη είναι αδύνατον

να υπάρξη

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ελευθερία του τύπου αλλά και ελευθερία της έκφρασης

Η Δημοσίευσις των στοχασμών και

φρονημάτων ο εστίν η ελευθερία του

Τύπου είναι ο ισχυρότερος προμαχών

της δημοσίου ελευθερίαςbull αυτή

συσταίνει την ανατροφήν του

ανθρώπου τον ενόνει εις κοινωνίαν

και τον μεταβιβάζει μακράν των

Ωκεανών έως εις τα πέρατα του

κόσμουbull αύτη στηρίζει τους Νόμους

υψόνει τας πόλεις δημιουργεί τας

επιστήμας τελειοποιεί τας τέχνας και

θεμελιόνει όλην την δύναμιν των

Επικρατειώνbull αυτή υποβάλλει την

φύσιν όλην εις την εξουσίαν του

ανθρώπουbull αφαίρεσέ του την δύναμιν

του κοινωνείν και μεταδίδειν εις τους

ομοίους του ότι στοχάζεται και θέλει

γενή θηρίον η δε γη δεν θέλει είσθαι

πλέον παρά αχανής ερημία

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Τα τοπικά laquoπολιτεύματαraquo

◼ laquoΔιακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας Διακήρυξη περί ανεξαρτησίαςraquo της Μεσσηνιακής Γερουσίας (laquoπρος τας Ευρωπαϊκάς Αυλάςraquo (2531821)

◼ laquoΠράξηraquo της Συνέλευσης στη Μονή των Καλτετζών (Αρκαδία 2651821)◼ ίδρυση ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής από τους laquoπληρεξουσίουςraquo

(Πετρόμπεης επίσκοπος 4 προεστοί ένας έμπορος)

◼ laquoΟργανισμός της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Μεσολόγγι 9111821) [Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος] ΓΕΡΟΥΣΙΑ (δικαίωμα ψήφου έχουν οι γέροντες και οι εν υπολήψει κάτοικοι) ndash 33 laquoαντιπρόσωποιraquo

◼ laquoΗ Νομική Διάταξη της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδοςraquo (Άμφισσα-Σάλωνα 15111821) [Θεόδωρος Νέγρης] ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ndash 70 πρόκριτοι◼ η πλέον φιλελεύθερη [Ο Έλλην δεν ενοχοποιείται για τα θρησκευτικά και πολιτικά του

φρονήματα] αλλά αναφέρεται στον βασιλικό θεσμό

◼ laquoΟργανισμός της Πελοποννησιακής Γερουσίαςraquo (Επίδαυρος 27121821) [Δημήτριος Υψηλάντης] ΓΕΡΟΥΣΙΑ ndash 24 πρόκριτοι

◼ Επίσης◼ laquoΣτρατιοπολιτικόν Σύστημα της Σάμουraquo (1821-1828)

◼ laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτηςraquo (1822-1823)

◼ laquoΣυντάγματα των Ιονίων Νήσωνraquo (1800 1803 1817)

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αacute Εθνική Συνέλευση(20121821 ndash 1611822)

◼ Πιάδα (κοντά στην Επίδαυρο)

◼ Διακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας

◼ Σύνταγμα-laquoΠροσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδοςraquo◼ 110 άρθρα

◼ 59 laquoπαραστάτεςraquo◼ διαφορετικές διαδικασίες εκλογής

◼ Εκπροσωπούσαν κυρίως προύχοντες από Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα Ύδρα Σπέτσες Ψαρά Κάσος

◼ Στρατιωτικοί

Αποφασίσαμε ή να επιτύχωμεν τον σκοπό μας και να διοικηθώμεν με νόμους ή να χαθώμεν εξ ολοκλήρου κρίνοντες ανάξιον να ζώμεν πλέον

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

laquoέξαλλος ενθουσιασμόςraquo

Οι κληρονομήσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα

του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι

αδυνατούν να φαντασθούν τον έξαλλο

ενθουσιασμό του έθνους ότε μετά

τυραννίαν τετρακοσίων ετών συνήρχετο διrsquo

αντιπροσώπων να βουλευθεί κυριαρχικώς

περί των οικίων συμφερόντων

Νικόλαος Δραγούμης (1809-1879)

καθήμενοι επί στρωθέντων αχυροψιάθων (Απ Δασκαλάκης)

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας

Το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη

Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον

να φέρη τον βαρύτατον και

απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας

και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας

κηρύττει σήμερον δια των νομίμων

παραστατών του εις Εθνικήν

συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού

και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού

ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν

111822

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Aπόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Eλλήνων σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Eυρώπης και θεαταί των καλών τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Oθωμανικού Kράτους μάστιγαhellip

