96
gu rmiq pR kwS 3 ju lweI 2016 < siqgu r pR swid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pR cwr kmy tI dw mwisk-p` qr) hwV-swvx, sM mq nwnkSwhI 548 ju lweI 2016 sMpwdk sqivMdr isMG PUlpur Approved for School libraries by the Director of Public Instructions Punjab Vide Circular No. 4580-2/25-58-B-49154 Dated Oct. 1958 ijld 60 AMk 4 cMdw Byjx dw pqw sk`qr Secretary Drm pRcwr kmytI Dharam Parchar Committee (SR omxI gu: pR : kmy tI) (S.G.P.C.) sRI AMimRqsr-143006 Sri Amritsar-143006 > > Po n : 0183-2553956-59 AY ks 304 PY ks : 0183-2553919 website : www.sgpc.net e-mail :[email protected], [email protected] fwk rwhIN ‘gu rmiq pR kwS’ nw pu ` jx bwry au pro kq Po n nM br imlw ky ieM cwrj gu rmiq pR kwS nwl AY ks: 303 ’qy sM prk kro jI[ (dy S) (ivdyS) pRqI kwpI ` 5 swlwnw ` 50 pMj swl ` 250 lweI& ` 500 swlwnw ` 1250 pMj swl ` 5000 lweI& ` 10000 cMdw

> > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 3 julweI 2016

< siqgur pRswid]gurmiq swcI swcw vIcwru]

(Drm pRcwr kmytI dw mwisk-pqr)hwV-swvx, sMmq nwnkSwhI 548 julweI 2016

sMpwdksqivMdr isMG PUlpur

Approved for School libraries by the Director of Public Instructions PunjabVide Circular No. 4580-2/25-58-B-49154 Dated Oct. 1958

ijld 60 AMk 4

cMdw Byjx dw pqwsk`qr SecretaryDrm pRcwr kmytI Dharam Parchar Committee(SRomxI gu: pR: kmytI) (S.G.P.C.)sRI AMimRqsr-143006 Sri Amritsar-143006

> >

Pon : 0183-2553956-59 AYks 304 PYks : 0183-2553919website : www.sgpc.net

e-mail :[email protected],[email protected]

fwk rwhIN ‘gurmiq pRkwS’ nw pujx bwry auprokq Pon nMbr imlw kyieMcwrj gurmiq pRkwS nwl AYks: 303 ’qy sMprk kro jI[

(dyS) (ivdyS)pRqI kwpI ` 5swlwnw ` 50pMj swl ` 250lweI& ` 500

swlwnw ` 1250pMj swl ` 5000lweI& ` 10000

cMdw

Page 2: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 4 julweI 2016

gurbwxI ivcwr 5

sMpwdkI 6

hiriksn BXo Astm bl bIrw -fw. rUp isMG 9

sRI Akwl qKq swihb jI -ipRM. nirMdr isMG soc 13

mIrI-pIrI dw sMklp -s. suKvMq isMG 21

SbdwrQ sRI gurU gRMQ swihb: ivAwkrnk sMdrB -fw. gurmyl isMG 25

. . . bwbw AwlI isMG jI slOdI -s. ismrjIq isMG 32

BweI mnI isMG jI ShId -s. ibkrmjIq isMG 43

BweI qwrU isMG jI dI lwswnI ShIdI -fw. gurcrn isMG 49

gurmiq sMgIq Aqy vwr gwien -fw. jiqMdr kOr 56

ShId aUDm isMG -pRo. kulbIr isMG 63

isK nOjuAwn pIVHI nUM sWBx dI muK loV -s. rGbIr isMG ‘bYNs’ 67

sohx isMG sIql ricq ieiqhwisk nwvl

mhwrwjw dlIp isMG -fw. BuipMdr isMG 72

igAwnI lwl isMG: . . . -fw. BgvMq isMG 82

gwgr ’c swgr-- 64 -fw ieMdrjIq isMG gogoAwxI 87

gurmiq swihq dy rU-brU-- 3 -fw. rxjIq kOr pMnvW 90

pusqk rIivaU 93

mYN nhIN kys ktwauxy (kivqw) -s. blbIr isMG bylI 94

^brnwmw 95

Drm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAW 97

qqkrw

Page 3: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 5 julweI 2016

gurbwxI ivcwrswvix srsI kwmxI crn kml isau ipAwru]mnu qnu rqw sc rMig ieko nwmu ADwru]ibiKAw rMg kUVwivAw idsin sBy Cwru]hir AMimRq bUMd suhwvxI imil swDU pIvxhwru]vxu iqxu pRB sMig mauilAw sMmRQ purK Apwru]hir imlxY no mnu locdw krim imlwvxhwru]ijnI sKIey pRBu pwieAw hMau iqn kY sd bilhwr]nwnk hir jI mieAw kir sbid svwrxhwru]swvxu iqnw suhwgxI ijn rwm nwmu auir hwru]6] (pMnw 134)

pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI mhwrwj “bwrh mwhw mWJ” dI ies pwvn pauVIduAwrw swaux mhIny dI vrKw dI ruq qy ies nwl sMbMiDq ibMbwvlI qy vwqwvrn dy pRsMg ivcmn`uK rUpI jIv-iesqrI ƒ mnuKw jIvn rUpI swaux mhIny dI suhwvxI qy AnukUl bhwr dwpUrw-pUrw Awqimk lwB lYNidAW Aiq durlB mnuKw jnm ivc prmwqmw rUpI pqI nwl sdIvIimlwp krn dw gurmiq gwfI mwrg b^iSS krdy hn[ siqgurU jI Purmwn krdy hn ikswaux mhIny dI ruq ieMnI rs vwlI qy hrI-BrI hY ik ies ivc mn`uK-mwqr rUpI jIv-iesqrI pqI-prmwqmw dy kMvl ijhy suMdr qy mnohr crnW dy nwl juV skdI hY[ ies AnukUlsuKwvIN bhwr ivc aus dw ienHW nwl sihjy hI ipAwr bx jWdw hY[ ies ivc aus dw mn AqysrIr Bwv aus dw smucw Awpw prmwqmw dy scy rMg ivc rMgIj ky aus dy sdIvI jIvn pRdwnkrn vwly nwm ƒ Awpxw ieko-iek Awsrw bxw lYNdw hY[ jIv-iesqrI ƒ zihrIlw rMg Bwvinrol sMswirkqw JUTI mihsUs hox lgdI hY qy ies sMswr dy mn ƒ moh lYx vwly pdwrQ qyDn-dOlq Awid suAwh ijhy Bwv iksy kMm nw Aw skx vwly idsx lgdy hn[ aus ƒ iehmihsUs ho jWdw hY ik prmwqmw dy scy nwm dw qupkw hI scy gurU ƒ iml ky pIx dy Xog hY nwik kuJ hor[ aus ƒ ieh AnuBUqI vI ho jWdI hY ik swrI bnspqI mwlk prmwqmw nwl juVky hI ivgsdI-mihkdI hY, ieh AsIm smrQw aus Akwl purK dI hI hY nw ik iksy hordI[siqgurU jI kQn krdy hn ik swaux dI suhwvxI ruq ivc jIv-iesqrI dw mn qW mwlkƒ imlx vwsqy qWG rKdw hY AYpr AwpxI imhr krky Awpxy nwl imlwaux vwlw auh mwlkAwp hI hY Bwv ieh mMzl jIv-iesqrI dy hI XqnW Awid krky hwsl nhIN ho skdI[ mYNjIv-iesqrI AwpxIAW aunHW shylIAW qoN vwry-bilhwry jWdI hW ijnHW swaux dI suhwvxIbhwr dw lwhw lYNidAW mwlk ƒ hwsl kr ilAw hY[ siqgurU jI PurmwauNdy hn ik imlwp dIqWG rKx vwlI jIv-iesqrI bynqI jodVI krdI hY ik hy mwlk jIE, ikrpw b^iSS kro,mYƒ gur-Sbd duAwrw suAwr lvo ikauNik iek gurU-Sbd hI hY jo jigAwsU ƒ suAwrn vwlwBwv aus dw Awqimk kilAwx krn vwlw hY[ ijnHW jIv-iesqrIAW ny Awpxy ihrdy rUpIgly ivc mwlk prmwqmw dy scy nwm dw hwr pihn ilAw hY ArQwq jo iek pl vI ies nwmƒ nhIN ivswrdIAW, swaux dw mhInw shI ArQW ivc aunHW ƒ mwlk nwl iekimk juVIAWbxwaux ’c shweI huMdw hY[

Page 4: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 6 julweI 2016

mIrI-pIrI ivhwrk jIvn dw AwDwrmIrI-pIrI mnuKI S^sIAq dI sMpUrnqw dw pRqIk hY, ieh Drm dI

ivAwpkqw AwDwr hY, ieh AwdrSk rwjnIqI, nroey smwj Aqy hlImI rwjdw mwfl hY[ gurbwxI AMdr isDWq rUp ivc ies dI ivsqirq ivAwiKAwimldI hY Aqy sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy smyN ies dw prq`K rUp swhmxyAwauNdw hY[

AMqrmuKqw Aqy bwhrmuKqw mnuK dIAW do mwnisk ibrqIAW hn[ ienHWƒ privrqI-inrivrqI, dIn-dunI, AMjn-inrMjn, jog-Bog Awid sMklpWrwhIN smiJAw jw skdw hY[ Bwrq ivc ienHW ivprIq mwnisk ibrqIAW ’qyAwDwirq privrqI mwrg Aqy inrivrqI mwrg pRcilq rhy hn[ privrqIdw ArQ hY-- mn dw sMswrk pdwrQW vl JukwA Aqy inrivrqI dw Bwv hY-- duinAwvI pdwrQW vloN auprwmqw[ mnuK dw ienHW ivcoN iek vl JukwAAwpxy Awp ivc ADUrw hY[ ienHW donW mwrgW ivc ieksurqw dI AxhoNd kwrnprivrqI mwrg vwly sMswrkqw ivc Kcq ho ky prmwrQ qoN vWJy rih gey AqyinrivrqI mwrg vwly Gr-prvwr iqAwg ky smwj leI inkMmy swbq hoey[ieh dovyN mwrg Drm Aqy smwj dI ADogqI dw kwrn bxy[ ies leI ijMnIdyr privrqI Aqy inrivrqI dohW mwnisk ibrqIAW/ dohW mwrgW ivckwrieksurqw kwiem nw kIqI jWdI aunIN dyr AwdrSk Drm, AwdrSk smwjAqy AwdrSk rwjnIqI dI klpnw nhIN sI kIqI jw skdI[ sRI gurU nwnkdyv jI Anuswr privrqI Aqy inrivrqI donoN hT hn Aqy Asl Drm hI auhSkqI hY jo donW ivc ieksurqw pYdw krdI hY:

privriq inrivriq hwTw dovY ivic Drmu iPrY rYbwirAw] (pMnw 1280)ieh ieksurqw sihj dI AvsQw hY, ijQy shjy igRh mih shij

audwsI vwlI nroeI jIvn-jwc hY[ donW mwrgW ivc ieksurqw vwlI iehjIvn-jwc hI mnuK dw hlq-plq sMvwr skdI hY[ ieho rwj jog dw qKqhY[ ies dy rwj jog ivc ieksurqw kwrn ies dw rwj jwlm ibrqI vwlwnhIN sgoN inrml krm (syvw) ies dw AwdrS hY[ ies dw jog BWjvwdInhIN[ ieh qW hsMidAw KylµidAw pYnµidAw KwvMidAw ivcy hovY mukiqvwlI nroeI jIvn-jwc hY[ ieho mIrI-pIrI dw AwDwr hY[

pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI ny hlq-plq, dIn-dunI dIieksurqw ƒ A`gy qoridAW ‘hir ko nwmu jip inrml krmu’ dy isDWq

sMpwdkI...

Page 5: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 7 julweI 2016

rwhIN sRySt Drm dI pirBwSw mnu`Kqw swhmxy pyS kIqI[ prmwqmw dIBgqI (pIrI dw krm) Aqy mnu`KI BlweI dy kMm (mIrI dw krm) ie`kosMpUrn S^sIAq dy gux hn[ pIr ny Dwrimk krm dy nwl mnu`Kqw dIBlweI dy kMm vI krny hn[ jykr ies mMqv pUrqI ivc koeI ivGn pwauxdI koiSS kry qW Ssqr-Swsqr dy isDWq ƒ Aml ivc ilAwauNidAWpIr ny qlvwr vI cu`kxI hY[ dyg dy nwl qyg dw ieh isDWq mIrI dy rUpivc sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy smyN is`KI jIvn dy Ain`KV AMg dy rUpivc swhmxy AwieAw[ dUsry pwsy mIr ny vI hmySW Drm s`qw dI invwizSivc rih ky rwj s`qw ƒ inrml krm bxwauxw hY[

mIrI-pIrI ny BgqI SkqI dy rUp ivc Dwrimk Aqy rwjnIqk jIvn dydo phIAW dI qrHW iek dUsry dy pUrk ho ky clxw hY[ iek qoN ibnw dUsrw ADUrwhY Aqy ADUry dy Awphudrypn kwrn jIvn rON ibKr jWdI hY[ BgqI qoN ibnwSkqI dUhrw rveIAw AKiqAwr kr lYNdI hY[ mjlUm swhmxy ieh zwlm bxjWdI hY Aqy Awpxy qoN jwbr swhmxy kwier swbq huMdI hY sdIAW dw BwrqIieiqhws ies dI audwhrn irhw hY[ dUjy pwsy SkqI qoN ibnw BgqI vI kwierhI rihMdI hY jo Awpxw bcwA Awp krn dy smrQ vI nhIN rihMdI[ AwpsIsMquln nw hox kwrn iek dUsry dy AiDkwr Kyqr ivc byloVI d^l-AMdwzI nyvI Dwrimk Aqy smwijk jIvn ƒ pRBwivq kIqw hY[ ieiqhws ies gl dwgvwh hY ik AKOqI pIr ny Drm dI kropI dy frwvy dy ky mIr dy AiDkwr Kyqrivc byloVI d^l-AMdwzI kIqI hY[ mIr ny vI AwpxI hkUmq dy nSy ivc pIrƒ bhuq qsIhy idqy hn[ keI vwr mIr Aqy pIr donW ny iml ky lokW au~prAMqW dy zulm Fwhy hn[

AijhI dSw ivc gurmiq dw mIrI-pIrI dy sumyl dw mwrg BwrqIsmwj leI cwnx-munwrw swbq hoieAw[ ies dI BgqI AMqir pUjw pVihkqybw sMjmu qurkw BweI vwlI kwier BgqI nhIN[ ieh idSwhIx BgqI vWgmukqI pRwpqI leI Awry nwl isr ktwaux nwloN Drm dI rwKI leI sIsktwaux dw AwdrS pyS krdI hY[ ies dI SkqI qlvwr nwl zwlm dw mUMhmoVnw jwxdI hY[ ieh zwlm hmlwvr ƒ vyK ky kotI hU pIr vrij rhweyvwlI kwierqw dI hwmI nhIN[ BgqI ivcoN aupjI ies dI SkqI Aiq hI rnmY qb jUJ mroN dw jzbw pYdw krdI hY[ ies qrHW mIrI-pIrI dy isDWq nymnuK dy ivAkqIgq Aqy sMsQwgq dohW rUpW ivc AgvweI krnI hY[ Drm qyrwjnIqI dy sMbMD ivc jykr rwjnIqI Drm ƒ Awpxy ihq ivc vrqx dIkoiSS krygI jW Drm rwjnIqI dI ADIngI svIkwr kr lvygw qW mIrI-pIrI

Page 6: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 8 julweI 2016

dy isDWq dI Gor aulMGxw hovygI[Ajoky smyN Drm Aqy rwjnIqI dy sbMD ivc mIrI-pIrI dw sMklp hI

auswrU syD dyx dy smrQ hY[ Aj lokqMqr dy Xug ivc bhuDrmI dySW ivc Gt-igxqI Drm dy pYrokwr AsuriKAq hn[ bygwnI rwj sqw ivc dUsry Drm dypYrokwrW ƒ vfIAW cuxOqIAW dw swhmxw krnw pYNdw hY[ aunHW dy ZlW ivctwier pw ky swiVAw jWdw hY, aunHW dy Drm AsQwnW ƒ qopW tYNkW nwlaufwieAw jWdw hY[ AijhI dSw ivc rwj ibnw nih Drm clY hYN dy kQnAnuswr Drm dI AwpxI rwj sqw dI AihmIAq mihsUs huMdI hY[ ikauNikDrm dI rwKI leI rwj rUpI vwV dw hoxw lwzmI hY[ iesy dUr-AMdySI qihqpIrI dy nwl mIrI dI ikrpwn Dwrn krky sRI gurU hirgoibMd pwqSwh ny nwnkrwj dy pwqSwhI dwvy hlq muKI pRBuqw ƒ spSt kr idqw sI[ ieho Kwlswrwj dI aumMg hY[ ies leI Drm Aqy rwjnIqI ivckwr ieksurqw hI lokqMqrdw AwdrS ho skdw hY[ Drm Aqy rwjnIqI ivc ieksurqw hox dy bwvjUdienHW donHW dy AiDkwr Kyqr vKro vKry hn[ rwjnIqI ny Drm dI Xog AgvweIivc kwrjSIl rihxw hY ikauNik dwrSink pDr ’qy mIrI rjo, qmo, sqo iqMnWguxW qk sImq hY[ ies leI mIrI dI pUry ivSv au~pr rwj krn dI lwlsw nymnuKqw ƒ bVy iBAwnk duK idqy hn[ pIrI cOQy pd dw gux hY[ ijs ƒ sihjAvsQw kihMdy hn[ pIrI dI AgvweI ivc mIrI dy iqMny gux sMquln ivc AwjWdy hn[ ies qrHW rUhwnI, sdwcwrk qy pdwrQk ieksurqw ivcoN mnuKIbrwbrI, praupkwr, smwj-syvw, dieAw, ienswP Awid guxW vwly hlImIrwj dw supnw swkwr huMdw hY[ sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny ikrpwnW ƒmIrI-pIrI donW dy pRqIk vjoN vrq ky dunIAw dy ieiqhws ivc pihlI vwrsMq-ispwhI dy invykly srUp ƒ pRqK rUp ivc pRgt kIqw hY[

ies DrqI au~pr mnuKI S^sIAq dI GwVq mIrI-pIrI dy DwrnI ho kyhI sMpUrn hoxI sI[ ies leI pihly gurU swihbwn ny mIrI-pIrI ƒ isDWq rUpivc isKI jIvn dw AMg bxwieAw[ iPr sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny AwpmIrI-pIrI dIAW do ikrpwnW Dwrn kr ky ies isDWq ƒ AmlI rUp ivcpRgt kIqw Aqy isKW ƒ SsqrDwrI bxwieAw[ AKIr dsmyS ipqw sRI gurUgoibMd isMG jI ny mIrI-pIrI ƒ do Dwry KMfy dw rUp dy ky KMfy-bwty dI pwhulCkw ky Kwlsw pMQ swj ky Kwlsy ƒ mIrI-pIrI dw DwrnI bxw ky DrqI dwsMpUrn mnuK bxw idqw[

Page 7: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 9 julweI 2016

hiriksn BXo Astm bl bIrw-fw. rUp isMG*

sRI gurU hirikRSn swihb jI dw jnm 7 julweI, 1656 eI. ƒ sRIgurU hirrwie swihb dy Gr ‘SIS mihl’ kIrqpur ivKy hoieAw[rwmrwie jI Awp jI dy v`fy Brw sn, jo bhuq hI cusq clwk qy mkwrnIqI-vyqw sn[ gurU-Gr dy kuJ msMdW nwl vI aus dw rwbqw sI[ sRIgurU hirrwie swihb jI dw v`fw swihbzwdw hox krky auh hr qrHWAwpxy Awp ƒ gurg`dI dy Xog qy ivrwsqI h`k smJdw sI[

jd smyN dy bwdSwh AOrMgzyb ny sRI gurU hirrwie swihb jI ƒid`lI bulwieAw qW gurU jI ny rwmrwie ƒ bwdSwh ƒ imlx ih`qByijAw[ rwmrwie ƒ sKq hdwieq kIqI geI ik gurU-Gr dy AwSyivru`D koeI g`l nw krnI qy nw hI mMnxI, BwvyN ies bdly ikqnI vIkImq ikauN nw cukwauxI pvy[ rwmrwie jd bwdSwh ƒ imilAw qW ausny bwdSwh dI KuSI hwsl krn leI, bwdSwh dI bhuq KuSwmd kIqI[aus ny bhuq kuJ gurU AwSy ivru`D boilAw ie`QoN qk ik gurU nwnk swihbdI pwvn bwxI dI ieh pMkqI imtI muslmwn kI pyVY peI kuim@Awrbdl ky imtI beImwn kI pVHI qy ikhw ik Aijhw ilKx vwly dIglqI nwl hoieAw hY[ Asl Sbd muslmwn nhIN ‘beImwn’ hY[ iehgurbwxI dw Gor Apmwn sI ijs dI iksy is`K pwsoN Aws vI nhIN sIkIqI jw skdI[ jd sRI gurU hirrwie swihb jI ƒ rwmrwie dI iesmwVI hrkq dw pqw l`gw qW aunHW hukm kr id`qw ik swfy m`Qy nhINlgxw[ gurU jI ny isK sMgqW ƒ AwdyS kIqw ik rwmrwie nwl iksy qrHWdw vrqoN-ivhwr, myl-jol, bol-cwl nw krn[ isK sMgqW ny gurU hukmƒ s`q kr mMinAw[

sRI gurU hirrwie swihb jI ny Awpxw AMiqm smW nyVy AwieAwjwx, gur-gdI dI mhwn izMmyvwrI Awpxy Coty spuqr sRI (gurU) hirikRSnjI ƒ sONp id`qI[ gurg`dI dI izMmyvwrI sONpx qoN pihlW sRI gurUhirrwie jI ny sRI (gurU) hirikRSn jI ƒ hdwieq kIqI ik bwdSwh*skqr, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[

Page 8: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 10 julweI 2016

AOrMgzyb dy m`Qy nhIN l`gxw[ gurgdI ’qy ibrwjmwn hox smyN sRI gurUhirikRSn jI dI aumr kyvl pMj swl qy kuJ mhIny dI sI[ gurU nwnkjoiq dy auqr-AiDkwrI bxn leI sMswirk aumr, irSqy qy ivrwsqdw koeI sbMD nhIN, gurU Gr ivc Xogqw hI pRDwn hY[ sRI gurU hirrwieswihb jI dy Akwl clwxy qoN ip`CoN gurU hirikRSn jI gurg`dI ’qyibrwjmwn hoey[ is`K sMgqW gurU drSn kr inhwl huMdIAW[ gurU jI,gurU nwnk joiq dy AwSy Anuswr in`q sMgqW ƒ AiDAwqmk aupdySidMdy, SMky nivrq krdy Aqy nwm-dwn dIAW b^iSSW krdy[ gurU jIny pRcwr ih`q msMdW dIAW ifaUtIAW vK-v`K ielwikAW ivc lweIAW[

rwmrwie v`loN sRI gurU hirikRSn jI dI ivroDqw hoxI suBwivk sI,ikauNik rwmrwie qW Awpxy Awp ƒ hr qrHW gurg`dI dy Xog smJdwsI[ gurg`dI dIAW rsmW smyN rwmrwie id`lI ivc sI[ rwmrwie nwlkuJ msMdW dy h`Q qW pihlW hI rly hoey sn qy kuJ aus ny lwlc dy kyAwpxy nwl hor kr ley[ msMdW ƒ rwmrwie ny ikhw ik auh dUr-nyVyjw ky ieh pRcwr krn ik is`KW dy A`TvyN gurU rwmrwie hn[ msMdW nyAijhw pRcwr krnw SurU kr id`qw qy dsvMD iek`Tw kr kuJ Awp Ckdyqy kuJ rwmrwie ƒ Byj idMdy[ ies qrHW kuJ smW qW c`ldw irhw pr JUTdI dukwn ikqnw ku icr cl skdI sI? is`K sMgqW ƒ jd rwmrwiedIAW kucwlW dw pqw cilAw qW aunHW rwmrwie ƒ gurU mMnxoN ienkwrkr id`qw[

rwmrwie AwpxI pyS nw c`ldI dyK; bwdSwh dy drbwr ivcPirAwdI hoieAw qy ikhw ik mYN sRI gurU hirrwie swihb jI dw v`fwspu`qr hW ies krky gurg`dI ’qy myrw h`k hY, myrw h`k mwr ky sRI (gurU)hirikRSn ƒ gurg`dI sONpI geI hY, mYƒ myrw h`k imlxw cwhIdw hY[ijs ’qy myrw ivrwsqI h`k hY[ myrw ksUr isrP iehI hY ik mYN AwpjI dw v&wdwr hW[ myry ipqw jI ArMB qoN hI quhwfy ivru`D sn qy aunHWny myry Coty BweI hirikRSn ƒ gurgdI dyx smyN ieh AwdyS kIqw hY, ikauh quhwfy mQy nw l`gy[

AOrMgzyb (jo bhuq hI cwlbwz sI) ny soicAw jykr gurg`dI myryvPwdwr rwmrwie ƒ iml jwvy qW mYN Drm pirvrqn SWqI pUrvk FMgnwl kr skWgw qy jykr koeI smJOqw nw hovy qW ienHW dohW BrwvW ivc

Page 9: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 11 julweI 2016

JgVw rhygw, ijs dw mYƒ hI Pwiedw hY[ ieh soc ky AOrMgzyb ny sRIgurU hirikRSn jI ƒ id`lI Awaux leI bulwvw ByijAw[ ieDr rwmrwieny soicAw jykr sRI gurU hirikRSn jI id`lI Aw ky bwdSwh ƒ imldy hnqW mYN is`K sMgqW ivc pRcwr krWgw ik gurU hirikRSn jI ny gurU-ipqwdy AMqm hukm dI aulMGxw kIqI hY qy jykr gurU jI nhIN AwauNdy qW iehbwdSwh dI hukm AdUlI hovygIN, myry leI donoN qrHW rwh swP!

sRI gurU hirikRSn jI ny gurU-ipqw dy AMqm AwdyS Anuswr bwdSwhAOrMgzyb ƒ imlx qoN swP ienkwr kr id`qw[ imrjw rwjw jY isMG nygurU jI ƒ bulwvw ByijAw ik gurU jI idlI Awaux qy isK sMgqW ƒ drSndy ky inhwl krn qy auh bwdSwh ƒ BwvyN nw imlx[ is`K sMgqW v`loNbynqI-pqr imlx ’qy gurU jI ny idlI jwx dw PYslw kr ilAw[ bhuqswrIAW sQwnk sMgqW qy mwqw jI dy nwl gurU jI id`lI v`l ƒ c`l pey[sMgqW dI igxqI idnoN-idn vDdI dyK gurU jI ny hzUrI sMgq qoN ibnwbwkI sMgq ƒ vwps jwx leI kih id`qw[ pMjoKrw swihb dy sQwn ’qygurU jI ny pVwA kIqw qy hMkwrI pMfq lwl cMd dy SMky dI nivrqI leIC`jU nwm dy sDwrn ivAkqI pwsoN gIqw dy ArQ krvwey[ ies qrHW gurUjI is`K sMgqW ƒ drSn idMdy hoey id`lI phuMcy[ id`lI gurU jI imrjwrwjw jY isMG dy bMgly ivc Tihry (ijQy A`j kl gurduAwrw bMglw swihbsuBwiemwn hY) in`q sMgqW gurU-drSn ih`q AwauNdIAW qy drSn prsiqRpq huMdIAW[ AOrMgzyb ny drSn krn dI ie`Cw zwhr kIqI pr gurUjI ny ienkwr kr id`qw[ rwmrwie dy dwvy sbMDI gurU jI nwl g`lbwqkrn leI AOrMgzyb ny iek Aihlkwr dI ifaUtI lweI[ gurU jI nyAihlkwr ƒ sp`St kIqw ik gurU nwnk joiq ’qy iksy dw ivrwsqI h`knhIN, ies leI ksv`tI Xogqw hY[ sRI gurU nwnk dyv jI ny Awpxy dospu`qrW ƒ Cf gurU-Gr dy pRIqvwn syvk BweI lihxw jI ƒ guirAweIdI izMmyvwrI sONpI[ ies qrHW hI sRI gurU AMgd dyv jI Aqy sRI gurUAmrdws jI ny Awpxy spu`qrW ƒ guirAweI nhIN id`qI[ sRI gurUrwmdws jI ny Awpxy v`fy do spuqrW ƒ C`f sB qoN Coty spu`qr ƒguirAweI dI bKiSS kIqI[ ies qrHW hI sRI gurU hirgoibMd jI nyAwpxy spu`qrW qy v`fy poqry ƒ Cf ky Coty poqry ƒ guirAweI bKiSSkIqI[ dUsrw rwmrwie ny Aijhw GtIAw kMm kIqw hY, ijs dI iksy vI

Page 10: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 12 julweI 2016

gurU-Gr dy pRIqvwn qoN Aws nhIN kIqI jw skdI[jd bwdSwh ƒ Aihlkwr rwhIN ienHW g`lW dw pqw lgw qW aus

ny rwmrwie dw dwAvw Kwrj kr idqw[ rwmrwie ny vI pyS nw c`ldIdyK AwpxI jgIr (dyhrwdUn) ivKy hI fyrw lwauxw TIk smiJAw[ sRIgurU hirikRSn jI dI AiDAwqmk SkqI dI prK krn leI keI qrHWAjmwieAw igAw, ijvyN rwxI dI pihcwx krnI ieqAwid[

sRI gurU hirikRSn jI kuJ smW id`lI pRcwr dI syvw krdy rhy[rozwnw nym nwl dIvwn s`jdw, sMgqW gurU drSn kr iqRpqI hwslkrdIAW jo kuJ sMgqW drSnI-Bytw, Byt krdIAW gurU jI auh sB kuJloVvMdW ivc vMf idMdy[ sRI gurU hirikRSn swihb jI ny kyvl iqMn swlguirAweI kIqI[ ies smyN ivc gurU jI ny ijs AiDAwqmk blbIrqwdw pRgtwvw kIqw auh iek imswl hY, BwvyN rwmrwie dI ivroDqw sI jWbwdSwhI hukm, gurU jI idRVH rhy[ iksy qrHW dI sMswrI bwdSwhI dy BY-fr ƒ kbUl nhIN kIqw[ iehI kwrn hY ik BweI gurdws dUjy ny sRI gurUhirikRSn jI ƒ AStm blbIrw ikhw hY[ BweI gurdws jI kQn krdyhn:

hiriksn BXo Astm bl bIrw[ijn phuMic dyhlI qijE srIrw[bwl rUp Dir sÍWg rcwieE[qb sihjy qn ko Coif isDwieE[ieau muglin sIs prI bhu Cwrw[vY Kud piq so phuMcy drbwrw[AOrMgy ieh bwd rcwieE[iqn Apnw kul sB nws krwieE[ieau Thik Thik muglin isir JwrI[Pun hoie pwpI vh nrk isDwrI[ieauN kir hY gurdws pukwrw[hy siqgur muih lyhu aubwrw] (vwr 41:22)

(gu:pR 7/1993)

Page 11: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 13 julweI 2016

sRI Akwl qKq swihb jI-ipRM. nirMdr isMG soc*

ivSv dw ieiqhws pVHIey qW qKq igxy nhIN jWdy[ qKqW ’qykbzw kIqw jWdw hY jW qKq bxwey jWdy hn[ PslW vWg qKq augdyhn, PslW vWg qKq v`Fy jWdy hn[ pihlW qKq huMdy hn, iPr qKqwbx jWdy hn[ qKqW dIAW khwxIAW nPrq nwl BrIAW hn[

ies g`l dI sRI gurU nwnk dyv jI ny hwmI BrI hY qy eysy g`l dIsRI gurU goibMd isMG mhwrwj ny puStI kIqI hY[ nw koeI rwjw irhw hY,nw koeI qKq irhw hY[ cwr idnHW dI nObq vjw ky swry cly gey hn[

kwl dy Gyry ivc AwieAw koeI qKq kwiem nhIN rih skdw[sRI Akwl qKq swihb jI gurU bwxI dw sMklp hY[ ieh kyvl

‘qKq’ nhIN hY[ ies nwl ‘sRI’ BI hY, ‘swihb’ BI hY, ‘jI’ BI hY[‘Akwl’ BI hY[ cwr Sbd ies ƒ ivSv dy qKqW qoN vK krdy hn[

ivSv dy ieiqhws ivc ikhVw qKq hY, ijhVw lokW dI kilAwxkrdw irhw hY, kr irhw hY qy krdw rhygw? ikhVw qKq hY, ijs ƒkwl ny ingl nhIN ilAw? ikhVw qKq sI ijs nwl ‘swihb’ SbdlwieAw igAw sI? ikhVw qKq sI, ijs ƒ ‘jI’ kih ky Awdr id`qwjWdw sI? ikhVw qKq hY ijhVw ‘in`q dI Ardws’ dw Bwg bixAw hY?ienHW l`CxW vwlw sRI gurU gRMQ swihb jI dw sMklp hY[

sRI Akwl qKq swihb jI dy au~pr kOx bYTw hY? sRI gurU nwnk dyvjI ny aus ƒ ‘krqw purK’ qy ‘Akwl mUriq’ ikhw hY[ sRI gurU goibMdisMG jI ny Akwl purK ikhw hY[ vwrqk ivc ivsQwr huMdw hY[ kivqwivc sMKyp ho jWdw hY[ Akwl mUriq Aqy Akwl purK ieko g`l hY[

Akwl purK Aqy Akwl mUriq koeI mnOq nhIN hY hoNd hY[ auh hoNd‘boldI’ hY[ ‘g`lW’ krdI hY, ‘syD’ dyNdI hY[ ‘shwieqw’ krdI hYzumyvwrIAW sONpdI hY[

sRI gurU gooibMd isMG jI ƒ invwj ky Akwl purK ny ikhw:-sB qoN pihlW mYN ‘mhWblI’ pYdw kIqy[ ieh bl kmzorWƒ au~cw cu`kx leI sI[ aunHW dI r`iKAw krn leI sI[

*gurpurvwsI

Page 12: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 14 julweI 2016

zor aunHW dw nhIN sI[ aunHW ƒ kMm krn leI bKiSAwigAw sI[ pr bwhU-bl ny aunHW ƒ pwgl bxw id`qwqwkq mUrK bxw dyNdI hY[ AMnHW Aqy bolw kr idMdI hY[qwkqvr ƒ Awpxy qoN ibnHW hor kuJ nhIN idsdw[ ausƒ kyvl iek Sbd bolxw AwauNdw hY ‘mYN’[

ieh ‘mYN’ swry sMswr au~pr ies qrHW PYl jWdI hY, ijvyN qyl dIiek bUMd swry pwxI au~pr PYl jWdI hY[ ‘bl’ dI ‘mYN’ dYNq bxn qoNaury nhIN rukdI[ so swry ‘blI’ dYNq bx ky in`bVy ‘r`b dy SrIk’ hogey[ iPr mYN iqMn dyvqy pYdw kIqy[ ‘mYN’ qW iek nhIN mwx huMdI, ie`Qy‘mYN mYN mYN’ iqMn iek`TIAW ho geIAW[ ienHW Awpxy Awpxy rwj kwiemkr ley[ bRhmw krqw purK bx bYTw ivSƒ pwlxhwr ho igAw[ SMkrAt`l hox dw dm Brn l`g ipAw[ iek qKq dy QW aupr iqMn qKqbx gey[ iqMnW qKqW qoN inq iqMn Purmwn inkldy[ lok Awpo ivcdIlVdy[ Purmwn Awpo ivcdI JgVdy[ iqMny dyvqy Awpo ivcdI kcIcIAWv`tdy[ dMgl huMdy[ kdy koeI ij`qdw, kdy koeI hwrdw[

ienHW iqMnW v`loN inrws ho ky Akwl purK ny A`T gvwh KVHy kIqy,ijhVy d`sdy hn Aqy swbq krdy hn ik krqw purK hY, Akwl mUriqhY, prm purK hY[ pwxI gvwh hY, pwxI qoN ibnw jIvn nhIN hY[ ieqnwpwxI iks ny bxwieAw hY[ kI koeI ieqnw pwxI bxw skdw hY? dUjwswKI hvw ƒ bxwieAw[ hvw qoN ibnw vI koeI jIaUNdw nhIN rih skdw[hvw dUjw gvwh sI ik prm purK hY Aqy auho swirAW dy jIvn swDnhn[ pr gvwh qy Awp hI vrx dyvqw bx ky pUjw krvwaux lg ipAw[hvw vrx dyvqy nwloN qyj dOVn vwlI sI, auh iks qrHW ip`Cy rih skdIsI[ auh BI pUjw krvwaux l`g peI[ sUrj qy cMd iks dI mW DI nwloNG`t sn, auh BI pUjnIk bx gey[ iek qKq dy QW XwrW qKq bxgey[ A`g ƒ Awey, Gr dy mwlk bx ky bYT gey[

isD pYdw kIqy, auh irDIAW-isDIAW dy mjmy lw ky bYT gey[gorK Awpxy hI gorK DMDy ivc aulJ igAw rwmwnMd ny Awpxy nvyN rwhbxw ley[

irKIAW ny Awpo-AwpxIAW ismRqIAW bxw leIAW Aqy Awpxy nvyNpMQ clw ley[ hzrq muhMmd swihb jI ny Awpxy dIn ƒ v`Krw krnleI suMnq dI inSwnI kwiem kIqI[

ijs ƒ BI QoVI ijhI qwkq dI gMFI imlI, aus ny v`fI dukwn Kol

Page 13: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 15 julweI 2016

leI Aqy htvwxIAW bx ky bYT igAw[gurU ky mhlW dI ieiqhwisk mhwnqw bVI hY[ ie`Qy gurU pYdw hoey[

ie`Qy gurU in`my gey[ ie`Qy mhwn b`cy pYdw hoey[ ie`Qy gurU v`sy, ie`Qy gurUKyfy, ie`Qy gurU julm ivru`D lVy[ ie`Qy gurU mihlW ny ckIAW qy AwtwpITw, ieQy gurU mihlW ny qMdUr ivc im`sIAW rotIAW lweIAW[ iPr BIieh Gr sI, sMgq AsQwn nhIN sI[

hirmMdr sMgq AsQwn hY, hirmMdr hrI dw Gr hY[ ie`Qy SbdbRhm dw vwsw hY[ Sbd dy Awdr leI sRI gurU Arjn dyv jI nMgy pYrINjWdy hn[ Sbd lY ky pwlkI ivc Sbd ƒ suSoiBq kr ky nMgy pYrIN nwlAwauNdy hn[ bIV sMpUrn krn ip`CoN BI cOr Jldy nMgI pYrIN nwl AwauNdyhn[

ijnHW h`QW ny bwxI ilKI sI, ijhVy h`Q bwxI Awaux ’qy bwxI dyqwl nwl iml ky bwxI ilKdy sn, aunHW h`QW ny pihlW sRI hirmMdrswihb jI dI nINh r`KI Aqy iPr sRI Akwl qKq swihb jI dI, bwbwbu`Fw swihb jI Aqy BweI gurdws jI ie`tW Aqy cUnw dyx vwly sn[

ieiqhws ies g`l dw BI swKI hY ik sRI gurU Arjn dyv jI lwhOrjwx qoN pihlW guirAweI dy gey sn[ aus vyly BI sRI gurU Arjn dyvjI, bwbw buFw swihb jI, BweI gurdws jI Aqy sRI gurU hirgoibMdswihb jI cwry sn[

