Փորձնական խնդիրներ - ICho2017Student Code ARM-1 Practical problems (official Armenian version), 49th IChO 2017, Thailand 1 Փորձնական խնդիրներ "Bonding

Student Code ARM-1

Practical problems (official Armenian version), 49th

IChO 2017, Thailand 1

Փորձնական խնդիրներ

"Bonding the World with Chemistry"

49th INTERNATIONAL CHEMISTRY OLYMPIAD

Nakhon Pathom, THAILAND

Student Code ARM-1



Ընդհանուր ցուցումներ:

Էջերը: Այս քննությունը կազմված է փորձնական խնդիրներ պարունակող

43 էջից՝ ներառյալ պատասխանների ձևաթղթերը: Քննությունը կազմված է 3

խնդրից՝ Խնդիր 1A, Խնդիր 1B և Խնդիր 2:

Քննությունը կարդալու ընթացակարգը: Փորձի սկսվելուց առաջ Դուք ունեք

15 րոպե քննության խնդիրները կարդալու համար: Քննության

պաշտոնական անգլերեն տարբերակը հասանելի է պարզաբանումների

համար ըստ պահանջի:

Քննության տևողությունը: Դուք ունեք 5 ժամ փորձի բոլոր խնդիրները

կատարելու համար: Ձեր աշխատանքը պլանավորելիս հաշվի առե՛ք, որ

փորձի որոշ քայլեր պահանջում են 20-30 րոպե ժամանակ:

Քննության սկիզբը և ավարտը: Դուք պետք է սկսեք փորձը միայն «Սկիզբ»

հրամանի հայտարարումից հետո և ավարտեք այն անմիջապես «Դադար»

հրամանի հայտարարման ժամանակ:

Փորձի պատասխանատուն «Դադար» հրամանից 30 րոպե առաջ

կտեղեկացնի ձեզ փորձի ավարտին մոտենալու մասին:

«Դադար» հրամանից նույնիսկ 1 րոպե անց Ձեր աշխատանքները

պետք է դադարեցված լինեն, այլապես Ձեր քննությունը չեղյալ

կհամարվի:

«Դադար» հրամանի հայտարարումից հետո տեղադրե՛ք Ձեր

քննության թերթիկները ծրարի մեջ և սպասե՛ք Ձեր աշխատասեղանի

մոտ: Լաբորատորիայի պատասխանատուն կվերցնի Ձեր

աշխատանքը և Ձեր կողմից հանձնման ենթակա առարկաներն,

ինպես նաև կստուգի Ձեր աշխատասեղանը:

Անվտանգությունը: Դուք պե՛տք է հետևեք IChO-ի կողմից նշված

անվտանգության կանոններին: Լաբորատորիայում գտնվելու ժամանակ

Դուք պե՛տք է կրեք անվտանգության ակնոցներ: Անձնական

անվտանգության ակնոցները կարող են օգտագործվել պատասխանատուի

կողմից թույլտվության դեպքում: Նյութերի հետ աշխատելիս Դուք կարող եք

օգտվել Ձեզ տրված ձեռնոցներից:

Եթե Դուք խախտեք IChO-ի կողմից նշված անվտանգության

կանոններն, ապա Դուք կնախազգուշացվեք միայն մեկ անգամ, որից

Student Code ARM-1



հետո կատարված խախտումների դեպքում Ձեզ կհեռացնեն

լաբորատորիայից և Դուք կստանաք զրո միավոր ամբողջ քննության

համար:

Լաբորատորիայում չի թույլատրվում ուտել կամ խմել:

Անվտանգության կանոն. բերանով պիպետից օգտվելը խստիվ

արգելվում է:

Անվտանգության վերաբերյալ հարցերի ծագման դեպքում մի՛

ամաջեք հարցնել լաբորանտին կամ պատասխանատուին:

Զուգարանից կամ սննդից օգտվելու կարիք ունենալու դեպքում

տեղեկացրե՛ք Ձեր լաբորատորիայի պատասխանատուին

լաբորատորիան լքելու վերաբերյալ:

Աշխատանքային տարածք: Ձեզ թույլատրվում է աշխատել միայն Ձեզ

համար տրամադրված տարածքում: Ընդհանուր օգտագործման համար

նախատեսված տարածքն ու սարքավորումները պե՛տք է մաքուր լինեն Ձեր

կողմից օգտագործվելուց հետո:

Քիմիական նյութերի լրացումներ և/կամ փոխարինումներ: Քիմիական

նյութերն ու լաբորատոր պարագաները նախատեսված չեն լրացման կամ

փոխարինման համար, եթե այլապես նշված չէ: Քիմիական նյութերն ու

ապակեղենը կփոխարինվեն կամ կլրացվեն առանց տուգանքի միայն

առաջին պատահարի դեպքում: Յուրաքանչյուր հաջորդ պատահարները

կհանգեցնեն փորձնական քննության ընդհանուր 40 միավորից 1 միավորի

հանմանը:

Աշխատանքների դադարեցում: Թողե՛ք բոլոր քիմիական նյութերն ու

լաբորատոր պարագաները Ձեր աշխատանքային տարածքում: Քիմիական

թափոնները պե՛տք է լցված լինեն յուրաքանչյուր խնդրի համար

նախատեսված թափոնների շշերում:

Պատասխանների ձևաթղթեր: Բոլոր պատասխաններն ու արդյունքները

պետք է պարզ գրված լինեն դրանց համար նախատեսված

համապատասխան հատվածում՝ ստուգման համար: Կստուգվեն միայն

գրիչով գրված պատասխանները:

Օգտվե՛ք միայն Ձեզ հատկացված գրիչներից:

Պատասխանների համար նախատեսված վանդակներից դուրս

գրվածը չի ստուգվի: Դուք կարող եք թերթերի հակառակ էջերն

օգտագործել որպես սևագրություն:

Student Code ARM-1



Հաշվարկների համար օգտագործե՛ք Ձեզ տրված հաշվիչը:

Փորձնական քննության ընթացում ընդունե՛ք հեղուկներ:. Խմիչքներն ու

ուտելիքը տրվում է լաբորատոր սենյակներից դուրս:

ՈւՄ սպեկտրոֆոտոմետրն (UV spectrophotometer) ընդհանուր է ձեր և Ձեր

հարևանի համար:

Առաջին 2 ժամվա ընթացքում օգտագործե՛ք այն ազատ լինելու դեպքում:

Դուք պե՛տք է սպասեք մինչև մյուս ուսանողը կվերջացնի: Դուք չեք կարող

օգտագործել սպեկտրոֆոտոմետրը 1 ժամից ավել (երկար օգտագործելու

դեպքում Ձեզ կխնդրեն թույլատրել մյուս ուսանողին օգտագործել այն):

Դուք կարող եք վերադառնալ սպեկտրոֆոտոմետրի հետ աշխատելուն, երբ

այն նորից ազատ է: Այնպես կազմակերպեք Ձեր աշխատանքը, որպեսզի

սպասելով անիմաստ չվատնեք ձեր ժամանակը:

Ժամանակը 0900-1000 1000-1100 1100-1200 1200-1300 1300-1400

Միջակայքը Ազատ Ազատ Ձ Ա Ազատ

Ձ = սպեկտրոֆոտոմետրի Ձախ կողմում գտնվող ուսանող

Ա = սպեկտրոֆոտոմետրի Աջ կողմում գտնվող ուսանող

Դուք կարող եք կատարել փորձնական խնդիրները

ցանկացած հաջորդականությամբ:

Student Code ARM-1



Փորձնական քննություն

Խնդիր 1A

Task 1A

Student Code ARM-1



Քիմիական նյութեր և պարագաներ (Task 1A):

I. Քիմիակամ նյութեր և ազդանյութեր (մուգ (bold) տառերով գրվածը

համապատասխանում է իրական պիտակներին)

Նախազգուշացնող

հրամաններa

Ստուգիչ լուծույթ - Instrument check solution, 80 սմ3

պլասմասսե շշում

Մեթիլ օրանժ ինդիկատորի լ-թ 2.00 10-4 մոլ դմ-3 -

Methyl orange, 30 սմ3 լայնաբերան սրվակում

H301

Բրոմոթիմոլ կապույտ ինդիկատորի լ-թ 1.00 10-3

մոլ դմ-3 - Bromothymol blue, 30 սմ3 լայնաբերան

սրվակում

H226

Մեթիլ կարմիր ինդիկատորի լ-թ - Methyl red, 10

սմ3 լայնաբերան սրվակում

H225-H319-H371

Աղաթթու 1 մոլ դմ-3 - HCl, 30 սմ3 պլասմասսե շշում H290-H314-H335

1 մոլ դմ-3 NaOH, 30 սմ3 պլասմասսե շշում H290-H314

Բուֆերային լ-թ - solution A, 110 սմ3 պլասմասսե

շշում

Անհայտ լուծույթ - solution X, 50 սմ3 պլասմասսե

շշում

Անհայտ լուծույթ - solution Y, 50 սմ3 պլասմասսե

շշում

Անհայտ լուծույթ - solution Z, 50 սմ3 պլասմասսե

շշում

aՏե՛ս էջ 40 Առողջական Հրաhանգներ (Health Statements) բաժնում

II. Սարքավորումներ և լաբորատոր պարագաներ

Ընդհանուր սարքավորումներ Քանակություն

ՈւՄ-Տեսանելի սպեկտրոֆոտոմետր

UV-Visible spectrophotometer

2 ուսանողին 1 սարք

Անձնական լաբորատոր պարագաներ Քանակություն

Բաժակ, 25 սմ3 2

Չափիչ կոլբա, 25.00 սմ 3 9

Չափիչ պիպետ, 2.00 սմ 3 2

Student Code ARM-1



Չափիչ գլան, 10.0 սմ 3 3

Պաստերի պիպետ 6

Ռետինե տանձիկ Պաստերի պիպետի

համար

6

Եռագլուխ տանձիկ 1

Պիպետների համար սկուտեղ (սինի) 1

Փորձանոթ (13 x 100 մմ) 6

Փորձանոթները տեղադրելու համար

վանդակ

1

Պլաստիկ կյուվետ՝ 1.00 սմ լայնությամբ

optical path length = 1.00 սմ

1

Թափոնների շիշ, 1 դմ3 1

Փակված տոպրակի մեջ դրված կպչուն

պիտակներ

1

Student Code ARM-1



Task 1A

13%

a b c Total

a1 a2 b1 b2 b3 c1 c2

Total 12 2 6 1 1 2 2 26

Score

Accounted For 13% of Total Score

Խնդիր 1A (Task 1A): Թթվահիմնային ինդիկատոր և կիրառումը pH-ի հաշվման

ժամանակ

Թթվահիմնային ինդիկատորները թույլ թթուներ կամ հիմքեր են, որոնք

ունենում են տարբեր գույներ, երբ գտնվում են լուծույթում իրենց թթվային (HIn,

գույն 1) կամ հիմնային (In-, գույն 2) ձևերի տեսքով: Նրանց նոսր լուծույթներում

տեղի է ունենում հետևյալ փոխարկումը:

HIn H+ + In

-

Ինդիկատոր պարունակող լուծույթի pH-ի փոփոխության ժամանակ վերը նշված

հավասարակշռությունը կտեղաշարժվի կա՛մ դեպի ելանյութերի (HIn), կա՛մ էլ

դեպի վերջնանյութերի (In-) առաջացումը՝ բերելով լուծույթի գույնի փոփոխության՝

կախված ինդիկատորի լուծույթում առկա տեսակների կոնցենտրացիայից: Ուժեղ

թթվային լուծույթներում ինդիկատորի մեծ մասն առկա կլինի HIn տեսքով (գույն

1), իսկ ուժեղ հիմնային լուծույթներում՝ In- տեսքով (գույն 2): pH-ի միջին

արժեքներում լուծույթի գույնը կլինի գույն 1-ի (աբսորբցիան ալիքի երկարություն

1-ում) և գույն 2-ի (աբսորբցիան ալիքի երկարություն 2-ում) խառնուրդը՝ կախված

առկա HIn և In- ձևերի քանակների հարաբերությունից:

Որոշելով երկու տարբեր երկարություններով ալիքների աբսորբցիաների

արժեքները՝ կարելի է հաշվել HIn և In- ձևերի կոնցենտրացիաները համաձայն

հետևյալ հավասարումների:

Aλ1

Ընդ = Aλ1

HIn + Aλ1

In-

= λ1

HIn b[HIn] + λ1

In-b[In-]

Aλ2

Ընդ = Aλ2

HIn + Aλ2

In-

= λ2

HIn b[HIn] + λ2

In-b[In-]

Որտեղ b-ն կյուվետի լայնությունն է (optical path length), իսկ -ը՝ մոլյար

աբսորբցիան:

Student Code ARM-1



pH-ի կոնկրետ արժեքի դեպքում լուծույթում HIn և In- ձևերի քանակների

հարաբերությունը համեմատական է ինդիկատորի թթվային դիսոցման

հաստատունին (Ka) համաձայն հետևյալ հավասարման:

Ka = [H+][In−]

[HIn]

Հետևաբար, տրված pH-ի համար լուծույթում HIn և In- ձևերի քանակների

հարաբերության արժեքի հայտնի լինելու դեպքում կարելի է հաշվել ինդիկատորի

թթվային դիսոցման հաստատունը (Ka):

Փորձի ընթացքը

Սպեկրոֆոտոմետրից օգտվելու ուղեցույց

1. Նախապատրաստե՛ք սպեկտրոֆոտոմետրը անհրաժեշտ ալիքի երկարության

աբսորբցիայի արժեքի չափման համար՝ համաձայն ստորև բերված

դիագրամում ներկայացված քայլերի հաջորդականության:

2. Մաքրե՛ք թորած ջուր պարունակող կյուվետի արտաքին մակերեսը և այն

տեղադրե՛ք նմուշի տեղամասում (sample compartment):

3. Ջրի միջոցով աբսորբցիայի արժեքը հավասարեցնե՛ք զրոյի (զրոյացրե՛ք):

4. Վերցրե՛ք կյուվետը, փոխարինե՛ք կյուվետում առկա ջուրն անալիզի ենթակա

լուծույթի նմուշով: Համոզվե՛ք, որ կյուվետում առկա չեն պղպջակներ և մաքրե՛ք

կյուվետի արտաքին մակերեսը՝ նախքան կյուվետը նմուշի տեղամասում

(sample compartment) տեղադրելը:

5. Էկրանից կարդացե՛ք նմուշի աբսորբցիայի արժեքը:

Նկատե՛ք, որ ամեն անգամ ալիքի երկարությունը փոխելիս անհրաժեշտ է

աբսորբցիայի արժեքը հավասարեցնել զրոյի (զրոյացրել)՝ օգտագործելով ջուր

(«water»):

SpectrophotometerNo.