O κατά των Tούρκων πόλεμος ημών μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Eλληνικού Έθνους σκοπούς είναι πόλεμος εθνικός πόλεμος ιερός πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας της ιδιοκτησίας και της τιμής τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Eυρώπης τα χαίρουσιν από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Oθωμανών τυραννία επροσπάθησεν με βίαν να αφαιρέσει και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη

Aπό τοιαύτας αρχάς των φυσικών δικαίων ορμώμενοι και θέλοντες να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Eυρωπαίους Xριστιανούς εκινήσαμεν τον πόλεμον κατά των Tούρκων

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)

◼ laquoΠροσωρινόνraquo

◼ Δημοκρατική Αρχή◼ Αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα◼ Νομοθετική εξουσία (Βουλευτικό)

◼ Συλλογική μορφή εκτελεστικής εξουσίας (Εκτελεστικό) ndashπενταμελές σώμα (cf Διευθυντήριο Γαλλικής Επανάστασης)

◼ Ισοτιμία σωμάτων έλεγχος υπουργών Εκτελεστικού (με αυξημένη πλειοψηφία)

◼ Ενιαύσια θητεία και των δύο (Διοίκησις)

◼ Δικαστικόν◼ Ανεξάρτητη

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου (1822)111822

◼ Φιλελεύθερη αρχή

◼ Πολιτική ισότητα και ισονομία

◼ Δικαιώματα (ιδιοκτησία τιμή ασφάλεια

ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης

απαγόρευση βασανιστηρίων και δήμευσης

περιουσίας)

◼ Συγγραφείς

◼ Θεόδωρος Νέγρης

◼ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Αναστάσιος Πολυζωίδης

◼ Vincenzo Gallina

ένας τέτοιος ήταν και ένας Ιταλός ονόματι Γκαλλίνα που είχε φέρει στην Ελλάδα ένα βιβλίο που περιείχε τα πιο μοντέρνα συντάγματα Ήταν ένας θησαυρός που ο ιδιοκτήτης του δεν τον αποχωριζόταν ποτέ ένα μαντείο που συμβουλευόταν(Friedrich Thiersch 1833)

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Η Πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση◼ Πρόεδρος Εκτελεστικού Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

◼ Μέλη Αθανάσιος Κανακάρης Αναγνώστης Δεληγιάννης Ιωάννης Ορλάνδος Ιωάννης Λογοθέτης

◼ Υπουργοί (laquoμινίστροςraquo)◼ Αρχιγραμματέας της Επικρατείας Πρόεδρος Υπ Συμβουλίου amp Υπ

Εξωτερικών Υποθέσεων Θεόδωρος Νέγρης

◼ Υπ Εσωτερικών Ιωάννης Κωλέττης

◼ Υπ Οικονομίας Πανούτσος Νοταράς

◼ Υπ Πολέμου Νότης Μπότσαρης

◼ Υπ Ναυτικών Φραντζέσκος Βούλγαρης Ιωάννης Λαζάρου amp Ανδρέας Χατζηαργύρης

◼ Υπ Δικαίου Θεόδωρος Βλάσιος

◼ Υπ Θρησκευτικών Ιωσήφ επίσκοπος Ανδρούσης

◼ Υπ Αστυνομίας Λάμπρος Νάκος

◼ Πρόεδρος Νομοθετικού Δημήτριος Υψηλάντης (αντιπρόεδρος Πέτρος ndashΠετρόμπεης- Μαυρομιχάλης Σωτήρης Χαραλάμπης)◼ γραμματείς Ιωάννης Σκανδαλίδης amp Γεώργιος Ψύλλας

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

ΝΙ Σαρίπολος (1817-1887)

Το Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν

έλαβεν υπrsquo όψιν ουδέ τας

πραγματικάς ανάγκας του λαού ουδέ

τους εθνικούς θεσμούς της

αυτοδιοικήσεως Η κατάσταση της

χώρας απαιτούσε ισχυρή κεντρική

εξουσία έναν μόνον άρχονταΑν είναι να μείνωμε ημείς

νηστικοί ας πάη στο διάβολο η

ελευθερία (Ο Γιάννης

Μακρυγιάννης για το πρώτο

Σύνταγμα)

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αδαμάντιος Κοραής

(1748-1833)