Akwl ausqiq dI bwxI sRI Akwl qKq swihb jI dy qKq au~prsuSoiBq Akwl purK dI isPq hY, jwp swihb Akwl purK A`gynmskwr hY[

iek g`l Xwd r`Kx vwlI hY, Aqy gurU swihbwn ny ies g`l ƒ muVmuV ky duhrwieAw hY, ‘bwxI Dur dI hY’ gurUAW dy rwhIN AweI hY[ auhqW bulwieAW hI boldy hn[ auh Awp qy bolxw BI nhIN jwxdy[ iesykrky bwxI Awid scu hY, jugwid scu hY, hY BI scu hY, hosI BI scu hY[Dur dI bwxI Dur nwl joVdI hY[ ‘Dur’ Akwl purK hY[

sRI gurU hirgoibMd swihb jI GoVy au~pr svwr ho ky sRI AMimRqsrƒ Aw rhy sn[ sRI AMimRqsr Sihr dIAW mMmtIAW nzr pYNdIAW hnqW Awp jI GoVy dI lgwm iK`c lYNdy hn[ GoVy au~proN au~qr pYNdy hn[DrqI au~pr m`Qw tykdy hn Aqy kihMdy hn, “ieh gurUAW dI DrqI hY[ey~Qy pYdl clxw bxdw hY[”

ie`Qy kyvl ieh iek ngrI hY, ijs ƒ mwx hY ik aus ƒ ‘s`q’

Page 14: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 16 julweI 2016

gurUAW dI crn-Cuh pRwpq hY[sRI gurU Arjn dyv jI ny sRI hirgoibMd swihb jI ƒ bwbw bu`Fw

swihb jI pws pVHny pwieAw sI[ aunHW Ssqr iv`idAw Aqy Swsqriv`idAw dovyN pVHweIAW sn[ ieh sB kuJ Biv`K ƒ swhmxy r`K ky kIqwigAw sI[

sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny do qlvwrW dI mMg kIqI qW ausyvyly ibjlI vWg cmkdIAW do qlvwrW ik`QoN Aw geIAW? kI aus vylyqlvwrW do hI sn? qlvwrW bxnIAW SurU ho geIAW sn[

sRI gurU hirgoibMd swihb mhwrwj jI dI swrI pOSwk dl-BMjnsUrmy vwlI sI[

gurU jI ny guirAweI dI rsm pUrI hox ’qy sMgq ƒ ikhw, pu`qr hojWdy hn, pr isK bxnw pYNdw hY[ ho jwxw Awm gl hY, pr bxnw ivSySGwlxw dw istw hY[ pu`qr ƒ is`K bxn dI koeI mnwhI nhIN[ auh BIkmweIAW kr skdw hY[ pu`qr dy nwl is`K BI bx skdw hY[

“qusIN swry is`K ho, ausI muS`kqW kIqIAW hn[ qusIN srovrpu`itAw, qusIN hirmMdr swihb jI dI auswrI kIqI[ qusIN su`cI ikrqnwl Aqy Kry sOdy nwl ngrI ƒ siqkwr Xog bxwieAw[”

“qusIN is`KW qy gurU ipqw ƒ id`qy qsIhy suxy hn[ kyvl suxy nhIN[qusIN BI q`qI loh ’qy bYTy ho, qusIN BI dyg ivc aubly ho[ quhwfy isr’qy BI grm grm ryqw pYNdI rhI hY[ qusIN BI iqMn rwqW qy iqMn idnipAwsy rhy ho, Bu`Ky rhy ho, quhwƒ BI iqMn idn nw sOx idqw, nw lytxid`qw hY[ gurU qy is`K qwxw pytw hn iek dI pIV dUjy ƒ huMdI hY[

swrIAW sMgqW dy ihrdy qVP rhy sn[ SyrW vWg ibPr rhIAWsn[ is`KW dIAW A`KW ro ro ky su`jIAW BI sn Aqy aunHW ivcoN A`g dIAWcMigAwVIAW BI inkl rhIAW sn[ keI b`dlW vWg grjy Aqy ibjlIvWg kVky sn[ is`K dMdIAW pINhdy kcIcIAW vt rhy sn[

kuJ icr gurU jI cu`p kr gey Aqy iPr TrHMmy nwl boly, “swfw sBqoN v`fw ksUr ieh hY ik swfy ivc koeI ksUr nhIN hY, swfw iek dUjyivc jVHW lw ky sMGxw v`sxw srkwr ƒ pRvwn nhIN[ sRI gurU nwnk dyvjI nwl mrdwnw, nw pMifqW ƒ cMgw l`gw Aqy nw vlI kMDwrI ƒ[ bwbrdI kqlwm dy KUnI sohly bwbr ikvyN sux skdw sI? Aqy bwbr dI POjƒ pwpW dI jM\ kihx vwly ƒ jylH ivc su`txw Aqy aunHW koloN c`kIiphwauxI zrUrI sI[

Page 15: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 17 julweI 2016

ijhVw b`icAW ƒ Gulwey Aqy sONcI Kyfx dI pyRrnw dyvy Aqy Awpxyis`KW leI idnW ivc pVHwaux vwlI pYNqI iqAwr kr ley Aqy iPrhwkm Awaux au~pr BI by-pRvwhI kry Aqy auT ky rwjy ƒ kmwn vWg Jukky slwm nw kry qW aus dw isr k`tx dw rwjy ƒ AiDkwr hY[auprlIAW swrIAW g`lW rwj ƒ Fwh lwaux vwlIAW hn[

ijhVw vrx AwSrm dIAW kMDW lMgr lw ky Fwh dyvy, auh doSI hYAqy aus ƒ srkwrI kcihrI ivc hwzr ho ky swbq krnw pvygw ik auhinrdoS hY[

gurdyv ipqw jI dw sB qoN v`fw ksUr ieh hY ik aunHW ny msijdWivc mMdr Aqy mMdrW ivc msIqW bxw id`qIAW hn[ muslmwn inmwznwl jpu pVHx l`g pey hn Aqy ihMdU gIqw dy nwl suKmnI swihb pVHnlg pey hn[ swry DrmW dy AwdmI svyry Awsw dI vwr Aqy rwq ƒ sodrdw pwT iekTy krdy hn[ aunHW dw inSwnw hY ik krqw purK dw ie`kDrm hY, auh Awp ie`k hY, ies krky aus ie`k dy do Drm nhIN hoskdy[ kljug ivc mwieAw DVy pYdw krdI hY Aqy kwm, koRD, eIrKwAqy nPrq vYr ivroD nwl iek dUjy ƒ mwrdy-mwrdy swry DVy ivnwS dymUMh ivc jw pYNdy hn[ swfw DVw smr`Q dw DVw hY[ Drm dy DVy ivckoeI ivroDI nhIN huMdw[ aus ivc kdy vwd-ivvwd nhIN huMdw[ vwd leIdo dw hoxw iek Srq hY, pr AsIN iek hW[

gurU ipqw jI jWdy hoey PYslw kr gey hn[ hiQAwr cu`k lvo[ pMjyipAwly sq, sMqoK, dieAw, Drm Aqy DIrj nwl Bry hoey sn[ sq dIisKr ƒ CUh ilAw hY[ sMqoK dI h`d BI mukw id`qI hY[ dieAw dI cotIBI sr kr leI geI hY[ Drm dw srUp inKwr id`qw hY[ DIrj dwnmUnw quhwfy swhmxy hY[

AsIN hux PirAwdI nhIN bxnw[ mMgiqAW ƒ koeI mncwhI cIz nhIN idMdw[ prwey dr ’qy AlK jgwaux nwloNmrnw hzwr guxW cMgw hY[ AsIN ByfW vWg isr Jukw kynhIN mrnw[ Syr vWg swhmxy ft ky mrnw hY[

kuJ icr cup krky gurdyv jI au~cI Avwz ivc boly myry dohW h`QWivc do qlvwrW hn[ ieh do huMidAW BI iek`lIAW hn ijqnw icr hris`K kol do do qlvwrW nw hox[ do do ipsqOl nw hox[ do do qupkW nwhox[ do do GoVy nw hox[ do do qopW nw hox[

v`fy kMm leI bhuq swry hQ cwhIdy hn[ iekly hiQAwr

Page 16: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 18 julweI 2016

BI inrijMd huMdy hn[ kwier dy h`Q PVI qlvwr ƒlwhnqW pYNdIAW hn[ Anjwx svwr GoVy ƒ Koqw bxw kyr`K idMdw hY[ inSwny hIx dI qop dw golw AwqSbwzI dwgolw bx ky rih jWdw hY[

koeI iek BI is`K kmzor nw rih jwvy[ srIr ƒ lohgVH bxwE[ipMf ipMf gqky Kyfxy SurU kr idE[ nyzy bwzI dw AiBAws SurU kridE[ GoV doVW dy twkry SurU kr idE[ auh jvwnI srwpI hY, ijhVIdyS dy kMm nhIN AwauNdI[ auh BTI kOm dI icKw hY, ijhVI hiQAwrnhIN bxwauNdI[

muitAwrW iqMR\x lwaux Aqy sUrimAW dy z^mW au~pr p`tIAW bMnHxleI kqOxw, sUeI ivc Dwgw pwauxw, inSwny bMnHx nwloN AOKw nhIN hY[Awpxy GrW ƒ iek morcw bxw idE[ ijqnw icr hr Gr gurU dw lMgrnw bx jwvy[ hr Gr gurU dw nw ho jwvy, hr Gr dy AwdmI gurU dy nwlnw ho jwx[ sRI Akwl qKq swihb jI dw rwj nhIN ho skdw[

q`qI loh iek vwr hoeI hY pr ies dw syk hXwqI qkswfy lhU ƒ grm krdw rhygw[ sIs au~pr iek vwrryqw ipAw hY pr ieh is`K kOm ƒ kdy BI lMmIAW qwxky sOx nhIN dyvygw[ dyg iek vwr aubwlI hY pr swfw Unzulm dy ivruD sdw leI aubldw rhygw[ s`cy rwj dwJMfw Drm dw huMdw hY, aus dy Prhy sc dy huMdy hn[ ijQyinrdoS mwry jWdy hox, auh rwj nhIN ksweI Gr huMdw hY[

qusIN sRI Akwl qKq swihb jI dI POj ho[ ies sYnw dw s`cwsYink auh hY, jo qMglI, slGq qlvwr dI mu`T ie`ko ijhy smJx l`gpey[ h`l dI ik`lI Aqy khI dw dsqw qy bMdUk PVn vyly kuJ EprwEprw nw smJy[ ijqny cwA nwl Psl v`FIdI hY, auqny cwA nwljwlmW dy mkVy lw lvy[ hux qusIN dsvMD mwieAw dw BI kFo[ smyN dwdsvMD BI kFo Aqy ikrq dw BI dsvMD k`Fo[

AsIN lVnw nhIN cwhuMdy pr swƒ lVn leI mzbUr kIqw jwxw[lVnw mzbUrI hY pr ij`qxw zrUrI hY[ lVweI bMidAW Aqy hiQAwrWnwl lVI jWdI hY[ pr AwdrS nwl ij`qI jWdI hY[ auqSwh, aumwh,cwA Aqy bl srIr nwloN bhuqw mn ivc huMdw hY[ ijhVI POj israu~pr kPn bMn ky lVdI hY, auh kPn vYrI leI huMdw hY[ ijhVI sYnwmn ivc fr lY ky lVdI hY, auh Awpxy nwl Awpxy leI kbrsqwn

Page 17: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 19 julweI 2016

put ky mYdwn ivc lY AwauNdI hY[myrI iek gl Xwd r`KxI, smW kdy BI QoVHw nhIN huMdw[ AsIN

Xqn QoVy krdy hW, QoVy smyN ivc v`fy Xqn kIqy jw skdy hn, bhuqwsmW slwhW ivc gvwieAw jw skdw hY[ qusIN smyN v`l vyKx dI QW ’qyAwpxy bwhU-bl dI vrqoN krnI hY[ gMBIr ho ky gurU jI ny ikhw:-

“mYN quhwƒ Sbd dy ky, iKAwl dy ky, pRyrnw dy ky AwdrSdy ky qOr irhW sRI Akwl qKq swihb jI au~pr aunHWhiQAwrW dy hwr cVHngy, ijhVy bwxI pVidAW c`ldy rhyhoxgy Aqy bwxI dy AwdrSW leI cu`ky gey hoxgy[”

kuJ cup kr ky gurU jI boly:-“ieh qlvwrW PVIAW A`j hn pr A`j qoN ip`CoN iehswfw iek AMg bx ky rihxgIAW[ ieh kyvl ies pIVIdy ibrDW, jvwnW Aqy b`icAW leI nhIN hn[ swfI hrpIVI ieh ivrsw Awaux vwlI pIVI ƒ sONp ky jwvygI[AsIN pihlW sMq hW Aqy iPr ispwhI hW[”

ivSv ieiqhws dy ividAwrQI ieh pVH ky hYrwn ho jWdy hn iksRI AMimRqsr cwr swl dy QoVy ijhy smyN AMdr qIrQ dy nwl-nwl iekAij`q lohgVH iklHw BI bx igAw[ ies dy cwr cuPyry r`iKAw leI POjIkMD bx geI[

gurU jI kol Ag ivc, dirAw ivc Aqy vrHdIAW golIAW ivc qIrvWg inSwny au~pr phuMcx vwly POjI FMgW Anuswr swDy hoey A`T sO GOVysn[ iqMn sO auh GoV-svwr sn, jo ibjlI vWg kVky duSmx ’qy vwrkrdy sn[ sT qopcI sn, ijnHW dw inSwnw kdy BI cukdw nhIN sI[swry isK sMq, sMq ispwhI bx gey[

kyvl 20 swl dy QoVy ijhy smyN AMdr swrI kOm POjI BI bx geIAqy QoVy swlW ivc cwr iBAwnk lVweIAW lVIAW BI Aqy ij`qIAWBI[ mcdI jMg ivc jM\ BI AweI Aqy bIbI vIro jI dI SwdI BI kIqI[

sRI gurU hirgoibMd mhwrwj ƒ guAwlIAr dy iklHy ivc kYd krid`qw pr ibrD bwbw bu`Fw swihb jI ny rhrwis dy pwT ip`CoN iek cONkIArMB kr id`qI; ijs ivc ibrD bwbw jI Awp sRI gurU hirgoibMd swihbjI dI isrI swihb jI lY ky c`ldy sn[ ieh cONkI ru`qW Anuswr rwg-b`D rIqW ivc, pr jotIAW ivc Sbd pVHdI srovr dI Aqy hirmMdrswihb jI dI prkrmw krdI[ sYNkiVAW dI igxqI ivc sMgqW ies

Page 18: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 20 julweI 2016

cONkI dy nwl huMdIAW Aqy hzwrW dI igxqI ivc sMgqW au~T ky KVojWdIAW Aqy h`Q joV ky siqkwr krdIAW Aqy m`Qw tykdIAW[

bwbw jI sRI AMimRqsr qoN pRymIAW dIAW in`kIAw in`kIAW cOkIAWguAwlIAr dy iklHy v`l BI Byjdy jo nMgy pYrIN gurU dy Sbd pVHdIAW AqypVwA krdIAW krdIAW guAwlIAr dy iklHy dIAW kMDW kol phuMcdIAWAqy ArdwsW krdIAW[ m`Qw tyk ky iPr Sbd pVHdIAW Aqy pVwAkrdIAW iPr sRI AMimRqsr phuMc jWdIAW[

ieh AMimRq cOkIAW dI iek lMmI mwhl sRI AMimRqsr qoN lY kyiklHw guuAwlIAr ivc idn-rwq cldI rihMdI sI[ rwh ivc Awauxvwly ipMfW dy lok ienHW koloN gurU dIAW g`lW suxdy qW pihlW aunHW dykwljy dw rug BirAw jWdw Aqy iPr aunHW dIAW AKW ivcoN BI cMigAwVIAWinklx l`g pYNdIAW[

bwbw bu`Fw swihb jI dI ieh clweI hoeI joSIlI Aqy jvwn lihrny hkUmq dw qKqw ihlw ky r`K id`qw[ auh socx l`g peI[ gurU ƒShId krnw iBAwnk Bul sI[ gurU ƒ guAwlIAr dy iklHy ivc kYd krnwbldI A`g au~pr qyl pwaux vwlI g`l hY[

kmwl dI gl ieh hY ik hkUmq gurU ƒ iklHy qoN bwhr ilAwauxwcwhuMdI hY[ gurU jI hkUmq A`gy Srq r`Kdy hn[ bivMjw bwgI rwjy myrynwl irhwA kro[ srkwr Awpxw vkwr kwiem krn leI kihMdI hY,‘quhwfw lV PV ky bwhr Aw skdy hn[’

auh qy pihly hI lV PV cu`ky sn[ gurU ‘Srn dw sUrmw’ hY,ijhVw Srn Awvy, aus dI r`iKAw krdw hY[

rwjw bMdIvwn bxw ky guAwlIAr dy iklHy ivc Byjdw hY, gurU bMdI-CoV bx ky iklHy iv`coN bwhr AwauNdw hY[

pMQ gurU-rUp hY, jo iml ky cwhy gurbwxI Anuswr,pRmwixk ieiqhws Anuswr Aqy prMprw Anuswr PYslwkr skdw hY[ pr, ieh gurUAW dw PYslw hY ik sRI AkwlqKq swihb jI au~pr Akwl purK ibrwjmwn hn[bwkI swry syvwdwr hn, koeI muKI syvwdwr hY qy koeIsyvwdwr hn[

(gu:pR 7/1990)

Page 19: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 21 julweI 2016

mIrI-pIrI dw sMklp-s. suKvMq isMG*

is`K Drm ƒ smJx ivc rucI rKx vwilAW leI mIrI-pIrI dwivSw bhuq mh`qvpUrn hY[ mIrI-pIrI dw isDWq smu`cI is`K lihr dypRsMg ivc bhuq Aihm rol r`Kdw hY[ gurmiq icMqn ivc mIrI-pIrIiek isDWq jW &ls&w hox dy nwl hI iek ieiqhwisk soc dy rUp ivchmySW kwiem irhw hY[ mIrI-pIrI dw kyNdrI rh`s is`K pMQ dy ivkwsivc keI rUpW ivc v`K-v`K sMklpW rwhIN ivdmwn hoieAw hY ijvyNhlq-plq, dIn-dunI, BgqI-SkqI, Ssqr-Swsqr, gRMQ-pMQ, dyg-qyg Aqy jog-Bog Awid[ ienHW ivcoN mIrI-pIrI dI QW qy sB qoNijAwdw vriqAw jWdw Sbd BgqI-SkqI hY[ mIrI-pIrI ƒ Drm qyisAwsq dy nwm nwl vI jwixAw jWdw hY[

mIrI Aqy pIrI dovyN Sbd swmI prMprw qy BwSw iv`coN Awey hn,ienHW dw mUl ArbI qy &wrsI BwSw hY[ ‘mIrI’ Sbd &wrsI BwSw dySbd mIr qoN bixAw hY jo ArbI BwSw dy ‘AmIr’ Sbd qoN ilAw jwpdwhY[ mIr jW AmIr dw SbdI ArQ hwkm, sYnwpqI jW AwdyS dyx vwlwhY[ sRI gurU nwnk swihb jI ny AwpxI bwxI AMdr bwbr dy leI mIrSbd vriqAw hY:

kotI hU pIr vrij rhwey jw mIru suixAw DwieAw] (pMnw 417)iesy qrHW hI ‘pIrI’ Sbd vI &wrsI Sbd ‘pIr’ qoN bixAw hY

ijs dw Bwv hY Dwrimk nyqw, Drm dw aupdyS krn vwlw Awid[gurbwxI ivc pIr l&z dI vrqoN keI QwvW ’qy hoeI hY:

guru pIru sdwey mMgx jwie] (pMnw 1245)BweI gurdws jI ny gurU swihbwn dy leI vI pIr Sbd vriqAw hY:

pMij ipAwly pMij pIr CTmu pIru bYTw guru BwrI] (vwr 1:48)gurmiq icMqn Aqy is`K ieiqhws ivc mIrI-pIrI dw sMbMD Awm

qOr ’qy CyvyN pwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb jI nwl hI joiVAw jWdwhY, pr ies dw Bwv ieh nhIN hY ik gurmiq isDWq dy AMdr iehsMklp pihlW mOjUd nhIN sI jW iPr ieh CyvyN siqgurW dI hI dyx hY[mIrI-pIrI dw sMklp iksy vI ieiqhwisk loV iv`coN pYdw nhIN hoieAw*mkwn nM: 1382, glI nM: 6, Azwd rof, Cyhrtw (sRI AMimRqsr) 143105 mo: +9187259-29222

Page 20: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 22 julweI 2016

qy nW hI ies ƒ gurmiq jIvn nwloN qoV ky dyiKAw jw skdw hY[ mIrI-pIrI dy sMklp dw AwDwr swƒ sRI gurU gMRQ swihb jI dI bwxI iv`coNpRwpq huMdw hY[ gurU nwnk swihb jI qy Bgq swihbwn dI bwxI dy AMdries ivcwr dw mUl smoieAw hoieAw hY[ gurbwxI AMdr prmwqmw ƒpwqSwhW dw pwqSwh sB qoN v`fw rwjw ikhw igAw hY qy aus dI mihmwqKq Aqy drbwr vrgy rwjsI lkbW nwl kIqI geI hY:

vfw qyrw drbwru scw quDu qKqu] (pMnw 964)sRI gurU nwnk swihb jI ny ijQy Dwrimk AwgU ƒ aus dy ifgdy

Awcrx leI qwiVAw, au~Qy nwl hI rwjsI pRbMDk dI nlwiekI dI vIsKq inKyDI kIqI hY[ sRI gurU nwnk swihb jI v`loN clweI gurqwg`dIdI prMprw ƒ gurU-Gr dy rbwbI BweI sqw Aqy BweI blvMf ny rwmklIkI vwr AMdr gurU nwnk swihb v`loN clwieAw rwj ikhw hY jo ik s`cdIAW nIhW ’qy auswirAw igAw hY:

nwnik rwju clwieAw scu kotu sqwxI nIv dY] (pMnw 966)gurU swihbwn dw Drm kyvl injI jIvn sMvwrn jW BgqI krn

qk sImq rihx dw Drm nhIN hY[ gurU swihbwn ny jIvn dy swry p`KWsmwijk, rwjnIiqk qy AwriQk Awid ƒ AwpxI bwxI rwhIN ibAwnkIqw hY[ pihly pMj gurU swihbwn qk AiDAwqmk sur dI prDwnqwdy bwvjUd vI swƒ ikqy smwijk srokwrW pRqI audwsInqw idKweI nhINidMdI[ sRI gurU nwnk swihb dy bwbrbwxI dy qOr ’qy pRisD SbdW v`liDAwn mwrn nwl gurU jI dI rwjsI cyqnw dy drSn huMdy hn jo kyvlivroD Aqy ivdroh qk hI sIimq nhIN hY blik cyqMn rUp ivcpirvrqn dy ADwr dI isrjxw hY[ gurbwxI ivcly ‘bygmpurw’ qy‘hlImI rwj’ Sbd ies cyqnqw dy pRq`K pRmwx hn[ ies pRkwr gurUnwnk swihb qoN lY ky pMjvyN siqgurW qk isDWqk rUp ivc mIrI qypIrI dw sumyl Aid`K rUp ivc nwloN nwl c`ldw hY[

sRI gurU Arjn dy jI 1606 eI. ivc ShId hox qoN mgroN jd CyvyNpwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb gurU joq dy mwlk bxy qW aunHW ny is`KWƒ ^ud ƒ vI hiQAwrbMd krn dw PYslw kIqw[ gurU jI ny do qlvwrWDwrn kIqIAW ijnHW ƒ mIrI qy pIrI dIAW qlvwrW ikhw jWdw hY[ iessmyN qoN hI mIrI qy pIrI dw sMklp pihlI vwr au~Br ky swhmxyAwauNdw hY[ siqgurU ny mIrW dI qrHW klgI sjwauxw ArMB kIqw mMjIdI QW ’qy qKq qy bYTx l`gy qy nwl hI sMgqW ƒ GoVy qy Ssqr Awid

Page 21: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 23 julweI 2016

BytW ilAwaux leI vI ikhw igAw[ gurU swihb ny hirmMdr swihb dyswhmxy 12 Pu`t au~cw QVw iqAwr krwieAw qy aus dw nwm ‘AkwlqKq’ r`iKAw igAw[ siqgur qKq ’qy bYT ky is`KW dy sYink AqyrwjnIqk mwmilAW dI pRq`K AgvweI krn l`g pey[ is`K Drm AMdrrwjnIqI ƒ kdy vI AprwiDq Aqy Apiv`qr Aml nhIN mMinAwigAw[ CyvyN siqgurU dw sYink SkqI ƒ pRgt krnw keI lokW ƒ ieauNl`gdw hY ijvyN gurU swihb ny gurmiq prMprw qoN bwhr jw ky koeI kwrjkIqw hY, pr ies qrHW dI gl kyvl auhI kr skdw hY jo isK isDWq dymUl ƒ smJx dy pK qoN korw hY[ sRI gurU hirgoibMd swihb vloN mIrI-pIrIisDWq ivvhwrk rUp ivc pRgt krnw pihlw Xqn sI, ijs ny isKDrm ivc rwjnIqI Aqy Drm dy BulyKy ƒ hmySW leI dUr kr idqw sI[gurmiq dy isDWq qy &ls&y dw mUl srokwr joq qy jugiq dI ieksurqwƒ kwiem r`Kxw hY jo iksy vI kImq ’qy vK nhIN ho skdIAW[ mIrI qypIrI dIAW qlvwrW Dwrn krn qoN bwAd vI joq-jugiq dy isDWq dIkoeI aulMGxw huMdI nzr nhIN AwauNdI[ gurU swihb duAwrw mIrI-pIrIrwhIN Drm qy rwjnIqI dw ieh rUp pyS krnw pUrbI jW BwrqI DrmW dIpRcilq ivcwrW dI pRxwlI leI iksy ienklwb qoN Gt nhIN sI[ CyvyNpwqSwh qoN ArMB ho ky Ssqr qy Swsqr dw do qlvwrW dw sPr inrMqrcldw hoieAw dsvyN pwqSwh qk phuMc ky Kwlsw swjnw dy do Dwry KMfyrwhIN pRgt huMdw hY[ siqgurU Kwlsy dy rwhIN sMq-ispwhI rUpI sMpUrnmnuK dI auh GwVq pUrI kr idMdy hn ijs ƒ pihly pwqSwh ny ‘jpu jIswihb’ AMdr ‘sicAwr’ ikhw hY[

CyvyN pwqSwh dy smyN qoN hI mIrI-pIrI qy Drm-isAwsq dy iekTƒ glq swbq krn dIAW koiSSW jwrI hn[ AwDuinkvwdI jW pCmIigAwn pRbMD dy pRBwv hyT Drm qy isAwsq ƒ vK-vK rKx dw mudwbwr-bwr cuikAw jWdw hY[ gurmiq &ls&y dI roSnI ivc ienHW ƒ vKkrnw AsMBv hY[ mIrI qy pIrI dirAw dy kMiFAW dI qrHW hY ijs ivcjIvn dI rONA inrMqr vgdI hY[ BgqI nwloN tutI hoeI SkqI idSwhIxhuMdI hY aus ivc inj suAwrQ qy rwKSI ibrqIAW jnm lY lYNdIAW hn[SkqI qoN ibnw BgqI vI SUnvwdI ho ky rih jWdI hY qy loV pYx ’qy Awpxwbcwau vI nhIN kr skdI, iesy leI mIrI-pIrI ƒ dyg qyg dy rUp ivcvI icqivAw igAw hY[ gurU swihbwn duAwrw AiDAwqimk qy duinAwvISkqIAW ƒ iekrUpqw dyx dy bwvjUd vI dohW dw sMquln hmySW kwiem

Page 22: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 24 julweI 2016

riKAw igAw hY nw kdy mIrI-pIrI dy au~pr qy nw hI pIrI mIrI dy au~prBwrU hox idqI hY[ ies mIrI-pIrI dy sumyl rUp ivc sRI hirmMdr swihbqy sRI Akwl qKq swihb vK-vK idRStmwn huMdy hoey vI iek rUp hn[

auprokq swry vrqwry qoN ieh smJ lYxw vI Bul hovygI ik gurmiqicMqn ivc mIrI-pIrI ƒ iek dUjy dy AiDkwr Kyqr ivc d^l dyx dIKu`l hY, pr AYsw nhIN hY[ au~Gy is`K icMqk qy ivdvwn fw. KVk isMGjI dy Anuswr “mIrI-pIrI dy ADIn hY, rwj qy jog dI sImw hY, BgqISkqI dI vrqoN dw ivDwn hY, Bog nwl jog dw vrqwrw hY qy SsqrhmySW Sws qr W qoN s yD g Rihx k r dy hn[ ” Akwl qKq swihb dyswhmxy JUldy do inSwn swihb ies g`l dy sUck hn ik Drm qyrwjnIqI dy sMbMD ivc Drm hmySW rwjnIqI dI AgvweI krdw hY praus ivc byloVw d^l vI nhIN idMdw[

Drm qy rwjnIqI dw nwpwk gTjoV hmySW qbwhI dw kwrn bxdwAwieAw hY ijvyN m`DkwlI smwj ivc K`qrI rwjy qy bRhmxI pRoihq dwgTjoV Aqy muZl hkUmqW dy smyN smrwtW dy hr glq kMm ƒ kwzIduAwrw Drm dI ivAwiKAw nwl shI Tihrwxw ies dw sbUq hn[ ienHWvrqwirAW dy ault gurmiq isDWq ivc Dwrimk AwgU au~c huMdw hoieAwvI rwjnIqI dw kyvl rwh drswvw hY[ rwjnIqk qwkq hwsl krn qoNbwAd vI isK Awpxy Drm ivc idRVH rih ky iksy dUjy dy Drm ƒ Kqmkrn dw Xqn nhIN krdw blik inrp`K rihMdw hoieAw sB DrmW ƒivgsx dw mOkw pRdwn krdw hY[ ies dw sbUq bwbw bMdw isMG bhwdrqy mhwrwjw rxjIq isMG duAwrw sQwipq kIqy rwj hn[ so gurmiq dyAwSy Anuswr mIrI-pIrI sdw iek dUjy dy pUrk hn ienHW ƒ v`K nhINkIqw jw skdw[ ienHW dohW p`KW dw sMquilq sumyl hI inrml pMQ dwAslI inAwrwpn hY[shwiek p usqkW:1. mhwn koS: BweI kwnH isMG nwBw2. isK ienklwb: s. jgjIq isMG3. isK &ls&y dI BUimkw: fw. jsbIr isMG ‘AwhlUvwlIAw’4. Drm AiDAYn Aqy isK AiDAYn: fw. drSn isMG5. gurmiq SYlI: fw. mihMdr kOr6. Kwlsy dI vwsI: s. siqbIr isMG7. nwnk pRkwS pRiqkw; (golfn jublI ivSyS AMk) sMpw: fw. srbijMdr isMG8. nwnk pRkwS pRiqkw; (ivSv Drm bwnI ivSyS AMk) sMpw: fw. srbijMdr isMG

Page 23: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 25 julweI 2016

SbdwrQ sRI gurU gRMQ swihb:ivAwkrnk sMdrB

-fw. gurmyl isMG*SbdwrQ sRI gurU gRMQ swihb, vIhvIN sdI dy muFly dhwikAW ivc

gurbwxI-ivAwiKAwkwrI nwl sMbMiDq hoieAw, AwpxI hI iksm dwiek Aijhw kwrj hY, ijsdI shwieqw jW hvwly ibnw bwxI-AiDAYndw koeI vI jqn pUrw nhIN hMdw[ is`K sMsQwgq, Akwdimk qy Awmjgq ivc ies Aiq-vrqoNXog pRmwixk hvwlw-gRMQ dy vsqU-vyrvybwxI dy bhu-pwswrI pKW dw Bwn krwauNdy hn qy ies dI inrmwx Xojnwivc pihlI vwr ivigAwnk qy ivauNqbD jugqW ƒ vrqoN ivc ilAWdwigAw hY[ bwxI-ivAwiKAwkwrI bwry Anyk izkrXog kwrjW dI isrjxwhox dy bwvjUd SbdwrQ dI swrQkqw qy mhqw vrqmwn (2015) qklgwqwr bxI hoeI hY Aqy nyV BivK ivc vI ies dw hwly koeI bdlnzr nhIN Aw irhw[ hQ-ivclw lyK ies Aihm kwrj dy ivAwiKAk-srUp dy isrP iek pK/AMg dw, mwqr sMdrB jwxn/smJx dw AiqsMKyp jqn hY[

SbdwrQ ivAwiKAwkwrI dw iek Aihm lCx qy phuMc-ivDIivAwkrn hY[ SbdwrQkwrW dw mq hY ik bwxI-lyKxI (GurbaniOrthography) dw Awpxw iek mOilk nym pRbMD hY; dUjy SbdW ivc“bwxI by-inXmI nhIN ilKI hoeI, iksy nw iksy qrIky nwl ilKI{hoeI} hY[”1 ilKx-qrIikAW dI qlwS krnI qy sMBv lwgU krnw,SbdwrQ dw pihlw, Aihm qy mOilk jqn hY,2 ijs nwl ‘ArQW’ ƒ‘BwvW’ dy nyVy rihx dw vD mOkw imilAw hY[

SbdwrQkwrW duAwrw bwxI-lyKxI dy mOilk nym-pRbMD dI Kojivc 34-ku muK inXmW dI qlwS krky, aunHW inXmW dI roSnI ivcSbdwrQ dI ivAwiKAwkwrI kIqI geI hY[ smucy SbdwrQ ivc krIbn240-ku itpxIAW jW pd-itpxIAW rwhIN ArQ-pRikirAw ivc isDyivAkrnk nymW ƒ lwgU krky prMprk ArQW nwloN Byd spSt kIqy gey*Drm AiDAYn ivBwg, pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw mo: +9182838-25439

Page 24: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 26 julweI 2016

hn[ ivAwkrn sMbMDI SbdwrQ ivAwiKAwkwrI ivc hyT ilKy pKaujwgr huMdy hn:

(I) bwxI-SbdW dy ivAwkrAk rUpW dI pCwx krnI, ijvyN:ilMg (puilMg/iesqrI ilMg 13/26, 15/11, 706/16/, 268/

26), kwl (17/11), kwrk (sMbMDk 48/*, sMboDn 378/2, krqw655/35), vXMjn (373/28), nWv (546/*), ivSySx (625/25;956/17) Awid dI pCwx qoN ibnw kuJ SbdW dy srUp qy siQqI(ijvyN: dyhlI dIpk 1321/4) dI qlwS vI kIqI geI hY[

(ii) ivAwkrnk phuMc dI shwieqw nwl bwxI ArQW dw sMBv‘Bwv’ qlwSxw, ies pRsMg ivc pRwpq ArQW nwl ijQy mqByd pRgtkIqw igAw hY, auQy ivAkrnk phuMc rwhIN pRwpq huMdy ArQ svIkwrygey hn, ijvyN:

inrBau nwim pqIijAw myrI ijMdVIey siB JK mwrnu dust kupqyrwm3 dy ArQW ivc spSt kIqw hY ik mwrnu dw ArQ ‘mwrdy hn’nhIN, ikauNik AMq ivc nym 13 {jo SbdwrQ dI BUimkw ivc hY} vwlIishwrI nhIN (541/1)[

aukq sMkyq kIqy ‘nym’ 13 Anuswr “jd smwn vrqmwn ikirAw(present imperfect verb) dy AMq ivc nMnw hovy Aqy ausdw krqw bhuvcnAnX purK (Third Person Plural) hovy qW AMqly nMny nwl ishwrI zrUrhovygI: ijvyN] gwvin, jwxin...”[4 iesy qrHW hI “jdoN ikirAw dwArQ hovy ‘ipAw kry’, ‘ipAw mry’, ‘sV jwvy’ qW AMq ivc AONkVAwauNdw hY[”5 ijvyN ivcwrwDIn audwhrn ivc ‘mwrnu’ hY, so ies dwArQ hovygw “swry pey JKW mwrn” (541/1)[ ies qrHW jo sh kMiTn lgIAw jlnu is bwhVIAwhw6 ivc jlnu dw ArQ ‘jldIAW hn’nhIN,... ies dw ArQ hY ‘sV jwx’ (558/4) jW gwvin quDnomohxIAw mnu mohin surgu mCu pieAwly]7 “ieQy ‘surgu’ qy ‘mCu’ dyAMq AONkV hox krky ArQ ‘surgW qy mwq lok dIAW mohxIAW’ nhIN hoskdw[ nymW Anuswr shI ArQ ieh hovygw : qYƒ mohxIAW, jo mn ƒmoNhdIAW hn, gwauNdIAW hn Aqy qYƒ surg, mwqlok Aqy pqwl gwauNdyhn” (347/§)[

(iii) bwxI ivcly ijnHW SbdW/pRsMgW dy ArQW bwry gMBIr mqByd

Page 25: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 27 julweI 2016

hn, auQy SbdwrQ ivAwiKAw, ivAwkrn dI syD ivcly ArQW ƒ mwxqwidMdI hY; audwhrn vjoN Bgq PrId jI dw ieh slok kMiD kuhwVw isirGVw v ix k Y s r u l ohwr u] Pr Idw ha u l oVI s hu Awpx w qU l oVih AMig Awr ] 8