Keypad

SampleCompartment Screen

Student Code ARM-1



Քայլ 1: Սեղմե՛ք 1

Ստեղների (keypad) օգնությամբ սեղմե՛ք 1 Photometric

ռեժիմ ընտրելու համար:

Նկատե՛ք, եթե գլխավոր մենյուն ցուցադրված չէ այնպես

ինչպես ձախ նկարում, ապա սեղմե՛ք [return] ստեղնը:

Քայլ 2: Սեղմե՛ք 1

Ստեղների (keypad)

օգնությամբ սեղմե՛ք 1

Photometric ռեժիմում միակի

ալիք ռեժիմ ընտրելու համար:

Քայլ 3: Նշե՛ք ալիքի երկարությունը

Սեղմե՛ք [GO TO WL] ստեղնը՝ ալիքի երկարության

ընտրության համար

Ընտրե՛ք ալիքի երկարության արժեքը ստեղների (keypad)

միջոցով:

Նկատե՛ք, եթե օրինակ անհրաժեշտ ալիքի երկարությունը 432

է, ապա պետք է սեղմել 4, 3 և 2 ստեղները:

Սեղմե՛ք [ENTER] ստեղնը:

[GO TO WL] 4 3 2 [ENTER]

Նկատե՛ք, եթե տառերը Abs նշված չեն էկրանին, ապա սեղմե՛ք

[F1] ստեղնը՝ %T-ից Abs անցնելու համար:

Քայլ 4: Աբսորբցիայի արժեքի որոշում

Տեղադրե՛ք ջուր պարունակող կյուվետը նմուշի

տեղամասում (sample compartment) և սեղմե՛ք [AUTO ZERO] ստեղնը՝ զրոյացնելու համար:

Տեղադրե՛ք լուծույթի նմուշը պարունակող

կյուվետը՝ նմուշի տեղամասում (sample

compartment)՝ աբսորբցիան չափելու համար:

Կրկնե՛ք 3-4 քայլերն այլ երկարությամբ ալիքների աբսորբցիան չափելու համար:

1 Press[1]

Press [1] icon on the touchscreen to select Photometric mode

Note : If the main menu as shown in the left picture is not displayed

on the screen, press [return] on the keypad.

2 Press[1]

Press [1] on the touchscreen to select Photometric single wavelength mode

3 Setthewavelength

Press [GOTO WL] on the keypad to set the wavelength

Press number on the keypad

Note : For example, if the desired wavelength is 432 nm,

press 4 3 2 on the keypad.

Press [ENTER] on the keypad

Note : If the Abs is not displayed on the screen, press [F1] on the

keypad to switch between %T & Abs.　

Rinsewithwater1-2 me

Fillthesolu onaround¾ofcuve eheight&Wipewithpaper

4 GettheAbsorbancevalue

Place cuvette containing water in the sample compartment and press [AUTO ZERO] on the keypad

Place cuvette containing sample solution in the sample compartment to

measure the absorbance

RepeatStep3-4tomeasuretheabsorbanceatanotherwavelength

1 Press[1]




2 Press[1]


3 Setthewavelength















1 Press[1]




2 Press[1]


3 Setthewavelength















1 Press[1]




2 Press[1]


3 Setthewavelength















1 Press[1]




2 Press[1]


3 Setthewavelength















1 Press[1]




2 Press[1]


3 Setthewavelength















Լվացե՛ք դեիոնիզացված

ջրով

Կյուվետի մեջ լուծույթը

լցրե՛ք ամբողջ ծավալի ¾-ի

չափով և արտաքինից

մաքրե՛ք թղթով

Student Code ARM-1



Ընդհանուր ինֆորմացիա

HCl-ի 0.1 մոլ դմ-3 լուծույթում ինդիկատորները գտնվում են միայն թթվային ձևով

(HIn):

NaOH -ի 0.1 մոլ դմ-3 լուծույթում ինդիկատորները գտնվում են միայն հիմնային

ձևով (In-):

Կետագծերով նշված վանդակներում գրված պատասխանները չեն գնահատվում:

Նկատե՛ք:

Ձեզ առաջարկվում է մինչև օգտագործելը ստուգել սպեկտրոֆոտոմետրը՝ չափելով

ստուգիչ լուծույթի (Instrument check solution) աբսորբցիայի արժեքներն ալիքի

երկու տարբեր երկարությունների դեպքում, օրինակ՝ 430 և 620 նմ:

Փորձի ընթացքում օգտագործվել է spectrophotometer No. ________

Գրանցե՛ք ստուգիչ լուծույթի աբսորբցիայի արժեքները ստորև:

A (430 նմ-ում) A (620 նմ-ում)

Ստացված արժեքը

________________

________________

Թույլատրելի արժեքը 0.220 – 0.260 0.450 – 0.510

Եթե Ձեր ստացած արժեքները համապատասխանում են թույլատրելի արժեքների

միջակայքին, ապա Դուք կարող եք շարունակել փորձը: Հակառակ դեպքում դիմե՛ք

օգնության համար:

Մաս a

Ուժեղ թթվում և ուժեղ հիմքում թթվահիմնային ինդիկատորի (մեթիլ օրանժ)

աբսորբցիայի հաշվարկ:

1. Պիպետի օգնությամբ տեղափոխե՛ք 1.50 սմ3 2.00 10

-4 մոլ դմ-3 մեթիլ օրանժ

ինդիկատորի լուծույթը 25.00-սմ3 չափիչ կոլբայի մեջ, վրան ավելացրե՛ք

2.5սմ3 1 մոլ դմ-3 HCl-ի լուծույթ և թորած ջրով լուծույթի ծավալը հասցրե՛ք

կոլբայի նիշին: Չափե՛ք ստացված լուծույթի աբսորբցիան 470 և 520 նմ-ում:

2. Պիպետի օգնությամբ տեղափոխե՛ք 2.00 սմ3 2.00 10

-4 մոլ դմ-3 մեթիլ օրանժ

ինդիկատորի լուծույթը 25.00-սմ3 չափիչ կոլբայի մեջ, վրան ավելացրե՛ք

2.5սմ3 1 մոլ դմ-3 NaOH-ի լուծույթ և թորած ջրով լուծույթի ծավալը հասցրե՛ք

կոլբայի նիշին: Չափե՛ք ստացված լուծույթի աբսորբցիան 470 և 520 նմ-ում:

3. Հաշվե՛ք մեթիլ օրանժի թթվային և հիմնային ձևերի մոլյար աբսորբցիաների

արժեքները 470 և 520 նմ-ում:

Student Code ARM-1



a1) Գրանցե՛ք թթվային և հիմնային լուծույթներում մեթիլ օրանժի աբսորբցիայի

արժեքները:

(Կարող եք չլրացնել ամբողջ աղյուսակը:)

a2) Հաշվե՛ք մեթիլ օրանժի թթվային և հիմնային ձևերի մոլյար աբսորբցիաների

արժեքները: (չափման միավորը՝ դմ3 մոլ-1

սմ-1)

Ձեր հաշվարկը.