◼ Ατομικά Δικαιώματα

◼ Συλλογική εκτελεστική εξουσία

◼ Πολλοί υπουργοί

◼ Υπουργείο Παιδείας

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Διακήρυξη + Σύνταγμα

◼ Αναδημοσιεύονται στις μεγαλύτερες

εφημερίδες των χωρών της Ευρώπης και στις

ΗΠΑ

◼ Οδηγούν σε κύμα φιλελληνισμού ιδιαίτερα

ανάμεσα στους νέους δημοκράτες και

φιλελεύθερους διανοούμενους

◼ Αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από μέλη του

αγγλικού κοινοβουλίου

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Washington Crossing the Delaware

(Emmanuel Gottlieb Leutze 1851)

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

του Peter von Hess

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Οι φιλελεύθεροι και ο

Τύπος

Ποτέ ένα έθνος δεν είναι ελεύθερον αν δεν έχει την άδειαναπό τους νόμους να λέγη [hellip] να γράφη και να τυπώνηότι έχει εις τον νουν του αναφανδόν Λοιπόν οι Έλληνες αν θέλουν την ελευθερίαν πρέπει να προσέχωσι πολλά καλά να μην αναιρεθεί ποτέ αυτή η διάταξις (για την ελευθεροτυπία) [hellip] Γνωρίζω ότι η τοιαύτη άνεσις του έθνους ταράττει ολίγον τους δεσποτικούς εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να εξυπνήσει ο λαός ποτέ διά να μην γνωρίσει το τί αξίζουν και τους αποβάλη [] Ο ενάρετος δεν έχει να φοβηθεί τίποτε από την ελευθερίαν του τύπου [hellip] Ας επιμεληθούν δε οι προκομένοι πατριώται να πολλαπλασιασθούν μια ώρα πρωτύτερα αι ελεύθεραιεφημερίδες [] και να εκδίδωνται εις την απλήνγλώσσαν διά να διδάσκεται ο ελεύθερος Έλλην τα μεγάλα και ιερά του δικαιώματα

Θεόδωρος Νέγρης (Εφημερίς των Αθηνών 20121824)

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Η σύγκρουση για τη φύση του κράτους

Alexander Hamilton

Thomas Jefferson amp James Madison

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Η σύγκρουση για τη φύση του

κράτους

◼ Χαλαρή ομοσπονδία αυτόνομων περιοχών

◼ ή

◼ Ενιαίο ανεξάρτητο κράτος με ισχυρή κεντρική

διοίκηση

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Το νέο κράτοςΣτην πορεία του Αγώνα οι συμμαχίες και οι συνασπισμοί

των παρατάξεων από την πλευρά των αγωνιστών πέρασαν από πολλά στάδια Οι Πελοποννήσιοικοτζαμπάσηδες ή πρόκριτοι αγωνίζονταν να διατηρήσουν τη δύναμη και τα προνόμια που απολάμβαναν στο παλιό καθεστώς ενώ οι πρώην κλέφτες που τώρα είχαν γίνει στρατιωτικοί ηγέτες ndash με επιφανέστερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ndash δεν ήταν λιγότερο αποφασισμένοι να οικειοποιηθούν ένα μερίδιο της πολιτικής εξουσίας ανάλογο με τον ζωτικό ρόλο που έπαιζαν στη διεξαγωγή του Αγώνα Η μικρή ομάδα των δυτικότροπων διανοούμενων μπορεί να υστερούσε σε στρατιωτική πυγμή είχε όμως δυσανάλογη επιρροή και κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το κυοφορούμενο κράτος θα ήταν εξοπλισμένο με τα χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος

Richard Clogg (2002)

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι

Η δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο συνέβαλε στη

μετατροπή του ελληνικού Αγώνα από περιφερειακό

ζήτημα το οποίο αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τον

σουλτάνο και από laquoμια κλειστή οικογενειακή υπόθεση

παραδοσιακών προκρίτων και οπλαρχηγών που

πολεμούσαν για κάτι περισσότερο απrsquo ότι ήδη είχανraquo

[Διαμαντούρος] σε ευρωπαϊκό επαναστατικό κίνημα

οργανωμένο στη βάση των δικαιωμάτων των εθνών για

αυτονομία και ελευθερία

Παιονίδης amp Βόγλη (2011)

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Εκτός πραγματικότητας

Στην πραγματικότητα βεβαίως ο

φιλελευθερισμός ελάχιστο νόημα είχε για

την πολιτική πραγματικότητα στην οποία

ζούσαν οι Έλληνες στα χρόνια του Αγώνα

Απευθυνόταν κυρίως στους

Δυτικοευρωπαίους ενώ μέσα στη χώρα

εξέφραζε απλώς την πολυδιάσπαση της

κεντρικής εξουσίας και την αδυναμία να

συγκροτηθεί μια ισχυρή κεντρική διοίκηση

(Κώστας Κωστής 2013)