SbdwrQ ivAwiKAwkwrI ny ies slok dy ArQwaux ivc Aw rhIAWmuSiklW, pRwpq ArQ, isDWqk smisAwvW Awid bwry kw&I lMmIcrcw krky ivAwkrn dI mdd nwl, auQwnkw isrj ky inmn ArQkIqy hn:

“. . . GVw kihMdw hY ik mYN qW Awpxy mwlk-srovr ƒ FUMFdw hWqy qUM (hy kuhwVy!) AMgwr Bwldw hY; Bwv ruK ktx ƒ iPrdw hNY, qW jovF ky, swV ky koiely bxwvW” (1380/*)[ Bwv spSt kridAWdisAw hY “luhwr jigAwsU hY[ hr iek mnuK dy swhmxy do rsqy hn:(1) kuhwVy vwlw zulm vwlw, qy (2) SWq ibRqI vwlw, mwlk dI tohrKx vwlw” (1380/*)[

(iv) bwxI ivclI ivAwkrnk nymwvlI qlwSx ipCy muK idRStI,bwxI-ArQW dy gurbwxI ivSv-idRStIkox qoN pRmwixk ArQwvlI inSicqkrn dw jqn krnw vI hY[ ies qQ dIAW audwhrnW aunHW bwxI-pRsMgWdy ArQW ivc ivSyS jW isDy rUp ivc imldIAW hn, ijQy sqhI nzrnwl bwxI ivSv-idRStI qoN ivprIq-BwvI pRsMg jwpdy hn qy prMpirkivAwiKAw ny AnrQ vI kIqy hn[ SbdwrQ ivAwiKAwkwrI ivcivAwkrn dI shwieqw nwl Aijhy QWvW auqy isK ivSv-idRStIkoxswhmxy riKAw igAw hY, ijvyN:

kyso gopwl pMifq sidAhu hir hir kQw pVih purwxu jIau 9 dIivAwiKAw ivc iksy hor dy kIqy ArQ “kyso nW dy iksy gopwl nwmypMifq ƒ sd ky purwx pVHn”10 bwry mqByd sMkyq ky, ivAwkrnk ‘nym25’ {nym nMbr 25 Anuswr AONkV “puilMg iek-vcn (MasculineSingular) dI inSwnI [hY]11} dI roSnI ivc spSt kIqw hY ik “jy[iksy] ‘kyso gopwl nwmy pMfq ƒ sdxw’ ArQ huMdw, qW ‘gopwl’ Aqy‘pMifq’ dy AMq AONkV huMdw Aqy ‘pVih’ dI QW ‘pVY’ huMdw” (923/19)[ iesy qrHW hI koVu bdIAw12 dy ArQ vyKy jw skdy hn (1413/9)[

Page 26: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 28 julweI 2016

(v) bxqr pKoN bwxI ivAwkrnk nym-pRbMD dI cyqnw ivc SbdwrQivAwiKAw rwhIN ivSyS bwxI-pd dI (ivAwkrnk) rUp-bxqr pCwxIgeI hY qy ikqy-ikqy kyvl ‘nym’ vl hI sMkyq kIqw igAw jW ‘nym’nwl hI dy idqw igAw hY, ijvyN:

imilE iqsu srb inDwnw pRiB ikRpwil ijsu dIvnw13 ivc “pRiBikRpwil dI AMqlI ishwrI nym 20 (a) vwlI hY (1019/10), ikauNikjd ikirAw BUq kwl (Past tense) ivc hovy qW ausdy krqw auqy jor dyxleI krqw dy AMqly AKr nwl ishwrI huMdI hY[”14 Sbd dI rUp-bxqrvl kyvl sMkyq dI audwhrn min qin hir rivAw Gt AMqir15 . . . dIivAwiKAw ivc vyKI jw skdI hY: “min BInY leI dyKo nym 12”(1056/1)16 Aqy ArQwaux smyN ‘nym’ nwl hI dyx dI audwhrn qUMAwpy kmlu Ailpqu hY sY hQw ivic gulwlu]17 dy hvwly ‘ivic gulwlu’dw ArQ kridAW dyKI jw skdI hY, “gulwlI rMg vwlw . . . ‘ivicgulwlu’ dw ArQ ‘kIlwl (pwxI) ivc’ nhIN ho skdw, ikauNik [gulwludy] AMq AONkV hY[ ijnHW nwvW dy nwl ‘ivic’, ‘bwhir’ Awid sQwn-vwcI Sbd [sMbMDk] AwauNdy hn, aunHW dw AMqlw AONkV lih jWdw hY”(85/+)[

(vi) bwxI ivAwkrn nym-ivDwn dI qlwS ivc SbdwrQivAwiKAwkwrI bwxI dy mOilk nym-pRbMD vI KojdI hY[ ivAwiKAwkwrIivc AijhIAW Anyk Bwv@pUrq itpxIAW pRwpq hn, ijvyN :

“mn bc kRm [bwxI ivc] iekTy AwieAw krdy hn (916/18),keI SbdW dy AMq ivc ‘r’ jW ‘kMnw r’[wr] AwauNdw hY, ijs qoN Bwv‘lgwqwr bhuq swry’ ilAw jWdw hY, ijvyN Kyqwr=bhuq swry Kyq;Puhwr=bhuq swrIAW PUhW; kaulwru=kMvlW dw smUh (389/3)[”

iesy qrHW kru msqik guir pUrY DirE mnu jIqo jgu swrI18 dysMbMD ivc:

“ieQy ‘jIqo’ dyhlI-dIpk ho ky dohW pwsy lgdw hY- ‘mnu’ nwlvI qy ‘jgu’ nwl vI [Bwv mnujIqo , jIqojgu s jgujIqo]” (215/15)[19

AMqly kwrk icMnHW dy mOilk srUp sMbMDI :“Bwv-vwcI nwvW (abstract nouns) dy AMq ivc keIAW hornW

Page 27: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 29 julweI 2016

SbdW ivc ijQy Cotw vvw [ Í ] huMdw hY auQy keI vwr ‘vvy’ dI QW AONkVho jWdw hY, ijvyN: sqÍ dI QW squ, ibsÍMBr dI QW ibsuMBr, mhqÍ dI QWmhqu, qqÍ dI QW qqu Awid[ iesy qrHW pYrW vwly Coty rwry [ R] dI QWAONkV Aw jWdw hY, Bwv mMqR dI QW mMqu, klqR dI QW klqu, pivqR dIQW pivqu[ ijvyN: igRh mMdr rQ Asu dIey ric Bly sMjog21 “Asu=(AsÍ)=GoVy[ ‘s’ dy hyTW dw Cotw vvw, AONkV ivc bdl igAw hY” (706/*);“ieh iek-vcn dI inSwnI nhIN” (973/24)[22

(vii) SbdwrQ ivAwiKAwkwrI dw iek ivSyS pihlU BwvyNivAwkrnk phuMc dw DwrnI hY, pr ieh phuMc ‘hTvwdI’ nhIN, iesƒ ivSyS qW mMinAw hY, pr muK nhIN[ iesy sMdrB ivc SbdwrQivAwiKAw ny pRvwn kIqw hY ik bwxI-pwT ivc Anyk QW Awm BwSweIivAwkrnk nym lwgU nhIN huMdy, ijvyN :

gurprswdI sd smHwl]23 ieQyy ‘nym’ Anuswr ‘smHwl’ dy AMqly‘l’ ƒ ishwrI (smwil) cwhIdI sI, pr “keI vwr [bwxI dy mOilknym Anuswr] qukW dw AMqlw AKr lg-rihq idqw huMdw hY ” (1173/5)[ iesy qrHW swic rqy iqn sd bsMq ivc ‘bsMq’ (1173/5;16)[24

aukq qQ dI imswl ArQwau-pRikirAw ivcoN vI FUMFI jw skdIhY, ijQy SbdwrQ ivc ivAwkrn dI QW prMpirk ArQ kIqy gey hn,ijvyN: khqu kbIru sunhu ry loeI ivc ‘ry loeI’ dy ArQ “Bgq kbIrjI dI iesqrI loeI jI” (484/14) kIqy hn, jdik pRo. swihb isMGAnuswr ‘ry’ sdw hI puilMg vwsqy huMdw hY qy ‘rI’ iesqrI ilMg vwsqy”ies qrHW pRo. swihb isMG jI ies dy ArQ “ry lok! hy jgq! hy dunIAwdy moh!” krdy hn, ikauNik bwxI ivc ‘loeI’ vI jgq vwsqy AwieAwhY[

auprokq qoN SbdwrQ dI ivAwkrnk phuMc sMbMDI inmn DwrnwvWspSt rUp ivc swhmxy AwauNdIAW hn:

-ivAwkrn bwxI-ArQwaux leI iek mhqvSIl loVINdw swDn(tool) hY, pr ieh AwKr qy iek nhIN[

-bwxI ArQW dI inSicqqw, pRmwixkqw qy isK idRStIkox dIsQwpnw dy ADwrBUq QMmHW ivcoN iek QMmH ivAwkrn hY[

Page 28: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 30 julweI 2016

-bwxI nym-pRbMD ny bwxI-pwT dI pRmwixkqw bxweI rKx ivcvI AisDw rol Adw kIqw hY[hvwl y Aqy itpxIAW:1. Bwg I, BUimkw, pMnw A. 2. bwxI ivAwkrnk inXmwvlI dI toh sB qoN pihlW iks ny lweI? ies bwry iPlhwl BwvyN koeIinrxYjnk puKqw sbUq jW ivcwr dyxy qW sMBv nhIN, prMqU AYnw XkIn nwl ikhw jw skdw hY ikienHW inXmW dI pihlI vwr ivauNqbD Koj qy pySkwrI dw suBwg pRo. qyjw isMG jI ƒ hI pRwpqhoieAw[ ies Kyqr ivc klwiskI drjw rKdI pusqk gurbwxI ivAwkrn dy rcYqw, ijhVy ikSbdwrQ dy krIb smkwl ivc hI drpx iqAwr kr rhy sn, pRo. swihb isMG (‘srdwr qyjw isMGjI nwl myrI sWJ’, AiBnMdn, Bwg II, pMnw 27) ilKdy hn ik “dsMbr, 1920 ‘c...[mYƒ]Jlk peI ik bwxI ivc vrqIAW lgW-mwqrW Kws ivAwkrxk ArQ rKdIAW hn... mYN [swihbisMG] srdwr joD isMG jI [BUq-pUrv vweIs cWslr pMjwbI XUnI.] ƒ bynqI kIqI ik mYƒivAwkrx Anuswr gurbwxI dy ArQ smJx ivc shwieqw qy AgvweI kro[ aunHW auqr id`qw ikieh jqn Kwlsw kwlj sRI AMimRqsr ivc pRoPYsr qyjw isMG jI kr rhy hn”[ s. SmSyr isMGASok (‘qyjw isMG dI koS-klw’, qyjw isMG dI vwrqk klw, (sMpw.) ibkrm isMG GuMmx, inaUbuk kMpnI, jlMDr, 1973, pMnw 146) Anuswr “ipRMsIpl qyjw isMG horW sMn 1924-25 ivcbVI Koj nwl SbdWiqk lgWmwqRW dy nW hyT iek pusqk ilKI sI[ Pyr ieho [lgwmwqRI] qrIkwAwp ny sMn 1938 [?, shI 1936-41] ivc sRI gurU gRMQ swihb dy SbdwrQ ilKx smyN...vriqAw[ iesy pRyrxw dy kwrx pRo. swihb isMG dI pRisD ienwmI pusqk ‘gurbwxI ivAwkrx’...hor vI aucy drjy dI imhnq qy Koj... [nwl ilKI geI]”, fw. trMp ny 1871-77 eI. ivc gurU gRMQswihb dy Anuvwd kwrj dOrwn bwxI dIAW ivAwkrnk bxqrW (grammatical forms) qy ApRclqSbd (obsolete words) not kIqy sn, ijhw ik aunHW Awpxy kwrj dI BUimkw ivc disAw hY:“As I went on, I noted down all grammatical forms and obsolete words I met with, andthus I gradually drew up a grammar and a dictionary…” The ADI GRANTH : TheHoly Scriptures of the Sikhs, Munshiram Manoharlal, Delhi, 1978 (3rd ed., 1877 1st),p. vii (preface). fw. trMp dy ‘drew up’ kIqy ‘grammatical forms’ dy KrVy ƒ hrnwm isMGSwn dI sUcnw Anuswr ‘Grammar to the Adi Granth (1873)’ isrlyK hyT jrmn dI Statelibrary, Munich ivc MSS. No. Cod. Panj. 3 hyT suriKAq kIqw igAw hY, gurU gRMQ swihbdI koSkwrI-iek Awlocnwqmk AiDAYn qy srvyKx, BwSw ivBwg pMjwb, pitAwlw, 1994,pMnw 109. ies KrVy ivc kI hY ? kI ieh bwxI dI ivauNqbD-ivAwkrnk nymwvlI hY? jW kyvlNotes hn? ies bwry fw. Swn ny koeI sUcnw nhIN idqI, pr Anumwn lwieAw skdw hY ik iehisr& swDwrn Notes hI hoxgy, jo koeI vI AiDAYn krqw AiDAYn kwrj dOrwn rucI AnuswrlYNdw rihMdw hY, ikauNik iek qW fw. trMp dw The Adi Granth kwrj mukMml nhIN; dUsrw fw. trMpƒ bwxI dI BwSw, Bwv jW muhwvry Awid dI koeI puKqw smJ nhIN sI[ fw. trMp dI pihlW auDirqkIqI itpxI ivc, bwxI dI ijs ‘dictionary’ drew up krn dw ieSwrw imldw hY, aus bwryH.A. Rose ny inpt ‘Notes’ hox dw ieSwrw hI idqw hY: “His notes on the Lexicographyof the [Guru] Granth are in the Royal Library at Munich” H.A. Rose, ‘GRANTH’,Encyclopaedia of Religion and Ethics, (ed.) James Hastings, New York, n.d., vol. vi,

Page 29: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 31 julweI 2016p. 390., (lit.). so inrsMdyh ivauNqbD bwxI-ivAwkrnk nymwvlI qlwSx dw pihlw ishrw pRo.qyjw isMG jI dy isr hI jWdw hY[ iek ivcwr (idea) vjoN ieh ig. hzwrw isMG jI dy mn ivc vIsI ik bwxI dw iek Awpxw ivAwkrn iqAwr ho skdw hY, ijhw ik aunHW jYqsrI kI vwr (sRIAMimRqsr 1896-97 eI.) dy tIky dI BUimkw (pMnw 6) ivc pRgt kIqw[ ig. hrbMs isMGinrxYkwr dI, nvIn gurbwxI ivAwkrn (pitAwlw, 2000, pusqk dI BUimkw, pMnw 14) ivcfw. hrnwm isMG Swn dw ieh dwAvw, ik “vrqmwn smyN ivc [ivAwkrn dI] ies scweI qyivlKxqweI dw AnuBv, sUJ qy boD sB qoN pihlW [?] iek jrmn imSnrI, fw. Arnst trMp(1828-1885) ƒ hoieAw sI”, pUrI qrHW gYr-ijMmyvwrwnw qy qQ-rihq hY[3. ibhwgVw m: 4, 541.4. Bwg I, BUimkw, pMnw s, nym 13.5. auhI, pMnw k, nym 27.6. vfhMMs m: 1, 558.7. Awsw m: 1, 347.8. slok 43, 1380.9. rwmklI sdu, 923.10. “ kyso gopwl pMifq ko sdIE sMpUrn pwpo ky hrny vwly jo hrI hY iqs hrI kI kQw Xukq jopurwn hY so pVih]”PrIdkotI tIkw, Bwg 3, pMnw 1897. not: PrIdkotI tIky ivc ArQ spSt nhIN hn[11. Bwg I, pMnw k, BUimkw[12. iPtk iPtkw koVu bdIAw sdw sdw AiBmwnu] slok, m. 3, 1413.13. mwrU m: 5, 1019.14. Bwg I, pMnw k, nym 20 (a).15. mwrU m: 3, 1056.16. hor: 587/1, 603/10 Awid[17. isrIrwgu m: 1, 85.18. gauVI m: 5, 215.19. hor: 215/18, 1321/4.20. Bwg I, pMnw k, nym 25 (not).21. jYqsrI m: 5, 706.22. hor : 736/5, 919/7.23. bsMqu m: 3, 1173.24. hor: 1180/3, 1192/*, 1244/11, 1284/1, 1288/17.25. Awsw kbIr, 484.26. drpx, Bwg 3, pMny 756-57.

Page 30: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 32 julweI 2016

jUn 2016 dw bwkI . . .

srihMd dw pihlw isK nwieb sUbydwrbwbw AwlI isMG jI slOdI

-s. ismrjIq isMG*bwbw bMdw isMG bhwdr swihb sRI gurU goibMd isMG jI dy AwdyS

nwl pMjwb iv`coN zwlmW dI jVH pu`tx leI pDwirAw ijs dIAW KbrWvzIr Kwn nMU vI iml rhIAW sn[ iek idn Bry drbwr ivc vzIrKwn ny gusy ivc bwbw AwlI isMG Aqy bwbw mwlI isMG nUM qwhnw mwirAwik “quhwfy gurU dw iek hor bMdw Aw igAw hY[ aus nMU pqw nhIN ikvzIr Kwn nwl pMgw lYx dw hSr kI huMdw hY[ mYN qW gurU dy SIrKorpu`qrW nMU nhIN bKiSAw[ mYN qy nvwb mlyrkotlw vrgy dI vI nhIN sIsuxI[ nwly quhwfy gurU nMU myry Byjy bMidAW ny d`Kx ivc pwr bulw id`qwhY[ ieh bMdw myry A`gy kI cIz hY! ieMnw zrUr kihMnW ik qusIN jwE qyiehnMU pRyr ky srihMd v`l lY ky AwE qW jo mYN ies nMU dozK Byj ky sInydI A`g TMfI kr lvW[” bwbw AwlI isMG qy bwbw mwlI isMG nMU iesqrHW dw coBvW ivAMg cMgw nhIN l`gw[ aunHW ny sUbw srihMd nMU Kudw qoNfrn leI ikhw qy mzlUmW ’qy qSdd nw krn dI slwh id`qI[ vzIrKwn haumY vs ieh brdwSq nw kr sikAw Aqy aus ny Awpxy AihlkwrWnMU hukm kIqw ik bwbw AwlI isMG Aqy bwbw mwlI isMG nMU jylH ivc bMdkr id`qw jwvy[ ispwhIAW ny aunHW nMU PV ky srihMd dI jylH dy qih^wnyivc bMd kr idqw[ ies Gtnw bwry BweI rqn isMG (BMgU) ‘sRI gur pMQpRkwS’ ivc ilKdy hn:

isRhMd iFg iek slOdI gRwm[ huqy auhW isMGn ky Dwm[iqn mYN iek AwlI isMG nwm[ cwkRI krq vzIry Dwm[nbwb isRhMdI ausy bulwXo[ sd puCXo qum gur AOr AwXo[qumko cwhIAq aus pih jwE[ ausko qum eIhW lY AwE[eIhW Awie dyaUN AlK imtwie[ rlY puqRn gur iSqwbI jwie[isMGn khI ij huie gur pUrw[ qO AwpY Awaugu kXw qumYN zrUrw[iPr aun khXo qum kYdY pwvYN[ qb CofYN jb hmYN idKwvY[

*mIq skqr, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[

Page 31: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 33 julweI 2016

nhI AwvY mYN qum dyaugu mwr[ byVI pweI ieqY krwr[bwbw AwlI isMG Aqy bwbw mwlI isMG Awpxy nyk suBwA kwrn

AhudydwrW ivc cMgy siqkwry jWdy sn[ srihMd dI kYd ivc kYdIAW dwlMgr iqAwr krn leI dwaudpur ipMf dw iek ivAkqI nOkrI krdwsI ijs dy nwnky slOdI ipMf ivc sn[ so bwbw AwlI isMG bwbw mwlIisMG aus rwhIN rwq nMU pihrydwrW nMU kuJ rupeIey irSvq dy ky jylH iv`coNinkl gey[

bwbw AwlI isMG Awpxy swQIAW smyq rwqo-rwq Awpxy ipMfslOdI phuMc gey[ aunHW ny ipMf jw ky ipMf dy lokW nMU iek`Ty krky swrIGtnw d`sI Aqy Awpxy A`gy dI Xojnw bwry vI d`isAw[ ipMf dy kuJ horbMdy vI aunHW dy ivcwrW nwl sihmq ho gey Aqy aunHW pws CotI ijhI sYnwbx geI[ hux auh kwPly dy rUp ivc kuJ pYdl Aqy kuJ GoiVAW ’qysvwr ho ky bwbw bMdw isMG bhwdr nMU imlx leI c`l pey[ jdoN ienHWdw kwPlw kYQl nyVy BUnw ipMf dy bwhr phuMicAw qW au~Qy 20 ku qurkWdw jQw aunHW dI nzrIN ipAw[ aus nUM dyK isMGW dy jQy ny aunHW qoN lukxleI iek Qyh ivc pnwh lY leI[ pr qurkW nMU aunHW dI sUh l`g cu`kIsI Aqy auh aunHW ’qy Jpt pey[ isMGW ny bVI bhwdrI nwl aunHW dwmukwblw kIqw Aqy aunHW qoN kuJ GoVIAW Aqy hiQAwr Koh ley[ qurkkoeI vwh nw c`ldI dyK ky au~QoN iq`qr ho gey[ isMGW dw ieh kwPlwbwbw bMdw isMG bhwdr nUM KrKody nyVy ishrI KMfy ipMf jw imilAw AqyKwlsw dl nwl jw Swiml hoieAw[ ie`Qy kuJ hI idnW ivc pMj sO dykrIb isMG bwbw bMdw isMG bhwdr pws iek`Ty ho gey[ BweI rqn isMG(BMgU) ies dw vrxn ‘sRI gur pMQ pRkwS’ ivc krdy hoey ilKdy hn ik:

dshUM BujMgI Qy qury AwlI mwlI isMG swQ[jwie dUrauN bMdY dyK kY DrXo mwQ pr hwQ]vwihgurU kI PqHy bulweI, Akwl Akwl kI vwj suxweI[AgY bMdY Xo bcn suxwey, cwhq Apny nwm bqwey]AwlI mwlI isMG BsOVIey Awey, krwmwq GroN FUMFq Dwey[krwmwq aus siqgur mwhI, Byjx vwro lwj rKwhIN]Xo kih aun ko nwm sunwXo, qO aun mn TIk pRqXwXo[mwlI AwlI isMG bMdY khI, aun mY qum mYN Bydo nhIN]Abh kwhy ko dyr lgweI, kro kwr krn Awie jwhI[

Page 32: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 34 julweI 2016

iPr bMdo n aun soN khI, isMG Awvq hYN imlny keI]aun kO cihXY sMg rlweyN, ies kirkY hm dyr lgweyN[ijn pY Agy icTY Qy gey, so Ab Awvq dUroN Dey]

bwbw AwlI isMG qy bwbw mwlI isMG dy jQy qoN ielwvw BweI rUpydy BweI Drm isMG Aqy BweI krm isMG, BweI bihlo, BweI BgqU kw,BweI Pqih isMG, cODrI rwm isMG qy BweI iqRlok isMG dI pMj sO dI&Oj Aqy mwlvy dy bhuq swry is`K prvwrW dy bhuq swry jvwn AwpxyGoiVAW Aqy hiQAwrW nwl lYs ho ky bwbw bMdw isMG bhwdr dy kYNp ivcphuMc gey sn[ kuJ hI hPiqAW ivc ienHW dI igxqI cwr hzwr qkphuMc geI[ ie`Qy bYT ky hI bwbw bMdw isMG bhwdr ny AwpxIAWAglIAW muihMmW leI nIqI iqAwr kIqI[

bwbw AwlI isMG qy bwbw mwlI isMG dy jQy dw bwbw bMdw isMGbhwdr dy nwl jw imlxw bwbw bMdw isMG bwhdr leI bhuq lwhyvMd sIikauNik ieh XoDy aus ielwky dy vsnIk sn ij`Qy vzIr Kwn Aiq dwzulm kmw irhw sI Aqy ieh XoDy aus dy hr rwz dy vwkP sn[ ienHWisMGW ny hI bwbw bMdw isMG bhwdr nMU jMgI nukqw- ingwh qoN pihlWsrihMd dy Awly-duAwly dy aunHW AihlkwrW nMU Kqm krn dI slwhid`qI jo sUbw srihMd vzIr Kwn dy hr pwp ivc BweIvwl sn[ ienHWnMU Kqm krnw sOKw sI Aqy ienHW dy Kqm hox nwl vzIr Kwn dI qwkqG`t huMdI sI[

igAwnI igAwn isMG Anuswr jQy dw pihlw inSwnw kurmwnw ngrbixAw qy Pyr tuhwxw Sihr au~qy hmlw kIqw igAw ij`Qy vzIr Kwn dynzdIkI irSqydwr rihMdy sn[ ies qoN bwAd aus ny sonIpq ’qy kbzwkIqw[ sonIpq Sihr dw &Ojdwr bhuq fr igAw[ lVweI ivc Kwlsw&Oj ny duSmx &Oj dy C`ky Cufw idqy Aqy sonIpq Sihr ’qy ij`q pRwpqkIqI[ sonIpq qoN bwbw bMdw isMG bhwdr ny smwxy v`l nMU ru^ kIqw[rsqy ivc aus nMU ^br imlI ik kuJ ispwhI srkwrI mwmly dI rkmiek`TI krky BUnw ipMf ’c Tihry hoey hn[ bwbw bMdw isMG bhwdr nMUies smyN mwieAw dI bhuq zrUrq sI aus ny ies nMU rbI-shwieqwsmJdy hoey swrI rkm nMU Awpxy kbzy ivc lY ilAw[ aunHW idnW ivckYQl Sihr, sunwm, ihswr, Aqy Swhbwd Awid ngr dy Awml dwsdr mukwm sI Aqy auh ie`Qy hI invws kirAw krdw sI ijs dw mu`K

Page 33: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 35 julweI 2016

kMm ielwky ’coN mwmlw iekTw krky idlI dy SwhI Kzwny ivc phuMcwauxwhuMdw sI[ jdoN isMGW v`loN Kzwnw lu`ty jwx dI br hwkmW qk phuMcI qWkYQl dw Awiml &Oj lY ky, bwbw bMdw isMG bhwdr dw mukblw krn leIAw ciVHAw[ bwbw bMdw isMG bhwdr dI POj dIAW SwhI sYnw nwl keIQweIN JVpW hoeIAW Aqy ies Cwpwmwr lVweI ivc SwhI sYnw dI l`k-qoVvIN hwr hoeI Aqy Awiml ny Awpxy swry GoVy bwbw bMdw isMG bhwdrnMU Byt krky AwpxI jwn bcweI[ ies jMg ivc isMGW dy hQ SwhI zwnysmyq bhuq swrw Aslw bwrUd Aqy GoVy vI Aw gey[

pMjwb ivc pu`jidAW hI is`K dUroN-nyiVEN bwbw bMdw isMG bhwdrdI kmwn hyT iek`Ty hoxy SurU ho gey[ QoVyH hI smyN ivc pMjwb dI swrIis`K Aqy ikswn v`soN ny zwlmW pwsoN bdlw lYx leI bgwvq kr id`qI[bwbw bMdw isMG bhwdr Awpxy jQy smyq smwxw ngr nyVy phuMc igAwsI[ id`lI dy cWdnI cONk ivc sRI gurU qyg bhwdr swihb jI nMU ShIdkrn vwlw jlwd jlwlUdIn vI iesy Sihr smwxy dw sI[ AlI husYnijs ny sRI AnMdpur swihb ivKy kurwn dIAW ksmW Kw ky sRI gurU goibMdisMG jI nwl JUTy vwAdy krky sRI AnMdgVH dw iklHw KwlI krvwieAwsI auh vI iesy smwxy Sihr dw sI[ srihMd Sihr ivKy Coty swihbzwidAWnMU ShId krn vwly jlwd swSl byg qy bwSl byg vI iesy Sihr dyrihx vwly sn[ smyN dI mwr nwl ivdvwnW dy Sihr vjoN jwixAw jwxvwlw Sihr jlwdW dy Sihr vjoN jwixAw jwx l`g ipAw[ iesy kwrnkrky Kwlsy ny isK jrnYl bwbw bMdw isMG bhwdr dI kmwn hyT 1709eI: ivc isMGW ny Sihr ’qy h`lw bol id`qw[ ie`QoN dy 22 zwlm GrwxyhmySW leI qm ho gey[ isMGW ny smwxy dI iet nwl iet KVkw ky iesnMU KMfr dy rUp ivc bdl id`qw[ purwxy ngr dy KMfr hux qk AwpxIhoeI qbwhI dI gvwhI Brdy hn[

smwxy dy nyVy hI ipMf dmlw aunHW pTwxW dw ipMf sI jo pwauNtwswihb ivKy pIr bu`DU Swh nwl JUT bol ky sRI gurU goibMd isMG jI dI &Ojivc BrqI ho gey sn[ ieh pTwx BMgwxI dy Xu`D smyN gurU jI nMU DoKwdy ky duSmx sYnw nwl jw rly sn[ isMGW ny dmlw ipMf ’qy hmlw krkyienHW zwlmW nMU soiDAw[

smwxy dy nyVy izlHw pitAwlw dw GuVwm ipMf hY[ ieh ipMf ‘pIrBIKx Swh’ dw ipMf hY[ iek vwr dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG

Page 34: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 36 julweI 2016

jI ny ie`Qy Awpxy piv`qr crn pw ky pIr BIKx Swh jI nwl mulwkwqkIqI sI[ gurU jI dw Awauxw sux ky pIr BIKx Swh ipMf qoN bwhr gurUjI dy siqkwr leI AwieAw sI[ ijs QW ’qy gurU jI dw pIr BIKx SwhjI nwl myl hoieAw aus AsQwn ’qy gurduAwrw imlwpsr suSoiBq hY[aus smyN ivc GuVwm dy pTwx hwkm grIb jnqw ’qy AMqW dw zulm krky sFOry dy zwlm hwkmW dw swQ dy rhy sn[ isMGW ny GuVwm dy zwlmWnMU soDx dI iqAwrI kIqI[ isMGW ny ienHW nMU ienHW dy kIqy dI szw dyxleI GuVwm dy iklHy ’qy hmlw kr id`qw[ pTwx hwkmW dIAW POjWmYdwn C`f ky B`j geIAW[ ipMf GuVwm qoN bwhr A`j vI iek bwaulI hYijs bwry lokW ivc ivSvws hY ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny ShId hoeyisMGW nMU ies bwaulI dy pwxI nwl ieSnwn krvw ky aunHW dw sskwrie`Qy hI krvwieAw sI[ ies sQwn ’qy ShIdW dI Xwd ivc gurduAwrwswihb suSoiBq kIqw igAw hY[

GuVwm qoN bwAd isMGW dI POj ny Tskw ipMf v`l cwly pw id`qy[ies ipMf nMU pIrW dw Tskw vI ikhw jWdw hY[ zwlm SwskW ƒ Tskyvwly pIrW qy bhuq ivSvws sI ik pIr jw&r AlI dy huMidAW bwbw bMdwisMG bhwdr aunHW dw vwl vI ivMgw nhIN kr skdw[ jdoN pIr jw&rAlI nMU isMGW dy Awaux dw pqw l`gw qW auh Awp isMGW pws Aw ky p`lwA`f ky zwlmW dy kIqy gunwhW dI muAwPI mMgx l`gw Aqy A`gy qoN ienHWzwlmW dw swQ dyx qoN qobw kIqI[ ies qrHW aus ny Tskw ipMf ’qyhmlw hoxoN bcw ilAw[ Tskw ipMf qoN bwAd Kwlsw POj ny pRis`Dieiqhwsk Sihr Qwnysr v`l cwly pw id`qy Aqy Sihr ’qy hmlw krid`qw igAw[ isMGW dI POj ny iksy vI Dwrimk AsQwn nMU nukswn nhINphuMcwieAw[ ies dy sbUq vjoN Qwnysr ivc jMm ky lVweI hox dybwvjUd SyK ic`lI dw mkbrw A`j vI kwiem hY[

ie`QoN Kwlsw POj ny Swhbwd Sihr v`l nMU ru^ kIqw[ Swhbwd ivcbhuq hI mzbUq iklHw sI ijs ivc zwlm hwkmW dy ieSwirAW ’qy kMmkrn vwly SyK-s`Xd Aqy SwhI sYnw dy pRis`D XoDy qy lVwkU rihMdy sn[smwxy dI jMg dy hwlwqW qoN jwxU ieh swry ieMnHy fry hoey sn ik iksy nyvI iklHy qoN bwhr inkl ky isMGW dw mukwblw krn dI ihMmq nhINkIqI[ POjdwr Awpxy prvwr smyq idlI v`l nMU dOV igAw qy isMGW nyies iklHy ’qy AwswnI nwl kbzw kr ilAw[ A`j vI isMGW v`loN &iqh

Page 35: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 37 julweI 2016

kIqy iklHy dI iemwrq dy kuJ Bwg Swhbwd mwrkMfw ivc dyKy jw skdyhn ijs nMU ‘iklHw is`KW’ ikhw jWdw hY[

Swhbwd nMU &iqh krn qoN bwAd Kwlsw POjW ny ipMf kuMjpury v`lnMU kUc kIqw[ kuMjpurw ipMf srihMd dy zwlm sUbw vzIr Kwn dw j`dIipMf sI[ vzIr Kwn ƒ KuPIAW ^brW qoN bwbw bMdw isMG bhwdr dwkuMjpury vl nMU Awaux dw pqw l`gw qW aus ny Awpxy ipMf dI sur`iKAwleI pMj sO GOV svwrW nMU dO v`fIAW qopW dy ky ipMf dI rwKI leIByijAw, pr aunHW dy ipMf phuMcx qoN pihlw hI isMGW ny kuMjpury ’qy kbzwkr ilAw[ ieQy isMGW ny sUbw srihMd dy zulmW ivc h`Q vtwaux vwlyaus dy BweIcwry Aqy irSqydwrW nMU r`j ky soiDAw[ ies qoN bwAdKwlsw POjW musqPwbwd nMU &iqh krdIAW hoeIAW kpUrI phuMcIAW[

kpUrI dw &Ojdwr kwdm-aud-dIn bVw AiqAwcwrI Aqy ivBcwrIivAkqI sI[ kwdm-aud-dIn dw ipqw kpUrI dw cODrI sXd Amwnu`lgujrwq ivc au~c-AiDkwrI sI[ ihMdUAW nMU kql krn Aqy aunHW dwDrm pirvriqq krn ivc ieh bhuq srgrm sI[ ieh dovyN ipau-pu`qr hr nvIN ivAwhI AweI ZYr musilm iesqrI nMU cu`k ky aus ’qyAQwh qS`dd krdy[ isMGW ny kpUrI ’qy h`lw bol ky &Ojdwr nMU mOq dyGwt auqwirAw Aqy kpUrI ƒ &iqh kIqw[

kpUrI qoN isMG sFOry pu`jy[ sFOrw mOjUdw hirAwxw pRWq dw iekpurwqn ksbw hY[ ies ksby ivc s`Xd Swh bdru`dIn dw invws sI,ijs nMU lok ipAwr nwl pIr bu`DU Swh vI kihMdy hn[ pIr bu`DU Swh jIdI sRI gurU goibMd isMG jI pRqI AQwh SrDw sI[ BMgwxI dy Xu`D smyNpIr jI dI isPwrS ’qy r`Ky pMj sO pTwx gurU jI nMU DoKw dy ky B`j geysn[ jdoN pIr bu`DU Swh jI nMU ies g`l dw pqw l`gw qW auh Awpxy s`qsO murIdW Aqy cwr pu`qrW smyq gurU jI dI mdd leI phuMc gey[ pIrbu`DU Swh dy do spu`qr Aqy keI murId ies jMg ivc ShIdI pRwpq krgey[ bwAd ivc sFOry dy hwkm ausmwn Kwn ny pIr bu`DU Swh ’qy gurUjI dI mdd krn dw doS lgw ky kql krvw id`qw sI[ &Ojdwr nyielwky dy lokW nMU bVw qMg kIqw hoieAw sI, ie`QoN qk ik auh aunHW nMUmurdy vI swVn nhIN sI idMdw[ isMGW dy au~Qy pu`jidAW hI bhuq swry lokaunHW nwl Aw imly[ is`ty vjoN &Ojdwr ausmwn Kwn nMU l`k-qoVvIN hwrhoeI[ ausmwn Kwn vrgy zwlmW nMU isMGW ny PWsI ’qy ltkw ky aus dy