մեթիլ օրանժ թթվային ձևով A (470 նմ-ում) A (520 նմ-ում)

Չափում 1

Չափում 2

Չափում 3

Ընդունված արժեքը (ստորակետից հետո 3 թվանշանի

ճշտությամբ)

_____________

_____________

մեթիլ օրանժ հիմնային ձևով A (470 նմ-ում ) A (520 նմ-ում )

Չափում 1

Չափում 2

Չափում 3



_____________

_____________

Student Code ARM-1



Մեթիլ օրանժի մոլյար աբսորբցիաների արժեքներն են: (չափման միավորը՝ դմ3

մոլ-1 սմ-1

)

թթվային ձև (HIn) հիմնային ձև (In-)

մեթիլ օրանժ

470

HIn 520

HIn 470

In- 520

In-

____________

____________

____________

____________

Մաս b

Բուֆերային լուծույթում թթվահիմնային ինդիկատորի (բրոմոթիմոլ կապույտ)

աբսորբցիայի հաշվարկ:

Բրոմոթիմոլ կապույտը թթվահիմնային ինդիկատոր է, որը թթվային ձևում (HIn)

ունի դեղին, իսկ հիմնայինում (In-)՝ կապույտ գունավորում: Թթվային ձևում

բրոմոթիմոլ կապույտի մաքսիմալ աբսորբցիան դիտվում է 430 նմ-ում, իսկ

հիմնային ձևում՝ 620 նմ-ում: Թթվային ձևում բրոմոթիմոլ կապույտի մոլային

աբսորբցիաներն են՝ 16,600 դմ3 մոլ-1

սմ-1 430 նմ-ում և 0 դմ3

մոլ-1 սմ-1

620 նմ-ում:

Հիմնային ձևում բրոմոթիմոլ կապույտի մոլային աբսորբցիաներն են՝ 3,460 դմ3 մոլ-1

սմ-1 430 նմ-ում և 38,000 դմ3

մոլ-1 սմ-1

620 նմ-ում:

1. Պիպետի օգնությամբ տեղափոխե՛ք 1.00 սմ3 1.00 × 10

-3 մոլ դմ-3 բրոմոթիմոլ

կապույտ ինդիկատորի լուծույթը 25.00-սմ3 չափիչ կոլբայի մեջ և A լուծույթով

ծավալը հասցրե՛ք նիշին: (Նկատե՛ք, որ A-ն բուֆերային լուծույթ է, որի pH =

7.00)

2. Գրանցե՛ք աբսորբցիան 430 և 620 նմ-ում:

3. Հաշվե՛ք չափիչ կոլբայում առկա բրոմոթիմոլ կապույտ ինդիկատորի

լուծույթի թթվային և հիմնային ձևերի կոնցենտրացիաները:

4. Հաշվե՛ք բրոմոթիմոլ կապույտի թթվային դիսոցման հաստատունը:

Student Code ARM-1



b1) Գրանցե՛ք բուֆերային լուծույթում բրոմոթիմոլ կապույտի աբսորբցիայի

արժեքները:

(Կարող եք չլրացնել ամբողջ աղյուսակը:)

b2) Հաշվե՛ք ստացված լուծույթում բրոմոթիմոլ կապույտ ինդիկատորի թթվային և

հիմնային ձևերի կանցենտրացիաները:


Ստացված լուծույթում բրոմոթիմոլ կապույտ ինդիկատորի թթվային և հիմնային

ձևերի կանցենտրացիաներն են:

[HIn], մոլ դմ-3 [In

-], մոլ դմ-3

___________________ (արժեքն արտահայտե՛ք 3

թվանշանի միջոցով) (3 significant figures)

___________________ (արժեքն արտահայտե՛ք 3

թվանշանի միջոցով) (3 significant figures)

բուֆերային լուծույթում

բրոմոթիմոլ կապույտ

A (430 նմ-ում) A (620 նմ-ում)

Չափում 1

Չափում 2

Չափում 3



_____________

_____________

Student Code ARM-1



b3) Այս փորձից ելնելով հաշվե՛ք բրոմոթիմոլ կապույտ ինդիկատորի թթվային

դիսոցման հաստատունի արժեքը:


Ըստ փորձի բրոմոթիմոլ կապույտ ինդիկատորի թթվային դիսոցման

հաստատունի արժեքն է:

Թթվային դիսոցման հաստատուն = _________________________________

(3 significant figures)

Մաս c

Թթվահիմնային ինդիկատորի (մեթիլ կարմիր) միջոցով լուծույթի pH-ի որոշում:

Մեթիլ կարմիրը թթվահիմնային ինդիկատոր է, որի թթվային ձևն (HIn) ունի

կարմրավարդագույն գունավորում, իսկ հիմնային ձևը (In-)՝ դեղին: Մեթիլ

կարմիրի թթվային ձևի մոլյար աբսորցիաներն են՝ 9,810 դմ3 մոլ-1

սմ-1 470 նմ-ում և

21,500 դմ3 մոլ-1

սմ-1 520 նմ-ում: Մեթիլ կարմիրի հիմնային ձևի մոլյար

աբսորցիաներն են՝ 12,500 դմ3 մոլ-1

սմ-1 470 նմ-ում և 1,330 դմ3

մոլ-1 սմ-1

520 նմ-ում:

Մեթիլ կարմիրի pKa-ի արժեքն է 4.95:

Նկատե՛ք, որ այս մասում անհրաժեշտ չէ ճշտորեն չափել ծավալները, քանի որ

նրանք չեն ազդում ստացված արդյունքների ճշտության վրա:

1. Փորձանոթի մեկ քառորդը լցրե՛ք անհայտ pH-ով X լուծույթով: Լուծույթին

ավելացրե՛ք երեք կաթիլ մեթիլ կարմիր և լավ խառնե՛ք: Գրանցե՛ք գույնը:

2. Փորձանոթի մեկ քառորդը լցրե՛ք անհայտ pH-ով Y լուծույթով: Լուծույթին


3. Փորձանոթի մեկ քառորդը լցրե՛ք անհայտ pH-ով Z լուծույթով: Լուծույթին


Student Code ARM-1



Գրանցե՛ք ինդիկատորի գույնի փոփոխությունը լուծույթների նմուշներում (չի

գնահատվում):

ինդիկատոր գույնը

X նմուշ Y նմուշ Z նմուշ

Մեթիլ կարմիր

c1) Նշված երեք լուծույթներից ընտրե՛ք մեկը, որի pH-ը հնարավոր է որոշել

սպեկտրոֆոտոմետրի միջոցով՝ որպես ինդիկատոր օգտագործելով մեթիլ

կարմիրը:

X նմուշ Y նմուշ Z նմուշ

4. Չափիչ գլանի միջոցով տեղափոխե՛ք 10 սմ3 ընտրված անհայտ լուծույթը

բաժակի մեջ: Ավելացրե՛ք երեք կաթիլ մեթիլ կարմիր ինդիկատոր և լավ

խառնե՛ք: Գրանցե՛ք աբսորբցիան 470 և 520 նմ-ում:

5. Հաշվե՛ք լուծույթում մեթիլ կարմիրի հիմնային և թթվային ձևերի

կոնցենտրացիաների հարաբերությունը:

6. Հաշվե՛ք ընտրված անհայտ լուծույթի pH-ը:

Գրանցե՛ք ստացված լուծույթի աբսորբցիայի արժեքները

Ընտրված անհայտ լուծույթ A (470 նմ-ում) A (520 նմ-ում)

c2) Հաշվե՛ք անհայտ լուծույթում մեթիլ կարմիրի հիմնային և թթվային ձևերի

կոնցենտրացիաների հարաբերությունը և անհայտ լուծույթի pH-ի արժեքը:


Student Code ARM-1



Անհայտ լուծույթում մեթիլ կարմիրի հիմնային և թթվային ձևերի

կոնցենտրացիաների հարաբերությունը և անհայտ լուծույթի pH-ի արժեքն է:

նմուշ [In-] / [HIn] pH

_________________ (ստորակետից հետո 2

թվանշանի ճշտությամբ)