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Άστρος Κυνουρίας

◼ Ανάγκη αναθεώρησης (Δημ Υψηλάντης Έκαστον δε πολίτευμα είναι μία ένορκος συνθήκη μεταξύ των διοικούντων και των διοικουμένων Δεν είναι δυνατόν να γίνη η παραμικρά ανατροπή άνευ της συναινέσεως των διοικουμένων)

◼ Πολιτικές δυνάμεις◼ Προεστοί διασπασμένοι

◼ 230 laquoπαραστάτεςraquo◼ Εκλεγμένοι από laquoΓέροντεςraquo

◼ laquoΠροεστοίraquo (150)

◼ laquoΠολεμικοίraquo (80) ndash Θ Κολοκοτρώνης amp Στρατός

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Βacute Εθνική Συνέλευση

(2931823 ndash 3041823)

◼ Κατάργηση τοπικών πολιτευμάτων (3031823)

◼ Ενιαίο όχι Ομοσπονδιακό κράτος

◼ Κατάργηση αρχιστρατηγίας

◼ Σύνταγμα-laquoΝόμος της Επιδαύρουraquo

◼ 99 άρθρα

◼ Πολιτικός θρίαμβος των προεστών της

Πελοποννήσου

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Νόμος της Επιδαύρου (1341823)

◼ Ενισχύεται το Βουλευτικό◼ Εκτελεστικό (αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας)

◼ Καλύτερη προστασία ατομικών δικαιωμάτων◼ απαγορεύεται ρητά η δουλεία ελευθερία τύπου το

δικαίωμα του αναφέρεσθαι φυσικός δικαστής δημοσιότητα συνεδριάσεων ποινικών δικαστηρίων

◼ Η ιδιοκτησία τιμή και ασφάλεια εκάστου Έλληνος και παντός ανθρώπου είναι υπό την προστασίαν των Νόμων

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ laquoΕπrsquo ουδεμία προφάσεικαι περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν πολίτευμαraquo (Ψήφισμα ΚΘ)

◼ Νέος εκλογικός νόμος Άνδρες αντί Γέροντες όριο εκλογιμότητας 25 (αντί 30) ndash laquoευυπόληπτα πρόσωπαraquo

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Εμφύλιος 1823-1825

◼ 1η φάση Φθινόπωρο 1823 - Καλοκαίρι 1824

◼ 2η φάση Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825

◼ Εισβολή Ρουμελιωτών στην Πελοπόννησο

◼ Εισβολή Ιμπραήμ (Φεβρουάριος 1825)

◼ Αμνηστία (1851825)

◼ Είχε προηγηθεί άλλη μια το 1824

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ήταν όμως ένας πόλεμος όπου η νεωτερικότητα που την υπερασπίζεται η

παράταξη της διοίκησης αντιπαλεύει με τις παραδοσιακές εξουσιαστικές

σχέσεις Πρόκειται για μια πάλη που εκτάθηκε σε όλη τη διάρκεια της

Επανάστασης με τη μία ή με την άλλη μορφή Η αστική τάξη και καθένας που

είχε ασπασθεί τον Διαφωτισμό ως σύνολο ως τον δρόμο προς έναν άλλον

ελεύθερο κόσμο και που ένιωθε ότι ανήκε στον χώρο αυτό βρισκόταν σε

διαρκή πάλη με την παραδοσιακή αριστοκρατία Αυτή η τάξη δεν απέρριπτε τις

ιδέες του Διαφωτισμού - άλλωστε με τη μύησή της στη Φιλική Εταιρεία και

μόνον είχε δεχτεί τις ιδέες του - απλώς δεν ήταν ακόμη κοινωνικά ώριμη για να

τον δεχτεί ως όλον ως σύστημα ή αντίστροφα η αστική τάξη ήταν εξαιρετικά

προχωρημένη ώστε να μην έχει προλάβει η παραδοσιακή διοικητική ιεραρχία

να την παρακολουθήσει

Βασίλης Κρεμμυδάς (2016)

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Σφαγή της Χίου(Απρίλιος 1822)

Eugegravene

Delacroix Scegravene

des massacres

de Scio (1824)

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Robert Stewart

Viscount

Castlereagh

Υπ Εξ Μ

Βρετανίας

Αυτοκτονεί

12 Αυγούστου 1822

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

George Canning

(1770-1827)◼ Υπ Εξ τον Αύγουστο του 1822

◼ Απαγόρευση μεταφοράς εφοδίων από αγγλικά πλοία στα πολιορκημένα από τους Έλληνες κάστρα◼ έμμεση αναγνώριση