Page 36: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 38 julweI 2016

kIqy dI szw id`qI[ isMGW ny sFOry ’qy ij`q pRwpq kr leI[ bhuq swrymuslmwnW ny pIr bu`DU Swh dI hvylI ivc pnwh lY leI[ ies bwry ivcmuhMmd kwism ‘iebrq nwmy’ ivc ilKdw hY, “sFOry ivc pIr buDU SwhdI hvylI AMdr Srn lYx leI ngr dy AmIrW Aqy cODrIAW, jo hriksm dy pwp ivc ilpwiemwn rihMdy sn, ny Awpxy prvwrW dIsur`iKAw leI grIb lokW nMU AMdr pRvyS hI nhIN krn idqw[” sFOrwinvwsIAW ny isMGW dI ADIngI pRvwn kr leI Aqy aus dI AwigAwivc rihx dw pRx kIqw[ isMGW ny aunHW ’qy ieqbwr kr ilAw Aqy sBnMU muAwP krky SuB icMqkW vwlw ivvhwr SurU kr idqw[ prMqU iek idnaunHW v`loN srihMd dy sUbydwr vzIr Kwn nMU iek gupq p`qr ilK ky bWsdI porI ivc pw ky ByijAw igAw ijs rwhIN vzIr Kwn qoN mdd mMgIgeI sI Aqy isMGW ivr`uD pUrw sihXog dyx dw Brosw dvwieAw igAwsI[ iek isK nMU S`k ho jwx ’qy p`qr lY ky jw rhy krmcwrI qoN auhp`qr brwmd kr ilAw igAw Aqy bwbw bMdw isMG bhwdr pws pySkIqw igAw[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny sFOrw-invwsIAW qoN iesDoKwDVI dI szw bwry p`uiCAw qW sB ny iek Avwz ivc ikhw ikdoSIAW nMU mOq dI szw id`qI jwey[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny AYlwn krid`qw ik ijs ijs dy vI hsqwKr aus p`qr ’qy hn aunHW nMU kql krid`qw jwey[ aunHW swry dZwbwzW nMU szw id`qI geI auh QW hux kqlgVHIdy nW nwl pRis`D hY[ ie`Qy A`jklH jYn hweI skUl cl irhw hY[

isMGW pws bnUV dy ielwky dy ihMdUAW ny Aw PirAwd kIqI ikmuZl srkwr dy POjdwr iProz KW myvwqI dy zulmW qoN aunHW qoN bcwieAwjwvy, ikauNik nvwb dy ispwhI aunHW dw zbrdsqI Drm pirvrqnkrvwaux leI qrHW-qrHW dy qsIhy idMdy hn[ aunHW dIAW bhU-bytIAW nMUzbrdsqI cuk ky lY jWdy hn[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny isMGW nMU C`qbnUV v`l kUc krn dw hukm id`qw[ AMbwlw qoN bnUV v`l nMU jwx vwlIsVk ’qy isMGW ny pVwA kIqw[ ieQy A`jklH bwbw bMdw isMG dI Xwdivc iek gurduAwrw swihb vI suSoiBq hY ijs nMU gurduAwrw coeI swihbikhw jWdw hY[ aunHW simAW ivc ieh ielwkw jMglW nwl BirAwhoieAw sI qy iek coeI ie`QoN dI lMGdI sI[ bnUVIAW ny cup-cwp isMGWdI eIn mMn leI[ ie`Qy bYT ky hI isMGW ny srihMd ’qy hmlw krn qoNpihlW AwpxI swrI SkqI iek`TI krn dI ivauNq bxweI Aqy ieh vI

Page 37: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 39 julweI 2016

ikhw jWdw hY ik bwbw bMdw isMG bhwdr ny mwJy, mwlvy-duAwby dy isMGWnMU icTIAW ilK ky Drm-Xu`D ivc Bwg lYx leI pRyirq kIqw[ ijs iksyny vI bwbw bMdw isMG bhwdr dw q piVHAw jW suixAw auh Gr dy kMm-kwr ivswr ky GrylU hiQAwr lY ky isMGW nMU jw imilAw[ v`fI igxqIivc sqluj dirAw qoN aurly pwsy dy isMG kwPI mwqrw ivc ie`Qy bwbwbMdw isMG bhwdr pws iek`Ty ho gey sn[ srihMd ’qy hmlw krn qoNpihlW bwbw bMdw isMG bhwdr ny jMgI nukqw-ingwh qoN kIrqpur v`loNij`qW pRwpq krdy Aw rhy is`K jQy dI aufIk krnI TIk smJI[ ie`QyhI isMGW nwl mwJy qoN Awey isMGW dw imlwp hoieAw d`isAw jWdw hY[ies QW dI cox krnw isMGW dI jMgI sUJ mMinAw jw skdw hY ikauNikaunHW nMU pqw sI ik bnUV ’qy cVHweI krn qoN pihlW Aijhy QW dI zrUrqhY ij`Qy aunHW dIAW swrIAW loVW pUrIAW ho skx qy Awm lokW dw koeInukswn vI nw hovy[ ies jgHw ’qy pwxI dw coA hox kwrn POj dI mu`Kmu`FlI loV cMgI qrHW pUrI huMdI sI qy jMgl bIAwbwn dw ielwkw hoxkwrn jMg smyN Awm lokW dw koeI izAwdw nukswn hox dw vI koeI frnhIN sI[

bnUV ƒ &iqh krn qoN bwAd 1710 eI: ƒ isMGW dI iq`KI nzrAwpxy mu`K inSwny srihMd ’qy sI[ srihMd dy sUbydwr vzIr Kwn nyBolI-BwlI jnqw dy n`k ivc dm kIqw hoieAw sI[ ie`QoN qk ky ausny sRI gurU goibMd isMG jI dy SIrKor b`icAW nMU nIhW ivc icx ky ShIdkIqw sI[ ies Gtnw dw is`KW ivc BwrI ros sI[ vzIr Kwn nMU vIlgwqwr bwbw bMdw isMG bhwdr dI ij`q dIAW brW iml rhIAW sn[bnUV ’qy isMGW dw kbzw ho jwx dI br sux ky vzIr Kwn ny isMGW nMUsrihMd Sihr qoN dUr rsqy ivc hI rokx dI ivauNq bxweI[ bwbw bMdwisMG bhwdr dy nwl mhwn jrnYl bwbw AwlI isMG jI Aqy bwbw mwlIisMG jI sn jo swrIAW jMgW ivc aunHW dw swQ idMdy Aw rhy sn Aqy auhsrihMd dy cpy-c`py qoN jwxU sn[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny aunHW nwlslwh krky srihMd ’qy h`lw bolx dI swrI iqAwrI kr leI[

srihMd qoN koeI 40 iklomItr dI dUrI ’qy ipMf mnOlI hY[ iesipMf ivc iek purwqn iklHw hY ijs bwry ieiqhwskwrW dw Anumwn hYik ieh iklHw srihMd Sihr qoN dUr ies leI bxwieAw igAw sI qWik ie`Qy srihMd dI sur`iKAw leI jMgI swz-E-swmwn jmHW kIqw jw

Page 38: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 40 julweI 2016

sky Aqy loV pYx ’qy POrn mdd hwsl krky duSmx dw mlIAwmyt krid`qw jwvy ikauNik ipMf dy bzurg lokW Anuswr ieh iklHw iksy smyNsMGxy jMglW nwl iGirAw hoieAw sI Aqy ies dy nwl hI KrV, suhwxwqy mnImwjrw dy Coty iklHy vI sn jo hux smyN dI DUV ivc imt cu`ky hn[KrV vwlw iklHw qW QoVHw smW pihlW hI Fwh ky aus dy sQwn qyAwlISwn mwrkIt KVHI kIqI jw cu`kI hY[ ipMf mnOlI dy iklHy bwry bwbwAwlI isMG qy bwbw mwlI isMG qoN bwbw bMdw isMG bhwdr ny jwxkwrIpRwpq kr leI sI[ ies leI isMGW ny srihMd qoN 12 koh dI dUrI ’qyc`pVicVI dy mYdwn pws fyry lw ley qW ik vzIr Kwn dIAW POjW nUMivckwr hI GyirAw jw sky Aqy aus dw sMprk mnOlI dy iklHy nwloN qoVid`qw jwvy[

c`pVicVI Aqy suhwxw ivckwr ipMf mtOr hY[ ie`Qy mwqw suMdrIjI dy nW ’qy gurduAwrw suSoiBq hY ijs dI syvw sMBwl buFw dl dy inhMgisMGW v`loN kIqI jWdI hY[ ielwky dy lokW ivc ieh Dwrnw hY ik bwbwbMdw isMG bhwdr ny srihMd ’qy hmlw krn qoN pihlW ies sQwn ’qyKwlsw POj nwl AweIAW bIbIAW dw pVwA kIqw Aqy ies sQwn qoNKwlsw POjW leI lMgr-pwxI Awid iqAwr ho ky jWdw irhw[

c`pVicVI Sbd ‘CpV iJVI’ qoN bdl ky bixAw hY[ ieh ipMfKrV qoN bnUV nMU jWdy hoey rsqy ivc pYNdw hY[ ies ipMf dy iek mYdwndy p`Cm v`l v`fy-v`fy it`by sn Aqy pUrb v`l iek v`fw swrw C`pV Aqyd`Kx v`l drKqW dy JuMfW dI iJVI sI[ XwqrIAW dy Awrwm leI iehiek bhuq hI vDIAw QW sI[ ie`Qy XwqrIAW leI CW Aqy pwxI pSUAWleI cwrw sB kuJ sI[

dUsry pwsy vzIr Kwn ny pUry zorW-SorW nwl jMgI iqAwrI ArMBIhoeI sI[ vzIr Kwn ny clwkI nwl sucw nMd dy BqIjy gMfw m`l nMU bwbwbMdw isMG bhwdr dI &Oj ivc rl jwx leI Byj id`qw qW ik jdoN smWAwey qW auh B`j jwey ijs nwl isMGW dw hOslw tu`t jweygw[ aus nyguAWFI irAwsqW qoN mdd leI sYnw bulw leI sI Aqy muslmwnW ivcjhwd dw nwArw lw ky muslmwnW nMU isMGW ivru`D ft jwx dw hokw dyid`qw[ jMg dy mYdwn ivc jw ky iek pwsy vzIr Kwn ny muhwrq-pRwpqqopKwny dI sYnw kMD vWg KVHI kr idqI[ dUjy pwsy hwQI kqwrW ivc KVHykr id`qy[ qIjy pwsy nvwb Aqy vzIrW dI &Oj rihkly, jMbUry Awid bIV

Page 39: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 41 julweI 2016

ky sYnw pUry jMgI nukqw-ingwh qoN iqAwr-br-iqAwr KVHI kr id`qI[vzIr Kwn rwijAW ivckwr Awp au~cy hwQI ’qy cVH ky &Oj nMU idSw-inrdyS dy irhw sI[

dUsry pwsy bwbw bMdw isMG bhwdr ny coxvyN isK XoiDAW nMU jMgInukqw-ingwh smJw ky isKW dy Alg-Alg jQy iqAwr kr idqy[pihly jQy ivc mwlvy dy isMG sn, ijnHW dI jQydwrI BweI Pqih isMG,BweI krm isMG, BweI Drm isMG Aqy BweI AwlI isMG kr rhy sn[ dUjwjQw mJYl isMGW dw sI ijs dI AgvweI BweI ibnod isMG, BweI bwjisMG, BweI rwm isMG, BweI Swm isMG kr rhy sn[ kuJ ivAkqI jo lut-mwr krn dI mnSw nwl isKW dI &Oj ivc Awx rly sn, bwbw bMdw isMGbhwdr ny aunHW dI inSwndyhI kr ky aunHW nMU mlveIAW Aqy mJYlW dyjiQAW ivc vMf idqw qW ik auh iksy vI qrHW dI clwkI nw kr skx[

bwbw bMdw isMG bhwdr ny au~cI jgHw ’qy morcw bxw ky duSmx dI&Oj dI swrI jMgI iqAwrI dw AMdwzw lgwieAw[ isMGW ny SwhI &Oj dyqopcIAW nMU bwrUd Brn qoN pihlW hI jw dboicAw[ qopcIAW nMU qIrWdw iSkwr bxw ky ^qm kr id`qw Aqy rihMidAW nMU qyg dI Byt kridqw[ ies qoN A`gy hwQIAW dI kMD sI[ bwbw bMdw isMG bhwdr izAwdwsmW jMglW ivc ivcrdw irhw sI, ies leI jMglI jwnvrW qy pSU-pMCIAW dy suBwA qoN cMgI qrHW vwikP sI[ bwbw bMdw isMG bhwdr dyidSw-inrdySW Anuswr isMGW ny hwQIAW dIAW suMfW ’qy zordwr hmlwkIqw ijs nwl hwQI Gbrw ky ipCy vl nMU B`j inkly Aqy AwpxI hI sYnwdw nukswn krn l`gy[ ies mOky ’qy su`cw nMd dw BqIjw gMfw m`l AwpxyswQIAW smyq mYdwn iv`coN B`j inkilAw Aqy rOlw pw id`qw ik B`jjwE[ ies nwl l`ut-mwr dI mnSw nwl Awey nOjvwn vI B`j inkly[ies nwl suBwvk hI vzIr Kwn dw plVw kuJ smyN leI BwrI ho igAw[aus smyN bwbw AwlI isMG jI qy BweI bwj isMG jI ny bwbw bMdw isMGbhwdr nMU Kwlsw POj dw hOslw vDwaux leI Awp jMg dy mYdwn ivc Awky lVn dI slwh id`qI[ ies sMbMD ivc BweI rqn isMG (BMgU) ny ‘sRIgur pMQ pRkwS’ ivc iliKAw hY ik :

AwlI isMG bwj isMG hQ joVy, bYTy ho ikm cVHo nw GoVy?qb bMdy aun sbhn khXo, eyk pihr qum qkVy rhXo[qO mwlk iPr hm vl krY, sB qurkn kO mwr su frY[

Page 40: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 42 julweI 2016

cldw...

bwbw bMdw isMG bhwdr Awpxy isMGW nMU hOslw dyx leI J`t morcyiv`coN inkl Awey Aqy isMGW dI pihlI kqwr ivc Awx ky vzIr KwnnMU llkwrn l`g pey[ bwbw bMdw isMG bhwdr dy mYdwn ivc Aw jwxkwrn isMGW dy hOsly bulMd ho gey Aqy auh duSmx dIAW &OjW ’qy ibjlIvWg tu`t pey[ bwbw bMdw isMG bhwdr ny gurU jI v`loN bKSy iek qIr nMUic`ly ’qy cwVH ky C`ifAw qW isMGW ny ‘siq sRI Akwl’ dy jYkwirAW nwlAsmwn guMjw id`qw[ isMGW dy zordwr hmly A`gy SwhI sYnw dy pYr iQVkgey[ mlyrkotly vwly Syr muhMmd Kwn Aqy Kvwjw AlI Kwn dovyN hIisMGW h`QoN mwry gey[ aunHW dy DrqI ’qy ifgx dI dyr sI ik aunHW dI sYnwmYdwn C`f ky B`j geI[ mlyrkotlIAW dw swrw morcw isMGW dy h`Q AwigAw[ dUjy pwsy kiQq gwzIAW dw vI ieho hwl sI[ isMG hux pUry joSnwl vzIr Kwn vwly morcy v`l vDy[ iek pwsy qoN BweI bwj isMG AqydUsry pwsy qoN BweI Pqih isMG ny h`lw boilAw[ ies lVweI ivc vzIrKwn mwirAw igAw[ vzIr Kwn dI lwS nMU iek jMf dy drKq nwlltkw idqw igAw[ ieh jMf dw drKq A`jklH c`pVicVI ivc bxy gurUnwnk imSn skUl dy Ahwqy dy AMdr hY[ dUsry idn vzIr Kwn dI lwSnMU bldW ip`Cy bMn ky isMG srihMd v`l nMU rvwnw ho gey[

isMGW ny srihMd dI ij`q qoN ipCoN zwlmW ƒ cux-cux ky mwirAw[hkUmq dI Cqr-CwieAw hyT su`cw nMd ies qrHW dy zulm kr irhw sIik aus dy is`KW h`QoN mwry jwx nMU kIqy dw Pl d`sidAW muhMmd kwism‘iebrq nwmy’ ivc ilKdw hY, “mYN Aws-pws dy BrosyXog lokW qoNsuixAw hY ik ShId (vzIr Kwn) dI hkUmq dy idnIN ikhVw zulm sIjo ies AinAweI (su`cw nMd) ny grIbW au~qy nw kIqw hovy Aqy Pswd dwikhVw bIj sI jo ies ny Awpxy leI nw bIijAw hovy ik ijs dw Plies nMU pRwpq hoieAw?”

ieMnI iBAwnk jMg krn bwAd isMGW ny iksy msijd ƒ nukswnnhIN phuMcwieAw, ikauNik auh Drm-ivroDI nhIN sI, auh qW isr&zulm Aqy zwlmW dw ivroDI sI, ikauNik is`K zulm Aqy AiqAwcwr ƒ^qm krnw Dwrimk swDnw dw Ain`KV AMg smJdy hn[ c`pV-icVIdy Xu`D smyN bwbw AwlI isMG qy bwbw mwlI isMG ny AnUpm bhwdrIidKweI[

Page 41: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 43 julweI 2016

BweI mnI isMG jI ShId-s. ibkrmjIq isMG*

is`K ieiqhws ivc BweI mnI isMG jI dw nW ivSyS izkrXog hY[BweI swihb gurU-Gr ƒ smripq guris`K sn[ ij`Qy auh bhuq au~cI-su`cI S^sIAq dy mwlk sn, au~Qy auh gurbwxI dy igAwqw qy ivdvwnvI sn[ BweI swihb dy jIvn ’qy JwqI mwridAW ieh pqw cldw hYik auh sMq vI sn qy ispwhI vI[ aunHW AMdr BgqI qy SkqI dw sMqulnsumyl sI[ BweI swihb prmwqmw dI b^iSS nwl AijhI mwniskAvsQw ’qy phuMcy hoey sn ij`Qy qn dy qsIihAW nwl mn ƒ nhINfrwieAw jw skdw sI[

BweI mnI isMG jI dy jnm bwry v`K-v`K ivdvwnW dy Awpo-Awpxyivcwr hn prMqU ‘ShId iblws’ ikRq syvw isMG (jo ik kul prMprw qoNBweI mnI isMG dy pirvwr nwl sMbMiDq sI) Anuswr BweI mnI isMGjI dw jnm 10 mwrc, 1644 eI. (cyqr sudI 12, 1701 ib.) ƒAjoky pwiksqwn ivc mulqwn dy nyVy ipMf AlIpur ivKy hoieAw[ Awpdy ipqw dw nW BweI mweI dws jI Aqy mwqw bIbI mDrI bweI sI[

ieiqhwisk soRqW ivc BweI swihb dy prvwirk ipCokV ’qy JwqmwrI jwvy, qW pqw lgdw hY ik aunHW dy dwdw BweI blU rwau CyvyNpwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb jI dI POj dy jrnYl sn[ ijnHW dIShIdI sRI AMimRqsr dy pihly jMg dOrwn hoeI sI[ iesy BweI b`lU rwaudy 12 spuqr sn ijnHW ivc iek BweI mweI dws jI sn, jo ik BweImnI isMG dy ipqw sn[ BweI mweI dws jI dy do ivAwh hoey sn[ ijsqihq aunHW dI pihlI pqnI bIbI mDrI dI ku`KoN 7 pu`qr dUjI pqnIbIbI lifkI qoN pMj pu`qr pYdw hoey sn[ so ies qrHW BweI mnI isMGjI ku`l 12 Brw sn, ijnHW iv`coN BweI mnI isMG jI smyq 11 Brw is`KDrm leI ShId hoey[

BweI mnI isMG jI jd 13 ku virHAW dy hoey qW Awp jI dy ipqwBweI mweI dws jI sqvyN pwqSwh, sRI gurU hirrwie swihb jI dy drSnW*2946/7 bwzwr luhwrW, cONk lCmxsr, sRI AMimRqsr[ mo: +9187278-00372

Page 42: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 44 julweI 2016

leI Awp ƒ pihlI vwr sRI kIrqpur swihb lY ky Awey[ ieQy AwplgBg 2 swl rhy Aqy gurU-Gr dI syvw kIqI[ ies qoN bwAd Awp dyipqw Awp ƒ kIrqpur swihb qoN vwps lY gey[ vwpsI Gr phuMc ky BweImnI isMG jI dw ivAwh ipMf KYrpur izlHw muzPrgVH ivc BweI lKI rwey(BweI lKI Swh) dI bytI bIbI sIqo bweI nwl krvwieAw igAw[

kuJ smyN bwAd BweI mnI isMG jI gurU-Gr dI syvw ih`q Awpxyv`fy do BrwvW BweI jyTw jI Aqy BweI idAwlw jI nwl muV sRI gurUhirrwie swihb jI pws Aw gey[ jd gurU jI joqI joq smw gey qWBweI swihb sRI gurU hirikRSn swihb jI nwl id`lI cly gey[ iPr jdmwrc, 1664 eI. ivc ATvyN pwqSwh joqI joq smw gey qW BweIswihb gurU hirrwie swihb jI dI supqnI mwqw sul`KxI (mwqw ikSnkOr) nwl bwbw bkwlw ivKy nOvyN pwqSwh, sRI gurU qyg bhwdr swihb jIdI syvw ivc hwzr ho gey[

BweI mnI isMG jI ny kuJ smW bwbw bkwlw ivKy Tihr ky sRI gurUqyg bhwdr swihb jI dI syvw kIqI[ ies auprMq Awp muV vwpsAwpxy ipMf AlIpur Aw gey[ iPr jd nOvyN pwqSwh ‘c`k nwnkI’ dysQwn ’qy cly gey qW BweI mnI isMG jI vI gurU swihb dI hzUrI ivcau~Qy ck nwnkI ivKy phuMc gey[

jd AOrMgzyb dI k`tVqw dy sqwey kSmIrI pMifq ikrpw rwm dIAgvweI ivc sRI gurU qyg bhwdr swihb dy drbwr ivc hwzr hoey qWaunHW dI PirAwd sux ky gurU jI ny id`lI v`l ƒ cwly pw id`qy[ jd id`lIivc gurU jI dI ‘ShIdI’ ho geI qW aus smyN BweI mnI isMG jI sRI gurUgoibMd isMG jI kol sRI AnMdpur swihb ivKy hwzr sn[

BweI mnI isMG jI ƒ sRI gurU goibMd isMG jI Awpxy nwl r`Kdysn[ jdoN gurU jI pwauNtw swihb ivKy gey sn qW BweI swihb vI aunHWdy nwl sn[ gurU jI gurU-drbwr dy ivSyS kwrj BweI mnI isMG jI ƒhI sONpdy sn[ ies qoN ielwvw Awp jI ƒ gurbwxI Aqy gurmiqivcwrDwrw dI fMUGI soJI hox kwrn gurU jI ny Awp ƒ gurbwxI dy gutky,poQIAW Awid ilKvwaux qy ilKx dw kwrj vI sONipAw[

jd sRI gurU goibMd isMG jI ƒ vYrI-dlW nwl v`K-vK jMg-Xu`Dkrny pey qW aunHW jMgW-Xu`DW ivc BweI mnI isMG jI vI Swml huMdy rhy[

Page 43: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 45 julweI 2016

BweI swihb gurU jI dy l`gBg swry jMgW ivc Swml hoey[sMmq 1756 ibkRmI (sMn 1699 eI.) dI vYswKI vwly idn jd

dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI ny sRI AnMdpur swihb ivKy KwlswpMQ dI isrjxw kIqI qW aus smyN BweI mnI isMG jI ny vI AMimRq-pwnkIqw[ aus smyN BweI swihb dy BrwvW Aqy pMj pu`qrW-- BweI bicqRisMG, BweI audy isMG, BweI Aink isMG, BweI Ajb isMG Aqy BweIAjwieb isMG ny vI AMimRq-pwn kIqw[

jdoN soFI hir jI dw dyhWq ho igAw qW ausdy pu`qr inrMjn rweyny g`dI sMBwlI qW kuJ smyN bwAd jd hir jI dI sMqwn AMimRqsr C`fgeI qW hirmMdr swihb, sRI AMimRqsr ivKy koeI vI pRbMDk nw irhw[ijs dy PlsrUp sRI AMimRqsr dI sMgq ny sRI AnMdpur swihb ivKy sRIgurU goibMd isMG jI ƒ sRI hirmMdr swihb dy pRbMD clwaux leI Aqysyvw-sMBwl krn leI Xog-muKI isMG, pRbMDk Awid Byjx dI bynqIkIqI[ gurU jI ny BweI mnI isMG jI ƒ sRI hirmMdr swihb jI dw mu`KgRMQI Qwp ky sRI AMimRqsr ByijAw[ gurU jI ny BweI swihb nwl sm`ucypRbMDW Aqy syvw dI dyK ryK ih`q pMj hor isMGW-- BweI BUpiq isMG,BweI gulzwr isMG, BweI koier isMG, BweI dwn isMG Aqy BweI kIrqisMG ƒ vI ByijAw[ sRI AMimRqsr puj ky BweI mnI isMG jI ny Aqy aunHWnwl Awey pMj isMGW ny sRI hirmMdr swihb dI mrXwdw ƒ bhwl kIqw[BweI swihb ie`Qy sMgqW ƒ gurbwxI-kQw nwl inhwl krdy, gurmiq dIrihxI idRVH krwauNdy qy gurU vwly bxn dI pRyrnw krdy[ dUr-duryifENsMgqW sRI hirmMdr swihb ivKy drSnW leI pu`jx l`gIAW ijs kwrnie`Qy rOxk vDx l`gI[ BweI mnI isMG jI ƒ sRI AMimRqsr ivKyrihMidAW kwPI smW bIq igAw[ ies dOrwn BweI swihb klgIDripqw dy drSnW leI sRI AnMdpur swihb vI AWdy-jWdy rihMdy[

‘ShId iblws’ Anuswr dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI ny BweImnI isMG jI dy pirvwr dIAW gurU-Gr ƒ smripq syvwvW ƒ dyKidAWhoieAW iek Kws hukmnwmw vI bKiSS kIqw ijs ivc aunHW dy puqrW ƒ“PrjMdh Kwnyjwd” AwiKAw igAw, ijs dw auqwrw ies pRkwr hY:

<> siqgur pRswidsRI siqgurU jI kI AwgXw hY[ BweI bicqR isMG jI[ BweI audy

Page 44: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 46 julweI 2016

isMG jI[ BweI Aink isMG jI[ BweI Ajb isMG jI[ BweI AjwiebisMG jI[ nwiek mweI dwsu voie mnI isMG ƒ vwhgurU srm rKygw[qusI myry puqR PrjMdh Kwnyjwd ho[ qusW aupr myrI KusI hY[ sB brqwryky qusI mihrm ho[ hor kofI dmVI pYsw Dylw rupYXw riCAw dw jo Aswƒdyeygw[ ieh myry PrjMd hYn[ isKw puqw syvw dw vylw hY[ jy loc ky syvwkrogy qusw qy syvw drgwh Qwie pvygI[ qusW aupr vwihgurU riCAwkrygw[ sMvq 1760 imqI kqk 1

dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI v`loN sRI AnMdpur swihbC`fx qoN lY ky cmkOr dI gVHI qk vYrIAW nwl hoeIAW jMgW smyN gurU jIdy swihbzwdy Aqy hor AnykW isMG ShId ho gey, au~Qy BweI mnI isMGjI dy pu`qrW ny vI pMQ leI ShIdI pRwpq kIqI[

jd sRI gurU goibMd isMG jI mwlvw Kyqr ivc qlvMfI swbo ivKysn, qW BweI mnI isMG jI vI aunHW kol hwzr hoey[ gurU jI ny ie`Qy BweImnI isMG jI dI klm qoN AwpxI ingrwnI hyT iek bIV ilKvweI ijsivc nOvyN pwqSwh, sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxI ƒ rwg-Anuswr FukvyN sQwn ’qy drj kIqw[ BweI mnI isMG jI ny siqgurU sRIgurU goibMd isMG jI koloN hor isMGW Aqy sMgqW nwl sRI gurU gMRQ swihbjI dI bwxI dy ArQW dI jwxkwrI lYx ih`q sMQw kQw vI srvx kIqI[sMpUrx kQw dI smwpqI qoN bwAd gurU jI ny BweI swihb dI gurbwxIdy ArQ pVHwaux dI ivSyS ifaUtI vI lgweI[ ijs qihq BweI swihbny gurbwxI dy ArQW dI tkswl ArMB kIqI[

jd gurU swihb qlvMfI swbo qoN d`Kx v`l cly gey qW BweI mnIisMG jI gurU jI dy hukm Anuswr sRI AMimRqsr prq Awey[ 1708 eI.ivc gurU jI dy joqI joq smwaux Aqy 1716 eI. ivc bwbw bMdw isGbhwdr dy ShId ho jwx qoN bwAd BweI mnI isMG jI isKW dI XogAgvweI krdy rhy[ mwqw suMdrI jI dy id`lI qoN ic`TI ilKx auprMqBweI swihb ny ‘q`q Kwlsw’ Aqy ‘bMdeI Kwlsw’ dy AwpsI mqByd ƒKqm krn leI vI Awpxw Xogdwn pwieAw[

kwPI lMmw smW BweI mnI isMG jI dI Xog AgvweI hyTW is`KW ƒijMny vI msly drpyS AwauNdy rhy aunHW sBnW dy h`l BweI mnI isMG jIpUrn gur-mrXwdw Anuswr krdy rhy[ BweI mnI isMG jI dI AgvweI

Page 45: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 47 julweI 2016

ivc pMQ dI cVHdI klw huMdI geI[sMn 1733 eI. (sMmq 1790 ib.) ivc jd dIvwlI (bMdI CoV

idvs) purb nyVy AwieAw qW BweI mnI isMG jI ny ies purb ƒmnwaux ih`q lwhOr jw ky zkrIAw Kwn nwl lwhOr dy nwmI isMGW rwhINg`l qorI ikauNik is`KW au~qy sKqI dw dOr Ajy Kqm nhIN sI hoieAw[ijs kwrn sRI AMimRqsr ivKy dIvwlI dw purb mnwaux ’qy muZlW ny kuJswlW qoN rok lgweI hoeI sI[ sUbydwr ny sRI AMimRqsr ivKy dIvwlImnwaux dI iejwzq qW dy id`qI prMqU ies dy ievz vjoN aus ny jzIAw(tYks) mMigAw[ BweI swihb ny jzIey dI rkm dIvwlI dy myly ip`CoNdyxI mMn leI[

sRI AMimRqsr ivKy mylw mnwaux vwsqy BweI swihb ny icTI-pqrWrwhIN is`KW ƒ dIvwlI dy myly ’qy Swml hox leI sRI AMimRqsr pu`jx dys`dy Byj idqy[ prMqU sUby dy idl ivc Kot Aw jwx kwrn hkUmq nydIvwlI dy idn sRI AMimRqsr ivKy iek`Ty hox vwly is`KW ƒ Kqm krndI swizS rc leI[ ies g`l dw jdoN BweI swihb ƒ pqw l`gw qWBweI swihb ny isMGW rwhIN sunyhy Byj ky sMgqW ƒ sRI AMimRqsr AwauxoNrok id`qw[ ijs kwrn sRI drbwr swihb ivKy cVHn vwlI drSnI-Bytwbhuq G`t cVHI[ is`ty vjoN BweI swihb sUbydwr vloN qYA kIqI jzIeydI rkm Adw nw kr sky[ prMqU sUbw-lwhOr ƒ ieh g`l mnjUr nhINsI[ jdoN sUby ƒ kr nw imlx kwrn aus ny jdoN BweI mnI isMG dIjvwb qlbI kIqI qW BweI swihb ny swrI siQqI bwry sUicq krn leIBweI BUpq isMG qy BweI gulzwr isMG ƒ lwhOr ByijAw qW jo sUby ƒsUicq kIqw jwey ik sMgq G`t Awaux krky mwieAw G`t iek`TI hoeIhY ijs kwrn tYks dI AdwiegI nhIN kIqI jw skdI[ isrP syvwisMG B`t dy hvwly Anuswr ieh vI mMinAw jWdw hY ik BweI swihb nyjzIey dI ieh rkm vYswKI dy purb qk qwrn dI muhlq vI lY leIsI[ prMqU jd vYswKI dw mylw nyVy AwieAw qW iPr pihlW vWg hIhkUmq v`loN isMGW ƒ Kqm krn dI swizS rcI geI[ ijs bwry BweImnI isMG Aqy hor isMGW ƒ muV ieqlwh iml geI[ dIvwlI dy myly vWgvYswKI dw mylw vI nw mnwieAw igAw qy nw hI mwieAw iek`qr hoeI[

BweI mnI isMG jI ƒ PV ky hor muKI is`KW smyq lwhOr iljwieAw

Page 46: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 48 julweI 2016

igAw[ PVy gey swry isMG-- BweI gulzwr isMG, BweI BUpq isMG,BweI muhkm isMG, BweI cYn isMG, BweI kIrq isMG, BweI AwlmisMG, BweI AaulIAw isMG, BweI sMgq isMG Aqy BweI kwnH isMG AwidisMGW ƒ BweI mnI isMG smyq bMdI Kwny AMdr bhuq hI srIrk kStid`qy prMqU swry isMG Akwl purK dy Bwxy AMdr rih ky Afol rhy[ BweIswihb ƒ zkrIAw Kwn ny bwkI rihMdy isMGW ƒ PVwaux dw hukm kIqwpr BweI swihb nw mMny[ AMq hkUmq v`loN BweI mnI isMG ƒ bMd-bMdk`t ky ShId krn dw hukm id`qw[

AMq BweI swihb ƒ sMn 1734 eI. ƒ lwhOr dy nKws cONk ivKybMd-bMd k`t ky ShId kr id`qw[ ienHW dy nwl ienHW dy do spu``qr BweIic`qR isMG Aqy BweI gurbKS isMG ƒ vI ShId kIqw igAw[ BweI BUpqisMG dIAW A`KW k`F ky crKVI ’qy cwV ky Aqy BweI gulzwr isMG ƒpu`Tw ltkw ky K`l lwh ky ShId kIqw[

mnI isMG ky swQ jo PVy isMG Qy AOr[mwry crK cVHwiekY cok inkws lhOr[ (pMQ pRkwS)

BweI mnI isMG dI aumr aus smyN l`gBg 90 virHAW dI sI ijsiv`coN l`gBg 77 vrHy pMQ dI syvw ivc lgwey[ BweI swihb dI ij`QyAwpxI ShIdI Adu`qI qy lwswnI hY, au~Qy aunHW dy pirvwr dy v`K-v`KjIAW, BrwvW, pu`qrW, poqirAW ny vI v`K-v`K smyN v`K-vK sQwnW ’qyAwpxw jIvn pMQ dy lyKy lw ky ShIdIAW pRwpq kIqIAW[shwiek p usqkW:BweI mnI isMG: jIvnI qy rcnw; fw. rqn isMG j`gIisK pMQ ivSv koS: fw. rqn isMG jgI[pRmuK isK S^sIAqW: sMpwdk: s. rUp isMGsRI hirmMdr swihb dw sunihrI ieiqhws: igAwnI ikrpwl isMGpMQ pRkwS: igAwnI igAwn isMG

Page 47: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 49 julweI 2016

BweI qwrU isMG jI dI lwswnI ShIdI-fw. gurcrn isMG*

is`K ieiqhws ivc BweI qwrU isMG jI dI ShIdI iek AYsIShwdq hY ijs ny izMdgI Aqy mOq dy Gol ƒ iek nvyN rUp ivc sMswrdy swhmxy ilAWdw Aqy kys gurU dI mohr Aqy isK dI pCwx hn dy gur-hukmW dI pwlxw kridAW BweI qwrU isMG ny AwpxI KoprI auqrvw kyvI isKI ƒ kysW suvwsW nwl inBwaux dw pRx pUrw kIqw[ jdoN muslmwnIqwkq ihMdusqwn ivc Awaux nwl muZl hkUmq p`ky pYrIN ho geI qW ausny swry ihMdusqwn ƒ ieslwm Drm ivc ilAwaux dy inScy dI pUrqIih`q hkUmq dy swry vsIly vrqoN ivc ilAWdy[ ieslwm ivc jbrImzhbI bdlwauxw jwiez hY[ ies leI muslmwnI hkUmq ny hrjwiez qy njwiez FMg vrq ky dUjy DrmW vwilAW ’qy Aijhy zulm Fwhyik SYqwn vI qobw kr auiTAw[ ies mzhbI jwƒn qy zulm dI hnHyrIƒ T`lx leI pMjvyN pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI q`qI qvI ’qy bYTynOvyN gurU, sRI gurU qyg bhwdr swihb ny sIs blIdwn kIqw Aqy dsmySipqw sRI gurU goibMd isMG jI ny srbMs hI vwr id`qw[ 1716 eI. ivcbwbw bMdw isMG jI dI drdnwk Shwdq mgroN muZlW dy ieslwimkAwqMk dy zulm dy J`KV ny Aijhw iBAwnk rUp Dwr ilAw ik ienswnIqvwrI^ ivc aus inrdeIpuxy dI nzIr ikqy vI nhIN imldI[ BweIqwrU isMG jI vI muslmwnw dI zbrI Drm bdlwaux dI nIqI dw iSkwrhoey sn[

ATwrHvIN sdI dw bhuqw smW is`KW leI bVI krVI pRIiKAw dwsmW irhw hY[ iek pwsy muZl, eIrwnI qy A&gwn pMjwb ivc AwpxIhkUmq ƒ qkVw krn dy Xqn kr rhy sn qy dUjy pwsy aunHW dy twkryleI is`K lihr dyS ƒ ZulwmI qoN mukq krwaux Aqy swry vsnIkW leIie`ko ijhy h`k pRwpq krn leI pUrI jdo-jihd kr rhI sI[ iesj`do-jihd ivc bwbw bMdw isMG bhwdr dI ShIdI Aqy Kwlsw rwj dI*18, Guru Arjun Nagar, Sophia Girls School Rd, Railway Colony, Saharanpur-247001(UP) Ph: 0132-2727843

Page 48: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 50 julweI 2016

sQwpnw dy ivckwrly smyN ivc Anyk vwr is`KW dw kql-ey-AwmhoieAw[ bygunwhW ƒ isrP ies leI lwhOr ilAw ky iBAwnk qsIhy dyky ShId kIqw igAw ikauNik auh is`K sn[ ies Gor AMDkwr dy smyNAbdus smd KW pMjwb dw gvrnr sI[ aus dI sKqI kwrn is`KAwpxI jwn bcwaux leI Cup gey[ auDroN id`lI dy hukmrwn &ru`KsIArny Purmwn jwrI kr id`qy ik ij`Qy vI koeI isK iml jwvy aus ƒ ieslwmnw kbUlx ’qy kql kr id`qw jwvy[ hux is`K ƒ ieslwm Aqy ‘mOq’iv`coN ie`k dI cox krnI pYNdI sI, pr is`KW ny kdy vI Drm qbdIlInhIN kIqI, sgoN is`KI dy pRx ƒ pwlidAW mOq ƒ hI kbUilAw[ 1716eI. qoN 1726 eI. qk Abdus smd KW ny is`KW ’qy bhuq zulm Fwhy[aus dy nwl srhMd qy jMMmU dy gvrnr &ru`KsIAr ƒ KuS krn leI ieskMm ivc iek dUsry qoN Agy inklx dw Xqn kr rhy sn[ aunHW ny ipMfWdy muKIAW qoN iliKq rUp ivc lY ilAw ik aunHW dI h`d AMdr iksy is`Kƒ rihx nhIN id`qw jwvygw[ ies iBAwnk smyN is`KW dy rihx vwsqyiSvwlk dIAW phwVIAW, mwlvy dy mwrUQl Aqy lKI dw jMgl hI QwhrsQl bx gey sn[ is`KW pwsoN muZl hkUmq ny nwgirk hox dy swry h`kKoh ley qW aunHW ƒ mzbUr ho ky ieh rsqw Apxwauxw ipAw ik ij`Qy vIAqy jdoN vI aunHW ƒ srkwrI ^zwnw Aqy hor kuJ iml jWdw, auh hrhIly pRwpq krn qoN sMkoc nhIN krdy sn[ hkUmq v`loN hr is`K dy isrdw mu`l 25 rupey Aqy jIauNdy isK ƒ PV ky ilAwaux dy 100 rupeyinXq kIqy gey[