_____________ (ստորակետից հետո 2

թվանշանի ճշտությամբ)

Student Code ARM-1




Խնդիր 1 B

Task 1B

Student Code ARM-1



Քիմիական նյութեր և պարագաներ (Task 1B)

I. Քիմիակամ նյութեր և ազդանյութեր (մուգ (bold) տառերով գրվածը

համապատասխանում է իրական պիտակներին)

Նախազգուշացնող

հրամաններa

Լուծույթ A-Solution A (KIO3 10.7042 գ 5.00 դմ3-

ում), 60 սմ3 պլասմասսե շշում

H272-H315-H319-H335

Լուծույթ B - Solution B (Ca(IO3)2-ի հագեցած

լուծույթ), 50 սմ3 պլասմասսե շշում

H272-H315-H319-H335

Լուծույթ C - Solution C (( Ca(IO3)2-ի հագեցած

լուծույթ KIO3-ի անհայտ կոնցենտրացիայով

նոսր լուծույթում), 50 սմ3 պլասմասսե շշում

H272-H315-H319-H335

Na2S2O3 -ի լուծույթ 200 սմ3 պլասմասսե շշում

KI 10% (w/v), 100 սմ3 պլասմասսե շշում H300+H330-H312-H315-H319-

H335

HCl 1 mol dm-3

, 100 սմ3 պլասմասսե շշում H290-H314-H335

Օսլայի լուծույթ - Starch solution 0.1% (w/v), 30

սմ3 ապակյա կաթոցիչով շշում

Թորած ջուր - Distilled water, 500 սմ3 շշում

wash bottle

Թորած ջուր - Distilled water, 1000 սմ3

պլասմասսե շշում՝ gallon

aՏե՛ս էջ 40 Առողջական Հրաhանգներ (Health Statements) բաժնում


Անձնական պարագաներ Քանակ



Էռլենմեյերի (կոնաձև) կոլբա, 125 սմ3 9

Պիպետ, 5.00 սմ3 2

Պիպետ, 10.00 սմ3 1

Չափիչ գլան, 10.0 սմ3 1

Չափիչ գլան, 25.0 սմ3 2

Պաստերի պիպետ 1

Ռետինե տանձիկ Պաստերի պիպետի 1

Student Code ARM-1



համար

Ապակյա ձագար, 7.5 սմ տրամագծով 2

Պլասմասե ձագար, 5.5 սմ տրամագծով 1

Ֆիլտրի թուղթ փակված տոպրակում 3

Բյուրետ 50.0 սմ3 1

Բյուրետի տեղադրման կայանք (stand) և

մամլիչ (зажим)

1

Օղակաձև մամլիչ (зажим) 2

Student Code ARM-1



Task 1B a b c Total

a1 a2 a3 b1 b2 b3 c1 c2 c3

Total 1 5 1 6 1 2 6 1 3 26

Score

Accounted for 13% of Total Score

Խնդիր 1B (Task 1B): Կալցիումի յոդատ

Կալցիումի յոդատը անօրգանական աղ է, որը կազմված է կալցիում և

յոդատ իոններից։ Ca(IO3)2 միացությունը մասնակի լուծելի է ջրում: Կալցիումի

յոդատի հագեցած լուծույթի ու չլուծված աղի միջև հաստատվում է

հավասարակշռություն։

Ca(IO3)2 (պ) Ca2+

(ջր) + 2 IO3-

(ջր)

Ca(IO3)2-ի հագեցած լուծույթում յոդատ իոնների կոնցենտրացիան և

Ca(IO3)2-ի Ksp-ն որոշելու համար կկատարվի տիտրացիա։

Յոդատ իոնների կոնցենտրացիան որոշելու համար կկատարվի տիտրացիա

նատրիումի թիոսուլֆատի (Na2S2O3) ստանդարտ լուծույթով՝ կալիումի յոդիդի (KI)

ներկայությամբ։ Որպես ինդիկատոր կօգտագործվի օսլա։

Խնդիրը կազմված է 3 մասից (a, b և c): a մասում կկատարվի Na2S2O3–ի

ստանդարտացում, b մասում Ca(IO3)2-ի Ksp-ի (ԼԱ) որոշում։

C մասում պինդ Ca(IO3)2-ը լուծվել է KIO3–ի անհայտ կոնցենտրացիայով

նոսր լուծույթում: 3 օր անց հաստատվել է հավասարակշոություն չլուծված աղի ու

նրա հագեցած լուծույթի միջև։ Յոդատ իոնների կոնցենտրացիան որոշելու համար

կօգտագործվի նույն տիտրացիայի մեթոդը, այն հետո կօգտագործվի KIO3–ի նոսր

լուծույթի կոնցենտրացիան որոշելու համար:

Մաս a

Na2S2O3-ի ստանդարդիզացում

1. Na2S2O3-ի լուծույթը լցրեք բյուրետի մեջ։

2. KIO3-ի ստանդարդ լուծույթից (Լուծույթ A (Solution A) (10.7042 գրամ KIO3

5.00 դմ3-ում), 10սմ3-ը պիպետով տեղափոխե՛ք Էռլենմեյերի կոլբայի մեջ։

Ավելացրեք 10սմ3 KI-ի 10% (w/v) լուծույթ և 10սմ3 1 մոլ դմ-3 HCl-ի լուծույթ

նույն կոլբայի մեջ։ Լուծույթի գույնը կդառնա մուգ շագանակագույն I2–ի

առաջացման պատճառով։

Student Code ARM-1



3. Տիտրեք Na2S2O3-ի լուծույթով մինչև լուծույթի գույնը դառնա թույլ դեղին։

Ավելացրեք 2սմ3 0.1%(w/v) օսլայի լուծույթ։ Լուծույթը կգունավորվի մուգ

կապույտ։ Զգույշությամբ տիտրեք մինչև լուծույթի գույնը դառնա անգույն։

Գրանցեք Na2S2O3-ի ծախսված ծավալը։

a1) Հավասարեցրե՛ք համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները։

…… IO3-

(aq) + …… I-(aq) + …... H3O

+ (aq) …… I2(aq) + …… H2O(l)

……I2 (aq) + …… S2O32-

(aq) …… I-(aq) + …… S4O6

2-(aq)

a2) Գրանցե՛ք ծախսված Na2S2O3-ի լուծույթի ծավալը։

(դուք կարիք չունեք լրացնել ամբողջ աղյուսակը)

Տիտրացիա no.