◼ Μάρτιος 1823 δήλωση Canning για βρετανική ουδετερότητα ndashαναγνώριση των Ελλήνων ως laquoεμπολέμωνraquo

◼ Άφιξη Λόρδου Byron στην Ελλάδα◼ Συνεργασία Byron-Μαυροκορδάτου

◼ Προστασία χριστιανικών πληθυσμών

◼ Σύναψη του πρώτου δανείου στο Λονδίνο

◼ Αλλαγή στάσης του Τσάρου◼ Ιαν 1824 Υπόμνημα laquoτριών

ηγεμονιώνraquo

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Το 1ο Δάνειο

◼ 9 Φεβρουαρίου 1824

◼ δάνειο 800000 λιρών με τον οίκο Λόφναν

◼ τόκος 5 προμήθεια 3 ασφάλιστρα 15 και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια

◼ εγγύηση τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα

◼ Η κυβέρνηση έλαβε μόνο 298000

◼ Παρακράτηση 31 + 80000 προκαταβολή τόκων δύο ετών 16000 για χρεολύσια 2000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

George Canning

(1770-1827)

Το ελληνικόν έθνος θέτει εκουσίως την ιεράνπαρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήνυπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεταννίας (Ιούλιος 1825)

◼ Thanks ndash but we canrsquot◼ I came back to Ickworth better

pleased with the Greeks than for anything they have done since Epaminondas [Aristogeiton] (15111824)

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Η Διπλωματική Μάχη

◼ Πρωτόκολλο της Πετρούπολης (441826) [Α amp Ρ]

◼ Αυτονομία

◼ Σύμβαση του Λονδίνου (671827) [Α Γ Ρ]◼ Τελεσίγραφο στην Πύλη ndash προθεσμία 15 ημερών για ανακωχή

◼ Ναυμαχία στο Ναβαρίνο (20101827)

◼ Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-9)◼ Συνθήκη της Αδριανούπολης (Σεπτ 1829)

◼ Πρωτόκολλο Λονδίνο (671828) [Α Γ]◼ Συνθήκη Αλεξάνδρειας (981828) ndash Αποχώρηση Αιγυπτίων

[Καποδίστριας Σύνορα]

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

(20101827)

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Η απόβαση στην Πελοπόννησο14000 Γάλλοι στρατιώτες επιστήμονες και

αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον στρατηγό

Nicolas-Joseph Maison

Παράδοση Κορώνης

Παράδοση Πάτρας

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Οι Άγγλοι προτείνουν

την ανεξαρτησία

Πρωτόκολλο Λονδίνου

(321830) [Α Γ Ρ]

Ανεξάρτητο

Ελληνικό

Κράτος

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Γacute Εθνική Συνέλευση

(1931827 ndash 551827)

◼ Τροιζήνα

◼ Η νομοτελεστική εξουσία σε Κυβερνήτη◼ Εκλογή ομόφωνα του Ιωάννη Καποδίστρια (laquoαπαιτεί πολλήν πείρα και

πολλά φώταraquo) ndash 341827 ndash θητεία 7 ετών

◼ Επιρροή από το Αμερικανικό Σύνταγμα

◼ 169 πληρεξούσιοι (εκλεγμένοι με σχεδόν καθολική ψηφοφορία ndashάνδρες 25 ετών και άνω)

◼ Δημοσιότητα συνεδριάσεων πρακτικά

◼ Ι Κωλέττης Σπ Τρικούπης Αν Πολυζωίδης Χ Κλονάρης

◼ Σύνταγμα της Τροιζήνας (151827)

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος (151827)◼ Αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας (Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το lsquoΕθνος Πάσα

εξουσία πηγάζει εξrsquo αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού)◼ Το Έθνος δηλαδή ο Λαός ανάγεται σε κυρίαρχο συλλογικό υποκείμενο σε

αποκλειστική πηγή κυριαρχίας (Αντώνης Μανιτάκης)

◼ Αντιπροσωπευτικό σύστημα Υπεροχή της λαϊκής αντιπροσωπείας◼ Κυβερνήτης (7) = αναβλητικό δικαίωμα αρνησικυρίας

◼ Γραμματείς (υπουργοί) = ασυμβίβαστο με βουλευτική έδρα

◼ Βουλή τριετής θητεία ανανεώνεται κάθε χρόνο (αμερικανικό σύστημα)

◼ Ο Κ δεν μπορεί να την διαλύσει και να συνάψει διεθνείς συμφωνίες

◼ Κοινοβουλευτικός έλεγχος-Ερωτήσεις ευθύνη υπουργών

◼ Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη (δημοσιότητα συνεδριάσεων)