1726 eI. ivc Abdus smd KW dy bu`Fy ho jwx nwl aus ƒmulqwn dw gvrnr bxw id`qw igAw Aqy aus dw pu`qr zkrIAw KWijhVw ik Kwn bhwdr kr ky jwixAw jWdw sI, lwhOr dw gvrnrinXukq hoieAw[ zkrIAw Kwn Awpxy zwlm ipqw qoN iksy vI qrHW G`tnhIN sI[ aus ny is`KW dw Kurw Koj imtwaux leI hor vI qyzI nwl zulmFwauxy SurU kr id`qy[ aus ny jMglW, mwrUQlW Aqy phwVW ivc isMGW dwiSkwr krn leI qwjIrI pwrtIAW sMgTq kIqIAW[ ijQy vI koeIis`K nzrIN AwauNdw, aus ƒ pkV ky lwhOr dy nKws cONk ’qy iljw kyqsIhy dyx auprMq kql kr id`qw jWdw[ ieh sB kuJ huMidAW vI isMGWny ihMmq nhIN C`fI ikauNik aunHW dy swhmxy is`KI Aqy ShwdqW dw

Page 49: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 51 julweI 2016

gOrvmeI ieiqhws sI, ijs qoN auh pyRrxw lYNdy sn[ zkrIAw KwnieqnI hkUmq Aqy POj dw mwlk huMidAW vI is`KW ƒ kwbU nw krsikAw[ lwcwr ho ky aus ny BweI subyg isMG rwhIN is`KW kol sunyhwByijAw ik aunHW dw muKI muZl srkwr pwsoN ‘nvwb’ dw i^qwb Aqy ie`kl`K dI jwgIr lY lvy Aqy is`K SWqI nwl rihx[ pihlW qW is`K iessmJOqy ƒ nw mMny, prMqU ip`CoN srb-sMmqI nwl PYslw krn ’qy iehpdvI p`Kw J`lx dI syvw kr rhy s. kpUr isMG ƒ dy id`qI geI[zkrIAw Kwn qy is`KW ivckwr ieh smJOqw 1733 eI. ivc hoieAw[zkrIAw Kwn ny soicAw ik ies pRkwr is`K srkwrI KzwinAW dI lu`t-mwr Cf ky KyqI dI vwhI dy kMm Aqy hor ivhwrW ivc pY jwxgy, pr iehaus dw BulyKw sI[ isMG qW hux pUrn rUp ivc ispwhI bx cu`ky sn[aunHW ny swrw bwrI duAwb aujwV idqw[ sqluj pwr pu`j ky mwlvy phuMcyqy au~Qy Awlw isMG dI CotI ijhI irAwsq pitAwlw kwiem krn ivcshwieqw kIqI[ ienHW srgrmIAW kwrn is`KW ƒ id`qI jwgIr zbqkr leI geI Aqy is`KW dy ivru`D hor krVI kwrvweI krnI ArMB id`qIgeI[

1734 eI. ivc BweI mnI isMG jI dI ShIdI zkrIAw Kwn dyzulm dI iek hor drdnwk dwsqwn swhmxy ilAwauNdI hY[ BweI mnIisMG jI dI ShIdI ny is`KW dy ihrdy ivc hkUmq dy i^lw& lWbU lw id`qyAqy auh bdlw lYx leI mOky dI aufIk krn l`gy[ jdoN Agly swlnwdrSwh ny hmlw boilAw qW auh idlI qy hor QwvW dI lutmwr kr kyvwps prq irhw sI qW is`KW dy jQy aus dI POj dy ipCly ihsy ’qy tu`tky pY gey Aqy SwhI ^zwny dw bhuq swrw ih`sw lu`t ilAw[ ies purnwdr Swh ny zkrIAw Kwn ƒ sucyq kridAW ikhw ik auh idn dUrnhIN, jdoN ieh bwgI is`K rwj dy mwlk bx jwxgy[ nwdr Swh dI iesicqwvnI nwl zkrIAw Kwn ƒ is`KW v`loN hor ^qrw mihsUs hox l`gwAqy aus ny isMGW dw Kurw Koj imtwaux leI hor sKq kdm auTwey[isMGW ƒ pkVn leI gSqI dsqy kwiem kIqy[ aus ny ies muihMm ivcshwieqw krn vwilAW leI ienwmW dI sUcI dw AYlwn kIqw jo iespRkwr sI-- (a) jy koeI is`K dy kys kql kry, aus ƒ iek kMbl Aqyiek ibsqrw ienwm vjoN imldw sI, (A) ijhVw is`KW dy Awly-duAwly

Page 50: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 52 julweI 2016

dI br dyvy, aus ƒ ds rupey id`qy jWdy sn, (e) jy koeI is`K ƒ kqlkrdw sI jW PVwauNdw sI, aus ƒ pMjwh rupey dw ienwm imldw sI[ies AYlwn dy huMidAW hI is`K iPr phwVW, jMglW qy mwrUQlW ivc jwCupy[ jdoN vI iksy ƒ koeI is`K nzr Aw jWdw qW aus ƒ vyKx vwly swryies qrHW is`K Aw igAw! is`K Aw igAw! iclwaux l`gdy Aqy hiQAwrlY ky aus ƒ mwrn leI ip`Cy dOVdy pr is`K qqkwl hI Alop ho jWdy[is`KW ivruD mu^brI krn vwilAW ivc CInw invwsI ‘krmw’, qlvMfIinvwsI ‘rwmw’ jMifAwlw invwsI hirBgq inrMjnIAw Awid dy nwmpRis`D hn[

isMGW ivru`D hkUmq dy zulm dI ieMqhw hox dy nwl hI is`KgurDwmW dI byAdbI vI zkrIAw Kwn dI hkUmq v`loN SurU ho geI[ iesvyly sRI AMimRqsr m`sy rMGV dy kbzy ivc sI qy auh piv`qr drbwrswihb dy sQwn ’qy bYT ky Srwb pINdw Aqy kMjrIAW dy nwc krwauNdwsI[ is`K mwry mwry Cup iCpw ky idn k`t rhy sn[ jdoN bIkwnyr ivKyBweI mihqwb isMG mIrWkotIey ƒ msy rMGV v`loN kIqI jw rhI ies GorbyAdbI dw pqw l`gw qW auh BweI suKw isMG mwVI kMbo ky ƒ nwl lY kymuslmwnI Bys Dwr ky sRI AMimRqsr Awey[ sRI hirmMdr swihb AMdrdwKl hox smyN aunHW dy h`QW ivc TIkrIAW dIAW QYlIAW sn ijnHW bwrycobdwrW smiJAw ik iksy ipMf dy cODrI mwmlw qy nzrwnw lY ky Aweyhn[ dohW isMGW ny AMdr phuMcidAW hI ieh QYlIAW m`sy rMGV A`gyr`KIAW, jd m`sw ieh QYlIAW lYx l`gw qW isMGW ny ibjlI dI PurqInwl m`sy rMGV dw isr DV qoN Al`g kr id`qw[ sB dy vyKidAW dovyN hIplW ivc GoiVAW ’qy plwkI mwr ky bc ky inkl gey[ ieh GtnwAgsq 1740 eI. dI hY[ zkrIAw Kwn v`loN hirBgq jMifAwly dyizMmy lwieAw igAw ik auh kwql ƒ PVwvy[ aus v`loN sUh dsx qy BweImihqwb isMG dy ipMf mIrWkot ƒ nUr-aud-dIn dI kmWf hyT Gyr ilAwigAw[ auh Awp qW ipMf ivc nw imilAw, aus dy CotI aumr dy bytyrwie isMG ƒ ispwhI z^mI kr ky muV Awey[ iesy rwie isMG dw pu`qrBweI rqn isMG BMgU sI, ijs ny ‘pRwcIn pMQ pRkwS’ iliKAw[ ievyN hIkrqwrpur swihb dy gurduAwrw QMm swihb ƒ kuqb-dIn ny swV id`qwsI[ BweI bwG isMG f`lyvwlIey ny ies duSt ƒ jIauNidAW hI swV

Page 51: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 53 julweI 2016

id`qw[ ieauN isMG AwpxIAW jwnW bcwaux dy nwl hI gurDwmW leIhzwrW ^qry mu`l lY ky vI ijvyN ikvyN Awpxw &rz inBw jWdy sn[

AwKr bVI Koj-Bwl bwAd BweI mihqwb mIrW kotIey ƒ igR&qwrkr ilAw qy lwhOr crKVI ’qy cwVH ky ShId kr id`qw[ iesy qrHW ipMfWivc Amn dI izMdgI ibqwaux vwly mihrwj ipMf dy vsnIk BweIidAwl isMG, nMgl dy BweI hIrw isMG, BweI rUp isMG KufIAw vwly,BweI qyg isMG mqwbkot, BweI pvn isMG, BweI qkVw isMG, BweIbhwdr isMG, BweI phwVw isMG, BweI blwkw isMG Awid ƒ pkV kynKws cONk ivc ilAw ky kql kr id`qw igAw[

zkrIAw Kwn ny mjHbI jƒn ADIn is`KW au~qy bhuq zulm FwhyAqy Anyk bygunwh is`KW ƒ kql kIqw[ hux bhuqy is`K Gr-Gwt C`fky jMglW, phwVW qy mwrUQlW ivc vkq k`tI kr rhy sn, pr iPr vIikqy ikqy koeI twvW isMG ipMfW jW SihrW ivc rih igAw sI[ Aijhwiek isMG BweI qwrU isMG sI jo sRI AMimRqsr dy prgxy dy ipMf ‘pUhly’dw rihx vwlw sI[ CotI aumry hI aus dy isroN ipqw dw swieAw auTigAw[ aus dI guris`K mwqw ny Awpxy Coty b`cy dI rg-rg ivcgurbwxI, gur-ieiqhws Aqy guris`KI leI ipAwr Br id`qw[ BweIqwrU isMG jI kuJ jvwn hoey qW KyqIbwVI krn l`g pey[ aus kStmeIsmyN ivc auh Awey-gey isMG dI lMgr Awid dI syvw leI hr smyNqqpr rihMdy sn[ aunHW dy nyk qy prauprkwrI jIvn kwrn aunHW dyipMf dy Awly-duAwly dy lok vI aunHW dIAW isPqW krn qoN nhIN snQkdy[ auh Awpxy bnvwsI is`K BrwvW ƒ ikrq kmweI kr ky gupqrsd-pwxI vI Byj idMdy sn[ hkUmq ny swrI is`K kOm ƒ kwƒn ivru`Dkrwr kIqw hoieAw sI, AYsy smyN vI BweI qwrU isMG jI isMGW dI mddkr ky pRsMnqw pRwpq krdy rhy[ srkwrI AYlwn ieh vI sI ik jy koeIis`K dI sUh dyvy, aus ƒ ienwm imlygw[SwhI mu^brW ivc aus smyN sBqoN v`fw AikRqGx jMifAwly dw hirBgq inrMjnIAw sI[ aus ny lwhOrdy hwkm zkrIAw Kwn ƒ jw ky iSkwieq kIqI ik pUhly ipMf ivc qwrUisMG vsdw hY, ijs pws is`K Aw ky rihMdy hn Aqy ienHW isKW ny swryielwky ivc vKq pwieAw hoieAw hY[ so zkrIAw Kwn dy hukm nwlhirBgq inrMjnIAw pYdl ispwhI nwl lY ky BweI qwrU isMG ƒ igR&qwr

Page 52: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 54 julweI 2016

krn leI qur ipAw[ auh bhuq KuS sI ik BweI qwrU isMG ƒ igR&qwrkrvw ky hkUmq dIAW nzrW ivc pRvwn cVH jwvygw[

jdoN hirBgq inrMjnIAw POj sihq pUhly ipMf phuMicAW qW BweIqwrU isMG dy hmdrd qy aunHW pws Tihry kuJ isMG POj dy mukwbly leIft gey qy ispwhIAW ƒ A`gy nw vDx dI icqwvnI id`qI pr BweI qwrUisMG jI ny aunHW ƒ smJwieAw ik myry ip`Cy qusIN ikauN keI jwnW dwnukswn krdy ho? BweI swihb dy kihx ’qy swry ip`Cy h`t gey AqyispwhIAW ny BweI swihb ƒ igR&qwr kr ilAw[ lwhOr ilAw ky BweIswihb ƒ zkrIAw Kwn dy swhmxy pyS kIqw igAw[ zkrIAw Kwn nypu`iCAw ik kI qusIN is`KW ƒ Awpxy pws Tihrn leI Qwhr idMdy ho?BweI qwrU isMG jI ny bVI dlyrI nwl ikhw ik kyvl QW nhIN idMdw sgoNAwpxI iv`q Anuswr syvw vI krdw hW[ Kwn bhwdr sUby ny iPr ikhwik kI A`j qoN Aijhw nw krn dw ivSvws idvw skdy ho? BweI qwrUisMG jI ny grjvIN Avwz ivc ikhw ik myrw Awpxw qW kuJ vI nhINmyry pws jo kuJ vI hY sB myry gurU dI b^iSS hY[ ies ƒ mYN Kwlsy dIsyvw qy mdd ’qy lwaux qoN nhIN rih skdw[ Kwlsy dI syvw C`fxI qWijaUNidAW mOq smwn hY[

BweI qwrU isMG jI dy jvwb sux ky zkrIAw Kwn ny kwzI s`d leyAqy aunHW v`loN Pqvw dyx ’qy sUby ny BweI swihb dy kys k`t dyx dw hukmdy id`qw[ ieh szw dyx dw Bwv ieh sI ik ijs is`KI ’qy ieh bhuqwmwx krdy sn, aus is`KI qoN piqq kr id`qw jwey[ BweI qwrU isMG jIieh brdwSq nhIN sn kr skdy ik aunHW dy jwn qoN ipAwry kysW dwApmwn kIqw jwey[ BweI qwrU isMG ny koRD ivc Aw ky inDVk ho kyzkrIAw Kwn ƒ ikhw ik AsIN zmIn dw mwlIAw qy hor kr qwr dy hW,bwkI jo kuJ bcdw hY aus ivc AsIN Awpxy Awp ƒ Bu`Kw rK ky AwpxyloVvMd BrwvW dI mdd krdy hW[ ies ivc hkUmq dy p`ilEN kI jWdwhY, ik aunHW ƒ szw id`qI jw rhI hY[ BweI swihb dy nyqr bMd ho geyqy ilv Akwl purK nwl juV geI, aunHW gurU dy crnW ivc ArdwskIqI, ‘hy s`cy pwqSwh! mYƒ bl bKS ik mYN is`KI kysW svwsW nwlinBw skW[’

ieiqhws ivc d`isAw hY ik srkwrI nweI BweI qwrU isMG jI dy

Page 53: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 55 julweI 2016

kys kql leI jd nyVy AwieAw qW BweI swihb ny aus ƒ zor dI l`qmwrI, auh nweI dUr jw ipAw qy qVPx l`gw[ ieh dyK ky ispwhIAWny BweI swihb ƒ mzbUqI nwl pkV ilAw qy jd iPr nweI nyVyAwieAw qW BweI swihb ny Awpxw isr aus dy isr ’qy mwr ky aus nweIƒ lhU-luhwx kr id`qw[ ies qy mocI ƒ s`idAw igAw qy aus ny rMbInwl BweI swihb dI KopVI dw auprlw ih`sw auqwr id`qw[ muslmwnieiqhwskwr Kw&I KW ilKdw hY ik BweI qwrU isMG dI KopVI lwh kyies ƒ DV sxy KweI ivc su`t id`qw igAw qW ik ig`dV kuqy Kw jwx,pr BweI qwrU isMG jI ies dSw ivc vI bwxI pVHdy rhy[ vwihgurU dIkrnIN AYsI hoeI ik zkrIAw Kwn dw ipSwb bMd ho igAw, aus ƒmihsUs hoieAw ik aus ny bygunwh isMGW ƒ Gor qsIhy idqy hn[ iehqklIP ausy dw Pl hY[ aus ny pCqwvw kridAW BweI subyg isMGkoqvwl ƒ Kwlsy dI Byt leI pMj hzwr rupeIAw dy ky kwhƒvwn dy CMBv`l ByijAw ik aus ƒ bKiSAw jwey[ isMGW ny BweI subyg isMG ƒAwiKAw ik BweI qwrU isMG jI dI crn-dwsI (ju`qI) qurk dy isr ’qymwrI jwvy qW ipSwb dw bMnH Ku`l jweygw[ ievyN krn ’qy zkrIAW Kwndy bMd hoey ipSwb dI qklI& dUr ho geI, pr auh inrdoS isMGW dwhiqAwrw julweI, 1745 ƒ kSt Bogdw mr igAw[ ausy idn BweI qwrUisMG jI ny Awpxy z^mI srIrk colw iqAwg ky is`KI kysW suAwsW sMginBwauidAW shIdI pweI[ BweI qwrU isMG jI dI ShIdI lwhOr dynKws cONk hoeI ij`Qy hux gurduAwrw swihb ShId gMj, lwhOr hY[ ShIdgMj ivc iek KUh hY, ies ƒ ShIdI KUh ikhw jWdw hY[ aus KUh ivciek isl ’qy ieh Sbd aukry hoey hn:- “<> siqgur pRswid]ShId gMj BweI qwrU isMG mnI isMG kw[”

BweI qwrU isMG jI dI ieh lwswnI kurbwnI sdIAW qIkr is`KWƒ is`KI kysW-suAwsW sMg inBwaux leI mwrg-drSn krdI rhygIAqy ieh pRyrxw krygI ik kys hI is`K dI invyklI pCwx hn; ijnHW dIrwKI hr kImq ’qy krnI zrUrI hY ikauNik is`KI isdk kysW sMg hIinBdw hY[

Page 54: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 56 julweI 2016

gurmiq sMgIq Aqy vwr gwien-fw. jiqMdr kOr*

lok DunW ’qy AwDwirq kIrqn SYlI ƒ 'vwr' AwKdy hn[ ieh iekpRis`D Aqy lokipRA gwien SYlI hY[ pMjwbI swihq ivc 'vwr' auskivqw ƒ AwKdy hn, ijs ivc iksy XoDy duAwrw jMg dy mYdwn ivcivKweI geI sUrbIrqw dw vrxn hovy[ Awm qOr ’qy jMg dy smyN sYinkWƒ auqSwihq krn leI vIrqw nwl Bry jo gIq gwey jWdy hn, aunHW ƒvwr AwKdy hn[ vwr kwiv ivc vIr rs pRDwn huMdw hY[ vwr gwien rUpdw sMbMD Xu`D ivc sUrbIr bhwdrW dI lVweI Aqy sUrmgqI ƒ icqrdwhY iesdw mMqv Xu`D-vwrqw ƒ pauVI ivc gw ky pyS krnw hY[

vwr Sbd dw ArQ hY-- swhmxw krnw, ip`Cy D`kxw, pry htwxw,rokxw[ ‘SbdwrQ’ Anuswr vwr aus joSIly gIq ƒ kihMdy hn ijsivc iksy XoDy jW sUrbIr dI is&q vrxn hovy[1 dysI BwSw ivc ricqgIq rUp ivc XS gwn dw nwE hI vwr gwien hY[2 vwr Sbd ƒ Gtnwdy vwr-vwr gwaux, bwr (drvwzy) vrgy sQwn au~qy gwaux, is&qslwh krn, shwieqw leI pukwr, j`s krnw, vwr jwx jW vwr krndy ArQ vI idqy jWdy hn[3

vwrW dw ieiqhws bhuq purwxw hY[ gurU swihbwn dy kwl ivc vIvwr lok-kwiv dy rUp ivc pRcilq sI[ vwr sMgIq ivDw dI pRwcInqwdy sbMD ivc inSicq rUp nwl kuJ kihxw kiTn hY pr ieh Av`S ikhwjw skdw hY ik ieh gwien ivDw gurU nwnk dyv jI dy Awgmn hox qoNvI pihlW pRcilq sI[4 is`K kIrqn dy ArMB dy nwl-nwl ies ivDwƒ vI Dwrimk pRiqSTw pRwpq hoeI[

sRI gurU gRMQ swihb ivc Anyk QwvW ’qy vwr dw pRXog kIqw igAwhY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc Swml vwrW prmwqmw dI ausqq leIgweIAW jWdIAW hn[ ienHW ivc duinAwvI lVweI dw izkr nhIimldw sgoN mnu`K dy kwm, kRoD, loB, moh, AhMkwr Awid duSmxW dy nwSkrn dw izkr AwauNdw hY[

ienHW vwrW ivc smwijk sdwcwrk kImqW duAwrw AiDAwqmkAnuBv dw boD krvwieAw igAw hY[ ivdvwnW dw mq hY ik vwrW*AYsosIeyt pRo&Ysr, sMgIq ivBwg (gwien), Kwlsw kwlj Pwr ivmYn, sRI AMimRqsr[ mo: +91 98760-64060

Page 55: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 57 julweI 2016

ieiqhws pRis`D XoiDAW dy Xu`D koSl nwl sMbMiDq sn[ ies leI mUlrUp ivc ieh vIr rs dIAW rcnwvW sn[ sRI gurU nwnk dyv jI ny vwrrUp ivc BgqI rs dIAW rcnwvW ƒ pRsquq kIqw hY[

vwrW dw gwien AqIq kwl ivc FwfIAW duAwrw hI kIqw jWdwsI[ FwfIAW dw muK ikqw gwien hI huMdw sI Aqy Aksr rjvwiVAW Aqyvfy izmIdwrW dy GrW ivc AwSirq prjw dy rUp ivc jIvn bqIq krdysn[ izAwdwqr ieh lok gIqW Aqy vwrW dy gwien ivc inpuMn huMdy sn[pr pRiqBwSwlI FwfI SwsqrI sMgIq dw vI AiBAws krdy sn[ iehlok Ff Aqy swrMgI vjw ky vwrW dw gwien krdy sn Aqy ienW ivc vIDrm dy AwDwr ’qy ihMdU Aqy muslmwn FwfIAW dy vrg huMdy sn[5

FwfI jW Bt gwiek vwrW ƒ kMTgq kr lYNdy sn Aqy ieh vwrWaunHW dy vMS iv`coN prMprwgq rUp ivc c`ldIAW rihMdIAW sn, ies leIienHW ƒ ilpIb`D krn dw pRSn hI nhI sI au~Tdw[ ijnHW FwfIAW ƒieh vwrW Xwd huMdIAW sn auh vMS Aqy jwqIgq eIrKw dy kwrn ienHWvwrW dI isiKAw Awpxy lokW qk hI sImq r`Kdy sn Aqy jykr koeIilKxw cwhuMdw sI qW aus dy bdly kw&I pYsy dI mMg kIqI jWdI sI[6

sRI gurU nwnk dyv jI qoˆ pihlW rcIAW geIAW lok vwrW dy rcnwkwl bwry koeI inSicq jwxkwrI nhIN imldI[ lok vwrW dIAW DunWau~pr sRI gurU gMRQ swihb ivc drj vwrW ƒ gwaux dy sMkyq imldy hn[ienHW lok vwrW dw vyrvw ies pRkwr hY:-

1) tuMfy Asrwjy kI vwr2) llw bihlImw kI vwr3) iskMdr iebrwhIm kI vwr4) rwxy kYlwS qQw mwldy kI vwr5) mUsy kI vwr6) rwie kmwl kI mojdI kI vwr7) XoDy vIry pUrbwxI kI vwr8) mlk murId qQw cMdRhVw sohIAw dI vwr9) rwie mihmy hsny kI vwrieh vwrW sMpUrn rUp ivc swƒ nhIN imldIAW pr ienHW dw

AMiSk rUp DunW dy rUp ivc vyiKAw jw skdw hY[ sRI gurU gRMQ swihbdIAW vwrW ƒ ienHW DunW ’qy gwaux dw sMkyq kIqw igAw hY[ ijvyˆ AwswkI vwr ƒ tuMfy Asrwjy dI vwr dI Dun ’qy gwaux dw sMkyq imldw hY[

Page 56: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 58 julweI 2016

Awsw kI vwr dw kIrqn iesy prMprwgq Dun dy AwDwr ’qy kIqw jWdwhY[ pr ies dw pRmwx pyS krnw AsMBv jwpdw hY[ ho skdw hY ik iespurwqn Dun ivc pirvrqn vI vwpirAw hovy[ ho skdw hY ik purwqnvwrW dIAW bhuq swrIAW DunW smyN dy gyV nwl ^qm ho geIAW hox[

ie`k g`l AsI ivSyS qOr ’qy vyKdy hW ik vwrW ƒ rwgbD rUp ivcgwey jwx au~pr ivSyS zor id`qw jWdw sI Aqy A`j vI kuSl gwiekienHW ƒ Aksr rwgb`D rUp ivc hI gwauNdy hn[ DunW ’qy AwDwirq vwrgwien ny vI Dwrimk sMgIq Sbd gwien dI qrHW SwsqrI sMgIq dyFWcy ivc Fl ky jnqw dy ivc lokipRX bxwaux ivc mh`qvpUrn BUimkwdw inrvwh kIqw hY[ ies dy ivc do m`q nhIˆ ho skdy[7

sRI gurU gRMQ swihb ivc 22 vwrW sMkilq hn, ijnHW ƒ sqwrHWrwgW ivc gwieAw jWdw hY[

sRI gurU nwnk dyv jI dIAW iqMn vwrWsRI gurU Amrdws jI dIAW cwr vwrWsRI gurU rwmdws jI dIAW A`T vwrWsRI gurU Arjn dyv jI dIAW Cy vwrWBweI s`qw Aqy blvMf dI ie`k vwrienHW 22 vwrW iv`coN 21 vwrW gurU swihbwn ny rcIAW hn Aqy iek

vwr jo rwg rwmklI ivc hY BweI s`qw blvMf Aqy BweI blvMf dIrcnw hY[ ieh aus vyly dy pRis`D rbwbI sn[ ienHW dI vwr ƒ it`ky dIvwr vjoN vI jwixAw jWdw hY[

ienHW vwrW leI inmniliKq 17 rwgW ivc gwaux dw inrdyShY:- rwgu isrIrwgu, rwgu mwJ, rwgu gauVI, rwgu ibhwgVw, rwguvfhMsu, rwgu soriT, rwgu jYqsrI, rwgu sUhI, rwgu iblwvl, rwgurwmklI, rwgu mwrU, rwgu bsMqu, rwgu swrMg, rwgu mlwr, rwgu Awsw,rwgu kwnVw[

sRI gurU gRMQ swihb ivc vwr gwien ivc drj aukq isrlyK dyPurmwn sihq hI ienHW vwrW dw gwien kIqw jWdw hY ijnHW vwrW dy nwlv`K-v`K ivSyS rwg DunIAW vI AMikq kIqIAW geIAW hn[8

1) isrIrwg kI vwr mhlw 4 slokw nwil] (pMnw 83)2) vwr mwJ kI qQw slok mhlw 1 mlk murId qQw cMdRhVw

sohIAw kI DunI gwvxI] (pMnw 137)3) gauVI kI vwr mhlw 4] (pMnw 300)

Page 57: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 59 julweI 2016

4) gauVI kI vwr mhlw 5 rwie kmwldI mojdI kI vwr kI Duinaupir gwvxI (pMnw 318)

5) Awsw mhlw 1] vwr slokw nwil slok BI mhly pihly ky ilKytuMfy As rwjY kI DunI] (pMnw 462)

6) gUjrI kI vwr mhlw 3 iskMdr ibrwihm kI vwr kI DunI gwauxI(pMnw 508)

7) rwgu gUjrI vwr mhlw 5 (pMnw 517)8) ibhwgVy kI vwr mhlw 4 (pMnw 548)9) vfhMs kI vwr mhlw 4 llW bhlImw kI Duin gwvxI

(pMnw 585)10) rwgu soriT vwr mhly 4 kI (pMnw 642)11) jYqsrI mhlw 5 vwr slokw nwil (pMnw 705)12) vwr sUhI kI slokw nwil mhlw 3 (pMnw 785)13) iblwvl kI vwr mhlw 4 (pMnw 849)14) rwmklI kI vwr mhlw 3] joDY vIrY pUrbwxI kI DunI

(pMnw 947)15) rwmklI kI vwr mhlw 5 (pMnw 957)16) rwmklI kI vwr rwie blvMif qQw sqY fUim AwKI

(pMnw 966)17) mwrU vwr mhlw 3 (pMnw 1086)18) mwrU vwr mhlw 5 fKxy m:5 (pMnw 109)19) bsMq kI vwr mhlu 5 (pMnw 1193)20) swrMg kI vwr mhlw 4 rwie mhmy hsny kI Duin (pMnw 123)21) vwr mlwr kI mhlw 1 rwxy kYlws qQw mwldy kI Duin]

(pMnw 1278)22) kwnVy kI vwr mhlw 4 mUsy kI vwr kI DunI (pMnw 1312)aukq vwrW ƒ gurU swihbwn ny ij`Qy v`K-v`K rwgW ADIn AMikq

kIqw hY, au~Qy ienHW ADIn iviBMn nO vwrW ƒ gwaux dIAW DunW vIid`qIAW hn, ieh DunW aus smyˆ dy pRcilq lok sMgIqk pRvwh dw AnUTwqy ivSyS AMg hn[ ienHW vwrW dy nwl DunW qoN ielwvw rwg dw jo sMkyqid`qw igAw hY, aus dw is`Dw sMbMD gwien nwl hY[9

ienHW vwrW dIAW sMkyqk DunIAW dw sRI gurU gRMQ swihb ivc AwauxwienHW vwrW dI pRis`DI Aqy purwqnqw dw p`kw sbUq hY Aqy ie`QoN ieh vI

Page 58: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 60 julweI 2016

sMkyq imldw hY ik pMjwbI vwr dw jnm Bgq SyK PrId jI dI bwxInwl qyrvIN sdI dy Aws-pws ho cu`kw sI[10

ieh DunI sMkyq CyvyN pwqSwh ny vI id`qw hoieAw hY ikauNik pMcmpwqSwh dI ShIdI qoN bwAd hI CyvyN gurU swihb ny sRI Akwl qKqswihb ’qy dIvwn sjw ky vIr rsI vwrW gwaux dI iprq pweI[ iehswrIAW DunW vI vIr rsI vwrW v`l sMkyq krdIAW hn[

sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny FwfI prMprw Aqy vwr gwien ƒsQweI rUp pRdwn kIqw Aqy Awpxy drbwr dw ivSyS AMg bxwieAw,ienHW dy drbwrI FwfI n`Qw Aqy Abdu`lw sn[ ieh dovyN XoiDAW dIAWvwrW gwieAw krdy sn:-

nQw Ff bjwieAw, Abdulw hQ rbwbwAbdulw FwfI js sunwey[11

ikhw jWdw hY ik iek vwr jdoN sRI gurU hrgoibMd swihb jI nyAwpxy AnuAweIAW ivc vIr rs dI Bwvnw auqpMn krn dy leI iekFwfI drbwr kIqw qy ienHW dovyˆ BrwvW ny 72 vwrW gw ky suxweIAW[12

lok vwrW pMjwbI smwj qy siBAwcwr dw ieMnw AMg bx cukIAW hnik sRI gurU gRMQ swihb jI dIAW bhuqIAW vwrW ƒ ienHW dI Dun ’qy gwauxdI iek ^ws prMprw hY[ DunI dw ArQ hY- gwaux dI Dwrnw jW gwauxdw FMg[ gurbwxI ivc AMikq 22 vwrW iv`coN 9 vwrW AijhIAW hnijnHW au~qy DunI isrlyK pwey jWdy hn[ Asl ivc vwrW dIAW lok DunWgurU-kwl ivc bhuq pRcilq Aqy pRis`D sn[ ies g`l dI puStI BweIkwnH isMG nwBw krdy hn ik “sRI gurU Arjn dyv jI ny nO vwrWAijhIAW cuxIAW ijnHW ƒ gwaux dI Dwrnw purwxy XoiDAW dIAW vwrWdy Anuswr rbwbIAW ƒ d`sI[” sRI gurU hirgoibMd swihb jI ny FwfIAWqoN ieh nO DunW vIr rs dI pwlxw leI gvweIAW jo hux qk tkswlIrwgI rbwbI gwauNdy hn[13

ieh vwrW isK smwgmW Aqy kIrqn drbwrW ivc gweIAW jWdIAWhn[ mUl qOr ’qy vwr jMg Xu`D nwl sMbMiDq kwiv rUp hY[ ijs ivcbhwdrW XoiDAW dI lVweI sUrbIrqw ƒ sMgIqmeI pRsquqI duAwrw pySkIqw jWdw hY[ ies dy gwiekW ƒ FwfI ikhw jWdw hY[ ijhVy vwrW ƒsMbMiDq ielwkweI DunW Anuswr gwien krdy hn ikauN jo vwrW vDyrykrky ielwkweI BwvnwvW idRStIgocr kr ky hI pyS kIqIAW jWdIAWhn[ ies leI Awpxy vIrW, sUrbIrW dI bhwdrI sux ky rwjy mhwrwjy

Page 59: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 61 julweI 2016

qy jn-swDwrn AnMd pRwpq krdy hn[ vwr vIr rs nwl BrpUr hoxkrky iesdw gwien bulMd Awvwz ivc kIqw jWdw hY[ vwr dy gwienleI swrMgI Aqy F`f dw pRXog kIqw jWdw hY[14

FwfI ivSyS krky lok DunW ivc vwrW gwauNdy hn[ ieh lokAksr kivqwvW vI rcdy hn Aqy ausy ƒ lok DunW ivc pro ky suxwauNdyhn[ ieh kivqwvW vwrW dI hI qrHW vIr rs nwl Eqpoq huMdIAW hnAqy mu`K auqsvW ijvyN gurU swihbwn dy ShIdI idvs, cOhW sihbzWidAWdy ShIdI idhwVy Aqy ivswKI dy mOky ’qy ies dw gwien suxn vwilAWivc bIr rs dw sMcwr pYdw krdw hY[15

vwr dI rcnw pauVI nwmk CMd Aqy slokW au~pr AwDwirq huMdIhY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc 22 vwrW drj hn ijnHW ivc 20 vwrWslokW smyq hn[ kyvl do vwrW AijhIAW hn ijhVIAW pauVIAW ivchI hn[ iek rwg rwmklI ivc rwie blvMf qy sqY fUim dI rcI hoeIAqy dUsrI bsMq rwg ivc sRI gurU Arjn swihb dI rcnw hY[16

lok vwr gwien dw Awpxw iek Kws FMg hY[ vwr ƒ gwaux vwlwgv`eIAw ies dI vMf klIAW qy ivcwrW ivc kr lYˆdw sI[ auh iek-iek klI gw ky aus dy nwl ivcwr suxwauNdw sI[ ieh klI pMj, s`qjW ds, bwrHW sqrW qIk ho skdI hY[ ivcwr qy klIAW dy sumyl rwhINg`l sroiqAW dI smJ ivc pY jWdI hY[

gwien dI idRStI qoN Awsw kI vwr dy sMdrB ivc jykr AsIN ienHWdw AiDAYn krIey qW Awsw kI vwr ƒ sRI gurU gRMQ swihb ivc drj tuMfyAsrwjy dI (vwr dI) DunI dy sMkyq Anuswr Aqy Awsw rwg ivc hIgwieAw jWdw hY[ Awsw kI vwr ivc kyvl slok Aqy pauVIAW hI nhINblik CMqW ƒ vI gwien krn dI pRQw hY[ Awsw kI vwr ivcoN CMq dwrwg Awsw dy AMqrgq tkswlI gwien FMg jo prMprwgq rUp ivcpRcilq hY, auh iek qwl ’c jW X`ky ivc inbD hY[ CMq dy gwien krnqoN bwAd slok dw shwiek rwgI Awsw rwg ADIn Aqy qwl qoN suqMqrho ky gwien krdw hY[ slok dy gwien ’qy rwgI ij`Qy sroqy ƒ gurbwxIdw igAwn krvwauNdw hY, au~Qy sMbMiDq rwg dw srUp vI sp`St krIjWdw hY[ ieh slok iPr vwro vwrI dovyN rwgI pVHdy hn[ iPr pwaVIdw iqMny rwgI iml ky m`D lYA Aqy qwr spqk ivc gwien krdy hn[pauVI leI ^ws qwl dw pRXog kIqw jWdw hY jo pauVI leI ivSyS hYijsdy bol:- gy iqt qw gyqw hn[ ies ivc pihly gy qy sm hY[ pauVI

Page 60: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 62 julweI 2016

dI AwKrI quk ƒ ivSy srUp ivc qoVw mwr ky mukwieAw jWdw hY AqyqIsrI vwr iek mwqrw vDw ky smwpqI kIqI jWdI hY[17

vwr vIr rs nwl BrpUr hox krky ies dw gwien bulMd Awvwzivc vDyry krky qwr spqk ivc kIqw jWdw hY[ vwrW dy gwien leIswrMgI Aqy F`f dw pRXog kIqw jWdw hY[ F`f au~pr cwr mwqrw dy bolgy, iqt, qw, gyqw vjwey jWdy hn[

gurU-kwl ivc vwr gwien muslmwn hI krdy sn[ Bwrq ivBwjndy bwAd izAwdwqr muslmwn pwiksqwnI Kyqr ivc hI rih gey jWAiDk sMiKAw ivc Bwrq qoN pwiksqwn jw ky v`s gey[ PlsrUp huxBwrq ivc vwr gwien krn vwly muslmwn FwfI dyKx ivc nhINAwauNdy[ mwqr is`K FwfI hI ienHW dw gwien krdy hn[ ieh FwfI sRIgurU gRMQ swihb iv`coN vwrW nw gw ky suqMqr vwrW gwauˆdy hn[ ijnHW ivcis`K gurU swihbwn Aqy XoiDAW dy Aqy Awqm-blIdwn dIAW kQwvW dwsmwvyS huMdw hY[ ies pRkwr sRI gurU gRMQ swihb ivc sMkilq vwrW hIgweIAW jWdIAW hn[hvwly q y it`pxIAW1. SbdwrQ, SRI gurU gRMQ swihb jI, pMnw 832. fw. crn isMG, bwxI ibaurw, pMnw 893. fw. suirMdr kOr ‘kohlI’, gurU nwnk- drSn Aqy kwiv klw, pMnw 3114. auhI, pMnw 3115. auhI, pMnw 406. s. ipAwrw isMG Bogl, swihiqk inbMD, pMnw 3377. fw. gIqw pYNql, pMjwb dI sMgIq prMprw, pMnw 398. fw. gurnwm isMG, gurmiq sMgIq pRbMD qy pwswr, pMnw 1529. auhI, pMnw 15210. fw. rqn isMG (j`gI), gurU nwnk ivcwrDwrw, pMnw 18011. AYs.AYs gokl, isK Drm Aqy sMgIq, pMnw 6612. pRo. ipAwrw isMG, swihiqk inbMD, pMnw 33713. BweI kwnH isMG nwBw, guru Sbd rqnwkr mhwn koS, pMnw 50114. fw. gurnwm isMG, gurmiq sMgIq pRbMD qy pwswr, pMnw 15215. fw. AjIq isMG pYNql, isK gurdvwroN ky hrI kIrqn myN SwsqrIX sMgIq kI prMprw, pMnw 5216. smwjk ivigAwn pqr, gurmiq sMgIq dIAW lok gwien SYlIAW, pMnw 1317. fw. gurnwm isMG, gurmiq sMgIq pRbMD qy pwswr, pMnw 152