1 2 3

Na2S2O3-ի լուծույթի սկզբնական արժեքը

բյուրետի վրա, սմ3

Na2S2O3-ի լուծույթի վերջնական արժեքը


Na2S2O3-ի լուծույթի ծախսված քանակը սմ3

Ծախսված տիտրանտի միջին ծավալը, սմ3;

V1 =

a3) Հաշվե՛ք, Na2S2O3–ի լուծույթի կոնցենտրացիան։

Student Code ARM-1



Na2S2O3-ի կոնցենտրացիան , մոլ դմ-3: …………… (պատասխանն արտահայտեք

ստորակետից հետո 4 թվի ճշտությամբ)

(Եթե չեք կարողացել գտնել Na2S2O3–ի լուծույթի կոնցենտրացիան, հետագա

հաշվարկների համար օգտագործեք 0,0700 մոլ դմ-3 արժեքը:)

Մաս b

Ca(IO3)2-ի Ksp-ի (ԼԱ) որոշումը։

1. Ձեզ տրված է Ca(IO3)2-ի հագեցած լուծույթի ֆիլտրատը։ Լուծույթ (Solution B)

2. Լուծույթ B-ից պիպետով 5սմ3 տեղափոխե՛ք Էռլենմեյերի կոլբայի մեջ։

Ավելացրեք 10 սմ3 10% (w/v) KI-ի լուծույթ և 10 սմ3 1 մոլ դմ-3 HCl-ի լուծույթ

նույն կոլբայի մեջ։

3. Տիտրե՛ք Na2S2O3-ի լուծույթով մինչև լուծույթի գույնը դառնա թույլ դեղին։

Ավելացրեք 2սմ3 0.1%(w/v) օսլայի լուծույթ։ Լուծույթը կգունավորվի մուգ

կապույտ։ Զգույշությամբ տիտրեք մինչև լուծույթի գույնը դառնա անգույն։

Գրանցե՛ք Na2S2O3-ի ծախսված ծավալը։

b1) Գրանցե՛ք Na2S2O3-ի ծախսված ծավալը։



1 2 3





Student Code ARM-1




ծախսված տիտրանտի միջին ծավալը, սմ3;

V2 =

b2) Հաշվե՛ք, IO3- իոնների կոնցենտրացիան B լուծույթում։

IO3- իոնների կոնցենտրացիան B լուծույթում, մոլ դմ-3: …………………

(պատասխանն արտահայտեք ստորակետից հետո 4 թվի ճշտությամբ)

b3) Հաշվե՛ք, Ca(IO3)2-ի Ksp-ի (ԼԱ) արժեքը։

Ksp Ca(IO3)2 = ……………………………………( պատասխանն արտահայտեք 3

թվերի օգնությամբ)

(Եթե չէք կարող գտնել Ca(IO3)2-ի Ksp-ի արժեքը, հետագա հաշվարկների համար

օգտագործեք 710-7արժեքը)

Student Code ARM-1



Մաս c

KIO3-ի անհայտ նոսր լուծույթի կոնցենտրացիայի որոշումը։

1. Ձեզ տրված է KIO3-ի լուծույթում լուծված Ca(IO3)2-ի հագեցած լուծույթի

ֆիլտրատը։ Լուծույթ C (solution C).

2. Լուծույթ C-ից պիպետով 5.00 սմ3 տեղափոխե՛ք Էռլենմեյերի կոլբայի մեջ։

Ավելացրեք 10 սմ3 10% (w/v) KI-ի լուծույթ և 10 սմ3 1 մոլ դմ-3 HCl-ի լուծույթ

նույն կոլբայի մեջ։

3. Տիտրե՛ք Na2S2O3-ի լուծույթով մինչև լուծույթի գույնը դառնա թույլ

դեղին։ Ավելացրեք 2սմ3 0.1%(w/v) օսլայի լուծույթ։ Լուծույթը կգունավորվի

մուգ կապույտ։ Զգույշությամբ տիտրեք մինչև լուծույթի գույնը դառնա

անգույն։ Գրանցե՛ք Na2S2O3-ի ծախսված ծավալը։

c1) Գրանցե՛ք Na2S2O3-ի ծախսված ծավալը։



1 2 3






ծախսված տիտրանտի միջին ծավալը, սմ3։

V3 =

Student Code ARM-1



c2) Հաշվե՛ք, IO3- իոնների կոնցենտրացիան C լուծույթում։

IO3- իոնների կոնցենտրացիան C լուծույթում՝ մոլ դմ-3: ……………………

(պատասխանն արտահայտեք ստորակետից հետո 4 թվի ճշտությամբ)

c3) Հաշվե՛ք անհայտ նոսր KIO3 –ի նմուշի կոնցենտրացիան:

Student Code ARM-1



IO3--ի կոնցենտրացիան մոլ դմ-3

: ……………… (պատասխանն արտահայտեք

ստորակետից հետո 4 թվի ճշտությամբ)

Student Code ARM-1




Խնդիր 2

Task 2

Student Code ARM-1



Քիմիական նյութեր և սարքավորումներ։ (Task 2).

I. Chemicals and materials

Քիմիական նյութեր Պիտակներ Նախազգուշացնող

հրամաններa

3-պենտանոն~0.86b գրամ սրվակում։

3-Pentanone (MW 86.13), A H225-H319-H335-H336

p-քլորոբենզալդեհիդ~3.5C գրամ

սրվակում։ p-chlorobenzaldehyde (MW140.57),

B H302-H315-H319-H335

Էթանոլ 200 սմ3 լվացող հեղուկով շշի

մեջ

Ethanol, 200 cm3 in a wash-bottle

Ethanol H225-H319

2 mol dm-3 NaOH solution in water

(labelled as 2N NaOH), 25 cm3 in a bottle 2N NaOH H290-H314

a aՏե՛ս էջ 40 Առողջական Հրաhանգներ (Health Statements) բաժնում

b Դուք պետք է 3-պենտանոն պարունակող վիալը կշռեք հենց օգտագործելուց

առաջ։ Ճշգրիտ արժեքը կարող էք հաշվել պիտակի վրա նշված ինֆորմացիայի

միջոցով։ c Ճշգրիտ արժեքը նշված է պիտակի վրա։


Ընդհանուր սարքավորումներ Քանակ

Կշեռք 12 հատ յուրաքանչյուր սենյակում

Ջրային վակումի սարք 2 հատ յուրաքանչյուր շարքում,

լվացարանի կողքը

Foam bucket filled with ice Shared 1 per row (Refill could be

requested)

Student Code ARM-1



Անձնական սարքավորումներ Քանակ

Մագնիսական խառնիչ

ջերմաստիչճանի կարգավորումով

1

ստանդ 1

Մամլիչներ (зажими) 2

Կլորահատակ կոլբա 1

Չափիչ գլան, 25 սմ3 1

Չափիչ գլան, 50 սմ3 1

Հետադարձ սառնարան/օդի

կոնդենսատոր

1

Վերաբյուրեղացման համար աման,

լայն բաժակի տեսքով, 250 սմ3

1

Էռլենմեյերի կոլբա/կոնաձև կոլբա

125սմ3

2

Քաշիչ կոլբա, 250 սմ3 1

Բուշների կերամիկական ձագար 1

Ժամացույցի ապակի 1

Պաստերի պիպետներ (կաթոցիչներ) 5

Ռետինե տանձիկներ 2

Ռետին քարշիչ կոլբայի համար 1

Ռետինե օղակ կլորահատակ կոլբայի

համար

1

Մագնիս 1

Ֆիլտրի թղթեր 3 (փակված տոպրակում)

Շպատել 1

Ապակյա խառնիչ 1

Պինցետ 1

Պլաստմասսե մամլակ (зажим) 1

Շիշ՝ լվացող հեղուկով (Wash Bottle)

(լցված է էթանոլով)

1 (վերջանալու դեպքում կարող Էք

նորից ուզել)

Ձեռնոցներ 2 (տարբեր չափսերի)

Սրբիչներ 2

Սկրեպ (скркеп) 1

Թափոնների համար շիշ-“Waste Task

2”, 500 սմ3

1

Սրվակ՝ ուսանողի կոդով, ստացված

նյութը լցնելու համար 1

Ակնոցներ 1

Student Code ARM-1



Task 2

a b Total

a1 a2 a3 b1

Total 2 2 2 18 24

Score

Accounted for 14% of Total Score

Խնդիր 2 (Task 2): Ածխածնային շղթայի կառուցում

Օրգանական մոլեկուլների կառուցվածքը հիմնականում հիմնված է

ածխածնային կմախքի վրա։ Ածխածին-ածխածին կապի առաջացումը շատ

կարևոր դեր է խաղում պարզ ելանյութերից բարդ կառուցվածքներ կառուցելու

ժամանակ։ Հետևաբար, ածխածին-ածխածին կապ առաջացնող ռեակցիաները

միշտ մնում են հետաքրքրության կենտրոնում։ Այս փորձի ընթացքում ձեզանից

պահանջվում է p-քլորոբենզալդեհիդից և 3-պենտանոնից ստանալ ավելի բարդ

կառուցվածք։

Կարևոր նշումներ:

Էթանոլ կարող եք նորից ուզել եթե վերջացել է։

Կշռման բոլոր պրոցեսները պետք է կատարվեն լաբորատորիայի

պատասխանատուի հսկողությամբ։ Լաբորատորիայի պատասխանատուն

պետք է ստորագրի ուսանողների պատասխանների ձևաթղթում

գնահատման համար։ Չստորագրված ձևաթղթը չի գնահատվի։

Այս խնդրում 18 միավորը հիմնված է ձեր կողմից ստացված նյութի

քանակից ու որակից։ Ուսանողները, որոնք չեն ներկայացրել իրենց

սինթեզած նյութը գնահատման համար կստանան 0 18-ից։

Ձեր ներկայացրած նյութի քանակը և որոկը կստուգվի 1H-NMR և հալման

կետի որոշման սարքերի միջոցով։

Մաս a

1. Վերցրեք 3-պենտանոն պրունակող սրվակը (A) (Կոդ Axxx, օրինակ, A305) և

բացեք պարաֆիլմը։ Կշռե՛ք, սրվակը կափարիչների հետ։ Կշռանքի տվյալը

գրե՛ք պատասխանների ձևաթղփում՝ հարց a1։

2. Միացրեք ջրային բաղնիքը՝ ջուրը լցնելով վերաբյուրեղացման համար

նախատեսած ամանի մեջ։ Տաքացրեք մինչև 55±2°C։ Սկրեպը (скркеп) դրեք

Student Code ARM-1



ջրային բաղնիքի մեջ և զգուշությամբ միացրեք մագնիսական խառնիչը

այնպես, որ սկրեպը պտտվելով խառնի բաղնիքն ու հնարավորությու տա

բաղնիքին հավասարաչափ տաքանալ։

3. Համոզվեք, որ մագնիսը գտնվում է 100 սմ3 կլորահատակ կոլբայի մեջ։

Նախապես կշռված 3-պենտանոնը (A) p-քլորբենզալդեհիդը (B) լցրե՛ք

կլորահատակ կոլբայի մեջ։ Ստացված խառնուրդին ավելացրե՛ք, 50սմ3

էթանոլ և խառնեք մինչև լուծվեն։

4. Չափիչ գլանով չափե՛ք, 15սմ3, 2 մոլ դմ-3 NaOH-ի լուծույթ (2N NaOH) և այն

ավելացրեք ռեակցիոն խառնուրդին։ Ուշադիր եղեք լուծույթների հետ,

տարածքը NaOH –ով չթրջելու համար։

5. Միացրե՛ք, ռեակցիոն համակարգը ինչպես նշված է նկար 1-ում (Figure 1):

Կլորահատակ կոլբան տեղադրված է 55±2°C ջերմաստիճան ունեցող

ջրային բաղնիքում։ Միացրե՛ք, օդի կոնդենսատորը կլորահատակ կոլբային

պլասմասսե մամլակի միջոցով։ Խառնելով տաքացրե՛ք, ռեակցիոն

խառնուրդը օգտագործելով ջրային բաղնիքն ու մագնիսական խառնիչը 30

րոպե։

Student Code ARM-1



Figure 1: նկար 1

6. 30 րոպեից կլորահատակ կոլբան հանեք ջրային բաղնիքից։ (Զգույշ եղիր,

կոլբան կարող է տաք լինել) Կլորահատակ կոլբան տեղադրեք դրա համար

նախատեսված ռետինի վրա։

7. (Կարևոր) Հեռացրե՛ք, կոլբան տաք մակերեսից գերտաքացումը

վերաբյուրեղացման փուլից առաջ կանխելու համար։ Ջերմաչափն

անջատելուց հետո տեղեկացրե՛ք պատասխանատուին, որպեսզի նա

ստուգի և հանձնի այն:

8. Պատրաստե՛ք, սառցային բաղնիք վերաբյուրեղացման համար

նախատեսված ամանի տաք ջուրը փոխարինեք սառույցով և քիչ

քանակությամբ ջրով։ Կլորահատակ կոլբան տեղադրեք սառցային բաղնիքի

մեջ սառելու համար։ Պետք է դիտվի բյուրեղների առաջացում։ (Առաջարկ:

Եթե ձեզ մոտ 5 րոպեի ընթացքում չի դիտվում բյուրեղների առաջացում,

ապա դուք կարող էք ապակյա ձողով հպել կոլբայի ներսի պատը

բյուրեղացման կենտրոն ստեղծելու համար։)