◼ Δημοκρατική αρχή Ισοπολιτεία Ισονομία (επαγγέλματα φόροι ασυμβίβαστο κληρικών τίτλοι ευγενείας) κατάργηση διάκρισης ετερόχθονων

◼ Φιλελεύθερη αρχή προσωπική ελευθερία και ασφάλεια κατά αυθαίρετων διώξεων ελευθερία εκπαίδευσης γνώμης τύπου θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας απαραβίαστο ιδιοκτησίας (+ πνευματικής)

◼ Αυξημένη τυπική ισχύ δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας εφαρμογή γραπτού δικαίου μη αναδρομικότητα νόμων

◼ Σύγχρονο◼ Υπερέβαινε όλα τα ευρωπαϊκά Συντάγματα της εποχής του ως προς την

εφαρμογή των δημοκρατικών και φιλελεύθερων ιδεωδών (Αρ Μάνεσης)

◼ Ο πρώιμος ελληνικός συνταγματισμός δείχνει να αφομοιώνει με εξαιρετικά εκλεκτικό τρόπο τον διακηρυκτικό και διεκδικητικό θεσμικό λόγο της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης (Ευ Βενιζέλος)

Συγκρούσεις

Ισχυρός κυβερνήτης

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Εργαστήρι ιδεών

Η Ελλάδα χρησίμευε ως laquoεργαστήρι ιδεώνraquo για

τον πειραματισμό φιλελεύθερων θεσμών από

ορισμένες πρωτοπορίες της μεταναπολεόντειας

Ευρώπης που αναζητούσε τότε τη νέα της

φυσιογνωμία

Νίκος Αλιβιζάτος

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Παύλος Πετρίδης

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί θεσμοί των πολιτευμάτων του αγώνα υπήρξαν πηγαίοι και ριζοσπαστικοί αφού και στο επίπεδο της ανώτατης πολιτειακής αρχής οι Έλληνες επέλεξαν το laquoσχήμαraquo του Κυβερνήτη και όχι του ηγεμόνα-βασιλιά Επιλογή κυριολεκτικά πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της εποχής που επιβεβαίωνε τη δημοκρατική ιδεολογία με την οποία είχε διαποτιστεί ο απελευθερωτικός αγώνας Κανείς δεν τόλμησε να εναντιωθεί στην κυρίαρχη βούληση του μαχόμενου λαού να ζήσει όχι μόνο εθνικά αλλά και πολιτικά ελεύθερος

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Κανείς

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ψήφισμα 1811828

◼ Αναστολή Συντάγματος (δεινές περιστάσεις) από τη Βουλή

◼ Προσωρινό Πολίτευμα◼ Όλες οι εξουσίες στον Κυβερνήτη

◼ 27μελές συμβουλευτικό σώμα (Πανελλήνιον)

◼ ΓΓ Σπυρίδων Τρικούπης

◼ Η Δacute Εθνοσυνέλευση επικυρώνει το πραξικόπημα στις 2271829◼ 237 πληρεξούσιοι (36 επαρχίες επιλέγουν τον

Καποδίστρια)

◼ Καθολική ψηφοφορία (ετερόχθονες ακτήμονες)

◼ Ο Κυβερνήτης υπόσχεται επάνοδο στην Συνταγματική νομιμότητα

◼ Γερουσία = 27 μέλη που διορίζει ο Κυβερνήτης

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Οι πρακτικές του Καποδίστρια περιελάμβαναν κρατικά οργανωμένες δηλώσεις αφοσίωσης και αντιδράσεις αγανάκτησης εξορίες αστυνομοκρατική επιτήρηση των σχολείων παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας υποχρέωση κατοχής διαβατηρίου για ταξίδια στο εσωτερικό και περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου Την ανοιχτή ανταρσία αντιμετώπιζε με μέτρα πανικού όπου διώκονταν πολλοί αθώοι

Gunnar Herring Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936 (2004)

Ψήφισμα Γερουσίας 2641831

περιορισμοί στην ελευθερία του τύπου

Ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού

[Π]ροσπάθησε να εξαρθρώσει το οικονομικό

πολιτικό πλέγμα κυριαρχίας της ολιγαρχίας προς

όφελος των πραγματικών λαϊκών συμφερόντων και

μιας γνήσιας laquoαστικοποίησηςraquo Παύλος Πετρίδης

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

2791831

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Περιμένοντας τον Όθωνα

Κυκεών εμφυλίων σπαραγμών ανόμων διοικήσεων ανομωτέρων συνελεύσεων ξενικών επεμβάσεων προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας διαρπαγής των κοινών οίος ο μετά θάνατον του κυβερνήτου ουδέποτε κατήσχυνε ούτω την Ελλάδα [] ουδείς πλέον εκήδετο της πατρίδος ότι απεσβέσθη και ο τελευταίος της φιλοπατρίας σπινθήρκαι ότι πάντες εφρόντιζον [] τις πρώτον νrsquoαρπάσειτην αρχήν ίνα κατά την έλευσιν του βασιλέως ευρεθή κατέχων αυτήν