Page 61: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 63 julweI 2016

ShId aUDm isMG-pRo. kulbIr isMG*

ShIdoN kI icqwEN, py lgyNgy hr brs mylyvqn py imtny vwloN kw, bwkI XhI inSW hogw[

mnu`KI idlW, mnu`KI vlvilAW, mnu`KI AkIidAW ƒ tuMbx vwlyieh bol ijs kvI ny khy, ausdy Kwbo-iKAwl ivc vI nhIN AwieAw hoxwik ausdy Awpxy dyS ivc hI iek ieho ijhw lwswnI ShId hovygw, ijsdI sMswr ivc qrQ`lI mcw dyx vwlI kurbwnI ƒ ausdy Awpxy dyS dIsrkwr hI ADI sdI AxgOilAw kr r`KygI[ AMgryz ijsdy rwj ivcsUrj nw fubdw hovy, ausdy iek hYNkVbwz hukmrwn ƒ s`q smuMdr cIrky ausdy Awpxy hI Gr ivc jw ky Sr-ey-Awm Bry drbwr, idn-idhwVy, iek Bry myly ivc ausy qrHW golI mwr ky kql kr id`qw hovy,ijs qrHW Bry myly ivc ausny hzwrW inrdoiSAW ƒ idn-idhwVy dwixAWvWg BuMn suitAw sI[ mnu`K dy krq`v s`cmuc audoN kudrqI ikRSmw bxjWdy hn, jdoN auh qno-mno Awpxy sMklp pRqI iemwndwr ho jWdw hY[

s. aUDm isMG iek Aijhw hI idRVH-ierwdy vwlw sUrbIr XoDw sI,jo Awpxy mn ivc ieh g`l p`kI kr cu`ikAw sI ik iek idn auh zrUrjilHAW vwly bwg dy kql-ey-Awm dw bdlw lvygw[ s. aUDm isMG dwjnm 26 dsMbr, 1899 eI. ƒ pMjwb dy Coty ijhy ipMf sunwm ivKymwqw nrYx kOr dI ku`KoN, ipqw tihl isMG dy Gr hoieAw[ ausdy jnmqoN CyqI bwAd ausdI mW svrgvws ho geI[ grIb ipqw dy moiFAW ’qyAwpxy do bicAW ƒ pwlx dI izMmyvwrI pY geI[ s. aUDm isMG dy ipqwiek sDwrn ikswn sn, jo rylvy Pwtk ’qy nOkrI kr ky Gr dw guzwrwclwauNdy sn[ s. aUDm isMG dw bcpn dw nW Syr isMG sI[ 1906 eI.ƒ ipqw s. tihl isMG dy mn ivc AwieAw ky auh Awpxy b`icAW ƒdIvwlI ’qy sRI hirmMdr swihb dy drSn krvw ky ilAwey[ sRIAMimRqsr pu`j ky s. tihl isMG Acwnk ibmwr pY igAw, rwm-bwghspqwl ivc iek rwq guzwrn qoN bwAd ausdI mOq ho geI[ mW*AistYNt pRo&Ysr, sRI gurU AMgd dyv kwlj, KfUr swihb (qrnqwrn) mo: +9197805-12820

Page 62: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 64 julweI 2016

pihlW mr cukI sI[ dovyN Brw XqIm ho gey[ dohW BrwvW ƒ aunHW dy dUrdy irSqydwr rwgI cMcl isMG sunwm ny 24 AkquUbr, 1907 eI. ƒsYNtrl ^wlsw XqImKwnw puqlIGr sRI AMimRqsr ivKy dwKl krvwid`qw[ XqImKwny dy inXmW Anuswr svyry cwr vjy au~Txw, ieSnwnkrnw, gurduAwrw swihb jw ky pwT krnw aunHW dw inq krm sI[Acwnk 1917 eI. ivc ausdy v`fy Brw swDU isMG dI nmUnIAw ho jwxkwrn mOq ho geI[ s. aUDm isMG iek`lw rih igAw[ izMdgI ivcaupjIAW qMgIAW-qurSIAW ny aus ƒ mzbUq idl Aqy au~cy mnobl vwlwienswn bxw id`qw[ 1718 eI. ivc ausny dsvIN jmwq pws krleI[jilHAWvwly bwg dw h`iqAWkWf Aqy bdly dI shuM: sr mweIklaufvwier 1884 eI. ivc I.C.S dw iemiqhwn pws krn auprMqBwrq ivc vK-v`K AhuidAW ’qy kMm krn qoN bwAd dsMbr 1912 eI.ivc pMjwb dw lYPtInYNt gvrnr inXukq ho igAw[ 1913 eI. ivcpihlI sMswr jMg l`gx qoN bwAd AMgryz srkwr ƒ v`D qoN v`D sYinkWdI loV sI, qW jo duSmx dySW iKlwP liVAw jw sky[ mweIklaufvwier ny pMjwb dy hzwrW nOjvwnW ’qy BwrI qS`dd kr ky aunHW ƒjbrI AMgryz sYnw ivc BrqI krvwieAw[ sMswr jMg lg jwx krkylMfn bYTI AMgryz srkwr dI ihMdusqwn ivc kMm kr rhy swry hIAMgryz AiDkwrIAW ƒ ieh sKq hdwieq sI ik auh BwrqI lokW dyiksy vI qrHW dy ivdroh jW AMdoln ƒ sKqI nwl dbwaux[

1919 eI. ivc AMgryzW rolt AYkt (Revolutionary CrimesAct) bxw id`qw, ies AYkt muqwbk iksy vI ivAkqI ƒ igRPqwr kIqwjw skdw sI Aqy igRPqwr hox vwly ivAkqI ƒ ApIl, dlIl AqyvkIl dw AiDkwr vI nhIN sI[ ies AYkt dw nW rolt AYkt ies leIr`iKAw igAw ikauNik ies AYkt dI rUp-ryKw ibRitS j`j jsits roltny iqAwr kIqI sI[ swry ihMdusqwn ivc ies nwdrSwhI kwƒn i^lwPv`fI p`Dr ’qy ros mujwhry hoey[ 13 ApRYl, 1919 eI. ƒ vYswKI dwidn sI[ sRI hirmMdr swihb dy piv`qr srovr ivc ieSnwn krnleI ipMfW-ksibAW qoN lok sRI AMimRqsr pu`jy hoey sn[ iesy idn hIjilHAW vwly bwg dI hdUd dy AMdr lokW dy hrmn-ipAwry lIfr fw.

Page 63: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 65 julweI 2016

s`iqAwpwl Aqy fw. ikclU dI igRPqwrI ivru`D iek ivSwl jlsw sI[fw. iskMdr isMG Anuswr jrnl fwier jo aus smyN sRI AMimRqsrpuils dw ieMcwrj sI[ 50 ispwhIAW dI iek tukVI nwl bwg AMdrdw^l hoieAw Aqy ausny inh`Qy lokW au~pr Pwier Kolx dw hukm dyid`qw[ kuJ hI plW ivc hzwrW dI igxqI ivc lok ShId kr id`qygey[ swry Bwrq ivc ies kql-ey-Awm i^lwP hwhw-kwr m`c geI,aunHIN idnIN sYNtrl ^wlsw XqImKwnw dy pRbMDkW duAwrw kuJ isAwxyividAwrQIAW dI ifaUtI bwg ivcly z^mIAW dI syvw krn ’qy lgweIgeI[ s. aUDm isMG aunHW iv`coN iek sI[ ausny mOq dw ieh swrw mMjrAwpxy A`KIN dyiKAw[ ausy idn hI ausny shuM cu`k leI ik auh iek idnies kql-ey-Awm dw bdlw zrUr lvygw[ kuJ smyN bwAd ausnyXqImKwnw Cf id`qw[ ausny kRwqIkwrIAW nwl Awpxy sMbMD sQwipqkr ley[ 1928 eI. ƒ istI koqvwl puils sRI AMimRqsr duAwrwQwxydwr sXd srkwr AlIDwr dI AgvweI hyT aus ƒ igRPqwr kIqwigAw[ FIR. No 327/139 qihq aus iKlwP njwiez hiQAwr r`KxAqy kRWqIkwrI gqIivDIAW ivc Bwg lYx krky kys drj kIqw igAw[ies kys ivc ausƒ pMj swl szw hoeI[ 1933 eI. ivc s. aUDm isMGjylH iv`coN irhwA ho igAw[ 1933 eI. qoN lY ky 1940 eI. qk aUDmisMG Awpxy mksd dI kwmXwbI leI v`K-v`K ivaUNqW GVdw irhw[Times of London dy 12 mwrc, 1940 eI. dy hvwly Anuswr ausnypiVHAw ik 13 mwrc ƒ lMfn dy kYkstn Coxton hwl ivc iekmIitMg hY ijs ivc jnrl aufvwier Genral O Dwyer Swimlhovygw[ inSicq idn Swm swFy cwr vjy kYkstn hwl sroiqAW nwlKcw-Kc BirAw hoieAw sI[ styj au~pr pRDwngI kursI ’qy lwrfjytlYNf bYTw sI, jo iksy smyN BwrqI irAwsqW dw sk`qr Aqy bMbeI dwgvrnr rih cu`kw sI[ lwrf limMgtn, sr luies fyk Aqy mweIklaufvwier mMc ’qy bYTy bolx vwly bulwirAW ivc Swml sn[ lwrflimMgtn ny APgwinsqwn bwry Awpxw lYkcr id`qw[ jd mweIklaufvwier dI vwrI AweI qW ausny bVy mwx nwl AwpxIAW pRwpqIAWdw izkr krnw SurU kr id`qw[ ies smyN s. aUDm isMG hwl ivcl`gIAW kursIAW dI cOQI lweIn ivc KVw sI[ s. aUDm isMG dw KuUn

Page 64: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 66 julweI 2016

KOl au~iTAw 21 swlW dI sKq Gwlxw qoN bwAd A`j ausdw audyS pUrwhox l`igAw sI[ dyrI nw kridAW s. aUDm isMG ny Awpxy auvrkotiv`coN ipstl k`F ky aufvwier vl is`DIAW golIAW dwgxIAW SurU krid`qIAW[ plW ivc hI aufvwier zmIn ’qy if`g ipAw[ hwl ivc Kwsiksm dw snwtw Cw igAw[ hr pwsy hwhwkwr m`c geI[ mOky ’qy mOjUdispwhIAW ny s. aUDm isMG ƒ igRPqwr kr ilAw[ ies smyN s. aUDmisMG ny ikhw ik “vyKo myrw audyS pUrw ho igAw hY mY B`jWgw nhIN, qusINjo krnw hY kr lvo!” ies pRsMg ivc s. krqwr isMG bl`gx ilKdyhn ik:

aUDm isMG srdwr ny mwr golI,ifTw jdoN mUjI ihlxo rih igAw ey[lgw kihx kI AxKy pMjwb dIey,qyrw krj myry isr qoN, lih igAw ey[

31 julweI, 1940 eI. ƒ pYtkivly jylH ivc ies mhwn ivAkqIƒ PWsI ’qy ltkw ky ShId kr idqw igAw[ ies qrHW iek sUrbIr XoDyny 21 vrHy Awpxy sIny ivc sWBy audyS ƒ pUrw krky ihMdusqwn dI ie`zqlMfn dIAW glIAW ivc rulxoN bcweI[hvwly Aqy it`pxIAW1. fw. iskMdr isMG, kOm dw ShId aUDm isMG, XUnIstwr pblIkySn[2. ShId aUDm isMG dy jnm ƒ smripq ivSyS AMk sovInr, sYNtRl wlsw XqImKwnw, sRI AMimRqsr[3. AIR-1940 (All India Reporter), Lahore Asr, Brr Association Library.

kTUAw ivKy AMimRq-sMcwrieMcwrj, is`K imSn jMmU-kSmIr v`loN pu`jI irport Anuswr

Drm pRcwr kmytI (SRomxI gu. pR. kmytI) sRI AMimRqsr vloN gurduAwrwisMG sBw, mukMdpur lbwxw, kTUAw ivKy 14 meI, 2016 ƒ hoeyAMimRq-sMcwr smwgm ivc ku`l 62 pRwxI gurU vwly bxy[ Drm pRcwrkmytI v`loN AMimRq-AiBlwKIAW ƒ kkwr Bytw rihq id`qy gey[

Page 65: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 67 julweI 2016

isK nOjuAwn pIVHI nUM sWBx dI muK loV-s. rGbIr isMG ‘bYNs’*

is`K jgq pws BwgW BrI inAwmq qy mnu`Kqw dy Bly, KuShwlI,su`K, SWqI, sihxSIlqw Aqy cVHdI klw vwsqy sRI gurU gRMQ swihb jIdI mwiKEN imTI bwxI qy sdw slwmq rihx vwlI AnMq dwq ibrwjmwnhY[ ieh dwq sicAwry jIvn leI jwgq joq, soJI qy ivSv Br leIprmwqmw dI pRwpqI vwsqy Anmol Kzwnw vI hY[ is`K kOm ies g`loNvI BwgSwlI hY ik ies pws gOrv BirAw ieiqhws, mwxmqw siBAwcwr,puriKAW dI byS-kImqI ivrwsq, mwiKEN im`TI bolI qy krqw purKprmwqmw dI pRwpqI vwsqy svrnmeI jIvn-jwc dw sunihrI z^IrwvI hY[

is`K Drm mnu`Kqw ƒ AwpsI pRym, ipAwr, iqAwg, inmrqw qyivSv SWqI dw pYgwm idMdw hY[ Drm hI mnu`Kqw ƒ sbr, sMqoK,hmdrdI qy srb`q dy Bly dw aupdyS vI idMdw hY[ ieh pRqK s`c hY iksdIAW qoN hI gurU swihbwn, XoiDAW, sUrbIrW qy Xu`g pltwaU mhWpurSWny ies mwxmqy ieiqhws dI isrjnw kr ky swƒ s`cy-s`ucy jIvn leIsMdyS, AwdyS qy aupdyS vI id`qy hn[ mwxm`qy ikrqIAW qy sicAwrymhWpurKW ny mnu`Kqw ƒ ies Drm pRqI soJI qy igAwn dw vfmu`lwKzwnw vI id`qw hY[ smyN smyN isr isK jgq dIAW siqkwr Xog mwqwvWqy DIAW-BYxW ny Awpo-Awpxy prvwrW qy AOlwd dIAW AhUqIAW dy kykImqI s`iBAwcwr qy ivrsy dI sMBwl krn dw swƒ mwx vI b^iSSkIqw hY[

AYsy krmXogIAW v`loN Un-psIny nwl Drm leI kIqIAW hoeIAWikrq-kmweIAW swfy pws gOrv BrIAW kOmI AmwnqW hn ijs ivcswƒ kdy-kdweIN Bu`l ky vI iKAwnq nhIN krnI cwhIdI [ ienHWdyxdwrIAW vjoN kOm dy pYrokwrW qy AwgUAW dI izMmyvwrI bxdI hY ik auhAwpxy lhU iB`jy KzwinAW ƒ pRym, ipAwr siqkwr, gOrv qy AwpxIAwqmw ƒ AMqrIv CwqI nwl lgw ky aunHW KzwinAW dI syvw-sMBwl

*kYnyfw[ &on nM: +604-599-1314

Page 66: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 68 julweI 2016

krn ivc Awpxw pUrn Xogdwn pwauNdy rihx qWik BivKI pnIrIAWaus ikrq kmweI au~pr mwx kridAW sdw hI Awpxy v`fy-vfyirAW dyjIvn ƒ rwh-dsyirAW vjoN siqkwr idMdIAW rihx[ ieh vI AwskIqI jWdI hY ik AwgwmI is`K pIVHIAW vI AwpxI AOlwd ƒ AYsIAWkQw-khwxIAW suxwauNdIAW rihxgIAW ijs sdkw ieh mwxm`qw is`Kieiqhws sMswr Br ivc iek cwnx munwry vWg hmySW hI roSnI dyx dwkMm krdw rhygw[

is`ty vjoN ijvyN-ijvyN AsIN aunHW rwh-dsyirAW dy nyVy huMdy jwvWgyiqvyN-iqvyN hI swƒ izMdgI dy AsUlW dI soJI qy smJ AwauNdI jwvygI[is`K AnuXweIAW ƒ sucyq hoxw pvygw ik swfy v`fy-vfyirAW v`loN AwpxymuVHky qy lhU nwl sdIAW qoN kIqI hoeI vfmu`lI kmweI ikqy swfI bymuKIkwrn AYvyN hI BMg dy BwVy nw brbwd ho jwvy[ isAwxy lokIN AwpxypuriKAW dy pwey hoey sicAwry pUrinAW ’qy hI c`ilAw krdy hn qy iehsbk swƒ nvIn pIVHIAW qy mnu`Kqw dy Biv`KI rwiKAW ƒ vI idRVHkrvwauxw cwhIdw hY [

Awpo AwpxI izMmyvwrI Anuswr jykr mno-ie`Cw hovy qW AwpxyrihbrW dy kImqI Kzwny dI sWB-sMBwl krn vwsqy Dwrimk, isAwsI,rwjnIqk, smwijk, sdwcwirk qy s`iBAwcwirk AnuXweIAW, tIcrW,pRIcrW qy AwgUAW ƒ ies prm sc ƒ sdIvI kwl vwsqy aujwgr qysurjIq r`Kx leI pihrw dyxw zrUr cwhIdw hY[ kihMdy ny ik smWbIqx dy nwl nwl ienswn Awpxy ipCokV pRqI Avyslw vI ho jwieAwkrdw hY[ APsos vwlI g`l hY ik swfI pdwrQvwdI soc ny hux nmoSIBrI krvt lY leI hY ijs dy PlsrUp bhuqy AnuXweI isKI srUp qyDwrimk AsUlW ƒ iqlWjlI dy ky ie`k dUsry ƒ zlIl krn leIsrgrm hoey-pey idKweI dy rhy hn[ ie`k dUsry ƒ Q`ly lgwaux leIBMfI pRcwr kIqw jw irhw hY[ ie`Qy mYN AYsw nhIN kihxw cwhuMdw ik iehkoeI igxI-im`QI swizS hovygI pr bynqI zrUr krnI cwhWgw ikdwinSmMd, isAwxy qy kOmI ih`qW leI jUJx vwly AwlmI ivdvwnW qysihj vwly sucwrU aupdySkW ƒ AYsI soc qoN Kud dUr rihMidAW bwkIAWƒ sucyq krnw hovygw[ ies PwnI dunIAw ’c jIvn pMD dI sPlqw leIgur-mrXwdw Anuswr cMgw krm krnw swfw sB dw Prz hovygw[

Page 67: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 69 julweI 2016

ieh Xwd r`Kxw vI swfw Prz hovygw ik swfy v`fy-vfyirAW qypuriKAW ny mnu`Kqw dy Bly leI jo vI kurbwnIAW kIqIAW sn auh aunHWny Drm, smwj qy mnu`Kqw dy Bly leI Awpxw Prz hI inBwieAw sI[aus ivc mnuKqw dy Bly dw ih`q sI[ AYsI izMmyvwrI inBwaux ivc aunHWdy in`j dI koeI vI vwsnw jW ih`q nzr nhIN sI AwauNNdw[

iksy kOm dI sPlqw jW AsPlqw sbMDI prK krnI hovy qWisAwxy ikhw krdy hn ik aus kOm dy AnuAweIAW dI Drm pRqI SrDw,ieiqhws au~pr tyk, s`iBAwcwrk jIvn, aunHW dI mrXwdw, pRMprwvWqy aus kOm dI mW bolI dI AmIr imTws Awid dI ksv`tI rwhIN kIqIjw skdI hY[

isAwxy ieh vI kihMdy hn ik jykr iksy kOm, smwj jW Drm ƒKorw lgwauxw hovy qW aus kOm dy AsUlW qy isDWqW ƒ gMDlw kr ky auskOm ƒ qrkSIlqw dI DUMAWrwlI dy nwl nwl BulyKy pwaU dlIlW dy Awlmivc Jok idE qWik auh kOm duic`qI dI A`g ivc Kud-bwKud hI sV kysuAwh ho jwvy[

aupoRkq AKwxW Anuswr jykr Ajoky isK khwvx vwly keI SrDwlUAWdI AzmwieS kIqI jwvy qW jwpdw hY ik srb`q dw Blw mMgx vwilAWdy DIAW-puqrW ƒ QoVHw-bhuqw Korw qW zrUr hI l`g igAw hovygw[pdwrQvwd dI dunIAW ivc mnmq, JUT, kuPr, injI Suhrq, AYSpRsqI,isAwsqW qy DVybMdIAW ny mnu`KI kdrW kImqW dy kdy qoN hI qUMby aufwauxySurU kr idqy hn[ sMswrk cmk-dmk dI imRg-iqRSnw dy BulyiKAW qynvIn iksm dIAW mn BVkwaU qknIkW qy iPlmW dy PlsrUp nOjvwnpIVHI cuMiDAw geI jwpdI hY qy kurwhy pYx leI kwhlI kwhlI kdm pu`trhI hY[ kwm, kroD, loB, moh, AhMkwr aunHW au~pr hwvI ho igAwjwpdw hY[ ievyN l`gdw hY ik niSAW qoN auqpn hox vwly nihS ivkwrWny aunHW ƒ KUB JMb su`itAw hY[ kwm vwsnw dy ip`t isAwipAW ny mnu`KIjIvn dy m`Qy au~pr kwly klMkW dy dwg mVH id`qy hoey hn[ AYsy kukrmINlok Drm dI AwsQw qoN mIlW b`DI dUr huMdy jw rhy hn[ Awm qOr ’qykeI AnuXweI s`cI-su`cI ikrq krn, vMf Ckx, nwm jpx, srb`q dyBly, ivSv SWqI, AwpsI pRym-ipAwr, im`qRqw Aqy SrDw Bwv ƒiqlWjlI dy ky JUT dI dunIAw dy pWDI bxdy jw rhy hn[ sMswrk

Page 68: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 70 julweI 2016

burweIAW ny bhuigxqI lokW ƒ AwpxI jkV ivc lY ilAw jwpdw hY[in`jI Aqy rwqo-rwq AmIr bxn dI dOV ny Awm qOr ’qy AjokI nOjvwnpIVHI ƒ kOmI inSwinAW qoN dUr kr id`qw jwpdw hY[ duinAwvI mwieAwdy gMj iekTy krn leI bhuqw krky AsIN AiDAwqmvwd qy sucwrUkdrW-kImqW qoN kohW dUr B`jdy jw rhy hW[

zrw ghu nwl socIey qW ieh momoTgxI mwieAw qW JUTI SuhrqvWg hI huMdI hY[ pwpw bwJhu hovY nwhI muieAw swiQ n jweI] iesjMjwl qoN bcx leI swƒ ie`k mn icq ho ky gurbwxI sbMDI sucyq hoxdI loV hovygI[ smiJAw jWdw hY ik duinAwvI ckwcOND dI iK`c krkyhI nOjvwn pIVHI Awpxy Drm nwloN qoV ivCoVw krn leI auqwvlI ijhIidKweI dy rhI hY[ AsI Bu`l gey hW qy Avysly vI ho gey hW ik swfyA`j dI Kwqr iksy ny bIqy k`lH Awpxy DI-pu`qr kurbwn kIqy sn, Kudq`qIAW qvIAW ’qy jIvn dIAW AwhUqIAW id`qIAW sn, sIs icrweysn, bMd-bMd ktvwey sn, crKVIAW dy JUty ley sn qy Awpo-AwpxyjIvn dIAW kImqI kurbwnIAW vI id`qIAW sn[

inrsMdyh ieh mMnxw pvygw ik is`KI dy Dury ƒ AsIN invwx v`lDkyl zrUr rhy hW pr ie`Qy ieh ilKxw vI vwjb hovygw ik AYsI hwlqkoeI inrwSqw vwlI g`l vI nhIN hY [ bhuqw krky hux bwhrly mulkWivc is`KI vwlI AjokI pIVHI qy nvIn pnIrI nvyN isirauN Drm v`laumf rhI hY[ hux is`K dunIAw dy qkrIbn 15 ku drjn mulkW ivcpUrI Awn qy Swn nwl rih rhy hn[ imhnq kr ky aunHW ny nwmxwK`itAw hY qy is`KI dy bol-bwly v`l JukwE vI vDwieAw hY[ is`KAnuXweI bulMd AhuidAW ’qy ibrwjmwn hn[ auh au~cpwey dy isAwsqdwnhn[ aunHW pws vzIrIAW hn qy auh AzIm ruqibAW dy mwlk vI bxcuky hn[ hux isKI dy Dury ƒ sMswr Br ivc sMBwlx dI loV hY[ sB kuJTIk ho jwvygw ijs leI ivSvws nwl muV imhnq krnI pvygI[

ies cYlMj dI GVI ivc kOm dy sUJvwn AwgUAW qy Awm is`K jgqƒ cwhIdw hY ik sMswrk sPlqwvW dy nwl nwl AsIN Awpxy b`icAW ƒs`cy-sucy ienswn bnwaux ivc Awpxw bxdw Xogdwn vI zrUr pwauxwhY[ Drm dy nwl nwl AsI duinAwvI lok vI hW[ izMmyvwrI nwl AsINBiv`KI pIVHIAW dI dwq ƒ scIAW sucIAW kdrW-kImqW vwly isdkvwn

Page 69: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 71 julweI 2016isK, pweydwr AiDAwpk, sucwrU pRcwrk, imhnqI swieMsdwn, dXwvwnfwktr, inpuMn ieMjInIAr, au~c pwey dy AYstronwt qy vDIAw mwpy vIbxwauxw hY[ rUhwnIAq dy nwl nwl aunHW ƒ gurU AwSy Anuswr niSAWqy piqqpuxy vrgIAW burweIAW qoN dUr r`Kxw vI swfw Prz hY qWik auhmnu`Kqw dy Bly leI Awpxw bxdw Xogdwn hmySw hI pwauNdy rihx[ kRoDdI AgnI ivc sV rhI mnu`Kqw dy Bly leI DIrj, dXw, Amn qy SWqIdy sbk Anuswr aunHW ƒ cMgy Aks qy gurU vwly vDIAw ienswn vIsjwauxw hY qWik auh ivSv Br ivc s`c, h`k, sicAwry jIvn, du`D DoqyAwcrx, SWqI, pRym, ipAwr qy srb`q dy Bly dw hokw qy BlI BWqIpYgwm vI idMdy rihx[

aupRokq tIcy dI pRwpqI leI mwipAW, smwj, Kws qOr ’qy DwrimkAdwirAW, rol-mwflW qy kOm dw drd r`Kx vwly AwgUAW dy nwl nwlnOjvwn pIVHI ƒ Awpo-Awpxy AiBmwn, DVy bMdIAW, in`jI haumYN qyBrm-BulyiKAW dw iqAwg kr ky eImwndwrI nwl kOmI syvw-sMBwlvwsqy A`gy Awauxw pvygw [ mnuKqw dI syvw krnw hr bSr dw prm-Drm hY[ p`ly bMnHx vwlI g`l ieh hY ik in`jI qy sMswrk cqurweIAWnwl kOmW dy lyK nhIN GVHy jw skdy[ AsIN is`KI isDWq nhIN bdl skdysgoN isDWqW Anuswr swƒ ud ƒ bdlxw hovygw[ AwE! gurU vwly bx ky^ud bdlIey, sMswr bdl jwvygw[ KVoq nwl nhIN sgoN is`K isDWqW v`lie`k kdm pu`tx nwl hzwrW kohW dw sPr qYA ho jwvygw[ prm-ipqwvwihgurU swfy au~pr imhr krngy[

izlHw mogw ivKy AMimRq-sMcwr smwgmieMcwrj, sb-Awi&s (Drm pRcwr kmytI) qKq sRI dmdmw

swihb (gurU kWSI) qlvMfI swbo (biTMfw) v`loN pu`jI irport AnuswripMf isMGW vwlw, izlHw mogw ivKy 18 meI, 2016 ƒ AMimRq-sMcwrsmwgm krvwieAw igAw ijs dOrwn 55 pRwxI KMfy-bwty dI pwhulpRwpq kr ky gurU vwly bxy[

Page 70: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 72 julweI 2016

sohx isMG sIql ricq ieiqhwisk nwvlmhwrwjw dlIp isMG

-fw. BuipMdr isMG*sohx isMG sIql dw ieiqhwisk nwvl mhwrwjw dlIp isMG

ilKq dy rUp ivc PrvrI 1961 eI. ƒ mukMml hoieAw[ ies dwpRkwSn mwrc 1961 eI. ivc huMdw hY[1 ieh aus dy pihly ieiqhwisknwvl mhwrwxI ijMdW nwl AMqr-sMbMiDq rcnw hY[ ies dw kwrn dovWnwvlW dy muK pwqrW dw mW Aqy puqr vwlw irSqw hY[ ienHW nwvlW dysmyN ivc vI kuJ sWJ hY[ ies krky dUjy nwvl ivc pihly nwvl dyvyrivAW dw duhrwau ho jwxw suBwivk sI[ ies p`K qoN mhwrwjw dlIpisMG nwvl dy pihly l`gBg cwr kWf Aqy ies qoN bwAd nOvyN kWf dwkwPI ih`sw pihly nwvl dy vyrivAW dw duhrwau mwqr hY[

ies nwvl dw ArMB sMDwvwlIAw duAwrw pMj swl qy igAwrW idndy bwlk mhwrwjw dlIp isMG ƒ bwdSwh bxwaux dy Gtnw-pRsMg nwlhuMdw hY[ aus ƒ rwjw iDAwn isMG dI loQ iv`coN vih rhy lhU nwl rwjiqlk lgwieAw jWdw hY[2 ies Gtnw dI pRiqikirAw ivc mhwrwxIijMdW dy mn ivc KuSI qy icMqw dy BwvW ƒ auqpMn huMdy idKwieAw igAwhY[ auh KuS ies krky sI ik aus dy pu`qr ƒ pMjwb dy qKq au~pribTwieAw igAw sI[ icMqw dw sMbMD aus ƒ lhU nwl rwj iqlklgwaux dy ApSgn nwl juiVAw hoieAw sI[ nwvlkwr ny ies ApSgndy hvwly nwl lokDwrweI sMkyq rwhIN ies prvwr dI BwvI duKWqk hoxIv`l sMkyq kr id`qw hY[ ies Gtnw-pRsMg qoN bwAd mhwrwxI ijMdWnwvl ivc pyS hoey aunHW swry vyrivAW ƒ duhrwieAw igAw hY, ijnHW dynqIjy vjoN is`K 1846 eI. ivc AMgryzW pwsoN hwr jWdy hn[ dlIpisMG ƒ lwrf hwrifMg dy pRbMD hyT hoey drbwr ivc isMGwsx au~pribTwieAw jWdw hY[ is`K rwj dy Z`dwrW lwl isMG ƒ vzIr Aqy qyjisMG ƒ sYnwpqI QwipAw jWdw hY[ drbwr dI ingrwnI leI hYnrIlwrMs ƒ rYjIfYNt bxw id`qw jWdw hY[ ies auprMq lwhOr Aqy BrHovwldy AihdnwimAW dw izkr kIqw igAw hY[3 ijnHW dIAW SrqW Anuswr*post gRYjUeyt pMjwbI ivBwg, Kwlsw kwlj, sRI AMimRqsr[ mo: +9194172-76150

Page 71: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 73 julweI 2016

inrxwiek siQqI AMgryzW dy h`Q cly jWdI hY[ ies nwl mhwrwjwdlIp isMG nwmDrIk dw mhwrwjw hI rih jWdw hY[ nwvlkwr ny iesrcnw ivc pihly nwvl ivc pyS hoey 07 Agsq, 1847 eI. dI ausGtnw dw aulyK vI kIqw hY ijs dy qihq mhwrwjw dlIp isMG AMgryzWdI ie`Cw dy ault qyj isMG ƒ iqlk lwaux qoN ienkwr kr idMdw hY[AMgryz ies Gtnw ƒ ijMdW dy dlIp isMG au~pr mMd pRBwv Aqy ivdrohdy rUp ivc vyKdy hn[ pirxwm srUp ijMdW ƒ pu`qr qoN inKyV ky SyKUpuryivc kYd kr idqw jWdw hY[4 ies auprMq hwrifMg qy lwrMs dI QWflhOzI qy PYfirk krI dI Awmd, mulqwn bZwvq, ijMdW dI jwmwqlwSIqy dyS-inkwlw, AMgryzW Aqy isK &Oj ivckwr lVIAW geIAW lVweIAWdy vyrvy idqy gey hn[ Syr isMG nwl hoeIAW cwr lVweIAW ivc cOQIlVweI dOrwn is`KW dI hwr qoN bwAd mhwrwjw dlIp isMG ƒ AwKrIvwr isMGwsx ’qy ibTw ky nzrbMd kr id`qw jWdw hY[ aus ƒ sulHw dykwZzW ’qy dsq^q krw ky qKqoN lwh id`qw jWdw hY Aqy pYnSn dyid`qI jWdI hY[ nwvlkwr ny AMgryzW duAwrw mhwrwjw dlIp isMG qoNrwj ƒ Kohx dI Gtnw bwry vyly dy keI AMgryz pRbMDkW dy ivcwr id`qyhn[ ienHW ivc ielIAt, eIvnz bY~l, sr jOhn lwgn, flhOzI Aqyimstr luflo Awid dy nwm Swml hn[5 ienHW AMgryz pRbMDkW dyivcwrW dy hvwly nwl ieh d`sx dI koiSS kIqI geI hY ik iekAxjwx b`cy ƒ frw Dmkw ky ijs FMg nwl dsq^q krw ky pMjwb ƒAMgryzI rwj ivc imlwieAw igAw, aus qoN AMgryzI rwj dy AinAwiedw pqw lgdw hY[ ies pRkwr nwvlkwr AMgryzI rwj dy pRbMDkW dyivcwrW rwhIN aunHW dI byiensw&I BrI nIqI ƒ zwhr kr idMdw hY[ iespRkwr ies byiensw&I BrI kutlnIqI rwhIN 29 mwrc, 1849 eI. ƒmhwrwjw dlIp isMG ƒ rwj qoN Alg kr id`qw jWdw hY Aqy pMjwb ƒpUrI qrHW AMgryzI rwj ivc imlw idqw jWdw hY[

mhwrwjw dlIp isMG nwvl dy pMjvyN kWf qoN ies dw ibrqWqpihly nwvl qoN vKryvW Dwrn kr lYNdw hY[ fwktr sr jOhn lwgn ƒjlMDr qoN bulw ky mhwrwjw dlIp isMG dw r`iKAk bxw idqw jWdw hY[inXukqI qoN qurMq bwAd lwgn ny mhwrwjw rxjIq isMG dy dunIAw ivcpRis`D qoSyKwny ƒ ibly lwaux Aqy koihnUr hIry ƒ vlwieq Byjx dIivauNq bxw leI[6 ies dy nwl hI aus ny mhwrwjw dlIp isMG ƒAwpxy hQW au~qy pwaux dw kwrj ArMB kr idqw[ auh sQwnk lokW nwl

Page 72: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 74 julweI 2016

mhwrwjy dy myl-imlwp ƒ lgwqwr Gt krdw jWdw hY[ aus ny mhwrwjyƒ AMgryzI Aqy AMjIl dIAW AwieqW pVHwaux dw kwrj ArMB krid`qw[ ies is`iKAw dOrwn aus dy mn ivc is`KW pRqI n&rq pYdw kIqIjwx l`gI[7 aus dI dysI Dwrimk iv`idAw Aqy gurmuKI dI pVHweI bMdkr id`qI geI[ ies Aml ivc iek pwsy aus ƒ AwpxI BwSw, DrmAqy s`iBAwcwr qoN qoVn dy Xqn SurU ho gey, au~Qy dUjy pwsy AMgryzIBwSw, eIsweI mq Aqy p`CmI s`iBAwcwr nwl joVn dy sucyq auprwlykIqy jwx lgdy hn[ ies Aml ivc AMgryzI swmrwj dI isAwsIs`iBAwcwrk nIqI dy ifzwien dw pqw lgdw hY[ iesy ifzwien dyAMqrgq aus ƒ dyS-inkwlw dy ky pMjwb qoN bwhr XU. pI. ivc PqihgVHiljwieAw jWdw hY[8 auh AwpxI kptI ivauNq au~pr prdw pwauxleI ieh A&vwh PYlwauNdy hn ik mhwrwjw qIrQ sQwn dI Xwqrw ’qyigAw hoieAw hY[ nvIN is`iKAw dy mnie`Cq nqIjy aus smyN swhmxyAwaux l`gdy hn jdoN auh rwjw Syr isMG AtwrI vwly dI BYx nwl hoeyirSqy qoN mUMh moV ky ivAwh krvwaux qoN ienkwr kr idMdw hY[9 iespRkwr AMgryz aus dy mn ivc is`KW pRqI n&rq Aqy AwpxI dysIswkwcwrI ivc byivSvwsI pYdw krn ivc s&l ho jWdy hn[