9. Կլորահատակ կոլբան պահեք սառը մոտավորապես 20 րոպե,

բյուրեղացումը ամբողջությամբ կատարելու համար։

10. Հավաքե՛ք, քաշիչ (վակումային) ֆիլտրային սարքավորումը ինչպես նշված է

նկար 2-ում (Figure 2). Միացրե՛ք, քաշիչ կոլբան ջրային վակումին։ Բուշերի

կերամիկական զագարը ռետինի օգնությամբ տեղադրեք քաշից կոլբի վրա։

Ֆիլտրի թուղթը դրեք զագարի կենտրոնում։ Ֆիլտրեք 9-րդ կետում

ստացված նստվածքը ջրային վակումի միջոցով և ստացված նստվածքը

Student Code ARM-1



լվացեք սառը էթանոլի փոքր քանակով։ Ջրային վակումի սարքը միացած

թողեք 2-3 րոպե նստվածքը չորացնելու համար։

Figure 2: Նկար 2

11. Անջատեք վակումը (ջրային վակումի սարքը անջատելուց առաջ)։Ետ բերեք

ձեր պարագաները ձեր տեղամաս և մաքուր պահեք ձեր տեղամասը։Ֆիլտրի

թղթից վրայից հավաքեք ստացվաց նստվածքը և տեղափոխեք Էռլենմեյերի

կոլբայի մեջ։ Զգուշությամբ մաքրեք ֆիլտրի թուղթը նյութը չաղտոտելու

համար։ Կարող էք օգտագործել էթանոլ, Բուշերի զագարը լվանալու

համար։

12. Մյուս Էռլենմեյերի կոլբայի մեջ էթանոլ լցրեք, և մեղմորեն տաքացրեք։

Նախքան տաքացնելը, համոզվեք, որ տաքացնող սարքի ջերմությունը

գրանցող մասը առանձնացված է տաք մակերեսից։

13. Կատարեք նստվածքի վերաբյուրեղացում տաք էթանոլից։ Կարող էք

օգտագործել ներքևում նշված պրոցեդուրան։

Նստվածք պարունակող կոլբային ավելացնել քիչ քանակով տաք էթանոլ և

խառնել։ Շարունակեք խառնելով տաք էթանոլի ավելացումը միչև

նստվածքի լրիվ լուծվելը։ Զգույշ եղիր կոլբան կարող տաք լինել։ Տաք

կոլբաները ձեռքով բռնելուց օգտագործեք սրբիչները։ Նստվածքի լուծվելուց

հետո կոլբան տեղադրել սեղանին և թողնել սառչի մինչև սենյակային

ջերմաստիճան։ Պետք է դիտվի վերաբյուրեղացում։ Եթե չի դիտվում

բյուրեղացում ապա ապակյա ձողով հպեք կոլբայի ներսի կողմը։

Student Code ARM-1



Վերաբյուրեղացում սկսվելուց հետո կոլբան տեղադրեք սառցային բաղնիքի

մեջ, վերաբյուրեղացումը ամբողջությամբ կատարելու համար։

14. Ֆիլտրեք վերաբյուրեղացած զանգվածը վակումային ֆիլտրով (Վակումային

ֆիլտրումը կատարեք 10 կետում նշված պրոցեդուրայով) և լվացրեք սառը

էթանոլի փոքր քանակով։ Վակումի սարքը միացած թողեք 2-3 րոպե։

Անջատել վակումը։ Մաքրված արգասիքը 15 րոպե թողնել սեղանին

չորանալու համար։

15. Կշռե՛ք ձեր կոդով նշված սրվակը առանց կափարիչների։ Կշռանքի արժեքը

գրանցեք պատասխանների ձևաթղթում՝ հարց a1։

16. Տեղափոխեք վերաբյուրեղացված նյութը նախապես կշռված սրվակի մեջ։

Որոշեք վերաբյուրեղացած նյութի զանգվածը և տվյալը գրանցեք

պատասխանների ձևաթղթում՝ հարց a1։

17. Լրացրեք վերջնական արգասիքի սրվակի պիտակի ինֆորմացիան։ Դրեք

սրվակը սեղանին։ Պատասխանատուն կվերցնի ձեր սրվակը և կստորագրի

ձեր պատասխանների ձևաթղթուի վրա Stop հրամանից հետո։ Դուք

նույնպես պետք է ստորագրեք պատասխանների ձևաթղթի վրա՝ հարց b

գնահատվելու համար։ Պատասխանատուի և ձեր ստորագրումից հետո,

դրեք ձեր սրվակը փակվող տոպրակի մեջ և ներկայացրեք գնահատման։

Նշված պարագաները պետք է թողնել սեղանի վրա:

խնդիրներ/պատասխանների բրոշուրը (այս բրոշուրը) տեղադրված

ծրարի մեջ։

Սրվակը՝ պիտակը լրացված ձեր կոդով ու մնացած ինֆորմացիայով

Student Code ARM-1



Պատասխանատուն պիտակը կդնի այստեղ,

երբ պատահականորեն բաժանի միացությունները:

Axxx (օրինակ: A567) = 3-պենտանոն պարունակող սրվակի կոդը

(զանգված / կափարիչներ): զանգված (սրվակ + պիտակ + կափարիչներ)

նախքան 3-պենտանոն ավելացնելը

Bxxx (օրինակ: B567) = p-քլորոբենզալդեհիդ պարունակող սրվակի կոդը

Նետ զանգված: p-քլորոբենզալդեհիդի զանգվածը

a1) Օգտագործելով պիտակներում նշված ինֆորմացիան և փորձից ստացված

ինֆորմացիան կատարեք ձեր հաշվարկը։Աղյուսակում գրեք ձեր ստացած բոլոր

արդյունքները։

3-պենտանոն պարունակող սրվակի զանգվածը (պետք է կշռվի

կափարիչներով) = ________________

*Signature of the supervisor is required for grading

3-պենտանոնի զանգվածը = _____________________________

p-քլորոբենզալդեհիդի զանգվածը(նշված է սրվակի

վրա):_________________________

Վեջնական նյութի համար նախատեսած սրվակի

զանգվածը:____________________________


Վերաբյուրեղացված նյութով սրվակի

զանգվածը:_____________________________


Վերաբյուրեղացված նյութի զանգվածը:_____________________

Student Code ARM-1



a2) Գրե՛ք այն 4 նշանակալի արոմատիկ միացությունների կառուցվածքները,

որոնք կարող են առաջանալ այս ռեակցիայի ընթացքում: Ստերեոիզոմերները

հաշվի մի՛ առեք:

Student Code ARM-1



a3) Ստորև տրված վերջնանյութի 400MHz 1H-NMR-ի (CDCl3-ում) միջոցով գրե՛ք

վերջնանյութի կառուցվածքը:

Ինտեգրալները մոլեկուլում ներկայացված բոլոր պրոտոնների համար են:

H2O CHCl3 TMS

Հաճախու-

թյուն

Integral 8 2

2

2

2

6

2

Student Code ARM-1



Մաս b

b1) Ձեր կողմից հանձնված նյութը կստուգվի իսկության համար և կգնահատվի

ստացման ելքի% և մաքրության հիման վրա: Գրանցե՛ք Ձեր կողմից հանձնված

նյութի վերաբերյալ տեղեկատվությունը:

Վիճակը: Պինդ Հեղուկ

Պատասխանատուի ստորագրություն: _________________________(Ստորագրվում

է հանձնման ժամանակ)

Ուսանողի ստորագրություն: _____________________________ (Ստորագրվում է

հանձնման ժամանակ)

Student Code ARM-1



Առողջական Հրաhանգներ

Health Statements

H225 Հրավտանգ հեղուկ կամ գոլորշի

H272 Կարող է ուժեղացնել կրակը, օքսիդիչ

H290 Մետաղների համար կորոզիվ

H300 Մահացու ներքին ընդունման դեպքում

H301 Թունավոր ներքին ընդունման դեպքում

H302 Վնասակար ներքին ընդունման դեպքում

H314 Առաջացնում է լուրջ այրվածքներ և աչքի վնասում

H315 Առաջացնում է մաշկի գրգռում

H319 Առաջացնում է աչքի լուրջ գրգռում

H330 Մահացու ներշնչման համար

H335 Կարող է առաջացնել շնչառական ուղիների գրգռում

H336 Կարող է առաջացնել գլխապտույտ և սրտխառնոց

H371 Կարող է առաջացնել օրգանների վնասում

Student Code ARM-1



Տիպիկ 1H NMR Քիմիական Շեղումներ

Ջրածնի տեսակ

(R=Alkyl, Ar=Aryl)

Քիմիական

շեղում

(ppm)

Ջրածնի տեսակ

(R=Alkyl, Ar=Aryl)

Քիմիական

շեղում

(ppm)

(CH3)4Si 0 (by definition)

RCH3 0.9 RCH=O 9.5-10.1

RCH2R 1.2-1.4 RCOOH' 10-13

R3CH 1.4-1.7 RCOCH3 2.1-2.3

RCH2I 3.2-3.3 RCOCH2R 2.2-2.6

RCH2Br 3.4-3.5 RCOOCH3 3.7-3.9

RCH2Cl 3.6-3.8 RCOOCH2R 4.1-4.7

RCH2F 4.4-4.5 R2C=CRCHR2 1.6-2.6

RCH2NH2 2.3-2.9 R2C=CH2 4.6-5.0

RCH2OH 3.4-4.0 R2C=CHR 5.0-5.7

RCH2OR 3.3-4.0 RC≡CH 2.0-3.0

RCH2CH2OR 1.5-1.6 ArCH3 2.2-2.5

R2NH 0.5-5.0 ArCH2R 2.3-2.8

ROH 0.5-6.0 ArH 6.5-8.5

Student Code ARM-1



Periodic table of elements

Student Code ARM-1



Documents

Փորձնական խնդիրներ - ICho2017Student Code ARM-1 Practical problems (official Armenian version), 49th IChO 2017, Thailand 1 Փորձնական խնդիրներ "Bonding