Νικόλαος Δραγούμης

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Peter von Hess laquoΗ άφιξη του Όθωναraquo (1835)

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

3η Σεπτεμβρίου 1843

Έλληνες ήκουσα την επιθυμίαν σας και θέλω συγκαλέσει το πρωί το ΥπουργικόνΣυμβούλιον και το Συμβούλιον της Επικρατείας διά να συνεννοηθώ μαυτάκαθώς και με τους πρέσβεις των τριών φίλων Δυνάμεων αι οποίαι υπεγραψαντας περί αποκαταστάσεως της Ελλάδος Συνθήκας

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αλέξανδρος Σούτσος

Απαγορεύσατε πάσαν διάκρισιν τάξεων κηρύξατε πάντας τους πολίτας ίσους ενώπιον του Νόμου την ατομικήνελευθερίαν ιεράν την κατοικίαν απαραβίαστον και την ιδιοκτησίαν αναφαίρετον δότε εις τους πολίτας ατομικώς και συλλήβδην το δικαίωμα της αναφοράς άφετε τη διδασκαλίαν ελευθέραν απαλλάξατε τον Τύπον παντός δεσμού εγγυήσεων [hellip] καθιερώσατε το αμετάθετον των δικαστών [hellip] ορίσατε καλώς τα περί ευθύνης υπουργών παραδεχθήτε άμεσον σύστημα εκλογής βουλευτών και μην επιτρέψετε εις τους παραστάτας του λαού να μετέρχωνται ταυτοχρόνως και υπουργήματα [hellip] Βασιλεύς ανεύθυνος να βασιλεύη υπουργοί υπεύθυνοι να κυβερνώσι βουλευταί παρά του λαού εκλεγόμενοι να νομοδοτώσι επί πάσι δε τούτοις Τύπος ελεύθερος επαγρυπνών εις την Πολιτείαν να επιτηρή τη Βουλήν

1803-1863

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Παναγιώτης Χαλκιόπουλος (1844)

Δεν θέλω άλλο τι παρά τον τύπον ελεύθερον

Όλα αφαιρέσατέ τα ακόμη και αυτό το

Σύνταγμα δύναμαι να σας το χαρίσω Τον

τύπον μόνον αφήσατέ με και αν όλη η τυραννία

του κόσμου επικαθήσει επί της τύχης της

Ελλάδος θέλω δυνηθεί βεβαίως να την

καταστρέψω

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Εκλογικός Νόμος (1841844)

◼ Καθολική ψηφοφορία

◼ Όσοι άνδρες γεννήθηκαν εντός του Βασιλείου

◼ Έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος

◼ Εκτός από laquoοικόσιτους υπηρέτεςraquo laquoμαθητευόμενους

τεχνίτες-τσιράκιαraquo και άνεργους

◼ Ψηφίζουν= MB (112) Γαλλία (170) Ελλάς (910)

◼ Καθολική ψηφοφορία αρρένων Ελλάς 1844 Ελβετία

1848 ΗΠΑ 1870 Βέλγιο 1893 Νορβηγία 1893

Αυστρία 1907 Σουηδία 1909 Ιταλία 1912 ΜΒ 1918

Νότιος Αφρική 1994

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Σύνταγμα

18641875191119521975198620012008

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Πασχάλης Κιτρομηλίδης

Το ελληνικό Σύνταγμα του 1864 υπήρξε η σημαντικότερη κατάκτηση του δημοκρατικού φιλελευθερισμού στην ελληνική πολιτική ζωή του 19ου αιώνα [hellip] [Α]νασυνδέεταιμε την παράδοση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συνταγματισμού που εκδηλώθηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση [hellip] Αυτή η πρωιμότερη φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε παραγκωνιστεί και εξωθηθεί στο περιθώριο από την επιβολή του συγκεντρωτικού και αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης της απόλυτης μοναρχίας Επιπλέον μέσα στην ιδεολογική σκλήρυνση των δεκαετιών μετά το 1830 η φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση είχε απονομιμοποιηθεί ως πηγή διάσπασης της ενότητας του έθνους Αυτή την παρακαταθήκη ανασύρει από τη λήθη το Σύνταγμα του 1864 και με την αποφασιστική συμβολή των Επτανησίων πληρεξουσίων για τους οποίους η παρακαταθήκη αυτή είχε κρατηθεί ζωντανή από τον ριζοσπαστισμό