AMgryz AiDkwrI smJdy sn ik ijMnw icr mhwrwjw dlIp isMGis`KI ivc kwiem hY, Enw icr isK kOm dI hmdrdI aus dy h`k ivcrhygI[ AMgryzW dw ieh vI iKAwl sI ik jy dlIp isMG ƒ eIsweIbxw ilAw jwvy qW isK aus dy nwl n&rq krn lg pYxgy[ ies ivcwrƒ mu`K r`K ky swrw zor mhwrwjy ƒ eIsweI bxwaux leI lwieAw jwxlgdw hY[ AMgryzW dI ies soc dI gvwhI lwgn Aqy flhOzI dIAWilKqW iv`coN vI iml jWdI hY[10 ies qoN swmrwj dw eIsweI mq dypRcwr rwhIN AMgryzI rwj ƒ p`ikAW krn dw mMqv vI pRqK bxdw hY[ies mMqv dI pUrqI leI lwgn ny vyKx ƒ bhuq hI siBAk FMgApxwieAw[ aus ny ies mMqv dI pUrqI leI dlIp isMG dy mn ivcauhdy eIsweI bxn dI ie`Cw pYdw krn leI kMm krnw SurU kr id`qw[auh ieh swbq krnw cwhuMdw sI ik dlIp isMG iksy jbr krky nhIN,sgoN svY-ieCw nwl eIsweI hoxw cwhuMdw hY[ bVy hI ivauNqb`D FMg nwldlIp isMG kooloN ies ie`Cw dw iezhwr aus smyN krvwieAw jWdw hY,jdoN lwgn aus dy kol nhIN sI[ ieh auh smW dI jdoN nvMbr 1850eI. ivc lwgn iek mhIny vwsqy klk`qy igAw hoieAw sI[ ip`Cy aus

Page 73: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 75 julweI 2016

dI ZYr-hwzrI ivc kYptn kYmbl PqihgVH irhw[ TIk ies smyNdlIp isMG v`loN Awpxy puriKAW dw Drm iqAwgx dw ierwdw pRgtkrwieAw jWdw hY[11 sIql ny AMgryzW v`loN mhwrwjw dlIp isMG ƒXojnwb`D FMg nwl eIsweI bxwaux dI pRikirAw ƒ bwrIkI nwl pySkIqw hY[ auh ies sMbMDI kYptn kYmbl, fw. lwgn, dlIp isMG dyeIsweI nOkr Bjn lwl Aqy Kud dlIp isMG dy ilKq ivcwrW dI vrqoNkrdw hY[ ies dI pRoVqw lwrf flhOjI dI 24 sqMbr, 1852 eI. dIilKq qoN vI ho jWdw hY[ ies ilKq Anuswr: “jy dlIp isMG vlwieqjwxw cwhuMdw hY, qW jwx qoN pihlW cu`p cwp aus ƒ eIsweI bxw ilAwjwvy, pr nwm dlIp isMG hI rhy[”12 ies Xojnw dy qihq dlIp isMGdy mn ivc ihMdU Aqy is`K Drm ivc AijhI byivSvwsI pYdw kr id`qIgeI ik auh kyvl qy kyvl eIsweI mq ƒ hI dunIAw dw sB qoN cMgwDrm smJx lgw[ ies Xojnw dI pUrqI 8 mwrc, 1853 eI. ƒ huMdIhY jdoN mhwrwjw dlIp isMG ƒ ‘bYpiqsmw’ dy ky eIsweI bxw ilAwjWdw hY[ aus dy lMmy kys kql kr id`qy jWdy hn[ aus smyN aus dIaumr kyvl cOdW swl Cy mhIny qy cwr idn dI sI[ ies nwvl ivceIsweI mq dy pRcwr dy sMdrB ivc AMgryzW dI s`iBAwcwrk nIqI dyies pihlU dI pySkwrI ies rcnw ƒ mhwrwxI ijMdW nwvl nwloNinKyVdI hY[

mhwrwjw dlIp isMG nwvl ivc bwlk mhwrwjy ƒ eIsweI bxwauxqoN bwAd vI AMgryz AiDkwrI sMquSt nhIN huMdy[ auh dlIp isMG ƒBwrq qoN bhuq dUr Byj dyxw cwhuMdy sn, ij`QoN aus dI hvw vI pMjwb dyis`KW qk nw phuMc sky[ ies mnsUby dI pUrqI leI vI tyFw FMgiesqymwl kIqw igAw[ lwgn ny mhwrwjy dy idl ivc vlwieq vyKxdI cwA pYdw kr id`qI[ ies cwA dI pUrqI leI lwgn ny mhwrwjyv`loN srkwr ƒ ic`TIAW ilKIAW[13 ies sB kuJ ivc lwgn ny ieauNpRgt kIqw ijvyN srkwr ny vlwieq jwx dI AwigAw dy ky mhwrwjy dyisr bVw Aihswn kIqw hovy[ ies pRkwr mhwrwjw iksy Xwqrw leIvlwieq jw irhw hovy[ ie`Qy vI ieauN zwhr kIqw igAw ijvyN mhwrwjwdlIp isMG 19 ApRYl, 1854 eI. ƒ fwktr lwgn, lyfI lwgn qy kuJnOkrW smyq vlwieq jwx vwsqy klk`qy qoN jhwzy cVH jWdw hY[14

bySk mhwrwjw dlIp isMG AMgryzW dI Xojnw ADIn eIsweI mqDwrn krky ieMglYNf phuMc jWdw hY[ prMqU, auh Awpxy dysI s`iBAwcwr

Page 74: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 76 julweI 2016

dy kuJ icMnHW ƒ au~Qy vI kwiem rKdw hY[ ienHW icMnHW ivc isr au~prp`g Aqy mhwrwijAW vwlI dysI puSwk Swml sI[ lwrf flhOzI ƒ ausdI p`g bhuq cu`BdI sI[ ies dy nwl hI ieMglYNf ivKy mhwrwjw dlIpisMG dw mlkw ivktorIAw Aqy SihzwidAW nwl myl bhuq vD igAw[mlkw v`loN aus ƒ keI vwr rwj mihl ivc pRIqI Bojn idqw jWdw hY[lwrf flhOzI qoN q^qoN l`Qy mhwrwjy dw eynw Awdr jirAw nhIN sIjWdw[ auh ies pRqI Awpxy swVy dw iezhwr 22 AkqUbr, 1854 eI.dI ic`TI ivc vI krdw hY[15 ies qoN ielwvw aus ƒ dlIp isMG dwbwzW dw iSkwr Kyfx dw SOk vI nhIN BwauNdw[ auh ies iv`coN is`KIsMskwr ƒ vyKdw hoieAw ilKdw hY: “ausdw (mhwrwjy dw) bwzW nwliSkwr iKhfx dw SOk inrol is`KI suBwA hY[ is`K bwz bhuq r`Kdyhn[”16 sp`St hY ik AMgryz hwkm mhwrwjy dy ivAkiqqv iv`coNAwpxy s`iBAwcwrW dy srokwrW ƒ pUrI qrHW ^qm krnw cwhuMdy sn[

4 sqMbr, 1854 eI. ƒ mhwrwjy dI aumr solW swl dI ho jWdIhY[ Brovwl dy sulHwnwmy Anuswr bwlg ho jwx dI sUrq ivc aus ƒAwpxy rwj-pRbMD ƒ ud clwaux dw h`k hwsl ho jwxw sI[ aus ny iesh`k ƒ pRwpq krn leI lwrf flhOzI ƒ ic`TI ilKI Aqy vwps Bwrqprqx dI AwigAw mMgI[ auh kyvl do swl vwsqy hI vlwieq igAwsI[ dlIp isMG dIAW auprokq dovyN mMgW ƒ Tukrw id`qw igAw[ iesdy au~qr ivc aus ƒ kyvl XUrp dy kuJ mulkW dI sYr krn dI AwigAwhI id`qI geI[17 ies qoN AMgryzI swmrwj dw cwlbwz cir`qr auGVdwhY[

ies nwvl ivc bwlk hoey jlwvqn mhwrwjw dlIp isMG v`loNAwpxy h`k ƒ muV hwsl krn leI AsPl koiSSW dw ibrqWq vI pySkIqw igAw hY[ auh ies sMbMDI eIst ieMfIAw kMpnI dy kort AwPfwierYktr nwl ic`TI p`qr vI krdw hY[ ies Arsy dOrwn Bwrq ivchoey 1857 eI. dy Zdr dOrwn blveIAW v`loN dlIp isMG dw PqihgVHvwlw Gr swV id`qw jWdw Aqy swmwn lu`t ilAw jWdw hY[ Brovwl dyAihdnwmy ivc ilKI Srq qoN l`gBg iqMn swl ip`CoN hI dlIp isMGau~proN kuJ bMidSW htweIAW geIAW[ gvrnr jnrl dy hukm Anuswrauh ihMdusqwn Aw ky aus dy ivCoVy ivc ro ro ky AMnHI ho cu`kI mW ƒ qWiml skdw sI, pr pMjwb ivc nhIN sI jw skdw[ ies hukm dyPlsrUp 1861 ivc klk`qy ivKy mW pu`qr dI mulwkwq sMBv bxdI hY[

Page 75: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 77 julweI 2016

nwvlkwr ny ies mulwkwq ƒ BwvpUrq rUp ivc icqirAw hY[ ijs dwivsiqRq ibMb aus dy pihly nwvl mhwrwxI ijMdW ivc vI iml jWdw hY[dlIp isMG AwpxI mW nwl ihMdusqwn ivc rihx dI ie`Cw pRgt krdwhY[ pr srkwr aus dI bynqI ƒ pRvwn nhIN krdI[ mzbUr ho kymhwrwjw AwpxI mW smyq ieMglYNf vwps Aw jWdw hY[18 mW dI sMgqivc AwpxI sMsikRqI dy d`by hoey pihlU muV auBrn l`gdy hn[ ijMdW dyAsr nwl aus ny igrjy jwxw bMd kr id`qw[ mW qoN pqw l`gx dy bwAdaus ny pMjwb ivc rih geIAW AwpxIAW jwiedwdW bwry ilKxw SurU krid`qw[ ies qoN lwgn Awid krmcwrI eyny icVH gey ik aunHW ny mW pu`qƒ ivCoV ky v`Kry-v`Kry GrW ivc rihx leI mzbUr kr id`qw[ iesnwl mW dw du`K hor vD jWdw hY[ ies du`KmeI hwlq ivc pihlIAgsq, 1863 eI. ƒ mhwrwxI ijMdW dI mOq ho jWdI hY[ dlIp isMGny AwpxI mW dw sskwr lwhOr ivKy Syr-ey-pMjwb dI smwD kol hox dIAw^rI vsIAq ƒ pUirAW krn leI keI vwr srkwr ƒ iliKAw[ CymhIinAW ipCoN mhwrwjy ƒ eynI hI AwigAw imlI ik auh AwpxI mW dwsskwr Bwrq ivKy nrbdw dirAw dy kMFy au~pr kr skdw hY[ nwvlkwrny ies siQqI dI kruxw Aqy Bwvukqw ƒ bVI ^UbI nwl icqirAw hY[nwvl dy inmn-ilKq vyrvy ies dw pRmwx pRsquq krdy hn:

Bry idl nwl dlIp isMG duKIAw mW dI ArQI lY ky Bwrq pu`jw[bMbeI dy nyVy nrbdw ndI dy kMFy mhwrwxI ijMdW dw sskwr kIqwigAw[ dlIp isMG ƒ Bwrq ivc vDyry icr Tihrn dI AwigAw nhINsI[ auh CyqI vwps prq jwx vwsqy mzbUr sI[ ijMdW dy isvy dyAMigAwr Ajy TMFy vI nhIN sn hoey, jW dlIp isMG aunHW ƒ ndI nrbdwdIAW lihrW dI Byt krky vlwieq ƒ qur ipAw[19

mhwrwjw dlIp isMG nwvl ivc nwiek dy jIvnmUlk pRsMg ivcims bMbw mUlr nwl aus dy ivAwh Aqy prvwrk jIvn dw aulyK vIkIqw igAw hY[ “AMgryzI srkwr aus dI pYnSn dw TIk qrHW ihswbnhIN idMdI[ auh ies leI tweImz A^bwr ivc ic`TIAW vI ilKdwhY[ nwvl ivc mhwrwjw dlIp isMG v`loN tweImz A^bwr dy AYfItrƒ Aqy ies dy pRiqau~qr ivc AYfItr duAwrw ilKy gey lyKW dwivsiqRq vyrvw id`qw igAw hY[”20 ieh p`qr Aqy pRiqau~qr tweImzA^bwr ivc pRkwiSq hoey[ mhwrwjw dlIp isMG duAwrw ilKy geyp`qrW ivc aus swry ieiqhws ƒ punr-isrjq kIqw igAw hY ijs ivc

Page 76: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 78 julweI 2016

isK rwj ƒ AMgryzI rwj ivc imlwaux leI vrqy gey hQ-kMfy Aqy DoKydw izkr kIqw igAw hY[ mhwrwjw dlIp isMG ies pRsMg ivc Awpxynwl hoeIAW izAwdqIAW ƒ ienswP-psMd smJI jWdI AMgryzI kOmdy snmuK pRsquq krdw hY[ ies pRsquqI ivc auh kIqy gey vwAidAWAnuswr Awpxy h`k dI punr bhwlI leI vI kihMdw hY[ ies dypRiqau~qr ivc tweImz A^bwr dy AYfItr v`loN ilKy gey lyKW ivcmhwrwjy duAwrw pyS kIqy gey q`QW ƒ JuTlw ky aus dw v`D qoN v`Dinrwdr kIqw igAw[ ies ic`TI-p`qr iv`coN ij`Qy mhwrwjw dlIp isMGdw duKWqk nwiek vwlw cir`qr auGVdw hY, au~Qy AMgryzI srkwr dwAinAwie pUrvk ikrdwr vI swhmxy AwauNdw hY[ ies byiensw&I qoNmhwrwjw AMgryzI srkwr nwl nwrwz ho jWdw hY[ auh vlwieq vwlIjwiedwd vyc ky bwl b`cy smyq Bwrq jw v`sx dI socx lgdw hY[ auhies sMbMDI 15 sqMbr, 1882 eI. ƒ lwrf hwrifMgtn ƒ ic`TI ilKky pu`Cdw hY[ ies dy au~qr ivc aus ƒ ihMdusqwn jwx dI AwigAw qWiml geI pr auh pMjwb ivc nhIN sI jw skdw[ aus dw AMgryzIsrkwr Aqy eIsweIAq qoN mn pUrI qrHW K`tw ho cu`kw sI[ aus dy AMdrAwpxy Drm Aqy dyS pRym dy Bwv jwigRq hox l`gy[ ies pRsMg ivc ausduAwrw ilKy aunHW p`qrW dw hvwlw vI id`qw igAw hY jo aus ny sRIAMimRqsr izlHy dy ipMf AYmw ivc vsdy AwpxI mW dy BUAw dy pu`qr sMqisMG ƒ ilKy[21 ienHW pqrW ivc mhwrwjw sRI AMimRqsr phuMc ky sRIAkwl qKq qoN AMimRq Ckx Aqy AwpxI kOm kol Awpxy kIqy dI mwPImMgx dw pRgtwvw krdw hY[ ies pK qoN aus dI pMjwbIAW dy nW ilKIKu`lHI icTI dw aulyK vI kIqw igAw hY[22 AMgryzI srkwr ienHW p`qrWivc ilKy ivcwrW hyT Cupy ivdroh dy Bwv ƒ BWpdI sI[ ies leI dySphuMcx leI qury mhwrwjy ƒ AprYl 1886 eI. ivc lwrf fPirn dyhukm nwl Adn ivKy igRPqwr kr ilAw[ auh ies islisly ivcieMglYNf dI mlkw Aqy ihMd dy vwiesrwey ƒ qwrW idMdw hY pr ikqy vIaus dI PirAwd suxI nhIN jWdI[ And dy pRsMg ivc iek mh`qvpUrnvyrvw ieh hY ik ieQy mhwrwjw ny itkI hoeI is`K &Oj dy pMjW ipAwirAWkoloN AMimRq Ck ky muV Awpxy puriKAW dy Drm ƒ Dwrn kr ilAw sI[ies dy pirmwx ih`q mhwrwjy dI iek ic`TI dw hvwlw id`qw igAwhY[23 ies sMbMDI fw. blkwr isMG dw mq hY:

AMgryzW vloN dlIp isMG dy s`iBAwcwrk Avcyqn dy rUpWqrx

Page 77: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 79 julweI 2016

ih`q vrqIAW ivauNqW dlIp isMG dy in`jI Avcyqn ivc kuJ ku smyNleI bdlwv lY AwauNdIAW hn pr aus dy smUhk Avcyqn ivc AnykWpIVHIAW, jwqIAW, nslW dy h`fIN-hMFwey AnuBvW ivc rUpWqrx G`tvwprdw hY[ iehI vzHw hY ik dlIp isMG dubwrw AMimRq Ck ky pMjwbIs`iBAwcwr dI qrz-ey-izMdgI ijaUx dw ie`Cuk hY[ pMjwbI kOm,s`iBAwcwr pRiq byh`d lgwau Aqy AMgryz hkUmq pRiq n&rq aus dImwniskqw ƒ KMfq qy BwvnwvW ƒ z^mI kr idMdI hY[24

ies nwl mhwrwjy qy AMgryzI srkwr ivc ivroD hor iqKw ho jWdwhY[ mhwrwjw Aqy aus dy prvwr ƒ vwps ieMglYNf jwxw ipAw[ aus nyros ivc srkwr qoN pYnSn lYxI bMd kr id`qI Aqy Awpxy nwl hoeIAWizAwdqIAW bwry Ku`lHm Ku`lHw bolx l`gw[ ienHW vyrivAW dy pRsMg ivcmhwrwjy dw ivdrohI nwiek vwlw cirqr rUpmwn huMdw hY[ ies bwry fw.blkwr isMG ilKdw hY:

AMgryz kOm pRiq dlIp isMG dIAW bwZI Aqy ivroDI BwvnwvW dwcyqn rUp ivc aujwgr hox dw buinAwdI AwDwr is`K rwj dI hkUmq dyguAwcx dy ivgocy iv`coN aupjI iek rwjsI ikV hY[ dlIp isMG dwvrqmwn smW iek Zulwm ienswn vwlw hY, ies ZulwmI qoN Cutkwrwaus ƒ nzr nhIN AwauNdw[ ijs krky aus dI cyqnw BivK-muKI locwdI hox dI bjwey AqIq muKI hY[25

mhwrwjw dlIp isMG aukq ivdroh Bwv dy qihq AMgryzI kOmnwl n&rq krn lgdw hY[ aus dw ieh ivdroh Bwv aus smyN hor pRq`Kbxdw hY jdoN auh pYirs Aqy mwsko jw ky au~QoN dIAW srkwrW dI sYinkshwieqw nwl Awpxy rwj ƒ muV pRwpq krn leI auprwly krdwidKwieAw igAw hY[26 ienHW auprwilAW ivc aus ƒ s&lqw nhINimldI[ aus dy h`Q K`jl KuAwrI Aqy inrwSw hI l`gdI hY[ ies pRsMgivc fw. DnvMq kOr ilKdI hY:

lyKk (sIql) dI idlcspI dlIp isMG dI AWqirk vydnw, ausdy mnsUibAW dy ADUrypn dI ihrdYvyDk qRwsdI ƒ icqrn ivc hY[AMgryz nIqI dy qihq aus dy pwlx-poSx qihq BwvyN aus ƒ smwijks`iBAwcwrk jIvn qoN dUr r`iKAw jWdw hY pr aus dy Avcyqn ivcdimq jIvn mu`l AMgryzW ivru`D ivdroh dI hwmI Brdy hn[ aus dwieh bwgIpuxw AnMq sImwvW kwrn ij`q hwsl krnoN AsmrQ hY praus dy ivvhwr dw AswvWpn ies gl dw lKwiek zrUr hY ik aus dw

Page 78: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 80 julweI 2016

lgwE AwpxI jnmBUmI, AwpxI pMjwbIAq nwl hY[27

mhwrwjw dlIp isMMG dI pqnI dI mOq nwl aus dw hOslw hor tu`tjWdw hY[ ienHW pirsiQqIAW ivc v`K-v`K dySW ivc shwieqw leI rulrhy mhwrwjy dw duKWqk nwiekqv auGVvyN rUp ivc swkwr huMdw hY[ ausdy Coty pu`qr Swhzwdw AYfvrf dI byvkq mOq aus dy duKW ivc hor vwDwkr idMdI hY[ Gor inrwSw dI siQqI ivc auh dubwrw pYirs Aw jWdwhY ikauNik auh ieMglYNf ivc mrnw nhIN sI cwhuMdw[28 ie`Qy mhwrwjy dIishq idnoN idn ivgVdI jWdI hY[ aus dw srIr pihlW lkvy AqybwAd ivc qpidk dI ibmwrI dw iSkwr ho jWdw hY[ ies siQqI ivc23 AkqUbr, 1893 eI. ƒ mhwrwjw dlIp isMG ny Awpxy pRwxiqAwgy[29 ies pRkwr mhwrwxI ijMdW nwvl dI qrHW mhwrwjw dlIpisMG nwvl vI ieiqhwisk duKWq dy rUp ivc mukdw hY[ ies ieiqhwiskduKWq qoN ieiqhws dy iek mh`qvpUrn kWf au~pr Awlocnwqmk punrJwq pwaux dw mOkw imldw hY[

sIql dy dovW ieiqhwisk nwvlW dI sWJI ^UbI ieh hY ik ienHWivc ieiqhwsk q`QW Aqy kwl-kRmqw dw bhuq i^Awl riKAw igAwhY[ ienHW ieiqhwisk nwvlW dI smgrI dw v`fw Bwg ienHW qoN pihlWpRkwiSq hoeIAW aus dIAW pusqkW-is`K rwj ikvyN igAw (1944 eI.)Aqy duKIey mW pu`q (1946 eI.) ivc AMikq hY[ lyKk ny ienHW nwvlWivc sm`grI dy pRmwxIkrn leI iviBMn ieiqhwisk sRoqW qoN shwieqwleI hY[ aus duAwrw ienHW ivc vrqy gey sroqW dw ivsQwr-pUrvkvyrvw aus dI pusqk is`K rwj ikvyN igAw ivc imldw hY[30 ienHWsroqW ivc dysI Aqy bdysI dovyN iksm dy lyKk vI Swml hn[ ienHWrcnwvW ivclI ieiqhwiskqw eynI pRbl Aqy pRmwixk hY ik ienHW dyibrqWq ivc glpI q`q dw G`t qoN G`t smwvyS hoieAw hY[ dUjy nwvlivc ieiqhwiskqw vwlw pihlU pihly nwvl nwloN vI vDyry zordwr hY[hvwly it `pxIAW1. sohx isMG sIql, myrI swihiqk sÍYjIvnI, pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw, sPw 54.2. mhwrwjw dlIp isMG, sPw 5.3. auhI, sPy 11-12.4. auhI, sPw 16.5. auhI, sPy 24-26.6. auhI, sPw 28.7. auhI, sPw 31.

Page 79: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 81 julweI 20168. auhI, sPw 32.9. auhI, sPw 38.10. auhI, sPy 38-40.11. auhI, sPw 43.12. auhI, sPw 49.13. auhI, sPw 50.14. auhI, sPw 53.15. “ieh cMgI gl hY ik mhwrwjy qy SwhI Grwxy dw myl imlwp AOsbrn mihl ivc iksy cMgy smyNhoieAw[ pr mYƒ fr hY, ik inq vDdw rsU auhdI Awaux vwlI izMdgI vwsqy lwBdwiek nhINhovygw[ auh vlwieq ivc hI rhy qy EQy hI mr jwey, qW sB TIk hY, pr jy auhny ihMdusqwn vwpsAwauxw hY, qW ijsdw vlwieq ivc AYnw Awdr kIqw jWdw hY, jo EQy mlkW qy SwhzwidAW dy nwlbih ky Bojn Ckdw hY, auh eyQy AwpxI pdvI qy Swn ivc qbdIlI vyK ky inrws hovygw[ ikauNikihMdusqwn ivc jdoN ausƒ vwiesrwey dI mulwkwq vwsqy hwzr hoxw pvygw, qW ausƒ vwiesrwey dIdlIHz auqy juqI auqwrnI pvy gI, qy ieh kuC zrUrI krnw pvygw, qW auh ies kMm ƒ psMd nhIkrygw[”-auhI, sPw 56-57.16. auhI, sPw 57.17. auhI, sPw 58.18. auhI, sPw 64.19. auhI, sPw 65.20. auhI, sPy 67-90.21. auhI, sPy 91-92.22. ienHW ic`TIAW dw vyrvw fw. gMfw isMG ricq pusqk isK ieiqhwsk bwry ivc pMny 129-31au~qy imldw hY[23. mhwrwjw dlIp isMG, sPw 95.24. sohx isMG sIql dy nwvlW dw nwvlI Avcyqn, lok gIq pRkwSn, cMfIgVH, 2006, sPw54.25. auhI, sPw 53.26. mhwrwjw dlIp isMG, sPw 97.27. pMjwbI nwvlkwr sMdrB koS (a qoN g), pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw, 1999, pMny 139-40.28. mhwrwjw dlIp isMG, sPw 101.29. auhI, sPw 105.30. sPy 10-11.

Page 80: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 82 julweI 2016

igAwnI lwl isMG:BwSw ivBwg pMjwb Aqy pMjwbI BwSw

-fw. BgvMq isMG*igAwnI lwl isMG Aqy BwSw ivBwg pMjwb iek dUsry dy pUrk

hn[ igAwnI lwl isMG qoN ibnw BwSw ivBwg pMjwb dw ikAws nhINkIqw jw skdw[ 18 jnvrI, 1916 eI. ivc ipMf dODr dy jMmpl,ipMf dy skUlW qoN mu`FlI is`iKAw gRihx kr ky mogw qoN bI.ey. Aqy pMjwbXUnIvristI lwhOr qoN AYm. ey. rwjnIqI ivigAwn dI ifgrI hwslkIqI[ igAwnI dI pVHweI XUnIvristI iv`coN pihly drjy ivc pwskIqI[ Drm AiDAYn dw ifplomw vI Pst klws ivc pws kIqw[bwAd ivc soln XUnIvristI qoN AYm. ey. pMjwbI vI Pst klws ivcpws kIqI[ au~c XogqwvW hox dy bwvjUd auh Awpxy nW nwl hmySw‘igAwnI’ lgw ky KuS huMdy sn[ ieh aunHW dI BwrqI drSn Aqygurmiq prMprw ivc igAwnI dy ruqby pRqI AwsQw dI sp`St gvwhIhY[ lwhOr Aqy sRI AMimRqsr ivKy pVHweI, ruzgwr Aqy AiDAwpnkwrjW smyN aunHW dw myl au~c AkwlI lIfrW- mwstr qwrw isMG,igAwnI krqwr isMG, igAwnI Syr isMG, is`K ivdvwnW- ipRM. gMgwisMG, ipRM. inrMjn isMG, BweI joD isMG, fw. qwrn isMG Awid nwlhoieAw[ aunHW dy pRY~s nwl bhuq inkt sMbMD sn[ aunHW ny CwpwKwny AqyA^bwr- nvIsI dy bhuq swry nukiqAW ƒ lwhOr qy sRI AMimRqsr ivKyhI GoiKAw qy Awpxy mn ivc vswieAw[

ies smyN AzwdI lihr dy pRBwv kwrn lokW dI soc bdl rhI sI,lokW dw nzrIAw bdl irhw sI[ ivdySI swmrwjI ihMdusqwn qoN Awpxwrwj Bwg Cfx dI iqAwrI ivc sn Aqy dysI srmwiedwrI rwj s`qwpRwpq krn dI iqAwrI kr rhI sI[ ies smyN hI Dwrimk k`tVpuxwvI pnp irhw sI Aqy lokW ivc Drm dy nW ’qy vMfIAW pwaux dIswmrwjI qwkq dI gMdI Kyf dw qwxw-bwxw buixAw jw irhw sI[igAwnI jI ny lok cyqnw ivc Aw rhy nvyN ruJwnW ƒ AwpxI qIKx bu`D*BwSw ivBwg, pMjwb, pitAwlw mo: +9198148-51500

Page 81: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 83 julweI 2016

rwhIN inriKAw priKAw[igAwnI jI 1948 eI. ivc pYpsU is`iKAw ivBwg dy pMjwbI sY~l

’c shwiek E. AYs. fI. inXukq hoey[ ies qoN bwAd ieh mihkmwpMjwbI bx igAw[ igAwnI jI E. AYs. fI. Aqy iPr shwiek fwierYktrbx gey[ ieh q`Q vI bhuq rOck hY ik igAwnI jI dI ie`ko smyN mihkmydIAW do postW leI cox hoeI sI[ 1956 ivc igAwnI jI mihkmwpMjwbI ivc pMjwbI dIAW ivkws skImW dy ieMcwrj AiDkwrI sn[aus smyN mihkmy ivc fw. jIq isMG sIql koSkwrI Bwg Aqy s.joigMdr isMG CpweI Bwg dy ieMcwrj sn[ ies qYRmUrqI ny ivBwg dwbuinAwdI FWcw auswirAw[ mwrc 1950 eI. ivc ‘pMjwbI dunIAw’ArMB hoieAw ijs ny pMjwbI swihqk p`qrkwrI Aqy Koj ivc bhuq v`fwXogdwn pwieAw[ pMjwbI BwSw, swihq Aqy ieiqhws sbMDI AkwdimkKoj ivc ‘pMjwbI dunIAw’ dI mu`K BUimkw rhI hY[

igAwnI lwl isMG sMGrSSIl Aqy idRVH sMklp dy mwlk sn[pMjwbI BwSw ƒ bxdw ruqbw idvwaux leI aunHW ƒ ivroDI qwkqW nwljUJxw ipAw Aqy AwpxI isdkidlI nwl aunHW ny ivjY pRwpq kIqI[igAwnI jI 5 sqMbr, 1959 ƒ BwSw ivBwg pMjwb dy fwierYktr bxyAqy aunHW ny AwpxI pUrI qwkq pMjwb bwry pMjwbI dy AxCpy swihq ƒaujwgr krn ’qy lgw idqI[ aunHW ny pMjwbI dy ivkws sbMDI nvIAWskImW iqAwr kIqIAW Aqy BwSw ivBwg pMjwb jo koSkwrI rswlw BwgAqy lyKkW dy snmwn qk sImq sI, leI AnykW nvyN Bwg bxw ky nvIAWAswmIAW dI rcnw krweI Aqy stw& qYnwq kIqw[ pMjwbI ivSv koS,pMjwb dw BwSweI qy siBAwcwrk srvyKx, swihqkwrW dy snmwn, ivSvklwiskI swihq dw Anuvwd, swihqkwrW Aqy swihq sBwvW ƒ BwSwivBwg pMjwb nwl joVn leI swihq sBwvW ƒ gRWtW dyxw, pMjwbI ƒsrkwrI pDr ’qy lwgU krn leI iviBMn iviSAW dIAW SbdwvlIAWiqAwr krweIAW[ pMjwbI dy pRcwr pRswr leI izlHw pDr ’qy BwSwivBwg pMjwb dy d&qr Koly Aqy AswmIAW kwiem krw ky mulwzm qYnwqkrwey[ pMjwbI tweIp SwrthYNf dy kors cwlU krwey[ pMjwbI leI sroqBwSwvW dy qOr ’qy ihMdI, sMsikRq Aqy aurdU BwSwvW dy ivkws leI ivBwgkwiem krwey[ pMjwb dy srkwrI mulwzmW leI pMjwbI BwSw dw igAwn

Page 82: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 84 julweI 2016

hoxw zrUrI krwr idvwieAw Aqy pMjwbI pRboD pRIiKAw ƒ pRBwvSwlIbxwieAw[ ieh qQ vI iDAwnXog hY ik pYpsU dy qqkwlIn muK mMqrIs. igAwn isMG rwVyvwlw ny vI muK mMqrI huMidAW 1950 eI. ivc ivBwgvloN leI jWdI pMjwbI dI pRIiKAw pws kIqI sI[ inrsMdyh aus smyNigAwnI jI BwSw ivBwg dy fwierYktr nhIN sn[ pr auh mihkmwpMjwbI ivc pRBwvSwlI Ahudw zrUr rKdy sn[

auprokq skImW dy sdkw ivBwg vloN bhuq vfmulw kwrj kIqwigAw[ nvIAW pusqkW iqAwr hoeIAW qy CwpIAW geIAW[ ies qoN vImh`qvpUrn kdm jo igAwnI jI ny cuikAw, auh pihlW CwpIAW pusqkWdI punr-pRkwSnw dw kwrj sI[ ies skIm ADIn aunHW pMjwbI BwSw dybuinAwdI sroqW dI muV CpweI krw ky AwpxI dUridRStI dw pircY hInhIN idqw, sgoN nvIAW pYVW vI pweIAW[ aunHW ny pMjwbI ifkSnrI,pMjwbI koS, meIAw isMG, gurSbd rqnwkr mhwn koS, PrIdkotItIkw, pMjwbI koS, mulqwnI glwsrI, vYstrn pMjwbI AYNf ieMgilSifkSnrI, iesy qrHW isK ieiqhws dIAW buinAwdI pusqkW-- qvwrI^gurU Kwlsw, gurpRqwp sUrj gRMQ, ivSv pRisD swihq dy Anuvwdq rUpijvyN-- mhWBwrq, mnU simRqI, ihMdU imiQhws koS, cwxkX nIqI, aurdU&wrsI qoN dIvwin dwg, dIvwin Zwilb, klwmy-z&r, AlihMd, dIvwinkusqw, ShIdwin vPw, ies qrHW hI isK rwj nwl sMbMiDq dsqwvyzirkwrf Awi&s ’coN pRwpq kr ky Cwpy gey[ AMgryz lyKkW dIAW rcnwvWjo isK rwj qy Drm nwl sMbMiDq sn ijvyN-- Sir John login and DalipSingh, Lady logins Recaollection, Punjab casltes, A Glossoryof the Tribes and castes of Punjab and N.W.F.P. Vol I, II, III,Narrative of the second sikh war, Barracks And Batllefields inindia, Sikh Wars and Mutiny, Through the sikh war, The Punjabin Peace and War, British Relations with the cis Satluj States,The Legends of Punjab Vol, I, II, III Awid AnykW dsqwvyz pRwpq krky Cpvwey gey[ ies pRkwr pMjwb dy ieiqhws ƒ sMBwilAw igAw[

igAwnI jI dI iek hor v`fI dyx hY ik aunHW ny CpweI ivc bhuqv`fIAW qbdIlIAW ilAWdIAW[ ies dI auGVvIN imswl gurSbdrqnwkr mhwn koS dI punr pRkwSnw hY[ pitAwlw drbwr v`loN cwr

Page 83: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 85 julweI 2016

ijldW ivc Cwpy gey mhwn koS ƒ ie`k ijld ivc Cwp ky Awm pwTkWdy h`QW ivc phuMcwieAw[ pihlW CipAw koS jo do kwlmI sI, ƒ cwrkwlmI bxwieAw qy ies qrHW iek pMny au~pr cwr pMinAW dw mYtr AwigAw[ ieh mUl mhwn koS dw AksI auqwrw sI[ ijs ƒ ivBwg dystw& ny bhuq imhnq nwl joiVAw Aqy v`fI pRY~s qoN CpwieAw[ iehauqwrw hI bwAd dIAW AYfISnW ivc Cp irhw hY, jo ik cwr kwlm dIQW iqMn kwlmW ivc hY[ A`j qk mhwn koS dy A`T AYfISn Cp cu`kyhn[ mhwn koS dI pihlI AYfISn dy 3338 pMny Aqy cwr ijldW sn,ijs ƒ dUsrI AYfISn ivc igAwnI jI rihnumweI hyT 935 pMinAWivc smoN ky KojwrQIAW Aqy Awm pwTkW dy h`QW ivc ssqy ryt ’qyphuMcwieAw[ ieh swfI Drohr ƒ sMBwlx Aqy pRswrn ihq cu`ikAwigAw v`fw kdm sI[ ieh CpweI qknIk ivc vI nvIN pySkdmI sI[aus smyN pMjwb ivc &oto ipRMitMg qknIk ieqnI ivkisq nhIN hoeI sI[

pMjwb dy BUgol, ieiqhws, imiQhws, lok qQ, BwSw ilpI, swihq,siBAwcwr, sUKm klwvW Awid sB pKW ƒ bwhr muKI idRStI qoN pRsquqkrdI fw. AYm. AYs rMDwvw dI sMpwdnw ivc iqAwr kIqI Aqy BwSwivBwg pMjwb vloN CwpI ‘pMjwb’ pusqk vI igAwnI lwl isMG jI dIpMjwbIAW ƒ bhuq vfI dyx hY[ pMjwbI swihqkwrW dy rMgdwr icqrivBwg dy icqrkwr s. qrlok isMG qoN iqAwr krvwaux auprMq vKo-vKsweIz Aqy vfI igxqI ivc Cpvw ky muPq vMfy[ ieh icqr Aj vIlwiebRyrIAW, d&qrW Aqy pMjwbI pwTkW dy GrW ivc vyKx ƒ imldy hn[pMjwbI Sbd-joVW dy pRvwixq rUp bxwaux leI vI igAwnI jI dI bhuqvfI dyx hY[ auh Sbd-joV kmytIAW ivc vI mYNbr rhy hn[ igAwnIlwl isMG dy kwrjW sdkw srkwr ny aunHW ƒ ivBwg dw fwierYktr jnrlbxwieAw[ pMjwbI sUbw bxn auprMq Awpxy pRBwv sdkw hI qqkwlInmuK mMqrI s. lCmx isMG dI srkwr ny pMjwbI ƒ rwj BwSw dw drjwidqw[ igAwnI jI Awpxy kwj sbMDI pUrI qrHW spSt Aqy idRVH sMklphuMdy sn[ ijs kwrj ƒ krn dw auh qheIAw kr lYNdy aus ƒ isry cwVHky hI swh lYNdy sn[ igAwnI jI ny BwSw ivBwg leI AnykW skImW AwpxypRBwv nwl cwlU krvw ky ivBwg dy gOrv ivc vwDw kIqw[

aunHW ny BwSw ivBwg Aqy pMjwbI BwSw bwry koeI smJOqw nhIN

Page 84: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 86 julweI 2016

kIqw, sgoN ftvIN t`kr id`qI[ pMjwbI BwSw dI ilpI bwry au~Ty mslysmyN Awp pMjwbI ipAwirAW nwl ft ky KVHy sn[ ies pRkwr hI jdoNBwSw ivBwg dIAW kuJ skImW ivBwg qoN lY ky hor AdwirAW ƒ dyx dIXojnwbMdI kIqI qW igAwnI jI ny swihqkwrW, b`uDIjIvIAW Aqy pMjwbIihqYSIAW dy sihXog nwl srkwr ƒ kwiel kr ky PYslw bdlvwieAw[

pMjwb dy BwSweI Aqy s`iBAwcwrk srvyKx dy AMqrgq pMjwbIBwSw qy s`iBAwcwrW dy bdldy srUpW dI inSwndyhI kIqI Aqy pMjwb dypRm`uK SihrW ksibAW dy srvy krwey gey[ ieh igAwnI jI dy Aihddw hI smW sI, jdoN BwSw ivBwg ivc ‘pMjwbI BwSw pRXogSwlw’ kwiemkrn dI Xojnw aulIkI sI[ ieh bhuq dUr-idRStI dw sMklp sI[

igAwnI jI jdoN BwSw ivBwg qoN syvw-mukq hoey qW aunHW ƒ pMjwbsrkwr ny pMjwb lok syvw kimSn dw mYNbr qy iPr cyArmYn bxw id`qw[igAwnI jI pMjwbI BwSw sbMDI AnykW sMsQwvW dy srpRsq, pRDwn qymYNbr dy qOr ’qy juVy rhy sn[ auh pMjwbI swihq AkwfmI luiDAwxwdy pRDwn, pMjwbI swihq smIiKAw borf dy cyArmYn, pMjwbI XUnIvristIpitAwlw Aqy gurU nwnk dyv XUnIvristI dI isMfIkyt dy mYNbr rhy[aunHW ny hr QW AwpxI Cwp CfI[ Aijhy dwinSvr Aqy Adu`qI S^sIAqdy mwlk igAwnI jI 17 meI, 1996 eI. ivc sdIvI ivCoVw dy gey,pr aunHW dy pMjwbI BwSw, swihq, s`iBAwcwr qy pMjwb dI ieiqhwskwrIƒ dyx BivK ivc brkrwr rhygI, sgoN aus dI AwBw hor vI cmkygI[

ipMf jgdyv klW ivKy gurmiq smwgmBweI mndIp isMG pRcwrk vloN pujI irport Anuswr Drm

pRcwr kmytI (SoR.gu.pR. kmytI) vloN ipMf jgdyv klW, qihsIl AjnwlwizlHw sRI AMimRqsr ivKy 14 qoN 17 meI, 2016 qk gurmiq smwgmkrvwey gey, ies qihq 18 meI ƒ hoey AMimRq-sMcwr smwgm ivckul 70 pRwxIAW ny AMimRq-pwn kIqw[ ies mOky muK pRbMDk BweIjgbIr isMG ny phuMcIAW S^sIAqW ƒ snmwinq kIqw[

Page 85: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 87 julweI 2016

gwgr ’c swgr-- 64

swvix mhIny rwhIN gur aupdyS-fw. ieMdrjIq isMG gogoAwxI*

swvix srsI kwmxI crn kml isau ipAwru]mnu qnu rqw sc rMig ieko nwmu ADwru] (pMnw 134)

BwrqI Cy ru`qW Anuswr swvx dw mhInw vrKw ru`q dw mhInw hY[jyT-hwV dI AiqAMq grmI qoN bwAd ieh mhInw grmI qoN rwhq idMdwhY[ swvx dw mhInw KyqI pRDwn dyS dI AwriQkqw dw AwDwr vI hY[vrKw ru`q pRQwie pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI ny rwmklI ruqIslok ivc ieauN PurmwieAw hY:

ruiq brsu suhylIAw swvx Bwdvy Awnµd jIau]Gx auniv vuTy jl Ql pUirAw mkrMd jIau] (pMnw 928)

Bwv, hy sKIey! vrKw ru`q (ruiq brsu) bVI suKdweI huMdI hY qyswvx BwdroN dy mhIinAW ivc AnMd bxdw hY[ b`dl nIvyN ho ky (Gxauniv) vrHdy hn qy hr QW sugMDI BirAw pwxI Br jWdw hY[ A`gy smu`cySbd dw Bwv ArQ hY ijnHW dy ihrdy pRBU nwm dy KzwinAW nwl Br jWdyhn, aunHW dIAW kulW qr jWdIAW hn[

hux ‘swvix’ mhIny dy nwmkrn bwry jwxIey qW ‘mhwn koS’Anuswr SRwvx-saux dI pUrnmwSI Aqy ‘sMiKAw koS’ Anuswr sqweInC`qrW iv`coN pMJIvW nC`qr SRvx hY[ ‘sRI gurU gMRQ koS’ (ikRq ig:hjwrw isMG jI) Anuswr swvx- sMsikRq SRwvx, pMjwbI swvx, saux,brswq dw pihlw mhInw[ ies leI SRwvx qoN swvx Sbd hoNd ivcAwieAw[ ‘sm ArQ koS’ (ikRq ig: ikrpwl isMG jI) ivc swvx dysmwnArQI Sbd-- saux, sOx, SRwvx, sRwvixk, nB, nBs Awidhn[ ‘mhwn koS’ ivc ‘nB’ qoN Bwv swaux dw mhInw, jl, b`dl,vrKw, mINh Awid hY[

gurbwxI ivc swvix (swvx) mhIny pRQwie bhuq pRkrx hn,ijnHW ivc ivjog qy sMjog dohW dw icqrx hY pr q`qswr vjoN su`K pRBUdy sMjog ivc hY[ gurU nwnk pwqSwh jI ny ‘mlwr kI vwr’ ivc sMswrI*Kwlsw kwlj, sRI AMimRqsr[ mo: +9198159-85559

Page 86: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 88 julweI 2016

pRkrx dy ky inrMkwrI icqrx kIqw hY[ iek pwsy swvx mhIny dIbrKw qy dUjw gurU dr qoN nwm dI vrKw huMdI hY pr gurmuK qy mnmuKau~pr pRBwv vKrw hY ijvyN:

nwnk swvix jy vsY chu Emwhw hoie]nwgW imrgW mCIAW rsIAW Gir Dnu hoie] (pMnw 1279)

Bwv hy nwnk! jd swvx mhIny mINh vrHdw qW cwr iDrW ƒ cwAhuMdw hY, spW ƒ, ihrnW ƒ, m`CIAW ƒ qy rsIAW ƒ Bwv ijnHW dy Gr rsmwxn leI Dn pdwrQ hox[ dUjy pwsy cwr iDrW ƒ swvx dI brswqnwl ivCoVw vI pYNdw hY:

nwnk swvix jy vsY chu vyCoVw hoie]gweI puqw inrDnw pMQI cwkru hoie] (pMnw 1279)

Bwv hy nwnk! swvx dI brKw nwl cwr iDrW ƒ ivCoVw hY, ijvyNgweIpuqw (bldW ƒ hlIN juVnw pYNdw hY), inrDnW (grIbW dI mzdUrIrukdI hY) pMQI (rwhIAW ƒ) Aqy cwkr (nOkrW ƒ)[

bwrhmwhw quKwrI ivc gurU nwnk pwqSwh PurmwauNdy hn:swvix srs mnw Gx vrsih ruiq Awey] (pMnw 1108)

Bwv hy mnw! swvx mhIny ivc b`dl vrH rhy hn; qUM vI rs BrpUrhYN[ ies mhIny AMq sMdyS hY:

nwnk sw sohwgix kMqI ipr kY AMik smwvey] (pMnw 1108)Bwv hy nwnk! auh BwgW vwlI sohwgx hY jo pRBU dI Xwd ivc lIn

rihMdI hY[ iesy sMdrB ivc sRI gurU AMgd dyv jI dw slok hY:swvxu AwieAw hy sKI jlhru brsnhwru]nwnk suiK svnu sohwgxI ijn@ sh nwil ipAwru] (pMnw 1280)

swvx dy mhIny b`dl brsdy hn qy auh jIv iesqrIAW suKI hnjo pRBU pqI dy ipAwr ivc ijaUNdIAW hn[

swvx dy mhIny sbMDI swfy smwj ivc AnykW Brm vI hn ik iesmhIny idn vyly su`iqAW srIr soN jWdw hY[ ieh brswqI ruq dy pRBwvpRqI ivcwr hn[ iesy qrHW ies mhIny nUMh qy s`s dw iek`Ty rihxwASuB mMinAw igAw hY[ kwrn vI sp`St hY ik ‘pMjwbI s`iBAwcwr ivcies mhIny qIAW dw iqauhwr hox krky pyky Aw ky shylIAW iml lYdIAWsn[ iesy qrHW keI iPrikAW ’c ies mhIny ‘pu`qr dw iekwdSI

Page 87: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 89 julweI 2016

vrq’ pu`qr pRwpqI leI r`Kx dw ivSvws hY Aqy kuJ ikRSn pUjw leI‘kwmkw iekwdSI dw vrq’ r`Kdy hn[ jIv-jMqUAW nwl vI lok-ivSvws juVy hn ik swvx mhIny sUeI GoVI ASu`B qy BwdroN dy mhIny gWASuB huMdI[ lok muhwvrw hY:

swvx GoVI, BwdoN gW, aujVy Gr jW aujVy igrW[jykr saux mhIny brswq nw hovy qW lok-ivcwrW ivc gu`fI PUkx

jW gohw holI Kyfx dw Brm hY ik ies qrHW kIiqAW mINh pY jWdw hY[lokW ƒ ivigAwnk nzrIey qoN ieh Brm iqAwgxy cwhIdy hn[ auNjis`K s`iBAwcwr ivc AijhIAW g`lW ƒ koeI mwnqw nhIN hY[

sRI gurU Amrdws jI ricq ieh slok sBnw ƒ jwigRq krdw hY:swvix srsI kwmxI gur sbdI vIcwir]nwnk sdw suhwgxI gur kY hyiq Apwir] (pMnw 1285)

ijvyN swvx mhIny vrKw nwl bnspqI hrI BrI huMdI hY iqvyNsiqgurU dy Sbd rwhIN jIv iesqrI (nwm dI vrKw nwl) rs BrpUrho jWdI hY[ hy nwnk! siqgurU nwl pyRm kIiqAW jIv iesqrI suhwgvqIrihMdI hY[

iesy qrHW swvx mhIny pRQwie jo pMcm pwqSwh jI dw bwrh mwhwmWJ ivc aupdyS hY ik swvx ivc auh jIv iesqrI rs BrpUr jIvnijaUNdI hY, ijs dw pRym pRBU dy sohxy crnW nwl bx jWdw hY[ aus dwmn qy qn pRBU pyRm dy rMg ivc rMigAw jWdw hY qy aus leI nwm hI jIvndw Awsrw bx jWdw hY[ AMq swvx mhIny dw q`qswr hY:

swvxu iqnw suhwgxI ijn rwm nwmu auir hwru] (pMnw 134)Bwv swvx dw mhInw aunHW BwgW vwlIAW leI TMF vrqwaux vwlw

hY; ijnHW ny ihrdy ivc pRBU dw nwm rUpI hwr proieAw hoieAw hY[

Page 88: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 90 julweI 2016

gurmiq swihq dy rU-brU-- 3

sdw ivgws-fw. rxjIq kOr pMnvW*

fw. jsvMq isMG nykI (1925-2015) iksy pCwx dy muQwj nhIN hn[Awp Drm, swihq Aqy mYfIkl Kyqr dI nwmvr S^sIAq hn[ ividAkKyqr ivc aunHW ny isKrly pDr dI pRwpqI hwsl kIqI[ Awp ny mnoivigAwnAqy mnoicikqsw dy Kyqr ivc pRbInqw pRwpq kr ky Awpxy ikqy ivc kOmWqrIpDr ’qy pRisDI hwsl kIqI[ Awp ivSv pRisD mnoicikqsk, pRbIn isiKAw-SwsqrI, suGV-isAwxy Drm-icMqk, i&lws&r, ivlKx ikrdwr vwly kvIvjoN iviKAwq huMdy hn[ isK Drm dy muFly isDWqW dI qwrikk ivAwiKAwkrn vwly pRisD ivdvwnW ivc Awp mUhrlI QW ’qy hn[ Awp jI ny iqMndrjn qoN vDyry pusqkW ilKIAW hn[

fw. swihb dI ‘sdw ivgws’ pusqk AiDAwqimk AnuBv Aqy igAwndw Asgwh swgr hY[ ies pusqk ƒ isMG bRdrz, sRI AMimRqsr ny pihlI vwr2007 ivc ISBN 81-7205-390-8 qihq pRkwSq kIqw[ ies dy248 pMny hn Aqy 225 rupey iesdI kImq hY[ pusqk dy isrlyK qoN spSthY ik ‘sdw KyVw’[ lyKk Anuswr, “sdw ivgws dI AiDAwqmk AvsQw iekAivrl qy Amuk AvsQw huMdI hY[ qd ieauN lgdw hY, ijvyN mhW-bRihmMf dwsmsq KyVw Awqmw AMdr Awx ismitAw hY[ AYsy Awqimk KyVy AMdr DwrimkPul vI iKVdy hn, igAwn dy Pul vI mihkdy hn[”

lyKk ny ies pusqk nUM iqMn BwgW ivc vMifAw hY- isDWq, AiBAws Aqyjugiq[ isDWq Bwg ivc AT lyK hn[ pihly lyK jigAwsw: jIvn-mnorQ dI Bwl ivc jigAwsw nUM sdw jgweI rKx dw sMdyS idqw hY ik iehjigAwsw hI AiDAwqmk pMD dw dIpk hY[ ies dy Awsry hI TIk syD lBskdI hY[

dUjy lyK mwnuK kI jwiq: iek qulnwqimk pirpyK ivc dUjy DrmW,i&lws&IAW Anuswr mnuK kI hY, mnuK dw Kwsw, mnuK qy kudrq, mnuK qysmwj, mnuK qy krqwr dw sMMbMD, eyk qy Anyk dw sMbMD, ivAkqIgq mnuK dIi&qrq bwry qulnwqimk ivDI rwhIN ivsiqRq vyrvy idqy gey hn[ qIjy lyKkwl Aqy Aausr dw sMklp ivc ‘smyN’ qoN pUrv ‘hoNd’ ikvyN sI, bRhm dy dorUp, Aausr, kwierOs Aqy kronOs aup-Bwg ivc XUnwnI purwx dy smyN dy rUpW*irsrc skwlr, isK ieiqhws irsrc borf, sRI AMimRqsr[

Page 89: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 91 julweI 2016

dw sMklp pyS kIqw hY[ ies qoN ielwvw mOq dw jnm qy jnm dI Btkx,mnuKw jnm, iek Aausr’, gurU iek ‘Aausr’ gur-ieiqhws ivc ‘Aausr’(isrjxw dw pRwQimk iCn) dw qulnwqimk ivDI duAwrw vrxn kIqw hY[

cOQy pwrgmqw dw dIdwr lyK ivc swieMs dI pwrgmqw, pwrgmqwdw Arbd nrbd, smyN dI pwrgmqw, sQwn dw pwrgmn, hauN dI pwrgmqw,cyqnw dI pwrgmqw dw bw^UbI vrxn swieMs Aqy hor DrmW dy hvwly nwl idMdyhoey gurmiq Anuswr pwrgmqw (AnuBv-AqIqqw) kI hY dw ivSlySx pySkIqw hY[

pMjvyN lyK suMn kw Byau ivc mhwqmw buD qoN lY ky sRI gurU nwnk dyv jI dy&ls&y Anuswr suMn dy sMklp dw ivkws smJwaux dw Xqn kIqw hY[ CyvyNlyK shj kQw ivc shj Sbd dy Swbidk ArQ dsdy hoey, gurmiq Anuswrshj dI ivAwiKAw kIqI hY[ sqvyN lyK iqMn swKIAW nv-jnm dIAW ivcpihlI swKI gurU nwnk dyv jI duAwrw prmwqmw nwl iekimk hox dI vyeINpRvyS dI swKI, dUjI AMimRqsr dy aujwgr hox dI Aqy qIjI ^wlsw isrjxwdI swKI dw pRqIkwqmk ivSlySx idRStmwn kIqw hY[ isDWq Bwg dy ATvyNAqy AKIrly lyK sdw ivgws ivc ivgws dy Swbidk ArQ dy ky ivgws qyKwmoSI, iDAwn dI iekwgrqw, muhbq dI klw, KyVy dI krqwrqw qy dwqwrqw,bnspqI iek pRqIk, sdw ivgws, ivgws qy AwigAw pwlx, sd bsMq aup-BwgW ivc ivgws dI ivsmwdI AvsQw dw ivsiqRq vrxn pyS kIqw hY[

Bwg dUjw AiBAws ivc Cy lyK drj hn[ pihly lyK ikrq siBAwcwrivc ikrq dw vrxn ieiqhwisk Aqy isDWqk pK qoN kIqw hY[ dUjy lyK sRvxdw ibbyk vD suxn Aqy Gt bolx dw AwdyS gurbwxI dI roSnI ivc idqw hY[qIjy lyK mMnY mgu n clY pMQu ivc jpu jI swihb dIAW cwr pauVIAW dwivSlySx krdy hoey, mgu Aqy pMQu Sbd dI qwrikk ivAwiKAw kIqI hY[ scypMQ dy pWDI bxn leI isiKAw idqI hY[ cOQy lyK hwzr-nwzrqw dwAiBAws ivc lyKk ny Awpxy injI AnuBv dIAW audwhrnW dy ky hI hwzr-nwzrqw dw aulyK idqw hY[ hwzr-nwzrqw dw ivSvws, hwzr-nwzrqw dwABws, hwzr-nwzrqw dw pRgws au~p BwgW ivc AnuBvI rhs dIAW gMFW nUMKolHx dw Xqn kIqw hY[ pMjvyN lyK Sbd suriq ivc vK-vK DrmW AnuswrSbd kI hY, dw vrxn krdy hoey gurmiq Anuswr Sbd dI ivAwiKAw kIqI hY[Sbd dy do rUp, suriq, suriq dy do rUp hn, suriq SbdXog, ApRgt Sbd dwAMdroN-pRgtxw, Sbd qy joiq, Anhd Sbd au~p-BwgW ivc Sbd suriq dIAiDAwqimk ivAwiKAw audwhrnW sihq pyS kIqI hY[ CyvyN lyK GVIAY sbdu

Page 90: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 92 julweI 2016

scI tkswl ivc dUjy DrmW ’coN imswlW dy ky gurmiq Anuswr GwVq GVxleI zrUrI qqW bwry vrxn kIqw hY[ DIrj, miq, vyd, Bau qy Bwau, qp Awidqq hn jo Sbd dI GwVq leI zrUrI hn[

pusqk dy qIjy Bwg jugiq ivc pMj lyK drj hn[ pihly lyK ivc joiqqy jugiq dI prMprw nUM gurmiq, audwsI mq dy sMdrB ivc ibAwn kIqw hY[dUjy lyK gurmiq isDWqW dw suinKVvW inrDwrx: ivDI qy jugq ivcipClw isDWq swSqrI pirpyK-ivAwiKAwkwrI Xqn, sMsQwgq sMpRdweIXqn, isMG sBweI Xqn, AwDwrBUq DwrnwvW, isDWq sRoq, isDWq inrDwrnwdI ivDI, isDWqk pUrv-Dwrnw dw mslw, qulnwqimk inrDwrn au~p-BwgWivc gurmiq isDWqW dw vrxn bVy ivvykpUrn FMg nwl kIqw igAw hY[ qIjwlyK suigAwnk gurmiq mImWsw ivc AwDuink ividAw pRxwlI, nv-AwDuinkAkwdimk pRxwlI, gurmiq dI Akwdimk pRxwlI, gurmiq mImWsw bwry vIcwrAMikq kIqy hn[ lyKk Anuswr gurmiq dI Akwdimk pRxwlI leI bVw kMmkrn gocrw ipAw hY, auh hY gurmiq mImWsw dy isDwqW dw suigAwink pDr’qy inrxw krnw[ cOQy lyK nwnk-jIvn qy isiKAw dy sRoq ivc sRI gurUnwnk dyv jI bwry smgrI jutwauNdy sRoqW dw vrxn kIqw igAw hY- sRI gurU gRMQswihb, vwrW BweI gurdws jI, dsm gRMQ swihb, jnm swKI prMprw, mihmwpRkwS (vwrqk) mihmw pRkwS (kwiv), prcI prMprw, pMQ pRkwS, sRI gurpRqwp sUrj gRMQ, gurpRxwlI prMprw, bMswvlInwmw, guriblws prMprw, &wrsIsRoq, sMsikRq sRoq Awid dy sMiKpq vyrvy idqy hn[ lyK Anuswr jo sRoq auplbDhn, auh sRoq ieiqhwisk Gt hn qy SrDwlU swKI ibRqWq vDyry hn[ pMjvyN lyKjau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau] ivc sRI gurUnwnk dyv jI ricq slok ivclI sMbwdI sur dw ivSlySx kIqw hY[ ivcwrDInslok dI mUl Dwrw dI pRwpqI leI pRym, Kylx, cwau, isr Dir qlI dI Bwvnwdw hoxw nihq zrUrI hY[ gurU nwnk dyv swihb pRBU nwl pRym-Kyfx dw vlisKwauNdy hoey mOq qoN by OP hox dI jugqI idRVwauNdy hn[

smucy rUp ivc kih skdy hW ik ies pusqk ivc Akwdimk pDr AqyAwm pwTk dy pDr dy AnuBvI lyK drj hn[ suihrd lyKk ies pusqk ivcinjI jIvn dy rhsvwdI AnuBvW dw vrxn kr ky jigAwsU nUM rb vl qurn dwrwh suJwauNdw hn[

Page 91: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 93 julweI 2016

pusqk rIivaUpusqk : Bgq isMG dI nwsiqkqw (iek pVcol)lyKk : s. kMvr AjIq isMGpRkwSk : gurmiq ivcwr kyNdr, isaunw rof, pitAwlw[pMny : 212kImq : 260 rupey (ividAwrQIAW/pRcwrkW leI:

100 rupey)s. kMvr AjIq isMG jI gurmiq dy smripq lyKk hn[ ienHW dIAW hux

qk iek drjn pusqkW qy AnykW tYRkt pRkwSq ho cuky hn[ sRI dsm gRMQ sbMDIvI Awp ny inT ky kwrj kIqw hY[ ivcwr ADIn pusqk s. Bgq isMG dInwsiqkqw (iek pVcol) ivc kul 28 lyK hn[ ienHW ivc ‘Drm kI hY’ qoN lYky Drm sbMDI nwsiqk vwdIAW dy au~qr hn[ ivSyS krky smwjvwd dwDwrimk qy mnoivigAwnk pK, Zdr lihr dw ipCokV, nwsiqkvwdI kUVpRcwr, nwsiqkvwdIAW dw AhMkwrI &ls&w, gurU nwnk dyv jI dw smwjvwdbnwm nwsiqkI smwjvwd, BweI rxDIr isMG jI dI Bgq isMG nwl mulwkwq,dyS BgqI, ikrqI smwj, smwjvwdI nwsiqkW ƒ svwl, nwsiqkW dIAW isKIbwry kuqrkW Aqy ‘mYN nwsiqk ikauN hW’ sbMDI pRSnW dy au~qr bhuq hI dlIlpUrkhn[ ieh au~qr bhuq swry SMkwvwdIAW qy nIm nwsiqkqw dy pRBwv hyT duibDwvwdIsocW ƒ spSt krdy hn[ ieh pusqk swfy isK pRcwrkW, kQw-vwckW, FwfIAW,kvISrW qy lyKkW leI pVHnI zrUrI hY; aus dw muK kwrn AsIN sRI gurU nwnk dyvjI qoN lY ky sRI gurU goibMd isMG jI qk mhwn AwsiqkvwdIAW dy vwrs hW[ auDrswfI nvIN pIVHI leI nwsiqkvwd dI pyRrnw vwlw swihq QoipAw jw irhw hY[gurmiq vI qW ivigAwnk soc dI AlMbrdwr hY[ swfw shI pRcwr hI shIidSw pRdwn krygw[ dUjy pwsy swfy kuJ lyKk/pRcwrk vI nwsiqkvwdI dOV ivcSwml ho gey hn jo AMimRq vylw, inqnym, AMimRq sMcwr dIAW bwxIAW, nwm-ismrn qy rUhwnIAq dy iviSAW au~pr hlky pDr dI qrk kr rhy hn[ iehisKI isDWqW, mrXwdw qy mhwn prMprwvW ƒ vI FwA lweI jw rhy hn[smkwlI siQqIAW ivc loV hY ik ies qrHW dw gurmiq swihq pyS kIqw jwvy joswfy ivc gurU dy isK hox dw svYmwx pYdw kry[

-rIivaUkwrfw. ieMdrjIq isMG gogoAwxI

mo: +9198159-85559

Page 92: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 94 julweI 2016

mYN nhIN kys ktwauxy-s. blbIr isMG bylI*

*glI swlg rwm vwlI, mh`lw tWk-kSqrI, qrn qwrn[ mo: +9176963-57646

jkrIAw KW ƒ isMG AwKdw,rIq muF qoN clI[jwn qoN kys ipAwry rKy,lK musIbq JlI[vyK prK ky mYƒ,mYN qW isdk inBwvWgw[mYN nhIN kys ktwauxy,DV qoN sIs ktwvWgw[

kI AwKdYN Drm bdl dy,jykr jwn bcwauxI[puCW qYƒ eIn hY mMn ky,kI iPr mOq nw AwauxI?isKI dy ivc rih ky,lwVI mOq ivAwhvWgw[mYN nhIN kys ktwauxy . . .

scy nwm dw Dn hY scw,ies ny swQ inBwxw[ijs Dn dw lwlc dyvyN,ies ny nwl nw jwxw[

kcy Dn dI Kwqr,mYN nw icq fulwvWgw[mYN nhIN kys ktwauxy . . .

kI qUM AwKy sxy kysW dy,Kopr myrw lwhuxw[kYNcI kty kys nw myrymYN vI iehoN cwhuxw[sux ky Pqvw qyrw,mYN nw kdy GbrwvWgw[mYN nhIN kys ktwauxy . . .

qwrU isMG ny kihMdy mYƒ,qwirAW vWgU cmkWgw[mYN vI bwzW vwly dy,dulwirAW vWgU cmkWgw[mYN vI bwzW vwly dydulwirAW vWgU cmkWgw[^UnI pMinAW au~qy ‘bylI’nwm Awpxw ilKwvWgw[mYN nhIN kys ktwauxy . . .

Page 93: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 95 julweI 2016

pMQ pRvwinq isK rihq mrXwdw ’qy ikMqU krnw mMdBwgw :jQy. Avqwr isMG

sRI AMimRqsr 14 jUn: SR omxIgurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnjQydwr Avqwr isMG ny bIqy klHtkswl nwl s Mb MiDq k uJividAwrQIAW vloN pMQ pRvwinq isKrihq mrXwdw ’qy kIqy ikMqU-pRMqU ƒisK-pMQ leI mMdBwgw krwr idqwhY[ aunHW ikhw ik ieh byhd sMjIdwmslw hY Aqy Aijhy msilAW bwrybolx qoN pihlW hryk isK jQybMdI ƒkeI vwr socxw cwhIdw hY[ SRomxI gu.pR. kmytI pRDwn ny ies sbMDI spStkridAW ikhw ik ies pMQ pRvwinqisK rihq mrXwdw ƒ smucy isK pMQvloN pRvwinAw jw cukw hY Aqy ies dwipCly s`qr swlW qoN sMgqW ivcivqrn ho irhw hY[

ijs isK jQybMdI dy kuJ lokWvloN ies dI mwnqw ’qy SMkw pYdw kIqIgeI hY, ieiqhws gvwh hY ik ausysMsQw dy rih cuky muKIAW vloN ies dImwnqw ƒ svIkwr kridAW AwpxyaunHW ividAwrQIAW ƒ ies isK rihqmrXwdw dw pwlx Aqy pRcwr krnleI vI ikhw igAw, jo SR omxIgurduAwrw pRbMDk kmytI dy pMQk pRbMD

hyT gurduAwrw swihbwn AMdr syvwinBwauNdy rhy[ aunHW ikhw ik dmdmItkswl nwl sMb MiDq hI AnykWividAwrQIAW ny vfIAW pMQk syvwvWinBwauNidAW ies pMQk rihq mrXwdwdI pihrydwrI kIqI hY[aunHW ikhw ikpMQ pRvwinq isK rihq mrXwdw AMdrpMQ Aqy pMQk pirvwr dy hryk gurisKmYNbr leI gurU pMQ vloN kuJ AsUlinrDwrq kIqy gey hn, ijnHW dIpwlxw krnw hr gurisK leI zrUrIhY[ ieh isK rihq mrXwdw suXog qygurU bKiSS vwly gurisKW vloN gurbwxIdy aupdyS qy idSw-inrdySW hyTfUMGIAW ivcwrW auprMq iqAwr kIqwigAw mhqvpUrn dsqwvyz hY[ isKrihq mrXwdw pMQk jIvn ijauxvwilAW leI ivDwn hY, ijs ƒ swfypuriKAW ny gurU gRMQ qy gurU pMQ dy Adb-siqkwr qy mhwnqw ƒ svIkwridAWiqAwr kIqw hY[ aunHW ikhw ik iksyivAkqIgq fyry, tkswl, sMprdw,jQybMdI sBw-suswietI Awid dy AwpxyinjI AsUl qW ho skdy hn pr pMQkpirvwr dy hryk gurisK mYNbr vwsqyjo AsUl hn auh pMQ pRvwinq isK

Page 94: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 96 julweI 2016

rihq mrXwdw ivc AMikq hn, ijsƒ isK kOm dI numwieMdw jQybMdI SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI pRcwrn dwPrz inBwA rhI hY[

aunHW ivSyS qOr ’qy aulyKkridAW ikhw ik isKW dy srbau~cAsQwn sRI Akwl qKq swihb ivKyies pMQ pRvwinq isK rihq mrXwdwAnuswr hI PYsly ley jWdy hn AqypMQk rhu-rIqW ƒ inBwieAw jWdw hY[isK ƒ pMQk rihxI dw AMg bxwauxsmyN sRI Akwl qKq swihb qoN iehIisK rihq mrXwdw idRVH krvweI jWdIhY[ ies leI is`K rihq mrXwdw ƒ

cuxOqI dyxI sRI Akwl qKq swihb dImwx mrXwdw ƒ cuxOqI hY[ aunHW ikhwik Dwrimk eykqw, ieksurqw qyiekswrqw dy m`dynzr isK rihqmrXwdw ’qy iksy ƒ svwlIAw icMnHlgwaux dw AiDkwr nhIN hY Aqy joAijhw krdy hn auh isK pMQ dIcVHdI klw dy iksy qrHW vI mudeI nhINho skdy[ Aj is`K jQybMdIAW AqysMpRdwvW dy muKIAW ƒ ies pwsy ivSySqvjoN idMidAW pMQ ƒ nvINAW cuxOqIAWqoN bcwaux leI suihrd BUimkwinBwauxI cwhIdI hY qW jo pMQ ivcvMfIAW nw pYx[

jQy. Avqwr isMG ny s. virMdr isMG nUM kYlIPornIAw ivcpihlw isK puils AiDkwrI bxn leI vDweI idqI

sRI AMimRqsr 16 jUn : jQydwr AvqwrisMG, pRDwn, SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI ny AmrIkI sUby kYlIPornIAw dymofYsto Sihr ’c s. virMdr isMG vloNpihly is`K puils AiDkwrI vjoN shuMcukx ’qy vDweI idMidAW ikhw ik iesinXukqI nwl isKW dw isr mwx nwlau~cw hoieAw hY[

aunHW ikhw ik isKW ny ivSv pDr’qy AwpxI AxQ`k imhnq sdkwpMjwb Aqy pMjwbIAq dw pUrI dunIAw’c nwm roSn kIqw hY[ aunHW ikhw ikkYlIPornIAw dy mofYsto puils ivBwgivc AiDkwrIAW leI dsqwr

sjwauxI qy dwVI rKxI lwzmI nw hoxdy bwvjUd puils muKI gylyn kyrol vloNs. virMdr isMG nUM dsqwr qy dwVIsmyq ifaUtI ’qy Awaux dI AwigAwdyxI SlwGwXog PYslw hY[ aunHW ikhwik ies qoN pihlW kYnyfw dI nvIN bxItrUfo srkwr ny s. hrjIq isMG sjxnUM riKAw mMqrI bxw ky isKW nUM bxdwsiqkwr idqw sI[

aunHW ikhw ik kYlIPornIAw vWghornW dySW nUM vI cwhIdw hY ik auhisKW dI pihcwx nUM lY ky Awpxy BulyKydUr kridAW aunHW nUM bxdw ruqbw dyx[

Page 95: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 97 julweI 2016

Drm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAWfyrw bwbw nwnk ivKy AMimRq-sMcwr smwgm

BweI gurivMdr isMG pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr gurduAwrwsRI drbwr swihb, fyrw bwbw nwnk, izlHw gurdwspur ivKy 15 ApRYl,2016 ƒ AMimRq-sMcwr smwgm krvwieAw igAw[ ies smwgm dOrwnku`l 700 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpq kr ky gurU vwly bxy[

AMimRq-sMcwr smwgm qoN pihlW hlky dy v`K-v`K ngrW ivcgurmiq dIvwn sjwey gey ijnHW ivc BweI lKbIr isMG qyVI kvISr,BweI iSvqwr isMG pRcwrk Aqy BweI gurivMdr isMG pRcwrk ny sMgqWƒ AMimRq Ck ky gurU vwly bxn leI pRyirAw[ smu`cy smwgm dI sPlqwleI jQy. AmrIk isMG Swhpur gurwieAw, mYNbr, SoRmxI.gu.pR. kmytIAqy mYnyjr gu. sRI drbwr swihb, fyrw bwbw nwnk ny ivSyS sihXogid`qw[

ipMf cwcovwlI ivKy AMimRq-sMcwrBweI idlbwg isMG BMgwlI pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr

gurduAwrw bwbw lMgwh jI, ipMf cwcovwlI, izlHw sRI AMimRqsr ivKy 6meI, 2016 ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm ivc ku`l 50pRwxIAW ny AMimRq-pwn kIqw[ AMimRq-AiBlwKIAW ƒ Drm pRcwrkmytI (SoRmxI gu.pR. kmytI) sRI AMimRqsr v`loN kkwr Bytw-rihq id`qygey[ gurduAwrw swihb dy pRbMDkW v`loN ies smwgm leI Drm pRcwrkmytI dw DMnvwd kIqw igAw[

izlHw sMgrUr ivKy AMimRq-sMcwrieMcwrj, sb-Awi&s (Drm pRcwr kmytI) qKq sRI dmdmw

swihb (gurU kWSI) qlvMfI swbo (biTMfw) v`loN pu`jI irport Anuswr 9meI, 2016 ƒ gurduAwrw sRI gurU qyg bhwdr swihb, kiVAwl, izlHwsMgrUr ivKy krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm ivc ku`l 70 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul hwsl kr ky gurU vwly bxy[ Drm pRcwr kmytI (SoRmxIgu.pR. kmytI) sRI AMimRqsr v`loN AMimRq-AiBlwKIAW ƒ kkwr Bytw-

Page 96: > > gurmiq swcI swcw vIcwru] - Shiromani …old.sgpc.net/gurmat_parkash/July_2016.pdfgru miq pkwS 3 jlweI 2016 < siqgr pswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pcR wr kmty I dw

gurmiq pRkwS 98 julweI 2016

golfn AwPsY~t pRY~s, rwmsr rof, sRI AMimRqsr qoN SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leIs. idljIq isMG ipRMtr qy pbilSr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sRIAMimRqsr qoN pRkwiSq kIqw[ imqI 5-7-2016

rihq idqy gey[

ipMf bMfwlw ivKy AMimRq-sMcwrBweI hrpRIq isMG vfwlw jOhl pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr

ipMf bMfwlw, izlHw sRI AMimRqsr ivKy Drm pRcwr kmytI (SoRmxI gu.pR.kmytI) sRI AMimRqsr dy mYNbr jQy. AmrjIq isMG bMfwlw dy ivSySsihXog nwl 30 mwrc, 2016 ƒ AMimRq-sMcwr smwgm krvwieAwigAw[ ies smwgm ivc ku`l 87 pRwxI AMimRq-pwn kr ky gurU vwlybxy[

Drm pRcwr kmytI vloN AMimRq-sMcwrBweI rwjpwl isMG Aqy BweI mMgl isMG pRcwrk gurduAwrw AMb

swihb mohwlI v`loN pu`jI irport Anuswr Drm pRcwr kmytI (SoRmxIgu.pR. kmytI) sRI AMimRqsr v`loN jQy. inrmYl isMG jOlW klW, mYNbr,SoRmxI gu.pR. kmytI dy sihXog nwl ipMf ijaUlI, qihsIl fyrw b`sI,mohwlI ivKy 10 ApRYl, 2016 ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwr ivc ku`l60 pRwxI AMimRq Ck ky gurU vwly bxy[ Drm pRcwr kmytI (SoRmxI gu.pR.kmytI) vloN AMimRq-AiBlwKIAW ƒ kkwr Bytw rihq id`qy gey[

zIrkpur ivKy gurmiq smwgmBweI bldyv isMG Egrw pRcwrk vloN pu`jI irport Anuswr jQy.

inrmYl isMG jOlW klW, mYNbr, SoRmxI gu.pR. kmytI hlkw fyrw bsI v`loNauprwlw kr ky gurduAwrw AkwlI kOr isMG, zIrkpur ivKy 11 ApYRl,2016 ƒ gurmiq smwgm krvwieAw igAw[ ies smwgm dOrwn BweIprivMdr isMG Aqy BweI jsvIr isMG pRcwrk ny sMgqW ƒ gurbwxI Aqygur-ieiqhws dI kQw nwl inhwl kIqw[ ijs smyN hoey AMimRq-sMcwrdOrwn ku`l 20 pRwxI gurU vwly bxy[ Drm pRcwr kmytI vloN AMimRq-AiBlwKIAW ƒ kkwr Bytw-rihq idqy gey[ ies mOky s. Bjn isMGpRDwn, s. dlIp isMG, s. suirMdr isMG DrmgVH Aqy BweI bljIqisMG hY~f gRMQI qoN ielwvw vfI igxqI ivc sMgqW hwzr sn[