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αρχή της Δεδηλωμένης

Ενδελεχής θέλει είσθαι η παρrsquoεμού αναγνώρισις των επί του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος στηριζομένων προνομίων των εκλεκτών του Έθνους [] Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων υπrsquoεμού [] εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους [] απεκδέχομαι ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του Πολιτεύματος

Γεώργιος Αacute Λόγος του Θρόνου (1981875)

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αίγινα 1865Η Αντίφαση του εκσυγχρονισμού

[Δ]ιατρίψαντες και οι δύο τόσα έτη εις την Ευρώπην αυτός μεν ελησμόνησε την Ελλάδα εγώ δε εδιδάχθην να εννοώ αυτήν κάλλιον ή πρότερον Ο Μαυροκορδάτος εξέλαβε την Ελλάδα Ευρώπην [hellip]

Πλην αγαπητέ το ελληνικόν έθνος δεν είναι το συνερχόμενον εις την αίθουσαν του Μαυροκορδάτου αλλά το συνερχόμενον εις την του Κωλέττουmiddot το ελληνικόν έθνος ούτε βελάδας φορεί ούτε γαλλικά ή αγγλικά ομιλεί (φορεί φουστανέλλας ομιλεί ενίοτε και αλβανικά και κουτσοβλάχικα και σώζει τα ήθη της τυραννίας τα οποία δεν θα εξαλειφθώσι δια μιαςmiddot διότι όσον και αν φωνάζωσιν οι λογιώτατοι τα έθνη δεν αυτοσχεδιάζονται

Επιστολή Ιωάννη Κωλέττη στον Νικόλαο Δραγούμη (681844)

Αυτός αντεπροσώπευσεν εις τας

επισημοτέρας της πατρίδος θέσεις τον

λόγιον Έλληνα Εν αυτώ ανεγνώριζον

πάντες τον αρχηγόν τής μάλλον

πεπολιτισμένης και φιλελευθέρας μερίδος

τού έθνους

Διομήδης Κυριακός (1865)

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Ο άνθρωπος που έσωσε την

επανάστασηΜόνη εξαίρεση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Αυτός ο πολιτικός

αρχηγέτης της επανάστασης αντιλαμβανόμενος με την πολιτική του ιδιοφυΐα και την εντυπωσιακή παιδεία του την αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής της Μεγάλης Βρετανίας συντάσσει ότι μίζερα αποκάλεσαν Έλληνες ιστορικοί laquoδήλωση υποτέλειαςraquo Σας προσφέρουμε διαρκή συμμαχία αν σώσετε την ελληνική επανάσταση Αυτή είναι η πολιτική πρόταση του Φαναριώτη ριζοσπάστη φιλικού προς την κατrsquo εξοχήν φιλελεύθερη δύναμη της εποχής την οποία συνυπέγραψαν εξαναγκασμένοι ή αυτοβούλως και άλλοι Έλληνες ηγέτες

Η πολιτική σύλληψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου ήταν όπως πάντα μεγάλης στρατηγικής εμβέλειας πρόσφερε προνομιακή σχέση κατά προτεραιότητα στη Μεγάλη Βρετανία ή σε όποια δύναμη θα βοηθούσε τους Έλληνες [hellip] Το σχέδιο πέτυχε Θετική στροφή της Μεγάλης Βρετανίας συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής συγκρότηση του συμμαχικού στόλου και ναυμαχία του Ναβαρίνου Αυτή η πορεία ακύρωσης της ήττας των Ελλήνων οδήγησε αργότερα στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους

Πέτρος Πιζάνιας

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

[Ό]ποιος φαντάζεται να κάμη άλλο τι εις την Ελλάδα παρά να μπαλώνει είναι γελασμένος

(Επιστολή Σπυρίδωνα Τρικούπη στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο Ναύπλιο 371824)

Έλληνας (Peter von Hess 1833)

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Constitutional Liberal Democracy

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

◼ Το μεγαλύτερο ποσοστό δημοκρατικού

κοινοβουλευτικού βίου

◼ Πάντα με Σύνταγμα

◼ Συμμαχίες

◼ Εδαφική επέκταση

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Αν Πολυζωίδης (1837)

Τους οφείλουμε πολλά

όχι τόσον δια της ανδρείας των

την οποία έχουν ιδιοκτησίαν

κληρονομικήν όσον δια της εξ

αρχής προς την Ευνομίαν

κλίσεώς των

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet

Σας ευχαριστώ

ahatzisphsuoagr

httpwwwaristideshatzisnet